Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Op weg naar een reflectieve organisatie – over professionaliteit, ethiek en moreel leiderschap
Prof. Dr Marian A. Verkerk (UMCG)
20 september 2016 KwadrantGroep
De casus
20 september 2016 KwadrantGroep
.
Klassieke morele vraag
• Wanneer is het fixeren van een patiënt moreel gerechtvaardigd?
• De �oplossing� wordt gezocht in een afweging van waarden:
• Welzijn van patiënt versus respect voor vrijheid
20 september 2016 KwadrantGroep
Verschillende vragen...
• Was het noodzakelijk dat mevrouw gefixeerd werd die nacht?
• Was de betreffende verzorgende voldoende competent?
• Is er een beleid rondom fixatie?
• Hoe is de werkdruk op de afdeling?
20 september 2016 KwadrantGroep
Goede (morele) zorg
20 september 2016 KwadrantGroep
Concrete handelingen
Structuren/organisatie
Omgeving en cultuur
Goede zorg is het samenspel van individuele handelingen, structuren en ongeschreven regels en gewoonten
Hoe organiseren we dit beleid
• Moreel beraad/consultatie
• Organisatie ethiek (preventie ethiek)– Het evalueren van zorg routines
– Het aanleren van vaardigheden
– Het opzetten en uitvoeren van ethische projecten en kwaliteitsprojecten.
• Moreel leiderschap
20 september 2016 KwadrantGroep
Integraal ethiek beleid is
• Proactief
• Gericht op samenhang en systeem in de plaats van geïsoleerde casuïstiek
• Motiverend
• Samenwerkend
• Waarden en regels
20 september 2016 KwadrantGroep
Drie thema�s
• Gericht op samenhang en systeem– Professionaliteit
– Ethiek
–Moreel leiderschap
20 september 2016 KwadrantGroep
Van relatie naar kenniscultuur
• Methodisch en planmatig dienstverlenen
• Theoriegestuurd (evidence based)
• Toepassen van richtlijnen en protocollen
• Hoe moet ik handelen?: technisch instrumenteel professionaliteitsbegrip
• De professional als �transparantje�Professionaliteit
20 september 2016 KwadrantGroep
Kwaliteit van werken
• De dingen ‘goed’ doen
• De ‘goede’ dingen doen
• Vaktechnische bekwaamheid
• Normatieve bekwaamheid
20 september 2016 KwadrantGroep
Reflectieve professionaliteit
Vaktechnische competentie
• Protocolair werken
• Evidence based werken
• Doorgesproken met patient, met inachtneming van de WGBO vereisten
• Financiële goede afdekking
• ……
20 september 2016 KwadrantGroep
Normatieve competentie
• Is het goede nu ook gedaan voor deze cliënt?
• Aandacht voor de context van de cliënt–morele sensitiviteit
• Vanuit welke zorgvisie wordt gewerkt?:– reflectie en verantwoording ( accountability)
20 september 2016 KwadrantGroep
Een participerend model van ethiek
• Niet beperkt tot de �grote vragen� maar ook aandacht voor kwaliteit van het werk ( �de goede dingen goed doen� )
• Geen expertise van uitsluitend een ethicus• Geen productmodel, maar een procesmodel• De ethicus is daarin facilitator (mediator/architect)
• Het stellen van de juiste vragen• Het confronteren met andere gezichtspunten etc
• Aandacht voor methodieken die eerder explorerend zijn dan oplossingsgericht• Wat maakt mij tot een (moreel) goede professional?
20 september 2016 KwadrantGroep
Een participerend model van ethiek
• Staat een ruimer ethiek beleid voor dan alleen �moreel beraad�
• Training in � intervisie plus� (doe ik de goededingen goed?)
• Ontwikkelen van verbetertrajecten
• Ethiek is van de hele organisatie: reflectieve organisatie
20 september 2016 KwadrantGroep
Hoe organiseren we dit beleid
• Moreel beraad/consultatie• Organisatie ethiek (preventie ethiek)– Het evalueren van zorg routines– Het aanleren van vaardigheden – Het opzetten en uitvoeren van ethische
projecten en kwaliteitsprojecten.
• Moreel leiderschap
20 september 2016 KwadrantGroep
Professionaliteit en ethiek
Ethische cultuur
• Ethische cultuur is de organisatorische context die mede bepalend is voor het gedrag van de professionals– Formeel: beleid en codes,
scholingsprogramma�s,
– Informeel: wie zijn de helden, wie is rol model, wat zijn de verhalen, rituelen, mythen
– Walk the talk: komen formeel en informeel overeen?
20 september 2016 KwadrantGroep
Actief leiderschap op omgeving en cultuur
Hoe kan HRM beleid bijdragen aan de realisering van de ethische waarden van onze organisatie?Hoe kan de professionalisering van onze werknemers bijdragen aan het ethisch klimaat?
20 september 2016 KwadrantGroep
Ethiek doet er toe
Actief leiderschap op omgeving en cultuur
Worden expliciete formele verwachtingen ook impliciet en informeel nageleefd?Maak duidelijk dat codes en regels uitdrukking zijn waarden die van belang zijn.
20 september 2016 KwadrantGroep
Wees helder in verwachtingen
Actief leiderschap op omgeving en cultuur
Expliciteer ook de normatieve dimensieWees transparant in de besluitvorming�Public accountability�
20 september 2016 KwadrantGroep
Beslis met �waarden en
normen�
Actief leiderschap op omgeving en cultuur
Ken de inhoud van het beleid, zowel in wat het �kan� en �niet kan�.
Ondersteun het beleid, materieel maar ook immaterieel
20 september 2016 KwadrantGroep
Committeren aan het ethiek beleid
Tenslotte
20 september 2016 KwadrantGroep
Praten daarover is belangrijk, maar niet genoeg. Ethiek moet je ook doen!