Oracle Database 11g. Przewodnik dla początkującychpdf.helion.pl/or11pp/or11pp-2.pdf · Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz¹tkuj¹cych Autor: Ian Abramson, Michael Abbey, Michael

Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz¹tkuj¹cychAutor: Ian Abramson, Michael Abbey, Michael Corey, Michelle MalcherT³umaczenie: Przemys³aw SzeremiotaISBN: 978-83-246-2548-2Tytu³ orygina³u: Oracle Database 11g, A Beginner's GuideFormat: 168×237, stron: 400

Profesjonalnie zarz¹dzaj danymi!

• Jak zainstalowaæ i uruchomiæ bazê danych Oracle?• Jak wykorzystaæ mo¿liwoœci jêzyka SQL oraz PL/SQL?• Jak wykonaæ kopiê bezpieczeñstwa bazy danych?

Bazy danych stanowi¹ fundament niejednej firmy. Na rynku znajduje siê wiele produktów przeznaczonych do ich tworzenia. Wœród nich mo¿na wskazaæ jeden, którego nazwa znana jest nawet osobom niezwi¹zanym z bran¿¹ informatyczn¹. Oracle — to synonim wydajnoœci i niezawodnoœci. Baza ta znajduje zastosowanie wszêdzie tam, gdzie przetwarzane s¹ ogromne iloœci danych. Chwila, ale przecie¿ takie narzêdzie musi kosztowaæ krocie... Nic bardziej mylnego! Oracle udostêpnia tak¿e darmow¹ wersjê swojej bazy — Express Edition. Dla zwyk³ego u¿ytkownika ograniczenia tej wersji nie s¹ dotkliwe, a korzystanie z niej gwarantuje œwietn¹ jakoœæ pracy z produktem lidera wœród baz danych.

Ksi¹¿ka „Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz¹tkuj¹cych” stanowi doskona³e, dopasowane do potrzeb pocz¹tkuj¹cego u¿ytkownika wprowadzenie do obs³ugi bazy danych Oracle. W trakcie lektury zdobêdziesz gruntown¹ wiedzê na temat instalacji oraz uruchamiania bazy danych, poznasz podstawy jêzyka SQL i PL/SQL, a tak¿e zaznajomisz siê z zadaniami stoj¹cymi przed administratorem baz danych. Ponadto zg³êbisz takie zagadnienia, jak bezpieczeñstwo bazy, metody wykonywania kopii bezpieczeñstwa oraz mechanizmy gwarantuj¹ce wysok¹ dostêpnoœæ. W ksi¹¿ce znajdziesz wiele æwiczeñ, pytañ kontrolnych oraz sprawdzianów, które pozwol¹ na przegl¹d i utrwalenie zdobytej wiedzy. Ksi¹¿ka ta jest obowi¹zkow¹ pozycj¹ dla wszystkich u¿ytkowników wchodz¹cych w œwiat baz danych Oracle!

• Podstawowe zagadnienia zwi¹zane z bazami danych• Instalacja i konfiguracja bazy danych Oracle• Nawi¹zywanie po³¹czenia z baz¹• Tworzenie zapytañ SQL• Wykorzystanie jêzyka PL/SQL do rozwi¹zywania zaawansowanych problemów• Administrowanie baz¹ danych• Tworzenie kopii bezpieczeñstwa• Przywracanie danych z kopii w przypadku utraty bazy• Zapewnianie wysokiej dostêpnoœci bazy przy u¿yciu mechanizmów: RAC, ASM oraz Data Guard• Praca z du¿ymi zbiorami danych

Wykorzystaj mo¿liwoœci bazy danych Oracle!

http://onepress.pl

http://helion.pl/zamow_katalog.htm

http://helion.pl/katalog.htm

http://helion.pl/zakupy/add.cgi?id=or11pp

http://helion.pl/emaile.cgi

http://helion.pl/cennik.htm

http://onepress.pl/online.htm

mailto:[email protected]

http://helion.pl/ksiazki/or11pp.htm

http://www.helion.pl/ksiazki/or11pp.htm

Spis tre�ci 5

Spis tre�ciO autorach ...............................................................................................13

O recenzentach ........................................................................................15

Wprowadzenie ..........................................................................................17

Rozdzia� 1. Bazy danych — podstawy .........................................................................21Baza danych ................................................................................................................................21Architektura Oracle 11g ..............................................................................................................23

Pliki steruj�ce ........................................................................................................................23Dzienniki powtórze� .............................................................................................................24Systemowy obszar tabelowy .................................................................................................24Obszar pomocniczy ...............................................................................................................25Domy�lny systemowy obszar tymczasowy ...........................................................................25Obszar wycofania ..................................................................................................................25Plik parametrów serwera .......................................................................................................26Procesy drugoplanowe ..........................................................................................................26

wiczenie 1.1. Przegl�d architektury bazy danych Oracle 11g ...................................................28Krok po kroku .......................................................................................................................28Podsumowanie �wiczenia ......................................................................................................28Administrator bazy danych ....................................................................................................29

Typy danych w Oracle 11g ..........................................................................................................30Typ varchar2 .........................................................................................................................31Typ number ...........................................................................................................................31Typ date .................................................................................................................................31Typ timestamp .......................................................................................................................32Typ clob ................................................................................................................................32Typ blob ................................................................................................................................32

Praca z tabelami ...........................................................................................................................33Tabele powi�zane z part_master ............................................................................................33

Obiekty sk�adowane ....................................................................................................................35Perspektywy ..........................................................................................................................35Wyzwalacze ..........................................................................................................................36Procedury ..............................................................................................................................36Funkcje ..................................................................................................................................37Pakiety ...................................................................................................................................37

Inne istotne elementy Oracle 11g ................................................................................................38Indeksy ..................................................................................................................................39U�ytkownicy .........................................................................................................................39

6 Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz�tkuj�cych

Limity dla obszarów tabelowych ...........................................................................................40Synonimy ..............................................................................................................................40Role .......................................................................................................................................41Domy�lne �rodowisko u�ytkowników ...................................................................................41

Uprawnienia do obiektów i uprawnienia systemowe ...................................................................42Odczyt (select) ......................................................................................................................43Wstawianie (insert) ...............................................................................................................43Modyfikowanie (update) .......................................................................................................43Usuwanie (delete) ..................................................................................................................43Uprawnienia systemowe ........................................................................................................44

G jak grid .....................................................................................................................................44Co dalej? ......................................................................................................................................47Sprawdzian ..................................................................................................................................49

Rozdzia� 2. Oracle — instalacja ..................................................................................51Planowanie instalacji ...................................................................................................................51

Definiowanie wymaga� systemowych ..................................................................................52Instalacja systemu Linux .......................................................................................................53

Konfigurowanie systemu operacyjnego .......................................................................................56wiczenie 2.1. Konfigurowanie parametrów j�dra ......................................................................58

Krok po kroku .......................................................................................................................59Podsumowanie �wiczenia ......................................................................................................60

Z Linuksem za pan brat ...............................................................................................................61Wybór komponentów ..................................................................................................................62Instalowanie oprogramowania Oracle .........................................................................................63

Asystent konfiguracji bazy danych ........................................................................................70Weryfikacja instalacji ............................................................................................................73

Podsumowanie .............................................................................................................................74Sprawdzian ..................................................................................................................................74

Rozdzia� 3. Po��czenia sieciowe .................................................................................77Oracle Net Services .....................................................................................................................78

Protoko�y sieciowe ................................................................................................................78Optymalizacja przepustowo�ci sieci ......................................................................................79Po��czenia .............................................................................................................................80Utrzymywanie po��cze� ........................................................................................................80Po�o�enia ...............................................................................................................................80

Serwer dedykowany a serwer wspó�dzielony ..............................................................................82Serwer dedykowany ..............................................................................................................82Serwer wspó�dzielony ...........................................................................................................82Procesy rozprowadzaj�ce ......................................................................................................85Monitorowanie serwera wspó�dzielonego .............................................................................86

Definiowanie po��cze� ................................................................................................................87Deskryptor po��czenia ...........................................................................................................87Definiowanie deskryptora po��czenia ....................................................................................88Oracle Connection Manager ..................................................................................................88Multipleksowanie sesji ..........................................................................................................89Filtrowanie ruchu z kontrol� dost�pu ....................................................................................89

Procesy nas�uchuj�ce Oracle Net .................................................................................................89Uwierzytelnianie has�em .......................................................................................................92Zwielokrotnione procesy nas�uchu ........................................................................................92Pule po��cze� ........................................................................................................................93

Mechanizmy odwzorowania nazw ...............................................................................................93Katalog LDAP .......................................................................................................................93Directory Information Tree ...................................................................................................94

Spis tre�ci 7

Nazwy wyró�niaj�ce (DN) ....................................................................................................94Jak wyszukiwa� informacje w katalogu ................................................................................95Aliasy nazw us�ug .................................................................................................................95Lokalne mechanizmy odwzorowania nazw ...........................................................................96Metoda uproszczona ..............................................................................................................96Zewn�trzne odwzorowywanie nazw .....................................................................................96Któr� wybra�? .......................................................................................................................97

Pliki konfiguracyjne Oracle .........................................................................................................97Narz�dzia administracyjne ...........................................................................................................98

Oracle Enterprise Manager/Grid Control ..............................................................................99Oracle Net Manager ..............................................................................................................99Konsola OEM ......................................................................................................................100Komponenty konsoli OEM .................................................................................................100Oracle Net Configuration Assistant .....................................................................................100Oracle Internet Directory Configuration Assistant ..............................................................101Polecenia konsoli systemowej .............................................................................................101Opcje zabezpiecze� Oracle Advanced Security ..................................................................103Procesy rozprowadzaj�ce ....................................................................................................103

wiczenie 3.1. Testowanie po��czenia ......................................................................................104Krok po kroku .....................................................................................................................104Podsumowanie �wiczenia ....................................................................................................106

Profile ........................................................................................................................................106Sie� Oracle w �rodowisku wielowarstwowym ..........................................................................107Instalowanie oprogramowania klienckiego Oracle 11g .............................................................108Sprawdzian ................................................................................................................................112

Rozdzia� 4. J�zyk SQL ..............................................................................................115Sk�adowe zapyta� SQL .............................................................................................................115

Zapytania DDL ....................................................................................................................115Zapytania DML ...................................................................................................................116

Podstawowe zapytania insert i select .........................................................................................117Zapytania insert ...................................................................................................................117Zapytania select ...................................................................................................................118

Proste klauzule where ................................................................................................................120Klauzula where z operatorami and i or ................................................................................122Klauzula where z negacj� ....................................................................................................123Klauzula where z zakresem .................................................................................................123Klauzula where z list� warto�ci ...........................................................................................124Klauzula where z dopasowaniem do wzorca .......................................................................124Klauzula where — popularne operatory ..............................................................................125

Podstawowe zapytania update i delete .......................................................................................125Zapytania update .................................................................................................................125Zapytania delete ..................................................................................................................127

Porz�dkowanie zbioru wynikowego ..........................................................................................128Funkcje w zapytaniach ..............................................................................................................130

Funkcje znakowe .................................................................................................................130Funkcje liczbowe .................................................................................................................131Funkcje agreguj�ce ..............................................................................................................132

Daty i funkcje operuj�ce na datach ............................................................................................132Funkcje operuj�ce na datach ...............................................................................................132Formatowanie warto�ci typu date ........................................................................................133Zagnie�d�anie funkcji .........................................................................................................133

Z��czenia tabel (ANSI i Oracle) ................................................................................................134Z��czenie wewn�trzne (inner join) ......................................................................................135Z��czenia zewn�trzne ..........................................................................................................138


wiczenie 4.1. Z��czanie tabel (wewn�trzne i zewn�trzne) ......................................................139Krok po kroku .....................................................................................................................140Podsumowanie �wiczenia ....................................................................................................141

wiczenie 4.2. Z��czenia zgodne ze sk�adni� ANSI SQL .........................................................142Krok po kroku .....................................................................................................................142Podsumowanie �wiczenia ....................................................................................................143Z��czenia wsobne ................................................................................................................144

Klauzule group by i having ........................................................................................................145Klauzula group by ...............................................................................................................145Klauzula having ..................................................................................................................146

wiczenie 4.3. Grupowanie wierszy w zapytaniach select ........................................................146Krok po kroku .....................................................................................................................147Podsumowanie �wiczenia ....................................................................................................148

Podzapytania proste i skorelowane ............................................................................................149Podzapytania proste..............................................................................................................149Podzapytania skorelowane ze z��czeniami ..........................................................................150

Operatory zbiorów: union, intersect i minus ..............................................................................151Operator union ....................................................................................................................152Operator union all ................................................................................................................152Operator intersect ................................................................................................................153Operator minus ....................................................................................................................153

wiczenie 4.4. Zastosowanie operatora sumy zbiorów .............................................................154Krok po kroku .....................................................................................................................154Podsumowanie �wiczenia ....................................................................................................155

Perspektywy ..............................................................................................................................155Sekwencje ..................................................................................................................................157Integralno�� bazy danych ..........................................................................................................158

Modele ER ..........................................................................................................................159Typy wi�zów integralno�ci ..................................................................................................159Ograniczenie odroczone ......................................................................................................160

Formatowanie zbioru wynikowego w SQL*Plus ......................................................................161Rozmiar wiersza, rozmiar strony .........................................................................................161Nag�ówek strony zbioru wynikowego .................................................................................161Stopka strony zbioru wynikowego ......................................................................................162Formatowanie kolumn .........................................................................................................162

wiczenie 4.5. Formatowanie wyników w SQL*Plus ...............................................................162Krok po kroku .....................................................................................................................162Podsumowanie �wiczenia ....................................................................................................164Zapisywanie wyników zapyta� do pliku .............................................................................164

Sprawdzian ................................................................................................................................164

Rozdzia� 5. J�zyk PL/SQL .........................................................................................167Istota i zastosowania j�zyka PL/SQL ........................................................................................168Podstawowa struktura programu PL/SQL .................................................................................169Typy danych w PL/SQL ............................................................................................................171

Dopuszczalne znaki .............................................................................................................171Operatory arytmetyczne ......................................................................................................172Typ varchar2 .......................................................................................................................174Typ number .........................................................................................................................174Typ date ...............................................................................................................................174Typ boolean .........................................................................................................................175

Pisanie programów PL/SQL w konsoli SQL*Plus ....................................................................176wiczenie 5.1. Tworzenie programu PL/SQL ...........................................................................178

Krok po kroku .....................................................................................................................178Podsumowanie �wiczenia ....................................................................................................179

Spis tre�ci 9

SQL w programach PL/SQL ...............................................................................................179Kursory PL/SQL .................................................................................................................179P�tla FOR z kursorem .........................................................................................................181

Obs�uga wyj�tków w programach PL/SQL ...............................................................................183Obs�uga b��dów w oparciu o wbudowane zmienne Oracle .................................................186

Sterowanie przebiegiem wykonania programu ..........................................................................188Przep�yw sterowania w programie ......................................................................................188

wiczenie 5.2. Instrukcje warunkowe i p�tle w j�zyku PL/SQL ...............................................195Krok po kroku .....................................................................................................................196Podsumowanie �wiczenia ....................................................................................................197

Tworzenie procedur sk�adowanych ...........................................................................................197Tworzenie i stosowanie funkcji .................................................................................................200wiczenie 5.3. Tworzenie i stosowanie funkcji PL/SQL ..........................................................201


Wywo�ywanie programu PL/SQL .............................................................................................203Sprawdzian ................................................................................................................................204

Rozdzia� 6. Administrator bazy danych ......................................................................207Zadania administratora bazy danych .........................................................................................207Zadania codzienne .....................................................................................................................208

Projektowanie architektury ..................................................................................................209Wymiarowanie ....................................................................................................................209Kopie zapasowe i odtwarzanie danych ................................................................................209Bezpiecze�stwo ...................................................................................................................209Wydajno�� i optymalizacja ..................................................................................................210Zarz�dzanie obiektami bazy danych ....................................................................................210Zarz�dzanie pami�ci� masow� ............................................................................................210Zarz�dzanie zmianami .........................................................................................................211Zadania planowe .................................................................................................................211Zarz�dzanie sieci� ...............................................................................................................211Diagnostyka .........................................................................................................................211

Infrastruktura bazy danych Oracle 11g ......................................................................................212Schematy .............................................................................................................................212Struktury sk�adowania danych ............................................................................................214

Tryby dzia�ania bazy danych Oracle 11g ...................................................................................215Tryby dzia�ania ....................................................................................................................216Zatrzymywanie bazy danych i instancji ..............................................................................217

Oracle Enterprise Manager ........................................................................................................218Konfigurowanie instancji ....................................................................................................219Sesje u�ytkowników ............................................................................................................219Resource Consumer Groups ................................................................................................220Schematy, bezpiecze�stwo i zarz�dzanie pami�ci� masow� ...............................................221Zarz�dzanie rozproszone .....................................................................................................221Mechanizmy hurtowni danych ............................................................................................222Inne .....................................................................................................................................222

Zarz�dzanie obiektami bazy danych ..........................................................................................223Pliki steruj�ce ......................................................................................................................223Dzienniki powtórze� ...........................................................................................................223Zarz�dzanie segmentem wycofania .....................................................................................223Obiekty schematu ................................................................................................................224

Gospodarowanie miejscem ........................................................................................................225Archiwizowanie dzienników ...............................................................................................225Pliki danych i obszary tabelowe ..........................................................................................226

Zarz�dzanie kontami u�ytkowników .........................................................................................228


Tworzenie konta u�ytkownika ............................................................................................229Edycja kont ..........................................................................................................................230

Zarz�dzanie uprawnieniami u�ytkowników bazy danych .........................................................230Przyznawanie uprawnie� .....................................................................................................231Role .....................................................................................................................................232Profile ..................................................................................................................................233

Podsumowanie ...........................................................................................................................234wiczenie 6.1. Tworzenie podstawowych obiektów .................................................................234


Sprawdzian ................................................................................................................................236

Rozdzia� 7. Kopie zapasowe i przywracanie danych ...................................................237Wykonywanie kopii zapasowych i przywracanie danych w bazach danych Oracle

— podstawy ............................................................................................................................237Od czego zacz�� ..................................................................................................................238Architektura systemu kopii zapasowych .............................................................................239Pliki binarne Oracle .............................................................................................................239Pliki parametrów .................................................................................................................240Pliki steruj�ce ......................................................................................................................240Dzienniki powtórze� ...........................................................................................................241Segmenty wycofania ...........................................................................................................241Punkty kontrolne .................................................................................................................242Dzienniki archiwalne ...........................................................................................................242Pliki danych, obszary tabelowe, segmenty, ekstenty i bloki ................................................243Zrzuty pami�ci procesów ....................................................................................................244

Kopiowanie i odtwarzanie danych metodami tradycyjnymi ......................................................245Rodzaje fizycznych kopii zapasowych ................................................................................246Zimne kopie zapasowe ........................................................................................................246Gor�ce kopie zapasowe .......................................................................................................247Przywracanie danych z zimnej kopii ...................................................................................248Odtwarzanie danych z gor�cej kopii ...................................................................................249Odtwarzanie w siedmiu krokach .........................................................................................250Odtworzenie z u�yciem plików steruj�cych ........................................................................251

Automatyzacja kopiowania bazy danych ...................................................................................251Kopiowanie archiwizowanych dzienników powtórze� ..............................................................253Oracle Data Pump ......................................................................................................................254Oracle Data Pump Export ..........................................................................................................255Oracle Data Pump Import ..........................................................................................................260Tradycyjnie: Export i Import .....................................................................................................264Pierwsze kroki z Oracle Recovery Manager ..............................................................................266

Architektura RMAN ............................................................................................................267Konfigurowanie katalogu odtwarzania i docelowej bazy danych ........................................270Najwa�niejsze cechy RMAN ..............................................................................................270Kopie zapasowe ..................................................................................................................273RMAN w panelach Oracle Enterprise Manager ..................................................................274Wykonywanie kopii zapasowej ...........................................................................................277Przywrócenie kopii i odtworzenie bazy danych ..................................................................279

wiczenie 7.1. RMAN od deski do deski ..................................................................................279Krok po kroku .....................................................................................................................280Podsumowanie �wiczenia ....................................................................................................281

Sprawdzian ................................................................................................................................281

Spis tre�ci 11

Rozdzia� 8. Mechanizmy wysokiej dost�pno�ci: RAC, ASM i Data Guard ....................283Co to jest wysoka dost�pno�� ....................................................................................................284Real Application Clusters ..........................................................................................................285Instalowanie klastra RAC ..........................................................................................................286Testowanie klastra RAC ............................................................................................................289

Zarz�dzanie obci��eniem ....................................................................................................290Automatic Storage Management .........................................................................................291

Instancja ASM ...........................................................................................................................292wiczenie 8.1. Instalowanie ASMLib .......................................................................................295


Tworzenie grup dyskowych ASM .............................................................................................297wiczenie 8.2. Tworzenie grup dyskowych ..............................................................................297


ASMLib i konsola polece� ASMCMD ......................................................................................298Przenoszenie bazy danych na instancj� ASM ............................................................................300Data Guard ................................................................................................................................302Tryby ochrony w Data Guard ....................................................................................................303Tworzenie serwera rezerwowego z kopi� fizyczn� ...................................................................306wiczenie 8.3. Tworzenie fizycznej kopii bazy danych ............................................................307


Podsumowanie ...........................................................................................................................308Sprawdzian ................................................................................................................................309

Rozdzia� 9. Du�e bazy danych ...................................................................................311Jak rozpozna� naprawd� du�� baz� ...........................................................................................311Partycjonowanie danych — jak i dlaczego ................................................................................312

Po co partycjonowa� baz� ...................................................................................................312Realizacja partycjonowania tabel ........................................................................................316

wiczenie 9.1. Utworzenie tabeli partycjonowanej zakresami z lokalnym indeksem ...............331Krok po kroku .....................................................................................................................331Podsumowanie �wiczenia ....................................................................................................332

Kompresowanie danych ............................................................................................................332Kompresja danych ...............................................................................................................334Kompresowanie klucza indeksuj�cego ................................................................................335

Zwi�kszanie wydajno�ci dzi�ki przetwarzaniu równoleg�emu ..................................................336Elementy przetwarzania równoleg�ego.................................................................................337Konfiguracja przetwarzania równoleg�ego ..........................................................................337Uruchamianie przetwarzania równoleg�ego ........................................................................338

Perspektywy zmaterializowane .................................................................................................340Zastosowania perspektyw zmaterializowanych ...................................................................340Przepisywanie zapyta� ........................................................................................................342Kiedy utworzy� perspektyw� zmaterializowan� .................................................................343Tworzenie perspektyw zmaterializowanych ........................................................................343

Funkcje agreguj�ce i analityczne ...............................................................................................344Funkcje agreguj�ce ..............................................................................................................344Funkcje analityczne .............................................................................................................347Inne funkcje .........................................................................................................................354

Modele SQL ..............................................................................................................................354wiczenie 9.2. Zastosowanie modeli i funkcji analitycznych ...................................................357


Sprawdzian ................................................................................................................................359


Dodatek A Odpowiedzi do sprawdzianów ..................................................................361Rozdzia� 1. Bazy danych — podstawy ......................................................................................361Rozdzia� 2. Oracle — instalacja ................................................................................................364Rozdzia� 3. Po��czenia sieciowe ................................................................................................365Rozdzia� 4. J�zyk SQL ..............................................................................................................366Rozdzia� 5. J�zyk PL/SQL .........................................................................................................368Rozdzia� 6. Administrator bazy danych .....................................................................................369Rozdzia� 7. Kopie zapasowe i przywracanie danych .................................................................372Rozdzia� 8. Mechanizmy wysokiej dost�pno�ci: RAC, ASM i Data Guard ..............................374Rozdzia� 9. Du�e bazy danych ...................................................................................................376

Skorowidz ...............................................................................................379

Rozdzia� 2.

Oracle — instalacja

Znajomo�� podstaw technologii stoj�cej za implementacj� baz danych Oracle i umiej�tno��pos�ugiwania si� tabelami, wierszami i kolumnami to umiej�tno�ci konieczne, ale nie dosta-teczne; w codziennej pracy potrzeba ich znacznie wi�cej, ale �eby z nich skutecznie skorzy-sta� (a w naszym przypadku — aby je prze�wiczy�), potrzebna jest dzia�aj�ca, zainstalowaniabaza danych. W toku instalowania oprogramowania bazy danych Oracle mo�na wybiera� spo-�ród rozmaitych opcji; na potrzeby niniejszego czysto edukacyjnego rozdzia�u za�o�ymy, �einstalujemy oprogramowanie z kompletem dost�pnych opcji. Gotowi? Najpewniej nie, ponie-wa� szczera ch�� to troch� ma�o, je�li nie zostanie uzupe�niona odpowiednio starann� analiz�i równie starannym planowaniem. Samo pobranie albo pozyskanie no�nika z oprogramowaniemOracle to w sumie naj�atwiejsza cz�� zadania. Dopiero potem zaczynaj� si� schody, a ichpierwszy stopie� to wybór systemu operacyjnego i konfiguracja systemu pod baz� danych.

Oracle dowiód� swojej skuteczno�ci w najró�niejszych systemach operacyjnych. Wydanie 11gby�o w pierwszej kolejno�ci udost�pnione dla systemów Linux (oraz dla innych systemówuniksopodobnych), zaraz potem pojawi�a si� edycja dla systemów z rodziny Windows — to ju�tradycyjny porz�dek publikacji nowych wersji oprogramowania w firmie Oracle. Zaczniemywi�c od pobrania z serwisu otn.oracle.com najnowszej wersji oprogramowania odpowiedniejdla posiadanego systemu operacyjnego.

Aby dokona� instalacji, a potem umo�liwi� maksymaln� wydajno�� dzia�ania oprogramowania,trzeba te� mie� mo�liwo�� ewentualnego dostosowania systemu operacyjnego. Dlatego naj-lepiej, aby Czytelnik dysponowa� dost�pem do systemu, w którym b�dzie instalowane oprogra-mowanie Oracle, w trybie administracyjnym. Przyda�oby si� te� pewne obycie z systememoperacyjnym i jego sk�adnikami. W rozdziale b�dziemy si� bowiem zajmowa� wy��cznie pod-stawowymi etapami instalacji oprogramowania Oracle w systemie Linux, od zebrania wymaga�systemowych po skompletowanie instalacji bazy danych Oracle w systemie.

Planowanie instalacjiFirma Oracle udost�pnia swoim klientom kluczowe informacje na temat instalowania opro-gramowania bazodanowego tej firmy, zarówno w postaci dokumentacji towarzysz�cej pakie-towi instalacyjnemu, jak i w postaci dokumentacji w serwisie wsparcia technicznego MetaLink.


Zawarto�� tych dokumentów (m.in. Quick Installation Guide, Database Readme oraz DatabaseRelease Notes) ma istotne znaczenie dla skuteczno�ci instalowania oprogramowania, a przedewszystkim pomaga w odpowiednim zaplanowaniu i przygotowaniu instalacji, bo obejmujewymagania sprz�towe, wymagania systemowe i niezb�dn� konfiguracj� poprzedzaj�c� insta-lacj�, a tak�e konfiguracj� po instalacji. Warto te� pami�ta� o nocie o wydaniu, która zazwyczajzawiera zaktualizowane porady instalacyjne, uzupe�nione o naj�wie�sze do�wiadczenia.

Pierwszy i najwa�niejszy etap to zbieranie informacji o elementach koniecznych do popraw-nego przeprowadzenia instalacji, a potem do skutecznego uruchomienia instancji bazy danych.Pomini�cie tego rozpoznania mo�e si� wkrótce zem�ci� znacznymi nak�adami pracy, bo cz�stoko�czy si� konieczno�ci� odinstalowania, a nast�pnie ponownego instalowania oprogramowa-nia (albo jego cz��ci). Zanim przyst�pimy do instalowania, musimy przede wszystkim dowie-dzie� si�, jakie s� wymagania odno�nie do systemu operacyjnego, i pami�ta�, �e niektóre stan-dardowe ustawienia to warto�ci minimalne, wi�c w wi�kszych systemach trzeba je odpowiednioprzeskalowa�.

W �rodowisku systemów Unix i Linux parametry j�dra systemu s� inicjalizowane przy roz-ruchu systemu; od obecno�ci i warto�ci niektórych z tych ustawie� zale�y na przyk�ad to, czyoprogramowanie Oracle b�dzie mog�o korzysta� z pami�ci wspó�dzielonej pomi�dzy proce-sami sk�adaj�cymi si� na serwer. Zaniedbanie weryfikacji i ewentualnej korekty parametrówsystemu nie musi przy tym uniemo�liwi� instalacji oprogramowania bazy danych, mo�e zato uniemo�liwi� jej rozruch. Do tego trzeba pami�ta� o �atach, które równie� powinny by�nak�adane odpowiednio do instalowanej wersji oprogramowania Oracle. Dopiero po pozna-niu wymaga� systemowych i zaopatrzeniu si� w niezb�dne �aty i wymagane warto�ci para-metrów dla aplikacji mo�emy przymierza� si� do faktycznej instalacji.

Definiowanie wymaga� systemowych

Minimalne wymagania odno�nie do sprz�tu dotycz� liczby procesorów, ilo�ci pami�ci i ilo�ciwolnego miejsca na dyskach twardych komputera, niezb�dnych do pomy�lnego zainstalowaniaoprogramowania Oracle. W przypadku Oracle 11g musimy mie� co najmniej 1 GB pami�ciRAM, a oprogramowanie zajmie na dysku od 3,5 do 5 GB miejsca. Wymogi odno�nie do pro-cesorów zostan� zweryfikowane ju� na etapie kontrolnym przed instalacj�. Co do pozosta�ychkomponentów sprz�towych, jak karty sieciowe czy dodatkowe dyski, to wymagania w tymzakresie s� zale�ne od �rodowiska, które zamierzamy utworzy�; na przyk�ad opcja RAC (RealApplication Clusters) ma wi�ksze wymagania ni� podstawowa instalacja.

W toku omówienia procesu instalowania i konfigurowania oprogramowania Oracle 11g jakosystem przyk�adowy b�dziemy wykorzystywali system Linux. W tym przypadku mo�emyzdecydowa� si� na instalacj� oprogramowania Oracle z kompletnym systemem operacyjnymOracle Enterprise Linux — wystarczy umie�ci� no�niki z pakietami instalacyjnymi OEL i uru-chomi� komputer z opcj� rozruchu z nap�du CD. Po zako�czeniu rozruchu zobaczymy planszeinstalacyjne, prowadz�ce u�ytkownika poprzez kolejne etapy instalacji i konfiguracji sk�adnikówsystemu operacyjnego.

Rozdzia� 2. � Oracle — instalacja 53

Instalacja systemu Linux

Na wi�kszo�ci ekranów pocz�tkowych wystarczy akceptowa� podpowiadane ustawienia stan-dardowe, zmieniaj�c ewentualnie j�zyk i inne najbardziej podstawowe parametry systemu.Pierwsza plansza instalacji systemu mo�e wymaga� dodatkowych informacji o partycji dysko-wej — mo�na j� zostawi� wed�ug ustawie� domy�lnych albo skonfigurowa� samemu. W drugimprzypadku powinni�my wskaza� partycje, na których montowany b�dzie g�ówny system plików,a tak�e partycj� dla podkatalogu /tmp oraz partycj� wymiany (swap). W minimalnym przy-padku powinni�my utworzy� (albo wyznaczy� spo�ród istniej�cych) osobn� partycj� na pami��wymiany (swap) oraz osobn� partycj� dla g�ównego systemu plików. Na rysunku 2.1 wida�plansz� instalatora z ekranem konfiguracji partycji dyskowych, wystarczaj�cych do póniejszegoprzeprowadzenia instalacji bazodanowego oprogramowania Oracle.

Rysunek 2.1.Konfiguracja partycjidyskowychw instalatorzesystemu Linux

Na rysunku 2.1 wida�, �e na dysku utworzony zosta� pojedynczy wolumin logiczny dla g�ów-nego systemu plików (/) oraz osobna partycja pami�ci wymiany (obszar wymiany to miejscena dysku, w którym system zapisuje niewykorzystywane chwilowo obszary pami�ci wirtualnej,kiedy potrzebne jest zwolnienie pewnej ilo�ci pami�ci fizycznej). Wida� te� osobne urz�dze-nie (partycj�) dla partycji rozruchu systemu (w pocz�tkowym obszarze dysku); w katalogug�ównym instalator utworzy typow� hierarchi� katalogów systemu uniksowego (/var, /tmp,/home itd.) — nie wydzielili�my dla nich co prawda osobnych partycji (jak zalecaj� admini-stratorzy systemów uniksowych), ale instalator poradzi sobie równie� z takim uk�adem. Samo-dzielnie b�dziemy musieli utworzy� tylko katalog dla oprogramowania Oracle.

Na tym etapie instalacji mo�na dopasowa� ilo�� miejsca dyskowego w systemie plików przy-sz�ego serwera tak, aby odpowiada�a wymaganiom oprogramowania Oracle. Rozmiar partycji


wymiany mo�emy zmieni� albo od razu, albo póniej; mo�emy te� zawczasu przygotowa�punkty montowania dla dowolnych innych systemów plików i partycji, wedle potrzeb. Po klik-ni�ciu przycisku Next pojawi si� nast�pna plansza instalatora.

Nast�pny etap instalacji pozwala na wybór jednego z dost�pnych programów rozruchowych(ang. boot loader). W nomenklaturze systemu Linux program rozruchowy to niewielki program�aduj�cy do pami�ci komputera j�dro systemu Linux, a nast�pnie uruchamiaj�cy to j�dro i prze-kazuj�cy mu kontrol� nad systemem. Do wyboru mamy programy rozruchowe LILO (LinuxLoader) oraz GRUB (GRand Unified Unix Bootloader). W dystrybucji Red Hat Linux orazw Oracle Enterprise Linux domy�lnym programem rozruchowym jest wspomniany GRUBi najbezpieczniej wybra� w�a�nie jego.

Kolejny etap instalacji systemu Linux to okre�lenie konfiguracji sieci i urz�dze� sieciowych(patrz rysunek 2.2). Mo�na tu poda� adres sieciowy komputera i okre�li� np. nazw� domenow�komputera; identyczn� konfiguracj� mo�na przeprowadzi� ju� po zainstalowaniu oprogramo-wania systemowego. Poszczególne pola wype�niamy odpowiednio do faktycznej konfiguracjisieciowej komputera, na którym instalujemy system (zazwyczaj przydzia� parametrów sie-ciowych odbywa si� przez serwer DHCP, ale mo�na te� r�cznie poda� adres IP, adres podsieci,mask� podsieci, domy�ln� bram� czy adres serwera nazw).

Rysunek 2.2.Konfiguracja sieci

Na kilku kolejnych planszach instalatora ustawia si� has�o u�ytkownika root oraz stref� cza-sow� i bie��c� godzin�. Has�o oczywi�cie trzeba starannie wybra� i dobrze zapami�ta�. Pozainstalowaniu systemu bez tego has�a nie mo�na si� b�dzie do niego zalogowa�. Domy�lnadystrybucja systemu sk�ada si� z pewnego standardowego zestawu pakietów oprogramowania,ale na której� kolejnej planszy instalatora mo�na te� okre�li� w�asn� list� pakietów do zainsta-lowania (pakiety mo�na te� instalowa� ju� po zainstalowaniu samego systemu). Do poprawnegozainstalowania Oracle Enterprise Linux 5.0 (wed�ug bie��cej wersji podr�cznika instalacji)konieczne s� nast�puj�ce pakiety:


� binutils-2.17.50.0.6-2.e15

� compat-libstdc++-33-3.2.3-61

� elfutils-libelf-0.125-3.e15

� elfutils-libelf-devel-0.125

� glibc-2.5-12

� glibc-common-2.5-12

� glibc-devel-2.5-12

� glibc-headers-2.5-12

� gcc-4.1.1-52

� gcc-c++-4.1.1-52

� libaio-0.3.106

� libaio-devel-0.3.106

� libgcc-4.1.1-52

� libstdc++-4.1.1

� libstdc++-devel-4.1.1-52.e15

� make-3.81-1.1

� sysstat-7.0.0

� unixODBC-2.2.11

� unixODBC-devel-2.2.11

Po zako�czeniu instalacji systemu obecno�� tych pakietów mo�na sprawdzi� z poziomu kon-soli nast�puj�cym poleceniem:

rpm -q unixODBC-devel-2.2.11

Je�li pakiety nie zosta�y zainstalowane albo instalacja si� nie uda�a, to dysponuj�c plikiempakietu, mo�na go doinstalowa� r�cznie za pomoc� nast�puj�cego polecenia:

rpm -ivh unixODBC-devel-2*rpm

Przebieg takiej instalacji wida� w oknie konsoli na rysunku 2.3; polecenie rpm -q pokazuje, �esystem nie zawiera pakietu unixODBC-devel, wi�c r�cznie uruchamiamy polecenie instalu-j�ce pakiet (rpm -ivh nazwa-pakietu). Identyczn� procedur� mo�emy powtórzy� dla wszystkichpakietów z listy pakietów wymaganych.


Rysunek 2.3. R�czne instalowanie pakietu w systemie

Konfigurowanie systemu operacyjnegoPo zainstalowaniu i uruchomieniu systemu operacyjnego pojawi� si� okna z informacjami licen-cyjnymi oraz okna kreatora kont u�ytkowników. To doskona�a okazja, aby utworzy� w syste-mie potrzebne konta u�ytkowników poza kontem root. W przypadku oprogramowania bazoda-nowego Oracle potrzebne b�dzie przynajmniej osobne konto u�ytkownika (oracle), osobnagrupa dla oprogramowania Oracle oraz osobna grupa administratorów baz danych (dba). Opro-

Pytania kontrolne

1. Które dokumenty zawieraj� informacje o wymaganiach systemowych i instrukcj� instalacji opro-gramowania Oracle?

2. Jaki jest pierwszy i najwa�niejszy etap instalacji oprogramowania Oracle?

3. Jakich urz�dze dyskowych potrzebujemy w minimalnym przypadku przy instalacji systemu Linuxpod k�tem oprogramowania Oracle?

4. Które polecenie sprawdza, czy w systemie zainstalowany jest pakiet o pewnej nazwie?

5. Ile pami�ci RAM wymaga podstawowa instalacja oprogramowania bazodanowego Oracle?


gramowanie Oracle powinno by� instalowane z poziomu konta u�ytkownika oracle, a przyokazji mo�emy od razu utworzy� równie� inne konta systemowe niezb�dne do dzia�ania innychkomponentów oprogramowania.

Na rysunku 2.4 wida� okno konsoli z przebiegiem procedury dodawania kont potrzebnychdo zainstalowania oprogramowania Oracle. Grupy tworzone s� za po�rednictwem poleceniagroupadd; nast�pnie do grupy przypisywane s� poszczególne konta (odbywa si� to za pomoc�polecenia usermod). W konsoli wida� te�, jak mo�na w �atwy sposób ustawi� albo zmieni�has�o danego konta (passwd). Gdyby�my chcieli doda� jeszcze jakie� konto (np. osasm dla instan-cji Automatic Storage Management), mo�emy to zrobi� poleceniem useradd.

Rysunek 2.4.Tworzenie grup i kontu�ytkowników

Istniej�ce w systemie konta u�ytkowników i zdefiniowane grupy mo�na konfigurowa� rów-nie� z poziomu interfejsu graficznego, za pomoc� narz�dzia wywo�ywanego poprzez menuSystem Tools/User Manager. Mo�na tu równie� dodawa� nowe konta i przypisywa� u�ytkow-ników do grup. Tak utworzone konta i grupy s� równowa�ne kontom i grupom tworzonymz poziomu konsoli — np. równie� posiadaj� swoje katalogi domowe. Opcje Add User i AddGroup w programie User Manager Tool s� wi�c bezpo�rednimi odpowiednikami polece� kon-solowych useradd i groupadd; obecno�� interfejsów b�d�cych alternatyw� dla polece� systemo-wych sprawia, �e system Linux jest prostszy w obs�udze i nie zmusza nikogo do wydawania„zakl��” w go�ej konsoli.

Konto u�ytkownika oracle powinno posiada� zestaw uprawnie� niezb�dnych do poprawnegouruchomienia oprogramowania. Nadanie tych uprawnie� odbywa si� poprzez dodanie kontaoracle do pliku /etc/security/limits.conf oraz uzupe�nienie informacji o sesji w pliku /etc/pam.d/login. W pliku limits.conf (poni�ej) konto oracle powinno otrzyma� limity liczby pro-cesów i liczby otwartych plików (atrybuty nproc i nofile). Zawarto�� pliku mo�na edytowa�za pomoc� dowolnego edytora teksu (np. Notepad):

plik /etc/security/limits.conf:#<domain> <type> <item> <value>#oracle soft nproc 2047oracle hard nproc 16384oracle soft nofile 1024oracle hard nofile 65536

plik /etc/pam.d/login:#%PAM-1.0


Pytanie do eksperta

P: Czy mno�enie kont u�ytkowników nie wp�ywa na bezpiecze�stwo systemu? Czy naprawd�konieczne jest zak�adanie jakichkolwiek kont poza root i oracle?

O: Bezpieczestwo systemu operacyjnego jest bardzo wa�ne; mimo to powinni�my utworzy� w syste-mie konto, z którego b�dziemy instalowa� oprogramowanie Oracle, a tak�e inne wymagane konta,na przyk�ad konta dla administratorów baz danych, którzy b�d� w przysz�o�ci opiekowa� si� opro-gramowaniem. Trzeba przy tym zadba�, aby ka�dy, kto loguje si� do systemu (ewentualnie ka�dyprzedstawiciel pewnej roli administracyjnej), posiada� w�asne konto; konto oracle powinno by� wyko-rzystywane wy��cznie do instalowania oprogramowania, a potem do jego �atania i aktualizowania.Poszczególne konta u�ytkowników powinny otrzyma� uprawnienia tylko do tych elementów, któres� zwi�zane z wykonywan� z tych kont prac�. Uprawnienia w systemie plików równie� powinnyzosta� przydzielone tylko u�ytkownikom i grupom, którzy naprawd� potrzebuj� takiego dost�pu.Nie wolno stosowa� wspólnych kont dla odmiennych zada, ani takich samych hase�. Bezpie-czestwo �rodowiska mo�na te� podnie��, ograniczaj�c dost�p do katalogów oprogramowaniaOracle — nie powinny by� dost�pne dla ka�dego, kto zdo�a zalogowa� si� na serwer.

auth [user_unknown=ignore success=ok ignore=ignore default=bad]pam_security.soauth include system-authaccount required pam_nologin.soaccount include system-authpassword include system-auth# pam_selinux.so close should be the first session rulesession required pam_selinux.so closesession include system-authsession required pam_loginuid.sosession optional pam_console.so# pam_selinux.so open should only be followed by sessions to be executed in the user contextsession required pam_selinux.so opensession optional pam_keyinit.so force revokesession required /lib/security/pam-limits.sosession required pam_limits.so

Zainstalowali�my system operacyjny, za�o�yli�my w nim konta i grupy potrzebne do zain-stalowania oprogramowania Oracle, ustawili�my im odpowiednie uprawnienia. Wci�� czekanas weryfikacja (i by� mo�e poprawienie) niektórych parametrów j�dra systemu Linux, takaby spe�nia�o przynajmniej minimalne oczekiwania oprogramowania bazy danych Oracle. ród�em informacji o tych wymaganiach jest dokument Oracle Quick Installation Guide. By�aju� mowa o tym, �e dokumentacja instalacji jest bardzo istotna i nie wolno jej zaniedba�.

�wiczenie 2.1.Konfigurowanie parametrów j�dra

Standardowej instalacji systemu Linux towarzyszy standardowy zestaw parametrów j�drasystemu; tymczasem oprogramowanie Oracle mo�e wymaga� niestandardowych parametrówj�dra. Niniejszym prze�wiczymy krok po kroku procedur� zmiany parametrów j�dra systemuoperacyjnego Linux; przy okazji omówimy znaczenie niektórych parametrów.


Krok po kroku 1. Wynotuj z instrukcji instalacji wymagane warto�ci parametrów; oto skrócona lista:

semmsl 250

semmns 32000

semopm 100

semmni 128

shmall 2097152

shmmax mniejsze z dwóch: po�owa rozmiaru pami�ci operacyjnejalbo 4 GB

shmmni 4096

file-max 512*PROCESSES

ip_local_port_range min: 1024, max: 650000

rmem_default 4194304

rmem_max 4194304

wmem_default 262144

wmem_max 262144

2. Sprawd bie��ce warto�ci parametrów w systemie. By� mo�e bie��ce warto�ci s� ju�ustawione powy�ej wymaganych i nie trzeba ich zmienia�. Do sprawdzenia warto�ciparametru j�dra s�u�y polecenie:

# /sbin/sysctl -a | grep nazwa-parametru

W miejsce „nazwa-parametru” wstaw nazw� parametru albo cz�� nazwy, któr� chceszwyfiltrowa� z wyniku polecenia sysctl -a, np. dla shm:

# /sbin/sysctl -a | grep shmkernel.shmmni = 4096kernel.shmall = 2097152kernel.shmmax = 2147483648

3. Wprowad potrzebne warto�ci parametrów j�dra do pliku /etc/sysctl.conf. Plik mo�naedytowa� za pomoc� dowolnego edytora plików tekstowych, np. vi. Interesuj� naswiersze dodane od wiersza z komentarzem #ORACLE 11gR1 Kernel Parametersa� do ko�ca pliku. Z pozosta�ych parametrów zmieniamy warto�� parametrukernel.shmmax. Oto przyk�adowy plik /etc/sysctl.conf; wiersze zmodyfikowanealbo dodane zosta�y wyró�nione pogrubieniem:

# Controls the maximum size of a message, in byteskernel.msgmnb = 65536# Controls the default maximum size of a message queuekernel.msgmax = 65536# Controls for maximum shared segment size, in bytes# CHANGED FOR ORACLE 11g # kernel.shmmax = 1073740324kernel.shmmax = 2147483648


# Controls the maximum number of shared memory segments, in pageskernel.shmall = 2097152#ORACLE 11gR1 Kernel Parameters – add the following linesfs.file-max = 6553600kernel.shmmni = 4096kernel.sem = 250 32000 100 128net.ipv4.ip_local_port_range = 1024 65000net.core.rmem_default = 4194304net.core.rmem_max = 4194304net.core.wmem_default = 262144net.core.wmem_max = 262144

4. Wymuszamy za�adowanie przez j�dro nowych warto�ci parametrów systemowych;mo�na to osi�gn�� poprzez ponowne uruchomienie serwera albo wykonanie polecenia:

# /sbin/sysctl -p

Po za�adowaniu nowych parametrów powinni�my móc sprawdzi� ich nowe warto�ci, tak jakna rysunku 2.5.

Rysunek 2.5.Weryfikacja nowychwarto�ci parametrówj�dra

Podsumowanie �wiczenia

Umiemy ju� sprawdza� i ustawia�, a tak�e weryfikowa� nowe warto�ci parametrów j�dra,niezb�dnych do skutecznego zainstalowania i uruchomienia oprogramowania Oracle. Zmianaparametrów j�dra systemu to nic innego, jak optymalizacja systemu pod k�tem oprogramo-wania, które zamierzamy w nim zainstalowa� i uruchomi�.


Z Linuksem za pan bratWiemy ju�, �e z Linuksem mo�na pracowa� z poziomu interfejsu graficznego albo w oknieterminalu, z poziomu konsoli. W dotychczasowych przyk�adach trzymali�my si� tej drugiejmetody i wspomagali�my si� ewentualnie edytorami plików tekstowych. Przy zarz�dzaniuniektórymi plikami i katalogami oprogramowania Oracle przydadz� si� nam kolejne poleceniasystemowe oraz umiej�tno�� odczytywania dokumentacji tych polece� (sk�adni wywo�aniai rozpoznawanych opcji). Do najbardziej podstawowych polece� systemu Linux nale�� pole-cenia zmiany bie��cego katalogu, kopiowania i przenoszenia (zmiany nazwy) plików, pole-cenia wywo�uj�ce systemowy edytor plików tekstowych, polecenia wy�wietlaj�ce zawarto��pliku strona po stronie i kilka innych; wszystkie je wywo�uje si� bardzo podobnie jak w innychsystemach uniksowych i uniksopodobnych; ró�nice mog� dotyczy� zestawu i nazw rozpozna-wanych opcji). Oto najbardziej przydatne polecenia systemu Linux:

� pwd wy�wietla bie��cy katalog roboczy,

� more nazwa-pliku wy�wietla zawarto�� pliku tekstowego strona po stronie,

� ls wy�wietla zawarto�� bie��cego katalogu (list� plików w katalogu),

� echo $ZMIENNA wy�wietla warto�� zmiennej �rodowiskowej ZMIENNA,

� mv nazwa-pliku nowa-nazwa-pliku zmienia nazw� pliku nazwa-plikuna nowa-nazwa-pliku,

� cp nazwa-pliku /nowy/katalog kopiuje plik do innego katalogu,

� rm nazwa-pliku usuwa plik nazwa-pliku (nie nale�y u�ywa� tego polecenia z symbolamiwieloznacznymi w nazwie pliku, a ju� na pewno nie w katalogu g�ównym).

Wszystkie polecenia systemowe s� opisane w dokumentacji systemowej. Ta sama doku-mentacja zawiera te� opis znaczenia poszczególnych parametrów oraz opis rozpoznawanychopcji polecenia, a czasem równie� przyk�ady wywo�ania. Wszystkie te informacje mo�nauzyska�, wydaj�c w konsoli polecenie man z nazw� polecenia, o którym chcemy si� czego�dowiedzie�. Na rysunku 2.6 wida� przyk�ad dokumentacji dotycz�cej polecenia grep, wywo-�anej poleceniem:

$ man grep

Pytania kontrolne

1. Jak sprawdzi� warto�ci parametrów j�dra w systemie Linux?

2. Jak w Linuksie wy�wietli� dokumentacj� systemow� dla polecenia grep?

3. Jakim poleceniem tworzy si� grup� u�ytkowników w systemach uniksowych?


Rysunek 2.6.Dokumentacjapolecenia grepwy�wietlanapoleceniem man grep

Wybór komponentówNiektóre z komponentów oprogramowania Oracle s� instalowane automatycznie, jako stan-dardowe elementy. Inne s� dost�pne na osobnych no�nikach albo w postaci osobno �ci�ganychpakietów. W Oracle 11g standardowa instalacja oprogramowania bazy danych obejmuje nast�-puj�ce elementy:

� Oracle Database Vault

� Oracle SQL Developer

� Oracle Configuration Manager

� Oracle Application Express

� Oracle Warehouse Builder

Nie b�dziemy si� tu wdawa� w omawianie sposobów licencjonowania wyda� standardowychi wyda� enterprise z pakietami, w których dost�pne s� poszczególne komponenty opcjonalne;wiadomo jednak, �e ró�nym potrzebom biznesowym dedykowane s� ró�ne grupy produktów.Przed przyst�pieniem do instalacji oprogramowania Oracle najlepiej rozpozna� te potrzebyzawczasu, aby mo�na by�o zainstalowa� komplet oprogramowania za jednym zamachem —cho� oczywi�cie zawsze jest mo�liwo�� doinstalowania kolejnych komponentów ju� po prze-prowadzeniu pocz�tkowej instalacji oprogramowania Oracle.


Za pomoc� instalatora oprogramowania Oracle — Oracle Universal Installer — mo�na prze-prowadzi� zarówno instalacj� podstawow� (Basic), obejmuj�c� standardowe opcje, jak i insta-lacj� wersji zindywidualizowanej (Advanced) z mo�liwo�ci� wyboru poszczególnych pakietówdo zainstalowania.

Instalowanie oprogramowania OracleAby zacz��, musimy uruchomi� instalator Oracle (Oracle Universal Installer) z konta u�ytkow-nika oracle. Instalator mo�emy uruchomi� z p�yty DVD albo z pakietu pobranego na kom-puter i rozpakowanego do katalogu instalacyjnego:

[oracle@mmrac1 database]$ ./runInstaller

Je�li przed uruchomieniem instalatora ustawimy odpowiednio warto�� zmiennej ORACLE_HOME,cz�� prezentowanych na kolejnych rysunkach ustawie� zostanie wprowadzona automatycznie.Tymczasem omówimy niektóre okna Oracle Universal Installer. Poszczególne rysunki mog�si� te� przyda� jako �ci�gi standardowych opcji i ustawie� dost�pnych na poszczególnychetapach instalacji. Na pierwszy ogie� idzie okno z rysunku 2.7.

Rysunek 2.7.Instalacjapodstawowa (Basic)albo zaawansowana(Advanced)

Po wybraniu instalacji standardowej (Basic) i po zako�czeniu procesu instalacji oprogramo-wania instalator uruchomi program asystenta konfiguracji bazy danych, za pomoc� któregob�dzie mo�na od razu utworzy� now�, pierwsz� baz� danych. W przypadku instalacji podsta-wowej nie ma mo�liwo�ci zainstalowania niektórych opcji (jak Automatic Storage Management),za to sama instalacja jest stosunkowo niewymagaj�ca, bez nadmiaru opcji. W przypadkuwybrania instalacji zaawansowanej (Advanced) mo�na b�dzie potem samodzielnie wybiera�poszczególne opcje instalacji oprogramowania. Na rysunku 2.7 zaznaczono opcj� Advanced, wi�ckolejne ilustracje b�d� dotyczy�y trybu instalacji zaawansowanej.


Przy przeprowadzaniu instalacji warto zapisywa� sobie na boku list� opcji wybieranychw toku procesu instalacji, co u�atwi póniejsze kolejne instalacje oprogramowania Oraclew takich samych konfiguracjach. W ten sposób zapewniamy sobie mo�liwo�� atwego tworze-nia jednolitych �rodowisk operacyjnych, a przede wszystkim zmniejszamy ryzyko przypad-kowego pomini�cia którego� z komponentów w instalacjach produkcyjnych.

Grupa z przypisanym w systemie operacyjnym kontem, z którego instalujemy oprogramo-wanie Oracle (oracle), musi mie� dost�p do katalogu instalacyjnego OraInventory. Zazwyczajwykorzystuje si� do tego grup� oinstall, jak na rysunku 2.8. Sam katalog OraInventory b�dziepóniej zawiera� informacje o sk�adnikach zainstalowanych w danym systemie i ich wersjach.Katalog OraInventory jest te� wykorzystywany do nak�adania �at na pliki binarne i do odinsta-lowywania ju� zainstalowanych oraz doinstalowywania brakuj�cych komponentów.

Rysunek 2.8.Katalog instalacyjnyoprogramowaniaOracle— OraInventory

Na kolejnym rysunku (patrz rysunek 2.9) wida�, �e instalator daje wybór pomi�dzy trzemazestawami komponentów w instalacji: Enterprise, Standard albo Custom. W przypadku wybra-nia Enterprise albo Standard instalator b�dzie instalowa� domy�lne sk�adniki oprogramowaniazdefiniowane w tych kategoriach. Kategorie te ró�ni� si� licencjonowaniem, a wersja Stan-dard (ubo�sza) mo�e by� ob�o�ona ograniczeniami co do liczby obs�ugiwanych procesorów.Co do zdania si� na domy�lny zestaw komponentów, opinie s� podzielone: jedni uwa�aj�, �ew systemie produkcyjnym nale�y instalowa� tylko to, co jest tam koniecznie potrzebne, innitwierdz�, �e nale�y instalowa� wszystko co dost�pne, aby da� programistom szans� wypró-bowania dodatkowych komponentów. W wi�kszo�ci instalacji najlepiej chyba dobra� kom-ponenty oprogramowania r�cznie, zaznaczaj�c opcj� Custom, a nast�pnie wybieraj�c do insta-lacji tylko to, co faktycznie b�dzie wykorzystywane w systemie. Nale�y przy tym pami�ta�o utrwaleniu konfiguracji instalacji, tak aby mo�na j� by�o w razie czego szybko powtórzy�w �rodowisku produkcyjnym.

Na serwerze mo�na utworzy� kilka katalogów domowych dla ró�nych wersji oprogramowaniai kolejnych zestawów na�o�onych �at. Na rysunku 2.10 wida� przyk�ad wspólnego katalogubazowego (Oracle Base) oraz osobnego katalogu domowego, w którym zainstalowana zosta-


Rysunek 2.9.Wybór zestawukomponentów

Rysunek 2.10.Wybór katalogudocelowego instalacji

nie konkretna wersja oprogramowania Oracle. Ten sam katalog mo�na i nale�y wykorzysta�równie� przy ewentualnym póniejszym doinstalowaniu komponentów, a tak�e przy nak�adaniu�at na istniej�ce komponenty oprogramowania Oracle.

Nast�pne okno instalatora (patrz rysunek 2.11) prezentuje wynik wst�pnej kontroli systemupod k�tem wymaganych warto�ci parametrów j�dra, dost�pno�ci pami�ci operacyjnej i listy �atdo na�o�enia, odpowiednich do posiadanej wersji systemu operacyjnego i wersji oprogramo-wania Oracle. Sprawdzane s� te� inne elementy �rodowiska, wymagane do zainstalowania,


Rysunek 2.11.Weryfikacja wymaga�systemowych

a potem do uruchomienia oprogramowania Oracle. Je�li na etapie planowania instalacji wyma-gania systemowe zosta�y sumiennie uwzgl�dnione, kontrola zako�czy si� pomy�lnie; w przy-padku ewentualnych b��dów nale�y skorygowa� konfiguracj� systemu i potem wznowi�instalacj�.

By�a niedawno mowa o tym, �e w przypadku instalacji w trybie Custom instalator pozwalana r�czny dobór komponentów do zainstalowania — wida� to na rysunku 2.12. Po zaznacze-niu po��danych komponentów i usuni�ciu zaznaczenia niepotrzebnych mo�na kontynuowa�instalacj�.

Rysunek 2.12.Wybór poszczególnychkomponentów instalacji(tryb Custom)


Po zainstalowaniu oprogramowania w systemie instalator mo�e uruchomi� program asystentakonfiguracji bazy danych, za pomoc� którego mo�na od razu skonfigurowa� i utworzy�pierwsz� baz� danych, ewentualnie uruchomi� kreatora konfiguracji podsystemu ASM. Narysunku 2.13 wida� okno instalatora z opcjami czynno�ci poinstalacyjnych. Je�li nie chcemyna razie tworzy� nowej bazy danych, ten sam program asystenta konfiguracji bazy danychmo�emy potem samodzielnie uruchomi� poza instalatorem. Dzia�anie programu asystentakonfiguracji bazy danych omówiono w nast�pnym podrozdziale („Asystent konfiguracji bazydanych”).

Rysunek 2.13.Po zako�czeniuinstalacji mo�naod razu przyst�pi�do konfigurowaniabazy danychalbo ASM

Rysunek 2.14 pokazuje ostatnie okno instalatora Oracle Universal Installer przed rozpocz�ciemw�a�ciwej instalacji oprogramowania. To ostatni moment, �eby zmieni� którekolwiek z opcjii parametrów instalacji. Instalator wy�wietla arkusz z podsumowaniem zestawu wybranychopcji i — odpowiednio do nich — z zestawem konkretnych wymaga� systemowych (g�ównieodno�nie do ilo�ci miejsca na dysku). Warto przejrze� wykaz i sprawdzi�, czy instalacja jest skon-figurowana odpowiednio.

Kolejne okno instalatora (rysunek 2.15) pokazuje ju� post�p kopiowania plików oprogramo-wania Oracle 11g do katalogu docelowego i katalogu bazowego. Komplet informacji opisu-j�cych przebieg instalacji jest równocze�nie rejestrowany do pliku dziennika, którego po�o�eniejest wy�wietlane w dolnej cz��ci okna — to pierwsze miejsce, w którym b�dziemy szuka�przyczyn ewentualnego niepowodzenia instalacji.

Instalacja obejmuje jeszcze jedn� czynno��, zilustrowan� na rysunku 2.16. Otó� aby doko�czy�instalacj�, nale�y wprowadzi� pewne zmiany uprawnie� dost�pu w systemie. S�u�� do tegodwa skrypty, które nale�y uruchomi� z konta u�ytkownika root (oba s� wymienione w oknieinstalatora). Nale�y si� wi�c zalogowa� na konto root i uruchomi� skrypt orainstRoot.sh,a nast�pnie root.sh.

Okno z rysunku 2.17 to zawsze mi�y widok, oznacza bowiem, �e instalator pomy�lnie zako�-czy� faz� instalacji oprogramowania w katalogach systemu. Po drodze instalator skonfigurowa�


Rysunek 2.14.Podsumowanieparametrów instalacji— ostatni momentna zmiany

Rysunek 2.15.W�a�ciwa instalacja— kopiowanie plików

proces nas�uchuj�cy (ang. listener) i instancj� bazy danych, wi�c nasza baza danych jest ju�gotowa do u�ycia. Konfiguracj� procesu nas�uchuj�cego zajmiemy si� w nast�pnym rozdziale;na razie wystarczy wiedzie�, �e proces nas�uchuj�cy jest konieczny do zestawienia zdalnegopo��czenia z instancj� bazy danych. Konfiguracja domy�lna obejmuje uruchomienie procesunas�uchuj�cego ze standardowym zestawem parametrów.


Rysunek 2.16.Ostatni szlif— uruchomienieskryptówpoinstalacyjnychz konta root

Rysunek 2.17.Szcz��liwy koniecinstalacjioprogramowaniabazy danych Oraclew systemie


Asystent konfiguracji bazy danych

Jednym z opcjonalnych etapów instalacji jest uruchomienie programu asystenta konfiguracjibazy danych (dbca — od database configuration assistant). Ten sam program mo�e te� zosta�uruchomiony osobno; w obu przypadkach mo�na za jego pomoc� utworzy� now� instancj�bazy danych. W programie dbca dost�pne s� standardowe szablony odpowiednie dla ró�nychtypów baz danych, z automatyczn� konfiguracj� niektórych parametrów instancji zale�nie odjej predefiniowanego typu. Program oferuje te� standardowe albo konfigurowalne has�a, kata-logi i obszary tabelowe. Decyzja odno�nie do odpowiedniego szablonu bazy danych powinnawynika� z fazy planowania instalacji. Przy okazji konfigurowania nowej bazy danych wybraneopcje i parametry b�d szablony warto zanotowa� gdzie� na boku, uzupe�niaj�c tymi notat-kami skrypt ponownej instalacji. Program konfiguracji bazy danych jest o tyle elastyczny, �epozwala na zmian� parametrów i po�o�enia plików tak�e ju� po utworzeniu instancji. Niektóredostosowania odbywaj� si� wr�cz na bie��co, bez zatrzymywania i ponownego rozruchu bazydanych; w Oracle 11g takich dynamicznych parametrów instancji jest jeszcze wi�cej ni�w poprzednich wydaniach.

Na rysunku 2.18 wida� pierwsze okno programu konfiguracji bazy danych: mo�na tu wybra�utworzenie nowej instancji, mo�na te� pozby� si� instancji ju� istniej�cej. Jest te� opcjautworzenia instancji ASM (Automatic Storage Management), o której b�dzie mowa w roz-dziale 8. Zaznaczenie opcji Configure Automatic Storage Management zako�czy konfigura-cj� instancji bazy danych (rozpocznie si� konfiguracja instancji ASM). My wybieramy opcj�Create a Database.

Rysunek 2.18.G�ówne opcjeprogramukonfiguracji bazydanych (dbca)

Nast�pne okno programu dbca zawiera trzy standardowe opcje konfiguracji bazy danych:General Purpose (baza danych ogólnego przeznaczenia — transakcyjna), Custom Database(baza danych konfigurowana przez u�ytkownika) oraz Data Warehouse (hurtownia danych).


Aby skutecznie przerabia� �wiczenia znajduj�ce si� w kolejnych rozdzia�ach ksi��ki, nale-�a�oby wybra� tu opcj� General Purpose. Taka konfiguracja obejmuje przyk�adowy schemat SHoraz inne schematy przyk�adowe.

Nast�pny etap konfiguracji polega na nadaniu nazwy dla instancji bazy danych i ustawieniuhase� dla kont SYS i SYSTEM. Has�a kont systemowych mog� by� takie same albo ró�ne — decy-zja nale�y do instaluj�cego. Wa�ne, aby dla �adnego z tych kont nie pozostawi� has�a domy�l-nego, bo ka�dy, kto kiedy� instalowa� baz� danych Oracle i zna has�a domy�lne, b�dzie móg�zalogowa� si� na konto systemowe. Co do pozosta�ych opcji, na razie mo�emy pozosta� przyparametrach domy�lnych — póniej, w miar� nabywania wiedzy o poszczególnych podsyste-mach, mo�na b�dzie zmienia� warto�ci wybranych parametrów konfiguracyjnych.

Aby mie� dost�p do przyk�adowych schematów w bazie danych, nale�y w kolejnym oknie pro-gramu konfiguracji bazy danych zaznaczy� opcj� Sample Schemas (patrz rysunek 2.19).

Rysunek 2.19.Instalacja bazydanych ze schematamiprzyk�adowymi

Przy tworzeniu bazy danych mo�na jej nadawa� parametry inicjalizacyjne. Na nast�pnymrysunku (patrz rysunek 2.20) wida� dziesi�te z kolei okno programu dbca, gdzie okre�la si�warto�ci tych parametrów. Mo�na tu dostosowa� ilo�� pami�ci operacyjnej przydzielonej doinstancji — jako procent ��cznej ilo�ci dost�pnej pami�ci albo w warto�ciach bezwzgl�dnych.Warto te� ustawi� zestawy znaków obs�ugiwane w bazie danych (zak�adka Character Sets); ichpóniejsza zmiana jest trudniejsza ni� zmiana przydzia�u pami�ci i warto zrobi� to raz a dobrze.Zestawy znaków s� istotne wsz�dzie tam, gdzie w bazie danych maj� by� przechowywaneci�gi znaków z narodowymi znakami diakrytycznymi; bezpiecznym ustawieniem jest zestawznaków Unicode, nadaj�cy si� do reprezentowania znaków wielu j�zyków.

Ostatnie czynno�ci realizowane przez program konfiguracji bazy danych to utworzenie samejbazy danych i ewentualnie utworzenie skryptów automatyzuj�cych tworzenie podobnych bazdanych b�d zapisanie konfiguracji jako nowego szablonu. Na rysunku 2.21 wida� opcj� zapisu


Rysunek 2.20.Parametrypocz�tkowe nowejbazy danych

Rysunek 2.21.Opcje automatyzacjitworzenia nast�pnychbaz danych: skrypty(lub szablony)

konfiguracji w postaci szablonu o zdefiniowanej przez u�ytkownika nazwie, z ewentualnymopisowym komentarzem. Z kolei skrypty przydadz� si� wtedy, kiedy w przysz�o�ci trzebab�dzie szybko utworzy� identyczn� baz� danych — skrypty zrobi� to bez po�rednictwa pro-gramu dbca. Ewentualny nowy szablon b�dzie dost�pny przy tworzeniu kolejnych baz danychw tej samej instalacji za pomoc� programu konfiguracji bazy danych.


Weryfikacja instalacji

System operacyjny jest ju� skonfigurowany, oprogramowanie baz danych Oracle zainstalo-wane w systemie, mamy te� utworzon� pierwsz� baz� danych. Teraz wystarczy tylko sprawdzi�,czy ca�o�� faktycznie znajduje si� tam, gdzie trzeba, i czy dzia�a zgodnie z oczekiwaniami.W tym celu najlepiej przejrze� katalogi bazy danych i pliki dzienników. Przede wszystkim plikdziennika instalacji, utworzony przez instalator oprogramowania Oracle (rysunek 2.22 ilustrujeprzyk�adow� zawarto�� takiego pliku).

Rysunek 2.22. Pliki dzienników instalacji

Nast�pne do sprawdzenia s� pliki b��dów bazy danych, w których szukamy �ladów ewentu-alnych b��dów i problemów wynikaj�cych z nieodpowiednich parametrów inicjalizacyjnych bazydanych. Standardowo pliki dzienników s� zapisywane w katalogu $ORACLE_BASE\admin\<SID>, gdzie <SID> to nazwa bazy danych. Te same informacje mo�na uzyska�, nawi�zuj�cpo��czenie z baz� danych i odpytuj�c o warto�� z v$parametr, gdzie nazwa to background_dump_�dest. Warto jeszcze sprawdzi� w systemie plików, czy pliki danych wyl�dowa�y w katalogu,w którym powinny wyl�dowa�. To równie� mo�na za�atwi� zapytaniem do bazy danych, np.takim:

select file_name from dba_data_files;

Powy�sze zapytanie wy�wietli nazwy wszystkich plików bazy danych.


Na koniec nale�a�oby si� jeszcze zalogowa� do interfejsu OEM (Oracle Enterprise Manager)i sprawdzi�, czy baza danych jest dost�pna. W nast�pnych rozdzia�ach opowiemy o jeszczekilku mo�liwych sprawdzianach poprawno�ci instalacji i konfiguracji bazy danych; b�dzie te�wi�cej o narz�dziu OEM i obszarach tabelowych oraz plikach danych. Tymczasem mo�emyjeszcze sprawdzi� zaj�to�� pami�ci procesów w systemie operacyjnym i porówna� ilo�� pami�cidla procesów Oracle z konfiguracj�. Do wy�wietlenia listy procesów w systemie mo�na u�y�polecenia top, wy�wietlaj�cego procesy mi�dzy innymi wed�ug zaj�to�ci procesora i zaj�to�cipami�ci. Na koniec warto sprawdzi� ilo�� wolnego miejsca w systemie plików.

Po zako�czeniu tej podstawowej kontroli mo�na powiedzie�, �e system i baza danych s� gotowedo u�ycia; mo�na ju� zainstalowa� aplikacje korzystaj�ce z bazy danych, utworzy� w niejkonta u�ytkowników, uruchomi� procedury i mechanizmy wykonywania kopii zapasowychi monitoringu. Dzia�aj�cy monitoring i mechanizm wykonywania kopii zapasowych to równie�dobry sprawdzian poprawno�ci dzia�ania bazy danych (zw�aszcza po prze�wiczeniu odtwa-rzania danych z kopii zapasowej) i bezwzgl�dnie warto to zrobi� jeszcze przed udost�pnieniembazy danych jej u�ytkownikom.

PodsumowaniePrzy instalowaniu oprogramowania baz danych Oracle kluczowym etapem jest etap planowa-nia i rozpoznania wymaga�, zarówno od strony wymaga� biznesowych, jak i wymaga� opro-gramowania Oracle 11g wzgl�dem systemu, w którym ma dzia�a� baza danych. Do skutecz-nego przeprowadzenia instalacji niezb�dna jest podstawowa wiedza o systemie operacyjnym,znajomo�� mechanizmów kontroli dost�pu, umiej�tno�� zarz�dzania kontami systemowymii weryfikacja dost�pno�ci koniecznych zasobów sprz�towych. Jako system bazowy dla opro-gramowania Oracle 11g mo�na wykorzysta� dedykowan� dystrybucj� systemu Linux podnazw� Oracle Enterprise Linux, zawieraj�c� komplet pakietów niezb�dnych do dzia�ania opro-gramowania Oracle. Przed sam� instalacj�, aby przebiega�a mo�liwie g�adko, nale�y zaopa-trzy� si� w dokumentacj� i instrukcj� instalacji; w toku instalacji warto natomiast notowa�parametry konfiguracyjne i rejestrowa� przebieg instalacji — przyda si� to przy kolejnychtakich operacjach.

Sprawdzian 1. Ile miejsca na dysku potrzeba, �eby zainstalowa� oprogramowanie Oracle 11gw systemie Linux?

2. Jakie konta i jakie grupy s� potrzebne do przeprowadzenia procesu instalacji?

3. Czy proces instalacji oprogramowania Oracle obejmuje automatycznie instalacj�bazy danych Oracle? Wyja�nij.

4. Co powinno poprzedza� w�a�ciw� instalacj� oprogramowania Oracle?

5. Jakie typy instalacji (zestawy komponentów) oprogramowania Oracle 11g oferujeOracle Universal Installer?


6. Jak nazywa si� katalog domowy konta instalacji Oracle? Czy mo�e by� ich wi�cej?

7. Jakie inne produkty (poza sam� baz� danych) s� instalowane domy�lnie?

8. Jak nazywa si� narz�dzie do tworzenia instancji baz danych po zainstalowaniuoprogramowania Oracle 11g?

9. Jakie jest domy�lne has�o do kont SYS i SYSTEM?

10. Które skrypty trzeba uruchomi� z konta root, aby doko�czy� instalacj� oprogramowaniaOracle 11g?

Documents

Oracle Database 11g. Przewodnik dla początkującychpdf.helion.pl/or11pp/or11pp-2.pdf · Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz¹tkuj¹cych Autor: Ian Abramson, Michael Abbey, Michael