Περιεχόμενα · 2017-07-31 · 43 3.1 Εισαγωγή Στο κεφάλαιο αυτό θεωρούμε χρήσιμο να αποσαφηνίσουμε καταρχήν

9

Περιεχόμενα

Πρόλογος .............................................................................................13

Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή ........................................................................15

Κεφάλαιο 2: Εικονική πραγματικότητα ................................................19

2.1 Εισαγωγή ...................................................................................................... 21

2.2 Βασικές ΄Εννοιες και Ορισμοί........................................................................ 22

2.3 Βασικά Χαρακτηριστικά ενός Εικονικού Κόσμου........................................... 23

2.4 Παραδείγματα/Εφαρμογές ............................................................................ 26

2.4.1 Εικονικοί Κόσμοι & Εικονικές Κοινωνίες .......................................... 26

2.4.2 Εικονικές Πόλεις, Εικονικά Χωριά & Εικονικές Χώρες ..................... 27

2.4.3 Εικονικά Σχολεία & Εικονικά Πανεπιστήμια ..................................... 28

2.4.4 Εικονικά Νοσοκομεία ....................................................................... 30

2.4.5 Εικονικός Ιατρός & Εικονική Διάγνωση............................................ 32

2.4.6 Εικονική Εγχείρηση.......................................................................... 34

2.5 Πλεονεκτήματα & Μειονεκτήματα.................................................................. 35

2.6 Συμπεράσματα.............................................................................................. 38

2.7 Επίλογος ....................................................................................................... 38

Κεφάλαιο 3: Πληροφοριακά συστήματα στο χώρο της υγείας ............41

3.1 Εισαγωγή ...................................................................................................... 43

3.2 Ορισμός Πληροφοριακού Συστήματος Νοσοκομείου.................................... 43

3.3 Περιγραφή Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Νοσοκομείου..... 44

3.4 Πληροφοριακό Σύστημα Εργαστηρίων (LIS) ................................................ 48

3.4.1 Συνοπτική Περιγραφή του Συστήματος ........................................... 49

3.4.2 Γενική Περιγραφή του Συστήματος.................................................. 51

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ

10

3.5 Πληροφοριακό Σύστημα Κλινικής/Τμήματος (CIS)........................................ 53

3.5.1 Περιγραφή Πληροφοριακό Συστήματος Ορθοπαιδικής Κλινικής ..... 53

3.5.2 Πλεονεκτήματα Πληροφοριακού Συστήματος Ορθοπαιδικής .......... 68

Κεφάλαιο 4: Τηλε-ιατρική ....................................................................71

4.1 Εισαγωγή ...................................................................................................... 73

4.2 Κύριες Υπηρεσίες & Εφαρμογές Τηλε-Ιατρικής............................................. 73

4.3 Πλεονεκτήματα της Τηλε-Ιατρικής ................................................................. 74

4.4 Οφέλη από τη Χρήση της Τηλε-Ιατρικής για την Ελλάδα ............................. 75

4.5 Προσφερόμενες Υπηρεσίες Τηλε-Ιατρικής από τον ΟΤΕ............................. 75

4.6 Λειτουργικές Δυνατότητες του Συστήματος Τηλε-Ιατρικής του ΟΤΕ ............. 77

Κεφάλαιο 5: Απεικόνιση & επεξεργασία ιατρικών εικόνων..................79

5.1 Εισαγωγή ...................................................................................................... 81

5.2 Αξονική Τομογραφία (Computed Tomography, CT) ..................................... 82

5.2.1 Ελικοειδής Αξονική Τομογραφία (Spiral/Helical CT)........................ 84

5.3 Μαγνητική Τομογραφία (Magnetic Resonance Imaging, MRI) .................... 86

5.3.1 Ιστορική Αναδρομή .......................................................................... 86

5.3.2 Βασικές Αρχές Μαγνητικού Συντονισμού ........................................ 86

5.3.3 Μαγνητική Απεικόνιση Συντονισμού................................................ 89

5.4 Απεικόνιση με Υπέρηχους (Ultrasound Imaging).......................................... 89

5.4.1 Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα Απεικόνισης Υπερήχων .......... 91

5.4.2 Απεικόνιση Υπερήχων με Doppler .................................................. 92

5.4.3 Τρισδιάστατη Απεικόνιση (3D Imaging)........................................... 92

5.5 Σταθμοί Επεξεργασίας Εικόνας (Image processing Workstations).............. 93

5.5.1 Ανασύνθεση Τομών (Reformat)....................................................... 94

5.5.2 Προβολή Μέγιστης Έντασης (Maximum Intensity Projection) ........ 95

5.5.3 Εμφάνιση Σκιώδους Επιφάνειας (Shaded Surface Display)........... 95

5.5.4 Φωτοσκίαση Όγκου (Volume Rendering, VR)................................. 96

5.5.5 Εικονική Ενδοσκόπηση (Virtual Endoscopy, VE) ............................ 97

5.6 Συστήματα Aρχειοθέτησης και Eπικοινωνιών Eικόνων................................. 99

5.7 Συμπεράσματα.............................................................................................. 99

Κεφάλαιο 6: Ηλεκτρονική υπογραφή στα ιατρικά έγγραφα ...............101

6.1 Εισαγωγή .................................................................................................... 103

6.2 Βασικές Έννοιες και Ορισμοί ...................................................................... 105

6.3 Ηλεκτρονική Υπογραφή .............................................................................. 109

6.3.1 Γενικά για την Ηλεκτρονική Υπογραφή.......................................... 109

6.3.2 Δημιουργία και Επαλήθευση Ηλεκτρονικής Υπογραφής ............... 110

Περιεχόμενα

11

6.4 Βασικές Εφαρμογές - Παραδείγματα........................................................... 112

6.4.1 Εφαρμογή της Ηλεκτρονικής Υπογραφής στα Νοσοκομεία........... 112

6.4.2 Προϋποθέσεις για την Εφαρμογή

της Ηλεκτρονικής Υπογραφής ....................................................... 113

6.4.3 Η Κατάσταση στην Ελλάδα............................................................ 114

6.5 Νομοθεσία σχετικά με την Ηλεκτρονική Υπογραφή .................................... 115

6.5.1 Η Νομοθεσία στην Ευρωπαϊκή Ενωση.......................................... 115

6.5.2 Η Νομοθεσία στην Ελλάδα ............................................................ 115

6.5.3 Η Νομοθεσία στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής........................... 118

6.6 Πλεονεκτήματα της Εφαρμογής Ηλεκτρονικής Υπογραφής........................ 119

6.7 Μειονεκτήματα της Εφαρμογής Ηλεκτρονικής Υπογραφής......................... 120

6.8 Συμπεράσματα............................................................................................ 121

6.9 Επίλογος ..................................................................................................... 122

Κεφάλαιο 7: Ηλεκτρονική συνταγογράφηση......................................125

7.1 Εισαγωγή .................................................................................................... 127

7.2 Σημασία και Δυνατότητες της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης ................. 128

7.3 Κατηγορίες Ηλεκτρονικών Συστημάτων Συνταγογράφησης ....................... 128

Επίπεδο 1 ................................................................................................... 129

Επίπεδο 2 ................................................................................................... 129

Επίπεδο 3 ................................................................................................... 129

Επίπεδο 4 ................................................................................................... 129

Επίπεδο 5 ................................................................................................... 130

7.4 Σχεδιασμός Συστήματος Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης ........................ 130

7.5 Εμπλεκόμενοι Φορείς στην Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση........................ 131

7.6 Τρόπος Επικοινωνίας στην Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση ....................... 131

7.7 Εμπόδια στην Εφαρμογή της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης ................. 132

7.8 Περιορισμός Λαθών στη Συνταγογράφηση................................................. 133

7.9 Οφέλη από την Εφαρμογή Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης ..................... 133

Κεφάλαιο 8: Ηλεκτρονική κάρτα υγείας.............................................135

8.1 Εισαγωγή .................................................................................................... 137

8.2 Τεχνολογίες Καρτών ................................................................................... 138

8.3 Εφαρμογές των Έξυπνων Καρτών στο Χώρο της Υγείας.......................... 139

8.3.1 Καταγραφή Ιατρικών Πληροφοριών .............................................. 139

8.3.2 Διαχείριση Ιατρικών Συνταγών ...................................................... 140

8.3.3 Απόκρυψη Πληροφοριών Ιατρικών Εξετάσεων .......................................... 141

8.3.4 Καταγραφή Πληροφοριών Νοσοκομειακού Εξοπλισμού............... 141

8.3.5 Ελεγχόμενη Πρόσβαση στους Χώρους ενός Νοσοκομείου ........... 142

8.3.6 Παρακολούθηση της Κατάστασης των Ασθενών........................... 142


12

8.4 Πλεονεκτήματα από τη Χρήση των Έξυπνων Καρτών .............................. 144

8.4.1 Οφέλη για τον Κάτοχο της Κάρτας................................................. 144

8.4.2 Οφέλη για την Τρίτη Ηλικία ............................................................ 144

8.4.3 Οφέλη για τους Επαγγελματίες Υγείας .......................................... 145

8.4.4 Κοινωνικά και Οικονομικά Οφέλη .................................................. 145

8.5 Μειονεκτήματα από τη Χρήση των Έξυπνων Καρτών............................... 146

8.6 Συμπεράσματα – Επίλογος......................................................................... 148

Κεφάλαιο 9: Νέες τεχνολογικές τάσεις στο χώρο της υγείας.............149

9.1 Εισαγωγή .................................................................................................... 151

9.2 Ψηφιακά Ιατρεία (Virtual Medical Offices)................................................... 151

9.3 Ιατροί Τσέπης (PDAs) ................................................................................. 153

9.4 Διαλειτουργικότητα Συστημάτων στην Υγεία & Πρωτόκολλο HL7 ............. 156

9.5 Διαλειτουργικότητα στο Χώρο της Κοινωνικής Ασφάλισης ......................... 158

Κεφάλαιο 10: Εκπαίδευση/ειδικότητα ιατρικής πληροφορικής ............163

10.1 Εισαγωγή .................................................................................................... 165

10.2 Μαθήματα και Προγράμματα στην Πληροφορική Υγείας .......................... 165

10.3 Γενικές Παρατηρήσεις / Συμπεράσματα...................................................... 167

Κεφάλαιο 11: Παγκόσμιοι οργανισμοί ιατρικής πληροφορικής............169

11.1 Εισαγωγή ................................................................................................... 171

11.2 Οργανισμοί Ιατρικής Πληροφορικής........................................................... 171

Γλωσσάρι ...........................................................................................177

Ηλεκτρονικές διευθύνσεις.....................................................................191

Βιβλιογραφικές αναφορές ....................................................................195

43

3.1 Εισαγωγή

Στο κεφάλαιο αυτό θεωρούμε χρήσιμο να αποσαφηνίσουμε καταρχήν μερικές βα-

σικές έννοιες που χρησιμοποιούμε όταν περιγράφουμε πληροφοριακά συστήματα

στο χώρο της Υγείας, προκειμένου να χρησιμοποιούμε σωστά τους όρους της πλη-

ροοφορικής. Συγκεκριμένα θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι τον όρο «Πληροφο-

ριακό Σύστημα Νοσοκομείου» (Hospital Information System – HIS) τον χρη-

σιμοποιούμε όταν θέλουμε να αναφερθούμε στο βασικό κεντρικό σύστημα του

νοσοκομείου, ενώ τον όρο «Πληροφοριακό Σύστημα Κλινικής/Τμήματος»

(Clinical Information System – CIS) τον χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να ανα-

φερθούμε στο πληροφοριακό σύστημα ενός συγκεκριμένου τμήματος του νοσοκο-

μείου, για παράδειγμα του καρδιολογικού τμήματος ή της ορθοπαιδικής κλινικής

κλπ.

Ένα CIS θα μπορούσαμε να το θεωρήσουμε και ως υποσύστημα ενός HIS, αυτό

όμως δεν ισχύει στην περίπτωση που το πληροφοριακό σύστημα ενός τμήματος

δεν επικοινωνεί με το ΗIS για ανταλλαγή δεδομένων. Eπίσης αξίζει να τονίσουμε

ότι ένα νοσοκομείο μπορεί να έχει περισσότερα του ενός CIS, ενώ δεν μπορεί να

έχει περισσότερα του ενός HIS.

Παρακάτω θα γίνει μια προσπάθεια αναλυτικής περιγραφής συγκεκριμένων πλη-

ροφοριακών συστημάτων (π.χ του HIS που εγκαταστάθηκε πρόσφατα από την ε-

ταιρεία Datamed στο Περιφερειακό Γενικό Νοσοκομείο «ΑΤΤΙΚΟΝ», καθώς επί-

σης και του Laboratory Information System (LIS), δηλαδή του Πληροφοριακού

Συστήματος των Εργαστηρίων του εν λόγω νοσοκομείου). Το νοσοκομείο «ΑΤ-

ΤΙΚΟΝ» θεωρείται από τα πρώτα νοσοκομεία στην Ελλάδα που εγκατέστησαν

Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα.

3.2 Ορισμός Πληροφοριακού Συστήματος Νοσοκομείου

Η μηχανογράφηση ενός νοσοκομείου απαιτεί τη διασύνδεση ετερογενών τμημά-

των τα οποία ανταλλάσσουν πληροφορίες τόσο για την επιστημονική παρακολού-

θηση των ασθενών αλλά και την υποστήριξη των διοικητικών και οικονομικών

αναγκών του νοσοκομείου σαν εμπορική επιχείρηση. Το Ολοκληρωμένο Πληρο-

φοριακό Σύστημα Νοσοκομείου (Ο.Π.Σ.Ν) όπως ονομάζονται οι ολοκληρωμένες

λύσεις μηχανογράφησης νοσοκομείων μπορεί να διακριθεί σε δύο διακριτά πλη-


44

ροφοριακά συστήματα τα οποία όμως πρέπει να επικοινωνούν και να ανταλλάσ-

σουν δεδομένα:

1. Το Ιατρικό Πληροφοριακό Σύστημα (Ι.Π.Σ.Ν) που υποστηρίζει μηχανογρα-

φικά όλη την επιστημονική και οικονομική παρακολούθηση ασθενών τόσο

εσωτερικών όσο και εξωτερικών. Στην ουσία πρόκειται για το front-office

κομμάτι της μηχανογράφησης. Αναπόσπαστο κομμάτι του ΙΠΣΝ είναι και το

υποσύστημα τιμολόγησης που παρακολουθεί την τιμολόγηση ασθενών και

ασφαλιστικών ταμείων (οικονομικά υπόχρεων), υποβολές, εισπράξεις, μερι-

δολόγια κλπ. Το υποσύστημα αυτό έχει την ευθύνη υλοποίησης και των θεω-

ρημένων κλαδικών βιβλίων.

2. Το Διαχειριστικό Πληροφοριακό Σύστημα Νοσοκομείου (ΔΠΣΝ), το back-

office κομμάτι που καλύπτει τις ευρύτερες διοικητικές και οικονομικές ανά-

γκες του νοσοκομείου. Διασυνδέεται με το ΙΠΣΝ στο κομμάτι του λογιστηρί-

ου (ενημέρωση Γενικής και Αναλυτικής Λογιστικής) αλλά και το κομμάτι της

διαχείρισης αποθηκών (φαρμακείο, υγειονομικό υλικό, κλπ) μέσω του κυ-

κλώματος παραγγελιοδοσίας-χορήγησης φαρμάκων και υλικών στον ασθενή.

Συμπληρωματικά των ΙΠΣΝ ΚΑΙ ΔΠΣΝ η μηχανογράφηση ενός νοσοκομείου α-

παιτεί και την παρουσία ενός Laboratory Information System – LIS που καλύπτει

τις ανάγκες μηχανογράφησης και αυτοματοποίησης των εργαστηρίων του Νοσο-

κομείου. Το LIS είναι απαραίτητο να διασυνδεθεί με το ΙΠΣΝ στο επίπεδο μητρώ-

ου ασθενούς και εντολών παραγγελίας και αποτελεσμάτων εξετάσεων. Οι πληρο-

φορίες διακινούνται μεταξύ των δύο συστημάτων σε πραγματικό χρόνο, έτσι ώστε

το LIS να παραλαμβάνει τις απαιτήσεις για εξετάσεις και μετά την ολοκλήρωσή

τους και την απελευθέρωσή τους από τους υπεύθυνους των εργαστηρίων, τα απο-

τελέσματα των εξετάσεων να ενημερώνουν τη βάση δεδομένων του νοσοκομείου

με τον ιατρικό φάκελο των ασθενών.

3.3 Περιγραφή Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Νοσοκομείου

Το ολοκληρωμένο ιατρικό πληροφοριακό σύστημα που έχει ήδη εγκατασταθεί και

λειτουργεί στο Π.Γ.Ν «ΑΤΤΙΚΟΝ» στο Χαϊδάρι, αποτελείται από μια σειρά υπο-

συστημάτων, τα οποία επικοινωνούν και μεταφέρουν πληροοφορίες. Με τον τρόπο

αυτό παρέχεται συνεχής πληροφόρηση χωρίς να απαιτείται διπλοκαταχώρηση από

τους χρήστες.

Κεφάλαιο 3: Πληροφοριακά συστήματα στο χώρο της υγείας

45

Στόχος του έργου είναι η εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστή-

ματος τόσο στις διοικητικο-οικονομικές όσο και στις ιατρονοσηλευτικές υπηρεσίες

του νοσοκομείου, με σκοπό την αποτίμηση της αποτελεσματικότητας των παρεχο-

μένων υπηρεσιών και τη βελτιστοποίηση της απόδοσης του τρόπου διοίκησης του

νοσοκομείου.

Το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) του Γενικού Νοσοκομείου

Δυτικής Αττικής «ΑΤΤΙΚΟΝ» είναι το μεγαλύτερο έργο πληροφορικής σε δημό-

σιο νοσοκομείο στην Ελλάδα και ενοποιεί όλες τις δραστηριότητες που αναπτύσ-

σονται σε αυτό, δημιουργώντας ένα ενιαίο πληροφοριακό σύστημα.

Το ΟΠΣ αποτελείται από δέκα εξυπηρετητές που υλοποιούν όλες τις υπηρεσίες

που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία του νοσοκομείου όπως database

server, application servers, LIS server κλπ, ενώ υπάρχει και ενεργός εξοπλισμός, ο

οποίος είναι υπεύθυνος για τη διασύνδεση όλου του απαραίτητου εξοπλισμού σε

ένα ενιαίο πληροφοριακό σύστημα.

Οι εφαρμογές που αναπτύχθηκαν επιτρέπουν την επιστημονική παρακολούθηση

των ασθενών, αλλά και την υποστήριξη των διοικητικών και οικονομικών ανα-

γκών του νοσοκομείου σαν εμπορική επιχείρηση, και αναλυτικά περιλαμβάνουν τα

ακόλουθα:

� Υποσύστημα διαχείρισης εσωτερικών ασθενών - γραφείο κίνησης

� Υποσύστημα διαχείρισης εξωτερικών ασθενών

� Υποσύστημα γραμματείας εξωτερικών ιατρείων

� Υποσύστημα διαχείρισης επειγόντων περιστατικών

� Υποσύστημα διαχείρισης ορόφων ή κλινικών

� Υποσύστημα διαχείρισης παραγγελιών εξετάσεων, φαρμάκων και υλικών

� Υποσύστημα ιατρικής κωδικοποίησης και τεκμηρίωσης

� Υποσύστημα διαγνώσεων και αλληλογραφίας ιατρών

� Γραφείο νοσηλίων - Τιμολόγηση ιατρικών πράξεων

� Υποσύστημα διαχείρισης ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού

� Πληροφοριακό σύστημα εργαστηρίων (LIS)

� Λογιστήριο ασθενών

� Λογιστήριο Ν.Π.Δ.Δ.


46

� Διαχείριση παγίων

� Γενική & Αναλυτική λογιστική

� Γραφείο προμηθειών

� Διαχείριση υλικού – Αποθήκες

� Φαρμακείο

� Γραφείο προσωπικού

� Μισθοδοσία

To ΟΠΣ, με τον προσφερόμενο εξοπλισμό, το λογισμικό εφαρμογών και την Αρχι-

τεκτονική του, εξασφαλίζει:

� Αναβάθμιση των παρεχομένων ιατρικών υπηρεσιών

� Βελτίωση της αποτελεσματικότητας της ιατρικής φροντίδας

� Αναβάθμιση της διοικητικής αποτελεσματικότητας

� Μείωση του κόστους λειτουργίας

� Παροχή αναλύσεων & στοιχείων προς το Κέντρο Διοικητικών Αποφάσεων

Η προσφερόμενη λύση είναι σχεδιασμένη με τέτοιο τρόπο ώστε να παρέχει σημα-

ντικά οφέλη και πλεονεκτήματα στους χρήστες της. Εκτός από τα ειδικά πλεονε-

κτήματα και οφέλη από την αξιοποίηση του προσφερόμενου Ι.Π.Σ.Ν., τα οποία

στη συνέχεια ενδεικτικά αναφέρονται, οφείλουμε να σημειώσουμε την ηλεκτρονι-

κή ολοκλήρωση των διαδικασιών και εντολών που επιτυγχάνονται με τη λειτουρ-

γία Ι.Π.Σ.Ν. (π.χ. Παραγγελία φαρμάκων – εξετάσεων – υλικών, λήψη από το α-

ντίστοιχο τμήμα του Νοσοκομείου, επεξεργασία, τεκμηρίωση, αποστολή στο τμή-

μα που έκανε την αντίστοιχη παραγγελία).

Ενδεικτικά αναφέρονται:

� Πλήρης Ιατρικός Φάκελος

� Συνέπεια στα διεθνή πρότυπα (DICOM 3.0, HL7, ICD-9, ICD-10, DRGS)

� Διασφάλιση Ιατρικού απορρήτου και δυνατότητα καθορισμού επιπέδων α-

σφαλείας και πρόσβασης για εξουσιοδοτημένους χρήστες

� Μέγιστη επίδοση σε ταχύτητα, χωρίς την ανάγκη υψηλών απαιτήσεων από

πλευράς εξοπλισμού


47

� Βελτιστοποίηση της παραγωγικότητας και ενημέρωσης των χρηστών ως απο-

τέλεσμα της οn- line ενημέρωσης όλων των πράξεων που εκτελούνται στα

διάφορα υποσυστήματα.

� Φιλικό περιβάλλον εργασίας σχεδιασμένο με τεχνικές GUI (Graphical User

Interfaces). Προσιτό σε όλους τους χρήστες παρέχοντας την δυνατότητα επι-

λογής ως μέσο εργασίας τόσο το πληκτρολόγιο όσο και το ποντίκι.

� Διασυνδεσιμότητα με προϊόντα της Microsoft και ειδικότερα του Office για

δημιουργία κειμένων διαγνώσεων, στατιστικών φύλλων εργασίας

� Εκτυπωτικά εργαλεία που επιτρέπουν στον χρήστη την πλήρη παραμετρο-

ποίηση των εκτυπώσεων του

� Δυνατότητα παραμετροποίησης με βάση τις ανάγκες και απαιτήσεις του νο-

σηλευτικού ιδρύματος

� Δυνατότητα διαμόρφωσης εντύπων – παραπεμπτικών

� Δυνατότητα δημιουργίας κλινικών πρωτοκόλλων για την αποφυγή αντινο-

μιών.

� Δυνατότητα προσπέλασης και ανταλλαγής ιατρικών δεδομένων από απομε-

μακρυσμένους σταθμούς και κατ΄ επέκταση υποστήριξης των υπηρεσιών τη-

λεϊατρικής και κατ’ οίκον νοσηλείας

� Δυνατότητα ολοκλήρωσης με υπηρεσίες Internet, όπως WWW, FTP, EMAIL

� Δυνατότητα εκπαίδευσης μέσω Internet (επιλεγμένα μαθήματα από την επι-

στημονική επιτροπή του νοσοκομείου).

� Πλήρης Υποστήριξη EURO

� Υποστήριξη στη λήψη διοικητικών αποφάσεων

� Έλεγχος και αυτοματοποίηση διαδικασιών

� Δυνατότητες τήρησης κανόνων ολικής ποιότητας

� Μείωση του κόστους λειτουργίας

� Ελαχιστοποίηση διπλοεγγραφών

� Βέλτιστη διαχείριση υλικού και έλεγχος στις διαδικασίες προμηθειών

� Πλήρη διοικητικά στατιστικά στοιχεία και ιατρικά στατιστικά (δαπάνες επι-

δημιολογικές μελέτες, χρόνοι νοσηλείας, κλπ)


48

� Παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών υγείας στους νοσηλευόμενους και

βελτίωση των συνθηκών νοσηλείας

� Μείωση άσκοπων ιατρικών πράξεων

� Συντομότεροι χρόνοι νοσηλείας και ιατρικής περίθαλψης

� Αύξηση της παραγωγικότητας και της αποτελεσματικότητας του προσωπικού

� Καλύτερες συνθήκες εργασίας

� Δημιουργία ηλεκτρονικής ιατρικής βιβλιοθήκης

3.4 Πληροφοριακό Σύστημα Εργαστηρίων (LIS)

Η νοσοκομειακή έκδοση του προγράμματος (π.χ της εταιρείας Datamed) για τη

διαχείριση και την αυτοματοποίηση ιατρικών εργαστηρίων, είναι προσαρμοσμένη

στις ιδιαίτερες ανάγκες και φυσικά στο τρόπο λειτουργίας των εργαστηρίων μεγά-

λων ή μικρών νοσοκομείων. Το πρόγραμμα είναι δομημένο με τη συλλογιστική

πολλαπλών χρηστών, που ο καθένας έχει διαφορετικές αρμοδιότητες και προσβά-

σεις στις διακινούμενες πληροφορίες. Διαθέτει πλήρη παραμετροποίηση επιτρέπο-

ντας το διαχωρισμό του συνόλου των εργαστηρίων σε επί μέρους τμήματα, τον

καθορισμό του προσωπικού του τμήματος, όπως και τις εξετάσεις που πραγματο-

ποιεί το κάθε τμήμα. Διαχειρίζεται το ιστορικό των εξετάσεων όλων των ασθενών

παρακολουθώντας τις εξετάσεις ανά ασθενή, τμήμα εργαστηρίου, κλινική, ασφα-

λιστικό φορέα και προαιρετικά μπορεί να εκτελεί τιμολογήσεις και να παρακολου-

θεί όλα τα σχετικά οικονομικά στοιχεία. Οι χρησιμοποιούμενοι εργαστηριακοί α-

ναλυτές διασυνδέονται στο όλο σύστημα μέσω ειδικών διατάξεων, που συνδέονται

σε Η/Υ, και το σύστημα πλέον αποτελεί ενιαίο κορμό παραγωγής. Ο κορμός του

συστήματος διαχειρίζεται όλες τις εργαστηριακές εξετάσεις, όλων των τμημάτων,

είτε αυτές εκτελούνται σε συνδεδεμένα αναλυτικά όργανα, είτε προσδιορίζονται

με κλασσικές μεθόδους προσδιορισμού με χρήση απλών συσκευών (φωτόμετρα,

μικροσκόπια κλπ) ή τέλος προσδιορίζονται με κλασσικές χημικές μεθόδους.

Βασικά χαρακτηριστικά του συστήματος είναι τα ακόλουθα:

� Μονόδρομη και αμφίδρομη επικοινωνία με πληθώρα αυτόματων αναλυτών

� Παραγγελία εργαστηριακών εξετάσεων σε πραγματικό χρόνο

� Έγκριση και ανάγνωση αποτελεσμάτων σε πραγματικό χρόνο

� Δυνατότητα σύνδεσης αποτελεσμάτων και διαγνώσεων


49

� Διαχείριση ποιότητας ιατρικών συσκευών

� Παρακολούθηση αναλωσίμων

� Στατιστική ανάλυση

Η νοσοκομειακή έκδοση του προγράμματος για την διαχείριση και την αυτοματο-

ποίηση ιατρικών εργαστηρίων, είναι προσαρμοσμένη στις ιδιαίτερες ανάγκες και

φυσικά στο τρόπο λειτουργίας των εργαστηρίων μεγάλων ή μικρών νοσοκομείων.

Το πρόγραμμα είναι δομημένο με τη συλλογιστική πολλαπλών χρηστών, που ο

καθένας έχει διαφορετικές αρμοδιότητες και προσβάσεις στις διακινούμενες πλη-

ροφορίες. Διαθέτει πλήρη παραμετροποίηση επιτρέποντας το διαχωρισμό του συ-

νόλου των εργαστηρίων σε επί μέρους τμήματα, το καθορισμό του προσωπικού

του τμήματος όπως και τις εξετάσεις που πραγματοποιεί το κάθε τμήμα. Διαχειρί-

ζεται το ιστορικό των εξετάσεων όλων των ασθενών παρακολουθώντας τις εξετά-

σεις ανά ασθενή, τμήμα εργαστηρίου, κλινική, ασφαλιστικό φορέα και προαιρετι-

κά μπορεί να εκτελεί τιμολογήσεις και να παρακολουθεί όλα τα σχετικά οικονομι-

κά στοιχεία.

3.4.1 Συνοπτική Περιγραφή του Συστήματος

Το σύστημα αποτελείται από ένα δίκτυο υπολογιστών, που απλώνεται στα τμήμα-

τα των εργαστηρίων και το εξειδικευμένο εργαστηριακό λογισμικό. Οι χρησιμο-

ποιούμενοι αναλυτές διασυνδέονται στο όλο σύστημα μέσω ειδικών διατάξεων και

το σύστημα πλέον αποτελεί ενιαίο κορμό παραγωγής. Ο κορμός του συστήματος

διαχειρίζεται όλες τις εργαστηριακές εξετάσεις, όλων των τμημάτων, είτε αυτές

εκτελούνται σε συνδεδεμένα αναλυτικά όργανα, είτε προσδιορίζονται με κλασσι-

κές μεθόδους προσδιορισμού με χρήση απλών συσκευών (φωτόμετρα, μικροσκό-

πια κλπ) ή τέλος προσδιορίζονται με κλασσικές χημικές μεθόδους.

Οι καθημερινές εξετάσεις εισάγονται στο σύστημα είτε από κάθε κλινική, είτε από

την γραμματεία των εργαστηρίων (τμήμα παραλαβής δειγμάτων) είτε από πολλα-

πλές γραμματείες των εργαστηριακών τμημάτων.

Σημαντικό είναι ότι το σύστημα υποβοηθά στην κατάργηση των πολλαπλών ση-

μείων παραλαβής δειγμάτων καθώς και στην κατάργηση των πολλαπλών αιμολη-

ψιών που παρατηρούνται στον ίδιο ασθενή κατά τη διάρκεια της ημέρας, για τις

ανάγκες του κάθε εργαστηριακού τμήματος. Η υποβοήθηση αυτή τελικά μεταφρά-

ζεται σε:


50

� μείωση του απαραίτητου εξοπλισμού (π.χ. φυγόκεντροι, αναδευτήρες κλπ)

καθώς και του κόστους συντηρήσεώς των,

� μείωση του αναλώσιμου υλικού (φιαλίδια, διαλύτες, αντιπηκτικά κλπ),

� μείωση του προσωπικού και απελευθέρωση χρόνου για ενασχόληση με πιο

παραγωγικές εργασίες.

Αναλόγως με την επιθυμητή έκταση του συστήματος, τοποθετείται και από ένα

τερματικό σε κάθε ή σε κάποιες κλινικές, είτε κατά την αρχική εγκατάσταση είτε

σε δεύτερη φάση επεκτάσεως. Στο τερματικό αυτό οι θεράποντες ιατροί παρακο-

λουθούν το ιστορικό του ασθενή, ενώ τα τρέχοντα αποτελέσματα διατίθενται στο

τερματικό αμέσως μετά την ολοκλήρωση των εργαστηριακών διαδικασιών και την

έγκρισή τους από τους διευθυντές του κάθε εργαστηριακού τομέα, σε πραγματικό

χρόνο και χωρίς καθυστερήσεις και ενδιάμεσα τηλεφωνήματα στα εργαστήρια. Οι

ασθενείς πλέον δεν συγκεντρώνονται στα εργαστήρια αναμένοντας τα αποτελέ-

σματά τους ενώ η εικόνα της πορείας του ασθενή είναι εμφανής και ευδιάκριτη.

Η διαδικασία αυτή μερικές φορές μειώνει και άλλες φορές καταργεί ολοσχερώς,

διάφορα χρησιμοποιούμενα προτυπωμένα έντυπα, όπως τα παραπεμπτικά εξετά-

σεων, τα απαντητικά δελτία και άλλα έντυπα εσωτερικής διακίνησης. Ακόμη κα-

ταργεί τα συντηρούμενα βιβλία ημερήσιων εξετάσεων και τη καθημερινή συμπλή-

ρωσή τους, καθώς και το μέγεθος των εγκαταστάσεων του αρχείου του νοσοκο-

μείου, εφ' όσον όλα τα αποτελέσματα της δεκαετίας αρχειοθετούνται στο σύστημα

με ηλεκτρονική μορφή.

Η διαχείριση της πληροφορίας στο προτεινόμενο σύστημα γίνεται στιβαρή με ελα-

χιστοποίηση λαθών, με υποδιπλασιασμό σχεδόν του απαιτούμενου χρόνου, με

δραστική μείωση του αριθμού των επανεξετάσεων μέσω ενσωματωμένου συστή-

ματος ελέγχου ποιότητας και συνεπώς ουσιαστική μείωση του κόστους παραγω-

γής, τόσον από πλευράς αναλώσιμων υλικών (αντιδραστηρίων κλπ) όσο και από

πλευράς χρόνου απασχόλησης προσωπικού. Αν η μείωση κόστους συνδυασθεί και

με την προσφερόμενη αύξηση της αξιοπιστίας των μετρήσεων, είναι προφανές ότι

τα παρεχόμενα οφέλη είναι τεράστια και ουσιαστικότατα.

Εν κατακλείδι, η απόσβεση του προτεινόμενου συστήματος το κόστος το οποίο

βέβαια εξαρτάται από τον αριθμό των εργαστηρίων, των αναλυτών, και τον αριθμό

των τερματικών, είναι εύκολα αντιληπτό ότι γίνεται σε εκπληκτικά ελάχιστο χρο-

νικό διάστημα που κυμαίνεται σε μία μέση εγκατάσταση από τούς τρεις μήνες έως

το ένα έτος.


51

Ένα πρόσθετο θέμα που συνήθως απασχολεί, είναι η αμφιβολία αν το υπάρχον

προσωπικό είναι ικανό να λειτουργήσει το σύστημα. Ο σχεδιασμός του λογισμικού

και η εμπειρία της εταιρίας μας που έχει εκπαιδεύσει ήδη περισσότερους από 1000

ιατρούς και εργαστηριακό προσωπικό συνοψίζεται στα εξής :

� Δεν απαιτείται καμιά προηγούμενη γνώση του εργαστηριακού προσωπικού,

στους υπολογιστές.

� Ανάμεσα στις πολλές εκατοντάδες εργαστηριακών εγκαταστάσεων συστημά-

των υπάρχουν μόνο ευχαριστημένοι πελάτες.

� Οι παραπάνω επισημάνσεις δίνουν μία εικόνα για την αποτελεσματικότητα

και την απόδοση της επένδυσης.

3.4.2 Γενική Περιγραφή του Συστήματος

Εξετάσεις

Η εφαρμογή χειρίζεται το σύνολο των εργαστηριακών εξετάσεων που γίνονται είτε

από αυτόματους αναλυτές, είτε από κλασικές μεθόδους προσδιορισμού, ομαδο-

ποιώντας τα συνολικά αποτελέσματα του ασθενή τα οποία τελικά εκτυπώνει ή α-

ποστέλλει στη κλινική του ασθενή.

Το σύστημα είναι ανοικτό σε προσθήκες νέων εξετάσεων ή ομοίων εξετάσεων που

πραγματοποιούνται όμως με άλλη μέθοδο προσδιορισμού και διαχειρίζεται ανάλο-

γα μονάδες μέτρησης και τιμές αναφοράς που εκτείνονται πέρα από το φύλο του

ασθενή και σε επιπρόσθετη κλίμακα 12 διαφορετικών τιμών αναφοράς.

Η ομαδοποίηση των εξετάσεων γίνεται σε πολλαπλά επίπεδα όπως η ομαδοποίηση

ανά τμήμα εργαστηρίου, η ομαδοποίηση ανά χρησιμοποιούμενο για το προσδιορι-

σμό αναλυτή και τέλος ανά κατηγορία εξετάσεων (έντυπο) που περιέχει τις συσχε-

τισμένες εξετάσεις. Η κατηγοριοποίηση των εξετάσεων επιτρέπει το χειρισμό τους

σαν ενιαία ομάδα εξετάσεων (profile) που υποδηλώνει την εκτέλεση όλων των

εξετάσεων της συγκεκριμένης ομάδας, ή την πλήρη εξατομίκευση κάθε εξέτασης

της ομάδας.

Ακόμη υποστηρίζονται πλήρως υπολογιστικές εξετάσεις, που οι τιμές τους είναι

αποτέλεσμα υπολογισμών βάσει των τιμών άλλων εξετάσεων, με συγκεκριμένη

φόρμουλα υπολογισμού. Οι υπολογιζόμενες εξετάσεις και ο τύπος υπολογισμού

είναι πλήρως παραμετρικές και προσδιορίζονται από τους χρήστες. Επίσης υπο-

στηρίζονται παραμετρικά profiles ή panels εξετάσεων για εύκολη εισαγωγή πα-

ραγγελιών εξετάσεων.


52

Αυτόματοι αναλυτές

Το πρόγραμμα συνδέεται και διαχειρίζεται ταυτόχρονα όλους τους χρησιμοποιού-

μενους αναλυτές όλων των τύπων (βιοχημικούς, αιματολογικούς, ανοσολογικούς,

ούρων κλπ) και ανεξάρτητα κατασκευάστριας εταιρίας, προσαρμοζόμενο στη με-

θοδολογία του κάθε αναλυτή (random access ή batch). Η επικοινωνία με τους ανα-

λυτές είναι είτε μονόδρομη για απλή συλλογή των μετρήσεων, είτε αμφίδρομη για

προγραμματισμό του αναλυτή και στη συνέχεια συλλογή των αποτελεσμάτων.

Σύστημα Bar Code

H αμφίδρομη επικοινωνία μπορεί να συνδυασθεί με σύστημα bar code που επι-

τρέπει τη πλήρη αυτοματοποίηση των διαδικασιών. Οι ετικέτες με το γραμμωτό

κώδικα παράγονται από το πρόγραμμα για όλα τα δείγματα των ασθενών, τα δε

δείγματα απλά τοποθετούνται στον αναλυτή (σε οποιαδήποτε θέση) χωρίς άλλη

ενέργεια του χειριστή. Το λογισμικό της επικοινωνίας αναλαμβάνει όλη την ενδιά-

μεση διαδικασία, μέχρι τη τελική παραλαβή των μετρήσεων.

Έλεγχος Ποιότητας

Η αξιοπιστία των μετρήσεων των αναλυτών ελέγχεται με ενσωματωμένο σύστημα

ποιοτικού ελέγχου για κάθε ένα συνδεδεμένο αναλυτή του συστήματος. Παρακο-

λουθούνται πλήρως τα σχετικά στατιστικά μεγέθη (standard deviation,

coefficient of variation) σε ημερήσια μηνιαία και ετήσια βάση και η εμφάνιση

των αναφορών του ελέγχου ποιότητας, γίνεται είτε σε μορφή αναλυτικών ή συγκε-

ντρωτικών εκτυπώσεων ή σε μορφή διαγραμμάτων Levey Jenings.

Τοπικός Ιατρικός Φάκελος

Η βάση δεδομένων του προγράμματος περιέχει πλήρη εργαστηριακό ιατρικό φά-

κελο όλων των ασθενών που νοσηλεύθηκαν ή προσήλθαν στα εξωτερικά ιατρεία.

Η αρχειοθέτηση αφορά χρονικό διάστημα που υπερκαλύπτει τα 10 χρόνια. Τα α-

ποτελέσματα των εξετάσεων είναι άμεσα διαθέσιμα είτε στο προσωπικό των εργα-

στηρίων είτε στη κλινική του ασθενή. Στους τρόπους παρουσίασης συγκαταλέγο-

νται συγκριτικές διαχρονικές παρουσιάσεις των αποτελεσμάτων μιας ή περισσοτέ-

ρων εξετάσεων, εμφάνιση μόνο των παθολογικών ευρημάτων του ασθενή, καθώς

και οι αποκλίσεις από τις τιμές αναφοράς.

Aκόμη η παρουσίαση των τιμών του ιστορικού για κάθε εξέταση γίνεται με δια-

γράμματα, που περιέχουν όλες τις διαχρονικές τιμές, τα όρια High-Low, βάσει της


53

μεθόδου προσδιορισμού και του φύλου του ασθενή, καθώς και τη μέση τιμή. Έτσι

είναι εμφανής στον κλινικό ιατρό η πορεία του ασθενή, με "μια μόνο ματιά".

Αναφορές – Στατιστικές

Διάφορες αναφορές και στατιστικά στοιχεία συμπεριλαμβάνονται στο πρόγραμμα.

Το πλήθος των εξετάσεων εντός χρονικού διαστήματος ανά τμήμα εργαστηρίου,

ανά κλινική, ανά ασφαλιστικό φορέα, παθολογικές τιμές, στατιστικές πλήθους

δειγμάτων σε σχέση με τιμές αναφοράς, καθώς και διάφορες αναφορές οικονομι-

κών στοιχείων, αποτελούν μία ενδεικτική αναφορά των περιεχομένων στατιστι-

κών. Επιπρόσθετα δε μπορούν να κατασκευασθούν ειδικές αναφορές, σύμφωνα με

τις ανάγκες και τις προδιαγραφές του νοσοκομείου.

Δίκτυο και Χρήστες

Το LIS υποστηρίζει απεριόριστο αριθμό χρηστών, που ο καθένας έχει διαφορετι-

κές αρμοδιότητες και προσβάσεις στις διακινούμενες πληροφορίες. Για παράδειγ-

μα η γραμματεία μπορεί να εισαγάγει ή να τυπώσει εξετάσεις ενός δείγματος αλλά

όχι να επέμβει στα αποτελέσματα, ενώ μία παρασκευάστρια μπορεί να επέμβει

στις βιοχημικές εξετάσεις αφ' όσον η ίδια ανήκει στο βιοχημικό τμήμα, χωρίς όμως

να μπορεί να τροποποιήσει τις τυχόν ανοσολογικές εξετάσεις του ίδιου ασθενή.

Ταυτοχρόνως το πρόγραμμα παρακολουθεί την "ηλεκτρονική υπογραφή" του χρή-

στη κατά τη συμπλήρωση ή τροποποίηση των αποτελεσμάτων των εξετάσεων επι-

τρέποντας στον εξουσιοδοτημένο χρήστη να ελέγξει τον υπεύθυνο χρήστη. Οι χρή-

στες μπορεί να ανήκουν σε διαφορετικά ομάδες χρηστών, όπως γραμματεία,

τμήματα εργαστηρίων, χειριστές αναλυτών και τέλος κλινικές, και να έχουν τα

ανάλογα προνόμια.

3.5 Πληροφοριακό Σύστημα Κλινικής/Τμήματος (CIS)

3.5.1 Περιγραφή Πληροφοριακό Συστήματος Ορθοπαιδικής Κλινικής

Το πληροφοριακό σύστημα (ηλεκτρονικός φάκελος ασθενών) που έχει ήδη εγκα-

τασταθεί στην Ορθοπαιδική Κλινική του Περιφερειακού Πανεπιστημιακού Γενι-

κού Νοσοκομείου Λάρισας (Π.Π.Γ.Ν.Λ) αποτελείται από έναν κεντρικό server ο

οποίος βρίσκεται στην γραμματεία της κλινικής και δώδεκα τερματικά τα οποία

κατανέμονται ως εξής: ένα στην γραμματεία, ένα στον γραφείο του καθηγητή, ένα

στο γραφείο επιμελητών, ένα στην βιβλιοθήκη της κλινικής, δύο στο γραφείο των

Documents

Περιεχόμενα · 2017-07-31 · 43 3.1 Εισαγωγή Στο κεφάλαιο αυτό θεωρούμε χρήσιμο να αποσαφηνίσουμε καταρχήν