Trasa Piastowska

Po Obwodzie Murów Obronnych

Perły Secesji

Zabytkowe Kościoły wokół Rynku

Judaica Opola

Perły Secesji

2Wieża Piastowska

3

1. Wieża Piastowska

Trasę zaczynamy od zwiedzania Wieży Piastowskiej na Pasiece. Ta wieża jest nie tylko symbolem piastowskie-go panowania, to także symbol naszego regionu i mia-sta. Obecnie stanowi piękny punkt widokowy i stały rekwizyt scenografii Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej. Pokonując 163 stopnie, wejdziemy na galerię widokową, z której rozciąga się panorama Opola.

Wieża zbudowana została około 1300 roku przez księcia opolskiego Bolesława I i przetrwała wszelkie burze dziejowe. Co jakiś czas zmieniano jedynie hełm wieży. Dawniej wejście do niej znajdowało się wysoko nad ziemią, dostępne z galerii zamkowej lub drabiny. We wnętrzu wieży znajduje się loch, kuchnia, izba, sala i wartownia. Wieża Piastowska jest pięknym przykła-dem średniowiecznej architektury obronnej zbudowa-nej z cegły. Ma teraz 51 m wysokości, a obecny jej hełm pochodzi z roku 1962.

Z wyspy kierujemy się w stronę miasta. Przechodzimy przez most Zamkowy, zwany obecnie od koloru farby żółtym mostem. Udajemy się do kościoła Świętej Trójcy i kaplicy św. Anny.

2. Kościół Świętej Trójcy i kaplica św. Anny (oo. Franciszkanów)

Kościół i klasztor został zbudowany przez przybyłych w XIII wieku do Opola braci franciszkanów.

Murowany kompleks klasztorny postawiono w XIV wie-ku. Za czasów piastowskich świątynia była kościołem zamkowym, a kaplica św. Anny stała się mauzoleum opolskich Piastów. W kaplicy św. Anny, zwanej też Piastowską, znajdują się ufundowane przez księcia Bolka III gotyckie nagrobki Bolesława I (zm. 1313), Bolesława II (zm. 1356), Bolka III (zm. 1382) i jego żony Anny (zm. 1378).

Trasa PiastowskaTrasa wiedzie z wyspy Pasieka przez Rynek do wieży Zamku Górnego. Idąc nią, poznamy miej-sca, które historia wiąże z opolskimi Piastami, zobaczymy, gdzie stała pierwsza siedziba opol-skich książąt, co zachowało się po drugim zamku, które zabytki Opola mają piastowskie korzenie.

4

W podziemiach kościoła pochowanych zostało 8 ksią-żąt i 5 księżnych. Kościół Franciszkanów skrywa pew-ną tajemnicę: w podziemiach kaplicy św. Sakramentu znajduje się tajemniczy ganek, który ponoć dawniej łączył podziemnym przejściem kościół z zamkiem.

Z kościoła udajemy się w kierunku ratusza, stojącego w centralnej części Rynku. Wchodząc na Rynek, po lewej stronie mijamy kamienicę zwaną „książęcą”. Z charakterystycznym dla opolskiego budownictwa doby renesansu wykuszem, do roku 1532 była ona własnością opolskich książąt. Później stała się włas-nością różnych rodzin ziemiańskich. Jak głosi podanie, w 1655 r. nocował w niej król Polski Jan Kazimierz. Widniejąca na elewacji rzeźba lwa to pamiątka po funkcjonującej tu w latach 1824–1950 aptece „Pod Lwem”.

3. Ratusz

Ratusz – dominująca budowla opolskiego Rynku – jest także powiązana z polityką prowadzoną przez opolskich Piastów. Jego historia wywodzi się z domu kupieckiego, który stał w tym miejscu w 1308 roku. Tworzenie się samorządu miejskiego było wynikiem nie tylko rozwoju świadomości mieszczan, to także zasługa opolskich książąt, którzy trzykrotnie zmieniali prawo miejskie Opola, starając się dostosować je do nowych potrzeb mieszczan. W dawnym ratuszu re-prezentacyjna sala zwana była salą książęcą, a jedną z jej ozdób były zworniki z herbami opolskich Piastów. Obecny ratusz to efekt prac budowlanych prowadzo-nych w latach 1933–1936. Niestety „sala książęca” uległa wtedy zniszczeniu.

KościółŚwiętej Trójcy

i kaplica św. Anny

5

Kolejne kroki kierujemy w stronę ul. E. Osmańczyka. Idąc wzdłuż Alei Gwiazd Polskiej Piosenki, docho-dząc do tej ulicy, mijamy narożną kamienicę przy wschodniej pierzei Rynku. To dom nr 16, będący pierw-szym murowanym domem, który w 1421 r. został wybudowany dla Grety Preusskin. Stało się to dzięki testamentowi opolskiego księcia biskupa Jana Kropidły, który zapisał miastu 600 marek praskich na budowę murowanych domów. W XIX w. mieściła się tu księgarnia i sklep papierniczy Gustawa Raabego, w którym można było kupić także polskie książki.

4. Zespół Szkół Mechanicznych

Wchodzimy w ul. Osmańczyka. Idąc w górę ulicy, po prawej stronie mijamy dawne gimnazjum zamkowe, a obecnie Zespół Szkół Mechanicznych. Wybudowane w latach 1829–1830 gimnazjum swoją nazwę zawdzię-czało stojącemu tu dwadzieścia lat wcześniej Zamkowi Górnemu. Uczniami tej szkoły byli m.in. Konstanty Damrot, Karl Diatzka, Jan Kasprowicz, Juliusz Zupitz. Dziś mieści się w niej Zespół Szkół Mechanicznych.

Przy szkole stoi pomnik Józefa Lompy, nauczyciela, polskiego działacza, folklorysty, autora wielu książek i podręczników szkolnych.

5. Wieża Zamku Górnego

Koło kapliczki skręcamy w prawo, w ul. Władysława Opolczyka. To uliczka w mieście mało znana, mimo że upamiętnia jednego z najbardziej znanych książąt opolskich. Ślepa ulica, której nie widać, nie stoi przy niej żaden dom. W dawnych czasach była w tym miej-scu fosa zamkowa. W XIX wieku nazwana została ulicą Na Wałach. Tu widać gotycką wieżę Zamku Górnego, zbudowaną w końcu XIV wieku, oraz fragment muru z kwadratową wieżyczką. Od 1898 roku wieża stanowi część szkoły, została wkomponowana w zabudowania gimnazjum i stan ten do dziś nie uległ zmianie. Zamek Górny przypisywany jest księciu Władysławowi Opolczykowi. Książę zbudował go po roku 1382, kiedy Opole stało się jego azylem na koniec politycznej kariery. W 1615 r. pożar zniszczył zabudowania zamku, które następnie zostały rozebrane. Zachowała się jedynie wieża.

Ratusz

6Baszta artyleryjska

7

1. Most Groszowy

Spacer rozpoczynamy od mostu na Młynówce zwanego dawniej Groszowym. Ten secesyjny most spiął brzegi Młynówki w tym miejscu na początku XX wieku. W połowie XIX wieku była tu drewniana kładka. Przy moście wybudowany został drewniany domek dla poborcy myta za przejście. Obecnie w domku mieści się francuska naleśnikarnia, przy której można zobaczyć cztery rzeźby autorstwa Thomasa Myrtka.

Idziemy ul. W.A. Mozarta w kierunku placu Wolności, po prawej mijamy zmodernizowany gmach Filharmonii Opolskiej i pomnik Nike, dzieło opolskiego rzeźbiarza Jana Borowczaka. Dochodzimy do ronda, gdzie stała dawniej brama zwana Bytomską lub Krakowską. Była to najokazalsza brama Opola, która przypominała swo-im wyglądem krakowski Barbakan. Niestety w 1822 roku została rozebrana.

Kierujemy się na ul. Sempołowskiej. Dawniej po lewej stronie ulicy wznosiły się mury miejskie, po prawej jeszcze na początku XIX wieku rozciągał się teren daw-nego przedmieścia. Klasyczny pałacyk przy tej ulicy zbudowany został około 1836 roku, prawdopodobnie według projektu Jana Karola Lesera, nadwornego

Trasa po Obwodzie Murów ObronnychOpole zajmuje dzisiaj obszar 96 km2, dawniej miało powierzchnię zaledwie 16 ha. Od XIII wieku do początków XIX wieku obszar ten się nie powiększał, otoczone w średniowieczu murami Opole nie mogło wyjść poza tę granicę. W XIX wieku rozpoczęto rozbiórkę murów, bram miej-skich i wież obronnych, aby umożliwić miastu przestrzenny rozwój. Po dawnych obwarowa-niach pozostało jedynie parę fragmentów. Aby dokładnie poznać linię miejskich obwaro-wań, warto przespacerować się ulicami wytyczo-nymi na ich dawnym obwodzie.

8Pomnik Agnieszki Osieckiejna Wzgórzu Uniwersyteckim

9

architekta Pokoju. Po lewej znajduje się klasztor sióstr de Notre Dame, na dziedzińcu którego stoi baszta Wilk, stanowiąca część miejskich murów.

Wchodzimy na plac M. Kopernika. Po lewej stronie widzimy gmach Uniwersytetu Opolskiego.

2. Gmach Uniwersytetu Opolskiego oraz Wzgórze Uniwersyteckie

Dawny klasztor dominikanów. Po sekularyzacji majątku zakonników w 1811 roku klasztor został przekształcony na szpital św. Wojciecha. Od 2002 roku po kapitalnym remoncie całego zespołu poszpitalnego mieści się tu główna siedziba Uniwersytetu Opolskie-go – Collegium Maius. We wschodniej części wzgórza znajduje się Skwer Artystów, na którym usytuowano kilka współczesnych rzeźb portretowych artystów polskich, których twórczość związana była z Opolem z racji odbywającego się tu rokrocznie Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej, m.in. Agnieszki Osie-ckiej, Czesława Niemena, Marka Grechuty, Kabaretu Starszych Panów.

Od 1885 roku do budynku przylega kaplica św. Woj-ciecha, która została zbudowana na miejscu średnio-wiecznej baszty obronnej, będącej częścią obwarowań. Legenda głosi, że zbudowano ją po śmierci św. Wojcie-cha dla uczczenia jego pobytu w Opolu w 997 roku.

Będąc w tym miejscu, należy przejść na tyły kaplicy, przechodząc przez dziedziniec gmachu uniwersy-teckiego, po drodze mijając kolumnę dominikańską, kolumnę maryjną, rzeźbę Peregryna, Chrystusa Salwatora i Joanny Schaffgotsch i ze skarpy zobaczyć panoramę starego miasta. Tu stoją barokowe rzeźby H. Hartmanna „Cztery Pory Roku”, które od 1945 zdobiły park w Biestrzykowicach, a od 2004 roku po renowacji zdobią Wzgórze Uniwersyteckie. Mijając je, zobaczymy studnię św. Wojciecha, która ustawiona została w miejscu, gdzie do roku 1911 stała drewniana studnia, będąca pamiątką po dokonanym przez św. Wojciecha cudzie pojawienia się w tym miejscu wody. Idziemy w stronę kościoła zwanego popularnie kościołem „na górce”.

3. Kościół Matki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha

Dawne przekazy sugerują, że jest to najstarsza świąty-nia Opola, zbudowana na pamiątkę pobytu w naszym mieście św. Wojciecha. W 1295 roku kościół oddany został w opiekę dominikanom. Zachowało się w nim wyposażenie z XVIII wieku. W jego podziemiach pocho-

10

wano księcia biskupa Jana Kropidłę. Na placu przed kościołem stoi kapliczka z 1609 roku.

Kierujemy się w stronę pl. M. Kopernika. Mijamy rzeźbę św. Krzysztofa z Kopic, która została tu ustawiona w 2005 roku. Za rzeźbą widać fosę i pozostałości po Zamku Górnym stanowiące część miejskich obwaro-wań. Kierujemy się w lewo i dochodzimy do skrzyżowa-nia ul. E. Osmańczyka z ul. H. Sienkiewicza. Tu dawniej stała brama miejska zwana Gosławicką lub Górną. Po prawej stronie u wylotu ul. Sienkiewicza widzimy jednopiętrowy dom – to dawny zajazd „Pod Rosyjskim Carem”, w którym nocował car Aleksander I, a w 1848 roku zatrzymał się w nim w drodze do Berdyczowa Honoriusz Balzak, który jechał do Eweliny Hańskej.Obecnie budynek PCK. Idziemy w dół ul. Sienkiewicza, dochodząc do skrzyżowania z ul. kard. B. Kominka. Ten fragment ulicy stanowił część obwodu miejskich obwarowań, poza którymi rozciągało się przedmieście zamieszkane przez garncarzy.

Maszerujemy dalej ul. Kominka, dochodzimy do skrzyżowania z ul. Książąt Opolskich. Tu dawniej stała brama zwana Biskupią lub Mikołajską. Idziemy dalej do Odry ulicą M. Konopnickiej. Skręcamy w lewo. Teraz warto przejść bulwarem ks. S. Baldego wzdłuż murów odgradzających miasto od rzeki, dojść do dawnej basz-ty i fragmentu pozostawionych murów.

Mury obronne, baszta artyleryjska oraz Katedra Św. Krzyża

11

4. Baszta artyleryjska i mury obronne

Najlepiej zachowany fragment średniowiecznych fortyfikacji obronnych miasta. Obok murów odtworzono basztę artyleryjską oraz krużganek.

5. Katedra Podwyższenia Krzyża Świętego

Warto odwiedzić opolską katedrę, w której znajduje się chrzcielnica z XV wieku z herbem Opola, cu-dami słynący obraz Matki Boskiej Opolskiej, nagrobek ostatniego opolskiego Piasta Jana Dobrego oraz drzewo genea-logiczne opolskich Piastów z ok. 1700 roku. Katedra Podwyższenia Krzyża Świętego została zbudowana w XI wieku z inicjatywy polskiego króla Bolesława Chrobrego. Był to wtedy drewniany kościół pod tym samym wezwaniem.

Mury miejskie ciągnęły się też wzdłuż Młynówki aż do zielonego mostku.

ZabytkowyportalKatedryPodwyższeniaKrzyża Świętego

12

13

6. Opolska Wenecja

Ten fragment Opola najpiękniej prezentuje się obecnie wieczorem, kiedy stojące tu domy oświet-lone światłem elektrycznym odbijają się w wodach Młynówki. Przy małym moście Odrzańskim widzimy dawny szpital św. Aleksego, ufundowany po 1421 roku dzięki księciu biskupowi Janowi Kropidle, wraz z kaplicą św. Aleksego. Dziś mieści się tu Dom Opieki

„Caritas”.

Młynówka to stare koryto Odry, które swoją nazwę wzięło od stojących tu kiedyś młynów. Ten fragment miasta był gospodarczą częścią Opola.

Oprócz młynów znajdował się tu folusz, łaźnia, słodownia, rzeźnia, magazyny. W XIX wieku została zbudowana nad Młynówką synagoga, która w 1897 roku została kupiona przez Erdmanna Raabego i przekształcona na drukarnię i zakład litograficzny, obecnie jest siedzibą regionalnej telewizji. Widoczny obok plac był kiedyś zabudowany, stały tu do 1881 roku dwa młyny. Młyny się spaliły, a plac przezna-czono na targ dla handlarzy nabiałem, nazywając go targiem maślanym.

14MostGroszowy

15

1. Bank Rolników

Narożny budynek, w którym obecnie mieści się bank, wybudowany został w 1913 roku. Dekoracja elewacji od północnej strony imituje mur pruski. Natomiast od wschodniej strony budynku widać falistą linię dachu, a także roślinne ornamenty. Charakterystyczny dla obiektu jest narożny wykusz łączący obie elewacje.

Obok znajduje się kamienica z bogato zdobioną sztukaterią.

2. Kamienica ul. Książąt Opolskich 36b

Secesyjny charakter najlepiej oddaje okno u szczytu kamienicy. Wydłużony eliptyczny kształt okna otoczo-ny ornamentyką roślinną, podobnie jak portale okien. Na fasadzie pod balkonem z metalową balustradą, dekoracja - przeplatające się meandry z motywami roślinnymi. W oknach piwnicznych zachowała się oryginalna krata.

Teraz udajemy się w kierunku ratusza, na plac Rynku wchodzimy od północnej pierzei, skręcamy w lewo w ul. Osmańczyka, przy której możemy zobaczyć kolej-ny przykład opolskiej secesji.

3. Kamienica ul. Osmańczyka 16

Budynek powstał w 1728, natomiast dekoracja elewa-cji – w 1902 roku. Fasada budynku także urozmaicona wieloma rzeźbiarskimi motywami. W górnej części budynku, nad oknami, płaskorzeźby przedstawiające głowy ludzkie, niżej girlandy, oraz charakterystyczne

Perły SecesjiSecesja jako kierunek w architekturze rozwijała się w latach 1899–1925. W Polsce widoczna głównie w Krakowie, Łodzi i Wrocławiu, jednak i w Opolu możemy odnaleźć kilka jej przykładów. W tamtym okresie powstało wiele czynszowych domów mieszkalnych, zwłaszcza w rejonie ulic Damrota, Kołłątaja, Reymonta.

Trasa rozpoczyna się przy katedrze, od ul. Książąt Opolskich, gdzie znajdują się dwie secesyjne kamienice.

16

dla stylu secesyjnego motywy przypominające upięte draperie. Na parterze zachowały się drewniane witryny.

Z ul. Osmańczyka wchodzimy w ul. Żeromskiego. Dochodzimy do skrzyżowania ul. Reymonta z ul. Ozimską.

4. Kamienica ul. Reymonta

Przy skrzyżowaniu stoi kamienica wyróżniająca się spośród innych. Niedawno poddana renowacji przy-ciąga wzrok, zwłaszcza kolorystyka elewacji – intensywna zieleń. Na fa-

sadzie dominują ornamenty roślinne, dwa drzewa opla-tające swymi gałęziami okna na szczycie. Nad oknami trzeciego piętra motywy zwierzęce, sowy i wiewiórki, a na samej górze ptak z rozpostartymi skrzydłami.

Idąc w dół ul. Reymonta, dochodzimy do ul. Damrota, na której znajdują się kamienice stanowiące przykład szczególnego rodzaju secesji, o motywach nawiązują-cych do antyku.

5. Kamienica ul. Damrota 6

Dwie kamienice wzniesione obok siebie. Pierwsza z nich ma nr 6. Korpus budynku prosty, prostokątne duże okna, zdobiona głównie draperiami. W jednym z okien zachowany został witraż.

6. Kamienica ul. Damrota 4

Charakterystyczne dla kolejnej kamienicy jest falista linia balustrad balkonów i dachu, a także narożny owalny wykusz. Na fasadzie meandry, kartusze, szczyt zdobią ornamenty kwiatowe. Przy portalu bramy postaci dwóch aniołków. Między nimi owalne okienko. U szczytu budynków pomiędzy dwoma wazonami z kwiatami wytłoczony rok 1917.

Przechodząc ul. Damrota, możemy zatrzymać się na chwilę przy fontannie na środku okazałego placu Igna-cego Daszyńskiego.

7. Fontanna – Opolska Ceres

Secesyjna fontanna z 1907 roku, zaprojektowana przez rzeźbiarza E. Gomansky’ego. Na szczycie fontanny stoi bogini urodzaju Ceres. U jej stóp postacie symbolizu-

ul. Reymonta

17

jące opolski przemysł cementowy (mężczyzna z kilofem), rybołówstwo (mężczyźni z sieciami) i rolnictwo (dwie kobiety ze snopami i owocami). Dawniej fontannę zdobił ażurowy baldachim. W 2009 roku została przeprowadzona konserwacja obiek-tu oraz rewitalizacja całego placu.

Przechodząc ul. Krakowską, docho-dzimy do secesyjnego zielonego mostku na przedłużeniu ul. Mozarta.

8. Zielony most – most Groszowy

Powstał pod koniec XIX wieku. Charakterystyczny dla lat fin de siècle’u, stalowy w konstrukcji i secesyjny w kształcie (kwiatowe ornamenty), nazwany mostem Groszowym, jako że za przejście pobierano groszowe myto.

Przechodząc przez most, docieramy na wyspę Pasiekę, gdzie spacerując ulicami, odnaleźć można przykłady secesyjnego budownictwa. Najciekawszymi, ukazują-cymi ów styl są domy mieszkalne przy ul. Powstańców Śląskich (nr 11, 22).

Stąd możemy przejść nad staw Zamkowy, znajdujący się przy ul. Barlickiego, tam stoi Domek Lodowy.

9. Domek Lodowy

Wybudowany w 1909 roku z inicjatywy Towarzystwa Łyżwiarskiego jako jego stała siedziba.

Trasę możemy zakończyć w parku Nadodrzańskim nie-daleko stawu Zamkowego, mijając po drodze opolski amfiteatr.

DomekLodowy

18

OpolskaCeres

19

20Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego

21

1. Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego

Średniowieczny kościół z dwiema strzelistymi wieżami. Historia świątyni sięga roku 1024, kiedy to biskup wrocławski przekazał nowemu kościołowi w Opolu relikwie Świętego Krzyża. Wtedy też do widniejącego w herbie orła dodano połowę krzyża. We wnętrzu koś-cioła znajduje się m.in. kamienna gotycka chrzcielnica z herbem Opola (odnaleziona w 1962 roku podczas renowacji kościoła), a także kaplica Piastowska, zbu-dowana na przełomie XV i XVI wieku.

Wychodząc z katedry od ul. Katedralnej, idziemy w stronę kaplicy św. Aleksego, znajdującej się tuż obok, przy ul. Szpitalnej.

2. Kaplica św. Aleksego

Niewielka średniowieczna świątynia, zbudowana wraz z zespołem szpitalnym w 1421 roku. Gotycki kościółek przetrwał w niezmienionej formie do XIX wieku, kiedy to po odbudowie zmieniono ostrołukowe okna na pół-koliste oraz otynkowano ściany. We wnętrzu znajduje się późnobarokowy ołtarz wykonany po 1740 roku, a przeniesiony z kościoła Franciszkanów w 1812 roku. W centralnej części ołtarza umieszczono obraz przed-stawiający męczeńską śmierć św. Aleksego z rzeźbami dwóch biskupów i aniołów po bokach oraz z popiersiem Boga Ojca w zwieńczeniu. W kaplicy znajdują się rów-nież chór i organy z trzeciej ćwierci XIX wieku.

Zabytkowe Kościoły wokół RynkuTrasę rozpoczynamy na Rynku przy ratuszu. Wokół ratusza oglądamy elewacje odbudowa-nych po wojnie i współcześnie odrestaurowanych kamieniczek. Wychodzimy z Rynku od pierzei północnej (tj. mijając kamieniczkę nr 11 z lewej strony). Ul. Koraszewskiego, na której jesteśmy, prowadzi wprost do bram kościoła katedralnego Podwyższenia Krzyża Świętego.

22

Dalej idziemy ul. Katedralną w stronę mostu na Młynówce. Po prawej stronie uwidacznia się nam od-restaurowany fragment murów obronnych. Natomiast po lewej stronie szereg urokliwych kamieniczek, przez mieszkańców nazwanych opolską Wenecją. Gdy przyj-rzymy się uważnie, zauważymy wśród nich budynek starej synagogi. Idziemy wzdłuż nich po drugiej stronie kanału ul. Piastowską. Zwróćmy się w prawą stronę, tam stoi budynek Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego, a za nim wyłania się gotycka Wieża Piastowska, która jest pozostałością po zamku zburzonym w latach 1928–1930.

Dochodząc do mostu Zamkowego, zwanego także żółtym – od koloru farby pokrywającej balustrady

– udajemy się w kierunku kościoła Trójcy Świętej Ojców Franciszkanów.

3. Kościół Trójcy Świętej Ojców Franciszkanów

Kompleks kościelno-klasztorny ufundowany został przez Władysława I Opolczyka. Zbudowany w stylu gotyckim w połowie XIV wieku. Od roku 1313 jest miejscem spoczynku książąt opolskich. Burzliwa historia spowodowała wiele zmian pierwotnego wyglądu kościoła. W XV wieku dobudowano wieżę z kaplicą grobową Piastów, następnie do nawy kościo-ła dobudowano trzy nowe kaplice. Liczne pożary nie oszczędziły kościoła i klasztoru. W XIX wieku zostały przeprowadzone prace remontowo-konserwatorskie, w 1899 podwyższono wieżę i nakryto ją hełmem. Kolejne prace konserwatorskie przeprowadzono w latach 1950–1959. Odnowiono bryłę kościoła, do nawy głównej wstawiono nowy ołtarz. W 2007 roku przeprowadzono prace konserwatorskie, podczas których odkryto między innymi pierwotne polichromie sklepienia kaplicy św. Anny.

Kolejnym punktem trasy jest kościół Matki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha. Z kościoła Franciszkanów od ul. Franciszkańskiej przechodzimy przez Rynek i uda-jemy się na ul. św. Wojciecha, gdzie z daleka widać charakterystyczny kościół „na górce”. Na ul. Fran-ciszkańskiej mijamy kamienicę czynszową, idąc dalej

– Muzeum Śląska Opolskiego.

4. Kościół Matki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha

Wybudowany na najwyższym wzgórzu Opola przez dominikanów w XV wieku, gdzie św. Wojciech chrzcił Opolan. W kościele zachowało się wyposażenie z XVIII wieku, w podziemiach zamku pochowano księcia biskupa Jana Kropidłę.

23Kościół Matki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha

24Kościółśw. Sebastiana

25

Przy kościele możemy obejrzeć rzeźby Wzgórza Uni-wersyteckiego, rozpoczynając od prawej strony wej-ścia głównego do kościoła. Za żelazną furtką naszym oczom ukazują się cztery rzeźby symbolizujące cztery pory roku. Następnie na dziedzińcu uniwersytetu znajduje się studnia św. Wojciecha. Po drugiej stronie wzgórza przy głównym wejściu do Collegium Maius Uniwersytetu Opolskiego znajduje się Skwer Artystów, m.in. rzeźba Agnieszki Osieckiej, Czesława Niemena i Marka Grechuty.

Kierujemy się w stronę ul. Sienkiewicza. Idąc wzdłuż Centrum Handlowego „Solaris” po lewej stronie między drzewami, przy Zespole Szkół Mechanicznych możemy dostrzec pozostałości murów obronnych oraz wieże Zamku Górnego. Skręcamy w lewo w ul. Osmańczyka, następnie w prawo w ul. Staromiejską. Dochodzimy do ostatniego punktu naszej trasy – koś-cioła św. Sebastiana.

5. Kościół św. Sebastiana

Wybudowany w stylu barokowym w miejscu dawnej gospody, z której w 1679 roku rozprzestrzeniła się na miasto dżuma, uśmiercając połowę mieszkańców. We wnętrzu kościoła znajdują się: barokowy ołtarz wykonany w I połowie XVIII wieku, barokowa ambona z popiersiami ewangelistów oraz organy z bogato de-korowanym prospektem z aniołkami wykonane przez Fryderyka Wilhelma Schefflera.

Plac św. Sebastiana to dawny targ garncarski. Powstał w XVIII w., kiedy pożar strawił w 1739 roku stojące tu domy.

Wróciwszy do ul. Osmańczyka idziemy w dół – znaj-dziemy się w miejscu, z którego rozpoczęliśmy trasę: na opolskim Rynku.

26

Sklep obuwniczy Fedora Heymanna – ul. Krakowska

Towarzystwo Żydowskiej Historii i Literatury – ul. Kołłątaja

Cmentarz żydowski – ul. Struga/Graniczna

Biblioteka Kongregacji – ul. Piastowska

Nowa synagoga – ul. Piastowska – pomnik upamiętniający synagogę spaloną w czasie „nocy kryształowej” 9.11.1938

Stara synagoga – ul. Szpitalna

Browar Marcusa Friedlaendera – ul. Zamkowa/Minorytów

Związek Kobiet Żydowskich – ul. Zamkowa/Minorytów

Sklep odzieżowy Maxa Pfeiffera – Rynek

Wytwórnia likierów i sklep z alkoholem Salomona Kassela – Rynek

Sklep kolonialny i tytoniowy Wilhelma Schlesingera – ul. Osmańczyka

Sala modlitewna – ul. Staromiejska/Osmańczyka

Kościół pw. św. Sebastiana – ul. Łangowskiego

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

Ścieżka rowerowa Judaica OpolaTo ścieżka wyznaczona przez dwadzieścia miejsc życia opolskich Żydów przed II wojną światową:

27

Młodzieżowa Żydowska Grupa Sportowa – ul. Książąt Opolskich/Kominka

Przetwórnia mięsa koszernego Adolfa Nebela – ul. Koraszewskiego

Sklep kolonialny i tytoniowy Natana Cohna – ul. Koraszewskiego

Sala modlitewna – Rynek

Centrum żydowskiego życia w Opolu – ul. Koraszewskiego

Sklep z odzieżą i tekstyliami Samuela Gurassy’ego – ul. Osmańczyka/Rynek

Sklep kolonialny Hermanna Proskauera – Rynek

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Życie społeczności żydowskiej w Opolu prężnie rozwi-jało się przez II wojną światową. Pierwsze w Opolu manufaktury i fabryki zakładali Żydzi, np. Marcus Pinus w 1765 roku fabrykę skóry, a Marcus Friedlaender w 1824 roku, browar. Osiedlali się w niewielkich enkla-wach, zamieszkiwali głównie ulice: Św. Wojciecha, Zamkową, Minorytów, Książąt Opolskich oraz Osmańczyka.

28

Ścieżka rowerowa Perły Secesji OpolaTo ścieżka wyznaczona przez osiem najcenniejszych zabytków opolskiej secesji:

ul. Książąt Opolskich

29

Bank Rolników – ul. Książąt Opolskich 36a

Kamienica – ul. Książąt Opolskich 36b

Kamienica – ul. Szpitalna 3

Kamienica – ul. Piastowska 3

Dom mieszkalny – ul. Powstańców Śląskich 11

Dom mieszkalny – ul. Powstańców Śląskich 22

Domek Lodowy – ul. Barlickiego

Zielony mostek – ul. Mozarta

Ścieżkę rozpoczyna przejazd ulicą Książąt Opolskich, przy której znajdują się dwie secesyjne kamienice, w jednej z nich swoją siedzibę ma bank. Następnym punktem ścieżki jest kamienica przy ul. Szpitalnej, w której obecnie znajduje się pub Highlander. Aby dostać się do kamienicy, przejeżdżamy ul. Marii Konopnickiej oraz ul. ks. Stefana Baldego (promenada nad kanałem Młynówka).

Wyjeżdżamy z ul. Szpitalnej i kierujemy się na tzw. żółty most, prowadzący na wyspę Pasiekę, z którego również możemy podziwiać ową kamienicę od strony Młynówki. Zespół kamienic przy ul. Szpitalnej tworzy tzw. opolską Wenecję.

Pierwszym etapem przejazdu przez Pasiekę jest Ostró-wek, przy którym znajduje się kolejna kamienica (ul. Piastowska 3). Następnie przejeżdżamy wzdłuż Odry przez Ostrówek oraz ul. Barlickiego aż do ul. Powstańców Śląskich, przy której odnaleźć można dwa odrestaurowane domy mieszkalne z epoki. Jadąc dalej ul. ks. Jana Dobrego oraz ul. Niedziałkowskiego, docieramy do ul. Barlickiego, przy której znajduje się Domek Lodowy.

Ostatnim punktem ścieżki jest przejazd przez secesyj-ny „zielony mostek” na przedłużeniu ul. Mozarta.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

30

Jubileusz 50. KFPP

Rok 2013 będzie dla Opola świętem polskiej piosenki. Promocja tego wydarzenia będzie szeroko zakrojoną akcją w regionie i całej Polsce, która będzie trwała od początku roku. Planowane wydarzenia będą miały za zadanie przybliżenie historii Krajowego Festiwalu, jak i wprowadzenie w nową jakość i podkreślenie tożsamości festiwa-lu z miastem Opole.

Zapraszamy do wspólnego świętowania!

31

32

Styczeń

• Koncert Karnawałowy, Filharmonia Opolska

Luty

• Bal Karnawałowy, Galeria Sztuki Współczesnejwww.galeria.opole.pl

Marzec

• Festiwal Inter Opole, Teatr im. Jana Kochanowskiego

• Jarmark Wielkanocny, Muzeum Wsi Opolskiej

• Kiermasz Wielkanocny, deptak na ul. Krakowskiej

• Opolskie Lamy – Festiwal Filmowy www.opolskielamy.pl

Kwiecień

• Opolskie Konfrontacje Teatralne „Klasyka Polska”, Teatr im. Jana Kochanowskiego

• Dni Opola

• Międzynarodowa Wystawa Psów Rasowych, ul. Oleska 70 – „Okrąglak”

• Opolskie Targi Budownictwa „Mój Dom”, ul. Oleska 70 – „Okrąglak”

Maj

• Międzynarodowe Targi Turystyki, Sportu i Wypoczynku, Rynek

• Ogólnopolskie Targi Usług Medycznych, ul. Oleska 70 – „Okrąglak”

• Studencka Wiosna Kulturalna „Piastonalia”, Politechnika Opolska, Uniwersytet Opolski

• Festiwal Karaoke „Rozśpiewane Opole”, Rynek

Czerwiec

•Dzień Dziecka w MDK, ul. Strzelców Bytomskich 1www.mdk.punkt.pl

• Festiwal Filmów dla Dzieci „Zero Nudy”, MDK w Opolu, ul. Strzelców Bytomskich 1 www.mdk.punkt.pl

• Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej, Narodowe Centrum Polskiej Piosenki

• Opolski Festiwal Nauki, Politechnika Opolska, Uniwersytet Opolski

Imprezy cykliczne w Opoluwww.opole.pl/wydarzenia