ÖĞRENMEDE REHBERLİK Doç.Dr.Sevgi Turan

ÖĞRENMEDE ÖĞRENMEDE

REHBERLİK REHBERLİK

Doç.Dr.Sevgi TuranDoç.Dr.Sevgi Turan

ÇerçeveÇerçeve• Öğrenmeyi desteklemek için neler

yapılabilir?

– Güdülenme stratejileri

– Öğrenme stratejileri

– Zaman ve çaba yönetimi

DEFNEDEFNE Akademik ilgili

Çalışma alanına ilgi duyuyor

Alanında iyi olmak istiyor

Açık akademik planları var

Öğrendiği şeyler onun için önemli

Derse hazırlık:

– Derse ilgili ön çalışmaları yaparak ve kafasında cevaplamak istediği sorular ile geliyor

– Derste bu sorulara yanıt arıyor ve bu yanıtlar yapılandırmakta olduğu bilgi için anahtar özellikleri oluşturuyor

– Öğrendiklerinin kendisi için önemini sorguluyor

DOĞUDOĞU Üniversiteye özel bir alana merakı nedeniyle gelmemiş Belirli bir meslekte iyi olmak gibi bir arzusu yok Bir iş edinmek istiyor İlk tercihi olan alanda değil Hazır bulunuşluk düzeyi daha düşük Derse hazırlık:

– Derse hazırlıksız ve kafasında bir soru olmaksızın geliyor

– Sadece geçmek için yeterli en az çabayı sarf etmek istiyor

– Derste anahtar noktaları göremiyor, söylenen her şeyi not tutuyor

– Eğer herşeyi not alır ve ezberlerse sınavda sorun yaşamayacağını düşünüyor

Kuramsallaştırma

Uygulama

İlişkilendirme

Açıklama

Tanımlama

Not-alma

Hatırlama

Düşük düzeyde katılım (Biggs J., 1999)

Pasif yöntemler Aktif yöntemler

Yüksek düzeyde katılım

Defne

Doğu

Akademik çalışmaları nasıl Akademik çalışmaları nasıl yönetebiliriz? yönetebiliriz?

OLGU:OLGU:DENİZ BİYOLOJİ ÇALIŞIYORDENİZ BİYOLOJİ ÇALIŞIYOR

Perşembe akşamıydı ve Deniz ertesi gün olacağı Biyoloji sınavı için

son hazırlıklarını tamamlıyordu. Geçen Pazar gecesi bu hafta Biyoloji

sınavına nasıl çalışacağını planlamıştı. Ne öğrenmesi gerektiğini, nasıl

çalışması gerektiğini ve her bir konuya çalışmayı ne zaman

tamamlayacağını belirledi.

Çalışmaya pazartesi başladı. Ana fikirleri genel olarak kavramaya ve

öğrendiği önemli bilgileri hatırlamaya çalıştı. Okuduğu her bir bölümü

kendi ifadeleri ile tanımladı, önemli bilgilerin altını çizdi ve olası

soruların ne olabileceğini düşünerek kendi çalışma sürecini izledi.


Çarşamba gecesi çalışırken sınıfta tartışılan bağışıklık sisteminin

hücreleri ve görevlerini açıklamada güçlük yaşadığını fark etti. Farklı

hücreleri satırlara, özelliklerini ve görevlerini sütunlara yazarak bir

tablo oluşturmaya karar verdi. Tablodaki bilgileri tamamladığında

konu ile ilgili oluşturduğu soruları daha iyi yanıtlayabildiğini gördü.


Perşembe akşamı saat 7 gibi, Deniz odasında çalışırken oda arkadaşı

yanında bir diğer arkadaşı ile birlikte kütüphaneden döndü. Arkadaşları

birlikte hafta sonu tiyatroya gitmek için nasıl buluşacaklarını heyecanlı

bir şekilde konuşmaya başladılar. Onlar bugün için çalışmalarını

bitirmişlerdi. Deniz son bir saatlik çalışmasını tamamlamak üzere

aşağıdaki çalışma salonuna gitmeye karar verdi. Arkadaşlarına saat 8

gibi pizza için döneceğini söyledi. Tekrar çalışmaya başladığında notları

arasında anlamadığı bazı bilgiler olduğunu fark etti. Bu notları

açıklamasını istemek için bir arkadaşını telefonla aradı.


Deniz 20 dakika kadar daha çalıştıktan sonra kendini yorgun hissetti

ve az sonra yiyeceği karışık pizzasını düşünmeye başladı. Bu gece

yarım saat daha çalışmaya ihtiyacı olduğu aklına geldi. Beş dakika

kadar ara vermeye karar verdi ve çalıştığı yerden kalktı. Ardından

masasına geri döndü ve çalışmasını tamamladı.

Deniz en uygun biçimde öğrenebilmek için neler

yaptı?

Deniz en uygun biçimde öğrenebilmek için neler yaptı?

Amaç ve eylem planını belirledi

Çeşitli öğrenme stratejileri kullandı

Öğrenmediğini fark ettiğinde öğrenme

stratejisini değiştirdi

Çalıştığı konuyu anlayıp anlamadığını izledi

Çalışma ortamını düzenledi

Güdülenme stratejisi kullandı. Yorulduğu ve

motivasyonu düştüğünde ara verdi

Neden bazı öğrenciler diğerlerinden daha başarısız?

Yapabilecekleri, öğrenmeleri ve güdülenmeleri ile ilgili yanlış inançları

Etkili olmayan öğrenme davranışlarının/alışkanlıklarının farkında olmama

Etkili öğrenme ve güdülenme stratejisini sürdürmede sorunlar

Öğrenme ve çalışma davranışlarını/alışkanlıklarını değiştirmeye hazır olmama

Akademik çalışmaları nasıl Akademik çalışmaları nasıl

yönetebiliriz? yönetebiliriz?

Kendinin mentorü olma

Akademik ortamda öz-yönetim nasıl gerçekleşir?

• Güdülenme stratejileri • Amaç belirleme • Duygu ve çaba yönetimi

Öğrenme ve çalışma

stratejileri

Performans

• Davranışları düzenleme stratejileri

• Zaman yönetimi • Fizik ve sosyal çevre

Bir metinden öğrenme Derste öğrenme Sınava hazırlanma Sınav

Dembo, 2004

Amaç Belirleme

Neden önemli? Neden ulaşmak

istiyorsunuz?

Neyi başarmak/elde etmek istiyorsunuz?

Bunu nasıl yapabilirsiniz?

Amacın belirlenmesi ve Amacın belirlenmesi ve tanımlanmasıtanımlanması

– Spesifik

– Ölçülebilir

– Eyleme yönelimli

– Gerçekçi

– Zamanlaması uygun

Amaç Belirleme

– Spesifik, olanaklı olduğu ölçüde ayrıntılı şekilde neye ulaşmak isteğinizi tanımlayan.

Örnek: Bir sonraki matematik sınavından 80 almak istiyorum

Amaç Belirleme

– Ölçülebilir, açık bir şekilde değerlendirilebilecek

Örnek: Sosyal bilgilerde “yaşadığım çevre” ünitesini okumak ve bu konu ile ilgili sorularının tümünü doğru yanıtlamak istiyorum.

Amaç Belirleme

– Eyleme yönelimli, kişisel özellikler yerine eylemlere odaklanan amaçlar

Örnek: Dersten önce tüm ödevlerimi tamamlamak ve soruları yanıtlamak istiyorum

Amaç Belirleme

– Gerçekçi, ulaşabileceğiniz hedefler

Örnek: Bu gece hareket ünitesi ile ilgili

okunması gerekli iki bölümü okuyup

soruları yanıtlamak istiyorum.

Amaç Belirleme

– Zamanlamaya uygun. Uzun erimli amaçları kısa erimde ulaşılabilecek amaçlara ayırma.

Örnek: Bu dönem tüm derslerden sınavlarını A notu ile tamamlamak istiyorum.




stratejileri

Performans




Dembo, 2004

Duyguların akademik

performansta rolü nedir?

Duyguları etkileyen gerçekçi olmayan Duyguları etkileyen gerçekçi olmayan

düşüncelerdüşünceler

• Filtreleme: Olumlu yönleri yok sayarak olumsuz ayrıntılara odaklanma.

Benden hoşlanmıyor.

• İki durumdan birini seçme: siyah ya da beyaz.

Ya benim arkadaşım olursun ya da onun.

Duyguları etkileyen gerçekçi Duyguları etkileyen gerçekçi olmayan düşüncelerolmayan düşünceler

• Sınırlı kanıtlarla genellemeye gitme, abartma

Beni hiç kimse sevmiyor.

• Düşünce okuma: Karşınızdaki söylemeden davranışını yorumlama

Beni kıskandığı için böyle davranıyor.

Duyguları etkileyen gerçekçi Duyguları etkileyen gerçekçi olmayan düşüncelerolmayan düşünceler

• Katasfor: Felaket bekleme

Ya okuldan atılırsam?

• Büyütme: Sorunu abartma.

Bu ödevi asla bitiremeyeceğim

Duyguları etkileyen gerçekçi olmayan Duyguları etkileyen gerçekçi olmayan düşüncelerdüşünceler

• Kişiselleştirme: Söylenenleri üzerine alma Bu sınıftaki herkes benden daha zeki

• Yapılması gerekenler: Bazı davranışları yapmadığında sinirlenme ve suçluluk duyma.

Her zaman mutlu görünmeliyim

Duygu yönetiminde Duygu yönetiminde kullanılabilecek strateji nedir?kullanılabilecek strateji nedir?

Kendiyle konuşma/Kendiyle konuşma/

İçsel konuşmaİçsel konuşma

Kendiyle konuşmaKendiyle konuşma

Durum: Fen sınavından düşük not alma


Durum ile ilgili düşünceler:

1.Bu konuyu asla öğrenemeyeceğim. Çalışmanın ne yararı var

2.Eğer yeterince çaba sarfedersem bu soruları doğru yanıtlayabilirim. Bir dahaki sefere daha farklı çalışacağım


Kendiyle konuşmanın oluşturduğu duygu:

1. Üzüntü ve kızgınlık

2. Güven

İçsel konuşmayı geliştirmeİçsel konuşmayı geliştirme

İç sesini dinleme. Kendime ne söylüyorum?

Bu diyalog yardımcı mı zarar mı veriyor?

Olumsuz içsel konuşmanın biçimini belirleme

Olumsuz olanları olumlular ile değiştirme

Bir rehber geliştirme: Destekleyici olmak için

hangi eylemlerin devamı gerekli?




stratejileri

Performans




Dembo, 2004

ZAMAN YÖNETİMİZAMAN YÖNETİMİ

Zaman öldürücüler: Oyalanma Televizyon seyretme Arkadaş ziyaretleri Hayal kurma Bir görevin nasıl yapılacağını anlamaya

çalışmak Enerji eksikliği gibi fiziksel sorunlar Çok fazla uyumak Diğer kişileri beklemek Telefonla konuşmak

Zaman Yönetimi StratejileriZaman Yönetimi Stratejileri

Düzenli çalışma periyotları belirleme

Bölünmeye engel olmayacak bir ortamda çalışma

Görevleri 30-60 dakikada tamamlanacak dilimlere

ayırma

Kısa aralar verme

Zamanı nasıl kullanacağınız konusunda açık olma

Zaman Yönetimi StratejileriZaman Yönetimi Stratejileri

Uzun çalışma dilimleri için alternatif çalışma konuları

belirleme

Her bir görev için gerekli zamanı belirleme

Öncelikli görevleri belirleme

Yapmaktan hoşlanmadığınız görevleri ertelememe

İşyükünü belirleme

Yeni durumları çalışma takvimine kaydetme

Haftalık planSaat Pzt Salı Çarş Prş Cuma Cmt Pazar

6-7

8-9

9-10

11-12

…

Öncelik Listesi

Görev/İş Öncelik sırası Tarih/Zaman




stratejileri

Performans




Dembo, 2004

Fizik ve Sosyal Çevrenin Fizik ve Sosyal Çevrenin DüzenlenmesiDüzenlenmesi

Dikkat: OdaklanmaÇevredeki olayların farkındalığı ile ilgili seçici bir süreç

Konsantrasyon: Yeniden odaklanmaAlınan uyarıcı ve mesajlara sürekli yeniden odaklanma

Dikkat ve odaklanma sorunlarıyla Dikkat ve odaklanma sorunlarıyla başetmebaşetme

• Zaman planının gözden geçirilmesi

• Çalışmayı bölebilecek şeylerin önceden belirlenmesi

• Ortaya çıkan engellerin içsel mi yoksa dışsal mı olduğunun belirlenmesi ve uygun strateji oluşturma

• Engel yoksa konsantrasyonu sürdürme için seçilen stratejinin uygulanması

Dikkat ve odaklanma sorunlarıyla Dikkat ve odaklanma sorunlarıyla başetmebaşetme

• Çalışma boyunca konsantrasyonun izlenmesi

• Dikkat dağıldığında yeni bir strateji ile yeniden odaklanmaya çalışma

• Kısa bir ara verme

• Çalışma diliminin sonunda zaman planlamasında nerede olduğunu kontrol etme

Akademik yardım aramaAkademik yardım arama

Yardıma ihtiyacı olduğunun farkında olma Vazgeçmek yerine yardım isteme Yardım arama biçimine karar verme Yardım edebilecek kişileri belirleme Neler isteyeceğini hazırlama

Etkili grup çalışması önemli bir yardım sağlamadır.




stratejileri

Performans




Dembo, 2004

Güzel okuma• Önemli noktaları, temel fikirleri belirleme

• Bilgiyi özetleme

• Ötelemeye çalışma, ima edilenleri ve önerilenlerin doğurgularını belirleme

• Soru sorma

• Kavramayı izleme

Yazılı Bir Metinden ÖğrenmeYazılı Bir Metinden Öğrenme

Okuduğunu Kavrama ve Kalıcılık Okuduğunu Kavrama ve Kalıcılık için Öğrenme Stratejileriiçin Öğrenme Stratejileri

Okuma öncesi sırasında sonrasında

Okuma ÖncesiOkuma Öncesi

• Okuma bölümünü öğrenme yardımı açısından gözden geçirme

• Bir bölümü okumaya başlamadan önce inceleme

• Bölüm sonu ve başında bulunan soruları, çalışma rehberlerini okuma

Okuma sırasındaOkuma sırasında

• Okunan metnin okur ve yazar arasında bir karşılıklı bir konuşma olarak düşünme

• Soru sorma ve bunları yanıtlamak için metnin başlığına dönme. Sorunun yanıtı olabilecek önemli kelimelerin altını çizin.

– Düşük düzey soru-bilgi düzeyi

– Yüksek düzey soru-uygulama, analiz ve yeni bir durum geliştirme, değerlendirme

Okuma sırasındaOkuma sırasında

• Altını çizme ve alıntılar yapma

• Kavramayı izleme. Okuduğumu ne kadar iyi

anladım?

ETKİLİ DİNLEMENİN ÖNÜNDEKİ ENGELLER(Etkili dinleme için engeller nasıl kaldırılır?)

İyi bir dinleyici olamamak beş temel nedene dayanır.İlki, dinlemek çaba gerektirir. Bu sadece sessiz kalmaktan fazlasıdır. Gerçekten diğer kişiye yoğunlaşmak demektir. Aktif bir dinleyicide artan kan basıncı, daha yüksek nabız atışı ve daha fazla terleme görülür. İkincisi, günümüzde dikkatimizi cezbetmek için radyo, TV, filmler, bilgisayar, kitaplar ve dergiler vs. rekabet eder. Tüm bu gelen uyarıcılarla, uygunsuz gördüğümüz bilgileri dışarda bırakmayı gerektirir. İyi bir dinleyici olmamanın üçüncü bir sebebi ise diğer kişinin ne söyleyeceğini zaten bildiğimizi düşünmemizdir. Daha en başından tam bir anlayışa sahip olduğumuzu farz ederiz dolayısıyla konuşmaya hemen dalar ve müdahale ederiz, insanları duymak için gerekli zamanı tanımayız.Dördüncü sebep ise hız uçurumuyla ilgilidir - ne kadar hızlı konuştuğumuz ve ne kadar hızlı dinlediğimiz arasındaki fark -Ortalama bir kişi dakikada yaklaşık 135 ila 175 kelime konuşur fakat dakikada 400 ile 500 kelime anlar. İyi dinlemeyen bir kişi için bu; sonuçlara atlamak, rüyalara dalmak, bir yanıt planlamak ya da konuşmacıyla zihninde tartışmak için oldukça çok zaman demektir.İyi dinlememenin beşinci sebebi de bunu nasıl yapacağımızı bilmemektir. Bizler konuşmak, okumak ya da yazmaktan daha fazla dinleriz. …

Okuma sonrasındaOkuma sonrasında

• Belirlenen ya da eğitici tarafından verilen soruları yanıtlama

• Özetleme

• Anahatları belirleme

• Harita veya grafik ile temsil etme: Hiyerarşik yapılar, aşamalı dizilimler, matrisler, diyagramlar

Bellek Türleri

Bilgiyi İşlem Kuramında

Duyusal Kayıt Kısa Süreli Uzun Süreli

Bilgisayarda

RAM Bellek ROM Bellek

Anısal Anlamsal İşlemsel

Bilişsel Süreçler

İşlevi:Algılama

......

Süresi:0,5-4 sn

İşlevi:Depolama

Zihinsel işlem

Bellek Türleri

Bilgiyi İşlem Kuramında

Duyusal Kayıt Kısa Süreli Uzun Süreli

Bilgisayarda

RAM Bellek ROM Bellek

Anısal Anlamsal İşlemsel

Bilişsel Süreçler

İşlevi:Algılama

......

Süresi:0,5-4 sn

İşlevi:Depolama

Zihinsel işlem

ŞemaŞema

Hiyerarşik yapılar kullanma

Kavram haritaları

Tablo ve matrisler

Aşamalı DizilimlerAşamalı Dizilimler

Oral dönem

Anal dönem

Fallik dönem

Gizil dönem

Genital dönem

Freud’a göre psikoseksüel gelişim dönemleri

Derste ÖğrenmeDerste Öğrenme

Not alma

Dersten önce, sırasında ve

sonrasında

Dersten ÖnceDersten Önce

Dersten önce hazırlık okumalarını tamamlayın

Daha önceki dersin notlarını gözden geçirin

Derse gelirken gerekli materyali getirin

Odaklanma güçlüğünüz varsa ön sıralara oturun

Not sayfalarınıza tarih yazın ve numaralandırın

Ders SırasındaDers Sırasında• Dikkatle dinleme, temel ve destekleyici fikirlere

odaklanan not alma: Tekrar ve vurgulara, tahtaya yazılanlara, tanım ve listelemelere, önemli komutlara dikkat

• Kelime ve kısaltmalar kullanma

• Bölünmüş formlar kullanma (sorular ve temel fikirler için)

• Başka bir konu tartışıldığında notlar arasında boşluk bırakma

Kalp vücudun neresindedir?

Kalbin boşlukları nelerdir?Kalbin farklı boşluklarının işlevleri nelerdir?

Kalp kapakları ve yerleri nelerdir?

Kapaklar zarar görürse ne olur?

Biyoloji-KalpKalp- göğüs ön duvarı arkasında, iki akciğer

arasındadır.Kas dokusundan oluşur. Görevi kanı pompalamak

Kalp Boşlukları Sağ ve sol kulakçık: Toplar damarlardaki kanı

toplar ve karıcığa boşaltır Sağ ve sol karıncık:Kanı aorta iter

Kalp Kapakları• Triküspit kapak: Sağdaki kulakçık ve karıncığı

ayırır• Mitral kapak: soldaki kulakçık ve karıncığı ayırır• Aort kapağı: Kalbin sol karıncığı ile

aort damarının başlangıcı arasında • Pulmoner kapak: Sağ karıncık ile pulmoner

damar arasında

Eğer kapaklar zarar görürse kalbin kan pompalama etkinliği azalır. Bu kişilerde kalp atımlarında anormallik ve kalp büyümesi görülür

Dersten sonraDersten sonra

• Hatırlananlarla eksik notları tamamlama

• Derste anlaşılmayan noktaları sorma

• Soru belirledikten sonra nota geri dönerek bu soruyu yanıtlayan anahtar kavramları belirleme

• Hatırlamayı kolaylaştıracak kavramları okuma

• Notları kapatarak soruları yanıtlamaya çalışma

• Dersi özetleyen bir soru/lar yazma

Öğrenme Stratejileri ÇalışmalarıÖğrenme Stratejileri Çalışmaları

Öz-düzenleyici öğrenme stratejilerini kullanan

öğrencilerin başarı düzeyleri daha yüksektir

(Pintrich & De Groot 1990; Pokay & Blumenfeld Phyllis 1990; Ray et al. 2003; Ruban & Reis 2006)

Tartışma

• Kendi derslerimizde öğrencilerin

çalışmalarını yönetebilmesini nasıl

geliştirebiliriz?

Teşekkürler...Teşekkürler...

[email protected]@gmail.com

Documents

ÖĞRENMEDE REHBERLİK Doç.Dr.Sevgi Turan