OSMANLI’DA HUKUK OSMANLI’DA HUKUK

    I.Murat’tan itibaren I.Murat’tan itibaren “Ülke “Ülke

hanedanın ortak malıdır” hanedanın ortak malıdır”

anlayışının yerini anlayışının yerini “Ülke “Ülke

padişah ve oğullarının padişah ve oğullarının

“anlayışı almıştır.“anlayışı almıştır.

Osmanlı Devleti’nin temel aldığı Osmanlı Devleti’nin temel aldığı

iki hukuk sistemi vardı. Bunlar iki hukuk sistemi vardı. Bunlar şer’i şer’i

ve örfi ve örfi hukuktur. hukuktur.

FermanFerman

Örfi hukuk Örfi hukuk ise ise şer’i hukuk şer’i hukuk kurallarına kurallarına

uymak kaydıyla eski Türk geleneklerinden uymak kaydıyla eski Türk geleneklerinden

gelen ve fethedilen yerlerdeki devam eden gelen ve fethedilen yerlerdeki devam eden

kurallardan oluşurdu. Şer’i ve hukuk bütün kurallardan oluşurdu. Şer’i ve hukuk bütün

sorunlar, sorunlar, Hanefi Hanefi fıkhına göre bağlanırdı. fıkhına göre bağlanırdı.

Padişahların ağzından yazılan Padişahların ağzından yazılan örfi örfi

kanunlar fermanlar kanunlar fermanlar aracılığıyla aracılığıyla

duyurulurdu.duyurulurdu.

Osmanlı Devleti’nde kanunların yazılı hale Osmanlı Devleti’nde kanunların yazılı hale

gelmesi Fatih döneminde başlamıştır. Bu gelmesi Fatih döneminde başlamıştır. Bu

kanunlara kanunlara Kanunname-i Ali Osman Kanunname-i Ali Osman adı adı

verilmiştir. İlki Fatih tarafından hazırlanmıştır.verilmiştir. İlki Fatih tarafından hazırlanmıştır.

2011-LYS2011-LYS

Soru: Kadı kimdir?Soru: Kadı kimdir?

Cevap: Çocuk bakıcısıCevap: Çocuk bakıcısı

Kadıların yönetim açısından görevleri Kadıların yönetim açısından görevleri

şunlardışunlardı: : Miras,ticaret ve nikah işlemlerini Miras,ticaret ve nikah işlemlerini

karara bağlarlardı. Yönetici olarak kadının karara bağlarlardı. Yönetici olarak kadının

kendi hüküm bölgesinde bütün görevliler kendi hüküm bölgesinde bütün görevliler

üzerinde denetim yetkisi vardı. Hükümdardan üzerinde denetim yetkisi vardı. Hükümdardan

gelen emirleri halka duyururdu.Vergilerin gelen emirleri halka duyururdu.Vergilerin

toplanmasında etkiliydi.toplanmasında etkiliydi.

Kadının en büyük yardımcısı Kadının en büyük yardımcısı naib naib idi. idi.

Naibler bilhassa nahiyelerde kadı adına Naibler bilhassa nahiyelerde kadı adına

hüküm verirlerdi. Bazı büyük kazalarda hüküm verirlerdi. Bazı büyük kazalarda

miras işlemlerini yürütmek üzere miras işlemlerini yürütmek üzere kassamkassam

denilen görevliler bulunurdu.denilen görevliler bulunurdu. Mahkemelerde Mahkemelerde

ayrıca kadıya bağlı olarak çalışan ayrıca kadıya bağlı olarak çalışan muhzırlarmuhzırlar

vardı.vardı.

AdaletAdalet işlerinin işlerinin divandakidivandaki temsilcisi temsilcisi

kazaskerkazaskerdi. di. KazaskerKazasker, kadıların, , kadıların,

müftülerin ve müderrislerin tayin ve nakil müftülerin ve müderrislerin tayin ve nakil

işlerini de düzenlerdi..işlerini de düzenlerdi..

Bunlar davalıları mahkemeye getirmek Bunlar davalıları mahkemeye getirmek

ve hüküm sonrasında davacının hakkının ve hüküm sonrasında davacının hakkının

alınmasında kendisine yardımcı olmak gibi alınmasında kendisine yardımcı olmak gibi

önemli bir görevi yerine getirirlerdi. Kamu önemli bir görevi yerine getirirlerdi. Kamu

davası niteliğini taşıyan davaların davası niteliğini taşıyan davaların

suçlularını kadı huzuruna getirmek suçlularını kadı huzuruna getirmek

görevi,bir örf mensubu olan görevi,bir örf mensubu olan subaşısubaşıların ların

görevi idi.görevi idi.

Öğrenmenin de maliyeti varÖğrenmenin de maliyeti var

Önceden öğrenen indirimli Önceden öğrenen indirimli fiyattan öğrenir.fiyattan öğrenir. Otoriteden öğrenen özgürlük Otoriteden öğrenen özgürlük bedeliyle öğrenirbedeliyle öğrenir Deneyerek öğrenen etiket Deneyerek öğrenen etiket fiyatından öğrenirfiyatından öğrenir

Hayattan öğrenen gecikme Hayattan öğrenen gecikme zammıyla öğrenirzammıyla öğrenir

Hayattan da öğrenemeyen Hayattan da öğrenemeyen boşa gitmiş hayatıyla boşa gitmiş hayatıyla öğrenir.öğrenir.

Arthur MillerArthur Miller

Hukuk Sistemindeki DeğişmelerHukuk Sistemindeki Değişmeler

19.yüzyılda Osmanlı hukukunda önemli 19.yüzyılda Osmanlı hukukunda önemli

değişiklikler oldu. Bu yenilikler hukukunda değişiklikler oldu. Bu yenilikler hukukunda

farklılıklara yol açtı. Bu yüzyılda Osmanlı farklılıklara yol açtı. Bu yüzyılda Osmanlı

Devleti’nde Devleti’nde şer’i mahkemeler, konsolosluk şer’i mahkemeler, konsolosluk

mahkemeleri, gayrimüslim cemaat mahkemeleri, gayrimüslim cemaat

mahkemeleri, nizamiye mahkemeleri ve mahkemeleri, nizamiye mahkemeleri ve

ticaret mahkemeleri ticaret mahkemeleri bulunuyordu.bulunuyordu.

Müsadere kaldırıldı. Müsadere kaldırıldı.

1868’de Şura-yı Devlet 1868’de Şura-yı Devlet (Danıştay(Danıştay) kuruldu.) kuruldu.

Abdülaziz döneminde Divan-ı Ahkam-ı Adliye Abdülaziz döneminde Divan-ı Ahkam-ı Adliye

(Yargıtay) (Yargıtay) kuruldu.kuruldu.

1876’da I. Meşrutiyet’in ilanı ile 1876’da I. Meşrutiyet’in ilanı ile Kanun-ı EsasiKanun-ı Esasi

adlı anayasa kabul edildi.adlı anayasa kabul edildi.

Ahmet Cevdet Başkanlığında hazırlanan Ahmet Cevdet Başkanlığında hazırlanan MecelleMecelle

Meşrutiyet döneminde uygulanmaya başladı.Meşrutiyet döneminde uygulanmaya başladı.

Mekteb-i Hukuk-i Şahane (Hukuk Fakültesi) Mekteb-i Hukuk-i Şahane (Hukuk Fakültesi)

kuruldu.kuruldu.

2012-LİSANS-KPSS2012-LİSANS-KPSS

C-VAKIF SİSTEMİC-VAKIF SİSTEMİ

VakıfVakıf,İslam hukukuna göre,bir mü’min ,İslam hukukuna göre,bir mü’min

alınteri ile kazandığı malından bir bölümünü,alınteri ile kazandığı malından bir bölümünü,

insanların hayrına olacak bir iş için ebediyyen tahsis insanların hayrına olacak bir iş için ebediyyen tahsis

ve tevkif etmesidir. Vakfı kurana ve tevkif etmesidir. Vakfı kurana vakıfvakıf ,vakfettiği ,vakfettiği

taşınır ve taşınmaz,gelir getiren mala taşınır ve taşınmaz,gelir getiren mala mevkufmevkuf

denirdi.Vakıf tesis ettiği vakfın şartlarını belirleyen bir denirdi.Vakıf tesis ettiği vakfın şartlarını belirleyen bir

belgeyi beldesinin kadısı ve şahitlerin huzurunda belgeyi beldesinin kadısı ve şahitlerin huzurunda

düzenlerdi. Bu belgeye düzenlerdi. Bu belgeye vakfiyevakfiye denir. denir.

Vakfiyede belirlenen şartlar ışığında kurulan Vakfiyede belirlenen şartlar ışığında kurulan

vakfın yönetimi için bir yönetici tayin edilirdi. Bu vakfın yönetimi için bir yönetici tayin edilirdi. Bu

yöneticiye mütevelli adı verilirdi. Mütevellinin yöneticiye mütevelli adı verilirdi. Mütevellinin

yanında, gerekirse vakfın muhasebesini tutmak için yanında, gerekirse vakfın muhasebesini tutmak için

bir bir cabi cabi tayin edilirdi. Ayrıca lüzum görülürse vakfın tayin edilirdi. Ayrıca lüzum görülürse vakfın

müesseselerinin her biri için yeterince görevli müesseselerinin her biri için yeterince görevli

atanabilirdi. Bu şekilde vakfa hizmet eden ve atanabilirdi. Bu şekilde vakfa hizmet eden ve

karşılığında da vakfın gelirlerinden kendilerine pay karşılığında da vakfın gelirlerinden kendilerine pay

ayrılanların tümüne vakfın ayrılanların tümüne vakfın mürtezikası mürtezikası denirdi.denirdi.

II.Mahmut 1836’da II.Mahmut 1836’da Evkaf Nezareti’ni Evkaf Nezareti’ni

kurarak vakıfları yeniden devletin kurarak vakıfları yeniden devletin

denetimine aldı.denetimine aldı.