ÖLÜM SON DEGiL

8/14/2019 LM SON DEGiL

1/143


2/143


3/143


4/143


5/143

nsanlardan ylesi vardr ki: Rabbimiz, bizednyadaver!der.Onunahirettebirnasibiyoktur.Onlardan ylesi de vardr ki: Rabbimiz, bize

dnyadadaiyilikver,ahirettedeiyilikver vebiziatein azabndankoru.der.

te onlara kazandklarndan bir nasip vardr.Allahhesabpekabukgrendir.(BakaraSuresi,ayet200202)


6/143


7/143

7

irsarsnttutar,ardndanilievuranbirsoukluk

yay

l

r.

BAnszngndzgeceyedner,karanlkbasar.Gkleyerarasndanevarsarenginiyitirir.Hayraalametolmayanbirsessizliegmlrmekan.Hemenardndanteslimiyetbtnkasvetiylekerve

aresizliingenziyakankokusualrheryan.teoandaumutboazdadmlenir...

Evet...Angelipattnda,gn grlemesiniyreinde

hissederkii.Vedehetlefarkeder,hepdalarnardnadenyldrmnbukezorayadmediini.Yamanbirvurgundurbu.

yleki,btntecrbelerdilegelseanlatmayagleriyetmez...


8/143


9/143

9

en...

Duyan,gren,bilenbirbenim.

BAklm,iradem,duygularm,eylemlerimvar.Birbireyolarak,banaaitbenliimletekveyalnzm.Bilmeden,istemeden,evrendekibudngnniinde

buldumkendimi!Peki,birbenolarakbudngdekiyerimne?

Bu gkleyeraras

nda,bulunduumtambuyerdeiimne?Hangiihtiyabenigerektirdide,oyzdenvarm?Nedeniolmayanbirsonusameer,bunekadaran

laml?Anlamldeilse,nedirhayatfrsatnnbedeli?Kimzorladbenihayatagelmeye?Kimiknaettibeni,lmnszlemesinihayatagelir

kenyapmaya?


10/143

10

Bugk,buyer...Nedirgnstmekmesiniengelleyen?

Yerniyesavurmazstndekibeni?Kandilgibiaslduranyldzlarkimasarorayaher

gece?Hava,su,ate,toprakkimeborluvarln?Dzen,dengeneredenalrlsn?

yilik,ktlk...yilikvektlkmutlakm?Deilse,nereden kardk her ktln kt oldu

unu?Mutlaksa,kimayrd iyiliklektln,doruyla

yanlnarasn?yilikiyiyse,yeryzndeentrika,zulm,fesat,iken

ce,kan,gzyaniyevar?Budurumda,hergeengnoalanbufnikalabal

nfaydasne?nsanfni;iyilikktlkdemifni?Mazlumunhneolacak?Hesabtutulmuyorsa,neyeyararadalet,tevazu,feda

krlk,vefa,merhamet?yilikteyadaktlktesnryok;yleysebeniben

yapanbuzgrlnbedeline?

BazenbyleolurHayatdiyeitilipkakldmzbusretenbunalpbir

keyeiliir,varoluumuza,parasolduumuzbuhissizgibigrnendevridaimebiranlamyklemeyealrz.Dnyannekimindenkoptuumuznadiranlardrbu


11/143

11

anlarvefarklbirruhhalinegarkederbizi.Geicideolsa,zerimize kenbu tatl rehavetle

dnyadansoyutlanp,yappettiklerimize,hayallerimize,tutkularmzadardanbakmafrsatyakalarz.Kkgibigrnenbualglama farkllndan,hakikateolanbakmzciddildedeitirecekbirsezgigcdoarveeeryeterinceglyse,dnyalk eylerinstnesinmi olan fniliibtn plaklyla gzlerimizinnneserer.

Fniliin hem kendimizden,hemde yapp ettiklerimizdenbir adm nde olduunu grmek, dnya ilearamzdakitlsmlbanzlmesinesebepolur.Bazlncegzlerimizi tutanperdekalkarvenemsediimizdnyevinimetlerin,fniliin kesifsisiardnda

sankibirerhayalmiesinea

ra

rkayboluunuibretleizleriz.Gereinsouunuyiyince,zihnimizdebastrlm

haldekidnyaya ilikingvensizlik fikridepreirvednyaya olan gvenimiz, yerinibir anda sahteliinyrekboaltanhayalkrklnabrakr.Ardndanhayallerimiz,tutkularmz,umutlarmzkutsalmakamlarn

terk ile sradanlar ve yreimizi yokladmzdahibirininkoyduumuzyerdeolmadngrrz.

inedtmzhayalkrkl,dmzdakialemlebirsoukluksalararamza.Bizdeusulcaitipkapatrzd alemealankapmzsoukvurmasndiye.Buvesileolur,geicibirsred alemdensoyutlanpialemimizedneriz.Artkburadantesibizimcesaretvekararllmzabakar.


12/143

12

Cesaretimizi topladmz anda,bizibizden ayrankaparalanr,bizdebuaralktanszlpbenliimizin

derinliklerinebiryoltutarz.Yolaldkakulaklarmztutanuultukesilir,yolumuzadenkaranlkekilir.Derkenvakitgelir,gz,kulak,kalp ilahibirbalakendiniaarvebirmenzildentekinetarbizi.

tebuandaksauzar,azoalr,dargenilervehakikatingrsesiylekendimizegeliriz. yleseslenirbize:

Sen...Benlikkaftannkuandnbirkere.Dardagelse,boldagelse,kuanncakartmasyoktur

bunun.Paylamas,dei tokuuda.nsanolmannarlnbilirmisin?

Yknenarnsardnsrtna.Koyubiryalnzlkyolda yazldsana.Doumu,lm,shhati,hastalyalnztadacaksn.Baaryadahezimetsanaisabetederse,ondandoacak

mutlulukveyahzndenhikimseseninkadarnasiplenemeyecek.

yiliktenveyaktlktenyanakazandklarn sadecesanaaitolacak.Vesenaltnaerieceksin.

Tutacanyoluiyiseunubilki,izlerinsilinmedenkalacaktepeleyipgeti

inyollarda.stersarpyamalara,isteretrafndandola dzekmakiin.


13/143

13

stersoluklan,isterterinikurutmadanvarmenzile.Dersen,kendiellerinledorulupkalkacaksnd

tnyerden.Karanlkktnde,yalnzbanabulacaksnyolunu.Kendinayklayacaksntarlanadenayrkotlarn.Savurduunher tohumsenin iinbitecekvebiip

kaldrdnhasadnolacak.Sonraellerinlebrakacaksnterazininkefesineyuttuun

tozu,dktnteri.

zgrsn...Amabilkihibirzgrlkkaytsz artszolmaz.Veyinebilki,mesuliyetzgrlndoasndavardr.zgrlkilesnrszlbirbirinekartrma.zgrlk, insann kendi haklarnn sahibi olmas

demektir.Bununtesiniaramakise,bakasnnhakknagzdikmektir.Saknsnrszlkzlemiiradeniesiralmasn.nklsnyitirene,nimetdeilklfettirzgr

lk.

Haberinolsun...Doruylayanl,iyiylektbirolmaz.Doruyanla,iyilikdektlestnklnmtr.Dorunun,yanlnmuhatabsensin.yiliin,ktlnerbabdasen.sterdorudaaranasibini,isteryanlta.

steriyiliktensarykn,isterktlkten.Amabilki,yaptklarna ahityazacaklarseni...


14/143

14

imdigit...stervarlntesiniara,istervarlksanayetsin.

sterdoruyatutun,istertutunduun eyidorubil.stereteklerdesradanl,isterzirvelerdekibrisolu.sterezmeningariphazzn,isterezilmeninanlalmaz

sabrnyaa.sterhaddinbilayaktakal,istergvdenebakmadan

meyveyedurupincitbelini.

sterszurunaba verenlerdenol,isterilks

k

daatsrtndansznykn.stercannpahasnaadaletikoru, isteryokpahasna

zulmedei adaleti.sterkudretineramentutfkeni,isterfkenuruna

kurutnesliveekini...

tebylebirzgrlkortamndankarbtninsanlkhalleri.Rengarenkvesonsuzeitlilikte.Vednpdururinsanlararasnda.Herkiidilediincenasiplenirbudngden.Takigngeceyeyztutup,ktkenenekadar.

Takibirel,kalemiinsannelindenalanavehayallerin,arzularn,umutlarnstnekalnbirerizikekip,sonsatralmdenekadar.

EvetBirkonmagmedirinsannhikayesi.

Buikimenzilarasndayazlrmutluluun,hznn,sevginin,nefretin,merhametinenhakikisi.


15/143

15

Dobradobra,akayazlrnevarsa...yleki,insannkendindengizledikleribileskrsatraralarna.

Dier hikayelerebenzemez insann hikayesi; nknceoynanr,sonrayazlr.tetaraftan,silipdeyenidenyazmakyokturbuhikayede,bakasnoynamakda...


16/143

16

lm...Zorzamannilkhaberi.liikkesmean.Dnolmayaneik.Fniliktenebedilieg.Gerekbirayrl zamanvemekandan.dnalnannimetinsahibineteslimi.

Yahayat?Hayatikinoktaarasndabirizgi.Silipdebatanizemediimiz,titrek,kesiksiz,ksack

birizgi.Devraniindeanlkbirgzkrpmasgibi.Birkoumlukyolyadabiratmlkmesafegibi.Uraypgeenkervanlar,gktekibulut,yadasuya

braklanizgibi.


17/143

17

Zamandandamtlm,tadmlkbiryudummeygibi.Elemeigznuruincebirnak gibi.

Yedeiolmayansermayeileyaplanticaretgibi.

YaHayatvelm?Atlantandmesi,gelmekvegitmek,veya,gecedensabahakmakgibi.

Silkinipdemahmurluuatmakgibi.Gereihayaldeararken,hayaldengereeuyanmak

gibi.

Bizler,deminevlatlar...Sramzgelmi,zamannbiryerindensessizcetutun

muuzhayata.Hayatbizdilememiiz.lmdebizyazmamz.Zamannesaretindekrekmahkumlargibiyiz;bir

iskeledentekine.Bereketlitopraklardabalayp,kurakiklimlerdeson

bulacakbiryolculuakmz.

Herkrekte,dnpalmasolmayanbir eylerbrakmzkendimizdengeriye.Vehayatazkedip tketmiiz,bu slasolmayan

gurbetinpeinde.

Hayat...

eit,eit.Doumvelmdahil,her eyinfarkllatbirzemin.


18/143

18

Parmakizimisali,biridierinitutmuyor.Birrenkcmbhalindebenzersiztonlarlakarmza

kyor.Kimimiz,aykrtonlardabuluyorgzellii.Bunainandgibiyaamakdeniyor.Kimimizderenkleremahkumoluyor.Bunadayaadgibiinanmakdeniyor.Renklerleolanhasbhalimiz,hazanadeksryor.

Birbahardatattmzoheyecan,yapraklarsaryaaldndabitiyor.teneoluyorsa,bahardanhazanadekoluyor.

Evet...Her insanbirhayatveherhayat, ideallerin,heves

vearzularnharmanolduubirserven.Bazen,inandnyaamaabas.Bazen,nasibksmetkavgas.Bazen,kuvvetkudretsevdas.Bazen,baka eyler...zetlehayat,herkesinkendineaitserveni.Herkiinin,birbenzeridahaolmayanhikayesi.

Masallar,birvarm,biryokmudiyebalar.Gelipgeiciliin,hiyaamam gibiolmannarpc

birifadesidirbu.Hernekadarmasallarazgolsada,gerekhayatlara,sizin,bizimhayatmzadatamoturur.Birdeihmaledilmibiranlamgizlidirbudeyite.Belki

deennemlivurgusudurki,yoktanvarolmasrecineiareteder.


19/143

19

almamasanznstndesizeaitolmayanbirnesneyerastladnzda,neredenktbuyadakimkoydu

bunuburayadiyesorarsnz.Bankahesabnz,hisebepsizbirgnncebrakt

nznikikatnaksa,mutlakaneredengeldibudiyearatrrsnz.

tehayatdabyle;anszn,iradednnzekanbirkazanmdr.Enazmasazerindekinesneveyabankahesabnz

kadarsorgulanmaybekler.Yaamdoludizgingeenbirsre.Birkapdangirip,

apartopardierkapyadayanmakgibi.Ancak,greceliolmasna,gelipgeivermesineramen,emeiyle,ilesiyle,saniyesisaniyesineyaananbirzamandilimi.Yaadklarmzanlamsz eylerdeil.

Peki,nedirbuolupbitenler?Hayatdenilensreniyevar?

Dnyayakonupgenler,uyanpuyumakgibibirdngilehayatakatlpayrlrlar.Kimitahtbeiinedoar,kimitoprakstne.Kimitantanalmerasimlerle

uurlan

rsonyolculuuna,kiminins

rt

n

verecekbirkabribileolmaz.tebylesinederinadaletsizliklerleayrlrbirhayat

tekinden.Budurum,birisyanhaliyaratrinsanlardakilanetlenenhepdnyaya da kaderolur.Oysa insan,hayvan,bitki,hava,su,toprakgibihersusuzunvebali,insannstndedir.Hepsideinsannzulmndenazya

daoknasibinialmtr.Buerevede,lanetiskemlesineinsandandahayakankimvardr?


20/143

20

Toplumuoluturankatmanlarnenbelirginleri,gllervezayflardr.Detayainince,zayflardangllere

dorukkkopmalarolduugrlrki budaortasnfoluturur.okkarmakbirgrnmsunsada,znde toplumsalhayat,biryerkapmavekaptyerikaptrmamamcadelesidir.

Gller,bumcadeleninhemenherzamangalibidirler.Vegalipliindoasgerei,zayflardanitaatbek

lerler.Dolaysylazayflariinskunetinbedeli,kaytszartszbirteslimiyettir.Yaknma,koullara rza gstermemegibihallerde

grltnnenbykopar.Buanda,glnnhkmetmearzusuyla,dalkavuklarnkkmenfaatleredknkanaatkarlbirleir.Bu ikisibirarayagelince,artk

bundandoacakzarar

lmekmmknolmaz.lmdenbeterbirfitnesalnrinsanlarnarasnakikoskocabirmilletistmatutmuasnasarsmayayeter.nsan insandanayrlr,karde kardeedmanolur.Direncikkndenskenbireziyet,ikencevesefaletdnemibalar.Veparlayanne varsa,zulmnokoyukaranlndatekteksner.Bubyledevameder;taki

bayrakdp,balareilinceyekadar.

Yazkkiinsanlkzulmmerhamettendahaoksevmi.Vehernesil,zulmmirasbrakm kendindensonrakinesletarihdiyeBugndedeienfazlabir eyyok.Hlinsaninsanakulolmayazorlanyor.Grnenoki,insanlnsrtndankyametekadareksikolmayacakkrbaizi.Zamanbilegyetiremeyecekbunudeitirmeye.


21/143

21

Eziyet,ikence,sefalet,aresizlik,umutsuzlukEertatmadysak,kahrolasbirerkavramolmaktan

tebir eydeildirbizleriin.Oysainsanninsanarevagrdzulmbilmekbaka eydir,yaamakbakaBiraniinkendinizi,piramitleriinaetmekuruna

fedaedilenonbinlerceesirdenbirininyerinekoyun.Veyaailesinden,toprandanzalimcekoparlp,rgat

olarakAmerikayatananyzbinlerceAfrikalkleniniindeyadadiktatrlerinzulmndeyitipgidenmazlumlarlabirliktelmtarlalarndanbirinindibindednnkendinizi

lkinsandanbugne,milyarlarcainsangelipgemitirbudnyadan.Kimiylesinekuvvetveiktidarsahibiolmuturki,tekbirszyadadavranbinlerceinsann

hayatndaolumluyadaolumsuzdeiikliklermeydanagetirmitir.Kimitmzenginliinivesaltanatninsanlarngzyavemutsuzluuzerinekurmutur.Kimininkiiselihtirasvearzularyzbinlerilmesrklemitir.1

imdi,zayflarzayfdoacak,yaamboyuncaezilecekveayneziklikierisindelmlekucaklaacaklar;zalimlersaltanatierisindeezerekyaayacaklarvelmleri,hattalmdensonralarbileinsanlariineziyetolacakvemazlumunbilanosuzarar,zaliminkikrlakapanacak(!)Asla...lmstndengetidiye,yaananbunca ey,bunca

hayat, iyilikktlk, adaletzulm topraa karp

kaybolmaz.

1Mevdudi,TefhimulKuran.


22/143

22

urasmuhakkakki,mazlumlarnhdagkleyerarasndakalmaz;gyrtar,oradandaaraykselir.

Veiledeyazlrzulmde;ileyedl,zulmebedeldiye.YceAllah,KuranKerimde ylebuyuruyor:

Yer,o iddetlisarsntsylasarsld,Yerarlklarndarkard,

VeinsanBunaneoluyor?dediizaman,Ogn(yer),haberlerinianlatr.nkRabbinonavahyetmitir.Ogninsanlar,amellerikendilerinegsterilsindiye

blkblkkarlar.Kimzerremiktariyilikyapmsaonugrr.Kimdezerremiktarktlkyapmsaonugrr.(ZilzlSuresi,ayet18)


23/143

23

OBabaveannebirbirineyaklat,ardndanO,anarah

minedt.DoumlabirlikteO,hayatamerhabadedi.BunaOkararvermemiti.YanihayatagelmeyiOtalepetmemiti.Pekibunakimkararvermiti?Babaveyaannemi,yoksaherikisimi?Belkibabaveannebirocukyapmaya,isminikoymaya

kararvermilerdiamabuonlarndoacak ocuklarnnOolmasnakararvermekdeildi.PekiOnun,Oolmasnakararverenkimdi?...Tpkbunungibi,lmdeOistememiti.AncaklmOnagelmiti.Pekibununzamannkimbelirlemiti?Doumvelmniinvard?

Domakgzeldiama,lmeningereklioluunakimkararvermiti?


24/143

24

EvetNiyeburadayzveneredengeldik?Bu,insanlnbilgi

iinenderinarzusuvesrekliarayiinyeterlinedendir.diyorgnmzbilimadamlarndanStephenHawking.2

kibinseneevvelinliChuangTsu;Gkyznaslda hidurmakszndnyor?

Yeryznasldahikprdamaksznbiziskunetleba

r

nd

r

yor?Acabagne veaykendiyerlerindenmemnunlarm?

Tmbunlarnzerindehkmedenveonlar idareedenbirivarm?

Kimonlarbirbirinebalarvetutturur?Kimonlarhiitirazszvezorlamaszsevkveidareeder?

Yoksabirgizlimekanizmamvarki onlarabu haldeolmaktanbakaarebrakmyor?3diyesoruyordu.

lgintir;Aalarniyevar,niyeyokoluyorlardiyesorarsanz,birokfenkitabndabunun cevabnbulursunuz.Amainsanniinvar,nedenlyordiyesorarsanz,bununcevabnhemenhemenhibirfenkitabndabulamazsnz. 4

Oysahayat,her eydenokcevabaranmasgerekenbirmeseleiken,hlsonundakisoruiaretiylebirkenardaduruyor.

2StephenHawking,ZamannKsaTarihi.3J.NeedhamandC.A.Ronan,ScienceandCivilizationinChina,CambridgeUniversityPress1978,Cilt1.4SaadeddinMerdin,TanryaKoanFizik.


25/143

25

Doumlabalayplmlebitenbirizgizerindeyiz.Bilerek veyabilmeyerekbu izgi zerinde kendi

tarihimiziyazyoruz.Bizimkiiseltarihimizbu.Muhtemelenyanksdakendiiindekalacak.Amabu,onundeeriniasladrmez.nkbizibizyapanher eyondakaytl.Benliimizinadilvekatksztek ahidio.

Veo,yitipgitmez;mehuleyarolmaz.Bizimhikayemiz,kularn,bceklerinhikayelerinin

yazldyereyazlmaz.

Yaamvelm,insanzihnindedorutanmnakavumal.nkvaroluunhikmetineermek,bunabal.Birok eyzttileanlamabrnr. yiilekt,gzel

ileirkingibi.Hayatvelmdebyle

Kii,hayatlmdensoyutlaynca,hayatlmbalantskopuyor.Hayatlmbalantskopuncada,hayat

tekreferanskaynaolarakalyorinsandncesi.Bu durumda,zatenbircazibemerkeziolandnya

rakipsiz kalyor ve endamyla insann gzlerini alpardndakiher eyikaranlktabrakyor.Tutupekiyor insankendine;havay,suyu,topra

ektiigibi.

Vealpkollarna,tayorgecedengndze,mevsimdenmevsime.Zamanlabu ilikide, insanhayatndeil,hayat insa


26/143

26

nnbelirleyicisioluyor.Tekniin,bilimin,kentyaamnn iinde,azckbile

olsabiryerbulamyorkendineinsan.Doalboyasgiderekmetalikleiyor.Bencilleiyor,makineleiyorMerhamet,hogr, tevazugibi insan insanyapan

meziyetler,zamanlaonuniindeeriniyitiriyor.Vezaman iindegeirdiibakalamla,dierlerine,

hattakendinebilezulmetmeyimubahgrebilecekhalegeliyorkii.nk hayat, gelip geiveren, balaypbitiveren,

sonundalmdenbakasnnolmadbirservengibialglandnda,menfaatvebencillikbasknkpheriyieyifesadabouyor.Byleolunca,basamaklarereratlatacak eyin

peinedyorherkes.Vegnekyor.Derken,enmlayimibile,gkullanmakiinvardr

diyednyor.Hayat alglamadaki sakatlk, salgnhastalkgibi,

bireydenbalaypaileye, topluma, almahayatna,

hattalkeleraras

ilikilerekadarsirayetediyor.Gcelindebulunduran,lkeyselkelerin,bireysetoplumunefendiliinesoyunuyor.Kendileriniefendi,birilerinidekulklegrmekonlarabykhazveriyor.Hkendilerinikkbirertanrgibihissediyorlar.

yilikktlk,merhametzulmharmanoluyordnya

dnerken.Nebilmemkancyzyl,nemodernite,ne insan


27/143

27

haklar.Hepsipalavra...Hlgllerinnaralaryanklanyorgkte.

Hlmazlumlarnferyatlargyrtyor.Merhametne ikidudanarasnda,nede kadn

zerinde.Hemsonrakankrmzdrgllerinkalemiyleyazl

m merhametinmrekkebi.stelikakncahemenuar.

Riys

zolmal

merhamet inderiyolanmerhametinsabrda,vefasdateztkenir.Acsngerektenduymalyreindeinsan,merhamet

ettii eyin.Yaateteyanmal,yadakarpyreinidamladamla

eritmeliaynateinkarsnda.stadBediuzzaman:

lemdeokgryoruzki:Zlim,gnahkar,gaddarinsanlargayetrefahverahatiinde,mazlumvedindarinsanlargayetzahmetve zilletiindemrgeiriyorlar.Sonralmgelip,ikisinieitklyor.5diyor.

yikivarlm!

Mazlumlarsevinmelilmvardiye...nk ugkkubbealtndazalimlerleeitlendikleri

tekzemino.

5BediuzzamanSaidNursi, Szler,s.555.


28/143

28

anllardabtnyaamsreleriningeriyednolmayacakbirbiimdedurmasCTpbyletanmlyorlm.evreldamarlardanabzndurmas,kalpatvesolu

numunkesilmesi,gzdekornearefleksininkaybolmas

,derininsolmasvekaslarngevemesi.Bylecebalyordnolmayanyolculuk.Burayakadargeliyorinsanoluvebilim.Bunoktada

kapkapanyorherkesinyznevelmtmsrlarylakapnnardndakayboluyor.nklmyazanYceAllah ylebuyuruyor;

phesizhercanlmtadacaktr.Sizibirimtihanolarakhayrve eriledeneriz.Sonundabizedndrlrsnz.(EnbiySuresi,ayet35)Neredeolursanzolun,velevkisalamkaleleriinde

bulunsanzbile,lmsizeular.(NisSuresi,ayet78)


29/143

29

Bedenmuhteembirmakine,ancaklmeayarlanm.HigarantisiyokSaatgibiileyenibileansznduruve

riyor.

Bedeninlmesibiyolojikbirolay.Kalpatvesolunumundurmasylabirlikte,dokularoksijenalamadklariincanllklarnyitiriyorlar.Bilhassaoksijeneenokihtiyaduyanbeyindokularoksijensizliknedeniyleabucak lyorlar. Beynin lmesi ilebirlikte dier

dokulardabirbiriardncabeyni takip ediyorvebedenbiyolojikolarakbitiyor.

Gelien teknoloji sayesinde, yapay solunum, kalp veakcier pompas gibi kimi cihazlarlabaz vakalardayenidencanlandrmayntemiuygulanyor.Organve

dokunakilleri,diyaliz,kalppilivebenzeriyapayyntemler,hastalarnhayatlarnbirsredahasrdrmelerinisalyor.Ancakbtnbunlarneticedelmeareolmuyor.nksalaminsanlardalyor.Sonuolarak,lmkesinletiian,hibiryntemfaydaetmiyor.

lmn, insannezamanve neredeyakalayaca

belliolmuyor.Bazenkii,kendisinilmeenuzakhissettiiyerdelmkarsndabuluyor.Bazendelm,bengeliyorumdiyor.


30/143

30

lmciddibirmesele.Herciddi eydendahacanskc.

Olurdaaklmzagelirse,dahavar,dnmediyoreytan.Bizdeyleyapyoruz

Tolstoy;Hayatanlamayanlar,lmhatrlamayarzuetmezler6diyor.

Sebebiherneolursaolsun,lm,koskocabiryaamboyuncadnmemizgerekenveyabizidnmeyeiteneylerarasnda,atabildiimizkadargerilereatyoruz.Yaamlailikiliher eyinncesivesonrasiinkararlar,tedbirleralmamzaveyabir eylergerekiyorsayapmamzaramen,lmkarsndahepkaytszkalyoruz.Sanki

lmbizedeil,sadecebakalarnayazlm gibi.

6Tolstoy,HayatzerineDnceler.


31/143

31

Birgnbircenazesrasndaashabna ylebuyurmuPeygamberimiz(s.a.v.);

Syleyin,bizimzerimizedelmyazmadlarm?

Syleyin,gtrlenbucenazelerhemendnecekolanmisafirmidirler?

Onlartopraagmeriz,miraslarnyeriz,birgnkendimizindeonlargibiolacanaklmzabilegetirmeyiz.

lmdenokkorkuyoruz,ancaksonsuzadekyaayacakmzgibiderahatz.ylekirahatlmzgren,lmiznimizetbisanyor.Hayatilelmarasndakimesafeyibilmiyoruzama

gen,yalhepimizbir eyyapyoruz.Oda,lmalpkendimizdenmmknolduukadaruzakbirmesafeye

yerletiriyor,sonradalmbizi,bizimistediimizyerdebekliyormu gibidavranyoruz.Bu,kaytszlgetiriyor.Kaytszlkisegafleti.Veogafletanlarndanbirindelm,sindiikuytudan

kpkarmzadikiliveriyor...

Hayatahakkettiindenfazlagvenmemeliinsan.lmnkolgezdiibirdnyada,hayatagvenolur

mu?Glndetisolmak,insanndetilmekdeilmi?


32/143

32

unusdiyorki;Y buszeHak7tan ktr.

Bu cangvdeyekonuktur.Birgnolakagide,

Kafestenku umu gibi

Sen topraktanzletirilmi birkanphtsndanmlekve ulvibirruhtanibaretbir insansn.FtrHakmCelleCelluh8 tarafndanyaratlm birinsansn.Aslivatanndanayrlan bir keklik, u anda mlek kafes9 ierisindehapsolunmu bir insansn. Bu kafes iinde geicisin. ElBst,ElBri,ElHlksfatlarylaseniyaratanvebukafestehapsedenAllah Tel, vaktigelince seni tekrar kafesinden

karr. Huzuruna davet eder. Sen de huzurunagidersin.Seni yaratan, yap ve yapma emrini de vermitir. Yapdediiniyaparsan,yapmadediiniterkedersen,maksadnaular, kafesten ktktan sonra geldiin yaylaya

7Hak,Allahnisimlerinden, aynzamandadasfatlarndanbiridir.Doruve

gerekanlamlarnagelir.8YceAllah9Topraktanyaratlmbeden.


33/143

33

gidersin.10

Herkiibilirbirgnleceini.Uysalcakabullenmi

gibidirbugerei.Oysaalelde,derinliktenuzakbirkabullenmedirbu.Vekiininyreindezayfbiryanmasnmekadarbileetkiyapmaz.nkoandasalzerinde,ileritkrnda,keyfiyerindedir.Geleceeolangveni tamdrvebugvenyaamnabykbir ivmekatmtr.Geneldebylednrkii; salzerindeyken,

keyfiyerindeyken.Heleimanfakiriise,dahadacimrileirdncesi. yiceisteksizleir lmdnmeye,kabullenmeye.nklmkabullenmek,hayatavegeleceeolan

inancnyitirmektir.lmkabullenmek,urunamrnverdii kazanmlarnmutlak sahibi iken,bekilie raz

olmakt

r.Tamh

z

n

alm

kenh

zkesmektir.Olmaz...Yaamabukadaralmken,olmaz.Olm,lmonuunutmuken...

nsanlardanylelerivardrki,boylarndanbykilerekalkmazlar.Hayattavagetirmitironlar.Yaadklarndanibretalm vehayatlasulholmulardr.Buyzden,onlar hadlerinibilir ve fazla inatlamazlar hayatla.Huzurdurncelikliolanbunlar iin.Ondansonragelirdierleri.yleleridevardrki,akllarnveiradelerinihrsa

teslimedip,sankibirkandavasnatutuurlarhayatla.Gndzdengeceye, ktankaranlasonugelmezbir

kovalamacayadndrrlerhayat.Kihibirkazan,hibir

10 smailetin,MufassalMedeniAhlak,s.8.


34/143

34

baaryeterliolmazonlarnhayatlagiritiibukavgaydurdurmaya.

Sreklikazanma,srekliykselme,sreklibaar...Bubireittiryakiliktiraslnda.Velszfedakarlk

ister.Deipdemediiyanndaykendeil,birazileriyegidiporadangeriyebaktndabelliolur.Ttngibidirhepsi.oaldka,bayalar.Biryerden

sonradatatvermezolurinsana.Kiihayatsebeplendirecek eyibulamaynca,yaa

dklarnhayatnsebebigibialglamayabalarAncakbyledikdurur,hayataalrveyaamaktanbir eyumar.

inde yaamaktanbaka bir eyin olmaddoludizgingeenbirhayatise,kuvvetvekudretintkendii

yerekadargiderveoradaanlamnyitirir.Yolunsonunavarpdatozdumanekildiinde,ba

belasbirdoyumsuzluunizlerikalrgeriye.Olankurulukhuzuraolmu,birtutammutluluu

okgrmtrnefsikiiye.Hepdoruklardadolanmauruna,denizhavasna

hasretkalm

t

rkii.Nedenseaklveirade,hepsonadorugeirirelinehayatndizginlerini.llolmakgerektiinigeanlarinsan.

Hiliedavetdeildediklerimiz.Dierher eykadarbaarvebenzeritutkularnda

yerivarhayatta.Ancak,hibirtutkugznkarartmamalinsann.


35/143

35

llyaanmalhernevarsa.Hepsindenbirazgibi...


36/143

36

azenzamanlgelirlm,bazenzamansz.

Bubizegredirtabii

BBizisterizkilm izinistesinbizden.Zamanistedi

imizyerdenblsn,dmattmzyerdenzsn.

Nadirendeolsa,byleolunca,birisyanvesilesiolmaktankp,neredeysebir kranvesilesihalinegelirbizleriinlm.nk,hayattanbktmzyerdekolumuzagirmi vedeyimyerindeyseyolda olmuturbize.Bylesizamanlardahemkiinin,hemdeevresinde

kilerinbekledikleriyerdedirlm.Eerokyallkyadauzunsrenbirhastalkneticesigelmise,hayatnnnitirazapekmahalbrakmayacakbiryerdenkeser.Amabazendurumdeiir.Beklenmeyenbir ecel,

zamanszgelenlmclbirhastalk,hayatdmlendiiyerdendeilde,onunaltndakibiryerdeninceltipkopartr.


37/143

37

Umulmadkbirmekan,umulmadkbirzamandaekerkaranlakiiyi.

tebuan,isyannameleriyleinlerruhunderinlikleri.Bir garip adaletsizlikduygusu ile yanar kavrulur

insannii.

Hepisyangrrlmfnilerden,beklenmedikbirzamandadurduysanlerineeer.

Oysafnilik,birgelip,birgitmektir.Biryaamak,birlmek.Hayatdeil,lmadmlamaktrfnilik

lm,insanhayatnntabiibirsonucuolsada,herkiininkendinibufikrealtrmaszor.Sevdiklerindenkopmak,planlarnkesintiyeuramas,

hayallerinsusmas,lmtesibelirsizlikgibidurumlar,lminsanzihnindekolaykabuledilebilirbirneticeolmaktankaryor.

Bubalamdalmdenkorkmakda,kamakdainsanibirdavran.Amalmadaletsizbirsonugibigrp,

lmeisyanetmeninhaklgerekesinedir?Hakhangi eydendoar,nezamanadaletekonuolur?Mirasdardatutarsak,karlkdemediimiz,iinde

emeimizinolmadbir eydehangigerekebizihaksahibiklar?

HayatmirasdeildirVeinsana,mrnsresiileilgiliherhangibirvaadyadataahhtverilmemitir.


38/143

38

Zatenkurgubellidir. manetmiseniz,lmn,gelmekdnmektrndenbirolguolduunubilirsiniz.Deilse,

lmkarsndasulayacanzbirmuhatabnzdazatenyokdemektir.

Birmhlettirhayatinsaniin;uzunyadaksa.Uzunyaamakm,erkenlmekmi?Hangisiklfet,hangisinimet?

Bunubutaraftankestirmekzor...

YceRabbimizKuranda ylebuyuruyor:

Kafirler onlaramhlet tanmamzkendileri iinhayrlsanmasnlar.Onlaraancakgnahlarnarttrmalar iinmhlet veriyoruz.Onlar iin alaltcbir

azapvardr.(li mranSuresi,ayet178)


39/143

39

rbirtrafikkazas, iddetlibirdepremveyateh

likelibirhastal

kvek

lpay

hayatadn...

A

lmileyzyzegelmek,lmyaamak,hemenher fnininhayatndavardr. Birlmprovasyadahayatngzdengeirilmesineyarayanbiruyarymasna.

radedbirmoladrlmyaamak.

Oncagrltarasndaksabirsessizlikgibi...

Hayatn havaboluklardrbylesi durumlar.Ciddive tehlikelibir irtifakaybdr szkonusuolan.Eskikonumadn geneldeuzunzamanalrveounlukladahasarszolmaz.Tehlikenekadarbykse,kiizerin

dekitesirideodereceglveuzunsrelidir.Yaanlanherolay,arzettiiciddiliegrebirdnmearalaarkiiyevebirmhletolupkardnsndiye...


40/143

40

lmyalaypgetiinde,bulutlardaninipgereinsoukzemininebasarkii.Grrkihayat,ylezannettii

gibielininaltndabir eydeildir.Felaketler,hastalklarvelmdekendindenbamszhareketetmektedir.Yaamakadna ilerisrdgerekeler,lmkar

sndahibirkymettamamaktadr.Hayatagelirkenfikrisorulmamtrvegiderkendesorulmayacaktr.Dnyakendisiolmadandadnecekvedierlerionuneksikliineramenyaayacaklardr.

Bunaslitir,yaaypdabirzamansonrasankihiyaamam gibiolmak?

Birsilkelenmedirbu...Ksasrelideolsatmsahtelikleridkmeyegcyeter.Kiianlarki,buncayalannarasndagerekolansadece

kendisidir.Vegerekmanadakendisineaitolanyeganeeydebenliidir.Buruhhaliierisinde,birinsanolarakdnyadakiyeri

daraldkadaralr.Eyaile,evredekilerle,dnyaylaolanilikisincekindenfarklbirhalalrveasgariyeiner.Tmfantezilerignlndekiyerindeninipsradanlar,cazibekaybeder.

Olaytazeyken,hayattadiletmeyeynelikkararlarradikalvediridir.Ancakbudurumgeneldeuzunsrmez.nkhayatndevamediyoroluuncetatlbirrehaveti,ardndandazlmeyigetirir.Helelmkiiyibirdenokyokladise,butakdirdeyaananlarnbaklkhissiuyandrmasbilemmkndr.

Hepbraktyerdebulurinsangaflet.Birsredahayaamakkendini temize ekmek iinbir frsatolabile


41/143

41

cekken,okkimseiinkaldyerdendevametmeyebirvesileolur.Ba dndrcbir sratlednerher ey

eskisine. bret ile aralarndabir duvar vardr sanki.okazyaadklarndanibretalr.Byledirite,yaamakasldrveyaananherbirgn

krdr.Neolursaolsun,Hepmiskokuludurhayat.


42/143

42

lisabethKublerRoss,lmclhastalklarayakalan

m

olanhastalarlayapt

grmelerdenbaz

lar

n

,lmve lmekzerine isimlikitabndatoplam.Kitapta,hastalarnlmadmlamasrecindegeirdikleripsikolojikevreler,diyaloglardanalntlarlarneklenerekarpcbir ekildesunulmu.

E

Diyaloglardan,buumutsuzsrecinnceliklehastay,ardndanaile,doktorvehemiregibiiiniindebulu

nanlarnasletkilediinianlamakmmknoluyor.Yinebudiyaloglar,anidenlmekle,lmkarsndakiaresizliiuzunsaylabilecekbirsreyaamakarasndakifark,rktcbir ekildegzlernneseriyor.Dr.Rossunaratrmasnaikiyzeyaknhastakatlyor.

Buhastalarnbazlarylabirkez,bazlaryladabirdenokgrmeyaplyor.Bugrmelerbirdeerlendirmevetasnifetabitutulduktansonra,genelolarak ylebirsonuortayakyor:


43/143

43

leceinibilenyadahissedeninsanlar,lmadmlarken,srasyla ube evredengeiyorlar:

Yadsma,fke,pazarlk,depresyonvekabullenme...

Hayrbudorudeil,bubanaolamaz...Korkungereindnpdolapkendilerineisabet

ettiinigrdklerinde,hastalarnbykbirekseriyetibuvebenzertepkilerlelmyadsyor.

Hastalararas

nda,rntgenlerininveyapatolojiraporlarnnkartrldndnenler,doktorununtehisinegvenmeyipyenibirhekimaraynagirienleroluyor.Ancakyadsmadnemifazlauzunsrmyor.Bugeici

birsavunmaolup,birsresonrayeriniksmibirkabullenmeyeterkediyor.

Yadsmaevresini,fke,hasetve ierlemeevresiizliyor.Dr.Ross,fkeevresinin,ailevetedaviekibiasndan

baaklmasgbirevreolduunusylyor.Buevredehastalar,evrelerindegrdklerisalkl insanlarakargayri ihtiyaribirimrenmevehasetduyuyorlar.evre

lerindekendilerindendahaelimsiznice insanvarken,hastaln gelip kendilerinibulmas, onlarbazen gizli,bazenakisyanasrklyor.Bunabirrnekolarak,lmclhastalayakalanm

olanbirdoktorlageen udiyalogilgin:ocukluumdanberi tandmyalbiradamcaddeden

geiyordu.Seksen ikiyandaydveyaamnnbizfnilerin

grebildiikadarylahibiramacyoktu.Romatizmasvard,sakatt,pisti;ksacaskimseninyerindeolmayarzuetme


44/143

44

yeceibiriydi. imdenglbirses ylededi:NedenbenimyerimeyalGeorgehastalanmadki?11

ncevrepazarlk...kincievredekiYaratanaveinsanlaraolanfkeka

nlmazsonudeitiremediinde,lmbirazolsunerteleyebilmekadna,Yaratcilebirtruzlamagiriimindebulunuyorhasta...Buradayaplanpazarlk,lmdenkurtulmakstnedeil,lmenazndanbelirlibirtarihtensonrayaerteleyebilmestneoluyor(meselabirgsteridahayapabilmek,olunundnngrebilmekvs.gibi).Dr.Ross,izleyiciolmadanyaplanikiligrmelerde,

ciddi sayda hastann,biraz daha yaamaya karlkyaamnTanryaadamaveyakiliseninhizmetine

sunmataahhdndebulunduklarnsylyor.

Drdncevre,depresyonevresiBuevre,garipbirkaypduygusuyla tezahrediyor.

Bukaypduygusuokynlolabiliyor.Memekanseriolanbirkadnvcutgzelliininkaybolaca,rahimkanseriolanbirkadn,birdahaaslatambirkadnolmayacadncesiyledepresyonagiriyor.Bunabirde,youn tedavivehastanemasraflarnngetirdiiciddiykler,iinikaybetmetehlikesi,geridekalanlarngeimskntsileyzyzegelmeihtimaliveyerinidolduracakbirininolmamasgibisindenendielerineklenmesi,depresyonudahadaderinletiriyor.

11ElisabethKublerRoss,lmvelmekzerine,s.73


45/143

45

SonevrekabullenmeBuevre,hastannkaderiyleilgiliolarakkendisinine

kkn,nedekzgnhissettiievreoluyor.Yorgunluun iyiceartmasvezayfdme,neredeyse

hastayduygudanyoksunbirhalegetiriyor.Odayanlmazarlarhafifliyor.Kendisinibunalmaitenendielerlesavamaktanvazgeiyor.Birmiktaribaravekabullenieularken,ilgialangiderekdaralyor.Yalnzkalmakverahatszedilmemekistiyor.Ziyaret

ileringelmesindenholanmyorvepekkonumuyor.letiimiszlolmaktanziyade,elkolhareketleriylekuruyor.Hlasayorgunlukveylgnlnhadseviyedeolduubudnem,birhastannifadesiyleuzunyolculuktanncekisonistirahatdnemioluyor...

Hastalarn ruhiyaplarna,yalarna, inanlarnavekendilerinihayatabalayan eylereolantutkunlukderecesinegre,lmekartutumlarfarkllkarzediyor.zellikledediniinancn,hastalarnlmkarsndakiaresizliiyaarkenverdikleri tepkilerzerindekirolbyk.Hastalarndindarolmasyadaolmamas,istenmeyensonadoruilerlerken,bunumetanetlekarlama

gcnkendilerindebulabilmekonusundaciddibirbelirleyicioluyor.Dindarvezellikledeazgnahilediinidneninsanlar,lmdahaskunetlekabulleniyorlar.

Bu,onlarnhastalktankurtulmaadna hibirabagstermediklerianlamnagelmiyor;yaamsrdrmeolaslnaherzamankaplarak.Ancaklmleher

eyinbitmediinibilmek,lmsonras

Yaradankat

ndakendilerinigzel eylerinbekliyorolduunudnmek,lmekarcesaretleriniartranbirunsuroluyor.


46/143

46

Byledirgerekten...lmkabullenmek,yadayadsmakimaniidir.

nkimaniletanmkazanrhayatvelm.Yineimanbelirlerlmdenbeklentileri.

mandeyince,ikianaimankategorisivardrkiininhayatvelmkurgusunu ekillendiren.Birilmdensonrabirhayatnvarlnainanmak,

dieriinanmamak.

nanmayanlar12iinhayatvelm,varlkyoklukanaforundatesadfenelegeirdikleribirfrsat,birbakatesadflekaybetmektir.Masallardakigibibirvarm,biryokmuasna.lmdensonras,tpkhayatncesigibitanmszvekaranlktr.Dolaysylahayatda,duyguvederinliktenuzak,varsaymlaradayal,katbirbiyolojik

sreolmaktantegitmez.lm,hayatzerindebirtehdittir;sebebibilinmeyenbirtehdit.Hayatiselmdenka...Busebepleinanszlarda,lmdncesininhayatzerindeynlendiricietkisiyokdenecekkadarazdr. Dolaysylalm fikri,otonombirlmdenka vednyevi tatminlerinmmknolduuncaazamiletirilmesi eklindetezahreder.

nananlarda 13 durum farkllk gsterir. lm,sonsuz hayata alan kap; hayat ise, Yaratan

12Burada inanszlarkelimesi,crihibirdine inanmayanlar iinkullanlmtr.13 Burada inananlar kelimesi dar anlamda, slam, Hiristiyanlk veMusevilik gibi, lm ve lm tesi anlay byk lde benzerlikgsterensemavidinlereinananlariinkullanlmtr.


47/143

47

katndan balanm bir frsattr. nananlar iin,hayat, lm ve lm sonras tanmldr. Dolaysyla

lm ile hayatbirbirini izah eder. Bu ikilemde lm,hayatabirmisyon ykler, hayat sebepli klar.Vebuynylelmfikrinin,hayatzerineciddiyansmalarolur.Ancakinananlardada,lmdncesininhayatzerindeki etkisi, mensubu olduklar din vekendilerininodineballklarnagredeiir.Koyudanaagidildike,buetkigiderekazalr.

Gerekhayat,gereklm,dinilebirliktekurgulandndabirsebepkazanr.Bunundndanehayata,nelme,sebebeilikinizahgetirmekmmkndeildir.AllahaveOnunahireteilikinvaadineolaninanne

ldeglyse,kiininlmtesikurgulardaodenli

glvetatminkarolur.Hayatlaolantutkusalbandokusunudabuinancngcbelirleyeceiiin,inanlolmak,yaamnivmesinibelkibirazdrr ama ahiretin ivmesinidebyknispettearttrr.

Grntehayatsebep,lmsonugibidir.Amalm,

hayatlabirliktedoar.Bumanadalmhayattankopukdnlemez.Dolaysyla,lmgrmezliktengelmeninneticeyetesiriolmadgibi,insanbilinveruhunadaolumluhibirtesiriyoktur.

lmkaderbilmek,lmkabullenmeyi,lmfik

rinetahammlkolaylat

r

r.Tersidurumise,lmyadsmayvelmfikrineyabanclamaygetirir.Sonuolarak,kaybedilecek eyindeerikiininyre


48/143

48

indeneise,korkusudaodenliolur.nancglMslmanlar,hayat,gelmekdnmek

trndenbir eylem gibi deerlendirirler ve hayatlalmnban,KuranKerimdeki uksackayetilekurarlar.

BizAllahaaitizve phesizOnadneceiz.(BakaraSuresi,ayet156)


49/143

49

Nefaydaki zamanmzdainsan,kendinemezarhazrlarda,

kendinimezarahazrlamaz.14

alpkrizi,kanser,trafikkazas...

Sevdiklerimizihepbuvebenzeribahanelerlebrakpdnerizlmnkapsna.

K

Biliriz;kapanncaalmazokap.Mehul,nbettutarnnde,akbetiseardnagizlenir.Yinebiliriz;lm,ayrlklardanbirayrlkdeildir.

Durdemesi,peindengitmesi,birdahakavumasyoktur.

Amabunaramen,birgaripteslimiyetleraz

oluruzbukavumasolmayanayrla.

Angelipattnda,fkeyle teslimiyetarasbirduyguyla,burayakadarmdiyegeiririzyreimizdenbellibelirsiz.Vetarifsizbirduyguvekafakarmaasyla,birrpdahazrederizsevdiimizigurbetinensonun

14 smailetin,EhliSnnetinNazar tikadnlsdr,s.426.


50/143

50

cusuna.Acziyet, efkatle tutarelimizdengetirirbizikabrin

bana.Bizvermeyiz,osyrlrgiderkollarmzdankaratopranbarna. Sonra dizde derman tkenir, usulcailiiriztazealm ukurunbirucuna.Topraktanykselenbuudansanrzyanmasncierimizin.Oysatoprakdeil,acziyettircierimiziyakanoanda.Geengnlerlebirliktencekorolur,sonradayava

yava sourayrlnacs.Ardndanbiryoltutaryrein

derinliklerinevebirikmi aclarnyanndakendinebiryerbulupyerleir.Bizdebylelikle,sevdiimizikabre,acsnyreimize

gmeriz...lmleninolur,hayatbizekalr.Buyzden,gde

olsa,yzmztekrardnerizhayata.Vetepelenmemi

yollardabizibekleyen akbetimizedoru,nce ar,sonrahzladmlarlakoyuluruzyola.

Yolhalidirite...Menzilevarmatelaunuttururgeenleri.unlarncevabise,birsonrakirastlamayakalr...

Birad

mtesindelmn;nebeklerinsan

?yilikktlkneredebirikir?Cmertlikcimrilik,adaletzulm,tevazukibirnereye

yazlr?Neolurbuncafnininyks?

Yaarkenlmdikkatealmamayaalrinsanlar.nkaksidurum,onlarnyaamayounlamalarnaengelolur.lmngizemlikalmasgerekirkiyaam


51/143

51

tlsmnkaybetmesin.nsanlarnou,bilinliyadabilinsizhayatnimetinin

varlnsorgulamagereihissetmez.Haliylebylebirtavr,lmvelmsonrasnsorgulamaydagereksizbulur.Buda,lmsonrasnailikinolgunlambirfikrininsanzihnindekendineyerbulmasnzorlatrr.

Amateyandanlmkorkusu,insanzihnindeokbelirginbiryertutar.nkinsantecrbesiylebilirkihastalk,kazayadamusibetlerebenzemezlm.Birkezgelirvetelafisiyoktur.

Amainsan,oncatecrbevekorkuyaramen,anlalmazbirbeceriylebukorkuyuyaanacaanaertelervelmyaknbirkorkuolmadurumundankarr.

Oysa,birsaniyesonraneylekarlaacanncedenkestirmeyeteneiolmadnvelmndeosonrakisaniyelerdenbirinegizlenmi olduunubilmesineramen.

lmmsebeplerinardnagizlenir,yoksabizmionuylegrmekisterizbilinmez.Amatemlbyledir;daimasebeplernekar,lmikinciplandakalr.Hisebebinolmadyerde,sebepenazndankalpkriziolur.

Sebebinekarmann,lmn insanhayatndakikesinliinive yenilmezoluunuyumuatanbiretkisiolabilir.nklmnnnegeilememesinin,ilmenyadatbbenhibircevabyoktur.Tpancak,ulatbilgi

veteknolojikseviyeyebalolarak,lmngrnrdekibusebeplerinebiryandantedavi,biryandanizah


52/143

52

gelitirmeyealr.Amakaranlnbaladyerdeodasusar.

Pekilmnkaranlktakalancephesinasldr?Hayatntesivarmdr?Varsa,oradanelerleyzyzegelirinsan?Hangi eyonudnmektenalkor?


53/143

53

essizsedaszdnendnya.SGeceyiusulcasilengndz.Hergnyenidendoangne.Szvermiesineardardagelengnler...

Sankihepsielbirliietmitirde,rktmekistemezbizi.Bizde,mutluluklara,hznlere,arzulara,kayglarayakasnkaptrm yreimizlekatlrzbutempoya.Vebubylesrpgider.Taki,gnlerdenbirisznbozanakadar.Takibirelarayagirip,senburayadiyerek,bulun

duumuzhalzerebiziokaranlkkeyeekenekadar.Burayakadarherkesiinmlum.BuradantesiniKuranKerimdendinleyelim:


54/143

54

Canboazadayandndavesizoesnadabakakalmken,bizokiiyesizdendahayaknzdr,amasiz

gremezsiniz.(VkaSuresi,ayet8385)Deki:Sizevekilklnanlmmeleicannzala

cak,sonraRabbinizedndrleceksiniz.(SecdeSuresi,ayet11)VeO (Allah), kullarnn stnde Egemendir; size

koruyuculargnderir.Nihayetherhangibirinizelmgelince,elilerimizbireksiklikyapmaksznonuncannalrlar.SonraonlargerekMevllarnadndrlrler.Ha

berinizolsun,hkmOnundur.O,hesapgrenlerinenhzlsdr.(EnamSuresi,ayet6162)

Akbet,canalcmelekleringrnmesiylebirlikteyanolurkiiye. liikkesme ilemini takiben,canbedendenayrlrvegrnenalemleirtibatsonaerer.Kiiyeaitdnyadosyas,hesapgnndeyenidenalmakzeregeiciolarakkapatlr.

yileriyiliiyle,ktlerktlylekalrbuanda.Tevbeetme,yenibirfrsatyadatelafiimkanebediyen

ortadankalkar.Herkesameliyletoplanr.

Byledirite...Sonsatralmyazlmtr.Bunedenledemoullar iinneticehideimez. klimden iklime

yoltutar,rzgaragsnverir,selekardurur,lmkarsndadizkerler.


55/143

55

De ki: Kendisinden katnz lm muhakkakkarnzakacaktr.Sonragrnenivegrnmeyeni

bilenAllahadndrleceksiniz.Osizeyaptklarnzhaberverecektir.(CumaSuresi,ayet8)

Bir eceli msemma 15 vardr ki, glge gibitaklrkiininpeine.Yaamanszbirhastalkolurbeklerdibinde,yadabirkalpkriziyledikilirnne.Gnolurelim bir trafik kazasnda, gn olur er meydanndayakalarvaktigeleni.ncedenkestiremezhibirfni,nezaman,neredeve

ne ekildeleceini.OnnbilgisiyalnzAllahaaittir.nk hayat ve lm, dayananAllahn dilemesindenalr.Allahndilemesibelirler,baharhazandanayran

zaman.Allahndilemesimstesna,vakitgelipatncaanbile

sekmez.Baharyadagzfarketmez;oandaemanetiteslimfarz

olur.

HibirkimseAllahnizniolmadanlmez.O,vaktibelirlenmi bir yazdr.Kimdnyanimetini isterseonaondanveririz.Vekimahiretnimetiniisterseonadaondanveririz. kredenlerinmkafatnvereceiz.(li mranSuresi,ayet145)Allah,eceligeldiindehikimseyiertelemez.Allah,

yaptklarnzdanhaberdardr.

15Allahkatnda,okiiiinbelirlenmi sre.Belirlenmi ecel.


56/143

56

(MunafikunSuresi,ayet11)Hepayngaflettirinsaniin,deimez;lmkendine

uzak,bakalarnayakndr.OysalmyelidirbuNeredenvenasleseceihi

belliolmaz.Gnolurbaaktadkerdaneyi,gnolurkurumasnbekler.Bufikir,ancakhakvakiolduundadeiirbiroklar

iin.Veonlarancak,lmleyzyzegeldiklerindeanlarlarlmeheryerinaynuzaklktaolduunu.

Bazenbirankadaranidirlmvekiiyesevdikleriylevedalamafrsatbilevermez.Bazendecehennemenispetgnlerle,yaadnapimanederkiiyi.

steranigelsin, isteryava yava,birbakahaldirlmhali,dierlerinebenzemez.sekeratulmevt16diye

nitelerbuhaliKuranKerim,yanilmsarholuu.Herbeersadecebirkezyaarbuaylmasolmayansarholuu.

Sekeratulmevtknce,bedenselfonksiyonlarbirbiriardncadurur.D dnyailehertrlirtibatkesilir.Birnoktayasabitlenipkalangzler,tylerrpertenbirdonukluabrnr.yleki,isabetettiiher eyidelergeer,oradandasonsuzayoltutarsanki.Tevbekapskapanrvepimanlkanlamnyitirirbu

anda.Geriyedn yollar tmyle tkanrvesadeceoandantesikalrkiiiin.Gemi adna her eybiter,

16Sekeratulmevt,lmsarholuudemektir.Buterim,KuranKerimdegeerve ylebuyurulur:lmsarholuugerektengelir;eyinsan,itebusenintedenberikorkupkatn eydir.(KafSuresi,ayet19)


57/143

57

gelecekisekorkunbirbelirsizliebrnr.HerkeshazrdrDieraleminmensuplarhieksik

sizbutrenitamamlarlar.Nimetiadeedilir,emanetteslimalnr.Bylelikleruh ilebedeninyllarsrenmuhabbetisonaerer.Vecanekilmeyebalarayaktanbaadoru.Ardndan ayn ynlbir souma takip ederbtnvcudu...Vekiiylednyaarasna,kyametedekalmayacak

birperdeekilir.

YceRabbimiz ylebuyurur:

Sonundaonlardanbirinelmgelince:Rabbim!Benigerievir,belki,terkettiimdnyadaiyiiler yaparmder.Hayr!Buonunsylediibo birszdr.Arkalarnda,tekrardiriltileceklerignekadaronlar

geriyednmektenalkoyanbirengelvardr.(MuminnSuresi,ayet99100)

Sekeratulmevtannda,maddialem ile tmbalarkoparkiinin.Yeryzyaamnauygunveoortamdakieylemlerigerekletirebilecek ekildetasarlanmbedenleiibiter,yeniboyuta intikal srecibalar.Buesnada,manevialeminsakinleri17onungzlerindekiperdeyikaldrrlarvekendisiileirtibatageerler.Kii,benzerinidahancehiyaamad,tahayyl

snrlarnndndabirbulumaylayzyzegelir.Derkenkaparalanrveo incecikaralktanlmdensonrakiistikbalingzlerialanszar.Buandakiininidrak

vemuhakemesibtnhametiyleayaklanr;bir efkat

17Melekler.


58/143

58

emaresiyadabiriftgzelsziintetiegeer.Bubulumann,inananlarveinanmayanlarcephesinde

naslcereyanettiiniKuranKerim yleanlatr:

Melekler,arnmlarn(temizinsanlarn)canlarnalrken: Selamsize;yaptklarnznkarlolarakcennetegirin derler.(NahlSuresi,ayet32)

phesiz,RabbimizAllaht

rdeyipsonradoruluktadevamedenlere,melekler:Korkmayn,zlmeyin,sizeszverilencennetlesevinindiyerekinerler.Bizdnyahayatndada,ahirettedesizedostuz.Bu

rada,canlarnznektii,umduunuz eylervardr.BalayanveacyanAllahkatndanbirikramolarak.(FussiletSuresi,ayet3032)

Meleklerkendilerineyazketmi kimselerincanlarnalrkenonlar:Bizhibirktlkyapmyordukdiyerekteslimolurlar.(Melekleriseonlara yleder:)Hayr;Allahsizinyaptklarnzokiyibilendir.(NahlSuresi,ayet28)Melekler,Tadnyakcazabdiyerek,yzlerine

ves

rtlar

navuravuracanlar

n

al

rkenokfirleribirgrsen.(EnflSuresi,ayet50)Meleklerigreceklerign, iteogngnahkrlara

hibirsevinhaberiyokturveonlar:(Size,sevinmek)yasaktr,yasak!diyeceklerdir.(FurkanSuresi,ayet22)

Buanmthibirandr.nkkiininhayatbilanosu


59/143

59

ilksemeresinibueikteverir.

Eer kii takva18 sahibi bir Mslman ise,

meleklerden grd ho arlamayla, zerindekiaknlkveendiebirandamutluluadnr.Bugnylekarlaacanbilmeninmkafatdrbu.

Bugnhatrdatutmannmkafatdr.Salamipetutunmann,doruvaadegvenmenin karldr.ylebirmutlulukturki,yer ilegklerarasna bilesmazsevinci.

Eerkii,birmrik,19birfask,20birkafirse,21umulmadkbirkarlamadrbuonuniin.Ksabirintibaksrecininardndan,korkuteslimalr

heryamac.Birka,birk yoluararkendineamahangiyanadnseumutsuzlukdururkarsna.

Anlarki,nedirenmenin,nebahaneninkymetiyokturburada;grddekabusdeildir.Kibrin,inadnveihmalinbedelinidnroanda.

18Takva:Korkmak,saknmakdemektir.Takvasahibiolmakise,Allahnemirveyasaklarnauymaktatitizlikgstermek,ibadetleritammanasylayerine

getirmekdemektir.19Mrik:Allahae koan,Allahaherhangibir eyidenk,benzer,ortaktutan. Allahtangayritanrlaredinen.Hkmde,uluhiyetteverububiyetteAllahtanbakasnonaortakveyadenktutan.SadeceAllahaaitolanzelliklerebakalarnndasahipolabileceineinanan.20Fask:Allahnemirlerineaykrdavranan,inatedipayakdireten,gnahilemeyialkanlkhalinegetirenkimseyedenir.BuanlamlarnaekolarakKuran Kerimde, kfr, isyan, yalan kavramlarna karlk olarak dakullanlmtr.21Kafir:Szlkmns; bir eyirtmek,gizlemek demektir.AllahinkaredeneveyaAllahnindirdiidini,peygamberi,kitabvebukitaptakiemirveyahaberlerdenherhangibirisiniinkaredenekafirdenir.


60/143

60

Yoluna,yoldanalaneteder.Hayatagelmemi olmaydilerardndan.

lmmminleriinbirrahmetkapsdr. Yoldankanlariinse,sonsuzkaranlklarkuyusudur.22diyerek,aradakiderinuuruma,kavumazuzakladikkatleriekiyorstadBediuzzaman.

Evet

lmngzlerdengizlenenyan

byle.indnyatarafisemlumGzyalarvehkrklararasndasonyolculuuna

uurlanrkii.Tahtabirsandukaierisindekabrineiinekadarsrenyolculuunardndantopraklabuluur.Birka resimvebirkaparaeyageriyehatrakalr

kendisinden.Rahmetlidiyeanlrbirzaman,dahasonra

daanlmazolur.Unutulurgiderhergidengibi.Kazandnyklenir,yklendiiylehesapgnnbeklerncekilergibi.Hz.Peygamber(s.a.v.)birhadisindekymetibilinmesi

gerekendeerleri ylecesralam;Be eydennce,be eyinkymetinibil:

htiyarlamadanncegenliin,hastalktannceshhatin,

fakirliktenncezenginliin,meguliyetgelipatmadanncebo zamanlarnlmedenncehayatnBtnbunlarganimetvefrsatbil.

22BediuzzamanSaidNursi,Lemalars.198.


61/143

61

Ahiretegidenyolda,zamannkymetinibilmekonusundada ylebuyurmu Hz.Peygamber(s.a.v.);

Sabahakavuunca,akambekleme.Akamaerincede sabahbekleme.Hayatndanlmne,shhatindenhastal

nabir eylerayr,yaniistifadeet.

Ehli Snnet23 alimlerinin ouna gre lm,yokluaaitbiri olmayp,varlaaitbiritir.

Yanihayatilelmkar

lat

rmas

,canl

l

kcans

zl

k,varlkyoklukveyayaratlmaklayaratlmamakgibibirolumluveolumsuzkarlatrmasdeildir.Dahaziyadehareketskun,toplanmadalma,aklkgizlilik,geligidi,gibibirtezatkarlatrmasdr.24Dalan,yine toplanabilir.Giden, tekrargelebilir.

Skun,tekrarhareketednebilir.Yanibirdevamllk

halimevcuttur.Hayatlmilikisidebyledir.Allahndilemesiylelmdenhayatkar...

23Hanefi, afii,MalikiveHanbeligibihak slammezhepleriningenelad.24ElmallHamdiYazr,ElmallTefsiri8.cilt,MlkSuresininTefsiri.


62/143

62

eygamberimizHz.Muhammed(s.a.v.);Lezzetleritarumaredenlmokaann.Pbuyurmu...

stadBediuzzamanbuhadisi yletefsirediyor;

hls zedeleyen, riyaya ve dnyaya sevkeden, tliemel25olduugibi;riyadannefretverenveihlskazandran,rbtai mevttir.26 Yni : lm dnerek, dnyannfniolduunuanlayp,nefsinhilelerindenkurtulmaktr.27

lmdenkorkmakveyalmdnpdedertlenmekdeildirlmanmak.Butaktirdelm,lmektentebiranlamtamyordemektirkiiiin.lmanmak,sonular itibariylelmdnmekvebuyollalmsonrasnadairbirfikirsahibiolmaktr.Bireyancak,lmsonras zihninde tatminkarbir karlkbulunca, hayatlminsanbalantsnkurup,birinsanolarakdnyadaki

25Sonugelmeyenistekler,dnyayadknlk.26lmdnmek.27BediuzzamanSaidNursi,Lemalar,s.152.


63/143

63

konumuylailgilideerlendirmeyapmafrsatneldeeder.lm,hayatngeiciliinidnerek,nefsinsonu

gelmezvetehlikeliisteklerinedirenecekgckendindebulur.

Hi phesizlm,insanaverilenmhletinsonudur.Ardndan,iyiliklektlneksiksizkarlkbulaca

gnekadarbiruykugelir.

Sonuyamutlulua

kar,yahsrana.Tarlayatohumatp,hasadgzlemekgibi...

Peygamberimiz(s.a.v.) ylebuyuruyor:Kimlrsekyametikopmu demektir.

Mthibir ey,lmeuyuyupdakyameteuyanmak.Akbetinbastrlm tasasyenidenalevlenipbtn

bedenisardnda,yalnzbanamaherinrkekkalabalnakarmak...Mthi bir eybu;helelmleher eyinbittiinisa

nanlariin...YceRabbimizbuyuruyor:

Siziardgn,Onahamdederekdavetineuyarsnzve(kabirlerinizde)pekazbirmddetkaldnzsanrsnz.(srSuresi,ayet52)

Daabirku konupusaeer,

Daanenoksan,ne fazlalkgelmez.demi air.Haddinibilen,kendinitanyordemektir.


64/143

64

Topuuylayeri,baylagdelecekhaldedeilinsan.Domakvelmek,herkesinyaptbu...

Buyzden,lmilearasndakimesafeiyicekapanmadan, samimiyetin scak yastna ba koyup, yaamboyuncaenazbirkezsormalkii.Neiinyaadm,neuurdalyorum?Herkeskendineoynadoyunabirsonverip,mert

vedrstecevabnvermelibusorunun.

Veennemlisi,herkestenncekendiinanmal

verdiicevabaHz.Ali(r.a.)diyorki:Eerbizldmzdekendihalimizebraklacakol

saydk,lmhercanlnnrahatolurdu.Fakatbizlerldmzzamantekrardiriltileceizve

her eydensorguyaekileceiz.

YceAllahKuran Kerimde ylebuyurur:

nsanlar inandk demeleriyle kendi hallerinebraklacaklarnve imtihana ekilmeyeceklerinimisandlar?

(AnkebtSuresi,ayet2)


65/143

65

ayatnvarlksebebi,kendisiyleiiegemi bakasorularlabirlikte,dnenleriinbilmeceninenby.Vehayatnbirbedelininolmasgerei,onu,her eydenncecevaplandrlmasgerekenbirolguhalinegetiriyor.

H

nsanhayatveinsanhayatnntemelelerisaylabilecekkimigelimelerin,maddiverilerlehibirizahyok.

Meselabirinsanolarakyeryznegelmek.Hayatvelmgibiikiolguileyzyzeolmak.Hayatagelmedennce,cinsiyetini,anababasn,kar

deini,akrabasn,soyunu,milletini,rknseememek.Havaya,suya,beslenmeyemuhtaolmak.Zamanlakaytlolmak;yanigemiisilememek,gele

ceigrememek.Duygular,zaaflarvedierleri...


66/143

66

nsanolmak,insannkenditalebideil.Kezahayatvelmhususundadainsannfikrialnmyor.stelikbu

tekliflerintmnya da beenmediiherhangibirinigerievirebilmegibibirserbestiyedesahipdeil.Bunlaristergrmezdengelin,isterisyanedin,ister

kabuledin;herhalkrdabuacizliin,diningetirdiiaklamadndabiraklamasyok.Hayatbahesinebyleiniyorinsan. radesihibula

trlmadan, itirazamahalbrakmadan.Tpkakvaryum

dakibalkyadakafestekiku gibi.Veyaduvardakitabloyadasaksdakiiekgibi.

Acizlikdrtyantutmu.HayatabylebalamaktuhafDahadatuhaf,arbalbirsuskunluklanelereraz

olduunugrmezdengelip,bunlarhesabakatmadanyaamak.Niyedirbususkunluk?Kabuldenmi?Deil...Sadecekaytszlktan.Grnrdebirkabulvarsa,kaytszlsrdrebilmek

iindir.nkpervaszcayaamannyolukaytszlktan

geer.Bir ses, srarlahayat fazladidiklemememizi fsldarbize.Didiklersektlsmnbozulacaylakorkuturhepimizi.Vebyleliklebiryanmz teslimalr,kalanksmylayaamayamahkumederbizi.Tpksigara,alkolyadauyuturucugibi.Neden?

diyesormamamzgerekir.

Eersorarsak,eskisigibitadvermezbize..rkeriz,biranlamakavutuutaktirdehayatngeti


67/143

67

receisorumluluktan.Unutmakisterizonu,hatrlanmamasgerekenmahremsrlargibi.

Nekadarazsoru,okadarazcevap eytanibirilkebu.Toputopu,birazdahadilediinceyaamak,birazdahazgrlkiinbtnbuka.Herfrsattamesuliyetingereindenvefaziletlerinden

demvururken,nedeniindemesuliyetolmayanbirhayathepdahasevimligelirbize?

unsur...Baka eylerdevardrama,varoluun srrnagiden

yolda,enbata uunsurdolanrinsannayana.Birincisibilinliumursamazlktrkigeneldeyainattan

yakibirdenyadamenfaattengelir,ikincisiyanl bilgilenmedirkigeneldekaynaya

kulaktandolmabilgileryadatelkindir,sonuncusuihmaldirkibununsebebidehafifealmadr.Sonuitibariylehepside,ncelikleinsandncesin

de,ardndanhis,alglamavedavran alanndadorudanyadadolaylhissettirirkendini.

teayn eyebakpfarklgrmenin,ayn eyiduyup

farkl

anlaman

nsebebibunlard

r.Berrakolan

buland

ran,okbasittahlilleribilekarmaahalinegetirenyinebunlardr.

Aslndagerekapaktr...Bilerekyadabilmeyerek,bizbulandrrzonu.Bubulandrmaksasrelibirrehavetsalarbize.Geicibirtatmin,geicibirhuzurdurbu.Ki

gerekbizitekrardrtenekadarsrer.nsanz...Sahipolduumuzher trlbecerivesfat


68/143

68

tannceinsanz.Veinsanolmannmaddievrendebizesaladtartlmazbirayrcalnstnekuruyoruz

yaammz.Bu ayrcalnkeyfinisrerken,ne insanolmann ne de bu uurum seviyesindeki ayrcalnbilincindeyiz.

nsanolmak,dnyadaolmak,varolmak izahbekler.Birinsanolarakevrendekivarlmznmaksatynyleaydnlanmasbunabaldr.tetaraftanmaddiverilerle

insanolmaklnaklanmaimkandayoktur.nsanzveaklmzmeguleden eylerebirnoktakoy

manntatlhuzurunuyaamakisteriz.Deilse,bir eylerinyarmyadaeksikolduuhissiilesreklirahatszoluruz.Budurumda,yaiimizdekikukuyudoruylaveyayanllabastrmak,yadacevapszkalm eylerin ifabulmaz

sanc

s

ileyaamayaal

makzorunday

z.

kelerimiz zerinde geriye dnp grmezliktengelmek,kulaklarmztkamakyadadncemizihevesvearzularmza uygunyorumlaryapmayazorlamak,gerekleolanyzlemeyiertelemekadnabireryntemolabilir.

Amabtnbunlarngereeetkisine?Hangiabagereideitirmeyekadirdir?

Gne hergnyenidendoar.Dnyadner,gecegndz kovalar.Hazan gider,bahar gelir.Aalarlmndensonrayinedirilir.Vebubyledevameder.

Derken,yenilergelirbizgiderizveeksikliimizdehihissedilmez.


69/143

69

Kyametsuresi14.ayetindensankendikendinin ahididir.buyurulur.

yledirgerekten.nsankendiniavuturamaaldatamaz.Niyedirenirizgeree?Hastahanede,hapishanedeyadaherhangibiryerde

olsak,bununbirizahvardr.Amadnyadaoluumuzunaslizahederiz?


70/143

70

(Allah)buyurdu: Birbirinizedmanolarakinin.Yeryzndebellibirvaktekadarsiziniinbiryerleim

vegeimvard

r.Dedi ki: Orada yaayacak, orada lecek ve yineoradan(dirilip)karlacaksnz!(ArafSuresi,ayet2425)

Buszler,enyetkilimakama,emrindevehkmndeortaolmayanycearnsahibiAllahaaitti.

Muhatabise,Hz.dem,eivehasmlar blisidi.Arnsakinleri,buszlerletitrediler.nkonlar,kainatnRabbiAllahbir eyehkmedin

ce,negklerdeneyerdehibirkimseyemuhayyerlik28olmadniyibilirlerdi.Gklerin,yerinveikisininarasndakilerinRabbiAllah,

28Semeserbestisi.


71/143

71

yarattndenemekistemiti.Yaratm,ardndandakkbirimtihanatabitutmu

tuinsan.Her eyserbest,sadeceamasadecebir eyyasakt;o

aacnmeyvesi.Ancakyasaktakigizem,yinecanevindenvurmutu

insan.Birdelmszlnaklbatanalancazibesi.yitespitetmitiinsandakilmszlkzaafn blis.

VeoradanyakalamtHz.demveeini.lkimtihanveilkhezimetiydibuinsann.Bylecebalad,doru ileyanlnkyametekadar

srecekmcadelesi.Cennettebaladveininemriileyeryzndedevametti.29

teogndrbugndr,aralkvermeksizinyeryzne

inerdururinsanolu.Nekonarken,negerkensorulmazkendisine.BylediryazgBirkerevesadecekendiyerineyaarinsan.Vebirkerelr;yinesadecekendiyerine.Nehayattanelmdevekaletyoktur.

Herkeskendiyerineyaar,kendiyerinelr.

29Hernekadaryeryzneini,buimtihanolayndansonragereklesede,insann yeryzndeyaama,lmevekyametgn tekraryeryzndendirilmeyazsdahancedenyazlmt.Bunu,BakaraSuresi,3039ayetle

rindeHz.demin yarat

l

anlat

l

rken, 30. ayette geen yeryzndekelimesindenanlyoruz.Rabbin meleklere Ben yeryznde bir halife (insan) yaratacamdemiti.(BakaraSuresi,ayet30)


72/143

72

Peki,nedirlmvehayatnvarlksebebi?BunaKuran ylecevapveriyor:

O(Allah),hanginizindahagzeldavranacansnamak iin lm ve hayat yaratmtr.O, gldr,balayandr.(MlkSuresi,ayet2)

tedinegrebudurdnyadaolmanncevab.

Budurhayatdiyezetlenensreninverili gayesi.

Gerek uki,iindebulunduumuzhal,dank,boryalardeildir.Yaadmzher ey,yabirncesininsonucuyadabirsonrasnnsebebidir.Hayattahibir eybirbirindenkopukve bamsz

gelimez.Hibiran,ncesindenyadasonrasndanso

yutlaypmstakilklamazsnz.Her eykesintisizbirnedensonuilikisiiinde,zincirinhalkalarmisalibirbirineeklenirvenihaihalkaolanlmebalanr.

Evet...Dnyadaolmakbirmeseledir;hemdebalbanabir

mesele.Vecevapbekler...Dindverilerlebunamakulbirizahgetirmeimkan

yoktur.Dolaysyla,dnyadaolmannaklauygunbirizah,ancakdiniretinin salayaca tatminkarbiralmlammkndr.


73/143

73

aman...ZKr,sar,dilsizdirzaman.

Nelergizlenmitironunokoskocamazisine.Negnahlar,neveballersinmitironunokoyukaran

lna.Neduygular,netutkulareriyipgitmitironda.

Telafisiolmayanbireskitme,yoketmesrecidirzaman.Eskitirher eyi,genci,gzeli,tazeyi...Geriyedoruilemezzaman,hepileriyigsterirzaman

oku;geen,maziolupkalrzamaniinde,gelecekisesadecebir pheHepnyaamakvardrzamanda.Geriyednp

istenmeyenanlar,yadageleceegidipmutsuzluklarayklama ansyoktur.Zamansizihangisratleekiyorsa,

otempoylakatlrsnzzamana.Vebuhal,zamansizdenyzevirenedeksrer.


74/143

74

Takvimlerbildirir,bilinengemile,bilinmeyengelecei.Gemiihesapmmkndrtakvimebakncaama

geleceksadecebirkavram...Dn,dndekalmtr,buanyaanmaktavegelecek

debelirsizdir.

Maddidnyadameydanagelengrnrolaylar,yaanlanher ey,zamanamuhtatr.Zamanyolverironlara,zamanaarnlerini.Glaarkende,solarkendezamanister.Gndeyle,gne deZamanmhlettiraslnda,yenidendomay,dorulupkalkmaymuradedene.

Birbykzamanvardr,birdekkzamanBykzaman,zamannvarolduuyerdenbalayp

bugne,buradandageleceeakar.Kkzamanise,

bizimzamanakatldmzyerdebalayp,ayrldmzyerdebiter.Zamandanszlenbirdamladrhayatdediimizsre.

Zamannbizetahsisedilmi incecikdilimiNelersarodamlakadar eyiniine.Genlik,olgunluk,yallk,aile, i, iyiktanlar,mal,mevki, anhret,zafer,yenilgi...Hayat,hayatmzIktankaranla,gndzdengeceyeyaarz,zaman

iindeokck zaman.Nefesnefesekatettiimiz,varlkileyoklukarasndaksabirmesafedirbizeaitolanzaman.Zamanyolculuundahaldenhalegeerken,tammanasylabizesadkolanyegane eydirhayatmz. yi

zamanlarda,ktzamanlarda,sonunadekbizimledir.Onunlabalar,beraberayrlrzzamandan.


75/143

75

Nedirzaman?Saatkadranzerindekiakrepveyelkovanndairesel

hareketimi?Takvimdenekipaldmzyapraklarm?Dnyanngne etrafndakidnm?Metabolizmamzdameydanagelendeimelermi?Yoksainsanzihnininbirtasarmm?

Tanmlanmasenzorkavram demi,zaman iinAzizAugustin.Gerektendezaman,felsefe,matematikvefiziin uraalanna girmesineramen,hldrtbamamurbirizahakavuamam durumda.

Zaman,gemitengeleceedorubirak ierisindedirveheryeniolgubuak ierisindemeydanagelir.Bu

ynyle, ilkelyadagelimi insannzamanalglamasfarkldeildir.Dolaysylazaman,gnmzdeolduugibigemitedegndelikhayatnayrlmazbirparasdr. nsangerekkendivarlnn,gerekevresindegelienolayveolgularnzamanlailikiselliinifarkettiindenberide,zamankavramonun iinbirmerakvearatrma

konusuolmutur.

Zamanileilgilidncelerinkkleri,antikalarakadaruzanr.Bualardazamankavramnayaklam,bilimsel olmaktan te sezgiseldi. Zamana dolaylbirbak hakimdi.Zaman,her eydenok,hayatvelmaklarkenieyarard.Dolaysylazamanszkonusu

olduundatemelalnan, zaman ilehayat arasndakiilikiydi.


76/143


77/143

77

Varlnpenceresindenbakp,mutlakyoklukizahedilebilirmi?

Busoruylakastedilen,ekmekyadasuyunyokluutrndenbiryoklukdeildir.Mutlakanlamdabiryoklukturki,buanlamdabiryokluutahayyliin,zihindekivarlailikinreferanslarkullanmamakgerekir.Buda,aklnalmadzenigznnealndndaimkanszdr.

ZamandabyleZamanlakaytliken,zamanszlidraketmekmm

knm?Zamanndurmasveyasonsuzlukgibikavramlar,

bizde,lmszlkyadaeskimeninolmamasgibitasavvuredebileceimizarmlaryapar.Diertaraftanzamanszlk,gemii, unvegele

ceiaynandagrebilmemizanlamnagelir.Peki,gemii, unvegeleceiaynandagrebi

leceimizbirkonumutasavvuredebilirmiyiz?Edemeyiznkzihnimizdekizamankavrambunu

dnebilmemizeimkantanmaz.


78/143

78

Bendenncezamanyoktu,

Bendensonradaolmayacak.

Benimledoacak,

Benimlesonbulacak.DanielvonCzepko.

elki kimimiz ayn zaviyedenbakmyoruz dnyaya DanielvonCzepkoile.Amapaylarzhepimiz udizelerini.nkzamann,onadabizedebakanyzayn;hayat

B

Zamanbizimlekaimdeil.Amabizimiin,bizvarsakzamanvar.

Birhayatmzvarveonubizsrkledikburalara.Zamanvemekandakaybolmakdavar,onuanlaml

klmakda.

stnegitmemiz,hemdehiekinmedengitmemizgerekenbirmeselebu.


79/143

79

hmal,yerigeliruurumolur.natda,keser.

Arzularnelineterketmemeliyaam.nk,zamandanalnmbirfrsatyadazamannbir

cilvesideildirhayat.ZamanYaratannbizebaladkymetlibirhisse

diro.Zamandanbizedenhisse...

Hayat,birtrlmaksadnauygunbirkonumlandrmayakavuamyorzihnimizde. kincibirfrsattannmadnbilmemizeramen, frsatkelimesineyklediimizyanl anlamyzndenyangndanmalkarrgibiyayoruzhayat.nkyabilmeyenlerdendinliyoruzhayatn tarifini

ya da kendimiztanmgetirirkenbilme ileanlamannarasndakiinceizgiyebasyoruzhep.Byleolunca,hayatmitilekorkuarasndagidipgelen

birsrehalinegeliyorbizimiin.Korkuktndemidesarlyoruz.Korkusilinince,azgnlkteslimalyorbenliimizi.

Hrsnelinebrakyoruzkendimizi,maniolamyoruzhrsnbizirselemesine.Birtrlkabuledemiyoruz,herekeninbiemeyeceigereini.

Gneledouyor,geceylebatyoruz.Kurutmuyoruzterinibirtrlhayatn.

Eildiyorlar,y

k

l

yoruzbirazmenfaatiin.Nelerigzealyoruz,neleritepeleyipgeiyoruzguruna.


80/143

80

Zirveiinveriyoruzoncasava.lmnesava korkutmuyorbizi;oradaninmek,tuttuunubrakmakdaha

ggeliyorbize.Korkuzerinebinaediyoruzher eyi,korkularynetiyorbizi...Nicehakszlklar,nicezulmleri,nicehayaszlklar

gmyoruzbaarnntemeline.Kaybediyoruzihtirasntatlmelodisindebizibizyapan

deerleri.Veyitipgidiyorhayatnanlambunlarnardnda...Bilenlerimizbileunutuyordnyayagelmeninbirbedeli

olduunu.

Dnyayayandurmakdeilkastmz.RuhbanlkdadeilArzuedilen eylyamamalderMevlna.

tebu


81/143

81

irazdnnce,bilipdedillendiremediimizbiryalnzlkefederizyanbamzda.BObilinenyalnzlktanokdahakoyu,okdahaderin,

nepaylamann,ne samimiyetindatmayagyetiremediibiryalnzl...YazgyyazanYcelerYcesiAllah,hayatvelmn

yannda,yalnzldadm yazgnnbirsatrna.Vegnderirkendnyaya,herkiininbenliinegiydirmiyalnzlkgmleini.Bylebalam benlikileyalnzlnbirliktelii. yi

gnde,ktgnde,doumda,lmde,hastalkta,ekilen

acveskntlarda,hattamutluluktabile...tebuyzdenyalnzgelirveyalnzayrlrzhayattan.

Hastal,skntlaryalnzeker,bozgunuyalnzgsleriz.Paylatmzsandmzaktabilesinsibiryalnzlkgizlidir;obizimlekendiaknyaarken,bizdeonunlakendiakmzyaarz.Zaferlertopluca,hezimetlertekbanayaanr.Buyz

denmutluluklar,baarlaryaanrkenardndakiyalnzlkhissedilmez.ounluklamutsuzluklareleveriryalnzl.


82/143

82

Hernekadarmutsuzluklaryalnzlklakolkolagezsede,birok eydeolduugibi,hayattaykeniinedlen

yalnzlntelafisimmkndr.nkbutryalnzlklarzntkabilindendirve

sebebinortadankalkmasylaveyadostluk,arkadalk,paylamagibietkenlerledalr.Sadecelmleyzyzegelindiindeisabetedenyal

nzln kasvetinidatmayahibir eyin gcyetmez.Ancakbuhalbildiririnsanaiindebulunduumutlak

yalnzl.

Yaratann,insanndnyaserveniiinyazdyazgdagerekli koul hkmndedir yalnzlk.nk insanaesizlik,teklikvasfn,benliin yalnzolmaniteliikazandrr.

nsan,ansznnndebulduuhayatnimetininsrrnbirazdabuyalnzlktaaramal.Haniherkoyunkendibacandanaslrya!

Srtnyalnzladayardaineryeryzneinsanolu.Vebirbakayalnzlayarolurlmile.Gemiinykdryoldabusrgnde.Srtlanronugeerkarya.Neekmekuruna,necanderdinedirbugurbet.stelik

slamidideyoktur. nkarda,direnmedennegeemezbumecburiikametin.Vearesiz,akbetimehulogurbetiyurtedinirkii.Hayatbirmhlettir insan iin.Kulolma, insanolma

snavnverirkiibumhletierisinde.Akl,iradesi,

adaleti,merhameti,fedakarl,vefas,tevazusu,sabrsnanr kiinin. stee tabi deildirbu snav,hayata


83/143

83

gelensnavadahilolur.Bununiininsanolmakveaklyerindeolmakyeterli arttr.

Herkes artlarvegclsndebirmkellefiyetetabitutulurbusnavda.Dnyevieitsizliklerbirkymetarzetmezvezengin,fakir,gl,gszaynizgidenbalar,aynkulvardadevamederleryara.Vekulluadurduklarnda, ayn safta eilirlerkendilerinehayatnimetinibalayannhuzurunda.Tannansreninksayadauzunolmasdeil,nasl

kullanldbelirlersnavnsonucunu.Bazensamimiyetyklanlkbirteslimiyet,sevdirirkiiyiilahna;bazendeyllarsrengaflet,mhrletirkalbi,gz,kula.Nehayatagelite,nedeayrlrkenherhangibirdahli

yokturinsanlarn.Amahayataynvermehususundadaciddibirzgrlktannmtrhepsine. tebuzgrlk

f

rsattan

rktye,iyiye,dahaiyiye.Buzgrlklebulunur,yanlgyadaisabetinyolu.Vebuzgrlksayesindeayrlrinsaninsandan.Hz.Enesradyallahuanhanlatyor:

Peygamberimize(s.a.v.)soruldu:

Mminlerdenhangisienfaziletlidir?

Ahlakaengzelleridir! cevabnverdi.

Tekrarsoruldu:Pekiyi,mminlerdenhangisienaklldr?lmenokzikredenvekendilerinelmgelmezden

nceonun iinen iyihazrlyapanlardr. teaklllarbunlardr.diyecevapverdi. 30

30 bnuMce,Zhd31,(4259).


84/143

84

icekimselerbelayayoltuttuklarnbilmeden,bela

yolcusuolurlarderMevlna.

Nuzamanyolculuudabunungibi

Hepimizakdenizlerde,yelkenimizidolduracakbirdelirzgarnpeindeyizve nereyeyntuttuumuzubilmedenyolalyoruz.Bizibylesine aknklanneise,onuntasallutundan

kurtulmaklazm.Hepelimizbrmzdemiyaayacaz?Eerdurupsoluklanmazsak,urunabirmradad

mz eyleriinbuncazahmetedeyipdeymeyeceinidnmeyebilefrsatmzolmayacak...Nezorinsanftratnauygunyaamak!

stesekdeistemesekde,kurallar eytancabelirlenmi,insafveadalettenuzaksunibiryarniinedouyoruz.


85/143

85

Kimverdikalknbuyarn?Neredebitecek,budekalkakouturma?

syanetmeliyizbutempoya;tekbanaolsabile.Yeterinceyrekliysek,olduumuzyerdegeriyednp,

sonunakadaralm kollarmzla,bizinnekatpsrkleyenher eyidurduracakgcmzvar.Bunuyaptmzda,grltkesilecek.Ardndantozdumanekildiinde,hayatnusanmadan

iaretettiiouyar

levhas

n

,bukezgreceiz.Vehissedeceiz;akl,kulak,gzvekalbinhepbuanbeklediini.

lmgelipatmadka,hibirvakitgedeildir,enbandanalmak,rahmetkapsnalmakiin.Din,dnyaiindir.Yaarkenkullukedersiniz,ldk

tensonradeilHayatnheran,biribadetolurbilene.Gereken,yaarkenAllahnllerineuymaktr.Gerekenkendinehkmetmeyigzealmaktr..YceRabbimizbuyuruyor:

Bencinleriveinsanlar,ancakbanakulluketsinlerdiyeyarattm.(ZriytSuresi,ayet56)


86/143

86

ainat,dnyavednyazerindeinsanKTekbanadndndebirzerresanki.

Negemiedahlivar,nedegelecee.uzamandediimizgirdabnierisinde,herkiinin,

birmrboyuncaigalettiizamandilimi,neredeyseyokdenecekkadaraz.

Hayatlmllerinsermayesi.Harcanpdayerinekonamayan.Kiminebitmezgibigelen,kimineisehiyetmeyen.Peygamberimiz(s.a.v.)birhadiste ylebuyurmu:

Allahinsanalmekadarmhletverir.

Gerektendeherkiiye,birmrboyuncadefalarcaimkantannm yenidendorulupkalkmasiin.Tevbekapsnaralamakiinokfrsatlarkonulmu nne.


87/143

87

YceRabbimiz ylebuyuruyor:

Onlarorada(cehennemde):Rabbimiz!Bizikar,(daha nce) yaptmzn yerine iyi iler yapalm.diyeferyadederler.Sizeorada(yeryznde)dnecekkimsenind

nebileceikadarbirmrvermedikmi?Sizeuyarcdagelmiti. imditadn(azab)!Zalim

lerinyardmcsyoktur.(FtrSuresi,ayet37)

Biliriz;hemenher eyeularelimizbirmrboyunca.Eeristersek,Allahnizniylenegktekiku,nedeniz

dekibalkkurtulamazelimizden.Veyinebilirizki,tannansrehemadil,hemyeterli

dirher eye.Dilegelmesinzaman,utandrrbizi ikayetettii

mizde.

ErtelemekHanikatkatstnevurursunuzdaalttanyinesrtr

oilkboyaverahatszedergznz.Kalpdebyledir.Oderinlerdengelenuyarylahuzur

suzolurhep.Ertelemektirengzelareoanda.Birkatboyadahaekipkurumasnbeklemekimizegelmediinde,nemsemediimizde,hepba

vurduumuzbiryntemdirbu.Hemmzmin,hembulac...


88/143

88

Allahn ereflielisi(s.a.v.)buyuruyor:

Erteleyenlerhelakolmutur.

Gerektendeyle.nkertelemeler,biryerdensonraendayanklsnbileyalamaeder.O ereflieli(s.a.v.)yinebuyuruyor:

lm,insanatolarakyeter.

lmmthi bir ibret ama, oumuz ertelemeleryzndenartkdi tutmayz.Snrlarbizdenbamszizilmi birsreyihercaicekullanrken,ihmalveinadnyoldaolup,frsatntkendiiyerebiryoltutarz.Bizertelesekde,YcelerYcesiertelemez:

Allah,eceligeldiindehikimseyiertelemez.Allah,yaptklarnzdanhaberdardr.(MnafikunSuresi,ayet11)


89/143

89

ayatveonunksalndndmzaman,aklmahepkarasinekyadahayattannasiplerionunkadarazolandierlerigelir.HErikinbirkarasineinmrsadecebirkahaftadr.tebusreierisindekarasinekhayattannasibini

alrvelr.Bukarasinekiinkoskocabirmrdr.

tetaraftanortalamainsanmr6075ylarasnda.Binylolsanedeiirdiki?

Eervurdumduymazlksa,sreninbunabiretkisiolmazd.Deiensadecezamanalglamamzolurdu.

Beyzlerdeykenkendimiziortayalhisseder,yediyzleregeldiimizdeyetitiremediklerimizdenyaknrdk.


90/143

90

Uzunveyaksa.Balangcvesonuolanbir ey,nekadaruzunolursa

olsun,biryerlerdemutlakabiter.Aradakitekfark,birininuzun,dierininksaolmasdr.

Tpk mam aafinindediigibi:mrn sonu lm olduunagre, ister uzun ister

ksaolsunmsavidir.

lmtakdiredenyceAllah,Kuran

Kerimde ylebuyuruyor:

Andolsunki,senonlaryaamayakarinsanlarnendknolarakbulursun.MriklerdenbileHerbiriarzularki,bin seneyaasn.Oysa (uzun)

yaatlmasonuazaptanuzaklatrmaz.Allahonlarn

yapmaktaolduklarngrendir.(BakaraSuresi,ayet96)


91/143

91

ayatveonunanlamHBirdostuma,batdayaambirmeslekta:Heryerde

grltvar.Hayat

anlaman

nzeminiyokbat

da.diyeyaknm.

oumuzuniieolduubirhal.Sonu?...Neolduunubilmeden,srrnaeremedengpgitmek

bualemden.Okumu olmakiinokumakyadaalm olmakiin

almakgibibir ey.ylesine...Eyannsrrnaslkendindegizliyse,hayatnsrrda

kendindegizlidir.yleoketrefillibiri deildir,hayatnsrrngiz

lendiiyerdentutupkarmak.Niyetetmekveyrektenolmakyeterlidir.


92/143

92

Yrektenbaknca,hermenzildengrnronun.Oagnlntutmaktrmesele.

Byleceyakalanrhayatnana fikri.Bundan sonraalrkalplerin,gzlerinvekulaklarnperdesi.

Maddiverilerle,hayatsrecininvarlnaanlamlaklamalargetirmekmmkndeildir.nkbuanlamdagetirilecekherizah,hayatnfizikboyutununiindekalr.Buisednceyisnrlandrmak,duygularbirkenaraitmekdemektir.Bamzdangeenlerinhayat ilenedenselbirban

kurabilmek,nesnelliktensyrlmaklammkndr.Tpkbirtabloyabakarken,ressamladncededuygudabulumakgibi.

Grneneboulmamak lazm.nkhepgrnengizliyor,grnmeyeni.

Hayatnfizikst(metafizik)boyutundakalriman.Gnliidir,ispatistemez. mangnldeyerinibulmusa,ispataramaz,bubirtavrmeselesidirartk.

I

nfotonlar

n

grmekgerekmez,nkonunnesnedenyansmasbirgerektir.Tpkevrendekiher eyden,YceAllahntecellisinin31yansmasgibi

manyeniufuklardemektirkiiiin.Etrafnepeevrekuatm dalaramak,EnGzel

31Tecelli:Allahnyaratt eylerde,gcnn,kudretiningrlmesi. lahikudretinortayakmas.Alp,belirme,bilinme.


93/143

93

iletanmakiinbirfrsattr.Gzelevehergzelliinkaynana,Dostavarmak

iinbirfrsat.Engzelkokularberaberindetayan,yamurncesi

rzgarlargibidiro.Ho kokuluvehayatverici.Aklvekalp,imanilediriliehazrdrheran.Yeterki,

hevesvearzularglgeetmesin.

YceRabbimizbuyuruyor:

Eymminler!Sizehayatverecek eyesizidavetettiizaman,AllahaveResulune hemenuyun.(EnflSuresi,ayet24)

Negzelttrbu.Desenbalkolda,sraypdenizedalma,

Desendoanolda,Sultanadorukanatama...32

32Mevlna.


94/143

94

ayatncevabyaadklarnzdadr.HOnunsrrkendisindedir;balaypbitmesinde,ikincibir ansverilmemesinde,gidenindnemeyiinde,adalettezulmde,iyiliktektlkte,

ezenileezilende,firavunileklearasndakieitsizlikteveyaanm hereydedir.

Hayatnsunduumesajalabilmek,yaarkenarasradurupbirazsoluklanmaygerektirir.Eerhayatbizleriin,hevesvearzularmztatmin

vesilesiolmaktantebir eyse,aklvekalp,bumesajileheranyenibirdouahazrdr.


95/143

95

Btnmesele,benliimizi,nefsinveinadnkoyukaranlndansyracakadmatmaktr.

Eertatmadysak,hayattakibtntecrbelerebedelbiradmdrbu.Biradmki,benzersiztonlargetirir,alrgzmz,

varlnbilebilmediimiztonlarniinde.Vururbizi,derindenizlerdevurgunyemiesine.Sarsar,birgzeliilkgrtekisarsntgibi.

Birtesadfolmaktan

kar

ryaananlar

vevaroluumuzunbiroyunolmadnanlatrbize.

HayatbahedenAllah ylebuyuruyor:

Biz gkleri, yeri ve bunlar arasnda bulunanlar,elenceolsundiyeyaratmadk.

(DuhnSuresi,ayet38)


96/143

96

uh,akl,dnce,duygular,benlik,zaman,mekan.Varolma...R

Ne,nasl,niin?...

Varlsorgularken,nevenaslsorularndanziyadeniinsorusunagetirilecekdoruvemakulizahatnemtar.nkhayat,saltyaamakveolanbitenekatlanmakgibisindengdkbirtarifolmaktankaracakolanbudur.

eytanibir ihmal,ya niinsorusunusormaktanalkor,yadaniinsorusunakarlkolarak,varlklemindehibircanlveyanesneninvaroluunayakmayacakbirtarif ile tatminsalayp,basitbirsebepsonuilikisiniiindenklamayacakhalegetirir.

Gnmznyaamrgsnde,her eyinbirasl,birdesunulangrntsvardr.Hemenherkessuniliinfarkndadr ama,kendinefsinebu sunulan ierisinde


97/143

97

kaybolmaizninihiekinmedenverir.Bylelikle,anlamnyitirmi bunca eyierisindekikaybolmuluktan

syrlp,hayatabiranlamyklemekiyicezorlar.

Kendioluunusorgulamak,insanhayatlmilikisini anlamlbirbtnhalinegetirmegayretinin ilkaamasdr.Eerkiikendivaroluunuaklamaktabaarlolamazsa,budurumdahayatlmirtibatkopar.lmsaydamlarvehayatnsonundanekilir.lm,

asli konumunu kaybedince,vasat, gndelikbir anlayhayatahakimolur.Yaananlarststeylpbirikirken,gemitekiolaylarnbugneetkisive imdikiyaananlarngeleceeetkisiihmaledilir.

Hayatlailikilinevarsa,hepsinininsanzihnindebelir

libir izdmolmaldr.Bunlaryaanabilirlikyzdesienyksekolandanenazadorukonumlandrlmaldr.Haliyledorubirkonumlandrmada,hayatamakulbiranlamyklemeklemmkndr.Dorubirkonumlandrma,hayattayaananolumsuz

luklarakatlanabilmeyikolaylatrr.Amabylebirkonumlandrma yoksa, olumsuzluklar yaand anda,

aknlk,hayalkrkl,isyankanlmazdr.

Peygamberimiz(s.a.v.):

KimAllahakavumayseverse,Allahdaonakavumaysever.KimAllahakavumaktanholanmazsaAllah

daonakavumaktanholanmaz! diyebuyurunca,Hz.Aie(r.a.): Bizlmektenholanmayz dedi.


98/143

98

Peygamberimiz(s.a.v.):

Kasdmzbudeil.Birmminelmgelince,o,Allahn

rzasve ikramylamjdelenir. teoandaona,lmdensonra kendisini bekleyen eydendaha sevgili bireyyoktur.Byleceo,Allahakavumaysever,Allahdaonakavumaysever.

Kfirise,lmkendisinegelinceAllahnazabvecezasylamjdelenir.Busebeplekafiriin,lmdensonrakendisinibekleyendendahaoknefretedeceibir eyyoktur.

BusebepleAllahakavumaktanholanmaz,Allahda onakavumaktanholanmaz.33

lm hakkndaki yarg, hayata, lme ve lmdensonrasnanaslbakldnabaldr.lmtesineilikinolgunlam bir fikiryoksa,her trllm erkenve

adaletsizdir.Ancaktamanlamylaolgunlam birimanlmmetanetlekarlar.Buyakinenbilmehalidirki,lmtatmasnabirbili,birbekleyitir.Bylebilince,korkuzailolur.Yerini,hepmerakilebeklenenvuslatateialr.Byleleriinlm,Rabbehicretetmezamandr.Umduunanailvecennetedahilolmazamandr.

Huzeyfenin (r.a.)lmeyakn iken sarfettii u sznegzeldir:

Benlnce,zerimenamazklsnlarvebeniRabbimesessizcetasnlar.

33Buhari,Rikak41;Mslim,Zikr14,(2683).


99/143

99

edelsiznimetinkymetibilinmezderler.BHakikatenyleBirtuhafyayor,birtuhafharcyoruzmrmz.

Mirasyedilergibi,neredengeldi,naslgeldisormadan.

Hemenhepimiz,mutlakauyanacakmzgibiyatyor,hilmeyecekmiizgibibykbirhrslagnebalyoruz.Gelecekmidiylebugnyayor,birgndiyediyegnleri,aylar,yllar,nihayetkoskocabirmrgeridebrakyoruz.

Aylmasolmayanbirsarholuunbulanklnda,yayelinsavurduuyaprakmisalihayatnnndesrkleniyor,yadavurpatlasn,aloynasnnidalarylahayatpeimizdensrklyoruz.ounluklahevesvearzularmznelinebrakyoruz

hayatmzniplerini.Durumbyleoluncada,tutkularmz

snrlayan eyleretahammlmzkalmyorvehaklbileolsaherhangibirsnrlamay,zgrlmzemdahalegibialglyoruz.


100/143

100

Buyzdenkendimizienzgrhissettiimizan,benliimizitamamentutkularmznkollarnabraktmzan

oluyor.Oysazgrlkutsarken, sonuolmayanbirbakatutsaklateslimediyoruzbenliimizi.

Snrszlkzlemi,hayatmzdakibelirgintmhatlarsiliyorbiranda.Byleoluncafrsatilefelaket,umutilehsran,sevgi ilenefretvedahanevarsa i ieyaanrhale geliyor.Zaten ou zaman felaketler,mutluluklar

bizdenbamszhareketediyor.Vebizde,nekadarsnrsz,nekadarhzlyaarsak,hayatnkontrolnonispettekaybediyoruz.Dolaysylaenmutluolduumuzbiranda felaketi,

kendimizienglhissettiimizbirandaisehezimetitadabiliyoruz.

Arzularnelineterkedilmibirirade,menfaatimizneyi

gerektiriyorsa,menfaatyalansylemezilkesigereinceonubizehaklvedorugsteriyor.Derken,agzllk,tatminsizlikyaamfelsefemizhalinegeliyor.Dargrlbirbencilliinkskacnda,bizdenbakasna

isabetedeniyilikten,kendimizikopukveilikisizd

nyoruz.Bunedenle,bir eyancakbizimoluncadeerkazanyor.Gzmzekestirdiimiz eyleritahmzdahakabar

tyor.Eldeettikeglendiimizihissediyoruz,bununtadnadoyumolmuyor...Beceremediimizyerdedehrstanvekskanlktan

kendimiziyiyipbitiriyoruz.Buoyunbizihiskmyor.


101/143

101

Buyzdennerededuracamz,neredesoluklanacamzbirtrlkestiremiyoruz.

Ekmekkavgasdiyebalayansre,deirmendebudayyerinebizitmeyebaladnda,bir eylerinfarknavaryoruz.

inkts,bunufarkettiimizyerde,zamandahabirsratliakyor.Dnyalmzoalttka,zamanmzazalyor.ylebirsoluklanp,urunabirmradanm eyle

rinmuhasebesineoturduumuzda,hayatnzembereiboanyor.Vearklartersinednmeye,kalanbiravumrhzla

tmeyebalyor.

Netice?...

BtnyollarlmekyorVegerek!...nsanlmunutsada,lminsanunutmuyorlmyazanYceAllah,KuranKerimde yle

buyuruyor;

Onlara,dnyahayatmisalinintpk yleolduunuanlat:Ogktenindirdiimizbirsugibidirkionunlayeryzndeyetienbitkiler(byyp)birbirinekarr,amasonundarzgarnsavuracaerpedner.Allahher eyinstndebirkudretesahipolandr.(KehfSuresi,ayet45)


102/143

102

ocukluk...Kck eylerdenbykmutluluklartoplamazama

n

Sankihayat

nyknomuzlamadannce,tan

nm

birfrsat,birsoluklanmakiiye.

Sonragenlikgelir...Zamanburadasankibirsreliineuzarveinsannan

olarakbiriktirdii eylerinounuoluturacakbudnemefrsattanr.

Genlik,ideallerintomurcuklanpgoncayadndmevsimdir.Vegoncanerenkaarsa,artksolanadekkolaykolaydeimezglnrengi.

Sonramevsimdner,esensertbirayazlasavrulurgenliinduman.

Ortayallkkapyadayanrvezemheritelasararinsan.


103/143

103

Butela,kaygyyolda edermutluluklaravekaygszmutluluk geridekalr.ylekinimetinortasndabile

gvendehissetmezkendinikii.Derkenmaziseneleriderdestedipgmerbarnave

nihayetyallkgelipatar.Saymasnbilenlerbile,anlamveremezbuhzltke

nie.AmabylediriteVefaszgenlikbirrpdayallnkapsnakoyup

dnerinsan.Hrs,kskanl,tutkuyu,gveniyanndagtrr

giderken.Skuneti,yalnzl,tedirginliibrakrinsanayolda

diye.Bundansonrakeyeskm rkekgvercinedner

kii.Negeriyebakacak evki,neileriyeynelecekazmi

kalr.Gnbatmdrartk,geceyenekalmtrkiKzlaalangne altndaher eyayntondagrnr

kiiningzne.Veuzakufuklarayelkenamannheye

can

daeskisigibititretmezyreini.

AcmaszdrzamanYoluyallktangeenherkesinhakkndangelir.Gznyanabakmadanbastrryrektekiisyan.Enazgnnbileekipperemindengetirirhizaya.

Yallk,uzundiyebileceimizbirmryaayanherkesiinkanlmazbirhal.Amamrnbuannda


104/143

104

kendinegregzelbiryanolduumuhakkak.Enazndanksabirsredeolsa,hrsdenilenovahi

duygununesaretindenkurtulmak,ondanbamszyaayabilmekvednebilmekbilebiravantajolmal.Sonra tecrbeTecrbeningetirdiiarballkve

dinginlik.Varsaocuklarve torunlar,onlaraanlatlabilecekkymetlianlar.Veeerfrsatkaldysa,mrnmuhasebesiniyapma

imkanPeygamberEfendimiz(s.a.v.):

lmedenevvellnz.Hesabaekilmedennce,kendinizihesabaekiniz.lmokhatrlaynz.lmhatrlamak, insangnah ilemektenal korveahirettezararlolan eylerdensaknd rr.buyuruyor.

Hz.Enesin(r.a.)bildirdiinegre:

Hz.Peygamber(s.a.v.) yleistize34ederlerdi:Allahm!Acizlikten,tembellikten,korkaklktan,d

knlkderecesinevaranyallktanvecimriliktensanas

nrm.Ayrca,kabirazabndandasanasnrm.Hayatvelmfitnesindendesanasnrm.35

Yallkmrnenistenmeyenevresinkmzminhastalklar,yallndoalbirsonucuolarakakln,zihnin,muhakemeninvehareketyeteneininyavalamas,hatta

34 Euzbesmele okuyarakAllahasnmak.35Buhri,Daavt38,40,42,Cihd25;Mslim,Zikr52,(2706)


105/143

105

bunundatesindeaklivebedeniyetersizlikler,yallistenmeyenbirsonuhalinegetiriyorbireyiin.

Bunabirdeyllarboyuyksnmedenkahrnektiiinsanlarnvefaszlkihtimalieklenince,kiininyalanmaktankorkmas,eeryallkvakiolduysa,butaktirdelmlearasndakisreyidoldurmagibibirkaytszladmesikanlmazoluyor.Helezamanndakudret,mevki, hretgrm insanlar iinbylesibirakbetekatlanmakmuhakkakdahazor.

YceYaradanbuyuruyor:

Kimeuzunmrverirsekbizonungelimesinitersineeviririz.Hidnmezlermi?(YsnSuresi,ayet68)Eyinsanlar!ldktensonratekrardirilmekten p

hedeisenizbilinki,neolduunuzusizeaklamakiin;bizsizitopraktan,sonranutfeden,sonraalakadan36,sonradayapsbellibelirsizbirtutametten37 yaratmzdr.Dilediimizibellibir sreyekadar rahimlerdetutarz;sonrasiziocukolarakkartrz,byleceyetiipergenlikanavarrsnz.Kiminizvefateder,kiminizdemrnnenfenazamannaulatrlrki,bilirkenbir eybilmezolur.38

36 Alaka : Burada dllenmi yumurta anlamndadr. Alaka kelimesiArapada iliik, iliki, kulp, tutunmak, asl olmak, donmu kan gibimanalarda kullanlmaktadr. nsann oluumunda kullanlan alakakelimesi,kadnn,spermtarafndanalanm verahmeyerlemi (rahiminduvarndaaslduran)yumurtasanlamndadr.37Bir tutametten,nceleriuzuvlarbelirsiz,sonralaruzuvlarbelirginleecekolanceninkastedilmektedir.38Halkarasndabunaklkdenilen,yalanmailegelenbilinkaybkaste


106/143

106

(HaccSuresi,ayet5)

Eerbirgngelir,geldiimiznoktadahayatnanlamszlndanyaknmayabalarsak,hi phesizbununsuuhayattadeil,bizimhayatalglamabiimimizdedir.

Paldrkldrgeldiimizeikte, ylebirsoluklanp,Neydibtnbunlar?diyesorduumuzda,eercevabnveremiyorsak;hayataklayacak,onaanlamkazandracakunsurlar,hayatmznburlarnayerletirmeyiyaihmaletmiizyadaunutmuuzdemektir.

Bykbirunutmavebykbirihmaldirbu.Hemdeokbyk.Dnyahayatnda telafisimmknkimikkunut

kanlklarlakyasbileedilemezahiretunutkanl.Belki yle demek daha uygun; dnya hayatnda

telafisimmknkimikkunutkanlklarlakyasbileedilemezbykahiretunutkanl.Ahiretunutkanlnnbizeneyemalolacan,bu

taraftanbaktmzdakestirmekg.

Bunuanlamak,ancakeiigetiimizdemmknolacak.

HesapgnnnsahibiAllah ylebuyuruyor:

Okafirleridnyahayataldattveonlardinlerinibirelenceveoyunedindiler.Onlar,bugnleri ile

dilmektedir.


107/143

107

karlaacaklarnunuttuklarveayetlerimizibilebileinkarettiklerigibi,bizdebugnonlarunuturuz.

(ArafSuresi,ayet51)(Ognonlara ylediyeceiz:)Bugnnzekavu

mayunutmanzdantrtadnazab.Dorusubizdesiziunuttuk;yaptklarnzakarlkebediazabtadn!(SecdeSuresi,ayet14)Denilir ki: Bu gne kavuacanz unuttuunuz

gibibizdebugnsiziunuturuz.Yerinizatetir,yardmclarnzdayoktur.Bununsebebi udur:Dnyahayatsizialdattve

sizAllahnayetlerinihafifealdnz.Artkognatetenkarlmazlarvezrlerikabuledilmez.(CsiyeSuresi,ayet3435)

Hayat,zamanninsanabaladbirsredeildir.lmde,artkyorulanaklveduygularmznihtiya

duyduubirdinlenmedeildir.Byleolsaydkolaybirneticeolurduherinsaniin


108/143

108

k,servet,g, hretATutkular,pervanemisalidnpduruyorbubereketli

ilhamkaynaklar

n

netraf

nda.lloluncahepsigzel.Amaounluklalykaybediyorvetutkularn

kutsallatryorinsan.nkinsanihtiyalarsnrsz,ykselmemertebeleri

sonsuz.Hemsonraaynzirveyeikikeztrmanmannhazzda

ayndeil.

Tutku,insanlkhallerindenbirhalVeaklndenetimialtndaolup,ktlehizmetetmediimddetedesakncasyok.Fakat tutkuyudenetimaltnda tutmakherkiinin

harcdeil.nktutkunun,insanlarzaafadrenbircazibesivar.


109/143

109

nsanlatutkulararasdakiiliki,olumluyadaolumsuzher sonutanbeslenenve srekligeliipbyyenbir

iliki.Sonuolumluisealnanhaz,olumsuziseduyulanhrs,

insantutku ilikisindeki sreklilii salyor.Ancakbusreklilik,bazinsanlardairadidirencinzayflamasnavetutkularakarbirzaafhalidomasnasebepoluyor.Bunukkgrmemeklazm.nktutkular,iradi

direncizayfbulduklarzaman,hayathazilehrsarasna

sktracakkadarciddibirdoyumsuzluadnebiliyorlar.

Tutkularnkutsallamasnagidensre,ncemasumbirmutlulukarayolarakbalyor.Busreteouinsan,tutkularnniaretettiiyerdesanyormutluluu.Ancak

vardkapdakarlatmutlulukonutatminetmeyeyeterliolmaynca,birsonrakihedefekilitleniyor.Derkeninsanlahedefleriarasndakibudnggiderek

hzkazanyorvemutlulukarayolarakbalayansre,hayatlainatlarcasnabirkovalamacayadnyor.Hayatnklavuzututkularolunca,basiretibalanyor

insann.Basiretsizliklnnyitmesine,lnnyitmesi

deinsannuzakyakn,zorkolaydemeyip,grd eyinpeinedmesinesebepoluyor. inktyan,zamanlabiragzllednenbuhalyzndeninsanlamutlulukarasnahikapanmayanbirmesafegiriyor.Kiiaradmutluluu,hepulaamadarzularn

ardndagizlisanyor.Vebudoyumsuzluksebebine,her

soluklanman

nard

ndan,aktan,gten,servettenyanayenimutlulukaraylarnasrkleniyor.


110/143

110

Buylebirhalki,yokyerekendinihastaedip,sonraifaaramakgibi.

nkheraray sonu itibariyle,hedefeulamayadaulaamamagibi iki ihtimallibirbelirsizliesrklyorkiiyi.Budakiininialeminde,birumutlabirlikte,umuttandahabasknbir endievekederindomasnasebepoluyor.Dolaysylakiihedefineulatnda,mutluluu,yani

bana sardendievekederdenkurtulmannhazzn

yayor.Hedefineulaamadnda isehrsnpenesineyakala

nyor.Hrsdagenelliklekin,haset,nefretgibi,iyiliktenuzakduygulardanalyorenerjisini.Bunedenle,hrsnardurukalmasounluklammknolmuyorvehedefeyrrkenyksnkirletiyorinsan.

Tutkularnarbasmasylabirlikte insanlarndnyagrlerivebunabalolarakdavran biimlerideiimeuruyor.Salttatmineodaklanm birdnyagr,tutkularnvetutkularnavarmayaaracolanher eyisever,tutkularilearalarnamesafekoyanher eydendenefretederhalegetiriyorinsanlar.Sonutabylesibir

dnyagrveduygusalortamdan,bencillikgibiolumsuzbirdavranbiimiglenipnekyor.Bencilliinzamanladavranbiimiolarakyerleip,kii

tarafndanbirdoallk eklindealglanmayabalanmasylabirlikte, kiide duygusalbirdaralmameydanageliyor.nkbencillikdoasgereid aleme,genelliklesevgiilenefretarasndakiduygularihmaledip,yasevgiyadanefretolarakyansyor.Buduygusal ahenksizlik,ihmaledilegelenduygularnzamanladumuraurayp


111/143

111

aradankmasnavesonutasevgiilenefretarasndakimesafeninkapanmasnasebepoluyor.

Budurumdakiinsanlar,birandasevgidennefreteyadanefrettensevgiyegeebilecekbirduygusalfukaraladuaroluyorlar.ylekihallerinigren,sankionlarnsevgivenefrettenbakaduygularyokmu sanyor.

Tutkularnasnrkoyamayan insanlarnhayat,mitilekorkuarasndasalnpduranyavanbirsrecednyor.Amabirbamllkhaliolutuuiin,insanlarbusretenbalarnkaldrpyavanlnfarknabirtrlvaramyorlar. inkts,zamanlabiryaamtarzhalinegelenbudng,kiininhayatolgusunabakndaaynyndedeitiriyorveinsanlarartkgeldikleribunoktadavaroluusorgulamaybilegereksizgryorlar.

nkonlariinileri,aklar,varsabakatutkular,hlasayaarkenyappettikleri eylerhayataklamayayeterligeliyor.Tutkularnasnrkoyabileninsanlardahasorunsuz

yayorlarhayat.nkllolmak,ived alemlerinedinginlii

Documents

ÖLÜM SON DEGiL