8

Click here to load reader

Okulöncesi Eğitiminde Kullanılan Çocuk Kitaplarında Duyulara Yönelik Dil Kullanımları

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Okulöncesi Eğitiminde Kullanılan Çocuk Kitaplarında Duyulara Yönelik Dil Kullanımları

909

OKULÖNCES E T M NDE KULLANILAN ÇOCUK K TAPLARINDA DUYULARA YÖNEL K D L KULLANIMLARI

Yrd. Doç. Dr. Hülya YAZICI OKUYAN Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi E itim Fakültesi Türkçe Ö retmenli i Bölümü

Ar . Gör. Sedat KARAGÜL Ankara Üniversitesi E itim Bilimleri Fakültesi E itimin Kültürel Temelleri Bölümü

Ar . Gör. Yasemin Gül GED KO LUMehmet Akif Ersoy Üniversitesi E itim Fakültesi Türkçe Ö retmenli i Bölümü

Özet

Bu ara tırmanın amacı, okulöncesi e itim kurumlarında kullanılan çocuk kitaplarındaki duyulara yönelik dil kullanımlarının belirlenmesidir. Tarama modeline dayalı bu ara tırmada kullanılan veriler, 2010–2011 e itim- ö retim yılında Burdur’daki okulöncesi e itim kurumlarında kullanılan 100 çocuk kitabı incelenerek toplanmı tır. Kitaplar ara tırmacılar tarafından rastlantısal olarak seçilmi tir ve duyulara yönelik dil kullanımları ba lamında de erlendirilmi tir. Ara tırma sonunda kitaplarda yer alan duyulara yönelik dil kullanımlarından % 65,4’ünü görme duyusuna yönelik dil kullanımlarının olu turdu u belirlenmi tir. itme duyusuna yönelik dil kullanımlarının oranı%21,6 iken, dokunma duyusuna yönelik dil kullanımlarının oranı % 6,4’tür. ncelenen kitaplarda yer alan tatma duyusuna yönelik dil kullanımlarının oranı % 3,7; koklama duyusuna yönelik dil kullanımlarının oranı ise % 2,9’dur.

Anahtar Sözcükler: Dil geli imi, duyu e itimi, okulöncesi e itim, çocuk kitapları.

Abstract

This study is aimed to identify the sense oriented language usages in children’s books used in pre-school education institutions. The data used in this study that is based on survey model, have been collected by analyzing 100 children’s books that have been used in pre-school education institutions in Burdur in 2010-2011 educational year. Books have been chosen randomly by researchers and have been evaluated in the context of sense oriented language usages. At the end of the study, it has been stated that eyesight oriented language usage establishes 65.4%of language usages of senses that take place in books. While the rate of language usage for sense of hearing is 21.6%, the rate of language usage for sense of touch is 6.4%. In the books that have been analyzed, the rate of language usage for sense of tasting is 3.7%; rate of language usage for sense of smell is 2.9%.

Key Words: Language development, sense training, pre-school education, children’s books.

G ROkulöncesi dönem, çocu un farklı uyarıcılarla dolu dı dünyayı ke fetmeye ve anlamaya çalı tı ı,

insan ya amının en temel becerilerinin kazanıldı ı kritik bir dönemdir. Bu dönem; çocu un kendini, çevresini ve dünyayı tanımaya ve anlamaya çalı tı ı; bili sel, dilsel, toplumsal ve ki ilik geli iminin çok hızlı oldu u bir ya am evresidir (Sever, Dilidüzgün, Öztürk ve Adıgüzel, 2009). Bu nedenle, okulöncesi e itim çok önemlidir. Okulöncesi e itim çocukların zihinsel, bedensel, duygusal ve sosyal yönden geli imlerinin bireysel düzeylerine uygun zengin uyarıcı ortamlarda desteklenmesi, onlarıilkö retime hazırlaması bakımından önemli bir süreçtir. Bu dönemde çocuklar duyu organlarınıkullanarak bilgi edinmeye çalı ırlar (Ayvacı, 2010).

Bütün alı kanlık ve becerilerimizin kazanılmasında duyu organlarının etkin bir rolü vardır. Duyu organlarımız dı dünya ile ili ki kurmamızı sa layan antenlerimizdir. nsanlar duyuları yardımıyla çevreyi tanır ve duyuları yardımıyla ö renirler. Ö renme süreci, bilgilerin duyularımız tarafından algılanması ve beynin ilgili merkezine iletilmesi (G R ); bu bilgilerin beyinde i lenmesi ( LEME);i lenen bilgilerin belle e kaydedilmesi (BELLEK); verilen tepkinin beynin ilgili organlarına bildirilmesi (ÇIKI ) olmak üzere dört a amadan olu ur.

Page 2: Okulöncesi Eğitiminde Kullanılan Çocuk Kitaplarında Duyulara Yönelik Dil Kullanımları

910

(http://www.sascentre.com/tur/tr/duyular-ve-ogrenme-sureci).

Duyu e itimi, çocuk do du u andan itibaren ba layan bir e itimdir. Yeni do an bir bebe inçevreyi ö renmesi için kullandı ı en temel araç duyularıdır. Bebek duyuları yoluyla çevreyi tanımaya, farklılıkları ayırt etmeye, benzerlikleri bulmaya ve nesneler arası ili kileri anlamaya çalı ır; refleksif hareketlerden amaçlı hareketlere geçi inde de duyu organlarını kullanır (Uyanık Balat, Deretarla Gül ve Çelebi Öncü, 2005). Bu nedenle ya amın ilk yıllarından itibaren duyuların uyarılması için çok uyaranlı ortamlar yaratılması önemlidir.

Uyanık Balat ve di erleri (2005)’ ne göre çocukların kendi bilgilerini olu turmalarına olanak veren çok yönlü duyu e itimi kavram geli iminin de temelini olu turmaktadır. Bununla beraber duyu e itimiçocukların;

- ö renmeye olan isteklerini artırırken hayal dünyalarını geni leterek farklı deneyimler kazanmalarına,

- olayları, nesneleri, ili kileri, durumları, konumları tüm yönleri ile tanıma, inceleme ve de erlendirme becerilerinin geli imine,

- çok yönlü dü ünebilme ve problem çözebilme yeteneklerinin geli mesine de olanak sa lar. Okulöncesi E itim Programı’nda çocukların çevrelerini, bir ya da birden fazla duyusunu

kullanarak tanıma olana ı tanıyan birçok etkinlik yer almaktadır. Bununla beraber duyu e itimindekullanılacak en etkili araçlardan biri de çocuk kitaplarıdır. Bu ba lamda, okulöncesi dönemde çocu aseslenen nitelikli çocuk kitaplarının duyulara yönelik dil kullanımlarını en etkili örnekleriyle yansıtan ve bu kullanımları çocukla etkili bir biçimde bulu turabilen birer araç konumunda olması gerekmektedir.

Okulöncesi dönemdeki çocukların oyun gereksinmelerine yanıt veren oyuncaklar gibi kitaplar da hem görsel hem de dilsel niteli i ile çocu un oynama ve e lenme; görme, duyma, dokunma yoluyla tanıma ve bulma gereksinimini kar ılayan araçlardır. 2-4 ya larındaki çocuklar için kitabın bilinen en temel i levi onların kavramsal geli im sürecine ve anlama becerisine katkı sa lamasıdır. Kitaplar bu dönemdeki çocukların ö rendikleri yeni kavramları adlandırma, bunlar arasında ili kiler kurma gibi bili sel süreçleri i letir. Resmin estetik olanaklarıyla çocukları kendine çekebilen, dilsel yapıları ve kurgularıyla da çocukların dünyasına girmeyi ba arabilen kitaplar erken çocukluk döneminden ba layarak çocuk-kitap ili kisini ba latan birer araç olur (Sever, 2008).

Okulöncesi döneme yönelik geli tirilen nitelikli çocuk kitaplarının görsel, i itsel ve dokunsal algıyıgeli tirici; alıcı ve ifade edici dil becerilerini destekleyici özellikte olmasına dikkat edilmelidir. Çünkü iyi bir algılama gücüne sahip olmak dı dünya ile ileti imde ve genel olarak ö renmenin yanı sıra sanat, matematik ve dil becerileri üzerinde de önemli rol oynamaktadır (Dönmez, A bido lu, Dinçer, Erdemir ve Gümü çü, 1997). Sesli kitaplar, puzzle kitaplar, banyo kitapları, hareketli kitaplar, üç boyutlu kitaplar…vb. çocukların hem kavramsal geli imi hem de oynama, e lenme, ke fetme gereksinmeleri için çok uyaranlı bir ortamın olu masına katkı sa layarak duyu e itimi sürecini desteklemektedir.

Sever (2008)’e göre çocuk kitapları, okulöncesi dönemden ba layarak dilsel becerilerin edinilmesi sürecinde çocuklara ‘zenginle tirilmi bir dil çevresi’ yaratan önemli araçlar olarak de erlendirilebilir. Çocuk kitapları bu dönemde, çocuklara anadilinin yapı ve i leyi ine ili kin ilk ipuçlarını sunan, dilin ve çizginin ilk anlatım gücünü ve güzelli ini yansıtabilen görsel ve dilsel uyaranlar olarak çocu un dil geli imi sürecini destekler. Kitaplarda yer alan dilsel kullanımlar çocukların belleklerinde çevrelerinde gördükleri nesne ve varlıkların duyularla ilgili imgelerini olu tururken kavramsal geli imlerini de destekler.

Page 3: Okulöncesi Eğitiminde Kullanılan Çocuk Kitaplarında Duyulara Yönelik Dil Kullanımları

911

AMAÇ Bu çalı manın amacı, okulöncesi e itim kurumlarında kullanılan çocuk kitaplarındaki duyulara

yönelik dil kullanımlarının belirlenmesidir. Ara tırma, çocu un duyu e itiminde önemli bir yere sahip olan çocuk kitaplarında yer alan duyulara ili kin dil kullanımlarını yansıtması açısından önemlidir.

YÖNTEMBu ara tırma, kurgusal/üretilmi bir yapı üzerinde tarama modelinde betimsel bir ara tırmadır. Var

olan bir durumu, var oldu u haliyle betimlemeyi amaçlayan bu yakla ımda, betimsel türden bir tarama yapılarak 2010-2011 e itim-ö retim yılında Burdur’daki okulöncesi e itim kurumlarında kullanılan 100 çocuk kitabı incelenmi ve duyulara yönelik dil kullanımları ba lamında de erlendirilmi tir.

BULGULAR VE YORUM Çizelge 1: Çocuk Kitaplarında Yer Alan Duyulara Yönelik Dil Kullanımları

Duyulara Yönelik Dil Kullanımları f (sıklık) % (yüzde) Görme 519 65,4

itme 171 21,6 Dokunma 51 6,4 Tatma 29 3,7 Koklama 23 2,9 TOPLAM 793 100

ncelenen çocuk kitaplarında be ayrı duyuyla ilgili olarak toplam 793 ifadeye rastlanmı tır. Buna göre okulöncesi e itim kurumlarında kullanılan çocuk kitaplarında yer alan duyulara yönelik dil kullanımlarından % 65,4’ünü görme duyusuna yönelik dil kullanımları olu turmaktadır. itme duyusuna yönelik dil kullanımlarının oranı %21,6 iken, dokunma duyusuna yönelik dil kullanımlarınınoranı % 6,4’tür. ncelenen kitaplarda yer alan tatma duyusuna yönelik dil kullanımlarının oranı % 3,7; koklama duyusuna yönelik dil kullanımlarının oranı ise % 2,9’dur.

Çizelge 2: Okulöncesi E itiminde Kullanılan Çocuk Kitaplarında Duyulara Yönelik fadeler

Duyular fadelerToplam Kitap Sayısı

fadelerin Geçti iKitap Sayısı

%(yüzde)

Görme

gör-, görün-, göster-, gözük-, görül-, gözetle-, izle-, bir de ne gör-, gözü bir eye ili -, görülmemi (olay), bak-, gözlerini alama-, görünmez (elbise), gördüklerine inanama-, göz at-, gözle-, gözden kaybol-, izlenim, seyret-, gözden yitip git-, (sa asola) bakın-, kocaman, büyük, küçük, görkemli, beyaz, görünü , görüntü, renk renk (çiçekler), bakı ,güzel, pembe, mavi, sarı, incecik, çirkin, benze-, yakı -, kırmızı, fark et-, be en-, irin, görünüm, karanlık, pırıl pırıl, renkli, parlak, aydınlık, yemye il, allı, ye illi, sarılı, kar gibi beyaz, tiril tiril, belir-, gri, altın gibi parla-, sapsarı, kara, masmavi, küçücük, karanlı a bürün-, kıvrım kıvrım, mor, gıcır gıcır (bir fırça), sarar-, rengarenk, koca koca (elmalar), yuvarlak, püskül püskül, bakakal-

100 88 88

itme

duy-, i it-, dinle-, kula ına git-, kula ının pasını sil-, kulaktan kula a yayıl-, gürültü, gürültülü, havlama sesi, sessizce, haykır-, (tüfe in) sesinden ürk-, saatin ziliyle uyan-, çat diye kırıl-, yüksek sesle, fısıltı, ba ır-, ayak sesi, seslen-, (saatin) tik takları,ne eli müzik, bo uk ses, kafa i ir-, çı lık, boru gibi ses, çın çın (saz çal-), cır cır öt-, kıkır kıkır (gül-), çı lık at-, cıvıl cıvıl, cıvıltı, cıvılda -, siren çal-, vızılda-, hı ırtı, tıkır tıkır, sustur-, vınlama, takırtı,sessizlik, yankılan-, mırıldan-, homurdan-, gürül gürül (yan-)

100 46 46

Dokunmadokun-, kolundan yakala-, elinden tut-, elini sık-, sarıl-, ok a-, de -, belinden yakalayıvermek, boynuna sarıl-, eline al-, kucakla-, tut-, tutun-, el ele tutu -, dürt- , yumu ak

100 25 25

Tatma tat-, tat, lezzet, lezzetli, bal gibi tatlı, ek i, yenecek gibi olma-, nefis, tatlandır-, kıtır kıtır ye-, taptaze elmalar, büyük bir i tahla ye-, güzelce ye-, çıtır çıtırye-, tatlandır-

100 15 15

Koklama koku, mis gibi koku, kok-, kokla-, koklat-, kokusunu al-, koku al-, keskin koku

100 12 12

Page 4: Okulöncesi Eğitiminde Kullanılan Çocuk Kitaplarında Duyulara Yönelik Dil Kullanımları

912

Çizelge 2’de görüldü ü üzere incelenen çocuk kitaplarının % 88’inde görme duyusuna yönelik ifadeler yer almaktadır. itme duyusuna yönelik ifadeler, okulöncesi e itiminde kullanılan çocuk kitaplarının % 46’sında yer alırken, dokunma duyusuna yönelik ifadeler % 25’inde bulunmaktadır.Buna kar ılık tatma duyusuna yönelik ifadeler, kitapların % 15’inde, koklama duyusuna yönelik ifadeler ise duyuların % 12’sinde yer almaktadır.

Ara tırma sonunda kitaplarda yer alan görme duyusuna yönelik dil kullanımlarının di er duyulara yönelik dil kullanımlarından daha fazla yer aldı ı belirlenmi tir. Çünkü bireyin ya amında görme duyusu, çok önemli bir yere sahiptir. Göz, bireyin dı dünyaya açılımını sa layan bir pencere görevini üstlenmektedir. Bu nedenle insano lu görme duyusuna çok önem vermi , bu durum sözvarlı ımıza da yansımı tır. Bu ba lamda incelenen çocuk kitaplarında duyulara yönelik dil kullanımlarında en çok görme duyusuna yönelik dil kullanımlarının bulundu unun saptanması a ırtıcı de ildir.

Okulöncesi dönemde çocukların gözlerini kullanmayı ö renmeleri ve baktıklarını görebilmeleri için desteklenmeye gereksinimleri vardır. Çocuk kitapları, çocuklara gözleri konusunda bilgi vermek ve onların i levlerini sezdirebilmek için bu dönemde önemli bir araç konumundadır. nceledi imiz çocuk kitaplarında yer alan görme duyusuna yönelik dil kullanımlarının daha çok bir deyim içinde verildi igörülmü tür. Bununla birlikte çocukların renk ve biçim algısını belirginle tirmeye yönelik dil kullanımlarına da rastlamak olasıdır. ncelenen kitaplarda görme duyusuna yönelik dil kullanımlarınınaktarımında kimi zaman ikilemelerden de yararlanıldı ı belirlenmi tir.

ncelenen kitaplarda yer alan görme duyusuna yönelik dil kullanımlarına ili kin do rudan alıntılar:“Bu arada gözlerini yakı ıklı prensten de alamıyormu .” (Küçük Deniz Kızı, s. 95) “Gördüklerine inanamamı tı.” (Altın Elma, s. 30) “Ben de birazdan geliyorum, diyerek gözden kayboldu.” (Tobi’nin Sonbahar Macerası, s. 10) “Az sonra gözden yitip gitmi .” (Karınca ile Güvercin, s. 11) “Ormana bakan güne in, yuvarlak ve pırıl pırıl yüzünde bir gülümseme belirdi.” (Uykucu Kimi, s.

16)“Çocuklar bu renk renk kolyeleri boyunlarına takıp oyuncak ehrini dola maya ba ladılar.” (Uyku

Güzeli Oyuncak ehrinde, s. 16) “Beyaz bulutlar mavi gökyüzünde çok güzel görünüyorlarmı .” (A layan Bulut, s. 3)

Çocuk kitaplarında görme duyusundan sonra en çok i itme duyusuna yönelik dil kullanımına rastlanmı tır. itme duyusunun çocu un anadilini ö renme, çevresini tanıma ve uyum sa lama sürecindeki önemi yadsınamaz. Alanyazın çalı malarının da yansıttı ı gibi çocukta alıcı dil geli imi,ifade edici dilden önce geli mektedir. Alıcı dil geli iminde i itme duyusu çok önemlidir. Alıcı dil geli imini desteklemek için, ana-babaların ve ö retmenlerin çocukla konu urken kısa ve basit cümleler kurmaları, sözel ifadeleri tekrarlamaları, açıklama, geni letme ve soru sorma yöntemlerini kullanmalarıve bol uyarıcı bir ortam yaratmaları önemlidir (Dönmez, A bido lu, Dinçer, Erdemir ve Gümü çü, 1997). Çocu a göre hazırlanmı nitelikli çocuk kitapları çocukların i itme duyularını devindirirken hem onların dil geli imlerini destekler hem de çevrelerindeki sesleri tanımalarına ve ayırt etmelerine olanak tanır.

ncelenen çocuk kitaplarında yer alan i itme duyusuna yönelik dil kullanımlarının daha çok benzetmeler, ikilemeler ve yansıma sözcükler aracılı ıyla verildi i görülmü tür. Bununla birlikte, görme duyusuna yönelik dil kullanımlarında oldu u gibi i itme duyusuna yönelik dil kullanımlarınınaktarımında da deyimlerden yararlanıldı ı belirlenmi tir.

ncelenen kitaplarda yer alan i itme duyusuna yönelik ifadelere ili kin do rudan alıntılar:

“Minno Kedi kıkır kıkır güldü.” (Minno Kedi, s. 3) “Yemye il a açlar, çimenler, renk renk çiçekler, cıvıl cıvıl ku lar mutluluklarını peki tiriyordu.”

(Kampta Bir Tatil, s. 3) “Ya mur tıkır tıkır diye camlara vuruyor, fırtına vuu… vuu… diye esiyordu.” (Ton Ton Dede ve

Hayvanları, s. 4) “Bu haber kralın kula ına gitmekte de gecikmemi .” (Çıplak Kral, s. 123) Dokunma duyusunun geli imi, dokunsal ayırt etme ve dokunsal e le tirme alt ba lıklarında

de erlendirilir. Dokunsal ayırt etme, nesnelerin ekil, boyut, sertlik, yumu aklık vb. özelliklerinin dokunularak ayırt edilmesidir (Dönmez, A bido lu, Dinçer, Erdemir ve Gümü çü, 1997). Dokunmayla

Page 5: Okulöncesi Eğitiminde Kullanılan Çocuk Kitaplarında Duyulara Yönelik Dil Kullanımları

913

ilgili kavramların dilsel kar ılıklarının yer aldı ı çocuk kitapları çocuklara dokunsal algılarını geli tirici zengin bir uyarıcı ortam sunar.

ncelenen çocuk kitaplarında dokunma duyusuna yönelik dil kullanımları arasında da birbirinden de i ik ifadelere rastlanılmı tır. Kitaplarda yer alan dokunma duyusuna yönelik dil kullanımlarınındaha çok eylemler aracılı ıyla aktarıldı ı belirlenmi tir.

ncelenen kitaplarda yer alan dokunma duyusuna yönelik dil kullanımlarına ili kin do rudan alıntılar:

“O günden sonra hiçbir çocuk leylek yuvalarına dokunmamı .” (Andersen Masalları, s. 142) “Yanına gidip elinden tuttum.” (Define Adası, s. 17) “Ne kadar yumu ak burası.” (Oyuncu Bulut, s. 16) Tat alma duyusu bize dilimizi kullanarak çevremizle ilgili daha çok bilgiyi ke fetme ve çevremizi

daha iyi tanıma olana ı tanır. Okulöncesi dönemde aileler ve e itimciler tarafından yapılan etkinlikler çocukların tat alma duyularını destekler; besinler ve tatları hakkında bilgi edinmelerini sa lar. ncelenen çocuk kitaplarında tatma duyusuna yönelik birtakım dil kullanımlarına da rastlanmı tır.Tatma duyusuna yönelik dil kullanımlarının aktarımında sıfatlardan, benzetmelerden ve ikilemelerden büyük ölçüde yararlanıldı ı görülmektedir.

ncelenen kitaplarda yer alan tatma duyusuna yönelik ifadelere ili kin do rudan alıntılar:“Lezzetli yemler, taze yiyecekler vermi ti.” (Kırmızı Balık, s. 16) “Hizmetçi sofraya oturunca sofradaki bal gibi tatlı incirleri atı tırmaya ba lamı .” (Kelo lan

Masalları, s. 54) “Hem iyice yıkadıktan sonra kabu umu bile soymadan kıtır kıtır yiyebilirler beni.” (Sebzeleri

Tanıyalım, s. 4) “ çini inci gibi di lerimle çıtır çıtır yerim.” (Sincap Anne, s. 6) Okulöncesi e itime yönelik olarak hazırlanan kitaplarda koklama duyusuna yönelik dil

kullanımlarına di er duyulara oranla daha az yer verildi i görülmektedir. Aslında koklama duyusu en açık uyarılan duyudur. Bazı kokular insanları rahatlatıp sakinle tirirken bazı kötü kokular da rahatsızlıkyaratır. Çocuk kitapları di er duyuların geli iminde oldu u gibi koklama duyusunun geli imini de destekleyen önemli bir de i kendir. ncelenen kitaplarda koklama duyusuna yönelik dil kullanımlarınınaktarımında benzetmelerden ve sıfatlardan yararlanıldı ı görülmü tür.

ncelenen kitaplarda yer alan koklama duyusuna yönelik dil kullanımlarına ili kin do rudan alıntılar:

“Güzel bir tepsi içinde mis gibi kokulu, nar gibi kızarmı güvercin gelmi .” (Kelo lan Masalları, s. 41)

“Her ikisinin de keskin kokuları vardır.” (Sebzeleri Tanıyalım, s. 15) “Tazı, tilkinin kokusunu alır almaz heybeden dı arı fırlamı .” (Kelo lan’ın Kavalı, s. 16)

SONUÇ VE ÖNER LER Bireyin içinde ya adı ı çevreyle ilgili bilgi edinmesinde ve uyum sa lamasında duyu organlarının

yeri ve önemi büyüktür. Birey, birçok ya amsal gereksinimini duyu organları aracılı ıyla kar ılar ve birçok alı kanlık ve becerilerini duyu organları ile kazanır. Bu durum, duyu e itiminin önemini ortaya koymaktadır. Bu nedenle bireylerin okulöncesi dönemden ba layarak etkili bir duyu e itimi sürecinden geçirilmesi sa lanmalıdır.

Nitelikli çocuk edebiyatı yapıtları ta ımı oldukları iç ve dı yapı özellikleri ile çocukların bili sel, ruhsal ve sosyal geli imlerinde etkin bir rol üstlenmektedir. Çocuk edebiyatı yapıtlarının en önemli i levlerinden biri, çocukların kavram geli imini desteklemektir. Kavram geli imi, çocuklar açısından büyük bir öneme sahiptir. Çünkü kavram, dü ünmenin temel aracıdır. Çocukların kavramsal birikiminin desteklenebilmesi için de duyu algılarının uyarılması ve geli tirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, ta ımı oldu u dil ve anlatım özellikleri ile çocukların duyu algılarını devindirebilecek nitelikte çocuk edebiyatı yapıtlarının çocuklarla bulu turulması konusunda gerekli özen gösterilmelidir.

Okulöncesi e itim kurumlarında çok uyaranlı ortamlar olu turmak ve farklı etkinlikler düzenlemek elbette ki çocukların duyu geli imlerinin desteklenmesinde önemlidir. Bununla beraber çocu a göre hazırlanmı nitelikli çocuk kitaplarının bu süreçte duyu geli imini destekleyen önemli de i kenlerden bir oldu u unutulmamalıdır.

Page 6: Okulöncesi Eğitiminde Kullanılan Çocuk Kitaplarında Duyulara Yönelik Dil Kullanımları

914

KAYNAKÇA

Ayvacı, H. (2010) “Okulöncesi Dönem Çocuklarının Bilimsel Süreç Becerilerini Kullanma Yeterliliklerini Geli tirmeye Yönelik Pilot Bir Çalı ma”. Necatibey E itim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik E itimi Dergisi, 4 (2) , 1-24.

Baykoç Dönmez, N., A abeydo lu, vd. (1997) Okulöncesi Dönemde Dil Geli imi Etkinlikleri. Ankara:Sim Matbaacılık.Sever, S. (2008) Çocuk ve Edebiyat. Ankara: Tudem Yayınları.Sever, S., Dilidüzgün, S., vd. (2009) Okulöncesinde Çocuk Edebiyatı. Eski ehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.Uyanık Balat, G., Deretarla Gül, E. ve E. Çelebi Öncü (2005) Okulöncesi Dönemde Duyu E itimi ve Etkinlikler. stanbul: Kare

Yayınları. Duyular ve ö renme süreci.(b.t.).[Çevrimiçi]: http://www.sascentre.com/tur/tr/duyular-ve-ogrenme-sureci. adresinden 1 Ekim 2011 tarihinde indirilmi tir.

Okulöncesi dönemde duyu e itimi.(b.t.).[Çevrimiçi]: http://www.okulonceciyiz.biz/okul-oncesi-ders-notlari/23896-okul-oncesi-donemde-duyu-egitimi.html. adresinden 1

Ekim 2011 tarihinde indirilmi tir.

Page 7: Okulöncesi Eğitiminde Kullanılan Çocuk Kitaplarında Duyulara Yönelik Dil Kullanımları

915

ARA TIRMADA KULLANILAN K TAP L STES

Yayınevi No Kitabın Adı Sayfa SayısıDo an Egmont Yayıncılık

1 Kiara ile Kovu 16

Kocaoluk Yayınevi 2 A ustos Böce i ile Karınca 16 Bilim ve Kültür Yayınları

3 Özgün Ali Tatilde 15

Yeni Çizgi Yayınları 4 Karınca ile Güvercin 16 Uysal Kitabevi 5 Kelo lan Masalları 64 Onur Yayınları 6 Peter Pan 16 Özgür letim 7 Karınca ile Güvercin 16 Ergun Yayınları 8 Bobi ile Güvercin 63 Bü ra Yayıncılık 9 Define Adası 80 Parıltı Yayıncılık 10 Andersen Masalları 142 Arkın Kitabevi 11 Sihirbaz Kedi 14 ATP Yayıncılık 12 Küçük Deniz Kızı 6 SAY Yayınları 13 Yumurcak’ın Kula ı 16 Morpa Kültür Yayınları 14 En De erli Arma an 32 Esin Yayınevi 15 Elif’in Günlü ü 16 Uçanbalık Yayınları 16 p Bacaklı Uzaylı Çocuk 16 Damla Yaynınevi 17 Mormorik 15 Beyaz Balina Yayınları 18 Papu’nun Korsan Kıyafeti 16 Final Pazarlama 19 Kırmızı Ba lıklı Kız 16 Morpa Kültür Yayınları 20 Pelin’in Yunusla Yolculu u 16 Milli E itim Bakanlı ıYayınları

21 Hüzünlü Kâ ıt Civciv 40

22 Altın Elma 45 23 bikli Cingöz 24 24 A ustos Böce i ile Karınca 16 25 Tav an ile Kaplumba a 23 26 Geveze Kaplumba a 16

Özgür E itim Yayınları

27 Kur un Asker 31 28 Kelo lan’ın Kavalı 32 29 Tom Amca’nın Kulübesi 71 30 Kelo lan’ın Rüyası 32 Bu Yayınevi 31 Cimcime Ay e Yeni Yılı Kutluyor 14 32 Kelo lan ve Annesi 16

Serhat Yayınları 33 Kelo lan Zor Durumda 16 34 Sincap Anne 32 35 Uykucu Mehmet 16 Özyürek Yayınevi36 Anneye Çiçek 16 37 Kayıp Prenses 16 38 Uzunkulak Tav an-Do um Günü

Hediyesi 16

39 Nasreddin Hoca-Tanrı Misafiri 16 Ünlü Yayınevi 40 Minno Kedi 16 41 Arkada ım Kukla ve Kıskançlık 16 42 Çizmeli Kedi 17

Polat Kitapçılık 43 Çirkin Ördek Yavrusu 15 44 Do ayı Koruyalım 16 Nurdan Yayınları45 Kampta Bir Tatil 16 46 Oyuncu Bulut 15 47 Dedemi Özlüyorum 15 48 Misafir 24 49 Aydedeyi Saklayan Çocuk 16 50 Ay 16

Kök Yayıncılık 51 Lunaparkın Sihirli Dünyası 22

Page 8: Okulöncesi Eğitiminde Kullanılan Çocuk Kitaplarında Duyulara Yönelik Dil Kullanımları

916

52 Ali ile Ay e Veterinerde 16 53 Elma A acı ile Süs A acı 16 54 Kahvaltı Etmeyen Kimi 16 55 Uykucu Kimi 16 56 Kimi Büyüyor 16 57 Tav an 16 58 Ses 27 59 Uyku Güzeli Oyuncak ehrinde 24 60 Ben Nereden Geldim? 15 61 Mumu Di Fırçalıyor 16 62 Boncuk Arkada ları ile Tanı ıyor 16 63 Akıllı Kaplumba a 16

YA-PA Yayınları

64 Ton Ton Dede ve Hayvanları 16 65 Çetin Bir Kı 16 66 Ece ile Yüce-Ece’nin Turist Arkada ları 14 67 Ece ile Yüce-Ece Yazar Olmak stiyor 14 68 Ece ile Yüce-Minik Fide Çiçek Açtı 14 69 Ece ile Yüce-Ece, Yüce ile Nasıl Ba

edecek? 12

70 Ece ile Yüce-Annem Beni Sevmiyor mu? 14 71 Ece ile Yüce-Yüce Kim Biliyor Musunuz? 14 72 Ece ile Yüce-Ece’nin Çorapları Çok

Gülünç 14

Altın Kitaplar Yayıncılık

73 Ece ile Yüce-Anneler Çocuklarını Çok Sever

14

Küçükadımlar E itimYayınları

74 Dal Suya, Çık Ta a, Çok Ya a 16

75 Tav an Bondi Gözlük Takıyor 8 76 Büyüyünce Ne Olaca ım? 16 77 Trafik Kuralları 16 78 Fare Ailesinin Ormanda Bir Günü 16 79 Tobi’nin Kı Macerası 16 80 Tav an Bondi’nin Di i A rıyor 16 81 Tav an Bondi Doktorda 8 82 Tobi’nin Sonbahar Macerası 16 83 Fare Ailesi Orman Temizli inde 16 84 Ne eli Yüzler Ormanı 16 85 Pembe Yanak Ormanı nceliyor 16 86 Fare Ailesinin Yeni Arkada ı 16 87 Tobi’nin lkbahar Macerası 16 88 Fare Ailesi Ormana Ta ınıyor 16 89 A layan Bulut 16 90 Yaramaz Rüzgar 16 91 Tav an Bondi Ameliyat Oluyor 8

iirçocuk Yayınları

92 Sebzeleri Tanıyalım 16 93 Kırmızı Balık 16 94 Ku ulu Park 16 95 Renkli Duygular 16 96 Sevginin Gücü 16 97 Sihirli Sözcükler 16

NASA Yayınları

98 Hepimiz yiyiz 16 99 Lessie 16 ncim Yayınları100 Bremen Mızıkacıları 16