ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ

Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Χημείας

(Σύστημα ECTS)

Το Μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών στο Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Κύπρου βασίζεται στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Συσσώρευσης και Μεταφοράς Μονάδων (European Credit Transfer System, ECTS). Το ECTS είναι ένα σύστημα που έχει ως κέντρο τον φοιτητή και βασίζεται στον φόρτο εργασίας του φοιτητή που απαιτείται για να επιτύχει τους στόχους λήψης ενός μεταπτυχιακού τίτλου (Μάστερ ή Διδακτορικού), αποκτώντας μονάδες για κάθε μάθημα, εκπόνηση ερευνητικής εργασίας και διατριβής.

1. Εισδοχή στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Το Τμήμα δέχεται μεταπτυχιακούς φοιτητές κάθε έτος, στις ημερομηνίες και με τις διαδικασίες προκήρυξης που προβλέπουν οι σχετικοί Πανεπιστημιακοί Κανόνες. Οι θέσεις μεταπτυχιακής φοίτησης προκηρύσσονται σε επίπεδο Μάστερ ή/και Διδακτορικού. Οι αιτήσεις υποβάλλονται στη Γραμματεία του Τμήματος και εξετάζονται από τριμελή Επιτροπή Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΕΜΣ), αποτελούμενη από το Συντονιστή του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Χημείας και δύο άλλα Μέλη του Ακαδημαϊκού προσωπικού. Τα μέλη της Επιτροπής Μεταπτυχιακών Σπουδών ορίζονται από το Συμβούλιο του Τμήματος μετά από εισήγηση του Προέδρου του Τμήματος. Η Επιτροπή Μεταπτυχιακών Σπουδών έχει διετή θητεία. Οι υποψήφιοι φοιτητές καταθέτουν στο Τμήμα αίτηση η οποία περιλαμβάνει: (α) πιστοποιητικό αναλυτικής βαθμολογίας προπτυχιακών μαθημάτων μέχρι εκείνη τη χρονική στιγμή που κατατίθεται η αίτηση, (β) δύο (2) συστατικές επιστολές από Μέλη του Ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος προπτυχιακής φοίτησης ή/και προηγούμενης μεταπτυχιακής φοίτησης, (γ) βιογραφικό σημείωμα, και (δ) επιστολή στην οποία αναγράφονται οι λόγοι για τους οποίους ο υποψήφιος/α επιθυμεί να ακολουθήσει μεταπτυχιακές σπουδές στο Τμήμα Χημείας του

1

Πανεπιστημίου Κύπρου, όπως επίσης και η ερευνητική περιοχή ή οι περιοχές που τον ενδιαφέρουν. Οι υποψήφιοι φοιτητές ενθαρρύνονται να επιλέξουν γνωστική ή γνωστικές περιοχές της Χημείας από εκείνες που προσφέρει το Τμήμα κατά την προκήρυξη των θέσεων μεταπτυχιακής φοίτησης και να συζητήσουν με τους αντίστοιχους καθηγητές των οποίων η έρευνα τους ενδιαφέρει. Η Επιτροπή Μεταπτυχιακών Σπουδών μελετά τις αιτήσεις εισδοχής σε άμεση συνεργασία με τους καθηγητές των οποίων τα ερευνητικά αντικείμενα έχουν επιλέξει οι υποψήφιοι μεταπτυχιακοί φοιτητές και κατατάσσει τους υποψήφιους ανάλογα. Η ΕΜΣ έχει το δικαίωμα να καλέσει υποψηφίους σε συνέντευξη, χωρίς όμως να υποχρεούται να το πράξει αυτό για όλους τους υποψηφίους. Τελικά η ΕΜΣ εισηγείται προς το Συμβούλιο του Τμήματος τα ονόματα των εισακτέων φοιτητών και – σε συναίνεση με τους ενδιαφερόμενους καθηγητές – τον Ερευνητικό Σύμβουλο κάθε νέου φοιτητή. Οι φοιτητές επιπέδου Μάστερ έχουν την ευχέρεια να αλλάξουν Ερευνητικό Σύμβουλο εντός του 1ου εξαμήνου φοίτησης τους. Τελική έγκριση για την εισδοχή φοιτητών στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα έχει το Συμβούλιο του Τμήματος, το οποίο διατηρεί το δικαίωμα να μη συμπληρώσει όλες τις προκηρυχθείσες θέσεις. Ο Πρόεδρος του Τμήματος υποβάλλει ενημερωτική έκθεση στην Κοσμητεία της Σχολής Θετικών και Εφαρμοσμένων Επιστημών. Το Πανεπιστήμιο Κύπρου προσφέρει στο Τμήμα αριθμό θέσεων για παροχή βοηθητικού διδακτικού έργου έναντι οικονομικής αμοιβής. Ο αριθμός των θέσεων εξαρτάται από τις πραγματικές ανάγκες του Τμήματος. Ένας αριθμός φοιτητών μπορεί να υποστηριχθεί οικονομικά μέσω διαφόρων ερευνητικών προγραμμάτων των καθηγητών του Τμήματος. Επίσης, για επιπρόσθετες ευκαιρίες χρηματοδότησης οι υποψήφιοι μπορούν να απευθύνονται στην Υπηρεσία Φοιτητικών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Κύπρου.

2

2. Περιεχόμενο Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών – Γενικές Υποχρεώσεις Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Χημείας περιλαμβάνει θεωρητικά μαθήματα και βιβλιογραφικές μελέτες που αντιστοιχούν συνολικά σε 60 ECTS τόσο στο επίπεδο Μάστερ όσο και στο επίπεδο Διδακτορικού, όπως αναλύονται πιο κάτω. Σε φοιτητές επιπέδου Διδακτορικού που γίνονται δεκτοί με πτυχίο Μάστερ άλλου Πανεπιστημίου, είναι δυνατό να πιστωθούν μερικές ή όλες από τις 60 μονάδες ECTS κατά περίπτωση, μετά από εισήγηση της Επιτροπής Μεταπτυχιακών Σπουδών και τελική έγκριση του Συμβουλίου του Τμήματος. Μεταπτυχιακός φοιτητής δικαιούται να πιστωθεί μέχρι 15 ECTS από μαθήματα τα οποία παρακολούθησε στο πλαίσιο κάποιου άλλου Μεταπτυχιακού Προγράμματος (Πανεπιστημιακός Κανόνας). Οι μονάδες αυτές θα αναγνωρίζονται κατόπιν εισήγησης της ΕΜΣ και τελικής έγκρισης του Συμβουλίου του Τμήματος. Μεταπτυχιακός φοιτητής επιπέδου Μάστερ, στα πλαίσια ανταλλαγής φοιτητών, μπορεί να παρακολουθήσει μαθήματα σε Πανεπιστήμιο του εξωτερικού τα οποία δεν θα υπερβαίνουν το 1/3 του συνολικού προγράμματος του (20 ECTS) (Πανεπιστημιακός Κανόνας). Οι μονάδες αυτές θα αναγνωρίζονται κατόπιν εισήγησης της ΕΜΣ και τελικής έγκρισης του Συμβουλίου του Τμήματος. Μεταπτυχιακός φοιτητής Διδακτορικού επιπέδου, στα πλαίσια ανταλλαγής φοιτητών, μπορεί να διανύσει μέχρι ένα ημερολογιακό έτος των σπουδών του σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού (Πανεπιστημιακός Κανόνας).

3. Δίπλωμα Μάστερ (Μ. Sc)

3.1. Για την απόκτηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος Μάστερ απαιτείται η επιτυχής συμπλήρωση 120 ECTS μονάδων του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Μάστερ, συμπεριλαμβανομένης της επιτυχούς εκπόνησης Διατριβής, η οποία είναι υποχρεωτική.

3.2. Ο φόρτος εργασίας που οδηγεί στην απόκτηση Διπλώματος Μάστερ στο Τμήμα

Χημείας απαιτεί τη συμπλήρωση 120 μονάδων ECTS από συνδυασμό μαθημάτων μεταπτυχιακού επιπέδου, ερευνητικής εργασίας και διατριβής ως ακολούθως: - Μαθήματα: τέσσερα (4) Μεταπτυχιακά μαθήματα Χημείας των 10 ECTS το καθένα. 40 ECTS - Σεμινάρια1:

3

δύο (2) των 10 ECTS το καθένα 20 ECTS - Έρευνα Διατριβής2: έξι (6) modules των 10 ECTS το καθένα 60 ECTS

ΣΥΝΟΛΟ 120 ECTS 1 Σεμινάρια:

Κάθε φοιτητής με τη σύμφωνη γνώμη του Ερευνητικού του Συμβούλου εγγράφεται στη Μεταπτυχιακή Βιβλιογραφική Μελέτη ΧΗΜ-800 (Σεμινάριο 1), όπου υποχρεούται να επιλέξει ένα θέμα από τα ευρύτερα ερευνητικά του ενδιαφέροντα, αλλά όχι από το άμεσο ερευνητικό του αντικείμενο, το οποίο θα μελετήσει και θα παρουσιάσει σε ανοικτό Σεμινάριο (10 ECTS). Η ανάθεση του θέματος του ΧΗΜ-800 γίνεται από θεματοδότη, ο οποίος μπορεί να είναι ο Ερευνητικός Σύμβουλος του φοιτητή ή άλλος καθηγητής, μέλος του ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος. Βασικό στοιχείο αξιολόγησης του ΧΗΜ-800 είναι η αποδεδειγμένα εμπεριστατωμένη βιβλιογραφική έρευνα γύρω από το αντικείμενο της μελέτης, συμπεριλαμβανομένων των τελευταίων εξελίξεων. Η εξέταση και βαθμολόγηση του ΧΗΜ-800 γίνεται από τριμελή επιτροπή, την οποία καθορίζει και στην οποία συμμετέχει ο θεματοδότης. Ο υποψήφιος παραδίδει το γραπτό κείμενο της μελέτης στην επιτροπή μια τουλάχιστο εβδομάδα πριν την ημερομηνία της εξέτασης, η οποία γίνεται μετά από ανοικτή παρουσίαση σε ακροατήριο. Στην τελική αξιολόγηση συμμετέχει κατά 40% ο θεματοδότης και κατά 30% καθένα από τα άλλα δύο μέλη της επιτροπής. Κάθε φοιτητής με τη σύμφωνη γνώμη του Ερευνητικού του Συμβούλου εγγράφεται στη Μεταπτυχιακή Βιβλιογραφική Μελέτη ΧΗΜ-810 (Σεμινάριο 2), όπου υποχρεούται να επιλέξει ένα θέμα από το άμεσο ερευνητικό του αντικείμενο (αυτό που θα αποτελέσει και το αντικείμενο της Διατριβής του), το οποίο θα μελετήσει και θα παρουσιάσει σε ανοικτό Σεμινάριο (10 ECTS). Η ανάθεση του θέματος του ΧΗΜ-810 γίνεται από τον Ερευνητικό Σύμβουλο του φοιτητή. Βασικά στοιχεία αξιολόγησης του ΧΗΜ-810 είναι: (α) η αποδεδειγμένα εμπεριστατωμένη βιβλιογραφική έρευνα γύρω από το αντικείμενο της μελέτης συμπεριλαμβανομένων των τελευταίων εξελίξεων, και (β) η κατανόηση βασικών αρχών και εννοιών που σχετίζονται άμεσα με το περιεχόμενο της μελέτης. Η εξέταση και βαθμολόγηση του ΧΗΜ-810 γίνεται από τριμελή επιτροπή, την οποία καθορίζει και στην οποία συμμετέχει ο Ερευνητικός Σύμβουλος. Ο υποψήφιος παραδίδει το γραπτό κείμενο της μελέτης στην επιτροπή μια τουλάχιστο εβδομάδα πριν την ημερομηνία της εξέτασης, η οποία γίνεται μετά από ανοικτή παρουσίαση σε

4

ακροατήριο. Στην τελική αξιολόγηση συμμετέχει κατά 50% ο Ερευνητικός Σύμβουλος και κατά 25% καθένα από τα άλλα δύο μέλη της επιτροπής. 2 Έρευνα Διατριβής: Με τον όρο Διατριβή Πτυχίου Μάστερ εννοείται η εκπόνηση πρωτότυπης ερευνητικής εργασίας (θεωρητικής ή πειραματικής) η οποία θα περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία: βιβλιογραφική ανασκόπηση, συλλογή δεδομένων, εκτέλεση πειραμάτων, συγγραφή και παρουσίαση της Διατριβής. Το θέμα της έρευνας του φοιτητή επιλέγεται σε συνεννόηση με τον Ερευνητικό του Σύμβουλο. Η Διατριβή Μάστερ πρέπει να ασχολείται με θέματα βασικής ή/και εφαρμοσμένης έρευνας στη Χημεία η οποία θα οδηγήσει στη παραγωγή νέας γνώσης. Η πνευματική αξία της Διατριβής πρέπει να βασίζεται στα ευρήματα έρευνας του υποψηφίου για Μάστερ, τα οποία πρέπει να διαχωρίζονται καθαρά από την εργασία τρίτων και να μαρτυρούν την προσωπική συνεισφορά του υποψηφίου. Η έννοια του όρου “module” – ερευνητική οντότητα – χρησιμοποιείται ως μέτρο αξιολόγησης της ποσότητας της ερευνητικής εργασίας. Σε ένα τέτοιο module περιλαμβάνεται και το στάδιο της συγγραφής της Διατριβής. Ο φοιτητής θα μπορούσε να εγγραφεί σε ένα module από το 1ο εξάμηνο σπουδών του κατόπιν της σύμφωνης γνώμης του Ερευνητικού του Συμβούλου.

3.3 Θέματα επίδοσης και αποτυχιών σε μεταπτυχιακά μαθήματα ρυθμίζονται από τους σχετικούς Πανεπιστημιακούς Κανόνες. 3.4 Πλήρους φοίτησης θεωρούνται οι φοιτητές οι οποίοι παρακολουθούν τουλάχιστον 21

ECTS ανά εξάμηνο. Φοιτητές οι οποίοι παρακολουθούν λιγότερο από 21 ECTS ανά εξάμηνο θεωρούνται μερικής φοίτησης. Για τους φοιτητές πλήρους φοίτησης η ελάχιστη διάρκεια σπουδών για το πτυχίο Μάστερ καθορίζεται στα 3 εξάμηνα και η μέγιστη σε 8 εξάμηνα. Για τους φοιτητές μερικής φοίτησης η ελάχιστη διάρκεια σπουδών για το πτυχίο Μάστερ καθορίζεται στα 6 εξάμηνα και η μέγιστη σε 8 εξάμηνα.

3.4 Ο φοιτητής ετοιμάζει Διατριβή Μάστερ σύμφωνα με πρότυπο που περιγράφεται σε σχετικό κανονισμό του Τμήματος. Η Διατριβή υποστηρίζεται ενώπιον τριμελούς Επιτροπής. Η Επιτροπή αποτελείται από τον Ερευνητικό Σύμβουλο, ένα ακόμη μέλος ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος Χημείας και ένα τρίτο μέλος που μπορεί να είναι μέλος ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος Χημείας ή άλλου Τμήματος του Πανεπιστημίου Κύπρου ή άλλου Πανεπιστημίου. Το μέλος ακαδημαϊκού προσωπικού

5

του Τμήματος πρέπει να ανήκει στον Τομέα του υποψηφίου. Εάν αυτό δεν ικανοποιείται τότε είναι δυνατή η συμμετοχή ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος από άλλο Τομέα με το πιο κοντινό αντικείμενο στο θέμα της Διατριβής. Το πιο πάνω ισχύει και για το τρίτο μέλος της Επιτροπής.

Η υποβολή και υποστήριξη της Διατριβής γίνεται κατόπιν γραπτής έγκρισης του Ερευνητικού Συμβούλου η οποία εγκρίνεται από τον Πρόεδρο του Τμήματος. Η Εξεταστική Επιτροπή ορίζεται από τον Πρόεδρο του Τμήματος με εισήγηση του Ερευνητικού Συμβούλου. Ένα από τα μέλη ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος που συμμετέχει στην Εξεταστική Επιτροπή, εκτός του Ερευνητικού Συμβούλου, ορίζεται ως πρόεδρος της Επιτροπής. Πριν από την εξέταση της Διατριβής, ενώπιον της Εξεταστικής Επιτροπής πρέπει να προηγηθεί διάλεξη, στην οποία ο υποψήφιος θα παρουσιάσει το ερευνητικό του έργο σε ανοικτό ακροατήριο.

3.6 Με την έγκριση της απονομής του τίτλου στον υποψήφιο, ένα αντίγραφο της Διατριβής Μάστερ κατατίθεται τόσο στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου όσο και του Τμήματος.

4. Διδακτορικό Δίπλωμα (Ph. D)

4.1 Για την απόκτηση Διδακτορικού Διπλώματος απαιτείται η επιτυχής συμπλήρωση τουλάχιστο 240 ECTS μονάδων του Μεταπτυχιακού Προγράμματος επιπέδου Διδακτορικού, συμπεριλαμβανομένης της επιτυχούς εκπόνησης Διατριβής (βλέπε 4.3).

4.2 Βασική προϋπόθεση για την υποστήριξη Διδακτορικής Διατριβής είναι η επιτυχία του φοιτητή στην Περιεκτική Εξέταση (βλέπε 4.χ), το αργότερο μέχρι το τέλος του 5ου ακαδημαϊκού εξαμήνου σπουδών.

4.3 Ο φόρτος εργασίας (240 μονάδες ECTS) που οδηγεί στην απόκτηση Διδακτορικού Διπλώματος στο Τμήμα Χημείας περιλαμβάνει συνδυασμό μαθημάτων μεταπτυχιακού επιπέδου, ερευνητικής εργασίας, παρακολούθησης κύκλου Σεμιναρίων του Τμήματος, και συγγραφή Διατριβής ως ακολούθως: - Μαθήματα: τέσσερα (4) Μεταπτυχιακά μαθήματα Χημείας των 10 ECTS το καθένα. 40 ECTS - Σεμινάρια1: δύο (2) των 10 ECTS το καθένα 20 ECTS

6

- Κύκλος Σεμιναρίων Χημείας)2 10 ECTS - Έρευνα Διατριβής3: δεκαεπτά (17) modules των 10 ECTS το καθένα 170 ECTS ΣΥΝΟΛΟ 240 ECTS 1 Σεμινάρια: Οι 20 μονάδες ECTS που απαιτούνται καλύπτονται όπως ακριβώς περιγράφεται στους κανόνες για απόκτηση Διπλώματος Μάστερ (βλέπε 3.2). 2 Κύκλος Σεμιναρίων Χημείας: Στο πλαίσιο του μαθήματος ΧΗΜ-815 (Κύκλος Σεμιναρίων Χημείας), κάθε φοιτητής που εγγράφεται στο επίπεδο του Διδακτορικού και έχει επιτύχει στην Περιεκτική Εξέταση, υποχρεούται να παρακολουθήσει 4 τουλάχιστον Σεμινάρια από την εξαμηνιαία σειρά Σεμιναρίων του Τμήματος από προσκεκλημένους ομιλητές, για τέσσερα τουλάχιστον ακαδημαϊκά εξάμηνα. Ο φοιτητής υποχρεούται να δώσει ο ίδιος Σεμινάριο στο Τμήμα μέσα στη περίοδο αυτή. Το Σεμινάριο βαθμολογείται από τριμελή Επιτροπή του Τμήματος που ορίζει ο Πρόεδρος του Τμήματος κατόπιν εισήγησης του Ερευνητικού Συμβούλου. Ο βαθμός κατατίθεται μετά από την ικανοποίηση της απαίτησης για παρακολούθηση των Σεμιναρίων του Τμήματος. Σε περίπτωση αποτυχίας, ο φοιτητής υποχρεούται να δώσει Σεμινάριο στο Τμήμα κατά το επόμενο εξάμηνο. 3 Έρευνα Διατριβής: Για τη λήψη Διδακτορικού Διπλώματος απαιτείται η εκπόνηση πρωτότυπης ερευνητικής εργασίας η οποία θα περιλαμβάνει τουλάχιστο δεκαεπτά (17) modules – ερευνητικές οντότητες. Η έρευνα Διατριβής πρέπει να ασχολείται με επιστημονικό θέμα ή θέματα βασικής ή/και εφαρμοσμένης έρευνας στη Χημεία και η οποία θα οδηγήσει στην δημιουργία νέας γνώσης. Οι πτυχές της έρευνας θα πρέπει να είναι καινοτόμες και πρωτότυπες, υψηλού ερευνητικού επιπέδου που να την καθιστούν αποδεκτή για δημοσίευση σε αναγνωρισμένα διεθνή ερευνητικά περιοδικά κατόπιν κρίσης. Η πνευματική αξία της Διατριβής πρέπει να βασίζεται στα ευρήματα έρευνας του υποψηφίου για Διδακτορικό, τα οποία πρέπει να διαχωρίζονται καθαρά από την εργασία τρίτων και να μαρτυρούν την προσωπική συνεισφορά του υποψηφίου. Οι ευρύτερες επιδράσεις και συνεισφορές της έρευνας πρέπει να επισημαίνονται στο κείμενο της Διατριβής.

7

4.4 Σε φοιτητές που έχουν προηγούμενο Δίπλωμα Μάστερ από το Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Κύπρου, πιστώνονται και οι 120 μονάδες ECTS. Σε φοιτητές που έχουν Δίπλωμα Μάστερ από άλλο Τμήμα του Πανεπιστημίου Κύπρου ή από Πανεπιστήμιο της Αλλοδαπής, μπορεί να πιστωθεί μέρος ή και το σύνολο των 120 ECTS μονάδων, κατά περίπτωση, μετά από εισήγηση της Επιτροπής Μεταπτυχιακών Σπουδών και έγκριση του Συμβουλίου του Τμήματος.

4.5 Η εκπόνηση της Έρευνας Διατριβής του φοιτητή μπορεί να γίνει εν μέρει στον τόπο

εργασίας του (σε περίπτωση που αυτός εργάζεται) μετά από σύμφωνη γνώμη του εργοδότη και του Ερευνητικού Συμβούλου, και εφ’ όσον το ερευνητικό πρόγραμμα είναι αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ Τμήματος και εργοδότη.

4.6 Περιεκτική Εξέταση: Γίνεται μετά το πέρας του 4ου ακαδημαϊκού εξαμήνου σπουδών στο Διδακτορικό Πρόγραμμα της Χημείας. Η εξέταση αυτή είναι προφορική. Κάθε φοιτητής εξετάζεται από τριμελή επιτροπή στην οποία μετέχει αλλά δεν προεδρεύει ο Ερευνητικός Σύμβουλος και της οποίας τα μέλη προτείνονται από τον Ερευνητικό Σύμβουλο και διορίζονται από τον Πρόεδρο του Τμήματος. Μέσω της Περιεκτικής εξετάζεται ο βαθμός κατανόησης της ύλης των 4 μεταπτυχιακών μαθημάτων τα οποία έχει παρακολουθήσει ο φοιτητής. Εξετάζεται επίσης η μέχρι το σημείο εκείνο ερευνητική δραστηριότητα του φοιτητή (κατανόηση ερευνητικού αντικειμένου, ποιότητα και ποσότητα ερευνητικής εργασίας), όπως αυτή παρουσιάζεται σε γραπτό κείμενο που ο φοιτητής πρέπει να καταθέσει στην επιτροπή κρίσης. Η έκταση και το περιεχόμενο της έκθεσης καθορίζονται από τους σχετικούς Κανόνες του Τμήματος. Η τριμελής επιτροπή ενημερώνει το πρόεδρο του Τμήματος, και αυτός το Συμβούλιο του Τμήματος, για την επιτυχή ή όχι διεξαγωγή της Περιεκτικής Εξέτασης. Το Συμβούλιο του Τμήματος επικυρώνει το αποτέλεσμα της Περιεκτικής Εξέτασης. Σε περίπτωση αποτυχίας, ο φοιτητής δικαιούται να επαναλάβει την Περιεκτική Εξέταση άλλη μία φορά, με την ίδια εξεταστική επιτροπή, το αργότερο μέχρι το τέλος του 5ου ακαδημαϊκού εξαμήνου Διδακτορικής φοίτησης. Φοιτητές με προηγούμενο πτυχίο Μάστερ του Πανεπιστημίου Κύπρου ή άλλου Πανεπιστημίου, οι οποίοι έχουν συμπληρώσει 120 μονάδες ECTS στο Διδακτορικό Πρόγραμμα της Χημείας και έχουν εκπονήσει ικανό ερευνητικό έργο στο 1ο έτος σπουδών, η Περιεκτική εξέταση μπορεί να γίνει το νωρίτερο μετά το πέρας του 2ου εξαμήνου σπουδών από την εισδοχή τους στο Διδακτορικό Πρόγραμμα της Χημείας.

8

4.7 Πρόταση Διδακτορικής Διατριβής: Με την επιτυχία του φοιτητή στην Περιεκτική Εξέταση και ένα τουλάχιστον έτος πριν από την τελική υποστήριξη της Διατριβής, γίνεται η παρουσίαση και εξέταση της Πρότασης Διδακτορικής Διατριβής όπως προβλέπει ο Πανεπιστημιακός Κανόνας.

Στόχος της εξέτασης αυτής είναι να διαπιστωθεί κατά πόσον ο υποψήφιος έχει

προχωρήσει με επιτυχία στο ερευνητικό του αντικείμενο και να ελεγχθεί η ποιότητα, η ποσότητα και η καινοτομία της ερευνητικής εργασίας.

Η Πρόταση Ερευνητικής Διατριβής παρουσιάζεται ενώπιον τριμελούς επιτροπής από

καθηγητές του Τμήματος, μετά από υποβολή σχετικού υπομνήματος από τον υποψήφιο. Η όλη διαδικασία καθορίζεται πλήρως από σχετικό Κανόνα του Τμήματος.

4.8 Υποστήριξη Διδακτορικής Διατριβής: Ζητείται από κάθε Διδακτορικό υποψήφιο

φοιτητή να υποστηρίξει την πρωτοτυπία και ποιότητα της έρευνας του κατά τη διάρκεια προφορικής παρουσίασης-διάλεξης σε ανοικτό ακροατήριο. Η τελική υποβολή και υποστήριξη της Διδακτορικής Διατριβής γίνεται κατόπιν γραπτής έγκρισης του Ερευνητικού Συμβούλου, η οποία υποβάλλεται στον Πρόεδρο του Τμήματος.

Η τελική εξέταση της Διατριβής γίνεται από πενταμελή Εξεταστική Επιτροπή η οποία αποτελείται από τρία μέλη ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος Χημείας και δύο άλλα μέλη από άλλο Τμήμα, Πανεπιστήμιο ή Ερευνητικό Κέντρο, οι οποίοι θα είναι σε κοντινό γνωστικό αντικείμενο στο θέμα της Διατριβής. Η Εξεταστική Επιτροπή καθορίζει την αποδοχή της Διατριβής και της προφορικής παρουσίασης και δύναται να προτείνει αλλαγές στο γραπτό κείμενο εάν χρειάζονται, καθώς και χρονοδιάγραμμα ώστε ο υποψήφιος να προβεί στις αναγκαίες αλλαγές σε κοινή συνεννόηση με τον Ερευνητικό του Σύμβουλο. Ο Πρόεδρος της Εξεταστικής Επιτροπής είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο των αλλαγών στο γραπτό κείμενο της Διατριβής. Σε περίπτωση αποτυχίας της υποστήριξης Διατριβής, ο υποψήφιος δικαιούται να ζητήσει επανάληψη της υποστήριξης για ακόμη μια φορά. Στην περίπτωση αυτή, ο χρόνος και όροι υποβολής της Διατριβής καθορίζονται από την Εξεταστική Επιτροπή. Εάν η υποστήριξη της Διατριβής είναι ικανοποιητική, τότε τα μέλη της Επιτροπής αναλαμβάνουν την υποχρέωση σύνταξης Πρακτικού Εξέτασης Διδακτορικής Διατριβής το οποίο κατατίθεται στο Πρόεδρο του Τμήματος για προώθηση προς την Σύγκλητο του Πανεπιστημίου.

9

4.9 Η ελάχιστη διάρκεια σπουδών για το Διδακτορικό Δίπλωμα καθορίζεται στα 31/2 χρόνια. για φοιτητές πλήρους φοίτησης. Η ανώτατη διάρκεια σπουδών για φοιτητές πλήρους και μερικής φοίτησης καθορίζεται με βάση τους Πανεπιστημιακούς Κανόνες Μεταπτυχιακών Σπουδών.

4.10 Προαπαιτούμενα για την απονομή Διδακτορικού Διπλώματος: Τα προαπαιτούμενα για

την λήψη Διδακτορικού στη Χημεία καθορίζονται στους σχετικούς Πανεπιστημιακούς Κανόνες.

Επιπλέον, το Τμήμα Χημείας θέτει σαν ελάχιστη προαπαίτηση για απονομή Διδακτορικού να έχει ο υποψήφιος ένα τουλάχιστον δημοσιευμένο ή δεκτό προς δημοσίευση άρθρο σε έγκριτο διεθνές περιοδικό (κατόπιν κρίσης) του ερευνητικού του πεδίου.

4.11 Με την έγκριση της απονομής του Διδακτορικού τίτλου στον υποψήφιο, από ένα αντίγραφο της Διατριβής κατατίθεται στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου και του Τμήματος.

10

5. ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΧΗΜΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΤΥΧΙΟ ΜΑΣΤΕΡ Α. Μαθήματα (10 ECTS) ΧΗΜ-610 Φυσικές Μέθοδοι Ανοργάνου Χημείας ΙΙ ΧΗΜ-611 Φυσικές Μέθοδοι Ανοργάνου Χημείας Ι ΧΗΜ-612 Φυσικοχημεία Πολυμερών ΧΗΜ-622 Χημεία Μοριακών Στερεών ΧΗΜ-631 Προχωρημένη Οργανική Σύνθεση Ι ΧΗΜ-632 Προχωρημένη Οργανική Σύνθεση ΙΙ ΧΗΜ-633 Προχωρημένη Οργανική Σύνθεση ΙΙΙ ΧΗΜ-635 Κινητική Αντιδράσεων Ανοργάνων Ενώσεων ΧΗΜ-636 Οργανικά Δραστικά Ενδιάμεσα ΧΗΜ-638 Μέθοδοι Χαρακτηρισμού Δομής ΧΗΜ-640 Βασικές Αρχές Χημείας Κολλοειδών ΧΗΜ-654 Θεωρία του Χημικού Δεσμού ΧΗΜ-660 Προχωρημένα Θέματα Βιοχημείας ΧΗΜ-670 Ετερογενής Κατάλυση ΧΗΜ-680 Περιβαλλοντική Τεχνολογία ΧΗΜ-681 Βιοχημική Μηχανική ΧΗΜ-690 Σύνθεση, Χαρακτηρισμός και Τεχνολογία Πολυμερών ΧΗΜ-695 Υδατική Χημεία Βαρέων Μετάλλων ΧΗΜ-705 Ειδικά Θέματα Πυρηνικής και Ραδιοαναλυτικής Χημείας ΧΗΜ-710 Μέθοδοι Χαρακτηρισμού Οργανικών Ενώσεων ΧΗΜ-720 Μέθοδοι Χαρακτηρισμού Ανόργανων Ενώσεων και Σύνθεσή τους ΧΗΜ-750 Ειδικά Θέματα / Ερευνητικές Τεχνικές Μελέτης Μηχανισμού

Καταλυτικών Αντιδράσεων ΧΗΜ-760 Ειδικά Θέματα /Ερευνητικές Τεχνικές Σύνθεσης και Χαρακτηρισμού

Πολυμερών Β. Μεταπτυχιακές Βιβλιογραφικές Μελέτες – Σεμινάριο (10 ECTS)2 ΧΗΜ-800 Μεταπτυχιακή Βιβλιογραφική Μελέτη –Σεμινάριο Ι ΧΗΜ-810 Μεταπτυχιακή Βιβλιογραφική Μελέτη –Σεμινάριο ΙΙ Γ. Μodules – Ερευνητικές οντότητες (10 ECTS) ΧΗΜ-820 έως ΧΗΜ-825 (10 ECTS το κάθε module).

11

Σημειώσεις: 1 Δεν προσφέρονται όλα τα μαθήματα κάθε ακαδημαϊκό έτος. Tο Τμήμα διατηρεί το δικαίωμα να προσθέσει νέα μαθήματα. 2 Ο αριθμός μονάδων ECTS (10) για κάθε μάθημα αναλύεται ως εξής: (α) 50 ώρες φόρτος διδασκαλίας (β) 50 ώρες φόρτος εργασίας για υλοποίηση κατ’ οίκον εργασιών και διαφόρων

projects (γ) 150-200 ώρες φόρτος εργασίας για κατανόηση της διδακτέας ύλης,

βιβλιογραφικής ανασκόπησης, προετοιμασίας για ενδιάμεσες και τελικές εξετάσεις.

Μια μονάδα ECTS αντιστοιχεί σε 25-30 ώρες φόρτου εργασίας για τον φοιτητή.

6. ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΧΗΜΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΟΥ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΟΥ Α. Μαθήματα (10 ECTS)2 ΧΗΜ-610 Φυσικές Μέθοδοι Ανοργάνου Χημείας ΙΙ ΧΗΜ-611 Φυσικές Μέθοδοι Ανοργάνου Χημείας Ι ΧΗΜ-612 Φυσικοχημεία Πολυμερών ΧΗΜ-622 Χημεία Μοριακών Στερεών ΧΗΜ-631 Προχωρημένη Οργανική Χημεία Ι ΧΗΜ-632 Προχωρημένη Οργανική Χημεία ΙΙ ΧΗΜ-633 Προχωρημένη Οργανική Χημεία ΙΙΙ ΧΗΜ-635 Κινητική Αντιδράσεων Ανόργανων Ενώσεων ΧΗΜ-636 Οργανικά Δραστικά Ενδιάμεσα ΧΗΜ-638 Μέθοδοι Χαρακτηρισμού Δομής ΧΗΜ-640 Βασικές Αρχές Χημείας Κολλοειδών ΧΗΜ-650 Εισαγωγή στην Υπολογιστική Χημεία ΧΗΜ-654 Θεωρία του Χημικού Δεσμού ΧΗΜ-660 Προχωρημένα Θέματα Βιοχημείας ΧΗΜ-670 Ετερογενής Κατάλυση ΧΗΜ-680 Περιβαλλοντική Τεχνολογία ΧΗΜ-681 Βιοχημική Μηχανική ΧΗΜ-690 Σύνθεση, Χαρακτηρισμός και Τεχνολογία Πολυμερών ΧΗΜ-695 Υδατική Χημεία Βαρέων Μετάλλων ΧΗΜ-705 Ειδικά Θέματα Πυρηνικής και Ραδιοαναλυτικής Χημείας ΧΗΜ-710 Μέθοδοι Χαρακτηρισμού Οργανικών Ενώσεων ΧΗΜ-720 Μέθοδοι Χαρακτηρισμού Ανόργανων Ενώσεων και Σύνθεσή τους

12

ΧΗΜ-750 Ειδικά Θέματα / Ερευνητικές Τεχνικές Μελέτης Μηχανισμού Καταλυτικών Αντιδράσεων

ΧΗΜ-760 Ειδικά Θέματα /Ερευνητικές Τεχνικές Σύνθεσης και Χαρακτηρισμού Πολυμερών

Β. Μεταπτυχιακές Βιβλιογραφικές Μελέτες, Κύκλος Σεμιναρίων (10 ECTS) ΧΗΜ-800 Μεταπτυχιακή Βιβλιογραφική Μελέτη Ι (4 δ.μ.) ΧΗΜ-810 Μεταπτυχιακή Βιβλιογραφική Μελέτη ΙΙ (4 δ.μ.) ΧΗΜ-815 Κύκλος Σεμιναρίων Χημείας (3 δ.μ.) Γ. Μodules – Ερευνητικές οντότητες (10 ECTS) ΧΗΜ-900 έως ΧΗΜ-920 (10 ECTS το κάθε module). Σημειώσεις: 1 Δεν προσφέρονται όλα τα μαθήματα κάθε ακαδημαϊκό έτος. Tο Τμήμα διατηρεί το δικαίωμα να προσθέσει νέα μαθήματα. 2 Ο αριθμός μονάδων ECTS (10) για κάθε μάθημα αναλύεται ως εξής: (α) 50 ώρες φόρτος διδασκαλίας (β) 50 ώρες φόρτος εργασίας για υλοποίηση κατ’ οίκον εργασιών και διαφόρων

projects (γ) 150-200 ώρες φόρτος εργασίας για κατανόηση της διδακτέας ύλης,

βιβλιογραφικής ανασκόπησης, προετοιμασίας για ενδιάμεσες και τελικές εξετάσεις.

Μια μονάδα ECTS αντιστοιχεί σε 25-30 ώρες φόρτου εργασίας για τον φοιτητή.

13

7. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΜAΤΩΝ Παρατίθεται η περιγραφή των μεταπτυχιακών μαθημάτων που είναι εγκεκριμένα και διδάσκονται σήμερα στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα της Χημείας. ΧΗΜ-610: Φυσικές Μέθοδοι Ανοργάνου Χημείας ΙΙ Φασματοσκοπία Ορατού-Υπεριώδους, Αρχές Μεθόδου, Αναγνώριση των Μεταπτώσεων, Ένταση Ηλεκτρονιακών Μεταπτώσεων, Εφαρμογές, Ηλεκτρονιακά Φάσματα Συμπλόκων Ενώσεων Μεταλλοϊόντων Μετάπτωσης.

Μαγνητισμός, Εισαγωγή, Τύποι Μαγνητικής Συμπεριφοράς, Διαμαγνητικές και Παραμαγνητικές Επιδεκτικότητες, Βασικές εξισώσεις στο Μοριακό Μαγνητισμό, Η εξίσωση Van Vleck, Εφαρμογές της εξίσωσης Van Vleck, O νόμος Curie-Weiss, Μαγνητικές ιδιότητες Μεταλλικών Πλειάδων, Μαγνήτες Μοναδικού Μορίου.

Φασματοσκοπία Ηλεκτρονικού Παραμαγνητικού Συντονισμού, Αρχες Μεθόδου, Πυρηνική Υπέρλεπτη Σχάση, Ανισοτροπικά Φαινόμενα, Ηλεκτρονικός Παραμαγνητικός Συντονισμός Συμπλόκων Μεταλλοϊόντων Μετάπτωσης, Υπέρλεπτη σύζευξη και Σχάση σε Μηδενικό Πεδίο.

Ηλεκτροχημεία, Αρχές Ηλεκτροχημείας, Κινητικη Ηλεκτροδίου, Μεταφορά Μάζας, Σχήματα των Βολταμετρικών Κυμάτων, Ηλεκτροχημικές Μέθοδοι στην Ανόργανη Χημεία, Κυκλική Βολταμετρία, Πολαρογραφία, Παρασκευαστικής Κλίμακας Ηλεκτρόλυση, Κουλομετρία, Μελέτη Ηλεκτροχημικών Μεταβολών και εξαγωγή Πειραματικών Παραμέτρων, Ερμηνεία των Πειραματικών Παραμέτρων

Βιβλιογραφία 1. Physical Methods for Chemists, Russell S. Drago, Saunders College Publishing, 1992. 2. Chemical Applications of Group Theory, 3rd, Wiley, 1990. 3. Basic One- and Two- Dimensional NMR Spectroscopy, 3rd Edition, Wiley-VCH, 1998. 4. NMR Spectroscopy, H. Gunther, 2nd Edition, Wiley, 1995. 5. Chemistry of the Elements, Greenwood and Earhshaw, 2nd Edition, BH. 6. Advanced Inorganic Chemistry, Cotton and Wilkinson, 6th Eddition, Wiley. 7. Inorganic Chemistry. Bond, Structure and Reactivity, Huheey 4th Eddition, Harper Collins. 8. Inorganic Electronic Structure and Spectroscopy, E. I. Solomon and A. B. P. Lever, Wiley, 1999. 9. Electrochemistry, P. H. Rieger, Prentice Hall, 1987.

14

ΧΗΜ-611: Φυσικές Μέθοδοι Ανοργάνου Χημείας Ι Θεωρία Ομάδων, Συμμετρία, Στοιχεία Συμμετρίας, Ομάδες Συμμετρίας, Θεωρία Ομάδων και Πίνακες Χαρακτήρων, Εφαρμογές της Θεωρίας Ομάδων στην Φασματοσκοπία. Εισαγωγή στη Φασματοσκοπία, Ατομικές και Μοριακές Μεταπτώσεις, Κανόνες Επιλογής, Προσδιορισμός Συγκέντρωσης και Εφαρμογή στην Εύρεση σταθερών Ισορροπίας και Χημική Κινητική, Ισοσβεστικά Σημεία. Δονητική Φασματοσκοπία, Φασματοσκοπία Υπερύθρου (IR), Αρχή Μεθόδου, Δονήσεις σε Πολυατομικά Μόρια, Συμμετρία των Δονήσεων, Απόδοση Ταινιών Απορρόφησης, Δονήσεις Ομάδων, Κανόνες Επιλογής, Χαρακτηρισμός Δονήσεων με Ισοτοπικό Εμπλουτισμό, Μελέτη Κινητικής Γρήγορων Αντιδράσεων με Φασματοσκοπία Υπερύθρου, Φασματοσκοπία RAMAN και Εφαρμογές Δονητικής Φασματοσκοπίας σε Βιοανόργανα Μοντέλα και Μεταλλοένζυμα. Φασματοσκοπία Πυρηνικού Μαγνητικού Συντονισμού (NMR), Αρχές Μεθόδου, Μετάπτωση στον Πυρηνικό Μαγνητικό Συντονισμό, Εξισώσεις Bloch, Περιγραφή Πειράματος Πυρηνικού Μαγνητικού Συντονισμού, Παλμικό ΝΜR, Κβαντομηχανική Περιγραφή Πειράματος ΝΜR, Μηχανισμοί Αποδιέγερση, Inverse Recovery και Spin Echo Πειράματα, Ερμηνεία και Μέτρηση της Χημικής Μετατόπισης, Πυρηνική Σύζευξη spin-spin, Προσδιορισμός Μοριακή Δομής από την Χημική Μετατόπιση και την Σύζευξη Πυρήνων, Παράγοντες που Επηρρεάζουν την Εμφάνιση του Φάσματος NMR, Πειράματα με Εκλεκτική Διέγερση Πυρήνων, Φαινόμενο NOE, Πολυπυρηνική Φαρματοσκοπία NMR, Φασματοσκοπία ΝΜR Τετραπολικών Πυρήνων, Φασματοσκοπία Μεταβλητών Θερμοκρασιών (VT), Μελέτη Κινητικής Αντιδράσεων VT ΝΜR, Φασματοσκοπία NMR δύο διαστάσεων (2D), 2D-J-resolved, 2D-COSY, 2D-HETCOR, 2D-NOESY, 2D-EXSY και φασματοσκοπία 2D-Inadequate, Μελέτη Κινητικής Αντιδράσεων με 2D-EXSY NMR και 1D Πειράματα Μεταφοράς Μαγνητισμού, Παραμαγνητικό NMR, Προσδιορισμός Δομής με την Χρήση Φασματοσκοπίας NMR, Εφαρμογή του ΝΜR στα Βιομόρια με Έμφαση στα Μεταλλοένζυμα. ΧΗΜ-612: Φυσικοχημεία Πολυμερών Διαφορές μεταξύ μακρομορίων και μικρών μορίων. Χαρακτηριστικά μήκη και χρόνοι χαλάρωσης. Παραλλαγές δομής, τακτικότητα, ομοπολυμερή και συμπολυμερή, στερεοχημεία, τριτοταγής δομή, πολυηλεκτρολυτες. Μοριακά βάρη και κατανομή τους και μέθοδοι μέτρησής τους. Ωσμωτική πίεση, τάση ατμών, σκέδαση φωτός, ακτίνων Χ και νετρονίων, υπερφυγοκέντριση, ιξώδες, χρωματογραφία αποκλειομένου όγκου.

Θεωρητική μελέτη διαμορφώσεων των πολυμερικών αλυσίδων. Πολυμερή και διαλύτες. Χημικό δυναμικό και ωσμωτική πίεση. Αραιά, ημιαραιά και πυκνά διαλύματα. Καλοί, κακοί και θήτα διαλύτες. Θεωρία Flory. Θεωρία

15

κλιμάκωσης (scaling) του De Gennes. Διαχωρισμός φάσεων σε πολυμερικά συστήματα. Πολυηλεκτρολύτες στο διάλυμα.

Άμορφες φάσεις πολυμερών. Ελαστική φάση και θεωρία ιξωδοελαστικότητας. Τήγματα. Δυναμική θεωρία Rouse-Zimm. Θεωρία έρπυσης του De Gennes. Υαλώδης φάση και υαλώδης μετάπτωση. Μηχανικές ιδιότητες στερεών και ελαστικών πολυμερών. Ιξωδοελαστικότητα.

Κρυσταλλική φάση. Κρυσταλλικά φύλλα πολυμερών και πρόβλημα επανεισδοχής των αλυσίδων. Σφαιρουλίτες, δενδρίτες και άλλες μορφολογίες. Υγροκρυσταλλικά πολυμερή.

Βιβλιογραφία 1) U.W. Gede, Polymer Physics (Chapman and Hall, London, 1995). 2) R.J. Young, P.A. Lovell, Introduction to Polymers (2nd ed., Chapman and Hall,

London, 1991). 3) G. Strobl, The Physics of Polymers (Springer Verlag, Berlin, 1996). 4) Κ.Ε. van Holde, W.C. Johnson, P. Shing-Ho, Principles of Physical Biochemistry (Prentice Hall, New Jersey, 1998). ΧΗΜ-622: Χημεία Μοριακών Στερεών Τοποχημικές και τοποτακτικές αντιδράσεις. Περιπτώσεις κανελλικού οξέως και κυκλο-πεντανονικών ενώσεων. Μη-κλασικές τοποχημικές αντιδράσεις και τοποχημικές αντιδράσεις σε κρυσταλλογραφικά σφάλματα. Πολυμερισμοί σε στερεά φάση. Η περίπτωση του διακετυλενίου. Αγώγιμα πολυμερή. Υλικά με μη-γραμμικές οπτικές ιδιότητες. Υγροί κρύσταλλοι. XHM-631: Προχωρημένη Οργανική Σύνθεση (Οργανική χημεία του θείου και του αζώτου) Εισαγωγή στην οργανική χημεία του θείου, δι-, τρι-, και τετρασθενείς θειούχες ενώσεις. Θειούχες ενώσεις σε φυσικά προϊόντα. Σελήνιο-οργανικές ενώσεις. Εισαγωγή στην οργανική χημεία του αζώτου, κορεσμένες αζωτούχες ενώσεις (αμίδια, αμμωνιοενώσεις, βάσεις με άζωτο, παρασκευή αμινών), ακόρεστες αζωτούχες ενώσεις (ιμίνες, εναμίνες, αμίδια, νιτρίλια, ουραιθάνες, ουρίες, ιμίδια και διιμίδια). Αζωτούχες ενώσεις με δεσμούς Ν-Ο ή Ν-Ν (αζίνες, οξίμες, Ν-οξίδια, νιτροζωενώσεις, νιτροενώσεις). XHM-632: Προχωρημένη Οργανική Χημεία ΙΙ (Μη Αρωματική Ετεροκυκλική Χημεία και Φυσικά Προϊόντα) Σύνθεση και χημεία μικρών κυκλικών συστημάτων (3 & 4 ατόμων), στεροειδών και β-λακταμών, μέτρια κυκλικά συστήματα 5 & 6 ατόμων, χημεία υδατανθράκων, ετεροκυκλικοί δακτύλιοι αζώτου-αλκαλοειδών 5 & 6 ατόμων. Έννοιες:

16

Στερεοηλεκτρονιακός έλεγχος, κινητικός & θερμοδυναμικός έλεγχος, συνεισφορά γειτονικής ομάδας, φαινολική οξειδωτική σύζευξη. ΧΗΜ-633: Προχωρημένη Οργανική Χημεία ΙΙI (Οργανομεταλλική Χημεία) Χημεία κύριας οργανο-ομάδας: σύγκριση βορίου, πυριτίου, και άνθρακα, οργανικές ενώσεις κασσιτέρου, η χρήση των μετάλλων μετάπτωσης στην οργανική χημεία, χημεία παλλαδίου (0), χημεία παλλαδίου (II), άλλα μέταλλα μετάπτωσης κοβάλτιο και σίδηρος, εφαρμογές της οργανομεταλλικής χημείας στην οργανική σύνθεση, σχηματισμός δεσμού C-C με αντιδράσεις τρανσμετάλλωσης, σχηματισμός δεσμού C-C με αντιδράσεις κυκλοποίησης, σχηματισμός δεσμού C-C με εισαγωγή καρβονυλίου και αλκενίου. ΧΗΜ-635: Κινητική Αντιδράσεων Ανόργανων Ενώσεων 1. Χημική Κινητική 2. Αντιδράσεις Υποκατάστασης Επίπεδων Τετραγωνικών Συμπλόκων Ενώσεων 3. Αντιδράσεις Υποκατάστασης Οκταεδρικών Συμπλόκων Μορίων Τύπου Werner 4. Αντιδράσεις Υποκατάστασης Οργανομεταλλικών Ενώσεων 5. Αντιδράσεις Οξειδωτικής Προσθήκης και Αναγωγικής Απόσπασης 6. Ομογενής Κατάλυση από Σύμπλοκες Ενώσεις των Μετάλλων Μετάπτωσης 7. Ενδομοριακές Αντιδράσεις 8. Οξειδοαναγωγικές Αντιδράσεις Μεταφοράς Ηλεκτρονίου Βιβλιογραφία 1. Physical Methods for Chemists, Second Edition, Russell S. Drago 2. Inorganic and Organometallic Reaction Mechanism, Second Edition, Jim D.

Atwood 3. Chemical Kinetics, Third Edition, Keith J. Laidler 4. Advanced Inorganic Chemistry, Fifth Edition, Cotton and Wilkinson ΧΗΜ-636: Οργανικά Δραστικά Ενδιάμεσα Το μάθημα αφορά δραστικές ενδιάμεσες ενώσεις της Οργανικής Χημείας και βασίζεται σε άρθρα από την χημική βιβλιογραφία που αναφέρονται στην δομή και στις φυσικοχημικές ιδιότητές τους και σε πειραματικές μεθόδους για την παραγωγή, ανίχνευση και ταυτοποίησή τους. Οι ενώσεις περιλαμβάνουν ουδέτερα μόρια (π.χ. δίριζες, καρβένια και νιτρένια, παραμορφωμένα αλκένια) και ιόντα (καρβοκατιόντα, καρβανιόντα). ΧΗΜ-638: Μέθοδοι Χαρακτηρισμού Δομής Αρχές κρυσταλλογραφικής συμμετρίας. Μέθοδοι λύσης δομών και το πρόβλημα της φάσης: χάρτες Patterson, άμεσες μέθοδοι, και μέθοδοι σύγκλισης δομών. Σύγκριση

17

περίθλασης ακτίνων Χ, νετρονίων και ηλεκτρονίων. Φασματοσκοπία Mössbauer. Φασματογραφικές μέθοδοι χαρακτηρισμού στερεών επιφανειών EXAFS, XPS, UPS. ΧΗΜ-640: Εισαγωγή στην Επιστήμη των Κολλοειδών Τι είναι τα κολλοειδή συστήματα. Κατηγορίες κολλοειδών. Φαινόμενα που χαρακτηρίζουν τα κολλοειδή συστήματα και τις διασπορές. Μέθοδοι παρασκευής κολλοειδών.

Οπτικές ιδιότητες κολλοειδών. Σκέδαση φωτός, ακτίνων Χ και νετρονίων. Οπτική μικροσκοπία. Πολωτικό μικροσκόπιο. Ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Μικροσκόπια ατομικής δύναμης και σάρωσης.

Κινητικές ιδιότητες κολλοειδών. Διάχυση. Ιξώδες. Ρεολογία. Ηλεκτροφόρηση. Θερμοδυναμική επιφανειακών συστημάτων. Επιφανειακή τάση. Γωνία επαφής. Στοιχειώδης θεωρία πυρήνωσης, κρυστάλλωσης, συσσωμάτωσης.

Διασωματιδιακές δυνάμεις σε κολλοειδή συστήματα. Δυνάμεις Van der Waals, σύγχρονη θεωρία Lifshitz. Σύγχρονη θεωρία των ηλεκτρικών διπλοστοιβάδων. Σταθερότητα κολλοειδών και θεωρία DLVO.

Κολλοειδή συσσωμάτωσης. Μικύλια. Υγροκρυσταλλικές φάσεις τασιενεργών μορίων. Φυλλίδια και κυστίδια. Μακρο- και μικρογαλακτώματα. Πολυμερή και βιολογικά μακρομόρια σαν κολλοειδή.

Βιβλιογραφία 1) P.C. Hiemenz and R. Rajagopalan, Principles of Colloid and Surface Chemistry (3d ed., Marcel Dekker, New York, 1998). 2) D. Fennell Evans and H. Wennerström, The Colloidal Domain. Where Physics, Chemistry and Biology meet (2nd ed., VCH Publishers, New York, 1999). 3) R.J. Hunter, Foundations of Colloid Science, (2nd ed., Clarendon Press, Oxford UK, 2001). 4) J. Israelachvili, Intermolecular and Surface Forces (2nd ed., Acad. Press, London, 1991). ΧΗΜ-654: Θεωρία του Χημικού Δεσμού Εξίσωση Schröedinger. Τροχιακά μονοηλεκτρονικών ατόμων. Προσεγγιστικές μέθοδοι για πολυηλεκτρονικά συστήματα. Θεωρία μοριακών τροχιακών. Προσεγγιστική θεώρηση μοριακών τροχιακών σε πρότυπα μοριακά συστήματα. Θεωρία Hückel και εφαρμογές της σε συζυγιακά οργανικά μόρια. Αρωματικότης και αντιαρωματικότης. Κανόνες Woodward-Hoffmann για περικυκλικές αντιδράσεις. Κβαντομηχανικοί υπολογισμοί πολυατομικών μορίων. Ab initio υπολογισμοί.

ΧΗΜ-660: Προχωρημένα Θέματα Βιοχημείας Στόχος του μαθήματος είναι η σε βάθος ανάπτυξη σειράς επιλεγμένων θεμάτων αιχμής στην τρέχουσα βιοχημική έρευνα. Περιλαμβάνει διαλέξεις, συζητήσεις, πρακτική

18

εξάσκηση (ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων), ερευνητικά σεμινάρια από προσκεκλημένους ομιλητές και παρουσιάσεις από φοιτητές. Τα θέματα που καλύπτονται είναι τα εξής: Κατανόηση και χρήση βιολογικών βάσεων δεδομένων Γονιδιακή έκφραση στα Ευκαρυωτικά συστήματα Αφαιρετικές (subtractive) βιβλιοθήκες cDNA-τεχνική και εφαρμογές DNA microarrays – τεχνική και εφαρμογές Εμβρυονικά και ενήλικα πρόδρομα κύτταρα (stem cells) – Εφαρμογές στη θεραπεία ανθρωπίνων ασθενειών

Αμφίδρομη πυρηνική μεταφορά στα κύτταρα θηλαστικών Ασθένεια κινητικών νευρώνων και επεξεργασία RNA Μοριακή γενετική των ασθενειών του συνδετικού ιστού ΧΗΜ-670: Ετερογενής Κατάλυση Επίδραση εξωτερικών φαινομένων μεταφοράς μάζας και θερμότητας στο ρυθμό και την εκλεκτικότητα μιας ετερογενούς καταλυτικής αντίδρασης.

Επίδραση εσωτερικών φαινομένων μεταφοράς μάζας και θερμότητας στο ρυθμό και την εκλεκτικότητα μιας καταλυτικής αντίδρασης σε πορώδη στερεά υλικά.

Ανάλυση πειραματικών κινητικών δεδομένων ρυθμού καταλυτικής αντίδρασης. Μελέτη Μηχανισμών Ετερογενών Καταλυτικών Αντιδράσεων. Περιβαλλοντική Κατάλυση-Τεχνολογίες: Εκλεκτική αναγωγή οξειδίων αζώτου- Βασική θεώρηση - Εφαρμοσμένη τεχνολογία.

Βιβλιογραφία: 1) J.M. Thomas, W.J. Thomas, “Principles and Practice of Heterogeneous Catalysis”,

VCH, New York, 1997. 2) R.A. van Santen, P.W.N.M. van Leeuwen, J.A. Moulijn, B.A. Averill, “Catalysis:

An Integrated Approach”, Elsevier, New York, 2000. 3) Various Selected Research Papers ΧΗΜ-681: Βιοχημική Μηχανική Εισαγωγή: Βιοχημική Μηχανική, βιοτεχνολογία και βιομηχανία. Τα χημικά της ζωής: Πρωτεΐνες, νουκλεϊνικά οξέα, σάκχαρα και λιπίδια. Ένζυμα και ενζυμική κινητική. Εφαρμογές ενζύμων. Στοιχειoμετρία μικροβιακών αντιδράσεων. Κινητική κατανάλωσης υποστρώματος, σχηματισμού προϊόντος και παραγωγής βιομάζας σε κυτταρικές καλλιέργειες. Ιδανικοί βιοαντιδραστήρες και η μοντελοποίησή τους. Βιβλιογραφία: 1) J.E. Bailey and D F Ollis, Biochemical Engineering Fundamentals Mc Graw-Hill, International Student Edition, 2nd Edition, New York 1986.

19

2) P.M Doran, Bioprocess Engineering Principles, Academic Press, London 1995 ΧΗΜ-690: Σύνθεση, Χαρακτηρισμός και Τεχνολογία Πολυμερών Εισαγωγή. Σταδιακοί Πολυμερισμοί – Πολυσυμπύκνωση. Πολυμερισμοί Ελευθέρων Ριζών. Συμπολυμερισμοί Ελευθέρων Ριζών. Ανιοντικοί Πολυμερισμοί. Κατιοντικοί Πολυμερισμοί. Ισορροπία Πολυμερισμού – Αποπολυμερισμού. Στερεοειδικοί Πολυμερισμοί. Χημικές Αντιδράσεις Πολυμερών. Λειτουργικά Πολυμερή, Αδρομερή και Ενοφθαλμισμένα Συμπολυμεροί, Πρότυπα Πλέγματα. Αντιδραστήρες και Διεργασίες για Ομογενείς Πολυμερισμούς. Ετερογενείς Πολυμερισμοί Ελευθέρων Ριζών. Αντιδραστήρες και Διεργασίες για Ετερογενείς Ιοντικούς Πολυμερισμούς και Μορφοποίηση Έκχυσης με Χημική Αντίδραση. Αντιδραστήρες και Διεργασίες για Ετερογενείς Καταλυτικούς Πολυμερισμούς. Βιβλιογραφία 1) P Rempp and E. W. Merrill, Polymer Synthesis, 2nd Ed, Hüthig & Wepf, Basel 1991. ΧΗΜ-695: Υδατική Χημεία Βαρέων Μετάλλων Tο μεταπτυχιακό μάθημα “Yδατική Xημεία Bαρέων Mετάλλων” έχει σαν στόχο την εφαρμογή βασικών φυσικοχημικών αρχών και μεθόδων για την κατανόηση και περιγραφή της χημείας των βαρεών μετάλλων σε (φυσικά) υδατικά συστήματα. Mετά απο μια σύντομη αναφορά στη νουκλεογέννεση και τη διασπορά των μετάλλων στη γεώσφαιρα και τις παραμέτρους χαρακτηρισμού υδατικών συστημάτων, περιγράφονται επισταμένα βασικές χημικές αντιδράσεις που λαμβάνουν χώρα σε υδατικά συστήματα όπως π.χ. υδρόλυση, συμπολοκοποίηση με φυσικούς υποκαταστάτες (χλωρικά, ανθρακικά, χουμικά), οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις, σχηματισμός κολλοειδών και γεωχημικές αντιδράσεις. Παράλληλα με τη θεωρητική/θερμοδυναμική προσέγγιση των αντιδράσεων, δίνονται συγκεκριμένα παραδείγματα και περιγράφονται πειραματικές μέθοδοι για προσδιορισμό σταθερών ισορροπίας και ταυτοποίηση και χαρακτηρισμό των ειδών πού σχηματίζονται. Βιβλιογραφία 1) Metals and their Compounds in the Environment, E. Merian (Ed.), Verlag Chemie,

Weinheim 1991 2) The Hydrolysis of Cations, C.F. Baes and R.E Mesmer, Krieger Publishing, Florida

1986 3) Aquatic Chemistry, W. Stumm and J.J. Morgan, Wiley Interscience, New York 1996 4) Chemistry of the Solid-Water Interface, W. Stumm, J.Wiley and Sons, New York

1992 5) Chemical Equilibria and Kinetics in Soils, G. Sposito, Oxford University Press,

Oxford 1994 6) Complexation Reactions in Aquatic System, J.Wiley and Sons, New York 1988

20

7) EH-pH Diagramms for Geochemistry, D.G. Brookins, Springer Verlag, Berlin 1988 8) Foundations of Colloid Science, R.J. Hunter, Clarendon Press, Oxford 1987 9) Selected Papers XHM-705: Ειδικά Θέματα Πυρηνικής και Ραδιοαναλυτικής Χημείας To μεταπτυχιακό μάθημα παρέχει βασικές γνώσεις σχετικά με τις αρχές και τις σύγχρονες εφαρμογές της Πυρηνικής και Pαδιοαναλυτικής Xημείας σε διάφορους επιστημονικούς τομείς. Tα κεφάλαια που θα καλυφθούν είναι: ο σχηματισμός των ραδιοστοιχείων και ισοτόπων, φυσικοί και ανθρωπογενείς ραδιοπυρήνες, ραδιενεργός διάσπαση και αλληλεπίδραση της ιονίζουσας ακτινοβολίας με την ύλη, η χημεία και η ανάλυση ραδιοπυρήνων στο περιβάλλον, εφαρμογές πυρηνικής και ραδιοαναλυτικής χημείας στη χημεία, στην ιατρική, στη γεωχημεία, στην ορυκτολογία και στη βιολογία. Eπίσης θα γίνει αναφορά στη ασφαλή διαχείριση ραδιενεργών ουσιών, στην ακτινοπροστασία και δοσιμετρία. Bιβλιογραφία 1) K. H. Lieser, Radiochemistry: Fundamentals and Applications, VCH GMbH;

ISBN: 3527303170; 2nd Rev edition (May 2001) 2) W.D. Ehmann and D.E. Vance, Radiochemistry and Nuclear Methods of Analysis,

J. Wiley and Sons Inc., (1991) 3) J. Rydberg, J.-O. Liljenzin, G. R. Choppin, Radiochemistry and Nuclear

Chemistry, Butterworth-Heinemann; ISBN: 0750674636; 3rd edition (October 15, 2001)

4) G. F. Knoll, Radiation Detection and Measurement, 2nd edition J Wiley & Sons, New York 1989

5) Selected Publications ΧΗΜ-720: Μέθοδοι Χαρακτηρισμού Ανοργάνων Ενώσεων και Σύνθεσή τους Σύνθεση Ανόργανων Ενώσεων Τεχνικές Σύνθεσης Ανοργάνων Ενώσεων σε Υδατικό Διάλυμα και σε Οργανικούς Διαλύτες. Τεχνικές Σύνθεσης Ανοργάνων Ενώσεων κάτω από Αδρανή Aτμόσφαιρα (απουσία νερού ή ατμοσφαιρικού αέρα ή και των δύο). Χαρακτηρισμός Ανοργάνων Ενώσεων Χαρακτηρισμός Ανοργάνων Ενώσεων στην Στερεή Κατάσταση. Χ-Ray, IR, UV/Vis, Mαγνητικές Μέθοδοι. Χαρακτηρισμός Ανοργάνων Ενώσεων σε διάλυμα. Υδατικά Διαλύματα και Οργανικοί Διαλύτες. Ποτενσιομετρία, UV/Vis, πολυπυρηνικό ΝΜR, ΕPR, Mαγνητικές Μεθόδοι, Ηλεκτροχημικές Μεθόδοι.

21

22

ΧΗΜ-750: Ειδικά Θέματα/Ερευνητικές Τεχνικές Μελέτης Μηχανισμού Καταλυτικών Αντιδράσεων Μηχανισμοί καταλυτικών αντιδράσεων: στοιχειώδες μηχανιστικό βήμα, εγγενής ρυθμός καταλυτικής αντίδρασης, μαθηματική ανάπτυξη εξίσωσης εγγενούς ρυθμού με βάση κάποιο μηχανιστικό μοντέλο, αρχές διαφοροποίησης μηχανιστικών μοντέλων.

Ερευνητικές τεχνικές μελέτης στοιχειωδών βημάτων (π.χ. προσρόφηση, επιφανειακή αντίδραση, εκρόφηση) ετερογενών καταλυτικών αντιδράσεων. Προσδιορισμός κινητικών και θερμοδυναμικών παραμέτρων.

Χρήση σταθερών ισοτόπων για τη μελέτη του μηχανισμού ετερογενούς καταλυτικής αντίδρασης.

Φασματοσκοπία μάζας (Αρχές, ανάλυση λειτουργίας κενού, ποσοτικός προσδιορισμός σύστασης αερίου μίγματος).

Πρακτική εξάσκηση στη χρήση φασματογράφου μάζας και των διδασκομένων τεχνικών.

Βιβλιογραφία: 1) J. Happel, “Isotopic Assessment of Heterogeneous Catalysis”, Academic Press, New York, 1986. 2) J.M. Thomas, W.J. Thomas, “Principles and Practice of Heterogeneous Catalysis”, VCH, New York, 1997. 3) Various Selected Research Papers. ΧΗΜ-760: Ειδικά Θέματα /Ερευνητικές Τεχνικές Σύνθεσης και Χαρακτηρισμού Πολυμερών Σύνθεση μονομερούς από αλκοόλη και μεθακρυλοχλωρίδιο. Καθαρισμός μονομερούς με απόσταξη κενού. Καθαρισμός μονομερούς με ανακρυστάλλωση. Προσδιορισμός καθαρότητας μονομερούς με αέρια χρωματογραφία. Πολυμερισμός μεταφοράς ομάδας. Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών. Προσδιορισμός μοριακού βάρους με χρωματογραφία αποκλεισμού μεγέθους. Προσδιορισμός ακαθαρσιών σε συμπολυμερή με χρωματογραφία αντίστροφης φάσης. Χαρακτηρισμός μονομερών και πολυμερών με φασματοσκοπία πυρηνικού μαγνητικού συντονισμού (NMR). Χαρακτηρισμός πολυμερών με ιξωδομετρία. Χαρακτηρισμός πολυμερών με δυναμική και στατική σκέδαση του φωτός. Ηλεκτροχημικός χαρακτηρισμός πολυμερών. Σύνθεση πλεγμάτων πολυμερών. Χαρακτηρισμός και εφαρμογές πλεγμάτων πολυμερών.