بسمه تعالی

Acacia senegal&

صمغ رعبی (خواص و کارربداه)

آسیه شیخ زاده

9212414

صمغ

دراثرمتابولیسم گیاهان عالی، ماکروفیت ها و میکروارگانیسم ها بوجود می آیند.

.همیشه بر اثر از بین رفتن غشاء سلولزی به وجود می آیند

.طعم بدون مزه و حالت چسبنده دارند

در الکل، اتر و مواد چرب غیر محلول اند.

به حالت طبیعی و یا بر اثر ایجاد شکاف از اعضای مختلف بعضی از گیاهان به خارج ترشح

می شوند.

مواد غیر قابل تبلوروفاقد بو هستند که اگر در آب قرار گیرند در آن حل می شوند و یا به

صورت توده ژالتینی در می آیند.

صمغ های دارویی

. .صمغ های دارویی موارد استعمال مختلفی در طب سنتی و در پزشکی دارند

ترکیبات هیدرو کلوئیدی گیاهی هستند که بی شکل و نیمه شفاف بوده و به وسیله خراش دادن

گیاهان عالی به وجود می آیند.

:مهم ترین صمغ های دارویی در طب سنتی

صمغ کارایا

صمغ گوار صمغ خرنوب

صمغ گزانتان

صمغ کتیراصمغ عربی

صمغ عربی

سنگال در صمغ عربی را از شیره خشک شده ساقه و شاخه درخت آکاسیا

اثر شکاف دادن به پوست ساقه بدست می آورند.

Acacia senegal : نام علمی گیاه

Fabaceae : نام تیره

متردرشرایط مطلوب10مترو تا 2-6درختی است به ارتفاع

با تاج کروی گسترده و چتری شکل با ساقه کوتاه

دارای شاخه های خاردار

دارای پوست قهوه ای متمایل به خاکستری با شکاف های طولی نازک: تنه

دو بار شانه ای،کوچک و به رنگ سبز خاکستری : برگ

گل: به رنگ زرد طالیی مجتمع در گروه های فشرده به شکل کاپیتول های کروی ومعطر

تایی 3تا 2نیام غالباً منفرد و به ندرت : میوه

به شدت فشرده با پوشش نمدی متمایل به سفید: بین دانه ها

5

یا با کشت مستقیم بذر : انتشار

یا از طریق نهال

.بسیار توسعه یافته به ویژه درزمین های شنی وقبل ازبرگ ظاهر می شود: ریشه های جانبی

برگریز است وریزش برگهای آن در ماه نوامبر در سودان: درخت

.آکاسیا سنگال حساس به سرما است، اما تحمل بسیاربه گرما دارد: دما

بسیارمقاوم در برابرخشکسالی واغلب نزدیک مرز بیابان ساحارا وغرب آسیاحضوردارد.

در مناطق خشک توزیع آن به سمت زیستگاه های . بسیار به حضور آب حساس است: خاک

شنی و کف رودخانه خشک محدود می شود.

(5-8)تحمل اسیدیته بسیار وسیع است : pH

7

ازجنوب تا شمال نیجریه، اوگاندا، کنیا، تانزانیا و آفریقای جنوبی به طورکلی از : گسترش

ساحل اقیانوس اطلس تا دریای سرخ

.میلیمتر 1200-300: در مناطقی با میانگین بارندگی ساالنه: بارندگی

.درجه سانتیگراد48 -4: متر، متوسط درجه حرارت ساالنه 1700-100: ارتفاع

8

پراکنش آن در ایران، نواحی جنوبی می باشد و مناطقی که از نظر کشت مناسب گزارش

شده است عبارت است از:

(چابهار)بلوچستان

کرمان

بندرعباس

بندرلنگه

بوشهر

9

محصوالت درخت:

.برای سوخت وتهیه زغال با کیفیت باال مناسب است: چوب

. توسط گیاه خوار خورده میشود: برگ ها و غالف ها

.برای حاصلخیزی خاک مناسب است: ریزش برگ ها

.گاهی اوقات به عنوان یک سبزی برای مصرف انسان: دانه ها

.به عنوان طناب های کشتی، ریسمان و تورماهیگیری استفاده می شود: ریشه های جانبی

.زنبور عسل به دنبال شهد از گل معطر آن استفاده می کند: پرورش زنبور عسل

.تانن غنی است و درلوازم آرایشی جهت برنزه شدن استفاده می شود: پوست آکاسیا سنگال

10

.

.

چوب تقریبا سیاه است وازآن در ساخت چرخ دستی، دستگاه های سنگ شکن : تخته و الوار

نیشکر، ادوات کشاورزی، تسمه اسب و ابزار قلم استفاده می شود.

. دانه های آن حاوی چربی است و در پزشکی و ساخت صابون کاربرد دارد: اسانس

پوست درخت، برگ و صمغ برای درمان اختالالت والتهاب معده، خونریزی، : خواص طبی

آماس چشم، سرماخوردگی، اسهال، به عنوان نرم کننده و قابض استفاده می شود وریشه آن

در درمان اسهال خونی و جذام کاربرد دارد.

.محصول اصلی آن صمغ عربی است: صمغ یا رزین

محصوالت درخت:

11

آکاسیا سنگال برای کنترل بیابان زایی، ایجاد پوشش : کنترل فرسایش

گیاهی مجدد در مناطق تخریب شده، تثبیت شن و کنترل فرسایش بادی

.استفاده می شود

توانایی تثبیت نیتروژن آکاسیا سنگال حیرت برانگیز : تثبیت نیتروژن

.است

بهبود حاصلخیزی خاک و افزیش مواد مغذی بعد از : بهبود خاک

. ریزش برگ

به عنوان یک درخت زینتی در پورتوریکو و جزایر : زینتی

.ویرجین رشد یافته است

12

:استفاده و اهمیت اقتصادی

.آکاسیا سنگال یک درخت بسیار ارزشمند در منطقه سودان آفریقا است

منبع اصلی درآمد برای مردم عشایر منطقه می باشد که از گیاهان وحشی برداشت می کنند

. اما درختانی نیز به صورت تجاری در مزارع و جنگل های سودان رشد یافته است

محصول اصلی آن صمغ عربی است که در تجارت جهانی اهمیت قابل مالحظه ای یافته

.است

.تن در سال متفاوت است 60000تا 20000در تجارت جهانی، تولید آن از

.درصد تجارت جهانی آن در سودان خصوصاً در استان کوردوفان می باشد 80

.کیلوگرم به ازای هر درخت در سال متفاوت است 10گرم تا 10میزان تولید آن از

:استفاده و اهمیت اقتصادی

.آکاسیا سنگال یک درخت بسیار ارزشمند در منطقه سودان آفریقا است

. منبع اصلی درآمد برای مردم عشایر منطقه می باشد که از گیاهان وحشی برداشت می کنند

. اما درختانی نیز به صورت تجاری در مزارع و جنگل های سودان رشد یافته است

محصول اصلی آن صمغ عربی است که در تجارت جهانی اهمیت قابل مالحظه ای یافته

.است

.تن در سال متفاوت است 60000تا 20000در تجارت جهانی، تولید آن از

.درصد تجارت جهانی آن در سودان خصوصاً در استان کوردوفان می باشد 80

.کیلوگرم به ازای هر درخت در سال متفاوت است 10گرم تا 10میزان تولید آن از

13

:روش بهره برداری

نزدیکی فصل درخت در برش پوست صمغ یا با

فرآیند گوموسیس و یا تحت ( خرداد ماه)خشک

. خارج می شود

گوموسیس فرآیندی است که باعث می شود در اثر

یک حمله باکتریایی یا حشره ای صمغ از پوست

.خارج شود

به عالوه، خروج صمغ به وسیله خراش بر روی

.تنه با ابزار تیز نیز صورت می گیرد

14

در این فصل در سنگال بادي به نام Harmattanاز طرف شرق مي وزد كه هر چه قوي تر باشد جریان

خروج صمغ را بیشتر مي كند

صمغ گیری دراین فصل خشک تحت شرایط خشکی و

.استرس آبی صورت می گیرد

توده ای شفاف به رنگ زرد روشن به نام اگزودا

.خارج می شود

هفته پس از شکاف اولیه ساخته می شود که 3و حدود

می تواند چندین بار در طول فصل ازدرخت خارج

.شود

:روش بهره برداری

15

رنگ سفید یا سفید مایل به زرد، نوع

مرغوبهر چه رنگ تیره تر و

مایل به قهوه ای، نامرغوب تر

تركیبات شیمیایي

زولی

رید

ه

صمغ عربي

رابان و گاالكتانآ

آرابینوز و گاالكتوز یك قند پنج

كربني

یك قند شش

كربني

16

به طور كلي در تركیب شیمیایي صمغ عربي، آب ، قندها ، اسیدها ، مواد معدني و

مقدار كمي تانن و تانوزید وبه عالوه چند دیاستاز به نامهاي اكسیداز، پروكسیداز،

.آمیالز و امولسین وجود دارد

خواص و كاربرد صمغ عربی

اغلب حكماي طب سنتي صمغ عربي را معتدل و خشك وتنها جالینوس حكیم آن را گرم و خشك ذكر

. مي كند

این صمغ نرم كننده سینه و مقوي معده و روده است

برای رفع درد سینه، سرفه، زخم ها و خراش هاي ریه، و صاف كردن صدا مفید است

براي قطع خونروي از سینه و ریه و سایر اعضا

17

.در نقاشی از آن به عنوان یک ماده چسبنده در آبرنگ استفاده می شود

ماده چسبنده تمبرهای پستی نیز از این صمغ می باشد.

صمغ عربی یکی از ترکیبات مهم شربت نوشابه است.

یکی از ترکیبات مهم واکس نیز صمغ عربی می باشد.

مصارف صنعتی صمغ عربي

18

.تثبیت کننده عطر و ادکلن

کاربرد صمغ عربی در صنایع غذایی

جهت افزایش ویسکوزیته در صنایع غذایی -

جلوگیری کننده از کریستالیزاسیون شکر، -

چربی و بلورهای یخ در بستنی

تثبیت کننده اجزای طعم زا در سیستم های -

غذایي

پوشش شکالت ، دراژه -

بافت دهنده پاستیل -

امولسیفایر -

درمحصوالت بدون شکر عامل چسبنده -

ژل کننده -

کاربرد صمغ عربی در شیرینی و شکالت

کاربرد صمغ عربی در نوشیدنیهای بدون الکل

عامل امولسیون برای طعم ها و رنگ آمیزی -

عوامل محلول در روغن

مصارف صنعتی صمغ عربی

19

مصارف صنعتی صمغ عربی

20

: موارد استعمال در طب سنتی

21

از صااامغ عربااای باااه عناااوان 44ابوریحاااان بیرونااای در کتااااب الصااایدنه صااافحه

جلوگیری کننده از خونروی های شکمی وبه عنوان داروی ضد اساهال معرفای کارده

.است

ضماد صمغ عربی را به عنوان 30المؤمنین صفحه تحفةمؤمن حسینی در کتاب

.مقوی بدن و برطرف کننده دردهای عصبی توصیه نموده است

صاامغ عرباای را باارای 242صاافحه 2اباان سااینا در کتاااب القااانون فاای الطااب جلااد

.معالجه سوختگی های آتش به کار برده است

تشخیص اصل یا تقلبی بودن صمغ عربی

در برخي مناطق از دكسترین، ماده مصنوعي مي سازند و به جاي صمغ عربي عرضه مي كنند

این ماده خواص صمغ عربي را ندارد

اسید استیك اسید استیك

صمغ عربي تقلبی صمغ عربي اصلی

اسید اگزالیك موسیك اسید22

احتیاطات و منع مصرف

هفته 2-3مصرف خوراكي و یا تنفسي باعث ایجاد حساسیت مي شود و نباید بیش از

مصرف شود.

.افرادي كه به گیاه آلرژي دارند و همچنین در دوران بارداري از مصرف آن احتراز نمایند

.توصیه می شود همراه با کتیرا برای فرم دادن مو استفاده نشود

در موقع خوردن صمغ عربي باید از خوردن داروهایي شامل بوراكس، پركلرور

آهن، الكل و استات سرب خودداري شود و همچنین از مخلوط كردن صمغ عربي در

تركیبات فوق باید احتراز شود زیرا موجب واكنش نامساعد بدن مي شود.

23

Thank You

Make Presentation much more fun

www.fa.wikipedia.org

: منابع :مشهد دارویي، گیاهان وكاربرد خواص ومصور جامع ،راهنماي1385وخسروشاهي، وقاسمي جعفرنیا•

گستر سخن انتشارات

موسسه انتشارات ،7آنها،جلد مصرف وموارد ومرتعی جنگلی وصنعتی دارویی گیاهان ،شناسایی1379عماد،•

روستایی توسعه

اسالمي آزاد دانشگاه انتشارات دارویي، گیاهان كاربردي ،راهنماي1381وبلیغ، آخوندي حاجي•

تهران دانشگاه وچاپ انتشارات موسسه ها، آن درماني واثرات گیاهي هاي ،اسانس1377وشاهرخي، مومني•

ها جنگل تحقیقات موسسه انتشارات اول، جلد دارویی، گیاهان در شیمیایی ترکیبات ،1376وجایمند، رضایی•

ومراتع

یکان:تهران ها، بیماری ،درمان1381رجحان، •

•Anderson, DM.W. 1995. NFT gums: Ancient and modern commercial products. •"acacia." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online Academic Edition. Encyclopædia Britannica Inc., 2012. Web. 01 Aug. 2012. •Booth, F.E.M. and Wickens, G.E. 1988. "Non-timber uses of selected arid zone trees and shrubs in Africa." FAO Conservation Guide 19, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome. •Cossalter, Christian. April 1991. "Acacia senegal--Gum tree with Promise for Agroforestry." Forest, Farm and Community Tree Network FACT Sheets. •Gerakis, PA and CZ Tsangarakis. 1970. "The influence of Acacia senegal on the fertility of a sand sheet ('goz') soil in the central Sudan." Plant and Soil vol 33 No1-3, 81-86 •"gum." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online Academic Edition. Encyclopædia Britannica Inc., 2012. Web. 01 Aug. 2012. •Khalil, S.K.W. & Elkheir, Y.M. 1975. “Dimethyltryptamine from the leaves of certain Acacia species of Northern Sudan.” Lloydia 38(3):176-177.•Missouri Botanical Garden, 4344 Shaw Boulevard, St. Louis, MO, 63110 USA

25