Ống Kính Telephoto, Normal, Wide Angle, Macro và Zoom

Lý Thuyết và Công Dụng

Thưa quí bạn, ngày nay gần như đa số gia đình đều có một hay nhiều máy chụp hình, mà phần lớn là digital camera. Theo nhận xét riêng của tôi thì vẫn có người ham mê nhiếp ảnh, chụp ảnh đều đều nhưng chưa biết được rỏ mỗi loại ống kính kể trên.

Nhiều lần tôi thấy có người Việt Nam mình mang máy ảnh to kềnh với ống kính dài như cây súng cannon đi chụp hình trong đường phố Little Saigon hay Las Vegas. Tôi phân vân tự hỏi quí vị nầy đi chụp hình hay đi khoe máy chụp hình.

Nhấn space bar để xem tiếp Huỳnh Chiếu Đẳng 24-Apr-08

Trước hết xin trình bày cùng quí bạn chút xíu lý thuyết. Dân chơi máy ảnh chia ống kính ra làm 5 nhóm chính: ống kính normal, ống kính têlê, ống kính wide angle, ống kính macro và ống kính zoom. Bây giờ nếu cắc cớ các bạn hỏi thử một vị chơi ảnh amateur coi các loại ống kính trên là gì, có khi họ cũng không trả lời thông tuy rằng vẫn dùng chúng hàng ngày. Dân ham chụp hình có khi không biết, với tay ngang như các bạn đọc bài nầy thì không biết là tự nhiên.

Như những bài khác, bài nầy tôi chỉ viết cho các bằng hữu tay ngang mà thôi, dân nhà nghề đọc mất công , tánh tôi ưa đùa, có khi làm phật lòng quí vị chăng.

Thưa quí bạn ống kính máy chụp hình được dựa vào focal distance (FFD) mà phân loại.

------Focal length

Focal length viết tắt là f hay F (không phải F stop đâu nghe). Mấy chữ lờ mờ bỏ đi, không cần đọc.

Trên nguyên tắt cây nầy phải ở thật xa

f

Khi các bạn nhìn vào ống kính máy ảnh bao giờ cũng thấy có ghi focal length:

Focal là 50mm Focal là 180mmFocal là 120mm

Focal là 35mm Focal là 50mm

Dân chơi máy ảnh sẽ trả lời focal length 35mm là ống kính wide angle, focal legnth 50mm là ống kính normal, focal length 120mm là ống kính têlê.

Các bạn hỏi căn cứ vào đâu mà nói thì họ trả lời căn cứ vào máy chụp film 35mm mà nói.

Nếu các bạn hỏi tiếp câu nầy: Vậy nếu đó là máy chụp film 6cm x 6cm thì sao?

Đa số dân chơi máy ảnh sẽ không trả lời thông. Đây là dân chơi máy ảnh, không phải nói quí vị chơi ảnh tài tử đâu. Lưu ý chơi máy ảnh và chơi chụp ảnh là hai thứ khác nhau nghe.

Chớ

có

đùa

dai m

ích

lòng

Thưa các bạn, câu trả lời được mọi người hay ít ra đa số người chấp nhận là: Nếu focal dài bằng đường chéo của tấm phim thì được coi là ống kính normal, nếu ngắn hơn là ống kính wide, nếu dài hơn là ống kính têlê.

43 mm

Đường chéo của tấm phim 24mmx36mm là 43mm. Vậy thì với máy chụp phim 35mm ống kính có focal 50mm rất gần với 43mm được coi là ống kính normal.

Với máy film 6cm x 6cm (máy 6x6) thì đường chéo tấm film là 84.85mm, nên ống kính 80mm được coi là ống kính normal.

Với máy film 6x9 thì đường chéo tấm film là 108.1mm nên ống kính 110mm (hay 120mm) được coi là ống kính normal.

Phần lý thuyết nghe mệt quá, xin các bạn bước vào phần thực hành chắc hấp dẫn hơn. Những tấm ảnh sau đây do tôi chụp trong một vài ngày trước đây tại bờ biển Huntington Beach California. Chụp để làm cái slide show nầy, chẳng phải ảnh đẹp đâu. Đồng thời để giới thiệu cùng chư bằng hữu hình ảnh “đường xa xứ lạ” luôn.

Một tấm phim 35mm

Ảnh chụp với focal length=36mm tức là wide angle

Thưa quí bạn để cho dễ hiểu, tôi đổi focal length ra tương đương với máy phim 35mm hiện được giới digital camera dùng làm tiêu chuẩn đo lường.

Chú ý

Chụp với focal length = 432 mm tức là têlê. Máy hình vẫn ở nguyên vị trí khi chụp tấm ảnh ở trang trước, không thay đổi.

F=36mm

F=432mm

Bây giờ các bạn chú ý tới nhóm người nầy, tôi chụp ảnh họ với focal là 432mm, máy ảnh vẫn ở cùng vị trí, nghĩa là cách xa tít mù. Press space bar.

Chụp với focal length = 432 mm tức là têlê (tương đương máy film 35mm). Máy hình vẫn ở nguyên vị trí, không thay đổi.

Nhìn bằng mắt thường khó thấy rỏ họ. Nhưng chưa hết đâu. Bây giờ tôi chụp họ với focal length là 1720mm. Tức là dài hơn bất cứ ống kính nào mà du khách mang trong khu Little Saigon hay Las Vegas.

Chụp với focal = 1720mm Không phải khoe với quí bạn chớ chưa có ai dầu nhà nghề hay amateur có ống kính cở nầy. Bí mật nếu quí bạn muốn biết xin xem hồi sau phân giải. HCĐ tôi không chơi đồ mắc tiền đâu

Cô gái nầy ở tại đây, máy hình ở một chỗ chỉ dùng focal length dài 1720mm để đem những người mẫu lại gần thôi.

Bây giờ trở lại lý thuyết thêm chút nữa.

Với ống kính wide angle (f=25mm) thì vùng lấy ảnh rộng (góc bao trùm vật là 90 độ). Cần dùng để chụp trong đám đông hay nơi chật hẹp và chụp phong cảnh.

Với ống kính normal (f=50mm) thì vùng lấy ảnh hẹp hơn, những vật nằm trong vùng có góc 45 độ mới có ảnh trong phim.

Với ông kính f=500mm thì vùng lấy ảnh rất hẹp chỉ có 5 độ thôi. Những vật nằm trong vùng 5 độ nầy được phóng lớn chiếm trọn khung ảnh.

----------------------`------------

Người ảnh

Máy ảnh

Thông thường chúng ta chụp phong cảnh, cần càng nhiều cảnh vật thu vào khung hình càng tốt, do vậy chúng ta cần ống kính wide angle. Nếu chúng ta vác ống kính tele khổng lồ ra khu Little Saigon để chụp ảnh thì bất quá chỉ lấy được một chiếc xe đang chạy trên đường hay một cô đang đi vào chợ, tất cả cảnh vật đều nằm ngoài khung hình. Kiểu nầy thì không là đi săn ảnh từng người đẹp thì cũng là đi khoe máy ảnh với ống kính dài thòng.

Tóm lại ống kính tele chỉ có ích khi chụp những vật ở xa, chúng ta không đến gần được như một con chim đậu trên ngọn cây, một tháp nhà thờ chạm trổ trên cao.

Thường đa số chúng ta chụp ảnh bạn bè trong tiệc tùng họp mặt, hay chụp phong cảnh khi đi du lịch… ống kính wide angle hữu dụng hơn, cần thiết hơn. Trong nhóm đông người mà dùng ống kính tele thì chỉ lấy được ảnh một hai người. Nếu dùng ống kính wide thì chúng ta thu được ảnh cả chục người. Vác ống kính dài thòng vào tiệc cưới quả là tiếu lâm.

Để làm quà cho quí bạn tôi chụp thử mấy tấm ảnh liên tiếp sau đây trên bải biển Huntington Beach vài ngày trước đây. Máy ảnh của tôi hiện bán giá chừng $250, xưa rồi. Sẽ cho biết vào trang chót.

Bải biển dài mút mắt không có mấy người làm cho tôi nhớ lại hình ảnh một vài bải biển Âu châu người nằm phơi nắng chen chút nhau y như trong hộp cá mòi. Quả thật là đó thiếu đây thừa, đàng nào cũng không hay hết.

Chụp với f-=36mm (wide)

Chú ý hình người đẹp tóc vàng đang đánh banh…

…và em bé mặc áo đỏ nầy ở quá xa khó phân biệt. Tôi sẽ dùng ống kính tele để chụp ở trang kế.

Tấm ảnh nầy chụp với f=432mm, lấy khung không ưng ý nhưng không thể crop được vì đó là ảnh làm mẫu cho ống kính, crop là sai dộ f. Máy ảnh cầm tay, rung nhẹ là trật khung ngay.

Tôi sẽ chụp người đẹp tóc vàng nầy bằng f=1720mm để biếu quí bạn.

Chụp với tiêu cự f= 1720mm

Với tiêu cự nầy, đa số chúng ta không thể chụp cầm tay được. Tay run thật nhẹ ảnh nhoà ngay. Tuy nhiên tấm ảnh nầy chụp cầm tay, không chân máy. Bí quyết ở trang chót. Thấy thế nầy, nhưng nơi tôi đứng chụp ảnh cách cô nầy xa lắm, nhìn bằng mắt thường cũng không thấy rỏ được dáng người .

Bây giờ sang em bé, máy ảnh vẫn nằm một chỗ, và cầm tay.

Ảnh chụp với f=432mm

Em bé và mẹ nơi đây

F=1720mm chụp cầm tay không chân máy.

Các bạn thấy ở những trang trên là công dụng của ống kính wide và tele. Ở trang sau tôi nói về công dụng của ống kính macro. Và cuối cùng là ống kính zoom.

Bông hoa nầy được chụp với f=36mm đứng cách xa chừng 1m. Các bạn so với viên gạch tiểu thấy nó rất nhỏ. Bây giờ tôi chụp lại loại bông cải nầy bằng ống kính macro.

Cũng bông hoa loại trên chụp bằng ống kính macro. Bông hoa nằm cách mặt ống kính chừng vài mm.

Chụp macro rất khó vì DOF ngắn lắm một vài cm thôi. Lấy thước ngay nơi nào thì chỉ có nơi đó rỏ nét mà thôi. Với cái đồng hồ nó là mặt phẳng, với bông hoa nó là vật ba chiều.

Hoa nầy ở phía sau xa nên mờ

Hoa nầy ở phía trước nên cũng mờ

Tới đây dài rồi, nhưng còn quá nhiều thứ để nói, chỉ e quí bạn chán, đành hẹn lần sau. Ủa bộ quí bạn không thắc mắc chi sao?

Thôi để tôi trả lời ngay, tôi không bao giờ mua đồ chơi đắt tiền. Chơi thôi mà, vã lại cũng không đủ ham chụp hình đủ để sắm máy mắc tiền… Thưa quí bạn cái máy ảnh tôi đang xài đã lỗi thời so với máy mới vài năm nay. Thưa đó là cái máy bán giá hiện nay nếu còn khoảng $250 thôi.

Ống kính zoom 6mm-72mm tương đương với 36mm–432mm ở máy chụp film 35.

Tức là nó có độ optical zoom là 12x (tức là 72/6=12)

Ngoài ra nó có khả năng chụp macro những vật nằm ngay trên mặt ống kính tức là gần 0mm cũng chụp được. Phần lớn máy ảnh chụp macro những vật cách ống kính chừng 10mm hay có khi 50mm.

Hai ảnh macro nầy do thiên hạ chụp.

Máy đồng hồ đeo tay

Mặt đồng hồ đeo tay

Thưa quí bạn khi chụp macro hay khi chụp với ống kính tele bao giờ chúng ta cũng cần chân máy ảnh, hoặc để máy ảnh trên bệ ciment hay trên bàn ghế. Cầm tay ảnh bị rung. Tiêu cự f càng lớn ảnh càng nhoè. Tỉ như các bạn cầm cây viết laser chỉ một vật ở cách thật xa. Tay các bạn run nhẹ thì vét laser chạy đi khá xa.

Với máy Canon S3 IS thì đở hơn vì nó có optical stabilizer, khi tay run thì ống kính có bộ phận xê dịch phản ứng ngược lại làm cho ảnh tạm đứng yên. Tuy vậy tay run nhiều thì nó cũng chịu thua.

Còn thiếu một thứ trước khi hạ màn, đó là ống kính zoom. Ngày xưa chế tạo ống kính zoom rất khó, nên người ta dùng ống kính “fix focal” nghĩa là khi chụp wide thì gắn ống kính 35mm vào, khi chụp normal gắn ống kính 50mm vào, khi muốn chụp portrait thì gắn ống kính tele vào (thí dụ 105mm).

Ngày nay tất cả máu digital camera đều trang bị ống kính zoom. Nghĩa là tiêu chự f thay đổi liên tục được. Thí dụ với máy ảnh Canon S3 IS ống kính có thể thay đổi tiêu cự từ 36mm liên tục tới 432mm. Nó đi từ widw angle tới tele rất lớn. Xong tiếp tục thay đổi tiêu cự f bằng digital cho tới 1720mm.

Ở đây tôi nói phớt qua thôi. Nếu thích các bạn vào Quán Ven Đường đọc thêm nhiều bài về Ống Kính và về nhiếp ảnh. Không biết đường đến thì click nơi đây. Sẽ sửa lại khi có thì giờ, khi đó mời các bạn vào QVĐ đọc bản update. HCĐ