Embed Size (px)
Citation preview
Ondergrond over de grens:over kennis en kansen voor samenwerking
Ondergrond over de grens:over kennis en kansen voor samenwerking
Programma
• Ontwikkelingen EuropaLinda Maring (Deltares)
• Kennisagenda’s in Nederland en EuropaSandra Boekhold (RIVM)
• Met de ondergrond Europa inIgnace van Campenhout, Petra vd Lugt, Kees de Vette
(gemeente Rotterdam)• Discussie
Ontwikkelingen Europa
Linda MaringMet dank aan Margot de Cleen, Co Molenaar (RWS)
COMMON FORUM on Contaminated land in the European Union
PrioritySubstances
directive
WaterFramework
Directive
EnvironmentalLiabilityDirective
StrategyUrban
EnvironmentsIPPC / IEDDirectives
StructuralFunds
NOT:Soil
FrameworkDirective
GroundWater
Directive
ContaminatedSites / Soils/ Materials
GuidelinesFor
State-aid
WasteFrameworkDirective
Strategyon waste
preventionand recycling
LandfillDirective
Regulatory environment at European level
RenewableEnergiesDirective
INSPIRERoadmap onResourcesEfficiency
NATURA 2000/HABITATSDirectives
REACH?
Flooddirective
EU/NL wet- en regelgeving
Thursday, November 26,2015
http://rwsenvironment.eu/publish/pages/97213/into_dutch_soils.pdf
Thursday, November 26,2015
Bodem en Europa
• Bodem staat op de internationale agenda maar is verwerkt als natuurlijkkapitaal in: landgebruik, grondstoffen, voedselzekerheid, drinkwater…
Koppeling met Maatschappelijke opgaven
Internationale ontwikkelingen bodem
http://ec.europa.eu/europe2020/index_nl.htmhttp://ec.europa.eu/environment/action-programme/
www.inspiration-h2020.eu 8
INte
grat
edSp
atia
lPla
nnIn
g,la
ndus
ean
d
soil
man
agem
entR
esea
rch
ActT
ION
Maatschappelijke opgaven
1. Gezonde slimme stad2. Mobiliteit en transport3. Bodemkwaliteitszorg4. Landbouw & voedsel5. Leefbaarheid landelijk
gebied & natuur6. Klimaat7. Water8. Energie9. Grondstoffen
Health, demographic changeand wellbeingSmart, green and integratedtransportFood security, sustainableagriculture and forestry, marineand maritime and inland waterresearch, and the Bioeconomy
Climate action, environment,resource efficiency and rawmaterialsSecure, clean and efficientenergy
Thursday, November 26,2015
Bodem en Europa
Internationale ontwikkelingen bodemEU voorzitterschap 2016
• Europa2020 strategie Urban agenda << Groene en gezondesteden>>
Resource Efficiency Roadmap• « by 2020 EU policies take into account their direct and indirect impact
on land use in the EU and globally… with the aim to achieve no netland take by 2050; soil erosion is reduced and the soil organic matteris increased, with remedial work on contaminated sites well underway »
EU Biodiversity Strategy to 2020• Link met Atlas Natuurlijk Kapitaal
http://www.atlasnatuurlijkkapitaal.nl/
Thursday, November 26,2015
UN sustainability goals:
Internationale ontwikkelingen bodem1. End poverty in all its forms everywhere2. End hunger, achieve food security and improved nutrition and promote sustainable agriculture3. Ensure healthy lives and promote well-being for all at all ages4. Ensure inclusive and equitable quality education and promote lifelong learning opportunities for all5. Achieve gender equality and empower all women and girls6. Ensure availability and sustainable management of water and sanitation for all7. Ensure access to affordable, reliable, sustainable and modern energy for all8. Promote sustained, inclusive and sustainable economic growth, full and productive employment and decent
work for all9. Build resilient infrastructure, promote inclusive and sustainable industrialization and foster innovation10. Reduce inequality within and among countries11. Make cities and human settlements inclusive, safe, resilient and sustainable12. Ensure sustainable consumption and production patterns13. Take urgent action to combat climate change and its impacts14. Conserve and sustainably use the oceans, seas and marine resources for sustainable development15. Protect, restore and promote sustainable use of terrestrial ecosystems, sustainably manage
forests, combat desertification, and halt and reverse land degradation and halt biodiversity loss16. Promote peaceful and inclusive societies for sustainable development, provide access to justice for all and
build effective, accountable and inclusive institutions at all levels17. Strengthen the means of implementation and revitalize the global partnership for sustainable developmenthttps://sustainabledevelopment.un.org
UN Sustainability goals
Thursday, November 26,2015
• 4 x soil• 29x land• 22x water• 3 x natural resources• 10x ecosystem
• Bodem staat op de internationale agenda maar verwerkt alsnatuurlijk kapitaal in: landgebruik, grondstoffen, voedselzekerheid,drinkwater…
Koppeling met Maatschappelijke opgaven• Bewustwording en kennisontwikkeling en -deling belangrijke pijlers
• Globale schaal: uitdaging wordt vertalen naar regionale en lokaleschaal
• Bodem is privaat goed, diensten zijn common goods lastig ombeleid te ontwikkelen itt water en lucht
Aanknopingspunten genoeg….
Thursday, November 26,2015
Programma
• Kennisagenda’s in Nederland en EuropaSandra Boekhold (RIVM)
• Met de ondergrond Europa inIgnace van Campenhout, Petra vd Lugt, Kees de Vette
(gemeente Rotterdam)• Discussie
Discussie
Kansen• Wat willen we nu echt in
Europa agenderen?• Kunnen we nog beter
aansluiten bij Europa?
Obstakels• Leveren gezamenlijke
agenda’s en netwerkenwat op?
• Wegen de baten tegende kosten op?
Strategischekennisagenda’s inNederland en EuropaSandra Boekhold, RIVM
Met dank aan:- Linda Maring (Deltares)- Margot de Cleen (RWS)
Inhoud1. Wie zit er in de zaal?2. Waarom kennisagenda’s3. Kennisagenda bodem en
ondergrond4. H2020 INSPIRATION5. Wat kan je ermee?
Wie zit er in de zaal?
Beleidsontwikkeling ((inter)nationaal, regionaal, lokaal)
Kennisinstituten
Adviseurs/consultants
Bedrijfsleven/private probleemhebbers
Maatschappelijke organisaties
overig
Waarom een kennisagenda bodem en ondergrondOm transitie bodembeleid te ondersteunen: Bodemverbinden aan maatschappelijke opgaven en ambitiesMaatschappelijke opgaven en ambities verbinden met debodem; begin bij de maatschappelijke issues!Nieuwe kennis nodig, of bestaande anders toepassenStrategisch en innovatiefWat moeten we weten om kansen te benutten enbedreigingen af te wentelenVerbind de stakeholders (overheden, bedrijfsleven, burgers)via de kansen die bodem en ondergrond biedenKrimpende budgetten voor onderzoek efficiënt inzetten:nieuwe coalities, gezamenlijk investeren, kennis delen
Maatschappelijke opgaven en ambitiesresource efficiency
voldoende en veilig drinkwaterVoedselzekerheid envoedselveiligheidVerstedelijking en leefbare,gezonde stedenVeiligheid in de delta
Klimaatverandering
Energietransitie
Circulaire economie, vergroeningvan de economie
Proces even belangrijk als de agenda
netwerk opbouwenSamenwerken creërt vertrouwenIdeeën samenbrengen overdomeingrenzen heenmatchmaking
bb | Date_Text6
Update kennisagenda bodem en ondergrond
Nieuwe ontwikkelingen sinds 2012: Schaliegas, gaswinning Groningen,circulaire economie, STRONG
Van 2D naar 3D en zelfs 4D ruimtelijke ordening
Energieke samenleving
Duurzame benutting van het bodem-sediment-water-ecosysteem:Natuurlijk Kapitaal
bb | Date_Text7
Maatschappelijke en crossthema’sMaatschappelijke thema’s
Landbouw en voedselLeefbaarheid landelijk gebied en natuurKlimaatverandering; mitigatie en adaptatie(Drink)Water en waterveiligheidGezonde en slimme stadMobiliteit en transportBodemkwaliteitszorg (fysisch, chemisch, biologisch)Duurzame energievoorzieningEfficiënt gebruik van grondstoffen
Crossthema’sGovernance (oa ondergrond als aspect van ruimtelijke ordening)Systeemkennis (oa ESD)Waardering (oa ESD)Data- en informatievoorzieningSchaalniveausVeiligheid en omgaan met onzekerheden
www.inspiration-h2020.eu 9
INte
grat
edSp
atia
lPla
nnIn
g,la
ndus
ean
d
soil
man
agem
entR
esea
rch
ActT
ION
Jos BrilsINSPIRATION WP2 [email protected]
Nederlandse deelnemers:
Linda MaringINSPIRATION National Focal Point (NFP)[email protected]
Sandra BoekholdINSPIRATION partner in [email protected]
www.inspiration-h2020.eu
Het EU-programma H2020
Grote uitdagingen: klimaatverandering, voedselvoorziening,energievoorziening, gezond ouder worden, demografische veranderingen,conflictpreventie
Ontwikkelrichting: slimmer, groener en inclusiever (mensen betrokken)
Kenmerken H2020 (ruim 70 miljard €)
Excellente wetenschap (24,2 miljard)Industrieel leiderschap, MKB krijgt grotere rol (17,9 miljard)Maatschappelijke vragen zijn uitgangspunt, interdisciplinair werken (31,7miljard)
10
www.inspiration-h2020.eu 11
INte
grat
edSp
atia
lPla
nnIn
g,la
ndus
ean
d
soil
man
agem
entR
esea
rch
ActT
ION
21 INSPIRATION Partners16 countries &InternationalAdvisory Board
Technischecommissie bodem
Projektgruppe Stadt+Entwicklung
22! 17!
www.inspiration-h2020.eu 12
INte
grat
edSp
atia
lPla
nnIn
g,la
ndus
ean
d
soil
man
agem
entR
esea
rch
ActT
ION
INSPIRATION ScopeLand and soil-sediment-watersystem services arefundamental for:•Meeting societal needs (food,drinking water, energyproduction, shelter,infrastructure, minerals, etc.)•Overcoming societalchallenges (climate changemitigation and adaptation,increasing demands on non-renewable natural resources,environmental justice)
Improving efficient use ofknowledge by a demanddriven and bottom up SRAEnsuring success inaddressing societalchallenges by a PolicyScience Interaction andinteraction with stakeholdersEstablishing a transnationalnetwork of funding bodiesand cooperatingindustries/regions byrecognition of individualdemands in the SRA
Our goal
www.inspiration-h2020.eu 13
INte
grat
edSp
atia
lPla
nnIn
g,la
ndus
ean
d
soil
man
agem
entR
esea
rch
ActT
ION
INSPIRATION end users
Focus on demands of industry, end-users and funders, including:
Key question:
What (new) knowledge do these stakeholders need to tackle societalchallenges?
www.inspiration-h2020.eu 14
INte
grat
edSp
atia
lPla
nnIn
g,la
ndus
ean
d
soil
man
agem
entR
esea
rch
ActT
ION
Website:www.inspiration-h2020.eu
www.inspiration-h2020.eu 15
INte
grat
edSp
atia
lPla
nnIn
g,la
ndus
ean
d
soil
man
agem
entR
esea
rch
ActT
ION
“What is in for me?“funder end-
userknow-ledge
providerBudget multiplier: can do more with less
Knowledge to solve my challenges
Knowledge to improve my business
New project opportunities
State-of-the-art advancement in my field
Strengthening of my network
Benchmark: who shares my issues in EU
Broadening of my scope
COST Suburban:Met de ondergrond Europa in
Petra van der Lugt, Kees de Vette Ignace van Campenhout (gemeenteRotterdam)
Michiel van der Meulen, Jeroen Schokker,Rob van der Krogt (TNO/Geologische Dienst)
2007
………ondergrondniet een keervermeld
• Ondergrond hard nodigvroeg ingebiedsplanning- enontwerpproces– Voorkomen van
kosten en juridischeprocedures
– Benutten van haarmogelijkheden voorduurzaam ruimte en-energiegebruik.
3
G e b i e d s o n t w i k k e l a a r s
Ondergrond is onbekend; onbekend maakt onbemindLastig, duurNiet bewust van (on)mogelijkheden van de ondergrond
Sectoraal werkend, niet pro- actief betrokken bij gebiedsontwikkeling
O n d e r g r o n d s p e c i a l i s t e n
Klein team van “generalisten”, makelaars tussenondergrondspecialisten en gebiedsontwikkelaars
Bewustwording StandardPractice
InteractieVerbinden
Ondergrond vroeg in het gebiedsontwikkelingsprocesin Rotterdam
G e b i e d s o n t w i k k e l a a r s
O n d e r g r o n d s p e c i a l i s t e n
2007 2015
Sinds 2007 veel verschillendeactiviteiten“Rad van 8”
G
Ondergrond vroeg in het gebiedsontwikkelingsprocesin Rotterdam
Samen met veel partners in Nederland….
28 landen
COST-SUBURBAN:verbetering van kennis over en gebruik van de ondergrond doorstedenbouwkundigen en besluitvormers tijdens beleidsvorming,planning en realisatie van projecten
En sedert drie jaar ook in Europa….
Elders in Europa vergelijkbare uitdagingen….
NGU
GSNI
GSNI
TNO/Deltares
BGS
GEUS
GLH/BSU
Belfast
Rotterdam
Hamburg
Odense
Oslo
Glasgow
Dublin
Netwerk van experts die kennisover de ondergrondontwikkelen….
…en zij die daar het meesteprofijt van hebben
CITIESNEEDS
Supply by subsurfaceexperts (WG2)
State of the ArtGrondwater, Geotechniek,
Archeologie,Data,3D modellering
Ondergrondspecialisten
(aanbod) Dit levert inputvoor ons
Rad van 8
Gebiedsontwikkelaarsstedenbouwkundigen
(vraag)
Ontwikkelingsstadium,gebouwen,
metabolisme,infrastructuur
aanbod vraag
• Dataopslag & - ontsluiting• Genereren van informatie uit data (Ondergrond scan)• Samenwerking met studenten TUDelft (verleidingskaarten)
• YOUNG COST netwerk
• 3D modellering• Serious gaming• Beleid (STRONG) en stedelijke beleidsontwikkeling• Proeftuin
• Aanpak “Rad van 8”
Wat brengen we als Rotterdam..
• Aansluiting bij “state-of-the-art” ontwikkelingen op gebied vangeoscience;
• Samenwerking met TNO/Geologische Dienst• Aansluiting bij wereld van de “urban planners” (Glasgow)• Organisatie (Oslo)• Kosten/Baten (Gent)• Stakeholder participatie (Glasgow’s ”Charettes”)• Publieke voorlichting en participatie ( Oslo’s workshops)• Sparren• Exposure, zowel intern (wat hard nodig is) als landelijk en
internationaal• Input voor “Rad van 8”
Wat levert het netwerk Rotterdam op….
Rotterdam en Resilience….
Urban resilience is defined as the“capability to prepare for, respond to,and recover from significant multi-hazard threats with minimum damageto public safety and health, theeconomy, and security of a givenurban area.
Onze uitdaging:• Definiëren van de ondergrondbijdrage aan het resilient
maken van onze steden
COST Suburban partnersGlasgow, Rotterdam enLjubljana gaan hunondergrond bijdragen aanResilience onderlingafstemmen ….
COST Suburban en Resilience….
Supply by subsurfaceexperts (WG2)
State of the ArtGrondwater, Geotechniek,
Archeologie,Data,3D modellering
Ondergrondspecialisten
(aanbod)
Gebiedsontwikkelaarsstedenbouwkundigen
(vraag)
Ontwikkelingsstadium,Policies, Thema’s
Politiek, beleidBesluitvormers
Dit levert inputvoor ons
Rad van 8
2017 COST-Suburban afgelopen….
• Resultaten straks:• website met voorbeelden en good practices, toegankelijk
voor iedereen, inspiratie voor eigen omgeving
• input voor Horizon2020 onderzoeksprogramma
• netwerk (YOUNG COST ….NEXT COST)
Data modeller Engineering company in Kiev
Geohydrologist Geological Survey in Austria
Urban Planner in Singapore
Professor on urban planning University of Bogota
City Economist Prague
Resilient City Officer in Karachi
City Administration in Rotterdam
2017….
#
Voorbeeld: Organisatie Oslo
