Opracował; Daniel Gugała

Obróbka skrawaniem– rodzaj obróbkiubytkowej polegający na zdejmowaniu(ścinaniu) małych części obrabianegomateriału zwanych wiórami.

Obróbkę skrawaniem dzieli się na dwiegrupy:1. obróbkę wiórową2. obróbkę ściernąDo pierwszej grupy zalicza się metody, wktórych zdefiniowana jest geometria ostrza iich liczba. Drugą grupę stanowią metody, wktórych takie informacje nie są określone.

Aby zachodziło skrawanie materiału muszą byd spełnione trzy warunki

:

1. Ostrze narzędzia musi wykonać ruch względem materiału obrabianego,

2. Ostrze narzędzia musi mieć odpowiedni kształt,

3. Ostrze musi być twardsze niż materiał skrawany.

Ruchy robocze i posuwowe1. Ruchami głównymi nazywa się ruchy

narzędzia i materiału obrabianego,

2. Ruchami pomocniczymi nazywa się ruchy mające dosunięcie i odsuniecie narzędzia

Szybkośd skrawania i posuwSzybkość skrawania obliczamy ze wzoru:

v = π d n / 1000 [m/min],

gdzie:

d – średnica skrawanego przedmiotu (toczenie) lub narzędzia w [mm],

n – prędkość obrotowa przedmiotu obrabianego lub narzędzia w [obr/min],

Szybkośd skrawania i posuwDla strugania, dłutowania ze wzoru:

v = 2 H n / 1000 [m/min],

gdzie:

H – skok czyli droga narzędzia lub przedmiotu obrabianego od położenia

początkowego do końcowego w [mm],

n – liczba podwójnych skoków na minutę [2xskok/min]

Szybkośd skrawania i posuwDla szlifowania, gdzie ruchem głównym jest ruch

obrotowy ściernicy, prędkość skrawania wyznacza się ze wzoru:

v = π d n / 60000 [m/s],

gdzie:

d – średnica ściernicy w [mm],

n – prędkość obrotowa ściernicy w [obr/min].

Podział wiórówWiór odłamkowy (odłupywany, odrywany,odpryskowy), tworzący się w czasie skrawaniumateriałów kruchych (np. żeliwa i brązu); zalety:dobre upakowanie w pojemnikach na wióry; wady:duża chropowatość obrabianej powierzchni,przypadkowe kierunki ruchu wiórów stwarzająceniebezpieczeństwo dla obsługującego (koniecznapraca w okularach lub szczelne zamknięciepowierzchni roboczej),

Podział wiórówWiór wstęgowy (ciągły) – powstaje podczas skrawania materiałów plastycznych (stali) z dużymi prędkościami skrawania przy niewielkich przekrojach warstwy skrawanej tzn. małym posuwie i głębokości; zalety: dobra jakość obrabianej powierzchni, wady: małe upakowanie w pojemnikach z wiórami (poprawia się je przez wprowadzenie łamaczy wiórów), niebezpieczeństwo oplatania przez wióry obracającego się przedmiotu lub narzędzia, mogące spowodować jego zniszczenie,

Podział tokarekTokarka – obrabiarka przeznaczona do obróbkiskrawaniem przedmiotów najczęściej o powierzchni bryłobrotowych (wałki, stożki, kule, gwinty wewnętrzne izewnętrzne).

Narzędziem obróbczym są najczęściej nóżtokarski, wiertło lub narzędzia do gwintów. Obróbkę natokarce nazywa się toczeniem. Toczenie wykonuje siępoprzez wprawienie obrabianego przedmiotu w ruchobrotowy, a następnie skrawanie jego powierzchninarzędziem obróbczym. Obrabiany przedmiot mocuje sięw tym celu w uchwycie bądź w kłach.

Podział tokarekWażniejsze grupy i podgrupy tokarek:

1. uniwersalne, produkcyjne, precyzyjne,wielonożowe, ciężkie, kopiarki uchwytowe

2. tarczowe i karuzelowe

3. rewolwerowe

4. półautomaty tokarskie

5. zataczarki

6. specjalne (branżowe)

7. automaty tokarskie: jedno- oraz wielowrzecionowe

Podział frezarek1. pionowe

2. poziome

3. uniwersalne

4. do drewna

5. do kół zębatych

6. do gwintów

Noże tokarskie

Noże tokarskie

Noże tokarskie

Noże tokarskie

Noże tokarskie imakowe:

1 – zdzierak prosty, 2 – zdzierak wygięty,3 – wykańczak spiczasty, 4 – boczny wygięty,5 – wykańczak szeroki, 6 – boczny odsadzony, 7 –przecinak, 8 – czołowy, 9 – wytaczak prosty (dootworów przelotowych), 10 – wytaczak spiczasty (dootworów nieprzelotowych, 11 – wytaczak hakowy

Nóż prosty

Nóż prosty

Nóż wygięty

Nóż boczny wygięty

Nóż szeroki

Nóż boczny odsadzony

Nóż przecinak

Nóż wytaczak prosty

Nóż wytaczak spiczasty

Nóż do gwintu zewnętrznego

Nóż do gwintu wewnętrznego

Frezy

Podział frezów ze względu na kształt

1. frez walcowy – ostrza na powierzchni bocznej2. frez czołowy (oraz z czołem kulistym) – ostrza na powierzchni

czołowej3. frez walcowo-czołowy4. frez tarczowy5. frez kątowy – ostrza na dwóch powierzchniach stożkowych, służy do

jednoczesnego frezowania dwóch powierzchni płaskich nachylonych pod pewnym kątem

6. frez kształtowy7. frez do gwintów8. frez modułowy do frezowania zębów kół zębatych9. frez ślimakowy do frezowania zębów kół zębatych metodą

obwiedniową10. frez trzpieniowy11. frez palcowy – frez trzpieniowy walcowo-czołowy12. frez krążkowy

Podział frezów ze względu na geometrię ostrzy

1. walcowe – do obróbki płaszczyzn.

2. walcowo-czołowe – do obróbki płaszczyzn, płaszczyzn z obrzeżem, rowków teowych oraz powierzchni dowolnych.

3. tarczowe1. trzystronne z ostrzami prostymi – do wykonywania

rowków o zarysie prostoliniowym

2. trzystronne naprzemianskośne – również do wykonywania rowków o zarysie prostoliniowym

3. jednostronne (piłkowe) – do przecinania

4. kątowe – do wykonywania rowków trapezowych i kątowych

Podział frezów ze względu na geometrię ostrzy

1. walcowe – do obróbki płaszczyzn.

2. walcowo-czołowe – do obróbki płaszczyzn, płaszczyzn z obrzeżem, rowków teowych oraz powierzchni dowolnych.

3. tarczowe1. trzystronne z ostrzami prostymi – do wykonywania

rowków o zarysie prostoliniowym

2. trzystronne naprzemianskośne – również do wykonywania rowków o zarysie prostoliniowym

3. jednostronne (piłkowe) – do przecinania

4. kątowe – do wykonywania rowków trapezowych i kątowych

Podział obwodu na równe części