Opnum kennslustofunaÁhrif námsumsjónarkerfis á námið í kennslustofunni

MeistaraverkefniOktóber 2008 Prófessor: Jón Torfi Jónasson

Hafdís Ólafsdóttir

2

Viðfangsefni rannsóknarinnar

• Viðfangsefni rannsóknarinnar var áhrif námsumsjónarkerfisins Moodle á starfið í kennslustofum tveggja framhaldsskóla á Íslandi

• Markmiðið var að kanna viðhorf kennara og nemenda til kerfisins; hvað þeir telji að hindri og hvernig þeir telji að hugbúnaðurinn eigi möguleika á að bæta námið.

3

• Hvaða kosti telja kennarar og nemendur helsta við að nota Moodle í kennslustofunni?

• Hvaða rök nota kennarar til að útskýra að Moodle bæti námið?

• Hvað hindrar það helst að kennarar noti Moodle í kennslustofunni?

• Í hverju felst sá stuðningur sem þarf að vera til staðar að mati kennara til að innleiða upplýsingatæknina í kennslustofuna?

Rannsóknarspurningar

4

Upplýsinga- og samskiptatæknin

• Í ráðuneyti menntamála hefur undanfarin áratug verið lögð mikil áhersla á að upplýsinga- og samskiptatæknin verði tekin í notkun í menntastofnunum

• Nýtt til að breyta námsaðferðum í skólum með í huga að auðga og bæta námið

5

• Í krafti upplýsinga, 1996Þar var gert ráð fyrir miklum breytingum á meginþáttum skólastarfs með að leiðarljósi að nýta kosti upplýsingatækninnar til hins ýtrasta

• Forskot til framtíðar, 2001Áhersla á netið sem upplýsingaveitu

• Áræði með ábyrgð, 2005 Áhersla á breytta kennsluhætti og stafrænt námsefni

• Netríkið Ísland, 2008Áhersla á að notkun upplýsingatækni í námi og kennslu verði efld

(Menntamálaráðuneytið, 1996; 2001; 2005; Forsætisráðuneytið, 2008)

Stefnur í menntamálum

6

Menntun og þjálfun, 2008 - 2010

Nýjar áherslur í mati á námi• Færni, hæfni- og þekkingarmarkmið• Stuðst við samþykktir landa sem eiga aðild að

Evrópusambandinu • Kennarar nái betur að nýta sér verkfæri sem stuðla að

sveigjanlegu skólastarfi og að nemendur líti fremur á upplýsingatækni sem eðlilegan hluta námsins í stað sérstakrar tækni (Menntamálaráðuneytið, 2007)

Menntun og þjálfun

7

• Námsumsjónarkerfi er hugbúnaður sem er ætlaður til að halda utan um nám og kennslu

• Oliver og Herrington setja fram þriggja flokka líkan sem sýnir hvernig námsumsjónarkerfi er skipulagt og getur haldið utan um verkþætti á aðgreinandi hátt (Oliver og Herrington, 2003)

Námsumsjónarkerfi

Mynd: Oliver og Herrington, skipulag námsumsjónarkerfis

8

• Aðalhönnuður Moodle er Martin Dougiamas • Dougiamas telur mikla möguleika felast í að

hugsa nám og kennslu út frá kenningum hugsmíðahyggjunnar sem gerir ráð fyrir að nemendur séu virkir þátttakendur í eigin námi og kennsla feli í sér að afla nemendum tækifæra til að rannsaka, byggja upp, vinna saman og ræða um það sem áunnist hefur (Dougiamas, 1998)

Moodle

9

Hugsmíðahyggjan

• Hugsmíðahyggjan leggur áherslu á upplifun og þátttöku einstaklingsins í námi. Mikilvægi kennarans og samnemenda felst í að styðja við, örva og hvetja

• Félagsleg hugsmíðahyggja leggur áherslu á félagslega og menningarlega þætti við miðlun og uppbyggingu þekkingar

• Vygotsky leggur áherslu á að til staðar sé viðeigandi stuðningur við að ná þar til ætluðum árangri. Þennan stuðning kallar hann vinnupalla (e. scaffolding) og getur hann verið frá samnemendum, kennara eða hlutum í umhverfinu. (Duffy og Cunningham, 1996)

10

• Mikilvægt er að upplýsinga- og samskiptatæknin sé inni í skipulagi kennslu

• Ekki utanaðkomandi þáttur aðgreindur frá innihaldi og kennslufræði

• Notkun námsumsjónarkerfa krefst undirstöðuþekkingar í upplýsinga- og samskiptatækni og þekkingar á hvernig hægt sé að tengja saman fagþekkingu, kennslutækni og tölvutækni

• Innleiðing tækninnar geri kröfur til kennara um að endurhugsa kennslufræðiþáttinn

Skipulag kennslu

(Koehler og Mishra, 2008; Urwin, 2007)

11

Samþætting upplýsinga- og samskiptatækni við

fagþekkingu og kennslufræði

Mynd: Samþætting upplýsinga- og samskiptatækni við fagþekkingu og kennslufræði

(T: technology, P: pedagogical, C: content knowledge) (Mishra og Koehler, 2008)

TPCK líkanið Mishra og Koehler

12

Kennarinn

• Kennarinn er áhrifavaldur að öllum breytingum sem verða innan kennslustofa

• Án þátttöku hans fer tæknin ekki inn fyrir dyr skólastofunnar

• Það er til lítils að kunna vel á forrit ef þekking á

nýtingu er ekki til staðar

• Til að geta nýtt upplýsinga- og samskiptatæknina í skólastarfi þarf aðgang, hæfni og hvatningu (Vihera og Nurmela, 2001; Empirica, 2006)

13

Aðgangur Hæfni Hvatning

• Aðgengi að tölvum og samskiptakerfum• Hæfni færni eða kunnátta í notkun hugbúnaðar og

netsins með markmið kennslunnar í huga• Hvatning vísar til viðhorfs eða áhuga á að nota

tölvur í kennslustofunni til að auðga námið

Mynd: Aðgangur – Hæfni – Hvatning (Vihera og Nurmela, 2001)

14

Sjónvarpið Útvarpið Kvikmyndir Tölvur

• Mörg af þeim tækjum sem ætlunin var að færi inn í stofuna á síðastliðnum 50 árum enduðu inni í skáp

Kennarar tölu að; Tækin virkuðu illa

Þeim var ekki treystandi

þau væru flókin

Of langan tíma tæki að koma þeim í gang

Þau væru of fá

• Sjónvarpið, útvarpið og kvikmyndirnar hafa ekki náð mikilli útbreiðslu en krítartaflan og skjávarpinn hafa komist hjá að fara inn í skápana

• Cuban og Tyack hafa áhyggjur af að tölvurnar séu ekki notaðar til að auðga námið (Tyack og Cuban, 1995)

15

• Til að nýta upplýsingatæknina í skólaumhverfinu þarf skólinn að skilja og skilgreina þann ábata sem af notkuninni hlýst

• Skólar þurfa að marka sér stefnu um stöðu og leiðir í upplýsingatækni

Þekking á viðfangsefninu Sannfæring Ákvörðun Framkvæmd Staðfesting

Breytingastarf

(Wilson, Sherry, Dobrovolny, Batty, og Ryder, 2000)

16

Kennaramenntun

• Árangursrík leið til að breyta kennsluháttum og efla áhuga kennara á að nota stafrænt kennsluumhverfi sem byggi á hugsmíðahyggju er að gefa þeim færi á að vera sjálfir nemendur í slíku námsumhverfi (Maor, 1999; Urwin, 2007)

• Endurmenntunaraðferðir í upplýsinga- og samskiptatækni þurfa að breytast og nauðsynlegt er að beina athyglinni meira að kennslufræðiþættinum

17

• Í rannsókn Guðrúnar Geirsdóttur kemur fram að þær kennsluaðferðir sem kennarar venjast í skóla hafa mikil áhrif á kennsluhætti síðar meir: „Ég kenni á sama hátt og mér var kennt“ eru orð háskólakennara við Háskóla Íslands.

• Fáir háskólakennarar hafa nægan kennslufræðilegan bakgrunn og þar af leiðandi illa undirbúnir að nálgast margbreytileika nútíma kennsluhátta.

• Kennarar kvarta yfir óvirkum nemendum og margir segja að tæknin passi ekki inn í þeirra kennslu (Guðrún Geirsdóttir, 2008).

Kennaramenntun

18

Gagnasöfnun

• Þátttakendur voru kennarar og nemendur við Borgarholtsskóla og Fjölbrautarskólann í Breiðholti

• Þátttakendur í rannsókninni voru níu kennarar, 5 kenna við BHS og 4 við FB

• Nemendur tóku þátt í þremur rýnihópum, 2 hópar frá FB og 1 frá BHS

• Gögnum um fjölda notenda var safnað úr gagnagrunnum Moodle

19

Þátttakendur

• Við val á kennurum og nemendum var haft í huga að þeir hefðu góða reynslu í að nota Moodle

• Ætla má að þessi hópur geti lagt til þekkingu og miðlað reynslu til þeirra sem á eftir koma

Kennarar

20

GagnagreiningAðferðir grundaðar kenningar voru notaðar við að koma skipulagi á gögnin og skilja megináhrifaþætti

21

• Skoðað var hvenær notandur komu síðast inn í kerfið • Á 10 daga tímabili hafa 30% kennara frá BHS og 37% frá FB

komið inn • 641 nemandi frá BHS og yfir 1000 nemendur frá FB

Mynd: Moodle notkun nemenda og kennara í FB og BHS

Niðurstöður: Fjöldi notenda

22

Niðurstöður: Fjöldi notenda• Um það bil þriðjungur notenda skráður inn síðustu 5 daga frá

mælingu

• Niðurstöður sýna að þeir sem hafa farið af stað hafa flestir haldið áfram

Mynd: Moodle notkun nemenda og kennara í FB og BHS

23

Niðurstöður• Dæmi um breytingar sem bæta námið

Betra skipulagVinnusparnaður Ljósritun hefur minnkaðVirkari nemendurMinni glærunotkun - Meiri tími til samskiptaAukinn aðgangur að námsefniNemendur skila verkefnum beturAukin ábyrgð nemendaMeiri sveigjanleiki Verkefni nemenda eru sýnilegriSamskipti utan kennslustunda

Kostir

24

• Moodle er ætlað að styðja við nýja starfshætti en það gerist ekki sjálfkrafa

• Hætta er á að þeir sem hafa haft veg og vanda og metnað til að kerfið þróist á þann veg að það stuðli að bættu námi missi áhugann ef skólamenningin er ekki mótuð til að taka á móti nýrri hugsun

• Moodle gæti fest hefðbundna kennsluhætti enn frekar í sessi en til þess að það gerist ekki þarf stuðning skólamenningarinnar

• Námsumsjónarkerfi sem notuð eru án ígrundunar, án tilgangs, eða eingöngu til mötunar á efni geta haft gagnstæð áhrif, þ.e.a.s. gert námið verra en ekki betra

HindranirNiðurstöður

25

• Áhersla var lögð á að námsumsjónarkerfið væri markvisst tekið með við skipulag og stefnumótun skólanna, enda byði það upp á mikla möguleika við innleiðingu upplýsinga- og samskiptatækninnar í skólasamfélagið

• Stefnuleysi í málefnum UST var talin helsta orsök þess að

fleiri væru ekki að nota kerfið og stæði frekari þróun á þessu sviði fyrir þrifum

• Hvatning var bæði nefnd sem hindrun og sem drifkraftur

• Vöntun á færni í upplýsinga- og samskiptatækni var talin heftandi, bæði hjá nemendum og kennurum

NiðurstöðurHindranir

26

Kennarar telja helstu hindranir vera:Vöntun á markvissri stefnuSkortur á hvatninguÓnógt aðgengi að tölvum Vandamál við innskráningarLéleg tölvufærni Ónóg tækniaðstoðGrunnmenntun og endurmenntun kennara í UST ekki nægjanlegNemendur koma inn í framhaldskólana með of litla þekkingu í USTFjárskortur

Nemendur telja helstu hindranir vera:Hefðir og venjurTölvufærni kennaraAð kennarar nenni þessu ekkiVöntun á stuðningi við fartölvunotendur

NiðurstöðurHindranir

27

• Þau atriði sem oftast voru nefnd í tengslum við endurmenntun kennara voru:

Námskeið í upphafi anna Aðgengi að umsjónaraðilaKennsluefni á vefLitlir kennslupakkarStoðteymiAlmenn námskeið í notkun upplýsingatækni

Niðurstöður

Stuðningur við Moodlenotendur

28

• Endurmenntun kennara virðist ekki vera nægilega markviss og ekki skipulögð í samræmi við markmið námsskráa

• Endurmenntun kennara þarf að vera hluti af þeirra starfi

• Ef nýrri menntastefnu á að takast betur til en þeim sem hafa komið fram síðasta áratug, þarf að leggja áherslu á tíma, tíma til samvinnu, umræðna og endurmenntunar

Niðurstöður: Endurmenntun kennara

29

• Ég vil einnig sjá skapandi vinnu sem fer fram án þess að tölvan komi þar nærri

• Ég vil sjá meiri áhersla á tjáningu og skapandi vinnu

• Ég vil ekki sjá alla vinnu í skólastofunni hverfa inni í tölvur

Skapandi vinna

Að lokum

30

Rannsóknin hefur skilað niðurstöðum sem nýta má til áframhaldandi þróunar á innleiðingu námsumsjónarkerfa

31

KVÍHlynur Helgason

32

Kví• KVÍ er fræðslusetur fyrir Moodle og upplýsingatækni í

skólastarfi á Íslandi

• KVÍ leggur áherslu á að samþætta fagþekkingu, kennslufræði og tækni

• KVÍ fékk styrkur úr þróunarsjóði framhaldsskóla 2007

• KVÍ er samstarfsverkefni 4 starfsmanna Borgarholtsskóla

• Þeir sem standa að KVÍ eru: Hlynur Helgason, Hafdís Ólafsdóttir, Ari Halldórsson og Kristján Ari Arason

33

Kví

34

Leiðbeiningar um notkun á Moodle

35

36

TAKK FYRIRhttp://www.bhs.is/hafdis/opnumkennslustofuna/

37

HeimildirDougiamas, M. (2008) Dougimas. Sótt 2. ágúst 2008 af http://dougiamas.comDuffy, T. M. og Cunningham, D. J. (1996). Constructivism; implications for the design and delivery of Instruction. Í D. H. Jonassen

(ritstjóri), Educational Communications and Technology (bls. 170-198). New York, NY: Simon & Schuster MacMillan.Empirica. (2006). Use of Computers and the Internet in Schools in Europe 2006. Country briefs: Iceland. Sótt 30. júlí 2008 af:

http://europa.eu.int/information_society/eeurope/i2010/docs/studies/learnind_countrybriefs_pdf.zipForsætisráðuneytið. (2008). Netríkið Ísland: Stefna ríkisstjórnar Íslands um upplýsinga-samfélagið 2008 – 2012. . Sótt 11. ágúst

2008 af: http://www.forsaetisraduneyti.is/media/frettamyndir/NETRIKID_ISLAND_stefnuskra.pdfGuðrún Geirsdóttir. (2008). We are caught up in our own world: Conceptions of curriculum within three different

disciplines at the University of Iceland. Doktorsritgerð. Kennaraháskóli Íslands.Koehler, M. J., & Mishra, P. (2008) Í Handbook of technological pedagogical content knowledge (TPCK) for educators. Introducing

TPCK. (bls. 3 – 25). Routledge, NY og London.Maor, D. (1999). A teacher professional development program on using a constructivist multimedia learning environment. Learning

Environments Research, 2(3), 307-330.Menntamálaráðuneytið. (2005). Áræði með ábyrgð: Stefna menntamálaráðuneytis um upplýsingatækni í menntun, menningu og

vísindum 2005–2008. Sótt 16. ágúst af: http://bella.mrn.stjr.is/utgafur/aredi.pdfMenntamálaráðuneytið. (2001). Forskot til framtíðar: Verkefnaáætlun mennta-málaráðuneytisins í rafrænni menntun 2001-2003.

Sótt 16. ágúst 2008 af: http://bella.mrn.stjr.is/utgafur/forskot.pdfMenntamálaráðuneytið. (2007). Menntun í mótun: Þróun menntastefnu á Íslandi í evrópsku samhengi. Sótt 20. ágúst 2008 af:

http://bella.mrn.stjr.is/utgafur/menntun_i_motun.pdfMenntamálaráðuneytið. (1996). Í krafti upplýsinga: Tillögur menntamálaráðuneytisins um menntun, menningu og upplýsinga. Sótt

18. ágúst 2008 af: http://menntamalaraduneyti.is/utgefid-efni/utgefin-rit-og-skyrslur/HTMLrit/nr/2024.pdfMenntamálaráðuneytið. (2007). Menntun í mótun: Þróun menntastefnu á Íslandi í evrópsku samhengi. Sótt 20. ágúst 2008 af:

http://bella.mrn.stjr.is/utgafur/menntun_i_motun.pdfOliver, R. og Herrington. J. (2003). Exploring technology-mediated learning from a Pedagogical Perspective. Journal of Interactive

Learning Environments, 11(2), 111-126.Tyack, D. og Cuban, L. (1995). Tinkering towards utopia: A century og public school reform. cambridge: Harward University Press.Urwin, A. (2007). Online task design on the master of teaching. Í J. Pickering, C. Daly og N. Pachler (ritstjórar), New designs for

teachers’ professional learning (bls. 174-191). Institute of Education: University of London.Viherä, M. L og Nurmela, J. (2001). Communication capability is an intrinsic determinant for information age. Futures, 33 (3-4), 245-

265.Wilson, B., Sherry, L., Dobrovolny, J., Batty, M., og Ryder, M. (2000). Adoption of learning technologies in schools and universities. Í

H. H. Adelsberger, B. Collis, og J. M. Pawlowski (ritstjórar). Handbook on Information Technologies for Education and Training. New York: Springer-Verlag.