Ortografia na wesoło

Czyli co warto wiedzieć, aby „łapać byki za rogi”!

Opracowała: Agata Trochimiak - Przewoźnik

Człowieku !

Niniejszą prezentację wykorzystaj, gdy :

• chcesz zapoznać się z określoną trudnością ortograficzną,

• potrzebujesz materiału do powtórki.

Powodzenia z odrobiną uśmiechu !

Nikną wszelkie niepokoje,

kiedy stwierdzę: dwójka - dwoje.

Nie drży także ma stalówka

pisząc: - ówna, - ów, i -ówka.

Zaokrąglam ó w dwu słowach:

ósmy, ów, bo: osiem, owa.

Zasady pisowni wyrazów z „ó”:

• pisz ó, gdy w wyrazach pokrewnych wymienia się na -o, a, e,

• pisz ó w końcówkach -ów, -ówka, -ówna,

• wiele wyrazów musisz wkuć na pamięć.

ó - o, a, e

dół - doły

ogród - ogrody

wrócę - wracam

siódmy - siedem

ściółka - ścielę

-ów, -ówka, -ówna

Kraków

Piotrków

chłopcówNowakówna

aptekarzówna

pocztówka

kryjówka

Zapamiętaj, zawsze tu

pisz otwarte, zwykłe u

w słowach: skuwka i zasuwka,

gdyż wyjątkiem są te słówka;

W cząstkach: -unka, -un i -unek:

opiekunka, zdun, pakunek.

Pisz je także: w cząstce -ulec,

więc: budulec i hamulec;

W ulu, dwu, gdzie u litera

wyraz kończy lub otwiera.

Wreszcie - niech nikt nie kreskuje

w czasowniku cząstki - uje.

Zasady pisowni wyrazów z u.

• w zakończeniach wyrazów: -un, -unka, -unek, -uchna, -utki, - uszka, - uszek, -uch, - ula, - ulka, -ulec, -us,

• w zakończeniach czasowników -uje.

Pisz u:

u - w zakończeniach wyrazów

opiekun zwiastun

rachunek rysunek

piastunka opiekunka

córuchna matuchna

milutki skromniutki

pieluszka poduszka

staruszek kożuszek

leniuch maluch

babula matula

brzydulka babulka

budulec hamulec

dzikus wiarus

u w końcówkach czasowników -uje

rysuje

buduje

obserwuje

maluje

gotuje

Brzeg, brzask, brzoza ma ten znak,

chrzest, chrzan, chrząszcz też piszcie tak.

Ma go drzazga, drzemka, drzwi,

w grządce, w grzybie także tkwi.

Do spojrzenia również wbiegł.

Wcisnął się w krzak, krzyk i skrzek.

Poprzez przetak przelazł w prztyk.

W pszczole i w pszenicy znikł.

Wścibił się w trzask, strzemię, trzos,

we wrzeciono, wrzawę, wrzos.

Co za znak? To jedno wiem:

Nie ma go dżdżownica, dżem.

Dżokej, dżungla, dżinsy, dżaz.

Pomyśl, nim odpowiedź dasz!

Zasady pisowni wyrazów z „rz”:

• pisz wtedy, gdy w wyrazach pokrewnych wymienia się na r,

• pisz po spółgłoskach: b, ch, d, g, j, k, p, t, w - od tej reguły są wyjątki,

• pozostałe wyrazy wkuj na pamięć.

Temu kto ma utrapienie

z tą pisownią ż - rz,

polecamy dla ćwiczenia

wierszyk, gdzie jest samo ż.

Żółte żabki żałośliwie

żalą się żółwiowi, że

żółtodzioby żuraw z Żywca

zamiast żyta, żaby żre.

Zasady pisowni wyrazów z ż:

• literę ż pisz,gdy w różnych formach tego samego wyrazu lub w wyrazach pokrewnych wymienia się na g, z, ź, dz, s, h,

• po spółgłoskach l, ł, r pisz ż,

• sporą część wkuwasz na pamięć.

Nieodzowna jestem w haku,

ciągle huśtam się w hamaku.

Przy wytopach bywam w hutach,

lecz nie chodzę nigdy w butach.

Harcerz bierze mnie na zbiórki,

Obce mi są piątki, czwórki.

Lubię jeździć hulajnogą

i hamować lewą nogą.

Wciąż w hałasie się odzywam.

Powiedz, jak ja się nazywam?

Zasady pisowni wyrazów z ch:

• zawsze na końcu wyrazów,

• po spółgłosce s,

• gdy wymienia się na sz.

Wierszyki zostały zaczerpnięte z:

• „Ortografii na wesoło” Witolda Gawdzika, Instytut Wydawniczy Pax 1971,

• „Vademecum nauczania ortografii” M..Kalety-Sawickiej i I. Skalskiej, „Mac” 1993