ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ

21.04.23 1

21.04.23 2

Bir maddenin başka bir madde içerisinde atom,iyon yada molekül olarak dağılmasına çözünme denir

21.04.23 3

Çözünmenin aşamaları•Çözünen- çözücü bağları kırılır.

•Çözücü- çözücü bağları kırılır.

•Çözücü ve çözünen bağlar arasında bir etkileşim oluşması.

21.04.23 4

Çözünme Videosu İçin Tıklayınız

21.04.23 15

Belirli sıcaklıkta 100g çözücü içerisin de çözünebilen maksimum madde miktarına çözünürlük denir.

21.04.23 6

Az çözünen iyon yapılı bir katı madde su ile karıştırılınca çözünmeye başlar. Karışımın ilk anlarında çözünme hızlıdır. Ancak, iyonlar ortaya çıktıkça çözünme hızı zamanla azalır. Bu sırada oluşan iyonlar yeniden birleşerek çökmeye başlar. Bir süre sonra çözünme hızı ile çökme hızı birbirine eşitlenir. Bu durumda sistem dengeye ulaşmış olur. Denge halindeki böyle bir sistem doymuştur. Olay bir çözünme olduğundan bu dengeye çözünürlük dengesi adı verilir. 

21.04.23 7

İyonlar ayrılırken su moleküllerinin kısmen pozitifleşmiş tarafı CI- iyonları,kısmen negatifleşmiş tarafı ise Na+ iyonları ile etkileşir.İyonların çeşitli etkileşimler sonucunda su ile sarılmasına hidratlaşma denir.

21.04.23 8

1. Sıvı-katı Çözeltileri

2. Sıvı-Sıvı Çözeltileri

3. Sıvı-Gaz Çözeltileri

21.04.23 9

21.04.23 110

ÇÖZÜNME OLAYINDA DÜZENSİZLİK FAKTÖRÜ

21.04.23 11

Katılar, suda veya başka bir çözücüde çözündüklerinde oluşan tanecikler (iyon ya da molekül) çözücü içinde dağıldığından daha düzensiz hâle gelirler.

Düzensizlikte artma eğilimi katıların çözünmesinin lehinedir.

Maddenin gaz hâli, sıvı hâline göre daha düzensizdir. Bir gaz sıvıda çözündüğünde düzensizlik azalır.

21.04.23 12

21.04.23 13

• Çözücüsü su olan çözeltilere sulu çözeltiler denir.

•• Su, polar yapılı bir moleküldür.Su molekülündeki kısmi + ve kısmi- yüklerin varlığı elektiksel çekim kuvvetinin oluşmasına neden olur.

• Bu yüzden iyonik katılar genellikle suda çözünür.

21.04.23 14

• Çözündüğünde moleküller halinde dağılan maddelerdir.

• Çözündüğünde iyonlar oluşturabilen molekül yapılı maddeler de suda çözünür.

• İyonlarına ayrılmayan molekül yapılı maddeler de suda çözünebilir.

• Böyle olunca çözünen madde ya polar yapıdadır ya da su ile hidrojen bağı oluşturmuştur.

ELEKTROLİT OLMAYAN ÇÖZELTİLER

Elektriği iletmeyen çözeltilerdir.

Molekül yapılı maddelerin suda çözünmesiyle oluşan çözeltilerdir.

ELEKTROLİT ÇÖZELTİLER

Elektriği ileten çözeltilerdir.

Suda çözündüğünde iyonlarına ayrılabilen maddelerin sulu çözeltileri elektriği iletir.

21.04.23 15

21.04.23 16

Elekrolitler, kuvvetli elektrolit ve zayıf elektrolit

olmak üzere ikiye ayrılırlar.

Elektriği iyi iletenler kuvvetli elektrolit

Elektriği iyi iletmeyenler zayıf elektrolit olarak

adlandırılır.

21.04.23 17

2.Sıcaklığın Etkisi

3.Ortak İyon Etkisi

4.Yabancı Maddelerin

Etkisi

1. Çözücünün Türü

21.04.23 18

Çözünürlük, çözücü ve çözünen maddenin türüne bağlıdır. Örneğin; su (H2O) polar bir çözücüdür. iyonik bir madde olan yemek tuzu (NaCl) suda çok çözünür, apolar bir çözücü olan karbon tetraklorürde (CCl4) çözünmez. Apolar olan moleküller apolar olan çözücülerde çok çözünür. Örneğin, apolar iyot (I2), yine apolar karbon tetraklorür içinde oldukça çok çözünür.

GERİ

21.04.23 19

Maddelerin çözünürlükleri sıcaklıkla değişir. Çözünme olayının ekzotermik veya endotermik oluşuna göre sıcaklık çözünürlüğe etki eder. (Enerji) Isı alarak çözünen maddelerin çözünürlüğü sıcaklıkla artar.

İLERİ

21.04.23 20

Katıların çözünürlüğü genellikle sıcaklıkla artar. Gazların çözünürlüğü ise sıcaklıkla azalır.

BAŞA DÖN

21.04.23 21

Bir katıyı saf su yerine, bu katıya ait iyonu veya iyonları içeren bir çözeltide çözersek bu katının çözünürlüğü saf suya göre oldukça azalır. Çözünürlüğün azalmasını bir örnekle açıklayalım. Örneğin sodyum klorür çözeltisi içerisinde

(NaCl(k) → Na+1 + Cl-1)AgCl(k) katısını çözersek; AgCl(k) → Ag+ + Cl- şeklinde iyonlaşır.

İLERİ

21.04.23 22

AgCl çözeltisinde NaCl'den gelen Cl- iyonları Cl- derişimini arttırdığından sistem bunu azaltmak için geri tepkimeyi hızlandırır. Yani Ag+ ve Cl- iyonları birleşerek AgCl katısının çökmesine sebep olur. Dolayısıyla AgCl'ün çözünürlüğü azalmış olur.

İLERİ

21.04.23 23

•Ortak iyonun derişimi ne kadar büyükse çözünürlük o kadar azalır.

BAŞA DÖN

21.04.23 24

Yabancı maddelerin etkisiyle çözünürlüğün artması canlılar için çok önemlidir. İçinde çözünmüş madde bulunan bir çözeltiye, az çözünen ve ortak iyon bulundurmayan bir maddeyi ilâve edersek bu maddenin çözünürlüğü maddeler arasında etkileşim oluyorsa artar.

21.04.23 25

Anyon Verilen anyonla az çözünen tuz oluşturan katyonlar

CO3-2

 PO4-3

 S-2

 OH-

 SO4-2

 CI- , Br- , I-

NH4+ dışındakilerin hepsi

NH4+ dışındakilerin hepsi

NH4+ ile 1A ve 2A grubu katyonlarının

dışındakilerin hepsiNH4

+ , Sr+2 , Ba+2 ile 1A grubu katyonlarının

dışındakilerin hepsiBa+2 , Sr+2, Ca+2, Pb+2, Hg+, Ag+

Ag+, Cu+, Hg+, Hg+2, Pb+2

21.04.23 26

BİLEŞİK KÇ BİLEŞİK KÇ 

BaCO3 4,9x10-9

 PbCO3 7,9x10-14

 SrSO4 8x10-7

 Ag2SO4 1,4x10-5

 Ag3PO4 1,8x10-18

 Ca3(PO4)2 1,5x10-32

 AI(OH)3 4,8x10-33

 Fe(OH)2 4x10-15

CuS 6,5x10-37

 Ag2S 8x10-51

 CaF2 4x10-11

 SrF2 8x10-10

 AgCI 1,8x10-10

 PbCI2 1,8x10-5

 AgBr 5x10-13

 PbBr2 5x10-6

 

21.04.23 27

21.04.23 28

••Az çözünen tuzlarAz çözünen tuzlarıın hepsinde bir denge söz konusudurn hepsinde bir denge söz konusudur..

••Dengede çözünme ve çökme hDengede çözünme ve çökme hıızzıı eeşşittirittir..••Çözünürlük dengesinin kurulmasÇözünürlük dengesinin kurulmasıı,ka,katıtınnıın suda n suda çözünmesiyle olabileceçözünmesiyle olabileceğği gibi,çökelek olui gibi,çökelek oluşşturacak turacak iyonları içeren iki ayriyonları içeren iki ayrıı çözeltinin kar çözeltinin karışışttıırrıılmaslmasııyla da yla da olabilirolabilir. .  

0,2 M KCl ve 0,2 M AgNO3 çözeltilerinin karıştırılmasıyla AgCl çökeleğinin oluşumu görülecektir.

KCl(suda) + AgNO3(suda) AgCl(k) + KNO3(suda)

Tepkimeni net iyon denklemi şöyledir:

Ag+(sudda) + Cl-

(suda) AgCl(k)

21.04.23 29

Bir çözeltideki iyonların molar derişimlerinin stokiyometrik katsayılara bağlı olarak çarpımına iyonlar çarpımı adı verilir ve Qi ile gösterilir.

XnYm(katı) nX+m(suda) + mY-n

(suda)

Qi =[X+m] n [Y-n] m

21.04.23 30

21.04.23 31

21.04.23 32

Bir çözeltide bulunan iyonlardan birini veya bir kaçını

diğerlerini çözeltide bırakarak çöktürme işlemine seçimli

çöktürme denir.

Örneğin; Br- ve I- iyonlarının herbirinin derişimi 1x

10-2 M olan çözeltiye yavaş yavaş katı AgNO3 ilâve

ediliyor. Bu iyonların çökelme sırasını bulmaya

çalışalım.

(Belli bir sıcaklıkta AgBr için Kç= 5 x10-13, AgI için

Kç = 1,5 x 10-16)

21.04.23 33

21.04.23 34

AgI'un çökmesi için gerekli olan Ag+, AgBr'ün çökmesi için

gerekli olan Ag+ den daha az olduğu için önce AgI sonra AgBr

çökelmeye başlar. Böylece AgI, AgBr'den ayrılmış olur.

BLOG SAYFAM

21.04.23 35