ÔN LUYỆN BÀI TẬP THI ĐẠI HỌC SINH HỌC CÓ PHỤ LỤC CÁC BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM - LÊ ĐÌNH TRUNG

8/9/2019 ÔN LUYN BÀI TP THI I HC SINH HC CÓ PH LC CÁC BÀI TP TRC NGHIM - LÊ ÌNH TRUNG
http://slidepdf.com/reader/full/on-luyen-bai-tap-thi-dai-hoc-sinh-hoc-co-phu-luc-cac-bai 1/344
TS. LÊ ÌNH TRUNG (ch biên) - TS. TRNH NGUYÊN GIAO
Ô n lu y n b à i t p
T H I I H C
SINH HC CÓ PH LC CÁC BÀI TP TRAC n g h i m
NHÀ XUT BN I HC QUC GIA HÀ NI
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QU
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQU
B

I
ng góp PDF bi GV. Nguyn Thanh Tú
LI NÓI U
Trong các ni dung thi i Kc, Cao ng , bên cnh phn lí thuyt còn có các bài tp di truyn và sinh thái. ây cng à nhng phng tin kim tra s hiu bit và kh nng vn dng kin thc lí thuyt vào gii quyt các tình huôhg c th\ Vic tìm ra áp s úng là con ng t duy logic ca ngi hc nhn thc vn
lí thuyt mc hòàn chnh và tng hp cao.
p ng yêu cu c gi và tip theo cun “ùn lí thuyt thi i hc - Sinh hc”, chúng tôi cho ra mt bn c cun “Ôn luyn bài tp thi i hc - sinh hc”. Cun sách giúp ngi hc t ôn luyn mt cách có hiu qu các ni dung bài tp di truyn và sinh thúi t kt qu cao trong các kì thi vào i hc, Cao ng.
Cun sách còn là tài iu tham kho có giá tr i vi giáo viên sinh hc, sinh viên khoa sinh cc trng i hc, Caó ng.
Ln u tiên ra mt bn c, chc chn cun sách không tránh khi thiu sót , rt mong nhn c kin óng góp
Các tác gi
A. CÁC BÀI TP CHN LC
Bàil
Gi s có các sinh vt sau : trâu, ln, ve, sán á gan, sán x mít, giun a, giun tvcá íô phi, sáo.
a) Cho bit mõi tròmg sng ca các loi sinh vt k trên.
Trình bày khái nim môi trng, có my loi mi trng ?
b) Trâu chu s tác ng ca các nhân t sinh thái nào ?
Các nhân t sinh thái ó thuc vào nhng nhóm nhân t sinh thái nào ?
Bài 2
Trng cá hi bt u phát trin 0°c. Nu nhit nc tãng
n n 2°c thì sau 205 ngày trng mó n thành cá con.
a) Xác nh tng nhit hu hiu cho s phát trin t trng n cá con.
b) Nu nhit là 5°c và 10°c thì mt bao nhiêu ngày ?
5
B

I
c) Tính tng nhit hu hiu nhit 5°c và 10°c Rút ra kt lun.
d) Cho bit nh hng ca nhit ti s phát trin ca cá hi. Ti sao gi tng nhit hu hiu là hng s nhit ?
Bài 3 rui gim có thi gian ca chu kì sng (t trng n rui
trng thành) 25°G là 10 ngày êm, còn 18°c là 17 ngày êm.
a) Xác nh ngng nhit phát trin ca rui gim.
b) Xác nh tng nhit hu hiu cho chu kì sng ca rui gim.
c) Xác n& h s trung bình ca rui gim trong nm.
d) Suy ra phm vi ngng nhit, chiu hng tác ng cùa nhit ti tc phát trin và mi quan .h biu hin ra sao ?
Bài 4
Tng nhit hu hiu cho các giai on sng ca sâulchoáng Hâ Ni nh sau :
Trng : 56 /ngày sâu : 311 /ngày ;
Nhng : 188 /ngày ; bm : 28,3 /ngày.
Bit nhit trung bình Hà Ni à 23,6°C- Ngng nhit phát
trin ca sâu khoang c là 10°C-
a) Xác nh thi gian phát trin tng giai on.
b) Xác nh s th h trung bình ca sâu khoang c trong mt nm.
Bài 5 Trong phòng p trng tm, ngi ta gi nhit cc thun
25°c và cho thay i m tng i ea không khí, thy kt qu nh sau :
6
B

I
!
m tng i ca không khí T l trng n
74% không n
76% 5% n
86% 90% n
90% 90% n
94% 5% n
96% không n
a) Tìm giá'tr m khng khí gây hi thp, gây hi cao và cc thun i vi vic n ca trng tm.
b) Gi thit mày iu hòa nhit ca phòng không gi c
nhit cc thun 25°c na, kt qu n ca trng tm còn nh bng trên na khôig ? Nó s nh th nào nu nhit thp hn hãy cao hn ?
c) V s tác ng ca m ên s phát trin ca trng tm.
S trên minh ha cho quy lut sinh thái c bn nào ?
Bài 6
Cá rô. phi nuôi r nc ta b-cht khi nhit xung di 5,6°c
hoc cao hn 42°c và sinh sng tt nht nhit 30°c.
a) i vi cá rô.phi, các giá tr v nhit ^^c , 42°c và 30°c
gi là nhit gì. Khong cách hai g i t 2°C jr ,6°c gi là gì ? i i x o b) Cá chép sng nc ta có các giá tr nhit ô tng ng 2 c,
44°c và 28°C- So sánh hai lóài cá rô phi và chéo. Loài nào có kh nãng phân b rông hn ?
7
B

I
;c) ao ng nhit nc c^aliLim n Bc nc ta là
te °c và và min Nam nc t là f e ° c v 4 | - Loi các nào
sng â thích hp ? / í ' " ^ ^
Bài 7 ' . -X _ ;
G s có mt qun, xã sính vt gm các Iói sinh vt saú : c, th, dê, chim n sâu, sâu hi thc vt, h, vi sinh vt, mèo rng.
Xây dng các chui thc n có th có trong qun xã sinh vt nêu trên. .
Bài 8
a) Thc vt th —» cáo —>vi sinh vt
b) Thc vt -> th —> cú —» vi sinh vt
.c) Thc vt chut -> cú vi sinh vt
d) Thc vt -> sâu hi thc vt -» ch nháirn -> vi sình vt
e) Thc vt sâu hi thc vt —> ch nhái —> rn -» cú vi sinh vt.
*; Xây dng i thc ri t ce chùi thc n ã cho
* Ch Fa mt xích chung nht ca li thc n.
Bài 9 Có mt qun xã sinh vt gm các loài sinh vt sau : vi sinh vt,
ê, gà, cáo, h, mèo rng, c, th.
a) V s có th có v mng ì thc n trong qun xã sinh
vt ó. Ch ra mt xích chung ca li thc ãn.
b) Phân tích mi qun h gia hai qun th ca hai loài sinh vt trong qun xã sinh vt trên, t ó cho bit th nào là hin tng khng ch sinh hc và ý ngha ca khng ch sinh hc.
8
B

I
Bài 10
Mt h sinh thái c nng lng Mt Tri 106 kcal/m2/ngày.
Ch có 2,5% nng lng ó c ng trong quang hp. S nng lng mt i o hô hp là 90%. Sinh vt tiêu th cp I s dng c 25 kcal ; sinh vt tiêu th cp I s dng c 2,5 kcal ; sinh vt tiêu th cp III s dng c 0,5 kca.
a) Xác nh sn lng sinh vt toàn phn thc vt.
b) Xác nh sn lng thc t thc vt.
c) V hình tháp sinh thái nng lng.
d) Tính hiu st sinh thái.
9
B

I
Bài 1
Trâu : t và không khí.
Ln : t và không khí.
Ve : da trâu (kí sinh)
Sán lá gan : trong c quan tiêu hóa ca bò (kí sinh).
Sán x mít : kí sinh trong c th ngi và ln.
Giun a : trong c quan tiêu hóa ca ngi (kí sinh)
Giun t : t
Sáo : không khí
- Khái nim môi trng : môi trng bao gm tt c nhng gì bao quanh sinh vt, tt c các yu t vô sinh và hu sinh có tác dng trc tip hoc gián tip lên s sng, phát trin và sinh sn ca sinh vt.
- Có 4 loi môi trng : môi trng t, môi trcmg nc, môi trng không khí, môi trng sinh vt.
2. Các nhân t sinh thái nh hng n trâu : ánh sáng, nhit , không khí, nc, c, ngi, ve, sán lá gan, sáo...
Các nhân t sinh thái ó gm 3 nhóm :
+ Nhân t vô sinh : ánh sáng, nhit , không khí, nc.
10
B

I
%'• 3 ? p A .
c ^ 'CK + Nhân t hu sinh : c, ve, sán lá gan, sáo. .
+ Nhân t con ngi : con ngi.
Bài 2
s = (T - C) D
1. Tng nhit hu hiu nhit 2°c là :
s = (2 - C). 205 = 410 - ngày
2. Thi gian trng n thành cá con :
- Nhit 5 °c là :
= 40 : 5 = S2 ngày
-N hit . 10°c là :
= 410 : 10 = 41 ngày
3. Tng -nhit hu hiu
- Nhit 5°c là :
s = (5 -0 ) . 82 ^ .410 -ngà y
- Nhit 10°CIà :
s = (10 - 0).41 = 41 - ngày
Kt liiíh: Nhit —ngày và dài phát trin có th khác nhau nhng Xng nhit hu hiu cho quá trình phát trin c th nào ó là giig nhau.
4. nh hng ca nhit môi trng ti s phát trin ca cá hi
- Nhn xét :
Khi nhit môi trng tng 2,5 ln (t 2°c n 5°C) thì thi
gian phát trin gim 2,5 ln (t 205 ngày n 82 ngày) ; khi nhit
11
B

I
mô trng tng 2 ln (t 59c lên 10°C) thì thi gian phát trin
li gim 2 ln (t 82 ngày n 41 ngày).
o vy : trong phm vi ngng nhit (ti thiu và ti a), th ì:
+ Nhit mô trng t l thun vi tc phát trin.
+ Nhit môi trng càng cao thì thi gian phát trin càng ngn.
- Tng nhit hú hiu là hng s nh i t:
Nhit mi trng có th thay i, nhng ng nhit hu hiu
ca cá hi thng vn là 410 - ngày
Mi loài sirih vt có tng nhit hu hiu riêng cn thit cho mt chu kì phát trin.
Do vy tng nhit hu hiu còn gi à hng s nhit.
Bài 3
1. Ap dng công thc tính tng nhit hu hiu :
- nhit 25°c
s = (25 - C).10
s = (1.8-C) .17
Suy ra, c = 8°c.
2. Tng nhit hu hiu :
s = (25 - 8). 10 = 170 ( - ngày)
12
B

I
- nhit 25°c là :
170
365.(18-8) 170
4. Trong phm vi neng nhit;
, - Trong iu kin mói trng có nhit cao (không quá gii
hn trên) thì nhit càng cao, thi gian phát trin càng ngn.
- C th, nu nhit môi trng là 25°c thì chu kì sng ngn
nên 1 nm có ti 37 th h, còn nhit môi trng là 18°c chu
kì sng dài hn nên i nãm ch cá 22 th h.
B 4
1. Thi gian phát trin ca tng giai on : 56
- Giai on trng : D = —----------~ 4 (ngàyì 23,6-10 &
- Giai on sâu : D = *— «22 (ngày) 23.6-10
188
28 3 Giai oan bóm :. D = ---- -----K 2 (ngày)
3
B

I
2. S th h sâu khoang c trong I nm
- Tng nhiêt hu hiu ca th h :
56 + 311 + 188 + 28,3 « 583 - ngày.
- Tng nhit hu hiu trung bình trong 1 nm i vi s phát trin ca các th h sâu khoang c là :
(23,6 - 10).365 ngày = 4964 - ngày.
- S th h/nãm ca sâu khoang c :
4964 : 583 « 8 th h
Bài 5
1. Giá tr m không khí gây hi thp trong khong t 74% n 76% :
74% + 76% ------ 1-------w 75%
2
- Giá tr m không khí gây hi cao trong khòng t 94% n 96% :
94% 96% a
2
- Gái tr m không khí cc thun t 86% n 90% :
* * ± ” » . 8 8 » ' 2
2. Nu nhit không còn gi c im cc thun na thì t n ca trng tm s không nh bng trên.
- Nu nhit thp hn hoc cao hn, nhng vn nm trong gii hn chu ng v nhit ca s phát trin trng tm thì gii hn chu ng i vi m không khí ca s phát trin trng tm
s thu hp li (t 95% - 75%).
- Nu ngoài gii hn chu ng v nhit thì trng tm s không n và cht.
14
B

I
Bài 6
1. - Giá tr v nhit 5,6 °c là im gây cht ca gii hn di.
- Giá tr v nhit 42 ° c là im gây cht ca gii hn trên.
- Giá tr v nhit 30 °c à im cc thun. - Khong cách hai gái tr nhit 5,6 ° c n 42°c gi là gii
hn chu ng hay gii hn sinh thái v nhit (42 ° c - 5,6 ° c =
36,4 °C).
2. ánh giá kh nng ca mt loài nào ó ta da vào gii hn chu ng v nhân t sinh thái : nu ln thì loài ó có kh nng phân b rng hay ngc li.
Gii hn chu ng nhit ca cá r-ô phi là 36,4 ° c (t 5,6 ° c
n 42 °C) ; ca cá chép là 44 ° c - 2 ° c = 42 °c . Vy cá chép có kh nng phân b rng hn cá rô phi.
3. - Biên dáo ng v nhit nc.
+ Ca ao h min Bc là 42 ° c - 2 °c = 40 °G'"'
+ ca ao h min Nam à 40 °c — 0 ° c - 30 ° c '
O ' - Gii hn di và trên v nhit nc :
+ Ca ao h min Bc à 2 ° c và 42 °c
+ Ca ao h min Nam à 10 ° c và. 40 ° c .
(T p s ó so sánh).
Bài 7 Các chui thc n :
I) C th -» vi sin-b vt
15
B

I
2) C ->• th-* h -> vi sinh vt
3) C “>dê -T> v sinh vt
4) C dê h —> vi sinh vt
- 5) C o-» th mèo rng -» vi sinh vt 6) C -4 sâu hi thc vt -> vi sinh vt
7) C —»• sâu hi thc vt —> chim n sâu —>vi sinh vt.
Bài 8
Bài 9
. S mng li thc i có th có trong qun xã sinh vit.
Dê
B

I
2. - Phn tích mi quan h gia ha qun th cúa hai loài :
Ví d phân tích mi quan h gia th và cáo. Th phát trin mnh khi iu kin thun li, khiên cho s lng cáo cõng tna theo. Khi s lng cáo tng quá nhiu, th s b aun th cáo tiêu dit mnh m hn nên s lng th i gim i. Nh vy có hin tng s lng cá thê ca mt qun th b kìm hãm.
- Hin ng khng ch sinh hc và ý ngha ca nó :
+ Khng ch sinh., hc là hin tng s lng cá tb ca mí qun th b s lng ca cá íh ca qun th khác kìm ham.
+ Khng ch sinh hc lam cho s lng cá th ca mi qun th dao ng trong mt th cân bng, bo m s tn ti ca các ìoài
trong-qun xã, í ó to nên trng thái cân bng sinh hc trong qun xã, bo m s n nh ca h sinh thái.
-í- Khng ch còn có ý ngha thc tiíì rt ln : là co s khoa hc cho bin pháp u tranh sinh hc, giúp con ngi ch ng kim soát các loài gây ra s hng thnh hoc trn áp mt oài nào ó íheo hng có i mà vn bo m s cân bng sinh hc.
Ví d : dùng b da tiêu dit rp hi cam. Dùng ong mt iêu dit sâu c thân iúa. Bng cách nhp vào mi trng (có
sâií hi phái trin) mt lng oài tiêu dit sâu hi va tng ng khng ch sinh hc s phá trin ca sâu hi.
Kinh nghim ca nhân dân ta ã bo v ioài kin vng tiêu dit sâu hi cam.
Bài 10
O6. 2,5% = 2,5. 1G4 kca
2. Sn lng sinh vt thc t :
2,5.O4. 10% = 2,5 .103 kca
17
B

I
3. Hình tháp sinh thái nng ìng (s sau) :
[SVTT Cpm/0,5 I kcai
(SVTT : sinh vt tiêu th ; SVSX : sinh vt sn xúí)
.4. Tính hiu sut sinh thái :
, 25 „ - sinh vt tiêu th cp i : — .100% = ! %
2,5 10
- sinh vt tiêu th cp I I : — .100% = 10% 2,5
0 5 - sinh vt tiêu íh cp III : - —.100% = 20%
2,5
18
B

I
HIN TNG DI TRUYN VÀ BIN D
A - CÁC CÔNG THC TNG QUÁT
1. Công thc xác nh mi liên quan v s lng các loi nucleotit trong ADN, ARN
- Trong phân t ADN (hay gen) theo nguyên tc b sung (NTBS) :
A = T, G = X (1)
Suy ra s nucieotit ca ADN (hay gen)
- N = A + T + G + X
T (1) ta rút ra :
N = 2A + 2 G - 2 T + 2 X (2)
Nu xét mi tng quan cc nucleotit ca 2 mch n ta có :
T — A — T •+ T 2 = A + A 2 — T + A = T 2 + A 2
. N N = 2 2 x (4)
19
B

I
T, T2, A], A 2 là s nucleotit trên mi mch tng ng
G —X = Gj + G? = X] + X2 —X] + G| = X2 +
Nu gi mch gc ca gen là mch 1 ta có mi liên quan v s lng các n phân gia gen.và ARN :
2. Cng thc xác nh mi liên quan v % các loi n phân tron
ADNvàARN
- Mi mch n c'à bng 50% tng s nucleotit ca gen Nu cho mch gc ca gen là mch I. có th xác nh mi liên quan % các n phân trong gen và ARN tng ng :
(5)
%G2 X 2 = %Xj X 2 = % m
%x2 X2 = %GX X 2 = % xm
20
B

I
%A = %T = %Am + %Um
2 (9)
%G - % x =
3. Các công thc tính chiu dài ca gen cu rúc (Lq ) khi bit
các yu t to nên gen, ARN, protein
Nhng bài toán xác nh mi Hên quan v cu trúc, c ché di truyn ca gen, ARN, protein có th c quy v mt mi liên h qua xác inh chiu dài ca gen cu trúc.
3.1. Khi bit các i lng khác nhau ca gen cu trúc
a) S lng nuceotit (N) ca gen
mt s loài sinh vt cha có cu to t bào (virut) gen có cu trúc mch n nên chiu dài ca chúng bng s nucleotit ca gen
nhân vi 3,4 .
b) Khôi lng phân t ca gen (M)
sinh vt nhân chun gen có cu trúc mch kép, mi nucleotit nng rung bình 300 .v.c nên chiu dài trung bình gen c tính theo công thc : ^ ^ ’
LG *3,4 () ( 10)
(11)
c) Sô' ng nuceotit 2 oi không b sung trên gen
LG= (A + G) X 3,4 = (T + X) X 3,4 () ( 12)
21
B

I
d) S rng chu k ì xon ca gen (Sx)
Mi chu kì xon ca gen gm ] 0 cp nucleotit có chiu cao 34
, chiu dài gen :
e) S lng Hên kt cng hóa tr (HT)
- S lng iên kt cng hóa tr gia các nuceotit (HT) bng s
nucleotit ca gen bt i 2
Lg = HTg2 + 2 x 3,4 (13)
- S lng lìênMct cng hóa tr trong mi nucleotit và gia các
nucleotit (HTj + G)
(HTt + 0 = 2 N - 2 )
g) S ìiên kt hiro gia các haintric trên mch kép ca gen (H)
S lng liên kt hiro ca gen c tính bng công thc (2A + 3G) hoc (2T + 3X). Mun xác nh c chiu dài ca gen cn phi bit thêm mt yu t nào ó, ví d : % mt loi nucleotit ca gen, s lng mt toi nicleotit ca gen, t ó tìm mi liên h xác nh s nucleotit ca gen, ri áp dng công thc 10, s tìm c chiu dài ca gen.
h) S lng nucenxôm (Ncx) và kích thc 'trung bình ca mt
on ni (Sty) rêrt ì'í on si c bân íng ng vi mt gert
Da vào ií thuyt, mi nucieoxôm có 146 cp nucleotit, mi oan ni có t 15 —100 cp nucleotit có th xác nh c chiu dài ca gen.
22
B

I
- Vi iu kin s on ni ít hn s ng nuceoxôm :
LG - [(NcxX 146) + (N „ - 1) SN] X 3,4 (14)
- Vi iu kin !'ô' on ni bng s ingnucleoxôm :
Lg = [(Nc x x 46) + (Ncx x Sn )J x 3,4Â (14’)
3.2 Khi bit các i lng tham gia vào c ch tái bn ca gen
a) 'S'lng nu ceoùt môi trng cung cp (N cc) và s t tái
bn (k) ca gen
Da vào NTBS nhn thy sau mi t tái b mt gen m to ra
2 gn con, mi gen con có mt mch an c và mt mch n mi. Vy s nucleotít cung cp ng bng s nucotit có trong gen m.
Nu có mt gen ban u, sau k -it tái bn s to ra 2^ gen con,
trong s ó có hai mch n c vn còn lu i 2 phân t gen con.
Vy s ng gen con có nguyên liu mi hoàn toàn là (2 - 2). S
ng nuceotit cn cung cp tng ng vi (2k - 1) gen. Trên c s
ó xc inh s lng nucleoti cn cung cp theo các cng thc :
(2k - í ) N = Ncc
(2k -2 )N = NCM
(NcM : s lng nuceotit cung cp to nên các gen có nguyên
liu mi hoàn toàn)
(15)
b) S ng 2 loi nucleotit không bsurìí r cung cp qua t tái bn gen
- Nu bit s lng 2 loi nuceotit không 6 sung có trõng c mch n mi (ví d.bit A + G, hoc T + X) ta ly s lng
c nucleotit ó chia ch^ (2 - J) gen s xác nh c s lng
nucleot có trên 1 mch n gen-Suy ra :
(A + G là s lng 2 loi nucleotit c trong các mch n mi cc gen con).
- Nu bit s lng 2 loi nuceotit không b sung có irong c gen con cha nguyên liu hoàn toàn mi g s bng A + G hoc
T + À: Ta có :
' c) Sô' lng liên kt hóa r c hình hành sau k tái bán ca gen
- Liên kt hóa tr hình thành gia các nucleotit : sau k t tá
bn trong các gen con to ra vn có 2 mch n gen c tn ti 2
gen con. Vy s gen con c hình thành liên kt hóa tr tng '
ng vi (2 - ) gen ;S iên kí hóa tr gia các nucleotit trên
0 6 )
môi gen bang N - 2. Vy s liên kt hóa tr c hình thành gia
các nuceotit (HT)
H T = (2 k - J ) (N - 2 )
T ó suy ra N và xác nh chiu dài gen :
L(3 = T —r ~ ~ + 2 : 2 X 3,4Â (17) L U k - J
- Liên kt hóa tr gia các nucleoti và trong mi nuclsoii c hình thành thêm trên các gen con (HT’).
S iên kt hóa tr vi iu kin trên c tính theo công íhc :
H T = (2k - ì )( 2 N - 2 ) Chiu dài gen :
Lc = | - í d + 2 ] :4 l x 3 , 4 (17’) L l ^ - l j J
d) S ng liên kt hro b phá hy (Hp) sau k di íáì bân
ca gen
C sau mt t tái bn ca gen, t 1 gen m to nên 2 gen con,
có 1 gen ban u b phá hy liên kt hiro. Vy t gen sau k t
tái bn Hên tip s gen con b phá hy liên kt hiro ío nên các
gen con mi bng (2k - I) gen.
Ta có ng thc : Hp = (2k - 1)(2A + 3G)
rút ra : 2A + 3G = ^ p
(2k ~ 1)
Lúc này bài toán tr v xác nh giá tr ca N trng hp g
t ó xác nh giá trr LG.
25
B

I
3.3 Khi bit các i ng to nên cu trúc mARN
a) Sô ng ribonuceoti (Ra r v ) ca phân mARN
Vì s ng ribonucleotít ca phân t mARN bng s lng nuceoti mch n gen. Vy
Lc = R a r n x 3,4 (18)
b) Khi lng ca phân t mARN (MAft)
Mi ribonucleotit có khi ng trung bình 300 .v.c. Vy chiu dài gen :
L° % 00~x ?'4 (19)
c) S lng liên kt hóa tri ca phân t mARN (HTAN)
- Nu bit s ìng liên kt hóa tr trong mi ribonucleotit và gia'các ribonuclotít thì chiu dài ca gen c tính bng :
LG í rAHN 1 X.<.4 (20)
- Nu ch bit's lng liên kt hóa tr. gia cc rbonucleotit thì
công thc trên c bin i : Lg = <HT’ARN + ì) X 3,4A (2 0’)
d) S lng ribonucleotit c cng cp (Rcc) sau n n sao mã
Sau mi ln sao mã to nên 1 mã sao nên :
Lg = X3,4 (21)
e) Thi gian sao m ã ( í s ) - vn tc sao m ã (V a r n )
Thi gian sao mã là thi gian mt mch gc ca gen tip nhn các ribonucleott t do ca môi trng ni bào và lp ráp chúng vào
26
B

I
mch poliribonucleotií to iiên mARN. Còn vn tc sao mã là c 1 giây trung bình có bao nhiu ribonucleotit c lp ráp vào chui poll ribonucleotit. T 2 ì ng này s xác nh c s lng ribonuceotìt ca I mARN.
Lúc này bài toán xác nh chiu ài gen i tr v công thc (18)
3.4 Khi bit các i lng to nên cu trúc protein
a) S lng jât amin rong prein hoàn chnh (Atf)
Protein hoàn chnh khng CÒ axit am in m u, nên s lng
axit am ìn trong protein hoàn chnh ng vi các b ba trên gen cu trúc cha tính ti b ba m u, b ba kt thúc. Vy tng s b ba
trên gn : (AH + 2). Suy ra :
b) Sô' ng axi amin cung cp to nên protein (Acc)
S axit amin cúng cp to nên í protein bng s b ba trên gen cu
true, cha tính n b ba kt thúc. Vy s b ba trên gen ; (Acc + ). Ghiu di gen :
c) Khi lng protein hoàn chnh Mp)
Vì khi lng axit amin bng 110 .v.c. Suy ra s lng axit
^ARN - *ARN x VRN
L-g - Oa r n x Va rn ) X 3,4 (22)
L q — + 2 ) 3 X .3 ,4 Â ( 2 3 )
L g = (Acc+ 1 ) 3 X 3 ,4 ( 2 4 )
( 2 5 )
d) S lng Uên k pepit c hình thành (LP) khi tng hp protein
C 2 axit amin to nên 1 liên kt peptit. Vy s lng liên kt peptit hình thành khi tng hp I protein ít hn s ng axi amin cung cp to nên protein ó à . Ta có s lng b ba trên gen
cu trúc : CLP + 2)
Lq = (LP + 2) 3 X 3,4 (26)
e) S ng ì ì én kt pep ti trong protein hoàn chnh (LPf{)
T s lng liên kt peptit trong protein hoàn chnh suy ra s
lng axit amin trong protéin hàn chnh (LPh + 1 ) và suy ra s ng b bà trên gen cu trúc (LPH + ’3)
Chiu dài gen :
Lg = (LPH + 3) 3 X 3,4 (27)
g) Thi gian ng hp pro tein (p), vn tc trt ca riboxôm
(Vt)
Lg = ('1P x V ,) (28)
h) Vn tc gii mã (V) aas. Thi gian tng hp xong protein
(*Ip)(s)
Thi gian tng hp xong 1 protein chính là thi gian riboxm
trt-ht chiu dài phân t mARN. T 2 yu t trên xác nh c
s lng b ba trên gen cu trúc : (Va X-tjp).
Chiu ài gen :
28
B

I
) St tARN -(Lrj Rtf) c iu n gii mõ n Vhp protein
C mi t tARN i vào riboxom chui polipeptit ni thêm 1 axit amin. Vy s lí íARN i vào riboxoni thc hin gii mã bng s lng axit am in cung cp to nên protein. Ta có s lng b
ba trên gen cu trúc : (LtARN + }- Chiu dài gen :
Lg = (L^ p -- 1) 3 X 3,4À (30)
k) Sô'lng phân nc c gii phóng (HiO) khi hình thành
các iên k peptit tng hp nên protein
C 2 axit amin k tip nhau kh liên kì gii phóng ra mt phân t nc to nên liên kt pepti.í. Vy s phân t nc c gii phóng úng bng s liên kt peptit dc hình thành. Suy ra :
Lg = (H2OÍ 4- 2) X 3 X 3,4 (31)
I) Thi gian c c quá trình íông hp pro tein (ÍQÌ- Khi có
nhiu riboxom trt qua, vân tc trt ca riboxom (Vt) hoc vn
tc gii mã, khong cách thi gian gia các ri bo xôm (ijxc)-
T thi gian ca quá trình tng hp proíeip. và khong cách thi gian ^íâ. cc riboAÔni íd íhò ín^ hp íTiôt i>roíctni (í-p)
l ]p = K>T “ ÍTXC
Vy :
htíc Ln —tip X (V a x 10,2) (32 ’)
4. Các công thc tính s lng nuceoíit mi !oa; cn cung cp sau k t tái bn ca gen
Theo nguyên tc b sung, ta tính dc s lng mi oi nuceotii cn cung cp to nên cc gen có nguyên liu hoàn toàn mi :
29
B

I
G = X = (2R- 2)G (34)
S lng nucleotit mòi loi cung cp to nên các gen con sau k t tái bn :
A = T = (2k - )A (33’)
• G = X = (2k - ) G (34’)
5. Các công thc tính vn tc trt ca riboxôm
a) Khi bit chiu di gen và tni gian tng hp xong protein
V, = t s . (/s) - (35a)l lp
h) Khi hit hi gian Qf và JXC th iu dài gen Lq
V j = ---- i c ----- (35b) ÍQX - t TXC
c) Khi bit khong cách dài LgQ và khong cách thi gi
gia 2 riboxôm KC) k tip nhau.
V, = X (Â/s) (35c)

V t = i ° ^ A < / s ) ( 3 5 d ) haa
30
B

I
. CÁC BÀI TP CNG C HOÀN THIN KIN THC
Bài 11 >
Mt geiì có khi lng phân t\72.T. n v cacbon (.v.C).
Hiu s s lng nucleotit loi G vi nucleotit khác trong gen bng
30. Trên mch gc ca gen có T = 120, trên mch b sung có X = 320 nucleotit- - ' ^ à ^
a) S lng nucleotit mi loi trên gen và trên íng mch n gen?
b) S ng nbonuceott mi lo và chiu dài mARN c tng hp t gen ó?
c) S íng axií amin cn cung cp tng hp nên 1 protein.
) Có bao nhiu ! tARN c iu n tng hp nên 5
phân t protein?
Bài 12
Mt aen có khi lng phân í 9 .10'5 .v .c, trong ó có A = 600
nuceótií.
b) S lig chu kì xón ca gn?
c) S lng khi ng hiro ca gen? d) S ig iêì kt hóa tr gia các nucleotit ca gen?
e) Nn gen ó p to nên t 3 loi nuceotit A, T, G thì có bac nhiu kiu mã b ba có trong phân t gen ó? Vit các kiu b b?
31
B

I
Bà 13
Khi tng hp 1 protein ã gii phóng ra 298 phân t nc do vic
hình thành các liên kt pe.ptit.
a) Chiu dài ca phân r mARN tng hp nên protein?
b) Khi lng phân t ca gen? c) S lng nuceóíit mi oi trên gen? Bit rng tng s liên
kt hiro ca gen là 2300-
Bài 14
Mt phân t mRN có 2399 Hên kt hóa tr gia các ribónucleotit và trong mi ribonucleotit.
a) Tìm chiu ài ca phân t mÁRN?
b) Khi lng phân t ca mARN?
c) Khi tig hp 1 protein có bao nhiu lt tARN ti i mã?
) Nu cho rng các b ba i mã trên ARN c xây dng t 2 oi ribonucìeotit G, u. Xác nh các kiu b mã sao trên mARN bit rng b ba k? thúc trên mARN à AG.
Bàl 15
Mt phân t protein hoàn chnh có kh lng phân t 33000 d.v.c.
a) S ng a xi: am in cn cung cp tng hp nên protein ó?
b) tng, hp nêiì priein nói trên cn phi hình, hành nên bao nhiêu liên kt peptt?
c)'Chiu’ài bc ca Dhn t protein?
Bài 16
Gi s 1 gen cu trúc có trình- t phân b các nucleotit nh sau :
3’ T X X X G G G T G X T X A X X A A T X 5 ’
. I l l I I I I I I [ I l f s I i f f f f i T 5 ’ A T G G T T G X X X A T X G T A G T G G T T A G 3’
32
B

I
b) Cu trúc phân t protein?
Bài 17
Mi phân t protein hoàn chnh có 200 axit amin. a) Có bao nhiêu phân t nc c gii phóng do vic hình thành
các iên kt peptit to ra phân t protein trên?
b) Khi ng phân t protein?
c) S liên kt hóa tr trên phân t mARN?
d) S lng liên kt hóa tr, iên kt hiro trên gen cu trúc. Bit rng A = 200 nuceotit.
Bài 18
Mt gen cu trúc có tng s liên kt hiro gia các cp baz nittric b sung là 3600. Tng s liên kt hóa tr gia các nucleotit ca gen bng 2998.
a) Tìm s lng nucleoíit mi loi ca gen?
b) Chiu dài ca gen?
c) S lng liên kt hóa tr trên mARN c tng hp t gen ó?
d) S lng axit amin có trong phân t protein hoàn chnh? lao ra phân t protein t gen trên cn phi hình thành bao nhiu liên kt pcpíit?
Bài 19
Mt on phân t protein có trìnn t phân bô axit amin nh sau :
Tirozin - Phenilanin - Lxin - Valin - Tirozin - Valin.
Tìm s cách m hóa có th có trên phân t mARN cho on protein? Bit rng :
Phenilanin có th mã hóa bi 2 b ba.
Lxin có th mã hóa bi 4 b ba
33
B

I
Bà 20
Mt gen có 150 chu k xon. Hiu s T - G trong gen bng 300 nucleotit. S ng nuceotit loi T mch 1 bng 400, s lng nucieotit loi G mch 2 bng 600 nucleotit.
a) Xác nh s lng tng loi ribonucleotit ca phân t mARN c tng hp t gen trên?
b) S lng phân t mARN c tng hp?
Bit rng khi tng hp mARN môi trng ã cung cp 1500 ribonucleotit loi A.
Bà 21
Trình t các axit amin trong phân t protein hoàn chnh nh sau :
Valin - Histidin - Alanin - Histidin - Argìnin - Ligin - Serin
a) Xác nh cu trúc mARN? Bit rng b ba mã hóa các ax amin tcên mARN nh sau :
b) Tìm các b ba i mã trên tARN?
c) Trình t phân b các nuceotit trên gen?
Bit rng b ba m u trên mARN là AUG, b ba kt thóc UAA.
Bài 22 Mt gen có chiu ài 2040. Sao mã 1 ln, mARN có 2 riboxôm
trt qua không p li. Xác nh s lng axit ami cn cung cp cho quá trình tng hp protein?
Valin : GU
Histidin : XAX
Alanin : GXX
Arginín : XGX
Ligin : AAA
Serin : AG
Bài 23
Phân tích thành, phn hóa hc ca phân t protein hoàn chnh nhn thy có các oi axit amin vi s lng mi loi nh sau :
Xác nh các kh nng sp xp các axit amin có th có trong phân t protein nói trên.
Bài 24
Mt phân t mARN có t i các oi ribonuceotit : A : : G : X bng : 2 : 3 : 4.
a) Tìm t l % mi oi nucleotit trên mi mch n gen và ca gen?
b) Nu trong phân t mARN có Am = 150 ribonucleotit. Tim s ng nucetit mi loi ca gen?
c) Nu gen nói trên sao mã 5 ln, % s lng tng loi rìbonucleotit mi trng cn cung cp à bao nhiêu? Trong quá trình ó cn phi hình thành bao nhiu liên kt hóa tr gia các ribonuceotit?
Bài 25
Mt gen có chiu dài 5100 có G = 22% s nucleotit ca gen. Gen nhân ôi liên tip 6 t to ra các gen con.
a) S ng nucleotit mi loi môi trng cn cung cp?
b) S lng nucleotit mi oi trong các gen con mà 2 mch n to ra có nguyên liêu hoàn toàn mi?
c) S lng liên kt hóa tr c hình thành gia các nucleotit cu trúc nên các mch n ca các gen con?
) S liên kt hiro gia các cp baz nittric b phá hy sau các t nhân ôi ca gen? .
Alanin : 3
Lizin : 2
Prolin : 4
Serin : 2
Bài 26
Mt gen cu trúc dàí 44 l, tng hp 1 phân t mARN, mARN ó có 1 riboxôm tnrt qua tng hp protein.
T l % s phân t tARN tham gia gii mã 3 ln là 2%, tham gia
gii mã 2 ln là 4%, s còn li tham gia gii mã ln. Xác nh s lng phân t tARN ti riboxôm gii mã 1 in, 2 ln, 3 ln?
II. CÁC BÀI TP NÂNG CAO
Bài 27
Mt gen dài 7140 , -gi s gen này c sao mã 7 ln. Trong quá trình sinh tng hp protein, trung bình có 10 riboxôm trt qua ARN thông tin, mi phn t protein gm có 10 axit amin khác nhau vi t l bng nhau. Hãy cho bit mi loi axit am in xut hin hao
nhicu ln trong quá trình tng hp protein ó?
Bài 28
Mt gen có khi Intí phân t : 45.104 .v.c. Có hiu s A vi
loi nucìeotit không b sung bng 30% s nuceotii ca gen. mARN c tng hp t gen ó có u = 60% s ribonucleot. Trên mt mch n ca gen có g = 14% s nucleot ca mch và A bng 450 nucleotit.
a) S lng nucleotit mi loi cùa gen và ca tng mch n gen?
b) S lng tng loi ribonucleotit ca mARN?
c) S lng axit amin cn cung cp cho quá trình tng hp protein? 'Nu cho rng gen sao mã 5 ln, trung bình mi mã sao có 8 riboxôm trt qua không lp li.
d) Tính khong cách u gia các riboxòm (theo ), nu bit
thi gian tng hp xong 1 phn t protein là 125 giây. Thi gian
36
B

I
tip xúc ca ARN thông tin vi 8 riboxôm ht 153 giây. Các
riboxm cch u nhau khi trt trên mARN.
e) Nu gen t nhân ôi 4 t nhu cu v mi loi nucleotit cn cung cp là bao nhiêu? Nu cho rng vn tc nhân ôi ca gen là 50 cp nucleotit/I giây. Qua các t nhân ôi các gen còn nhân ôi liên tip vi vn tc ging nhau. Không tính thi gian chuyn tip ca các t nhân ôi. Xác nh thi gian cn thit gen nhân ôi vi các t nêu trên?
Bài 29
Mt gen có tng s liên kt hiro 3450. Trong gen, hiu s %
nucleotit loi A vi nucleotit không b sung vi nó bng 20%,
tng s nucìeotit ca gen. Trên mARN có Gm = 300 ribonucieotit, Am = 600 ribonucleotit.
a) Tìm s nucleotit mi loi ca gen?
b) Chiu dài và khi lng phân t ca gen?
c) S ng mi loi ribonucleotit ca mARN?
d) Nu gen nói trên nhân ôi liên tip 6 t, môi trng ni bào phi cung cp thêm mi loi nucleotit là bao nhiêu? Trong quá trình
ó có ba nhiêu iên kt hiro phá hy? Bao nhiêu liên kt hóa tr c hình thành gia các nucleotit?
e) Nu mi gen con sao mã 3 ln, mi mã sao cho 5 riboxôm trt qua không lp li, môi írng ni bào phi cung cp bao nhiêu axit amin? Trong các phân t protein hoàn chnh có bao nhiêu liên kt peptit?
J3i 30
10 phân t protein cùng loi có tng s liên kt peptit 450. a) Chiu dài ca phân t mARN tng hp nên các protein ó?
b) Các phân t protein nói trên c tng hp trên 2 m ARN cùng
ôi. Xác nh s lng riboxôm trt trên mi mARN? Bit rng
B

I
mi riboxôm trt trên mjARN là bi s, s rìboxôm trt trên
m2ARN.
c) Nu thi gian gii mã 1 axit amin mt 0,1 giây. Xác nh vn tc trt ca riboxôm và thi gian tng hp xong 1 phân t protein?
Bài 31 M«M gen có hiu s nucleotit loi A vi nucleotit không b sung
bng 600, tích ca chúng li bng 472500. Gen nhân ôi mt s t liên tip, môi trng ã cung cp 3150 nucleotit loi Guanin. Mi gen con sao mã 3 ln, môi trng t bào ã cung cp cho toàn b
quá trình sao mã ca các gen con 7680 Um và 5040 Gm.
a) S lng nucleotit mi oi ca gen?
b) S lng ribonuceotit mi o ca mARN? c) Tng s liên kt hóa tr c hình thành gia các ribonucleotit
khi các gen con sao mã to ra các mã sao?
) Nu mi mã sao có 1 s riboxôm trt qua I ln, thi gian tip xúc chm gia riboxôm là 8,4 giây. Khong cách thi gian gia 2 riboxôm k tip nhau là 1,4 giây.
* S lng axit amin cn cung cp cho các mARN tng hp protein?
* S lng axit amin có trong các phân t protein hoàn chnh?
Bài 32
Hai phân t mARN c sao t hai gen trong mt t bào. Phân t
mARN th nht có = 2G và A - X = 300 ribonucleotit.
Phân t mARN th hai có X = 40%, = 30% s ribonucleotit ca phân t.
Hai gen sao ra phân t mARN này u dài 51Q0. Gen th nht
có hiú s gia G và ioi nucleotit khác à 10% s nucieotit ca
gen. Tng s nucleotit loi A ca hai gen 1650.
38
B

I
a) Tính s lng các loi nucleott môi trng ni bào cn cung cp to nên các gen này trong các t bào con khi t bào cha các gen này thc hin nguyên phân bình thng hai n liên tip.
b) Tính s lng mi loi ribonucleotit trong mi phân t mARN.
c) Cho bit toàn b quá trình sao mã ca 2 gen ã ly ca môi
trng ni bào 2550 . Cc phân t mARN sao t hai gén u tin hành gii mã và trên mi phân t mARN, u có s riboxôm tham gia gii mã mt n bng nhau. Toàn b quá trình gii mã ã ly ca môi trng ni bào 14970 axit amin cng hp nên các phân t protein.
Tính s riboxôm tham gìa gii mã trên mi phân t mARN.
Bài 33
Mt gen dài 0,408 |xm (micrômeí) và cha 2880 liên kt hiro. Gen này sao mã 5 ln và trên tnt phân t ARN thông tin có các riboxôm trt qua không lp li Tng s thi gian hot ng ca các riboxôm trên phân t ARN thng tin ó là 49,6 giây, các nboxm cách u nhau mt khong thi gian là 1,2 giây.
a) Hãy xác nh s lng và t l phn trm ca tng loi nucleotit cá gen?
b) Tính tng s ribonucleotit mà môi trng ni bào cn cung cp cho quá trình sao mã?
c) Có bao nhiu riboxmhot ng trên phân t ARN thông tin ó ? Bit rng vn tc trt ca riboxôm là 102Â/giây.
_ Bài 34
Trong mt phân t protein hoàn chnh c s lng axit amin mi
loi nh sau : lanin : 30 Lxin : 30
Lizin : 20 Xisteín : 20
b) S lng tng loi nucleotit ca gen?
c) S ng ribonucleotít mi loi cn cung cp gen sao mã 5 ln? Bit" rng b ba i mã ca các phân t tARN mang các axit amin tng ng :
Alanin : XGA Lxin : GAA
Lizin : UU Xistein : AX
Prolin : GGA Glixin : XXG
Serin : AG Phenilalanin : AG b ba m u mARN : AUG, b ba kt thc GA
Bài 35
Xét 1 cp gen Aa ca mt cá th F tn ti trên NST thng, mi
alen u ài 408, gn a có T = 28%. Cp gen ó tái sinh cho 4
cp gen con môi trng t bào ã cung cp 2664 X.
a) Tìm s lng nucleotit trong mi loi giao t bình thng?
b) Cho Fj tp giao vi nhau. Tìm s lng nucleotit mi loi
trong mi hp t to ra F2?
Bài 36
Khi tng hp mt phân t mARN gen phi t 3600 liên kt
hiro. Môi trng ni bào ã cung cp 155 G và 445X, gen ó sao mã không vt quá 4 ln ã cn ti 1500 ribonucleotit loi . Sau ó do nhu cu cung cp thêm protein gen li tip tc sao m cn cung cp thêm 2625 u.
40
B

I
a) Khi lng ca gen và s lng tng loi nuceotit ca gen?
b) S lng ribonucleotit mi loi trên mi phân t mARN?
c) Vi gi thit nêu trên mà s mã sao to ra ti a, mi mã sao cho 5 riboxôm trt qua 1 ln thì môi trng cn phi iu n bao
nhiêu lt tARN gii mã? d) S lng liên kt hóa tr c hình thành trên toàn b các
mARN?
Bài 37
Theo dõi quá trình tng hp protein ào gen quy nh ã gii phóng ra 7620 phân t nc do to ra các liên kt peptit.
a) Tính s lng nucleotit ca gen? Bit rng‘gen sao mã 6 ln, mi mã sao có 5 riboxôm cùng hot ng 1 in.
b) Tính vn tc trí ca riboxm? Nu cho rng thi gian riboxôm chuyn dch ht mARN mt 25,6 giây,
c) Hi vo thòi im chui polipeptit ang c tng hp trên
riboxôm th nht cha 240 axit amìn thì riboxôm th ba ã trt
c mt quãng dng ài bao nhiêu Â? Nu cho rng khong cách
các riboxôm bng nhau. Thi gian 5 iboxôm trt ht phân t
mARN là 28,4s.
d) Cng vào thi im 4ó ã c baó nhiêu axi amin c liên
kt vào chui polipeptit ang c tng hp t 5 riboxôm trn 1
mARN?
Bài 38
Mt gen có G = 30% . và A = 600 nucleoti. Khi sao mã môi
trng cung cp 10% Aênin, 15% Guann. Trên mARN có mt s riboxôm trt qua I ln vi vn tc bng nhau. Khong cách thi gian gia riboxôm th nht vi riboxôm ih 4 là 2,4s. Tính t úc riboxôm th nht bt u gii mã cho n riboxôm cui cùng trt
41
B

I
qua khi mARN là 65,2s. Thi gian riboxôm th nht trt ht phân t mARN à 5Qs.
a) S lng mi loi nucleotit ca gen?
b) S lng tng oi ribonucleotit ca phân t mARN?
c) Khong cách trung bình gia 2 riboxôm k tip nhau trên mARN? -
) Nu khong cách gia các riboxôm bng nhàu. Xác inh s lng axit amin môi trng cn cung cp cho toàn b quá trình gii mã.
e) S lng liên kt hiro c hình thành gia các ribonucleo ca bn sao vi các b ba i mã trên các tARN tng hp xong các protein nói trên? Bit rng b ba kt thúc trên bn sao mã là
UGA.
Bài 39
Gen A có khi lng phân t bng 1/2 khi lng phân t ca gen B. Mch th nht ca gen A có 100 Aênin, 150 Timin. Khi gen A tng hp mARN òi hi môi tròng ni bào cung cp :
m = 900 ; Gm = Ì200 ; Xm = 1800.
Mch th nht ca gen B có 200 Aênin, mch th 2 có 100 Aênin. Gen B tng hp mARN ã òi hi môi .tnòng cung cp :
Am = 1600 ; Um = 800 ; Gm = 4000
Các phân t mARN c tng hp t 2 gen u gii mã. Trong quá trình ó có 18 riboxôm trt qua 1 ìn. Tng s các phân t protein c tng hp trên các phân t mARN ca c 2 gen là 128. Các riboxôm trt vi vn tc nh nhau v cách u nhau trên các
phân t mARN. Thi gian riboxôm cui cùng trt qua ht phân t mARN ca gen A là 29 ,9s, ca B ià 56 ,3s.
a) Tim s lng nucleotit mi loi trên môi mch n ca m gen?
42
B

I
b) Tìm s lng riboxôm trt rên môi mARN to ra t mi gen?
c) Tính thi gian mt riboxôm trt ht mi ioi mARN?
) Vn tc trt ca riboxôm?
e) S lng xit amin môi trng cn cung cp cho các bn sao ca c 2 gen tng hp protein? *
Bài 40
Mt gen quy nh cu trúc ca mt polipeptit gm 298 axit amin
ã) Tính chiu ài ca gen.
b) Tính s lng nucleotit tng loi do môi trng ni bào cung cp khi gen t sao liên tip 5 ln.
c) £)t bin xy ra không làm. thay i s nuceotit ca gen
A nhng àm cho gen sau ôt bin có t lê —w 79,28%
G
* t bin-nói trên ã làm cho cu trúc ca gen b thay i nh
th nào và thuc kiu nào. ca t bin gen? * S liên kt hiro trong gen thay i nh th nào?
Bài 41
Mt phân t protein hoàn chnh có 218 axit amin. Gen cu trúc
ca nó cha 1504 liên kt hirô. Sao mã to mt phân t ARN
tíông tin (mARN) ã ly t môi tròng ni bào 140 Uraxin và 170
Guanin. Quá trình gii mã cho phn t mARN có 7 riboxôm trt
qua không quay tr li.
a) Tính s lng tng loi nucleotit ca gen và ca tng mch n trên gen ó.
43
B

I
b) Tính chiu dài ca phn t mARN và s iên kt peptit c hình thành trong quá trình tng hp protein nêu trên.
c) Nu gen trên t nhân ôi liên tip 4 ln thì môi trng ni bào s phi cung cp ba nhiêu nuceotit t do mi loi?
d) Gen b t bin làm cho tng s liên kt hiro trong gen t
bin ch còn 1502. Hi chui pôlipeptit mà gen t bin iu khin tng hp có bin i không? Vì sao?
Bài 42
Cp gen d hp mt rui dm cái tn ti trên NST gii tính
X u dài 5100 Â, gen tri cha 20% A- Khi sao mã môi trng
cung cp 10% raxin và 20% Guanin. Gen n cha 15% Aênin.
Khi sao mã ln môi trng cung cp 120 ng riboz to nêncác ribonuceotit loi raxin và 200 phân t axitphotphoric to ra các ribonucletit guanin. .
a) Tính t l % và s lng tng loi nucleotit ca mi aen?
b) Tính s ng tng loi ribonucleotit ca mi loi mARN c tng hp trên mi alen?
c) Tính s lng mi loi nucleotit trong các kiu gen ca cá th c và cá th cái?
Bài 43 <
tng hp 1 phân í mARN nhân to ngi ta s dng 3 loi ribonucleotit A, u và G. Tc tng hp mARN nhân to 506 ribonucleotit/1 giây.
S lng axit amin cn cung cp to nên 1 protein nhân to 401 gm 6 loi axit amin. B ba mã sao ca 6 loi axit amìn.
Formyil-mêtionin (axit amin m u) : AG
Lizin :
Asparagin : AAU
Tirozin : AU
Izoloxin : AUA
Lxin : UUA
Nu không tính ti axit amin m u, 5 loi axit amin có t l :2 : 3 : 4 : 5 : 6.
a) Thc t s kiu b ba i mã có th £ bao nhiêu ? Thành phn
trình t các ribonuceotit ca các b ba i mã ? Bit rng mi
tARN tham gia i mã 1 ln.
b) Thi gian tng hp mt mARN ?
c) S lng mi loi ribanucleotit ca mARN ?
d) S lng mi loi ribonucleotit {rong các i mã ca các tARN.
g) S lng mi loi nucleoíit ca gen ? Bit rng b ba kêì Í1ÚC trên mARN à IJAG-
BiÈi 44
Mi gen khi nhân ôi licn tiép dã òi hói môi ruòiig ni bào
cung cp 15000 nuccoíií trong ó co 3500 Timut. Mch mã gc cúa gcn có í 5% Xitozin so vi s nncicoíit rurt rrirtch.Phân r
mARN sinh ra t gcn c Ám = 2UVù.
a) Khi lng và s lng nucleoùl mÂi ì oi cùa gen7
b) S lng tng lci ribonucieotit cúa phàn t mARN9
„;c) Nu trong toàn b quá trình gii mã, môi trng ni bào ã cung cp í 99600 ax amin thì mi gen sao mã my n, trên mi
mARN có bao nhiêu riboxôm trt qua? Cho rng mi riboxôm ch trt mt ln, s lng ríboxôm trên mi mARN à nh nhau, s n sao mã ca £en bng nhau. Phân t protein hoàn chnh c s lng
axit amin trong gii hn 298 n 498.
45
B

I
Bài 45
mt c th cha mt cp gen d hp (Aa), mi gen u c chiu dài bng 0,5! micromet. Gen A có s liên kt hiro à 3900 gen a có hiu s gia Aênin vi Guanin là 18% s nuceotit c gen. Do x í t*bin, c th (Aa) ã to thành c th t bi c
kiu gen AAaa.
a) Tìm s lng tng oi nuceotit ca c th t bi nói trên.
b) Tìm s lng tng oí nucleotit trong mi loi giao t sinh ra t c th ó.
c) Vit s và xác nh t kiu gen, kiu hình khi c th trê t th phn.
Bit rng gen A quy nh cây cao tri hoàn toàn so vi a quy nh cây thp, s gim phân din ra bình thng và to ra các gia t lng bi, các giao t u có kh nng th tinh.
Bài 46
Mt gen dài 0,51 Jim, b t bin mt i mt on gm 2 mc * _ _ * * 1 , ' ì
bng nhau và bng Yq so vi c gen. on mt i có A = —G
on còn li có G - 4 a . on còn ì sao mã 2 ln òi hi mô 4 *
trng ni bào cung cp 40% raxin so vi c on và 20% Guanin so vi i mch khuôn. gii mã các ribonuceotit nói írén cn mô trng cung cp 4490 axit am in.
a) Khi on còn li ca gen nhân ôi to ra 4 on mi ã khôn cn n tìg loi nucleotit t do ca môi trng ni bào so vi gen khi cha t bin là bao nhiêu?
b) S lng tng loi ribonucieotit ca mARN c tng hp trên on gen còn li.
c) S lng riboxôm trt trên mi mARN ca on còn li l bao nhiêu? Bit rng mi riboxôm ch trt 1 ln trên mARN.
46
B

I
Bài 47
Mt gen dài 0,5ìjimfcó 3600 liên kt hiro. Gen này b t bin ng chm ti mt cp nucleoùt.
a) Nu s t bin làm cho s liên kt hiro thay i thì s lng tng loi nucleotit ca gen mi bng bao nhiêu?
b) Nu s t bin àm cho sô' iên ki hiro thay i thì s lng tng loi nucleotit môi trng cn cung cp bng bao nhiêu cho gen mi tái bn 4 ln.
c) Hin tng t bin làm cho s iên kt hiro thay i ã làm - thay i bao nhiêu axit amin trong phân t proein hoàn chnh so vi protein bình thng? Nu cho rng t bin không xy ra b ba m u.
Bàl 48S lng liên kt hiro ca gen và sn phm protein thay -i nh th nào trong, các trng hp t bin sau :
- Mt ] cp nuceotií?
-T hêm 1 cp nucleotit? - Thay th cp nuceotit Io này bng cp nucleotií loi khác?
Bit rng v trí t bin xy ra cp nucleotit th 4 k t b ba m u ca gen. '
ài 49
Cp gen BB tn ti trên NST thng, mi gen u dài 0,408fim, có A : G = 9 : 7. Do bin gen B bin i thành gen b, to nên cp gen d hp Bb. Gen b có t l A G = 13 : 3 nhng chiu ài gen không i.
)'Nu ch xy ra mt kiu t bin thì t bn ó thuc loi t ftin gì?
b) Nu c th cha cp gen Bb í th phn, s ri lon phân bào xy ra lì phân bào ! ca gim phân t bào sinh ht phn. Tìm s ng nucleotit mi loi trong mi hp t to thành i con?
47
B

I
c. HNG DN GII VÀ ÁP ÁN
I. HNG DN G VÀ P CÁC BÀI TP CNG C HOÀN THN KN THC
Bài 11 (li gii) 1. S lng nucleotit ca gen :
72 XO4 4 ^ - = 2400 (N).
- Theo gi thit và.NTBS ta có ) phtrne trình :
ÍA + G - 1200
IG - A = 480
' 2G - 16i>u
A = T= 1200- 840 = 360 (N)
- Nu gi mch gc à mch I, mch b sung à mch n 2 theo
NTBS ta có s lng nucleotií mi ìoi trên tng mch n gen :
T = 2 = 120 (N)
48
B

I
X = G2 = 840 - 320 = 520 (N)
2. —Da vào NTBS t mch gc ca gen ta suy ra c s ng mi loi ribonucieoíit ca phân t mARN :
Am = 120 ; u m = 240 ; Xm = 320 ; Gm= 520
- Chiu dà ca phân t mARN :
ÍX 1200 X3,4 Â = 4080 (Â)
3. S lng axit amin cn cung cp tng hp 1 protein :
=399(a.a)
3 i 4. C lt tARN i vào riboxôm s có íhêm 1 axit am in c
gn vào chui poipeptit. Vy s lng axit am in cn cung cp to nên protein chính à bng s lt tARN c iu n tng hp protein ó. Ngha !à bng 399 lt. Suy ra s lt íARN cán có to nên 5 phân t proein
1 lt X 399 X 5 = W 5 (lt).
B àM 2 (i AÌàìt
1. Chiu dài ca gcn : Mi nucleotit nàng trung binh 300 .\ .c Da vào công thc (1 !) ta có :
Lo - 1 A x ^ x 3.4=5100(A)
2. S ng chu kì xon :
- Da vào công thc (2) ta có :
sx = - " - = 150 (chu kì xon)
49
B

I
3. S lng liên kt hiro ca gen :
- Theo gi thit và da vào NTBS ta có A = T = 600 nuceotit m tng s nucleotit ca gen :
9.105 = 3000 (N)
3 A02Suy ra :
G = X = 1500 - 600 = 900 (N)
Mi cp AT c 2,liên kt hiro, mi cp GX có 3 liên kt hiro. Ta có s lng liên kt hiro :
H = (600 X 2) + (900 x3) = 3900 (liên kt)
4. S lng liên kt hóa tr ca gen : Liên kt hóa tr gia các nucleotit c hình thành trên mi
mch n gen. C 2 nuceotit k tip s có 1 liên kt hóa tr. Nh vy liên kt hóa tr gia các nucleotit ít hn s lng nucleotií ca gen là 2. Vy ta có s liên kt hóa tr gia các nucleotií :
HT = 3000 - 2 = 2998 (liên kt).
5. Nu gen ó c cu to bi 3 loi ncleotit thì có 27 kiu b
sau :
- 1 kiu b ba cha T TTT
~ I kiu b ba cha 3 G GGG
~ 3 kiu b ba cha 2 A1T : AAT, TAA, ATÀ
- 3 kiu b ba cha 2 TIA : TTA. ATT, TAT
- 3 kiu b b cha 2 A1G : AAG, GAA, AGA
—3 kiu b ba cha 2 GIA : GG, AGG. GAG
50
B

I
- 3 kiu b ba cha 2 TI G : TTG, GTT, TGT
- 3 kiu b ba cha 2 GIT : GGT, TGG, GTG
- 6 kiu b ba cha 1 A1T1G : ATG, TAG, GTA,
TGA, AGT.GAT
Bài 13 (li gii)
1. - S lng axit amin cn cung cp tng hp nên protein :
298 + 1 = 299 (a.a)
299 +. I = 300 (b ba).
- Chiu dài ca phân t mARN :
1 X 300 X 3 X 3,4Â = 3060 ()
2. S ìcmg nucleotit ca gen :
300 X3 X2 = 1800 (N)
- Khi ng phân t ca gen
l .v .c X 1800 X 300 = 54.104 .v.c
3. S lng nucleotit mi loi ca gen :
Da vào gi thit và theo NTBS ta thit lp c h phng trình sau, gii h phng trình ó s tìm c s lng mi loi nucleoíit :
Í2A + 3G -230 0
I2A + 2G -48 0
G = X = 500 (N)
T = A = 400 (N)
í .Chiu dài ca phân t ra ARN
Da vào công thc (20) ta xác nh c chiu dài gen cõng chính là chiu dài mARN- .
Lg = lAx 239! + 1x3.4 = 4080()
2. Da vào công thc xác nh chiu ài gèn tìm c s lng ribonucleotit. T ó xác nh khi lng phân t mARN :
4-OSO A Marn =, X 300 .v.c = 36.10 .v-C
3,4Â
3. Trong quá trình tng hp protein b ba kt thúc không tham gia mã hóa axit am in. Suy ra s lng tARN ti gii mã tng hp nên ] protein :
1 t X _ - 399 (ÌU-)
4. Da vào NTBS suv ra rhành phn cu to nên mARN gm 2 loi ribonuccotit XA (cha tính i b ba kt íhúc). Các b ba mã sao có the cùng loi rìbenucleotii hay khác oi ribonucleotit nên có 9 kiu b ba mã sao úOn mARN
1 kiu b ha có thành phn 3 X : XXX
1 kiu b ha có thành phn 3 A : ÁAA'
3 kiêu ba có thành.phn 2 XIA : XXA. AXX, XAX
3 kiu ba có thành phn 2 AX : AAX, XAA, AXA
1 kiu b ba kí thúc : AG
52
B

I
Bài 15 (li gii)
1. - Mi axit amin nng írung bình 1O .v.c. Suy ra s lng axìt amin trong phân t protein hoàn chnh :
laa X ^ 2 2 =300<a.a)
- S axit amin cn cung cp to nên protein :
300 aa + 1 aa - 301 (a.a)
2. Trong quá trình tng hp protein c 2 axit amin k tip s hình thành 1 liên kt peptit liên kl chúng li vi nhau nên tng s liên kt peptií c hình thành to nên protein :
301 - 1 = 300 (liên kt)
3. Kích thc mi axit amiíi dài 3. Vy chiu dài bc 1 ca protein hoàn chnh :
1ÂX 300 x 3 = 900 ()
Bài 16 (li gii)
1. Trong gen mch n có chiu 3 ’ - 5 ’ là mch mã gc trc tip
tng hp mARN. Da vào NTBS (A-U, G-X) suy ra trình t phân
b các ribonucleotit ca phân t mARN :
AG G GXX XAU XGU AGU GG AG
2.' Da vào bng b ba mt mã. Xác nh c trinh t phân b các axi.t amin trong phân t protein hoàn chnh.
Valin - Alanin - Histidin - Arginin - Serin - Glixin.
Bài 17 (li gii) 1. Khi tng hp protein, c to c 1 liên kt peptit thì gii phóng
1 phân t nc. Vy s phân í nc c gii phóng úng bng s
lng axit am in trong protein hoàn chnh : 200 phân t nc.
53
B

I
1 .v.c X 200 X 110 = 22000 .v.c
3. S liên kt hóa tr trên phân t mARN bng tng iên kt hóa tr trong mi ribonucleotit và gia các ribonucleotit :
606 + 605 = 1211 (liên kt) 4. S lng liên kt hóa tr ca gen :
1212-h 1210 = 2422 (liên kt)
- Da vào NTBS suy ra s lng nucleotit m loi ca gen
—T - 200 (N)
Suy ra s liên kt hiro ca gen :
(200 X2 ) + (406 X3) = 1618 (liên kt).
Bài 18 (li gii)
1. S liên kt hóa tr gia các nucleotit ca gen ít hn s nucleotit cùa gen à 2.
Vy ta có s lng nucleotit ca gen :
2A + 2G = 2998 + 2 = 3000 (N) )
Mt khác theo gi thit ta ii có :
2A + 3G = 3600 (N) (2)
Gii h phng trình sau s xác nh c s lng tng loi nucleotit ca gen :
Í2A + 3G = 3600
A = T = 900 (N)
Lg = 1X * x 3,4 =5100 (Â)
3. S lng liên kt hóa tr ca mARN.
- S lng iên kt hóa tr có trong các ribonucleotit :

Documents

ÔN LUYỆN BÀI TẬP THI ĐẠI HỌC SINH HỌC CÓ PHỤ LỤC CÁC BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM - LÊ ĐÌNH TRUNG