Osmanlı Osmanlı Eğitim SistemiEğitim Sistemi1.1. Sıbyan MektepleriSıbyan Mektepleri2.2. MedreselerMedreseler3.3. Enderûn MektebiEnderûn Mektebi

1. Sıbyan Mektepleri:1. Sıbyan Mektepleri:

Okuma-yazma, bazı dinî bilgiler Okuma-yazma, bazı dinî bilgiler ve basit hesap işlemlerinin ve basit hesap işlemlerinin verildiği ilkokullardır. verildiği ilkokullardır.

Sıbyan MektepleriSıbyan Mektepleri

Hemen her mahallede bulunduğu Hemen her mahallede bulunduğu için "Mahalle Mektepleri" veya taş için "Mahalle Mektepleri" veya taş bina olarak inşa edildiği için bina olarak inşa edildiği için "Taşmektep" de denilen bu okullar "Taşmektep" de denilen bu okullar örgün eğitimin ilk basamağını örgün eğitimin ilk basamağını oluştururlardı.oluştururlardı.

KuruluşlarıKuruluşları

Genelde vakıf yoluyla kurulur. Genelde vakıf yoluyla kurulur. Bazen Mahalle halkının işbirliği ile Bazen Mahalle halkının işbirliği ile yapılır.yapılır.

ProgramlarıProgramları

Kur-an’ıOkuma’nın yanında ahlâkî Kur-an’ıOkuma’nın yanında ahlâkî terbiye verilmesi de terbiye verilmesi de amaçlanıyordu. Çocuğu şerden amaçlanıyordu. Çocuğu şerden sakındırmak ve hayra sevketmek sakındırmak ve hayra sevketmek Osmanlı cemiyetinin eğitim Osmanlı cemiyetinin eğitim felsefesiydi. Kur-an’ın ezberlenmesi felsefesiydi. Kur-an’ın ezberlenmesi

ÖğretmenleriÖğretmenleri

Mederese Mederese eğitimi görmüş eğitimi görmüş ya da kendisini ya da kendisini geliştirmiş geliştirmiş kişilerkişiler

ÖğrencileriÖğrencileri

Zorunlu eğitim değildir. 5-Zorunlu eğitim değildir. 5-10 yaşlarındaki kız ve 10 yaşlarındaki kız ve erkek çocuklara 3-4 yıllık erkek çocuklara 3-4 yıllık bir eğitim verilirdi.bir eğitim verilirdi.

Okula başlama Amin Alayı Okula başlama Amin Alayı denen törenle yapılırdı.denen törenle yapılırdı.

1824’te II. Mahmut 1824’te II. Mahmut döneminde zorunlu döneminde zorunlu olmuştur.olmuştur.

Öğretim araç Öğretim araç gereçleri ve gereçleri ve yöntemleriyöntemleri Ezber sistemine dayalı Ezber sistemine dayalı

DisiplinDisiplin

dayakladayakla

2. Medreseler:2. Medreseler:

Sıbyan mekteplerinden Sıbyan mekteplerinden sonra gidilen öğretim sonra gidilen öğretim kurumlarıdır.kurumlarıdır.

KuruluşlarıKuruluşları

Vakıf kuruluşlar olarak sistemleşen Vakıf kuruluşlar olarak sistemleşen medreseler Osmanlılarda da medreseler Osmanlılarda da devletin güçlenmesine paralel devletin güçlenmesine paralel olarak büyümüş ve gelişmiştir.olarak büyümüş ve gelişmiştir.

ProgramlarıProgramları

Medreseler seviye itibarıyla Medreseler seviye itibarıyla bugünün orta ve yüksek okullarına bugünün orta ve yüksek okullarına tekabül etmektedirler. Vakıf olduğu tekabül etmektedirler. Vakıf olduğu için öğrencilerin barınmasının için öğrencilerin barınmasının yanında diğer ihtiyaçları da yanında diğer ihtiyaçları da medreseden sağlanıyordu.medreseden sağlanıyordu.

ProgramlarıProgramları

Medreselerin programını dört ana gruba Medreselerin programını dört ana gruba ayırabiliriz:ayırabiliriz:

1. Din ve Hukuk (Kur'an, tefsir, hadis, fıkıh, 1. Din ve Hukuk (Kur'an, tefsir, hadis, fıkıh, kelam...)kelam...)

2. Dil ve Edebiyat (Arap, Fars dilleri, hitabet, şiir, 2. Dil ve Edebiyat (Arap, Fars dilleri, hitabet, şiir, gramer...)gramer...)

3. Felsefe (Felsefe ve mantık)3. Felsefe (Felsefe ve mantık)

4. Temel Bilimler (Tıp, Matematik, Geometri, 4. Temel Bilimler (Tıp, Matematik, Geometri, Astronomi, Coğrafya) idi.Astronomi, Coğrafya) idi.

MüderrisleriMüderrisleri

Müderrisler en üst düzeyde Sahn medreselerini bitirir Müderrisler en üst düzeyde Sahn medreselerini bitirir sıra beklerlerdi.sıra beklerlerdi.

Osmanlı medreseleri zamanla hiyerarşik bir Osmanlı medreseleri zamanla hiyerarşik bir düzenlemeye tabi tutulmuş, hocalarına verilen düzenlemeye tabi tutulmuş, hocalarına verilen maaşlara ve ihtisas alanlarına göre maaşlara ve ihtisas alanlarına göre derecelendirilmiştir. derecelendirilmiştir.

Yevmiye 20 Akçayla ders veren müderris en alt Yevmiye 20 Akçayla ders veren müderris en alt dereceden göreve başlar. dereceden göreve başlar.

Terfi ederek 500 Akçalık medreseye kadar Terfi ederek 500 Akçalık medreseye kadar yükselebilirdi. Süleymaniye medresesindeki: Darül-yükselebilirdi. Süleymaniye medresesindeki: Darül-Hadis kürsüsü Osmanlı medreselerinin en yüksek (11. Hadis kürsüsü Osmanlı medreselerinin en yüksek (11. derece) derecesini ifade ediyordu. derece) derecesini ifade ediyordu.

500 Akça yevmiye alan müderrislere ya da mevleviyet 500 Akça yevmiye alan müderrislere ya da mevleviyet denilen büyük şehirlerin kadılarına "Molla" deniyordu denilen büyük şehirlerin kadılarına "Molla" deniyordu ki bugün ordinaryus karşılığındadır.ki bugün ordinaryus karşılığındadır.

ÖğrencileriÖğrencileri

Medrese öğrencilerinin en alt Medrese öğrencilerinin en alt kademesine suhte (softa) ortaöğretim kademesine suhte (softa) ortaöğretim talebesi deniyordu. talebesi deniyordu.

Daha sonrakilere danişmend (lisans Daha sonrakilere danişmend (lisans talebesi) denilirdi. talebesi) denilirdi.

Muid (Asistan) müderris ile talebe Muid (Asistan) müderris ile talebe arasındaki ilişkileri düzenler, hocanın arasındaki ilişkileri düzenler, hocanın derslerini müzakere yoluyla özetler derslerini müzakere yoluyla özetler veya tekrarlardı.veya tekrarlardı.

Medrese eğitimi uzun süren meşakkatli Medrese eğitimi uzun süren meşakkatli bir işti.bir işti.

Öğretim YöntemiÖğretim Yöntemi

Bozulma döneminde ezberci eğitimBozulma döneminde ezberci eğitim Süre yoktuSüre yoktu

Enderûn Mektebi:Enderûn Mektebi:KuruluşuKuruluşu II. Murad zamanında kurulup, zamanla II. Murad zamanında kurulup, zamanla

çeşitli değişikliklere uğramakla beraber çeşitli değişikliklere uğramakla beraber Osmanlı Devleti'nin son zamanlarına Osmanlı Devleti'nin son zamanlarına kadar (1909) varlığını sürdüren bir kadar (1909) varlığını sürdüren bir saray okuludur.saray okuludur.

ÖğrencileriÖğrencileri

Hıristiyan ailelerden Hıristiyan ailelerden devşirilen çocukların devşirilen çocukların zekî ve gösterişlileri zekî ve gösterişlileri saraya alınarak özel saraya alınarak özel bir şekilde bir şekilde yetiştirilirlerdi.yetiştirilirlerdi.

Eğitim ve Eğitim ve Öğretim Öğretim yöntemiyöntemi

İç oğlanı denilen İç oğlanı denilen Enderûn talebesi Enderûn talebesi 3 3 biçimdebiçimde yetişirdi. yetişirdi.

Hizmet yoluyla eğitimHizmet yoluyla eğitim Kurumsal Eğitim-Kurumsal Eğitim-

ÖğretimÖğretim Beden ve Sanat Beden ve Sanat

EğitimiEğitimi