Կենտ րո նա կան բանկն

ան սա սան էՎեր ջին ան գամ Կենտ­րո նա կան բան կը վե րա­ֆի նան սա վոր ման տո կո­սադ րույ քը վե րա նա յել է ան ցած տար վա սեպ տեմ­բե րին՝ այն նվա զեց նե լով 0,5­տո կո սա յին կե տով։

Հոկ տեմ բե րի 9-ի նիս-տում ԿԲ խոր հուր դը ո րո-շել է ան փո փոխ պա հել վե-րա ֆի նան սա վոր ման տո-կո սադ րույ քը՝ 8%։ Ըստ ԿԲ հա ղոր դագ րու թյան՝ 2012թ. սեպ տեմ բե րին ար ձա նագր-վել է 0,8% գնաճ, ին չի արդ-յուն քում 12-ամս յա գնա ճը նույն պես մնա ցել է ան փո-փոխ՝ կազ մե լով 2,5%, ո րը տա տա նումն ե րի թույ լատ-րե լի մի ջա կայ քի (4±1,5%) ստո րին մա կար դակն է։

«Խոր հուրդն ար ձա նագ-րեց, որ ար տա քին հատ վա-ծից ակն կալ վող ազ դե ցու-թյուն նե րը մնում են թույլ գնա ճա յին։ Չ նա յած զար-գա ցած երկր նե րի պարտ-քա յին հիմն ախն դիր նե-րի քա ղա քա կան լու ծում-նե րի վե րա բեր յալ ա նո րո-շու թյուն նե րի պահ պան ման պայ ման նե րում կան խա-տես վող հո րի զո նում ակն-կալ վում է հա մաշ խար հա-յին պա հան ջար կի ցածր մա կար դակ, այ դու հան դերձ պա րե նա յին ապ րանք նե-րի մի ջազ գա յին շու կա-յում դեռևս պահ պան վում է հիմն ա րար լար վա ծու-թյունն ու ձևա վոր ված թույլ գնա ճա յին մի ջա վայ րը՝ պայ մա նա վոր ված ցո րե նի մի ջազ գա յին գնի շա րու-նա կա կան ա ճով։ Վեր ջի-նիս ազ դե ցու թյու նը ներ քին գնե րի վրա շա րու նակ-վել է նաև սեպ տեմ բե րին՝

Հա յե րին ոչ ոք բռնու թյամբ Ռու սաս տան չի տա նում. ՌԴ դես պան

Ոչ ոք հա յե րին բռնու թյամբ չի ու ղար կում Ռու սաս տան, նրանք ի րենք են գնում։ Ե րեկ հրա վիր ված ա սու լի սին նման հայ տա րա րու թյուն է ա րել Հա յաս տա նում Ռու սաս տա-նի դես պան Վ յա չես լավ Կո-վա լեն կոն՝ պա տաս խա նե-լով հար ցին, թե ին չու եղ բայ-րա կան եր կիր Ռու սաս տա նը չի գնում Հա յաս տա նին ըն-դա ռաջ և փա կում «Հայ րե-նա կից ներ» պե տա կան ծրա-գի րը, ո րը, շա տե րի կար-ծի քով, նպաս տում է Հա-յաս տա նի քա ղա քա ցի նե րի՝

Ռու սաս տան ար տա գաղ թին (Tert.am)։

«Արդ յո՞ք ինչ-որ մե կը հա-յե րին Ռու սաս տան է քա-շում։ Արդ յո՞ք ինչ-որ մե կը բռնու թյամբ է տա նում այն-տեղ։ Դուք կար ծում եք՝ ե թե փա կեք ներ կա յա ցուց չու թյու-նը, մար դիկ չե՞ն գնա։ Արդ-յո՞ք խնդի րը ներ կա յա ցուց չու-թյունն է»,– հար ցադ րումն եր է ա րել դես պա նը՝ նշե լով, որ խնդի րը ոչ թե Միգ րա ցիոն ծա ռա յու թյան ներ կա յա ցուց-չու թյունն է, այլ «ինչ-որ այլ բան»։

«Ին չո՞ւ են մար դիկ գնում Հա յաս տա նից։ Գ նում են, քա նի որ նրանք ինչ-որ օբ-յեկ տիվ պատ ճառ ներ ու նեն,

և դա, ան շուշտ, կապ չու-նի Դաշ նա յին միգ րա ցիոն

«Հայ րե նա կից­նե՞րն» են մե­ղա վոր, թե՞ ՀՀ իշ խա նու թյուն­նե րըխմբագրական

էջ 2 ›››

Մի ջու կա յին մեկ ռում բը կա րող է փչաց նել քո ամ բողջ օ րըՍալ բի Ղա զար յան, տե սա կետ

էջ 2 ›››

Օս կան յանն ա ռա ջար կում է բա նա վի ճել հինգ թե մա նե րի շուրջ

էջ 3 ›››

Ընտ րու թյուն նե­րով չենք կա րո­ղա նա փո խել չընտր ված չիշ­խա նու թյու նըՀարցազրույց Տիգ րան Խզ մալ ա նի հետ

էջ 4 ›››

Փոր ձը գնում է ներդր մանՖի նան սա կան հաշ տա րա­րի հայ կա կան մո դե լը հե­տաքրք րել է Ուկ րաի նա յին

էջ 5 ›››

Վ ճա րե լով Լեռ նա յին Ղա­րա բա ղի գի նըԿենտ րո նա կան բան կը «Զո լո տա յա կո րո նա յին» զրկել է լի ցեն զիա յից

էջ 6 ›››

Գինը՝ 100 դրամ

ԿիզաԿետում

«Օրակարգ»-ի արխիվից

PanA

RMEN

IAN

| № 125 (194), չորեքշաբթի, հոկտեմբերի 10, 2012 թ., www.civilnet.am

Ար ժույ թի մի ջազ գա յին հիմ ադ րա մը (ԱՄՀ) 2012թ. հա­մար գլո բալ տնտե սու թյան ա ճի տեմ պի կան խա տե սու­մը «Հա մաշ խար հա յին տնտե սու թյան հե ռան կար ներ» սեպ տեմ բեր յան զե կույ ցում նվա զեց րել է 0,1­տո կո սա­յին կե տով՝ մինչև 3,3%։ Հա յաս տա նի տնտե սա կան ա ճի ցու ցա նի շը, ընդ հա կա ռա կը, բարձ րաց վել է 0,1­տո կո­սա յին կե տով՝ մինչև 3,9%։ Հիմ ադ րա մի կան խա տե սած ցու ցա նիշը տար բեր վում է կա ռա վա րու թյան սպա սում­նե րից՝ 7,1%։ ԱՄՀ­ն աճ է ակն կա լում նաև Հա յաս տա նի ներ քին սպառ ման ո լոր տում՝ 6,2%։ Ու շագ րավ է, որ հա­մա ձայն ԱՄՀ հա յաս տան յան ա ռա քե լու թյան սեպ տեմ բե­րի 27­ի հա ղոր դագ րու թյան՝ ըն թա ցիկ տա րում տնտե­սա կան ա ճը Հա յաս տա նում կա րող է կազ մել 6,2%։

ԱՄՀ-ն հրա պա րա-կել է «Հա մաշ խար հա յին

տնտե սու թյան հե ռան-կար ներ» (World Economic

Outlook) սեպ տեմ բեր-յան զե կույ ցը։ 2012թ. հա-մար գլո բալ տնտե սու թյան ա ճի տեմ պի կան խա տե-սու մը կազ մա կեր պու թյու-նը 3,4%-ից ն վա զեց րել է մինչև 3,3%, 2013թ. հա մար՝ 3,9%-ից մինչև 3,6%:

ԱՄՀ-ն վե րա նա յել է Հա-յաս տա նի հիմն ա կան առևտ-րատն տե սա կան գոր ծըն-կեր նե րի տնտե սա կան ցու-ցա նիշ նե րը։ Այս պես՝ եվ րո-գո տում այս տա րի կա րող է ար ձա նագր վել 0,4% տնտե-սա կան ան կում (հու լի սին

կան խա տես վում էր 0,3%), Ռու սաս տա նում՝ 3,7% (հու լիս-յան կան խա տե սու մը նվա զեց-վել է 0,3-տո կո սա յին կե տով)։

ԱՊՀ տնտե սա կան ա ճի կան խա տե սու մը ԱՄՀ-ն ն վա-զեց րել է 0,1-տո կո սա յին կե-տով՝ մինչև 4%։ Տա րա ծաշր-ջա նի հա մար կան խա տես-ման ճշգրտու մը պայ մա-նա վոր ված է եվ րո գո տու և այլ խո շոր տնտե սու թյուն-նե րի կան խա տե սումն ե րի ճշգրտմամբ։

ԱՄՀ­ն խառ նել է ի րարԳ լո բալ դան դաղ ման պայ ման նե րում բարձ րաց վել է

Հա յաս տա նի տնտե սա կան ա ճի ցու ցա նի շը

էջ 4 ›››

ISSN

1829-331X

9771829

331002

12194>

տ ն տ ե ս ա կ ա ն օ ր ա թ ե ր թ

էջ 5 ›››էջ 6 ›››

| № 125 (194), չորեքշաբթի, հոկտեմբերի 10, 2012 թ.

2 | Տեսանկյուն

մի ջու կա յին մեկ ռում բը կա րող է փչաց նել քո ամ բողջ օ րը

Ժա մա նա կին մե քե նա յի բամ-պե րի այս պի սի տիպ կար. «Մի ջու կա յին մեկ ռում բը կա-

րող է փչաց նել քո ամ բողջ օ րը»: Դե, կա րող եմ ա սել, որ մեկ քրեա կան գոր ծը նմա նա պես կոր ծա նում է քո ամ բողջ օ րը:

Պարզ վում է՝ կի րա կի Գ րա դա րա-նա վար նե րի մի ջազ գա յին օրն էր: Ես ծնվել եմ գրա դա րա նա վար, սա կայն Հա յաս տա նի գրա դա րան ներ այդ քան հա ճախ չեմ գնում: Իսկ երբ գնում եմ, հա մոզ վում եմ, որ դրանք գրե-թե սա ռեց ված վի ճա կում են: 1990-ից

ի վեր գրա դա րան ներն ա պա հով վել են ինչ-ինչ գրքե րով, այն տեղ ինչ-ինչ վե րա նո րոգ ման աշ խա տանք ներ են ի րա կա նաց վել: Արդ յուն քում՝ ո չինչ: Այ սօր Հա յաս տա նի 948 գրա դա րան-նե րը լուրջ, շատ լուրջ օ ժան դա կու-թյան կա րիք ու նեն: Հա յաս տա նում մի ջի նը տա րե կան շուրջ 50 մարդ է մտնում յու րա քանչ յուր գրա դա րան: Սա կայն ա ռանց գրա դա րան նե րի մեր քա ղաք ներն ու գյու ղե րը կտրված են աշ խար հից: Գր քեր, ամ սագ րեր, հա-մա ցանց՝ ա ռանց դրանց Հա յաս տա-նը կլի նի լքված, մե նակ մնա ցած կղզի, բայց ա ռանց ջրի: Այ դու հան-դերձ՝ ես չեմ գրում ծայ րաս տի ճան կարևոր այս հար ցի մա սին:

Չորս օր ա ռաջ մեկ նար կեց «Շու շի արտ փրո ջեքթ» նա խագ ծի՝ «Հող և տեխ նո լո գիա» խո րագ րով ծրա գի րը: Հե րի Որ բեր յա նը և շուրջ 25 նկա րիչ Հա յաս տա նից և ար տերկ րից ար վես-տի մի ջո ցով զար մա նա լի, գե ղե ցիկ, հու զիչ և նր բա ճա շակ ար տա հայ տու-թյուն նե րով հան դես ե կան: Ես այն-քան էի ու զում գնալ այն տեղ և ան-ձամբ զգալ ար վես տի շուն չը ա մա յի Շու շիի կենտ րո նում: Սա կայն չգնա-ցի և չեմ կա րող ա վե լին պատ մել այն

մա սին, թե ինչ պես նկա րիչ նե րը, հա-մադ րե լով կամ քը, պատ կե րա ցու մը, վար պե տու թյունն ու հնա րա վո րու-թյուն նե րը, ա վե րակ նե րում վե րած-նե ցին հույ սը:

Ե րեք օր ա ռաջ CivilNet.am կայ-քը հա ղոր դել էր, որ ֆրան սիա կան Petrostrategies ըն կե րու թյու նը Ադր բե-ջա նի նավ թա յին և գա զա յին սեկ տո-րի վե րա բեր յալ այն պի սի վեր լու ծու-թյուն է ա րել, ո րը հա յաս տան յան բո-լոր քա ղա քա կա նու թյուն մշա կող նե-րին և ի րա կա նաց նող նե րին պետք է ստի պի եզ րա հան գումն եր ա նել և հա մա պա տաս խան ռազ մա վա րու-թյուն մշա կել: Ցան կա ցած այլ երկ-րում դրա նով կզբաղ վեր կա ռա վա-րու թյունն ու մա մու լը: Այս տեղ վեր-ջին ե րեք օր վա ըն թաց քում մա մու լի ու շադ րու թյան կենտ րո նում են վրդո-վե ցու ցիչ մե ղադ րանք ներն ազ նիվ մար դու դեմ:

Բա ցի ա մեն ին չից՝ սա պայ քար է խորհր դա յին մար դու և մն ա ցած նե-րիս միջև, սա կայն պայ քար ոչ թե խորհր դա յին մար դու լա վա գույն տե-սա կի, ա սենք՝ գա ղա փա րա խոս Լե-նի նի դեմ, այլ պայ քար ընդ դեմ ա տե-լի Ս տա լի նի: n

Հայ լրագ րու թյան սև օ րե րը

1991թ. նա խա գա հա կան ընտ-րու թյուն նե րում ա մեն ինչ

պարզ էր: Գե րա գույն խորհր դի նա-խա գահ Լևոն Տեր- Պետ րոս յա նը ան-գամ նա խընտ րա կան քա րո զար շավ չի րա կա նաց րեց: Ան կա խու թյան ա լի-քը նրան ու նրա ՀՀՇ-ա կան թի մին բե րում էր իշ խա նու թյան: Նա խա գա-հի մյուս թեկ նա ծու նե րին, ո րոնց մեջ ա մե նաա կա նա վո րը խորհր դա յին տա րի նե րի այ լա խոհ Պա րույր Հայ-րիկ անն էր, իշ խա նա կան քա րոզ-չա մե քե նան քննա դա տում, բայց չէր վար կա բե կում: Այդ օ րե րին, այ սօր վա հաս կա ցո ղու թյամբ, ան գամ չկար իշ-խա նա կան քա րոզ չա մե քե նա ու պա-լա տա կան լրագ րու թյուն, թեև Տեր- Պետ րոս յա նի հա մար հո գի տվող լրագ րող նե րի պա կաս չկար:

Այլ էր ի րա վի ճա կը 1996թ.: Գոր-ծող նա խա գահ Տեր- Պետ րոս յա նին ի րա կան մար տահ րա վեր էր նե տել ՀՀՇ-ից տա րի ներ ա ռաջ հե ռա ցած և ԱԺՄ-ն հիմն ադ րած Վազ գեն Մա-նուկ ա նը: Այդ ընտ րու թյուն նե րի ըն-թաց քում էր, որ հայ լրագ րող նե րի մեծ մա սը, մո ռա նա լով մաս նա գի տա-կան «ոսկ ա» օ րենք նե րը, կանգ նեց կա՛մ (հիմն ա կա նում) Տեր- Պետ րոս յա-նի կող քին, կա՛մ Մա նուկ ա նի: Լ րագ-րու թյան «ոսկ ա» թիվ մեկ օ րեն քը սա է. ե թե լրագ րող ես, ի րա վունք չու նես

լի նել և քա ղա քա կան ի րա դար ձու-թյուն նե րի մաս նա կիցն ու դե րա կա-տա րը և միա ժա մա նակ դրանք լու-սա բա նո ղը: Հայ կա կան հե ռուս տաե-թե րից մաղձ ու թշնա մանք էր թափ-վում Մա նուկ ա նի հաս ցեին:

1998թ. ար տա հերթ նա խա գա հա-կան ընտ րու թյուն նե րում փոքր-ինչ այլ էր վի ճա կը, թեև հայ լրագ րող-նե րի մեծ մա սը Ռո բերտ Քո չար յա նի պաշտ պա նու թյան դիր քե րում էր, այս ան գամ՝ ընդ դեմ Խորհր դա յին Հա-յաս տա նի եր կար տա րի նե րի ա ռաջ-նորդ Կա րեն Դե միրճ յա նի:

2003թ. նա խա գա հա կան ընտ րու-թյուն նե րի լու սա բա նու մը շատ ա վե-լի ան հան դուր ժող էր: Իշ խա նա կան քա րոզ չա մե քե նան ա մե նաայ լան դակ բա ռա պա շարն էր օգ տա գոր ծում Քո-չար յա նի հիմն ա կան մրցակ ցի՝ Ս տե-փան Դե միրճ յա նի հաս ցեին: Քո չար-յան- Դե միրճ յան հե ռուս տա բա նա վե-ճի ըն թաց քում ակն հայտ դար ձավ, որ հարց տվող լրագ րող նե րը լրագ-րող ներ չեն, այլ Քո չար յա նի կցորդ-նե րը: Հայ լրագ րու թյու նը ար հա մար-հող նե րի շար քում ա ռա ջա տա րը, ինչ-պես ա ռա ջին ու երկ րորդ, այն պես էլ գոր ծող նա խա գա հի օ րոք, Հայ կա-կան ա ռա ջին հե ռուս տաա լիքն է ու այդ հե ռու սաա լի քին կցված պա լա-տա կան լրագ րող նե րը:

2008թ. նա խա գա հա կան ընտ րու-թյուն նե րում հայ լրագ րու թյու նը եր-բեք նման կերպ չէր կիս վել: Հե ռուս-տաա լիք նե րը կա տա րում էին ի րենց սև գոր ծը՝ սևաց նե լով Սերժ Սարգս-յա նին մար տահ րա վեր նե տած Լևոն Տեր- Պետ րոս յա նին, իսկ վեր ջի նիս հա մակ րող տպա գիր լրատ վա մի ջոց-նե րը նույն գործն ա նում էին մա մու-լի է ջե րում:

Շու տով սկսվե լու է 2013թ. նա խա-գա հա կան մրցա վազ քը: Հետևե լով հե ռուս տաըն կե րու թյուն նե րի ա յսօր-վա վար քագ ծին՝ կա րե լի է կաս կած

ան գամ չու նե նալ, թե ինչ պես են այս ան գամ գոր ծող նա խա գահ Սերժ Սարգս յա նի քա րո զար շա վին կցվե լու իշ խա նա կան քա րոզ չա մե քե նան ու ան կախ հա մա րում ու նե ցող լրատ-վա մի ջոց նե րի ու լրագ րող նե րի մե-ծա գույն մա սը: Նա խա գա հի թեկ նա-ծու նե րի ա ռա ջադ րումն եր դեռ չկան, սա կայն ակն հայտ է, թե Բաղ րամ յան 26-ում ում են տես նում հիմն ա կան թեկ նա ծո ւին:

Այ սօր հին և մի ջին սերն դի հայ լրագ րող նե րից քչե րը կա րո ղա-ցան պահ պա նել ի րենց ո րակ նե րը և չ դար ձան իշ խա նու թյուն նե րի և կամ ընդ դի մու թյան կցոր դը: Ան կաս կած, ա մե նա զար գա ցած ժո ղովր դա վա րա-կան երկր նե րում ան գամ հա ճախ չեն պահ պան վում լրագ րու թյան «ոսկ-յա» կա նոն նե րը, սա կայն պահ պան-վում են գո նե լրագ րու թյան ժան րա-յին ա ռանձ նա հատ կու թյուն նե րը:

Օ րի նակ, երբ լրագ րո ղին ու ղար-կում են Տեր- Պետ րոս յա նի հան րա-հա վա քը լու սա բա նե լու, ան կախ նրա-նից, թե ինչ կողմն ո րո շում ու նե ցող լրատ վա մի ջոց է ներ կա յաց նում, նա պար տա վոր է ուղ ղա կի ներ կա յաց-նել այն, ինչ կա տար վում է այդ հան-րա հա վա քում, այլ ոչ թե հի շեց նել «մութ ու ցուրտ» տա րի նե րը: «Մութ ու ցուրտ» տա րի նե րի հա մար լրագ-րու թյու նը նա խա տե սել է առն վազն ե րեք ժանր՝ սյուն, խմբագ րա կան և վեր լու ծու թյուն/մեկ նա բա նու թյուն:

Քա ղա քա կան, բիզ նես և այլ շա-հե րից հե ռա վո րու թյուն պահ պա-նե լու հա մար է հենց լրագ րու թյու-նը նա խա տե սում եր կու հիմն ա կան խումբ՝ լրատ վա կան և կար ծի քի ար-տա հայտ ման: Ցա վոք, հայ լրագ րող-նե րի մեծ մա սը, հատ կա պես ընտ-րու թյուն նե րի շրջա նում, մո ռա նում է սա: Նա խա գա հա կան ընտ րու թյուն-նե րը հայ լրագ րութ յան հա մար սև օ րեր են: n

Վեր ջին շրջա նում մա մու լում պար բե րա բար դժգո հու-թյուն ներ են հնչում Ռու սաս տա նի Դաշ նու թյան «Հայ-րե նա կից ներ» պե տա կան ծրագ րի հետ կապ ված: Մաս-նա վո րա պես՝ շեշտ վում է, որ այս ծրա գի րը նպաս-տում է Հա յաս տա նից ար տա գաղ թի տեմ պե րի ա ճին: «Հայ րե նա կից ներ» ծրագ րին վեր ջերս իր ան հա մա ձայ-նու թյունն էր հայտ նել նաև ՀՀ վար չա պետ Տիգ րան Սարգս յա նը: «Ռուս գոր ծըն կեր նե րը մեր փաս տարկ-ներն ըն դու նում են: Սո վո րա կան միգ րա ցիոն գոր ծըն-թաց նե րի կազ մա կերպ ման հար ցում մենք կգանք ընդ-հա նուր եզ րա կա ցու թյան, սա կայն Հա յաս տա նի Հան-րա պե տու թյու նից ար տա գաղթ կազ մա կեր պելը ան-թույ լատ րե լի ենք հա մա րում»,– նշել էր վար չա պե տը:

Ե րեկ Հա յաս տա նում Ռու սաս տա նի դես պան Վ յա-չես լավ Կո վա լեն կոն այս ծրագ րի վե րա բեր յալ հե-տաքր քիր հայ տա րա րու թյուն ներ է ա րել: «Ոչ ոք հա-յե րին բռնու թյամբ չի ու ղար կում Ռու սաս տան, նրանք ի րենք են գնում։ Արդ յոք ինչ-որ մե կը հա յե րին Ռու-սաս տա՞ն է քա շում։ Արդ յոք ինչ-որ մե կը բռնու թյա՞մբ է տա նում այն տեղ։ Դուք կար ծում եք՝ ե թե փա-կեք ներ կա յա ցուց չու թյու նը, մար դիկ չե՞ն գնա։ Արդ-յոք խնդի րը ներ կա յա ցուց չու թյո՞ւնն է,– լրագ րող նե-րի հետ հան դիպ մա նը հար ցադ րումն եր է ա րել նա և շա րու նա կել:– Ին չո՞ւ են մար դիկ գնում Հա յաս-տա նից։ Գ նում են, քա նի որ նրանք ինչ-որ օբ յեկ-տիվ պատ ճառ ներ ու նեն, և դա, ան շուշտ, կապ չու նի Դաշ նա յին միգ րա ցիոն ծա ռա յու թյան հետ»:

Ռու սաս տա նի դես պա նի հար ցադ րումն ե րը միան-գա մայն տե ղին են, և դ րանք պետք է ուղ ղել Հա յաս-տա նի կա ռա վա րու թյա նը: Բ նա կա նա բար, խնդի րը Հա յաս տա նում Ռու սաս տա նի միգ րա ցիոն ծա ռա յու-թյան ներ կա յա ցուց չու թյան առ կա յու թյու նը չէ:

Խն դիրն այն է, որ Հա յաս տա նի կա ռա վա րու թյունն իր տնտե սա կան քա ղա քա կա նու թյամբ նպաս տել է երկ րում աղ քա տու թյան մա կար դա կի բարձ րաց մա-նը, դրա նից բխող ար տա գաղ թին: Վեր ջին հաշ վով՝ «Հայ րե նա կից ներ» ծրագ րով հա յե րը չեն ար տա գաղ-թում Մոսկ վա կամ Սանկտ Պե տեր բուրգ, այլ հիմն ա-կա նում Ռու սաս տա նի հե ռա վոր և թերբ նա կեց ված տա րածք ներ, որ տեղ բնակ լի մա յա կան պայ ման նե րը շատ ա վե լի խիստ են: Բ նա կան հարց պետք է ուղղ-վի Հա յաս տա նի կա ռա վա րու թյա նը՝ ին չո՞ւ ՀՀ քա ղա-քա ցին պետք է ցան կա նա, ա սենք, ար տա գաղ թել մի տեղ, որ տեղ նա ա ռա վե լա պես գնում է ոչ թե բա րե-կե ցու թյուն կա ռու ցե լու, այլ հիմն ա կա նում իր հայ րե-նի քում սո վից խու սա փե լու հա մար: Ին չո՞ւ ՀՀ քա ղա-քա ցին եր բեմն ի աք սո րա վայր Սի բի րը պետք է նա-

խընտ րի սե փա կան հայ րե նի քից:Գու ցե կա ռա վա րու թյու նը փոր ձի իր մե՞ջ

մեղ քը փնտրել: n

Խմ բագ րա կա նը չի պայ մա նա վո րում թեր թի այլ հատ ված նե րում նո րու թյուն նե րի ընտ րու թյունն ու լու սա բա նու մը:

Այս է ջում հրա պա րակ վող մյուս կար ծիք նե րը կա րող են չհա մընկ նել խմբագ րու թյան դիր քո րոշ մա նը:

Սալ բի Ղա զար յան

Լույս է տեսնում 2011թ. սեպտեմբերի 21-ից:

Հիմադիր և հրատարակիչ՝«Սիվիլիթաս» հիմնադրամ, վկայական` 03Ա080303, տրվ. 20.05.08թ.

Հասցե՝ ք. Երևան, Հյուսիսային պողոտայի 1

Հեռ.՝ +37410 500 119, էլ. փոստ՝ info@civilnet.am

Գլխավոր խմբագիր՝ Կարեն Հարությունյան

Թողարկման պատասխանատու՝ Մարատ Յավրումյան

Վաճառք և բաժանորդագրություն՝ +374 10 500119, +374 55 026249

Գովազդ և մարքեթինգ՝ +374 55 441351

Մեջբերումներ անելիս հղումը «Օրակարգ»-ին պարտադիր է:

Թերթի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական

հեռուս տա ռադիո ընթերցումն առանց «Օրակարգ»-ին հղման արգելվում է:

Նյութերը չեն գրախոսվում և հեղինակներին չեն վերադարձվում:

Գովազդների և R տառով հրապարակվող

նյութերի բովանդա կության համար խմբագրությունը

պատասխանատվություն չի կրում:

Տառատեսակը՝ Էդիկ Ղաբուզյանի

Հրատարակության 2-րդ տարի

Ստորագրված է տպագրության՝ 09.10.2012թ.

Տպաքանակը՝ 2000

Օրաթերթը տպագրվում է «Տիգրան Մեծ» հրատա րակ չու թյան

տպարանում, ք.Երևան, Արշակունյաց 2:

տ ն տ ե ս ա կ ա ն օ ր ա թ ե ր թ

«Հայ րե նա կից նե՞րն» են մե ղա վոր, թե՞

ՀՀ իշ խա նու թյուն նե րը

Խմբագրական

Թա թուլ Հա կոբ յան

№ 125 (194), չորեքշաբթի, հոկտեմբերի 10, 2012 թ. |

3|

Մեզ հա մար ԲՀԿ պաշ տո նա կան տե սա կետ ե ղել և մ ում է բա ցա ռա պես Ծա ռուկ ա նի տե սա կե տը.

Է դո ւարդ Շար մա զա նովՀան րա պե տա կան կու սակ ցու-թյու նը հարկ չի հա մա րում մեկ-նա բա նել «Բար գա վաճ Հա յաս-տան» կու սակ ցու թյան ա ռան ձին գործ չի՝ Վար դան Օս կան յա նի քա-ղա քա կան ցան կու թյուն ներն ու նպա տակ նե րը: Ե րեկ նման հայ-տա րա րու թյուն է ա րել իշ խող ՀՀԿ խոս նակ, ԱԺ փոխ նա խա գահ Է դո ւարդ Շար մա զա նո վը՝ ար-ձա գան քե լով Վար դան Օս կան-յա նի նա խօ րեին ա րած հայ տա-րա րու թյա նը, որ ԲՀԿ-ն՝ որ պես մեծ հե ղի նա կու թյուն ու նե ցող

կու սակ ցու թյուն, մի քա նի ամ-սից կա յա նա լիք նա խա գա հա կան ընտ րու թյուն նե րին պետք է մաս-նակ ցի սե փա կան թեկ նա ծո ւով (Azatutyun.am): «Ե թե Գա գիկ Ծա-ռուկ ա նը չու զե նա իր թեկ նա ծու-թյու նը դնել, և կու սակ ցու թյու նը կանգ նի իմ թեկ նա ծու թյան վրա, ես պատ րաստ եմ ինձ վրա վերց-նել այդ պա տաս խա նատ վու թյու-նը»,– ա սել էր Օս կան յա նը:

«Մեզ հա մար «Բար գա վաճ Հա յաս տան» կու սակ ցու թյան պաշ տո նա կան տե սա կետ ե ղել

և մն ում է բա ցա ռա պես կու-սակ ցու թյան նա խա գահ Գա-գիկ Ծա ռուկ ա նի տե սա կե տը: Բա ցի այն, որ Գա գիկ Ծա ռուկ-յա նը 2011թ. ստո րագ րել է հայ-տա րա րու թյուն, որ տեղ նշված է, որ «Օ րի նաց եր կի րը», ԲՀԿ-ն և ՀՀԿ-ն 2013թ. նա խա գա հա կան ընտ րու թյուն նե րին պաշտ պա նե-լու են գոր ծող նա խա գահ Սերժ Սարգս յա նի թեկ նա ծու թյու նը, որևէ այլ հայ տա րա րու թյուն ԲՀԿ ա ռաջ նոր դը չի ա րել»,– ա սել է Շար մա զա նո վը:

Հար ցին՝ ե թե ԲՀԿ-ն չ սա տա րի, արդ յոք Սերժ Սարգս յա նը կկա-րո ղա նա վե րընտր վել նա խա-գա հի պաշ տո նում, Շար մա զա-նո վը պա տաս խա նել է. «Ան հոգ ե ղեք, Սերժ Սարգս յա նի և ՀՀԿ-ի վար կա նիշն այն քան բարձր է, որ Սարգս յա նը կվե րընտր վի»:

Շար մա զա նովն ա սել է, թե գոր ծող նա խա գա հը վեր է լի-նե լու մրցակ ցու թյու նից, և մ յուս թեկ նա ծու նե րի հիմն ա կան պայ-քա րը ըն թա նա լու է երկ րորդ տե-ղի հա մար: «Չեմ կար ծում՝ որևէ

մե կը Հա յաս տա նում կաս կա ծում է, որ նա խա գահ Սարգս յա նը վե-րընտր վե լու է»,– ա սել է նա: n

Օս կան յանն ա ռա ջար կում է բա նա վի ճել հինգ թե մա նե րի շուրջ

Նախ կին արտ գործ նա խա րար, ԱԺ ԲՀԿ խմբակ ցու թյան պատ գա­մա վոր Վար դան Օս կան յա նը Ֆեյս բու քում հեր թա կան գրա ռում է ա րել՝ նշե լով այն ուղ ղու թյուն նե րը, ո րոնց շուրջ, ըստ նրա, պետք է բա նա վեճ լի նի նա խա գա հա կան ընտ րու թյուն նե րից ա ռաջ: Օս­կան յա նի գրա ռու մը ներ կա յաց ված է ստորև:

Նա խա գա հա կան ընտ րու թյուն-նե րը սա րե րի հետևում չեն: Հա-յաս տա նում «քա ղա քա կան» բա-նա վե ճը միշտ ե ղել է ան ձե րի, ոչ թե քա ղա քա կան բո վան դա կու-թյան շուրջ։ Ան կախ այն բա նից, թե ով քեր կլի նեն գլխա վոր թեկ-նա ծու նե րը, կար ծում եմ, որ այ-սօր վա նից ար դեն պետք է սկսել քննար կել և բա նա վի ճել մեր երկ րի և ժո ղովր դի հա մար ա մե-նա ճա կա տագ րա կան խնդիր նե-րի շուրջ և սկ սել այ լընտ րանք-ներ ո րո նել՝ հաշ վի առ նե լով հա-մար յա բո լոր ուղ ղու թյուն նե րով մեր ժո ղովր դի առջև ծա ռա ցած բարդ ի րա վի ճա կը: Վեր ջի վեր-ջո, այս ա մե նը պետք է ու նե նա մեկ գլխա վոր նպա տակ՝ ա մե-նա կարճ ժամ ե տում էա կան փո փո խու թյուն բե րել Հա յաս-տա նի յու րա քանչ յուր քա ղա քա-ցու կան քում՝ բա րո յա կան, սո-ցիա լա կան, տնտե սա կան և այլ ուղ ղու թյուն նե րում:

Ես հինգ այդ պի սի ուղ ղու թյուն եմ տես նում.1. Երկ րի բա րո յա հո գե բա­

նա կան մթնո լոր տը: Այս-տեղ հիմն ա կան քննար կու-մը պետք է լի նի այն բա նի շուրջ, թե ինչ պես ա նել, որ հան դուր ժո ղա կա նու թյունն ու ար դա րու թյու նը դառ նան

գե րիշ խող, որ պե տա կան ինս տի տուտ նե րը դառ նան հա մա պար փակ, ծա ռա յեն ժո ղովր դի շա հե րին և եր բեք չլի նեն լծակ քա ղա քա կան խնդիր ներ լու ծե լու հա մար:

2. Քա ղա քա կան դաշ տի ա ռող­ջա ցում: Այս տեղ հիմն ա կան քննար կումն ե րը պետք է լի-նեն պե տա կան կա ռա վար-ման հա մա կար գի ձևի և բո-վան դա կու թյան շուրջ: Այ սօր հա ճախ խոս վում է ամ բող ջա-պես խորհր դա րա նա կան հա-մա կար գի անց նե լու մա սին: Սա կա րող է այս ընտ րար-շա վի հիմն ա կան թե մա նե-րից մե կը լի նել: Բայց զու գա-հե ռա բար պետք է քննար կել քա ղա քա կան հա կակ շիռ նե-րի խնդի րը և դ րան հաս նե-լու ճա նա պարհ նե րը՝ որ պես երկ րում ժո ղովր դա վա րու-թյան ամ րապնդ ման կարևոր գրա վա կան:

3. Տն տե սա կան քա ղա քա կա­նու թյուն: Այս տեղ հիմն ա-կան քննար կու մը պետք է լի նի ա ռայ սօր ակն հայ տո-րեն ա նարդ յու նա վետ քա-ղա քա կա նու թյա նը փո-խա րի նող տնտե սա կան նոր մո տե ցումն ե րի շուրջ, ո րոնց հիմ քում պետք է

լի նի բա րե փո խումն ե րի ճա-նա պար հով հնա րա վո րինս ա րագ ար հես տա կան մե-նա շնորհ նե րի վե րա ցու մը, ա զատ մրցակ ցու թյան հաս-տա տու մը և սե փա կա նու թյան ան ձեռնմ ե լիու թյան ե րաշ-խա վո րու մը: Տն տե սա կան քա ղա քա կա նու թյան հիմն ա-կան թի րա խը պետք է լի նի տնտե սա կան ա ճը և աշ խա-տա տե ղե րի ստեղ ծու մը: Դ րա հա մար կա ռա վա րու թյունը, իր վրա ա ռա վել մեծ պա-տաս խա նատ վու թյուն վերց-նե լով, ա մե նա կարճ ժամ ե-տում պետք է ի րա կա նաց նի տնտե սա կան ա ճին միտ ված հար կա յին բա րե փո խումն եր, ո րոնք կթեթևաց նեն փոքր և մի ջին բիզ նե սի բե ռը՝ միա-ժա մա նակ հար կա յին դաշտ բե րե լով խո շոր նե րի հար կա-յին շրջան ցումն ե րը և ընդ լայ-նե լով հար կա յին բա զան:

4. Ար տա քին քա ղա քա կա նու­թյուն: Այս տեղ միան շա նա-կո րեն անհ րա ժեշտ է վե րա-բեռ նա վո րում բո լոր ուղ ղու-թյուն նե րով: Նախ պետք է ձևա վո րել ար տա քին քա ղա-քա կա նու թյան գա ղա փա րա-կան հեն քը, ար տա քին քա ղա-քա կա նու թյու նը որ պես նպա-տակ դի տար կե լուց անց նել այն որ պես մի ջոց օգ տա գոր-ծե լուն և իս կա կան նա խա-ձեռ նո ղա կա նու թյուն դրսևո-րել, օգ տա գոր ծել տա րա-ծաշր ջա նում և դ րա նից դուրս

ստեղծ ված նոր ի րա վի ճա կը՝ մեզ հու զող հար ցե րում դի-վա նա գի տա կան ա ռա վե լու-թյան և դ րա կան արդ յունք նե-րի հաս նե լու հա մար:

5. Հա յաս տա նի ին տեգ րա­ցիոն դաշ տի ընտ րու թյուն: Բաց և ազ նիվ, զուտ ազ-գա յին շա հե րի հի ման վրա պետք է քննար կում սկսել, թե վեր ջի վեր ջո Հա յաս տանն ին տեգ րա ցիոն ինչ ուղ ղու-թյամբ է ըն թա նա լու: Ե թե չգի տես՝ ուր ես գնում, չես

կա րող կոր չել: Այ սօր ար-հես տա կա նո րեն մեզ մոտ ստեղծ վել է այն զգա ցու մը, որ մենք մո լոր ված չենք, ին-չը գա լիս է հիմն ա կա նում նրա նից, որ չգի տենք, թե ուր ենք գնում: Բայց այս ա նո րո-շու թյունն ու նի իր թաքն ված կո րուստ նե րը:

Նա խա գա հա կան այս ընտ րու-թյուն նե րը ակն հայ տո րեն ար դեն ան ձե րի ընտ րու թյուն չէ, այլ Հա-յաս տա նի ա պա գա յի: n

Օրակարգ

Ֆոտ

ոլու

ր

Ֆոտ

ոլու

ր

«Ե թե չգի տես՝

ուր ես գնում, չես

կա րող կոր չել»,–

գրել է Օս կան­

յա նը:

Հա յաս տա նը հեր թա կան ապ տա կը կստա նա դրսից. Արծ վիկ Մի նաս յան

Ազ գա յին ժո ղո վի դաշ նակ ցա-կան պատ գա մա վոր Արծ վիկ Մի-նաս յա նի կար ծի քով՝ Օս կան յա-նի գոր ծը չպետք է դի տարկ վի ՀՀԿ-ԲՀԿ հա մա տեքս տում, քա-նի որ այն կոնկ րետ ան ձի դեմ է ուղղ ված, կոնկ րետ՝ Վար դան Օս կան յա նի (Yerkir.am): «Այն ոչ մի ազ դե ցու թյուն չի ու նե նա նա-խա գա հա կան ընտ րու թյուն նե-րի վրա, պար զա պես Հա յաս-տա նը հեր թա կան ան գամ ապ-տակ ներ կստա նա դրսից, և մենք

ա մո թով գլուխ ներս կկա խենք»,– նշել է Մի նաս յա նը և հա վե լել, թե այդ պարզ հար ցը դար ձել է մա-տի փա թա թան:

«Երբ մար դը մտա ծում է արդ-յու նա վետ տնօ րի նել մի ջոց նե րը, ա պա դա հա մար վում է հան ցա-գոր ծու թյուն, որն աբ սուրդ է: Օս-կան յա նի դեպ քը պար զու նակ մի օ րի նակ է, որ յու րաքանչ յու րիս հետ էլ կա րող է պա տա հել: Ցա-վում եմ, որ կան նման երևույթ-ներ, ո րոնք վնաս են հասց նում

երկ րի հե ղի նա կու թյա նը»,– ա սել է նա: Պատ գա մա վո րը վստահ է, որ ե թե փո ղե րի լվաց ման հարց լի ներ, ա պա քրեա կան գործ պետք է հա րուց վեր մինչև Օս-կան յա նի ԱԺ պատ գա մա վոր դառ նա լը:

«Ե թե ան գամ Օս կան յա նին կան չեն դա տա րան և օ րեն քով պար զեն նրա ան մե ղու թյու նը, մեկ է՝ Օս կան յա նի համ բա վը չի վե րա կանգն վի»,– նշել է Մի նաս-յա նը: n

«Օս կան յա նի դեպ քը պար զու նակ մի օ րի նակ է, որ յու րաքանչ յու րիս հետ էլ կա րող է

պա տա հել»,­ ա սել է արծ վիկ մի նաս յա նը:

PanA

RMEN

IAN

| № 125 (194), չորեքշաբթի, հոկտեմբերի 10, 2012 թ.

4 |

Ընտ րու թյուն նե րով չենք կա րո ղա նա փո խել չընտր ված չիշ խա նու թյու նը

Մար դու ի րա վունք նե րի եվ րո պա կան դա տա րա նը անց յալ շա բաթ ո րո շում կա յաց րեց, որ Հա յաս տա նի իշ խա նու թյուն նե րը քա ղա քա­ցի Ժի րայր Սե ֆիլ ա նի («Սար դա րա պատ» շարժ ման նա խա ձեռ­նող խմբի ան դամ) նկատ մամբ թույլ են տվել ա պօ րի նու թյուն: Դա տա րա նը պար տա վո րեց րել է Հա յաս տա նի կա ռա վա րու թյա նը 6 հազ. եվ րո տու գանք վճա րել Սե ֆիլ ա նին։ Այս և այլ թե մա նե­րի շուրջ Սի վիլ Նե թը զրու ցել է «Սար դա րա պատ» շարժ ման նա­խա ձեռ նող խմբի ան դամ, կի նո ռե ժի սոր Տիգ րան Խզ մալ ա նի հետ:

- Պա րոն Խզ մալ ան, ի՞նչ կա տար վեց, Եվ րա դա տա-րա նի այս ո րո շու մը մեզ մտա հոգ վե լու տե ղիք տա-լի՞ս է, թե՞ ոչ։

- Սա մի քա նի դաս է, ո րը պետք է ու սումն ա սի րել և եզ րա կա ցու-թյուն ներ ա նել։ Ա ռա ջին ա մե-նաակն հայ տը երևի մա կե րե սի վրա այն է, որ բա նը հա սավ դի-վան բա շուն, և դի վան բա շին հան-կարծ փոխ վեց։ Այ սու հետ դա ոչ թե հեր թա կան կո ռու մպաց ված, ան հա սա նե լի մի հայ չի նովն իկ է, այլ հան կարծ՝ եվ րո պա կան դա-տա րան։ Եվ դա ստեղ ծեց մի նոր ի րա վի ճակ, դա նոր լույս է սփռում ա մեն ին չի վրա և իր հետ բե րում է մի շարք այլ հար ցեր։ Ա ռա ջինն այն է, որ ան պատ ժե լիու թյու նը կար ծես թե մի փոքր վե րա նում է, ա նօ րի նա կա նու թյու նը կար ծես թե մթից լույ սի է բեր վում, իսկ խա-վա րա սեր նե րը լույս չեն սի րում։ Ան մի ջա պես սկսվեց դե մա գո գիա, որ ա հա ինչ պես ի րեն թույլ տվեց Ժի րայր Սե ֆիլ ա նը դեմ հան դի-ման գնալ Հա յաս տա նի Հան րա-պե տու թյան, ո րով հետև դա տավ-ճի ռը ներ կա յաց ված է՝ Ժի րայր Սե ֆիլ ա նն ընդ դեմ Հա յաս տա նի Հա նրա պե տու թյան:

- Չա կեր տա վոր՝ խիստ դա-վա ճա նա կան ա րարք է թույլ տվել:-Ի րա կա նում դա վա ճա նու թյու-

նը հենց այս ձևա կերպ ման մեջ է, ո րով հետև Ժի րայր Սե ֆիլ ա-նը հենց Հա յաս տա նի Հան րա-պե տու թյունն է ներ կա յաց նում և հա նուն Հա յա ստա նի Հան րա-պե տու թյան նրան չեն դա տել։ Ն րան դա տում է ոչ թե Հա յաս-տա նի Հան րա պե տու թյու նը, այլ Հա յաս տա նի Հա րա պե տու թյու նը զավ թած կե ղե քիչ ռե ժի մը, ո րը տվյալ դեպ քում մի փոքր հա կա-հար ված ստա ցավ Եվ րո պա յից, ո րով հետև անզ գու շո րեն ստո-րագ րեց մի քա նի փաս տա թուղթ, կար ծեց՝ դե որ կանց նի, կգնա։ Չան ցավ, չգնաց։ Եվ դա միակ դեպ քը չէ, ո՛չ ա ռա ջի նը և, կար-ծում եմ, ո՛չ վեր ջի նը, ո րով հետև ա նօ րի նա կա նու թյուն նե րի շար քը շա րու նակ վում էր։

- Նա մա նա վանդ վեր ջին շրջա նում բազ մա թիվ նման

գոր ծեր կան, օրինակ՝ Գ րի շա Վի րաբ յա նի գործը, ո րը նույն պես Եվ րո պա կան դա տա րա նը բա վա րա րել է: Ըստ էու թյան՝ մենք կանգ-նում ենք փաս տի ա ռաջ՝ իշ խա նու թյու նը թույլ է տա լիս ա պօ րի նու թյուն, ա պօ րի նու թյու նը հա մար-ժեք պա տաս խան է ստա-նում Եվ րո պա յում, այս տեղ փոխ հա տուց վում է, և որևէ մե կը այս ա մե նի հա մար չի պատժ վում։

-Ես կար ծում եմ, որ ա մե նա սար-սա փե լին այս տեղ ոչ միայն ա նօ-րի նա կա նու թյունն է, այլև ա նո րակ աշ խա տան քը, ա նո րակ կա ռա վա-րու մը, շատ վատ կա ռա վա րու մը, ո րը տե ղի է ու նե նում Հա յաս տա-նում եր կու տաս նամ յակ, և ես կար-ծում եմ, որ այս ռե ժի մի մե ծա գույն ու ծան րա գույն մեղ քը, պատ մա-կան մեղ քը հենց դա է: Գո ղե րին, մար դաս պան նե րին պատ մու թյու-նը նե րում է, չի նե րում վատ կա-ռա վա րիչ նե րին, ղե կա վար նե րին: Ի րենք խո տան են թույլ տա լիս ա մեն աս պա րե զում, ուղ ղա կի այս

աս պա րե զը ան մի ջա պես ու սում-նա սիր վեց Եվ րո պա կան դա տա-րա նում, և մենք գործ ու նենք դա-սա կան խո տա նի հետ: Ա նօ րի նա-կան դա տավ ճի ռը բե րեց նրան, որ Հա յաս տա նի բյու ջեից, մեր հար-կե րից պետք է վճար ենք մի քա-նի կո ռում պաց ված, ա նո րակ, ան-կիրթ դա տա վոր նե րի, քննիչ նե րի կա տա րած գոր ծի հա մար:

- Շատ հազ վա դեպ է խոս-վում այն մա սին, որ գու-մար նե րը, որ պետք է որ-պես փոխ հա տու ցում տրվեն այդ մարդ կանց, մեր փո ղերն են, որ վճար-վում են ինչ-որ մարդ կանց ա նօ րի նա կա նու թյուն նե րի պատ ճա ռով:

-Ա յո՛, դրանք մեր փո ղերն են: Ն րանք ա նընդ հատ մո ռա նում են մի բան, և մենք ա նընդ հատ մո-ռա նում ենք հի շեց նել այդ բա նը, բո լոր դա տա խազ նե րը, ոս տի-կան նե րը, քննիչ նե րը մեր վար ձու աշ խա տող ներն են, նրանք գո յու-թյուն ու նեն միայն իմ, ձեր, մեր ծնող նե րի ե րե խա նե րի սո ցիա-լա կան վճա րումն ե րից ստաց-ված հար կե րի գու մար նե րից: Այ-

սինքն՝ նրանք շատ վատ են կա-տա րում ի րենց աշ խա տան քը: Մենք նրանց չենք էլ վար ձել, նրանք ինք նա կոչ են ե կել: Այս-տեղ է մե խը, և այս մե խի վրա պետք է կա խել բո լոր հար ցե րը, և դա վաղ թե ուշ կար վի:

- Մի գու ցե այս ա ռու մով պետք է ինչ-որ հա սա-րա կա կան դժգո հու թյո՞ւն ա ռա ջա նա, մար դիկ բա վա-կան հան գիստ են տա նում:

-Կրկ նում եմ՝ խա վա րա սեր նե-րը լույ սից փախ չում են, և խնդ-րի այս մա սը չի լու սա բան վում: Չի աս վում՝ բայց ին չո՞ւ բյու ջեն պետք է վճա րի ինչ-որ գու մար ներ կոնկ-րետ մարդ կանց վատ աշ խա տան-քի, կե րած գու մա րի, խո տա նի

հա մար: Նոր մալ վի ճա կում այն մար դիկ, ո րոնց ա նուն նե րը հայտ-նի են, պետք է փո խան ցեն պե-տու թյան կրած վնա սը:

- Վար դան Օս կան յա նի հետ կապ ված դեպ քե րին շա տե-րը տվե ցին «քա ղա քա կան հե տապն դում» գնա հա-տա կա նը, սա կայն իշ խա-նու թյու նը բա վա կան հան-գիստ է և ի րեն ան պատ-ժե լի է զգում կամ ի րեն ցույց է տա լիս այդ պի սին:

- Հա մա կար գը շատ խիստ պատ ժում է մարդ կանց, ո րոնք դուրս են գա լիս ռե ժի մի դեմ: Մ յուս կող մից, երբ խա ղը ըն թա-նում է այդ ռե ժի մի կա նոն նե րով, հնա րա վոր են գոր ծարք ներ, ուս-տի այս տեղ կան և՛ ի րա վա կան-սա հ մանադ րա կան, և՛ քա ղա քա-կան ե րանգ ներ, ո րոնք կարևոր են, և ո րոնք չի կա րե լի խառ նել: Ինչ վե րա բե րում է Վար դան Օս-կան յա նի հար ցին, այս տեղ գոր-ծում է բա րո յա կան մի սկզբունք, և ես այս պա րա գա յում ա ռաջ նորդ-վում եմ Ա լեք սանդր Պուշ կի նի սկզբուն քով. 1825թ., երբ դե կաբ-րիս տա կան ապս տամ բու թյուն էր սկսվել, այդ ժա մա նակ հե ռուս-տա տե սու թյուն չկար, և լու րե րը բա վա կան ուշ էին հաս նում: Պուշ-կի նը այդ ժա մա նակ աք սո րա վայ-րում էր, և հենց լսեց այդ մա սին, փա խոսւ տի դի մեց, ին չի մա սին քչե րը գի տեն, և ե կավ Պե տեր-բուրգ ոչ թե ապս տամ բու թյա նը մաս նակ ցե լու, քա նի որ շա բաթ-ներ էին ան ցել, այլ այն պատ ճա-ռով, որ ապս տամբ նե րի շար քում

նա բազ մա թիվ ըն կեր ներ ու ներ, ո րոնց հետ խիստ վի ճում էր գա-ղա փա րա խո սա կան հար ցե րով: Ապս տամ բու թյու նից մեկ ա միս ա ռաջ նա տպագ րու թյան ու ղար-կեց մի հոդ ված, որ տեղ քննա դա-տում էր իր ըն կեր նե րի մո տե ցում-նե րը, սա կայն հենց լսեց՝ նրանք ձեր բա կալ ված են, կոպ տո րեն խախ տեց օ րեն քը և փա խավ՝ կանգ նեց նե լու հոդ վա ծի տպագ-րու թյու նը: Ս րանք պատ վի մա սին պատ կե րա ցումն եր են: Եվ քա նի դեռ Վար դան Օս կան յա նի ու մյուս մարդ կանց դեպ քում գոր ծում է այս ա նօ րի նա կան գոր ծարք նե-րի, հե ռա խո սա յին ի րա վուն քի հի-ման վրա մթնո լոր տը, որևէ քննա-դա տու թյուն ես ինձ թույլ չեմ տա, չնա յած որ շատ հար ցե րում ես չեմ կի սում նրա քա ղա քա կան շատ պատ կե րա ցումն եր: Բայց այս ա մե նը կարևոր չէ, քա նի որ նա Հա յաս տա նի քա ղա քա ցի է, և ես՝ որ պես մեկ այլ քա ղա քա ցի, պար-տա վոր եմ պաշտ պա նել նրան, քա նի որ դրա նով ես պաշ տպա-նում եմ նաև իմ քա ղա քա ցիա կան ի րա վունք նե րը:

- Լավ, ինչ պե՞ս ու նե նալ մի եր կիր, որ տեղ մար դիկ չեն հե տապնդ վի այն պի սի հան ցանք նե րի հա մար, ին-չի մեջ իշ խա նու թյու նը ուղ-ղա կի ո րո շել է մե ղադ րել մար դուն:

- Դա ա մե նա բարդ և ա մե նա-պարզ հարցն է: Ւնչ պես ու նե նալ այդ պի սի եր կիր, թույլ տվեք ես բա ղադ րա տոմ սե րը այս տեղ չբա-ժա նեմ, բո լորս էլ գի տենք: Իշ խա-նու թյու նը զավթ ված է ժո ղովր-դից և այն պետք է վե րա դարձ-վի ժո ղովր դին: Դ րա հա մար կան դա սա կան ձևեր. ժո ղո վուր դը ընտ րում է իր ներ կա յա ցու ցիչ նե-րին և ընտ րու թյուն նե րով է հաս-նում փո փո խու թյուն նե րի: Հա յաս-տա նում խնդիրն այն է, որ փո-փո խու թյուն նե րին ընտ րու թյուն-նե րով հաս նել հնա րա վոր չէ: Ե թե նոր մալ երկր նե րում ընտ րու-թյուն ներն են բե րում փո փո խու-թյուն նե րի, մեզ մոտ պետք է փո-փո խու թյուն նե րը բե րեն նոր մալ ընտ րու թյուն նե րի: Ա հա իմ պա-տաս խա նը: Մենք ընտ րու թյուն նե-րով չենք կա րո ղա նա այս չընտր-ված չիշ խա նու թյու նը փո խել: Մենք դա պետք է ա նենք և ա նում ենք և կա նենք ընտ րու թյու ննե րից դուրս: Ցա վոք, ընտ րու թյուն նե րով դա մեզ տրված չէ: n

Զ րու ցեց Դե րե նիկ Մալ խաս յա նը

Հար ցազ րույցն ամ բող ջութ յամբ դի տեք Civilnet.am կայ քում:

Օրակարգ

« Անօրինական դատավճիռը բերեց նրան, որ Հայաստանի բյուջեից, մեր հարկերից պետք է վճարնեք մի քանի կոռումպացված, անորակ, անկիրթ դատավորների, քննիչների կատարած գործի համար »

«Ե թե նոր մալ

երկր նե րում ընտ­

րու թյուն ներն են

բե րում փո փո խու­

թյուն նե րի, մեզ

մոտ պետք է փո­

փո խու թյուն նե րը

բե րեն նոր մալ

ընտ րու թյուն նե­

րի»,– ա սում է

Խզ մալ ա նը:Վա

հրա

մ Բա

ղդա

սարյ

ան/

Ֆոտ

ոլու

ր

ծա ռա յու թյան հետ»,– նշել է նա։ Դի վա նա գե տի խոս քով՝ ՌԴ միգ-րա ցիոն ծա ռա յու թյան ներ կա յա-ցուց չու թյունն աշ խա տում է, որ-պես զի սահ մա նա փա կի ա նօ-րի նա կան միգ րա ցիան, որ պես-զի այն մար դիկ, ով քեր գնում են

Ռու սաս տան՝ աշ խա տե լու, լի նեն պաշտ պան ված, ու նե նան քիչ թե շատ նոր մալ կան քի պայ ման ներ և լավ աշ խա տա վարձ։

«Հա յե րին ոչ ոք բռնու թյամբ Ռու-սաս տան չի տա նում, նրանք ի րենք են գնում։ Ե թե փա կենք ներ կա յա-ցուց չու թյու նը, միգ րա ցիան չի դա-դա րի։ Այս տեղ այլ պատ ճառ ներ

կան»,– ա սել է Հա յաս տա նում ՌԴ դես պա նը։

Շա րու նա կե լով՝ Վ յա չես լավ Կո վա լեն կոն հար ցադ րում է ա րել. «Իսկ ին չո՞ւ ոչ ոք չի հարց-նում, թե ինչ պես է աշ խա տում ԱՄՆ-ի դես պա նա տու նը։ Ես կա-րող եմ ա սել, որ գրին քար տի մի-ջո ցով Հա յաս տա նից ա վե լի շատ

մարդ է գնա ցել, քան [ՌԴ] Դաշ-նա յին միգ րա ցիոն ծա ռա յու թյան ներ կա յա ցուց չու թյան։ Գ րին քար-տով 2007-ից մինչ օրս գնա ցել է ա վե լի քան 5 000 մարդ՝ ըն տա-նիք նե րով, Միգ րա ցիոն ծա ռա յու-թյան մի ջո ցով՝ նույնպես 5 000 մարդ՝ ըն տա նիք նե րով։ Ըն դա մե-նը 5 000 մարդ, իսկ ին չո՞ւ է այս

աղ մու կը, ին չո՞ւ է այս խո սակ ցու-թյու նը, ի՞նչ կապ ու նի այս տեղ ներ կա յա ցուց չու թյու նը»։

Վ յա չես լավ Կո վա լեն կոն ընդգ ծել է, որ այդ հար ցով անհ րա ժեշտ է ու շադ րու թյուն դարձ նել վի ճա կագ րու թյա նը, թվե րին, այդ դեպ քում հար ցը պարզ կլի նի։ n

‹‹‹ էջ 1

Հա յե րին ոչ ոք բռնու թյամբ Ռու սաս տան չի տա նում. ՌԴ դես պան

№ 125 (194), չորեքշաբթի, հոկտեմբերի 10, 2012 թ. |

5|

Փոր ձը գնում է ներդր մանՖի նան սա կան հաշ տա րա րի հայ կա կան մո դե լը հե տաքրք րել է Ուկ րաի նա յին

Հա յաս տա նի ֆի նան սա կան հաշ­տա րա րի ինս տի տու տը, երկ րի ներ սում լայն ճա նա չում չստա­ցած, դուրս է գա լիս մի ջազ գա­յին աս պա րեզ։ Ուկ րաի նա յի իշ­խա նու թյուն նե րը քննար կում են հայ կա կան մո դե լի ներդր ման հնա րա վո րու թյու նը։ Ուկ րաի նա­ցի նե րի օ րի նա կին հետևե լու են Բոս նիա և Հեր ցե գո վի նա յում։

Ե րեկ Երևա նում մեկ նար կած «Ֆի նան սա կան օմ բուդս մե նի ինս տի տուտն ուղղ ված հան րու-թյան վստա հու թյան ամ րապնդ-մա նը և ֆի նան սա կան միջ նոր-դու թյան ա վե լաց մա նը» թե մա-յով կոն ֆե րան սին Հա յաս տա նի ֆի նան սա կան հաշ տա րար Փի-րուզ Սարգս յա նը լրագ րող նե-րին ա սաց, որ գրա սեն յա կի գոր-ծու նեու թյան արդ յունք նե րը կա-րե լի է գե րա զանց գնա հա տել։ Ե թե ան ցած տար վա ըն թաց-քում քննված բո ղոք նե րի թի-վը ե ղել է 144, ա պա ներ կա յում այն ար դեն 260 է։ Քնն ված բո-ղոք նե րի 65%-ը լուծ վել է հօ գուտ հա ճա խորդ նե րի։

Ըստ Սարգս յա նի՝ քննված բո ղոք նե րի թվի ա ճը չի խո-սում ֆի նան սա կան հա մա կար-գում խնդիր նե րի մա սին։ Այն պայ մա նա վոր ված է ֆի նան սա-կան գրա գի տու թյան մա կար-դա կի ու գրա սեն յա կի ճա նա չե-լիու թյան աս տի ճա նի բարձ րաց-մամբ, նաև ֆի նան սա կան միջ-նոր դու թյան ա ճով։ Բա ցի այդ՝ վեր ջին եր կու տար վա ըն թաց-քում հա յաս տան յան ֆի նան սա-կան շու կա յում ներդր վել է եր-կու նոր գոր ծիք՝ ԱՊՊԱ և պե տա-կան հա մա կար գի աշ խա տա կից-նե րի ա ռող ջու թյան պար տա դիր ա պա հո վագ րու թյուն։

Ըստ Սարգս յա նի՝ Հա յաս տա-նի ֆի նան սա կան հաշ տա րա րի ինս տի տու տի նկատ մամբ բարձր է նաև մի ջազ գա յին կա ռույց նե-րի ու շադ րու թյու նը։ Հա մաշ խար-հա յին բանկն ան ցած տար վա վեր ջին և այս տար վա սկզբին ի րա կա նաց րել է Հա յաս տա նի սպա ռող նե րի շա հե րի պաշտ-պա նու թյան և գ րա գի տու թյան

ու սումն ա սի րու թյուն։ Բան-կի գնա հա տա կան նե րը, ո րոնք առնչ վել են ֆի նան սա կան հաշ-տա րա րի գրա սեն յա կին, ըստ Սարգս յա նի, գո վե լի են ե ղել։ ՀԲ-ն ար ձա նագ րել է, որ հայ կա-կան փոր ձը պետք է կի րա ռել ոչ միայն ԱՊՀ տա րա ծաշր ջա նում, ո րո շա կի գոր ծա ռույթ ներ կի րա-ռե լի են նաև այլ երկր նե րում։

«Ուկ րաի նա յի իշ խա նու թյուն-նե րը ու սումն ա սի րում են Հա-յաս տա նի ֆի նան սա կան հաշ-տա րա րի ինս տի տու տի փոր ձը՝ ՀԲ-ի օ ժան դա կու թյամբ ի րենց մոտ ներդ նե լու նպա տա կով»,– ա սաց Սարգս յա նը։ Հոկ տեմ բե-րին հայ կա կան մո դե լը ներ կա-յաց վե լու է Բոս նիա և Հեր ցե գո-վի նա յում՝ հե տա գա յում ներդ նե-լու հե ռան կա րով։

ԿԲ խորհր դի ան դամ Ար մե-նակ Դար բին յա նի խոս քով՝ ե թե ներ կա յում ֆի նան սա կան

հաշ տա րա րի գրա սեն յա կը զբաղ վում է միայն քա ղա քա-ցի նե րի շա հե րի պաշտ պա նու-թյամբ, ա պա գա յում չի բա ցառ-վում, որ կա րո ղու թյուն նե րի զար գաց մա նը զու գա հեռ՝ գրա-սեն յա կը զբաղ վի փոքր ու մի ջին

բիզ նե սի և ֆի նան սա կան հա մա-կար գի միջև ծա գած վե ճե րով։

2012թ. ա ռա ջին ե րեք ե ռամս-յակ նե րին գրա սեն յա կը ստա ցել է ֆի նան սա կան կազ մա կեր պու-թյուն նե րին առնչ վող 971 բո ղոք,

քննու թյան է ըն դուն վել 244-ը: Քնն ված գոր ծե րի 65%-ը լուծ-վել է հօ գուտ հա ճա խորդ նե րի (պա հան ջի բա վա րա րում՝ հաշ-տեց ման, մաս նա կի բա վա րար-ման և բա վա րար ման ո րո շումն ե-րով)։ Արդ յուն քում հա տուց վել է 76,4 մլն։

Հոկ տեմ բե րի 9-10-ը Երևա նում անց կաց վող ա մե նամ յա կոն-ֆե րան սի խոս նակ ներն են Մեծ Բ րի տա նիա յի ֆի նան սա կան օմ-բուդս մե նը, Ֆ րան սիա յի ա պա-հո վագ րա կան հաշ տա րա րը, Կա-նա դա յի բան կա յին և ներդ րու-մա յին ծա ռա յու թյուն նե րի օմ-բուդս մե նը, Նոր Զե լան դիա յի ա պա հո վագ րու թյան և խ նա յո-ղու թյուն նե րի օմ բուդս մե նը, Իռ-լան դիա յի ֆի նան սա կան հա մա-կար գի օմ բուդս մե նը, ներ կա-յա ցու ցիչ ներ Հա մաշ խար հա յին բան կից։

Կոն ֆե րան սի ըն թաց քում մաս նա կից նե րը ծա նո թա նա-լու են ֆի նան սա կան օմ բուդս-մեն նե րի մի ջազ գա յին փոր-ձին, Հա յաս տա նի ֆի նան սա-կան հաշ տա րա րի գրա սեն յա կի գոր ծու նեու թյա նը, ծրագ րե րին, վի ճա կագ րու թյա նը, սպա ռող-նե րի ֆի նան սա կան կրթու թյան և ն րանց շա հե րի պաշտ պա նու-թյան մե խա նիզմն ե րին։ Նա խա-տես ված են թե մա տիկ քննար-կումն եր բան կա յին գոր ծու-նեու թյան, մաս նա վո րա պես՝ քար տա յին զեղ ծա րա րու թյան, ներդ րումն ե րի և կեն սա թո շա-

կա յին հա մա կար գե րի, հի փո թե-քա յին պայ մա նագ րե րի և ս պա-ռո ղա կան վար կե րի, ա պա հո-վագ րա կան գոր ծու նեու թյան թե մա նե րով։ n

Ա.Չ.

Փողեր

Ֆոտ

ոլու

ր

« ՀԲ-ն ար ձա նագ րել է, որ հայ կա կան փոր ձը պետք է կի րա ռել ոչ միայն ԱՊՀ տա-րա ծաշր ջա նում. ո րո շա կի գոր ծա ռույթ ներ կի-րա ռե լի են նաև այլ երկր նե րում »

WTI BrenT նավթ

385

395

405

415

425

09.04 09.07 09.10

7000

7800

8600

09.04 09.07 09.10

490

510

530

09.04 09.07 09.10

11,80

12,50

13,20

09.04 09.07 09.10

210

250

290

330

370

09.04 09.07 09.10

1,20

1,27

1,34

09.04 09.07 09.10

70

95

120

09.04 09.07 09.10

1500

1600

1700

1800

09.04 09.07 09.10

Տվյալները վերցված են 09.10, Երևան, ժ. 16:00

աղբյուրը՝ ՀՀ ԿԲ, Bloomberg և Forex

US$/bbl.

US$/t oz.

US$/tonne

US$/tonne

եվրո/դոլար

պղինձ (LME)

ցորեն (cBT)

ռուբլի/դրամ

եվրո/դրամ

դոլար/դրամ

ՀՀ Կբ comex ոսԿի 100

8232 9.9p 0.12%

319.76 3.40p 1.08%

406.33 0.26q 0.06%

525.71 1.39q 0.26%

13.06 0.00 0 0.00%

1.292 0.00q 0.33%

90.62 2.29p 2.59%113.37 1.55p 1.39%

1773.5 1.1p 0.06%1778.7 3.0p 0.17%

հան գեց նե լով «Հա ցամ թերք» ապ րան քախմ բի գնե րի ա ճի»,– նշված է հա ղոր դագ րու թյու նում։

Ըստ ԿԲ-ի՝ կան խա տես վող հո րի զո նում ներ քին գնե րի վրա Հա յաս տա նի տնտե սու թյան զար գա ցումն ե րից ակն կալ վող ազ դե ցու թյու նը մնում է գնա-ճա յին՝ պայ մա նա վոր ված մաս-նա վոր սպառ ման ա ճի բարձր մա կար դա կի պահ պան մամբ և տն տե սա կան ա ճի՝ սպաս-վա ծից ա վե լի ա րագ տեմ պե-րի դրսևոր մամբ: Նշ ված գնա-ճա յին գոր ծոն նե րի ազ դե ցու-թյու նը ներ քին գնե րի վրա շա-րու նակ վե լու է ո րոշ չա փով չե զո քաց վել հար կաբ յու ջե տա յին

քա ղա քա կա նու թյան զսպող ազ դե ցու թյամբ։

Չ նա յած ըն թա ցիկ տար վա ինն ա միս նե րի արդ յունք նե րով 12-ամս յա գնա ճը դեռևս պահ-պան վում է տա տա նումն ե րի թույ լատ րե լի մի ջա կայ քի ստո-րին սահ մա նին մոտ մա կար դա-կում, այ նո ւա մե նայ նիվ կան խա-տես վող հո րի զո նում ար տա քին և Հա յաս տա նի տնտե սու թյուն նե-րի կող մից ակն կալ վում են ո րո-շա կի գնա ճա յին ազ դե ցու թյուն-ներ ներ քին գնե րի վրա։

«Այդ պա րա գա յում խոր հուր-դը նպա տա կա հար մար է գտնում պահ պա նել վե րա ֆի նան սա-վոր ման տո կո սադ րույ քի ներ-կա յիս մա կար դա կը, ո րի մի ջո-ցով լիո վին ի րա տե սա կան է

կան խա տե սող հո րի զո-նում 12-ամս յա գնա ճը մո տեց-նել 4% նպա տա կա յին ցու ցա-նի շին՝ ±1,5-տո կո սա յին կետ

տա տա նումն ե րի թույ լատ րե լի մի ջա կայ քով»,– նշված է ԿԲ հա-ղոր դագ րու թյու նում։ n

Ա.Չ.

‹‹‹ էջ 1

Կենտ րո նա կան բանկն ան սա սան էՎե րա ֆի նան սա վոր ման տո կո սադ րույ քը մաց ան փո փոխ՝ 8%

«Ֆի նան սա կան օմ բուդս մե նի ինս տի տուտն ուղղ ված հան րու թյան վստա հու թյան ամ­

րապնդ մա նը և ֆի նան սա կան միջ նոր դու թյան ա վե լաց մա նը» թե մա յով ա մե նամ յա

կոն ֆե րան սը Եր ևա նում։

Հոկ տեմ բե րի 9­ի

նիս տում ԿԲ խոր­

հուր դը ո րո շել է

ան փո փոխ պա հել

վե րա ֆի նան սա­

վոր ման տո կո­

սադ րույ քը՝ 8%:

| № 125 (194), չորեքշաբթի, հոկտեմբերի 10, 2012 թ.

6 |

Ըստ ԱՄՀ-ի՝ ԱՊՀ երկր նե րը պետք է օգտ վեն դեռևս բա րեն-պաստ պայ ման նե րից և ա րա-գաց նեն հա մա կար գա յին բա-րե փո խումն ե րը, ո րոնք ուղղ ված կլի նեն գլո բալ ֆի նան սա կան ռիս կե րի դի մա կայ մա նը։

Ե թե Ղր ղըզս տանի և Տա-ջիկս տա նի իշ խա նու թյուն նե րին ԱՄՀ-ն խոր հուրդ է տա լիս քայ լեր ձեռ նար կել պե տա կան պարտ-քի տրեն դի փո փո խու թյան ուղ-ղու թյամբ, ա պա Հա յաս տա նի և Վ րաս տա նի իշ խա նու թյուն նե րին խոր հուրդ է տրվում նվա զեց նել ար տա քին խո ցե լիու թյու նը՝ ըն-թա ցիկ հաշ վեկշ ռի պա կա սոր դի կրճատ ման ճա նա պար հով։

Ըստ ԱՄՀ-ի՝ այս տա րի Հա-յաս տա նի ար տա քին հաշ վեկշ-ռի պա կա սուր դը կկազ մի ՀՆԱ-ի 9,8%-ը (կա ռա վա րու թյան կան-խա տես մամբ՝ 10,7%-ը), 2013թ.՝ ՀՆԱ-ի 9,3%-ը (կա ռա վա րու թյան կան խա տես մամբ՝ 9,2%-ը)։

Աճ կա, հար կա հա վա քում չկա

Ն շենք, որ թեև ըն թա ցիկ տար վա հա մար ԱՄՀ-ն դե-պի նվա զում է վե րա նա յել հա-մաշ խար հա յին տնտե սու-թյան հե ռան կար նե րը և ԱՊՀ

տա րա ծաշր ջա նի տնտե սա կան ա ճի հու լիս յան կան խա տե սու մը, Հա յաս տա նի ցու ցա նի շը բարձ-րաց վել է 0,1-տո կո սա յին կե տով՝ մինչև 3,9%։ 2013թ. տնտե սա կան ա ճի ցու ցա նի շը մնացել է ան փո-փոխ՝ 4%։

Ու շագ րավ է, որ Հա յաս տա-նի տնտե սու թյան ա ճի ա ռու-մով ԱՄՀ-ն, ըստ էու թյան, եր-կու կան խա տե սում ու նի՝ World Economic Outlook սեպ տեմ-բեր յան զե կույ ցը և ԱՄՀ հա-յաս տան յան ա ռա քե լու թյան հա ղոր դագ րու թյու նը։

Երևա նում սեպ տեմ բե րի 5-ից 18-ը «Եր կա րաձգ վող ֆի նան-սա վոր ման» և «Եր կա րաձգ վող վար կա վոր ման» ե ռամ յա ծրագ-րի 5-րդ հեր թա կան ամ փո փիչ ստու գումն ի րա կա նաց նե լուց հե-տո սեպ տեմ բե րի 27-ին հա յաս-տան յան ա ռա քե լու թյու նը հա-ղոր դագ րու թյուն էր տա րա ծել, ըստ ո րի՝ գյու ղատն տե սու թյան ո լոր տում բարձր բեր քատ վու-թյան, հան քարդ յու նա բե րու թյան և ծա ռա յու թյուն նե րի ո լորտ-նե րի դի նա միկ զար գաց ման պայ ման նե րում Հա յաս տա նում

տնտե սա կան աճն այս տա րի կա րող է կազ մել 6,2%։ 2013թ. ցու ցա նի շը կա րող է լի նել չա-փա վոր՝ մինչև 4,3%՝ հաշ վի առ-նե լով տնտե սա կան վի ճա կը Եվ-րո պա յում և Ռու սաս տա նում։

Ի հար կե, ա ռա քե լու թյան կող-մից հրա պա րակ ված կան խա-տե սումն ե րը հիմն ված են ա վե-լի թարմ տվյալ նե րի վրա, սա-կայն World Economic Outlook-ի ցու ցա նիշ ներն «ա վե-լի պաշ տո նա կան» են, և մի ջազ գա-յին ֆի նան սա-կան կա ռույց նե-րը, վար կա ն շա-յին կազ մա կեր-պու թյուն նե րը, ներդ րող նե րը սո վո րա բար հիմք են ըն դու նում հենց դրանք և ոչ թե ա ռա-քե լու թյան մա մու լի հա-ղոր դագ րու թյունը։ ԱՄՀ հա յաս-տան յան ա ռա քե լու թյան կող մից տնտե սա կան ա ճի վե րա բեր յալ տվյալ ներն ա վե լի շուտ «ներ քին սպառ ման» հա մար են։

Այ դու հան դերձ, եր կու դեպ-քում էլ ԱՄՀ-ն ա վե լի հա-մեստ է ակն կա լիք նե րում, քան կա ռա վա րու թյու նը։

Օ րերս վար չա պետ Տիգ րան Սարգս յա նը Ազ գա յին ժո ղո վում հայ տա րա րել է, թե Հա յաս տա նի

տնտե սա կան աճն ար դեն կազ-մում է 7%։ Եվ սա այն դեպ քում, երբ 2012թ. բյու ջեի հիմ քում գոր-ծա դի րը դրել է 4,2% աճ ցու ցա-նի շը։ 2013թ. բյու ջեի նա խագ ծում նշվում է, որ ըն թա ցիկ տա րում տնտե սա կան ա ճը կա րող է կազ-մել 7,1%, գա լիք տա րում՝ 6,2%։

Ու շագ րավ է, որ թեև կա ռա-վա րու թյու նը հայ տա րա րում է 7,1% տնտե սա կան ա ճի մա սին,

այն չի հիմն ա վոր վում այլ ցու ցա նիշ նե րով։ Մաս նա-

վո րա պես՝ կա ռա վա-րու թյու նը չի գնա-ցել հար կա հա վաք-ման ցու ցա նի շի վե-րա նայ ման. թե՛ 4,2% և թե՛ 7,1% ա ճի պա-

րա գա յում էլ նույնն է մնա ցել հար կե րի հա-

վել ալ հա վա քագ րում-նե րի ծա վա լը՝ 101 մլրդ,

ո րից մոտ 70 մլրդ-ն ա պա հով-վե լու է տնտե սա կան ա ճի և գ նա-ճի հաշ վին։ Ս տաց վում է, որ թեև բա զա յի ա ճը, ըստ կա ռա վա րու-թյան, լի նե լու է ա վե լի մեծ, քան կան խա տես վում էր, այն որևէ կերպ չի ազ դե լու հար կա հա վաք-ման վրա։

Մո տա վոր հաշ վարկ նե րով՝ ՀՆԱ-ի 1% ա ճը ա պա հո վում է 16 մլրդ -ի հա վել ալ հա վա քագ-րում։ n

Ար մե նակ Չա տին յան

Փողեր

ԱՄՀ-ն աճ է ակն կա լում նաև

Հա յաս տա նի ներ քին սպառ ման ո լոր տում`

6,2%

Վ ճա րե լով Լեռ նա յին Ղա րա բա ղի գի նըԿենտ րո նա կան բան կը «Զո լո տա յա կո րո նա յին» զրկել է լի ցեն զիա յից

Կենտ րո նա կան բան կի սեպ տեմ բե րի 24­ի ո րոշ ման արդ յունք նե­րը, ո րով խստաց վում են Հա յաս տա նում գոր ծու նեու թյուն ծա­վա լող ար տա սահ ման յան վճա րա հաշ վար կա յին հա մա կար գե­րին ա ռա ջադր վող պա հանջ նե րը, եր կար սպա սեց նել չտվե ցին։ Նա խօ րեին ԿԲ­ն ո րո շում է ըն դու նել, ըստ ո րի՝ ու ժը կորց րած են ճա նաչ վել «Զո լո տա յա կո րո նա» վճա րա հաշ վար կա յին հա­մա կար գին մաս նակ ցու թյան վե րա բեր յալ թույլտ վու թյուն նե րը։ Հա մա կար գը, ըստ էու թյան, հրա ժար վել է սպա սար կել Լեռ նա­յին Ղա րա բա ղի տա րած քում գոր ծող հա յաս տան յան բան կե րի մաս նաճ յու ղե րը։

Ըստ ԿԲ-ի հոկ տեմ բե րի 8-ի տա-րա ծած հա ղոր դագ րու թյան՝ Կենտ րո նա կան բան կի կող-մից ի րա կա նաց վող վե րահս կո-ղու թյան ըն թաց քում պարզ վել է, որ «Զո լո տա յա կո րո նա» ար-տա սահ ման յան վճա րա հաշ վար-կա յին հա մա կար գի օ պե րա տո-րը, ա ռանց որևէ պատ ճա ռա բա-նու թյան, բազ միցս չի ա պա հո վել Հա յաս տա նի տա րած քում գոր-ծող բան կե րի ո րոշ մաս նաճ յու-ղե րում իր հա մա կար գից օգտ-վե լու հնա րա վո րու թյու նը։ ԿԲ-ն գ րու թյուն ներ է ուղ ղել «Զո լո տա-յա կո րո նա» ար տա սահ ման յան վճա րա հաշ վար կա յին հա մա-կար գի օ պե րա տո րին, ո րոն ցով տե ղե կաց րել է հա մա կար գով հա յաս տան յան ո րոշ առևտ րա յին բան կե րի մաս նաճ յու ղե րը չսպա-սար կե լու մա սին և ա ռա ջար-կել ան հա պաղ ա պա հո վել հա-մա կար գին մաս նա կից բան կե-րի բո լոր տա րած քա յին ստո րա-բա ժա նումն ե րի սպա սարկ ման հնա րա վո րու թյու նը։

«Միա ժա մա նակ, գրու թյամբ նա խազ գու շաց վել է, որ հա կա-ռակ պա րա գա յում ԿԲ-ն ո րո շում

կըն դու նի հա յաս տան յան բան կե-րի՝ Հա մա կար գում մաս նակ ցու-թյան թույլտ վու թյունն ու ժը կորց-րած ճա նա չե լու վե րա բեր յալ»,– նշված է հա ղոր դագ րու թյու նում:

Մինչ այս՝ սեպ տեմ բե րի 6-ին, ԿԲ-ն ու ժը կորց րած էր ճա նա-չել «Մի գոմ» վճա րա հաշ վար կա-յին հա մա կար գին հա յաս տան յան բան կե րի մաս նակ ցու թյան վե-րա բեր յալ թույլտ վու թյուն նե րը։

Այս եր կու վճա րա հաշ վար կա-յին հա մա կար գե րին լի ցեն զիա յից զրկե լու հիմն ա կան պատ ճառն այն է, որ նրանք հրա ժար վել են սպա սար կել Լեռ նա յին Ղա րա-բա ղում գոր ծող հա յաս տան յան բան կե րի մաս նաճ յու ղե րը։

ԿԲ խոր հուր դը սեպ տեմ բե-րի 24-ին փո փո խու թյուն ներ է կա տա րել «Ար տա սահ ման-յան վճա րա հաշ վար կա յին հա-մա կար գում մաս նակ ցու թյան հետևան քով Հա յաս տա նի ֆի-նան սա կան հա մա կար գի կա-յու նու թյու նը և (կամ) ի րաց վե-լիու թյու նը և (կամ) վճա րու նա-կու թյու նը վտան գե լու մա սին» ու ղե ցույ ցում։ Այդ փո փո խու-թյուն նե րով ԿԲ-ն ա վե լաց նում

է սե փա կան ի րա վա սու թյուն նե-րի շրջա նա կը, թե որ դեպ քե րում կա րող են ու ժը կորց րած ճա նաչ-վել վճա րա հաշ վար կա յին հա մա-կար գին մաս նակ ցու թյան վե րա-բեր յալ տրված թույլտ վու թյուն-նե րը։ Հա մա ձայն այդ փո փո խու-թյուն նե րի՝ վճա րա հաշ վար կա յին օ պե րա տո րը պար տա վոր է հա-մա կար գին միաց ված հա յաս-տան յան մաս նակ ցի բո լոր տա-րած քա յին ստո րա բա ժա նումն ե-րի հաս ցե նե րի վե րա բեր յալ տե-ղե կատ վու թյու նը տե ղադ րել հա մա կար գի ծրագ րա յին ա պա-հով ման հա մա կար գում, ուղ ղա-կի ձևով իր ին տեր նե տա յին կայ-քում, ինչ պես նաև ա պա հո վել այդ տե ղե կատ վու թյան հա սա-նե լիու թյու նը հա մա կար գի բո լոր սպա սարկ ման կե տե րում։

ԿԲ-ն, ըստ էու թյան, ար տա-սահ ման յան վճա րա հաշ վար-կա յին հա մա կար գե րին պար-տադ րում է գոր ծու նեու թյուն ծա վա լել Լեռ նա յին Ղա րա բա-ղում, ին չի մա սին հայ տա րա-րում է պաշ տո նա պես։ Կար գա-վո ր չի այս փո փո խու թյուն նե րը լուրջ բար դու թյուն ներ են ստեղ-ծում այն հա մա կար գե րի հա մար, ո րոնք գոր ծու նեու թյուն են ծա-վա լում Ադր բե ջա նում։ Ըստ էու-թյան, ԿԲ-ն ս տի պում է ընտ րու-թյուն կա տա րել Հա յաս տա նի և Ադր բե ջա նի միջև։ Այս պես, օ րի-նակ՝ 2008թ. Ադր բե ջա նի ԿԲ-ն Western Union-ին ար գե լեց գոր-ծու նեու թյուն ծա վա լել երկ-րի տա րած քում այն քան ժա մա-նակ, քա նի դեռ հա մա կար գը չի

դա դա րեց րել գոր ծու նեու թյու նը Ղա րա բա ղում։

Հա մա կար գը դա դա րեց րեց գոր ծու նեու թյու նը ԼՂ-ում, ին-չի հետևան քով 2008թ. օ գոս տո-սի 22-ին ԿԲ-ն ո րո շում ըն դու նեց և ար գե լեց հա յաս տան յան բան-կե րի մաս նակ ցու թյու նը Western Union վճա րա հաշ վար կա յին հա մա կար գին։

Այ սօր Հա յաս տա նում գոր ծու-նեու թյուն են ծա վա լում տա-սից ա վե լի ար տա սահ ման յան վճա րա յին հա մա կար գեր։ Չի

բա ցառ վում, որ խստա ցու մից հե-տո շու կա յում կմնան ըն դա մե նը եր կու սը՝ Unistream-ը և ANELIK-ը, քա նի որ նրանք ներ կա յաց ված չեն Ադր բե ջա նում։ Բան կիր նե րը, սա կայն, բա ցա սա կան կող մեր չեն տես նում այս ա մե նում։ Եր-կու հա մա կար գե րին ներ կա յում բա ժին է ընկ նում դե պի Հա յաս-տան մաս նա վոր փո խան ցումն ե-րի մոտ 2/3-ը, նրանք կա րող են սպա սար կել փո խան ցումն ե րի ամ բողջ ծա վա լը։ n

Ա.Չ.

ԱՄՀ-ն խառ նել է ի րարԳ լո բալ դան դաղ ման պայ ման նե րում բարձ րաց վել է Հա յաս տա նի տնտե սա կան ա ճի ցու ցա նի շը

‹‹‹ էջ 1

Հա յաս տան մաս նա վոր փո խան ցում երն այ սու հետ շրջան ցե լու են «Զո լո տա յա կո րո նան»։

Ըն թա ցիկ տար վա

հա մար ամՀ­ն

Հա յաս տա նում

ակն կա լում է 3,9%

տնտե սա կան աճ,

2013թ. հա մար՝

4%։

№ 125 (194), չորեքշաբթի, հոկտեմբերի 10, 2012 թ. |

7|

Նի կո սիան Ա թեն քից հե ռու չէ

Moody’s-ն ի ջեց րել է Կիպ րո սի վար կա յին վար կա նի շը

Մի ջազ գա յին վար կան շա­յին Moody’s գոր ծա կա լու թյու նը Կիպ րո սի սու վե րեն վար կա յին վար կա նիշն ի ջեց րել է միան­գա մից ե րեք աս տի ճա նով՝ Ba3­ից մինչև B3՝ «բա ցա սա կան» կան խա տես մամբ։ Գոր ծա կա լու­թյունն իր այս ո րո շու մը պայ­մա նա վո րել է երկ րի բան կա յին հա մա կար գում առ կա խնդիր­նե րով, ո րոնք կապ ված են ինչ­պես Կիպ րո սի, այն պես էլ Հու­նաս տա նի տնտե սա կան ի րադ­րու թյան վատ թա րաց ման հետ։

Moody’s-ը միա ժա մա նակ ի ջեց րել է Կիպ րո սի ե րեք խո շոր բան կե րի վար կա նիշ նե րը՝ Bank of Cyprus-ի նը և Cyprus Popular Bank-ի նը՝ մինչև caa3, և Hellenic Bank-ի նը՝ մինչև caa2։ Այս բան կե րի պորտ ֆել նե-րը ծան րա բեռն ված են հու նա-կան ակ տիվն ե րով, Կիպ րո սի իշ-խա նու թյուն նե րը հար կադր ված են ե ղել մի լիո նա վոր դո լար ներ ուղ-ղել դրանց վե րա կա պի տա լի զա-ցիա յին։ Ըստ Moody’s-ի՝ բան կա յին հա մա կար գին ա ջակ ցե լու կա ռա-վա րու թյան հնա րա վո րու թյուն նե րը երկ րում սահ մա նա փակ են:

Գոր ծա կա լու թյան կան խա տես-ման հա մա ձայն՝ բան կա յին ո լոր-տին ա ջակ ցե լու հա մար մոտ ա պա գա յում Կիպ րո սը հար կադր-ված է լի նե լու դի մել մի ջազ գա-յին դո նոր նե րի եռ յա կին՝ Եվ րա-հանձ նա ժո ղո վին, Եվ րո պա կան

կենտ րո նա կան բան կին և Ար ժույ-թի մի ջազ գա յին հիմն ադ րա մին: Եռ յա կի ներ կա յա ցու ցիչ նե րը եր-կու ան գամ այ ցե լել են Կիպ րոս, սա կայն ֆի նան սա կան ա ջակ-ցու թյան մա սին խոսք չի ե ղել: Ոչ պաշ տո նա կան տվյալ նե րի հա մա-ձայն՝ վար կա տու նե րը մտա դիր են ա ջակ ցու թյան տրա մադր ման դի մաց Կիպ րո սի իշ խա նու թյուն-նե րից պա հան ջել բյու ջե տա յին ծախ սե րի մինչև 15% կրճա տում։

2012թ. ամ ռա նը Կիպ րո սը ֆի-նան սա կան ա ջակ ցու թյան խնդրան քով դի մել է նաև Ռու-սաս տա նին: Սեպ տեմ բե րի սկզբին կիպ րա կան լրատ վա մի ջոց նե րում լու րեր հայտն վե ցին, թե Մոսկ վան հա մա ձայ նել է Նի կո սիա յին մինչև €5 մլրդ -ի վարկ տրա մադ րել: Տե-ղե կու թյու նը, սակայն, պաշ տո նա-պես չեն հաս տա տել ո՛չ Ռու սաս-տա նի, ո՛չ էլ Կիպ րո սի իշ խա նու-թյուն նե րը։ n

Wal-Mart-ն այ լընտ րանք է գտել բան կե րին

Ցանցն իր հա ճա խորդ նե րին սկսել է դե բե տա յին քար տեր ա ռա ջար կել

Աշ խար հի խո շո րա գույն ման­րա ծախ առևտ րա յին ցան ցը՝ ա մե րիկ ան Wal­Mart­ը, ֆի­նան սա կան նոր գոր ծիք է զար­գաց նում իր այն հա ճա խորդ­նե րի հա մար, ո րոնք հաշ վե­հա մար չու նեն բան կում։ Ռի­թեյ լե րը American Express ըն կե րու թյան հետ հա մա­գոր ծակ ցու թյան շրջա նա կում ստեղ ծել է կան խավ ճա րա­յին Bluebird քար տը, ո րը հնա­րա վոր է օգ տա գոր ծել ինչ պես Wal­Mart­ի ա վե լի քան 4 հազ. խա նութ նե րում, այն պես էլ առ­ցանց վճա րում ե րում։

Ծա ռա յու թյու նը նե րա ռում է դե պո-զիտ, հա շիվն ե րի վճար ման ավ-տո մատ հա մա կարգ և ս մարթ ֆո-նի մի ջո ցով հե ռա կա գոր ծարք նե-րի ի րա կա նաց ման հնա րա վո րու-թյուն: Քար տի ծա ռա յու թյուն նե րի դի մաց ամ սա կան կամ տա րե կան վճար նա խա տես ված չէ, չկա նաև չնվա զող մնա ցոր դի անհ րա ժեշ-տու թյուն։ Այն ստեղծ վել է որ պես այ լընտ րանք վճա րա յին կտրոն նե-րին և դե բե տա յին այլ քար տե րին։ Bluebird-ը նա խա տես ված է այն հա-ճա խորդ նե րի հա մար, ո րոնք վճա-րա յին հա շիվն ե րի սպա սարկ ման վրա մեծ գու մար ներ են ծախ սում։

Ու շագ րավ է, որ Wal-Mart-ը 2007թ. հրա ժար վեց բանկ

հիմն ե լու մտադ րու թյու նից՝ տե ղի տա լով օ րենս դիր նե րի և ֆի նան-սա կան ծա ռա յու թյուն ներ մա տու-ցող այլ ըն կե րու թյուն նե րի կող-մից գոր ծադր վող ճնշումն ե րին: Փոր ձա գետ նե րի կար ծի քով՝ սե-փա կան պորտ ֆե լում ֆի նան սա-կան ծա ռա յու թյուն ներ և գոր ծիք-ներ ընդգր կե լու ռի թեյ լե րի ո րո-շու մը նպա տակ ու նի նպաս տել հա ճա խորդ նե րի թվի ա վե լաց մա-նը։ Վեր ջին եր կու տա րում ցան ցի վա ճառք նե րը միայն նվա զել են։

Bluebird-ը, ա մե նայն հա վա-նա կա նու թյամբ, մեծ պա հան-ջարկ կու նե նա ցածր ե կա մուտ

ու նե ցող հա ճա խորդ նե րի շրջա-նում: Բա ցի այդ՝ այն այ լընտ-րանք կա րող է լի նել բո լոր նրանց հա մար, ովքեր դժգոհ են դե բե տա յին քար տե րի սպա-սարկ ման բարձր վճար նե րից։ 2011թ. ըն թաց քում Bluebird-ի թես տա վոր ման արդ յունք նե րից պարզ է դար ձել, որ ցան ցի հա-ճա խորդ նե րի մեծ մա սը գնում-ներ կա տա րե լիս օգ տա գոր ծում է բան կա յին այն հաշ վե հա մար-նե րը, ո րոնց դի մաց բան կե րը գու մար ներ չեն գան ձում: Ըստ Wal-Mart-ի՝ ԱՄՆ-ի սպա ռող նե-րը բա զա յին վճա րա յին հաշ վի սպա սարկ ման հա մար տա րե-կան վճա րում են մի ջի նը $259։ n

Ց րել Կա րիբ յա ն մի ֆըԱՄՆ-ը 50 տա րի ոչ ճիշտ ար տա քին քա ղա քա կա նու թյուն է վա րել. Foreign Policy

Ժա մա նակն է փո շիաց նել Սա ռը պա տե րազ մի հիմ ա կան մի­ֆը՝ Կա րիբ յան ճգնա ժա մի կար գա վոր ման պատ մու թյան Ջոն Քե­նե դիի վար կա ծը, ա մե րիկ ան Foreign Policy հան դե սի հա մար իր հոդ վա ծում գրում է Լես լի Գել բը՝ հե ղի նա կա վոր Council on Foreign Relations­ի (CFR, ԱՄՆ) պատ վա վոր նա խա գա հը։

Միաց յալ Նա հանգ նե րում ըն-դուն ված վար կա ծով՝ Քե նե դին, շնոր հիվ իր պող պա տե կամ քի և ԱՄՆ-ի ռազ մա կան գե րա զան-ցու թյան, Նի կի տա Խ րուշ չո վին ստի պել է դուրս բե րել հրթիռ նե-րը Կու բա յից։ «Ինչ պես վառ կեր-պով նկա րագ րում էր պետ քար-տու ղար Դին Ռաս կը, Ա մե րի-կան «լրտես-լրտես էր խա ղում» ԽՍՀՄ-ի հետ, և Մոսկ վան ա ռա-ջի նը չդի մա ցավ։ Ե թե հա վա-տանք մի ֆին, Խ րուշ չո վը զի ջել է ա մեն ինչ, Քե նե դին՝ ո չինչ»,– աս վում է հոդ վա ծում։ Այլ կերպ ա սած՝ ԽՍՀՄ-ն իբր լիա կա տար պար տու թյուն է կրել։

Քե նե դիի հաղ թա նա կի մա սին այս պատ մու թյու նը հե տա գա տա-րի նե րին հայտն վեց ԱՄՆ-ի ար-տա քին քա ղա քա կան հա յե ցա-կար գի հիմ քում։ «Կամ քի ուժն ու ռազ մա կան հզո րու թյու նը փա-ռա բան վում էին, փոխ զի ջու մա-յին ո րո շումն ե րի դի վա նա գի տու-թյու նը՝ ստո րաց վում»,– գրում է Գել բը։ Ըստ նրա՝ ԱՄՆ-ի վար չա-կազմն այս պատ մու թյանն անդ-րա դառ նում է ան գամ այ սօր, երբ

ա ռա ջա նում է Ի րա նին կամ տա-լիբ նե րին հա վա նա կան զի ջում-նե րի հար ցը։ Միֆն ա մե րի կա ցի ա ռաջ նորդ նե րի մեջ ամ րապն դել է հա կակ րան քը փոխ զի ջումն ե րի նկատ մամբ։

Ի՞նչ է տե ղի ու նե ցել ի րա կա նում։Կա րիբ յան ճգնա ժա մը լուծ-

վել է շնոր հիվ փոխ զի ջումն ե րի։ ԽՍՀՄ-ը դուրս է բե րել հրթիռ-նե րը Կու բա յից, իսկ ԱՄՆ-ը խոս-տա ցել է Թուր քիա յից հե ռաց նել Jupiter հրթիռ ներն ու չներ խու ժել Ա զա տու թյան կղզի։

«Ակն հայտ պատ ճառ նե րով՝ Քե նե դի նե րի կլա նը մոտ 20 տա-րի թաքց րել է Jupiter հրթիռ նե-րի մա սին ման րա մաս նե րը, իսկ ա վե լի ուշ ձևաց րել է, թե դա ըն-դա մե նը չնչին ման րուք է ե ղել։ Խորհր դա վոր պատ ճառ նե րով՝ խորհր դա յին կող մը նույն պես լռել է»,– աս վում է հոդ վա ծում։

1962թ. հոկ տեմ բե րի 27-ին ԱՄՆ-ի գլխա վոր դա տա խազ Ռո բերտ Ֆ. Քե նե դին՝ նա խա-գա հի եղ բայ րը, խորհր դա յին դես պան Ա նա տո լի Դոբ րի նի-նին ա սաց, որ հրթիռ նե րը դուրս

կբեր վեն Թուր քիա յից, ին չը պաշ-տո նա պես չի ամ րագր վի գոր-ծար քում. խորհր դա յին կող մը ևս պետք է լռի այդ փաս տի մա սին։

Հե տաքր քիր է, որ Քե նե դիի խորհր դա կան նե րը շա րու նա-կում էին տա րա ծել մի ֆը, չնա-յած հիաս թափ վել էին ռազ մա-կան հզո րու թյու նից և դար ձել դի վա նա գի տու թյու նում փոխ զի-ջումն ե րի «կրա կոտ» ջա տա գով։ Միայն 1988թ. Մակ- Ջորջ Բան դին խոս տո վա նեց. «Լ ռե լով Jupiters-ի մա սին՝ մենք մո լո րու թյան մեջ ենք գցել մեր գոր ծըն կեր նե րին, հա մա քա ղա քա ցի նե րին, հետ-նորդ նե րին ու դաշ նա կից նե րին»։

Իսկ ին չո՞ւ էր Խորհր դա-յին Միու թյու նը հրա ժար վում Jupiters-ի մա սին տե ղե կատ վա-կան ար տա հոս քի իր ի րա վուն-քից, հարց նում է հոդ վա ծա գի րը։ Այդ պի սի ար տա հոս քը կա րող էր Մոսկ վա յին կրկնա կի օ գուտ բե-րել՝ հեր քել Կա րիբ յան ճգնա ժա-մում ԽՍՀՄ-ի կա պի տուլ ա ցիա-յի մա սին վար կա ծը և ՆԱՏՕ-ում ան հանգս տու թյուն նե րի տե ղիք տալ։ «Փոխ զի ջու մը կմա տուց վեր որ պես դա վա ճա նու թյուն Թուր-քիա յի նկատ մամբ»,– պար զա բա-նում է Լես լի Գել բը։

CFR-ի պատ վա վոր նա խա-գահն ա ռա ջար կել է դեպ քե րի բա ցատ րու թյան իր տար բե րա կը.

Խ րուշ չովն ու Քաղբ յու րոն չեն էլ են թադ րել, թե ինչ պի սի թույլ դիր քե րում կներ կա յաց վի Մոսկ-վան Կա րիբ յան ճգնա ժա մի ըն-թաց քում։ Խ րուշ չովն ան ձամբ է ցան կա ցել կար գա վո րել ճգնա-ժա մը՝ վա խե նա լով պա տե րազ-մից և մի ջու կա յին ա ղե տից, ու ըն-դու նել գոր ծար քի պայ ման նե րը։

Ինչ էլ որ լի նի, մի ֆը պահ-պան վում է մինչև այժմ և ան-զի ջո ղա կա նու թյուն քա րո զում։ Ա ռա ջար կել այ սօր՝ թույլ տալ Ի րա նին ու րա նը հարս տաց նել մինչև 5% (մի ջազ գա յին պայ-մա նագ րե րով թույ լատր ված

անվն աս մա կար դակ)՝ քա ղա քա-կան ինք նաս պա նու թյուն է ա մե-րի կա ցի քա ղա քա կան գոր ծիչ նե-րի հա մար։

Լես լի Գել բը նշում է՝ փոխ զի-ջու մը միշտ չէ, որ ճիշտ լու ծում է։ «Սա կայն քա ղա քա կան գոր-ծիչ նե րին ու գոր ծա դիր իշ խա-նու թյա նը հար կա վոր է հնա րա-վո րու թյուն՝ բա ցա հայտ քննար-կե լու փոխ զի ջու մը՝ չվա խե նա լով ոչն չից»,– գրում է նա։ Չի կա րե-լի մո ռա նալ, որ ան կոտ րում Քե-նե դին փոխ զի ջու մա յին լու ծում գտավ Կա րիբ յան ճգնա ժա մի հա մար, և դա աշ խա տեց։ n

աշխարհ

Էջը պատրաստեցին Սյուզաննա Հովհաննիսյանը

Ջոն Քե նե դին՝ Կա րիբ յան ճգնա ժա մի ըն թաց քում։

en.in

fogl

obe.

cz

Վեր ջին եր կու տա րում Wal­Mart­ի վա ճառք նե րը միայն նվա զել են։

busine

sswee

k.co

m

Կիպ րա կան իշ խա նու թյուն նե րը սահ մա նա­

փակ հնա րա վո րու թյուն ներ ու նեն ա ջակ ցե­

լու երկ րի բան կա յին հա մա կար գին։

win

nipe

gfre

epre

ss.com

| № 125 (194), չորեքշաբթի, հոկտեմբերի 10, 2012 թ.

8 |

Եր կար ճա նա պարհ դե պի «Օս կար»«Ե թե բո լո րը…» և «Ս պի տակ վագ րը» հա վակ նում են

«Լա վա գույն օ տա րա լե զու ֆիլ մի» տիտ ղո սինԱ մե րիկ ան կի նոա կա դե միան հրա պա րա կել է 2012թ. «Լա վա­գույն օ տա րա լե զու ֆիլմ» ան վա­նա կար գում ընդգրկ ված ֆիլ մե րի «եր կար ցան կը», ո րը նե րա ռում է 71 աշ խա տանք:

Ցու ցա կում ընդգրկ ված է Հա յաս-տա նը ներ կա յաց նող Նա տալ ա Բել աուս կե նեի «Ե թե բո լո րը…» ֆիլ մը։ Այն հայ-ռու սա կան հա-մա տեղ աշ խա տանք է: Գա ղա-փա րը Մի քա յել Պո ղոս յա նինն է, ո րը նաև ֆիլ մի պրոդ յու սերն է:

Եր կար ցան կում նե րառ ված է նաև ռու սաս տան ցի ռե ժի սոր Կա րեն Շահ նա զա րո վի «Ս պի-տակ վագ րը», ո րի սցե նա րի հիմ-քում գրող և պատ մա բան Իլ ա Բո յա շո վի «Տան կիս տը կամ Ս պի-տակ վագր» պատմ վածքն է:

Ֆիլ մը պատ մում է վառ վող զրա-հա մե քե նա յից հրաշ քով փրկված խորհր դա յին բա նա կի սեր ժանտ Ի վան Նադ յո նո վի մա սին, ո րը կե-նաց- մա հու կռիվ է տա լիս «Ս պի-տակ վագ րի»՝ գեր մա նա կան ուր-վա կան զրա հա մե քե նա յի հետ:

Այս տար վա ցան կում լայ նո-րեն ներ կա յաց ված է հետ խորհր-դա յին տա րած քի կի նոար տադ-րան քը: Այս պես՝ 71-ի թվում է նաև ուկ րաի նա ցի ռե ժի սոր Մի-խա յիլ Իլ են կո յի «Նա, ով ան ցել է կրա կի մի ջով» ֆիլ մը, ղա զախ

կի նե մա տոգ րա ֆիստ Ա կան Սա-տաևի «Մին Բա լի զոր քը» ժա-պա վե նը, Ղր ղըզս տա նը ներ կա-յաց նող «Դա տարկ տու նը»:

«Լա վա գույն օ տա րա լե զու ֆիլմ» ան վա նա կար գում նե րառ-ված աշ խա տանք նե րի «կարճ ցան կը» կհրա պա րակ վի 2013թ. հուն վա րի 10-ին: 2011թ. նույն ան-վա նա կար գում «Օս կա րի» է ար-ժա նա ցել ի րան ցի ռե ժի սոր Աս-ղար Ֆար հա դիի «Նա դեր և Սի-մին. ա մուս նա լու ծու թյուն» դրա-ման: n

Գտնելով տունը

Չեմ ե կել Հա յաս տա նը փրկե լուԻմ ըն տա նի քը Պարս կաս տա-նից է, սա կայն ծնող ներս ԱՄՆ են տե ղա փոխ վել, ես Լոս Ան ջե-լե սում եմ մե ծա ցել: Շատ հա յա-սեր ըն տա նի քից եմ: Հայրս ու շի ու շով հետևում էր, որ հա յե րեն խո սենք, իսկ մայրս, ո րը հա յե-րե նի ու սուց չու հի է, ինձ ու եղ-բորս գրել-կար դալ է սո վո րեց-րել: Թեև հայ կա կան դպրոց չեմ գնա ցել, հայ կա կան մի ջա վայ-րում եմ դաս տիա րակ վել:

Հա մար յա մեկ տա րի է, ինչ ապ րում եմ Հա յաս տա նում: Այս-տեղ ե կել եմ իբրև կա մա վոր՝ Birthright Armenia ծրագ րով, և ա ռա ջին ան գամ տե սել Հա յաս-տա նը: Մինչ այդ միշտ էլ ցան-կա ցել եմ, սա կայն չէի ու զում ամ ռա նը գալ իբրև զբո սաշր ջիկ: Դա երկ րին ծա նո թա նա լու ա մե-նաս խալ ձևն է: Ամ ռանն ա մեն ինչ այլ է՝ քա ղա քում շատ օ տար-ներ կան, քո կանքն էլ այլ կերպ է անց նում՝ սրճա րան ներ, աղ-մուկ, քա ղա քի գե ղե ցիկ կողմն ես տես նում միայն։

Իբրև կա մա վոր աշ խա տում էի Pink հա սա րա կա կան կազ-մա կեր պու թյու նում: Ա ռա ջին ա միս նե րին ապ րում էի մի ըն-տա նի քում: Ն րանք հա սա րակ մար դիկ էին՝ ոչ շատ ա պա-հով ված, ու թեև ես ցան կա ցած պա հին կա րող էի բնա կա րան վար ձել ու ա ռան ձին ապ րել, ծրագ րի շրջա նա կում նա խա-տես ված ե րեք ա մի սը նրանց հետ մնա ցի: Ինձ ա մեն ինչն էր հե տաքր քիր՝ նրանց նիս-տու կա ցը, սե ղա նը, խո սակ ցու-թյուն նե րը, շփու մը:

Երբ ծրա գիրն ա վարտ վեց, հաս կա ցա, որ ու զում եմ այս-տեղ մնալ։ Սկ սե ցի աշ խա տանք փնտրել: Ես ա վար տել եմ գրա-կա նու թյան և հո գե բա նու թյան բա ժին նե րը, բայց հի մա այլ գոր-ծու նեու թյամբ եմ զբաղ վում: Ու-զում եմ Հա յաս տա նի մա սին ա վե լի շատ ի մա նալ, այդ պատ-ճա ռով հա սա րա կա կան ո լոր-տում եմ աշ խա տում:

Հի մա եր կու տե սակ գործ ու-նեմ՝ մե կը մար քե թին գի մե նե ջե-րի պար տա կա նու թյունն է Semina consulting-ում, ո րը գի նի նե րի վա ճառ քով է զբաղ վում, մյու-սը՝ հա սա րա կա կան կազ մա կեր-պու թյուն նե րի հետ աշ խա տան-քը: Զ բաղ վում եմ ժո ղովր դա-վա րու թյան զար գաց մանն ուղղ-ված գոր ծու նեու թյամբ՝ օգ նում եմ կա նանց ներգ րավ վել երկ-րի սո ցիա լա կան և քա ղա քա կան կան քում։

Հի մա ապ րում եմ ըն կե րու-հուս հետ, ո րը Կա նա դա յից է: Ծ նող ներս սկզբում դեմ էին, ան-հանգս տա նում էին: Խոր հուրդ էին տա լիս մի քա նի ամ սից վե-րա դառ նալ, չէին կար ծում, որ Ա մե րի կա յում մե ծա ցած աղ-ջի կը կկա րո ղա նա Հա յաս տա-նին ըն տե լա նալ: Բայց ամ ռա նը ե կան, տե սան՝ ինչ պես եմ ապ-րում, աշ խա տան քիս ծա նո թա-ցան, հաս կա ցան, որ այս տեղ էլ ինձ հա մար հե ռան կար կա, և հանգս տա ցան:

Մ շա կու թա յին շոկ այս տեղ չեմ ապ րել, քա նի որ այն, ինչ տե-սա հա յե րի մեջ, ինձ ծա նոթ էր: ԱՄՆ-ի հա յե րը նույնն են: Բայց

իս կա պես ցնցված էի օ րենք նե-րից, ա վե լի ճիշտ նրա նից, թե ինչ պես են դրանք այս տեղ ըն-կալ վում: Մինչ օրս չեմ կա րո ղա-նում հա մա կերպ վել, որ Հա յաս-տա նում օ րեն քը տար բեր մարդ-կանց հա մար տար բեր է:

Ես Լոս Ան ջե լե սում եմ մե ծա-ցել, այն պես որ Հա յաս տանն ինձ հա մար շատ անվ տանգ ու ա պա-հով եր կիր է:

Հա յաս տա նում շատ սի րե ցի այն, որ մար դիկ տաք են, միմ-յանց հետ սի րով են շփվում, ջան են ա սում: Ինձ հա մար դա շատ կարևոր է: Այն տեղ այդ պես չէ, զգաց մունք ներ չկան, կան-քը շատ ա րագ է, մար դիկ չեն շփվում: Այս տեղ մար դիկ աշ-խա տում են, սո վո րում, բայց օր-վա վեր ջում կա րող են նստել և վա յե լել շփու մը միմ յանց հետ: Մարդ կան ցից այս տեղ միայն լավ վե րա բեր մունք եմ տե սել: Չեմ ե կել Հա յաս տա նը փրկե լու: Ընդ-հա կա ռա կը՝ իմ ե կած պա հից ինձ են այս տեղ օգ նել՝ գոր ծով, բնա-կա րա նով ա պա հո վել:

Գի տակ ցում եմ, որ շա հե կան կար գա վի ճա կում եմ այս տեղ, քա նի որ լե զու ներ գի տեմ, ար-տա սահ մա նում լավ կրթու թյուն եմ ստա ցել, կա րող եմ գործ ա նել Հա յաս տա նի հա մար: Թեև հա-յաս տան ցի նե րի հետ նույն պայ-ման ներն եմ կի սում, գի տեմ, որ ծնող ներս ինձ կա րող են ցան-կա ցած պա հին օգ նել, ե թե որևէ բան սխալ ըն թա նա՝ աշ խա տանք չու նե նամ, կա րող եմ գնալ ԱՄՆ: Բայց ինձ հա մար հի մա այս տեղ ապ րե լը շատ ա վե լի հեշտ է, քան

ԱՄՆ-ում: Շա տերն ինձ չեն հաս-կա նում, բայց չեն էլ հաս կա նա, մինչև չգան ու չփոր ձեն:

Հա յե րը պետք է Հա յաս տա նում ապ րեն: Դա շատ բնա կան գա-ղա փար է ինձ հա մար: Այս երկ-րում կա րող ես ա նել այն, ինչ ու զում ես: Ի հար կե, հեշտ չէ, ծանր է վի ճա կը, աշ խա տանք չկա, բայց ե թե ու զում ես, կա-րող ես այս տեղ ստա նալ այն ա մե նը, ինչ պետք է: Իմ ա պա-գան հենց Հա յաս տա նի հետ եմ

կա պում: Ու զում եմ՝ ե րե խա ներս այս տեղ մե ծա նան, ո րով հետև սա ըն տա նի քի եր կիր է: ԱՄՆ-ում մտա ծում էի, որ կանքս պի տի վա յե լեմ, դեռ միայն ինձ հա մար ապ րեմ, բայց այս տեղ ա մեն քայ-լա փո խի ե րի տա սարդ ըն տա նիք-ներ եմ տես նում և շատ եմ ու զում ինքս էլ ու նե նալ: n

Պատ րաս տեց Մա րիա Հով սեփ յա նը

RepatArmenia.org­ի հետ համատեղ

Վաղ մո դեռ նիզ մը՝ Ֆեյս բու քի նա խա հայրԴա րասկզ բի ար վես տը պտտվել է

Վա սի լի Կան դինս կիի շուրջՎաղ մո դեռ նիզմ ըստ էու թյան ժա մա նա կա կից սո ցիա լա կան ցան ցեր հի շեց նող ստեղ ծա գոր ծա կան միա վոր է ե ղել, իսկ այն ստեղ ծող նե րը՝ նկա րիչ նե րը, բա նաս տեղծ նե րը, կոմ պո զի տոր նե­րը, պա րող նե րը, կի նո գոր ծիչ նե րը, միմ յանց հետ կապ ված են ե ղել մո տա վո րա պես այն պես, ինչ պես այ սօր Facebook­ի կամ LinkedIn­ի օգ տա տե րե րը: Ն ման եզ րա հանգ ման են ե կել «1910­1925 թթ., ստեղ ծե լով աբստ րակ ցիան» (Inventing Abstraction) ցու ցա հան դե սի կազ մա կեր պիչ ներ Լեա Դի քեր մա նը և Մա շա Չ լե նո վան:

Ցու ցա հան դե սը նա խա պատ-րաս տե լիս Դի քեր մա նը տվյալ-ներ է հա վա քել վաղ մո դեռ-նիզ մի խո շո րա գույն ներ կա-յա ցու ցիչ նե րի կեն սագ րա կան և ս տեղ ծա գոր ծա կան կա պե րի մա սին: Հետո նա ծա նո թա ցել է սո ցիա լա կան ցան ցե րի ու սում-նա սի րու թյամբ զբաղ վող վա-շինգ տոն ցի պրո ֆե սոր Փոլ Ինգ-րա մի հետ: Վեր ջինս էլ ա ռա-ջար կել է 20-րդ դա րի սկզ բի ար վես տա գետ նե րի միջև կա պե-րը պատ կե րել գրա ֆի կի տես-քով։ Ար վես տա բան նե րի և գիտ-նա կան նե րի հա մա տեղ աշ խա-տան քի արդ յուն քում ստեղծ վել է «Մո դեռ նիզ մի սո ցիա լա կան ցան ցը»։ Ցու ցադ րու թյան բաց-մանն այն ներ կա յաց վե լու է ին-տե րակ տիվ տես քով, որ տեղ յու-րա քանչ յուր ա նուն ու ղեկց վե լու է

մեկ նա բա նու թյուն նե րով:Հա մա ձայն նկա րիչ նե րի միջև

կա պե րի սեր տու թյան աս տի ճա-նի՝ մո դեռ նիզ մի և աբստ րակ-ցիո նիզ մի պատ մու թյան կենտ-րո նա կան ֆի գու րը Վա սի լի Կան դինս կին է։ Ս տեղ ծա գոր-ծա կան սոց ցան ցի մյուս խո շոր «հան գույց ներն» են Պաբ լո Պի-կա սոն, Գի յոմ Ա պո լի նե րը, Տո-մա զո Մա րի նե տին, Ժան Ար պը, Սոն յա Դե լո նեն, Տեո վան Դուս-բուր գը, Ֆեռ նան Լե ժեն, Ֆ րան-սիս Պի կա բիան, Ալֆ րեդ Շ տիգ-լի ցը, Նա տալ ա Գոն չա րո վան և Մի խա յիլ Լա րիո նո վը:

«1910-1925 թթ., ստեղ ծե լով աբստ րակ ցիան» ցու ցա հան դե-սը գոր ծե լու է 2012թ. դեկ տեմ բե-րի 23-ից մինչև 2013թ. ապ րի լի 15-ը՝ Ն յու Յոր քի ժա մա նա կա կից ար վես տի թան գա րա նում: n

Լի լիան ա վետ յան,

Semina consultings,

մար քե թինգի

մե նե ջեր:

Կա րեն Շահ նա զա րո վի «Ս պի տակ

վագր» ֆիլ մը ա մե րիկ ան կի նոա կա դե­

միա յի «Լա վա գույն օ տա րա լե զու ֆիլմ»

ան վա նա կար գի «եր կար ցան կում» է։

mov

ies.ya

1.ru