Op bestelling #29 | De Gier Soulmate | Tekst: Joris van Nispen | Foto’s: Bert Treep, Sander de Gier, Joris van Nispen Op bestelling #29 | De Gier Soulmate

De Bronzi was een heerlijk instrument, met toen nog relatief nieuwe EMG-pick-ups en op mijn verzoek een messing blokje aan het eind van de ebben toets om af en toe lekker te kunnen slappen. Ik speelde destijds uitslui-tend fretloos; de feel en het geluid van die bas staan in mijn geheugen gegrift. Hoewel een fretless meer vergt van je accuratesse - het-geen overigens snel went - drongen twee ervaringen van ‘vroeger’ zich heel sterk aan me op toen ik de eerste noten op mijn fonkel-nieuwe custom De Gier aansloeg. Allereerst de prachtige ‘zangstem’ van een fretloze bas en ten tweede het merkwaardige gevoel van creatieve vrijheid die het spelen erop mij geeft. Toen ik ging studeren, ging het musice-ren helaas op een laag pitje en uiteindelijk verkocht ik de Bronzi; ik ben er nog steeds naar op zoek. Na een flinke muzikale radio-stilte speel ik sinds 2007 weer op een bas met frets, maar de laatste tijd had ik plots die ongeëvenaarde fretloze sound nodig in een paar projecten.Anders dan bij gefrette exemplaren voel ik bij een fretloze bas qua sound gelukkig geen drang naar vintage. Dat zou vanwege de zeldzaamheid ook een dure grap worden en het is niet echt nodig. Meer nog dan bij een gefrette bas maak je de sound op een fretless met de vingers van je beide handen. En dat kan naar mijn ervaring net zo goed op een hedendaags instrument. Bovendien was ik zeer gecharmeerd van de nieuwe serie Soul-

mate-bassen van Sander de Gier. Zijn atelier is bij mij om de hoek gevestigd en een bevriende gitarist zette mij ooit op zijn spoor. Dus de keuze was snel gemaakt: er moest een fretloze Soulmate komen met een extra brugelement uit Sanders BeBop-serie. Maar er kwam nog meer kijken bij een bas op bestelling.

De Gier Guitars & BassesSander de Gier is nu negentien jaar gitaarbou-wer en heeft zijn sporen verdiend met klanten als Marcus Miller, Richard Bona, Michel van Schie, Hennie Vrienten, Jeroen Vierdag, Glenn

Gaddum Jr. en gewilde modellen als de BeBop, Elevation en Origin. Ondanks de crisis gaan de zaken goed; elke keer dat ik bij hem in zijn atelier sta, is hij wel in de weer met een order uit Canada, Noorwegen of Groningen. In De Bassist #2 uit 2007 kwam Sander al aan het woord. Intussen is hij verhuisd en heeft hij aan de rand van Schiedam een uiterst moderne werkplaats annex winkel; zijn woning is er pal boven. Het meest in het oog springend in zijn atelier is een enorme CNC-freesmachine, die Sander voor de serie gitaren waar ook de mijne tussen zit voor het eerst in bedrijf zal stellen. Spannend! ‘Ik gebruik hem niet omdat ik met machinaal frezen nou zo veel tijd win’,

legt Sander uit. ‘De definitieve vormgeving en afwerking zal altijd met de hand gebeuren. Of ik nu zelf met een bovenfrees langs een mal-letje ga, of dat een machine dat computerge-stuurd doet, maakt eigenlijk weinig verschil. Hij neemt als het ware het minst spannende deel van het bouwen van me over. Daarbij stelt zo’n machine me in staat in kleine details de lat nog weer hoger te leggen. Een voor-beeld daarvan is hoe ik tegenwoordig mijn fretsleuven maak, die in de curve van een compound radius meelopen: niet dieper dan de baard van de fret en waarbij ik een natural binding aan de rand van de toets laat staan. De winst daarvan is dat ik niet alle stijfheid uit het hout zaag met oversized zaagsnedes. Doordat ik meer interne houtstructuur laat staan, zijn mijn halzen stabieler.’

Soulmate‘De ontwerpen van de Soulmate en BeBop zijn anders tot stand gekomen dan mijn overige modellen’, gaat Sander verder. ‘Ik heb me daarbij niet zozeer beziggehouden met artis-tieke expressie - dus met ontwerpen vanuit mijn perceptie van wat mooi, functioneel en comfortabel is - maar ben ingegaan op de vraag van klanten, die ik voorheen afwees. Het vergde een langdurige omschakeling in

mijn denken: als het grootste deel van mijn klanten een voorkeur heeft voor de Jazz of P en niet

per se aan een Fender wil - maar graag een bas door mij gebouwd - waarom bied ik dat dan niet aan? Uiteindelijk is het me gelukt uit mijn creatieve kluizenaarsrol te komen en me bezig te houden met wat mijn klanten graag willen. Natuurlijk blijf ik mijn bouwervaring inzetten om een bas te bouwen die aan de ene kant voldoende associatie met het voorbeeld oproept en aan de verwachtingen voldoet, maar aan de andere kant toch mijn eigen ontwerp is. Zo werden de BeBop en Soulmate dus geen klonen, maar herinterpretaties. Het was niet mijn doel een zo exact mogelijke kopie te maken van het vintage ideaal. Ik wilde een goede, moderne bas bouwen met een dijk

De Gier Soulmate #5

‘De Soulmate dwingt je je bezig te houden met muziek maken’

Sander de GierSander (1973) is sinds 1995 werkzaam als gitaarbouwer. Aanvankelijk lag de focus op ‘one of a kind’ custom gitaren - vaak het creatieve ontwerp van klanten - en reparaties. Toen hij eigen modellen begon aan te bieden, is dat accent geleidelijk verschoven en Sander bouwt nu fulltime zijn eigen creaties. Van origine is hij gitarist, maar hij werd regelmatig gevraagd om in bandjes te bassen, waardoor hij op een gegeven moment nog amper een gitaar aanraakte. Door die jaren-lange ervaring voelt hij haarfijn aan waar een bassist in de praktijk iets aan heeft en dat past hij vervolgens toe in zijn eigen ontwerpen.

deBassist deBassist42 43

Je zou het niet denken, maar een redacteur van De Bassist wil ook wel eens wat. Toen ik als tiener de klassieke muziek en mijn fagot inruilde voor de basgitaar, had ik binnen een paar jaar genoeg geld gespaard om een fretloze bas te laten bouwen bij Harry Bronzi in Geertrui-denberg. Let wel: Jaco Pastorius (Weather Report, Joni Mitchell) leef-de nog en het was de fretloze glorietijd van onder anderen Pino Palladino (Paul Young), Mick Karn (Japan), John Giblin (Kate Bush) en Percy Jones (Brand X). Mijn helden in eigen land waren natuurlijk Jan de Kruijff (The Dutch) en Michel van Schie (The Frog). Nu - dertig jaar later - heb ik er weer een besteld: een custom Soulmate van Sander de Gier.

Op zoek naar de ultieme fretless

‘Precies wat ik mij in mijn stoutste dromen had voorgesteld’

Op bestelling #29 | De Gier Soulmate Op bestelling #29 | De Gier Soulmate

van een sound, die over 50 jaar nog goed af te stellen is. Bij de Soulmate is dat doel nog iets specifieker. Ik realiseerde me dat ik als bouwer anders naar een bas kijk dan als spe-ler. Als bouwer is er amper onderscheid tus-sen een P of een J. Je gebruikt dezelfde houtsoorten, dezelfde handelingen om hem te bouwen; eigenlijk zijn alleen vorm en element anders. Omdat je zo bezig bent met materiaal en afwerking, loop je als bouwer het risico uit het oog te verliezen dat een P-speler door-gaans een heel andere bassist is dan een J-speler. Om die reden wilde ik de Soulmate zo ontwerpen dat een P-speler zich er comfor-tabel op voelt. Vandaar mijn keuze voor een ouderwets brede hals met royale string spacing. Dat maakt dat zo’n bas geen race-bas is, maar je dwingt op de groove te focussen. Ik heb heel wat oude P’s nagemeten maar de hals niet zo dik gemaakt als een ’50s hals, om toch een beetje comfort te winnen. Bij de kam is hij 44 mm breed en 20 mm dik, oplopend naar 24 mm dik bij de twaalfde fret en 63 mm breed bij de twintigste fret. Aan de ene kant comfortabel genoeg om moderne muziekstijlen te spelen, maar aan de andere kant toch vooral een bas die een beetje dominant is en je dwingt je bezig te houden met muziek maken.’

Dat dit aardig is gelukt, laat het Soulmate-promotiefilmpje zien dat Glenn Gaddum Jr. inspeelde met drummer Joost Kroon (youtube.com/watch?v=bBgU0P5RJh4). Toen ik een keer voor een kleine reparatie aan mijn Precision in de winkel was, zag ik het eerste prototype hangen. ‘Probeer maar eens’, zei Sander. ‘Ik ben er nog niet helemaal over uit, maar zoiets moet het worden.’ De feel en toon van de nieuwe De Gier waren verbluffend: onmiskenbaar een ‘P’, maar toch heel eigen-tijds en net als de BeBop veelzijdiger dan het

origineel. Er zaten knorrende roundwounds op, maar je kon al horen dat er met flatwounds een onvervalst Motown-geluid uit te halen is. In mijn achterhoofd begon ik al gelijk te broe-den op een fretloze versie, die met dit split-coilelement wel ongenadig diep moest kunnen zingen. Een half jaar later hakte ik de knoop door. Telecaster bas eruit, Soulmate erin.Een Soulmate bouwt Sander voor je vanaf € 1795,- en daarvoor krijg je het volgende: een elzen body, hard esdoorn hals, palissander toets, custom De Gier/ETS-brug, Hipshot-tuners en net als op de Precision enkel volu-me- en toonknoppen. En voor de nerds: de

geschroefde 34-inch-C-hals van een Soulmate. Daar zitten dunne extra geharde vintage frets op de toets, met een compound radius van 6,5 inch tot 8 inch; de snaren liggen bij de brug 19,5 mm uit elkaar. Voor de passieve elemen-ten kun je een keuze maken uit Fralin, Nord-strand, Lollar en Aguilar; alle effen kleuren zijn ten slotte mogelijk. Dat klinkt al aardig custom, maar tegen meerprijs zijn er opties als een moeras-essen body, esdoorn toets, sunburst, metallic of relic, meegelakte kop, binding en blockinlay of een geanodiseerde slagplaat - en dus een fretloze uitvoering (blank of gecoat). Sander maakt in principe alles wat je maar kunt verzinnen. En hoewel hij altijd enkele modellen op voorraad heeft, bouwt hij in de praktijk al zijn bassen op bestelling en dus ‘custom’.

Het ontwerpHet avontuur van de onderhavige ‘bestelling’ begon met een gedachtenwisseling over de specs van de fretless Soulmate. Het belang-rijkste vond ik een ebben toets, omdat de hardheid ervan heel bepalend is voor je sound en naar mijn smaak beter werkt dan een harde coating op een zachtere houtsoort. Ik koos ook voor een toetsradius van 7,25 inch tot 12 inch, die dicht lag bij die van mijn ’66 P. Vervolgens een extra Jazz-brugelement - onmisbaar voor de neuzige Pastorius-klank bij

snelle, staccato noten. Sander adviseerde: ‘Op de meeste modellen wordt het brugelement midden tussen de brug en de slagplaat geplaatst, want dat ziet er goed uit. Maar voor de toon is plaatsing wat verder van de brug af vetter; dan staat het brugelement namelijk op de plek waar hij in een Jazz-bas ook zou zit-ten.’ Ik was al snel overtuigd. De elementkeuze viel op Fralin: naar mijn smaak net iets meer een vintage ‘vibe’ dan Nordstrands. Elk ele-ment kreeg uiteraard een volumepotmeter, met een zogenaamde pull vintage cap als toonregeling. Sander: ‘Wanneer je deze uit-trekt, wordt een andere condensator actief die het hoog-af op een andere manier regelt en zelfs een beetje midboost geeft.’ Wat de snaren betreft: good old Jaco gebruikte RS66’s en ik dertig jaar geleden dus ook. Maar het volle effect van snaardikte op het laag en de punch van de toon was me in de flatwounds op mijn P al gebleken, dus een set extra dikke Swing Bass (RS66LE)-snaren moest mijn fretless Soulmate afmaken. Wat het uiterlijk betreft wilde ik een nitro-cellulose 3-tone sunburst, net als mijn vintage P; ze

moeten tenslotte netjes naast elkaar hangen. Op de hals kwam een iets donkere toner en een wat duurdere slagplaat in plaats van ABS.

Het resultaatToen Sander mij op een regenachtige zater-dagochtend Appte ‘Hij is klaar, kom maar halen!’, wist ik niet hoe snel ik in de auto moest springen. Een afgesproken levertijd van drie maanden klinkt kort, maar voor een ongeduldige bassist zijn die laatste weken net als die van een zwangerschap: hoe kom je er zo snel mogelijk van af? Bovendien wilde ik met de fretless gelijk de studio in voor een nieuw album van Low Miles. In de winkel intoneerde Sander de bas nadat hij de snaar-hoogte op mijn wensen had ingesteld: vrij hoog dus. Ik sla als ik het naar mijn zin heb vrij hard aan en ook een fretloze bas kan ratelen. De elementen verhuisden direct mee: niet te hoog (onzuiverheid) maar ook niet te laag (laagverlies) afgesteld. Ik plugde hem kort in de Prolude van Sander, op een vertrouwde Vanderkley MNT210-speakerkast, en begon al te glunderen. Dit was precies wat ik mij in mijn

stoutste dromen had voorgesteld! Eenmaal thuis prikte ik de kersverse Soulmate met serienummer 5 in mijn ’71 Ampeg V-4B met twee Vanderkley MN310-kabinetten en wat volgde was een middag in opperste verruk-king. Waar ik in de jaren tachtig dag in dag uit de fretloze geluiden van Pastorius probeerde te vinden, kwamen die nu moeiteloos uit de speakers - hoe ik ook aan de knoppen trok of draaide, hard of zacht aansloeg, bij de brug speelde of bij de hals. Van een vet-diep zin-gend geluid met een mooi randje in het vibrato op de voorste pickup tot een ronkende groove op het achterste element - en alles wat daar tussenin denkbaar is. Ook de pull cap werkt uitstekend en is erg bruikbaar in ver-schillende muziekgenres. Al met al had ik van tevoren niet verwacht dat ik over een nieuw gebouwde bas, met zo veel mogelijkheden om verschillende sounds te creëren, net zo enthousiast zou kunnen zijn als over een goede sixties Precision. Ik ben waanzinnig benieuwd hoe hij over 46 jaar klinkt - als vin-tage Soulmate. Hopelijk in handen van één van mijn dochters. n

‘De BeBop en Soulmate zijn geen klonen, maar herinterpretaties’

Joris van NispenJoris (1967) werkt voor de gemeentelijke directie Sport & Cultuur en is cultureel ondernemer in Rotterdam. In 2007 begon hij als herinstapper weer met bassen en speelt sindsdien rhythm-and-bluesrepertoire uit New Orleans met zijn eigen band Crescent Groove, op een Precision die anderhalf jaar ouder is dan hij zelf. Met zijn nieuwe fretloze Soulmate verzorgt hij de baspartijen in de popband Injured Ideal en voor het singer-songwritersduo Low Miles. Zijn versterking bestaat uit een vintage Ampeg SVT-top, een Monique/700 en oer-Hollandse, hedendaagse Van-derkley-cabs (MN310).

Soulmate fretlessBody: medium weight elzenHals: esdoornToets: ebbenElementen: PJ-setup, FralinElektronica: 2 x volume, toon (pull vintage cap), jackSlagplaat: celluloid 4 ply tortoiseFinish: 3 tone sunburst, celluloseSnaren: RS66LEGigbag: De GierPrijs: € 2105,-www.degierguitars.com

deBassist deBassist44 45