www.samenindeklas.nl

leerkracht

ouder/externe

focus op

1

NODIG

• A4papierenstiftvoorelkeleerling

• bijlageideeënvel

• bijlageinspiratiekaarten

• bijlagetekstvelentekenvel

LEERDOELEN

• veelvoorkomendedierenineigenomgevingonderscheidenenlerenhoezefunctionereninhuneigenleefomgeving(kerndoel40)

• rekeninghoudenmetverschillendepartijenenaspecten(kerndoel34)

• ideeënsnelenhelderduidelijklerenmakenvooranderen

5 Kiezen-Opzoeknaardemeestorigineleoplossingen

4 Verzinnen-Brainwritingmetinspiratiekaarten

1 Inleiding-Meeuwengevenoverlasttijdensbroedseizoen

Rondslingerend afval, vieze poep, gekrijs en schijnaanvallen. Leerlingen bedenken ideeën om overlast van meeuwen in kustgebieden te voorkomen.

Overlast meeuwenin samenwerking met Jet-Net Junior

90min

10

25

5

15

6 Presentatie maken-Samentekstenentekeningenmaken

2 Ontwerpvraag-Kieséénvandevierontwerpvragen

10

3 Energizer-Vogelsmakenvankrabbelsstimuleerttekenen

15

bovenbouw

middenbouw

onderbouw

7 Presenteren-Vertellenoverhetidee

10

www.samenindeklas.nl

10

VOORBEREIDING

• Stemafmetdeouder,vrijwilligerofexterne.Dezeheefteencentralerolbijdegroeneteksten.

• Kieséénvandevierontwerpvragenbijstap2alsbasisvoordeles.Ofmaakdekeuzetijdensdelesmetdeleerlingen.

• Maakteamsvandrietotvierleerlingen.

• Print voor elke leerling één ideeënvel op A3 papier. Print een tekstvel en tekenvel per team voor depresentatie.Printdeinspiratiekaartentweekeerenknipzeuit.

TIPS VOOR EEN GOED GESPREK!

• Vertelzoveelmogelijkenmetenthousiasmevanuitjeeigenervaring.Kiesvoorbeeldenuitdepraktijkdieaansluitenbijdebelevingswereldvandeleerlingen.

• Bedenkvoorafwatmoeilijkewoordenkunnenzijn(vaktermen).Gebruikdezewel,maarzorgdatjeeen-voudigealternatieven,concretevoorbeeldenofeenuitlegbeschikbaarhebt.

• Gebruikveelbeeldmateriaalenechtematerialenomtebekijken,voelenenuitproberen.

• Helpleerlingendoorvragentestellen.Laatzezozelfeenstapverderkomen.

Lesbeschrijving

1 INLEIDING

Meeuwen zorgen voor overlast in dorpen en steden bij de kust

Startklassikaal.Steljezelfvoor.Startmeteenfilmpjeovermeeuwen.ZoekbijYouTubenaar‘meeuwdoetdagjeAmsterdam’.Introduceerdaarnahetprobleemengametdeleerlingeningesprekovermeeuwenoverlast.Watisherkenbaarvoorze?

• Meeuwen zorgen in dorpen en steden bij de kust nogal eens voor overlast. Ze pikken vuilniszakkenkapot. Je ziet regelmatig opengescheurde zakken en rondslingerend afval. Ze kunnen enorm krijsen.Hunuitwerpselenzijnvies.Zepoependaken,auto’s,stoepenenookmensenonder.Meeuwenzijnbestbrutaal.Hetkanzomaarzijndatalsjeeenfrietjeaanhetetenbent,eenmeeuwprobeertmeeteeten.

• Meeuwenzijnbeschermdedieren.Beschermdedierenmagjenietwegjagen,vangenofdoden.

• Meeuwenbroedensteedsmeerindestad.Zebeschermenhuneierenenjongenheelfanatiek.Komjeindebuurtvaneennest,dangaanzekrijsenenvliegenzenaarjetoeomjewegtejagen.Eindaprilenbeginmeileggenmeeuwenhuneieren.Alsdeeierenuitkomeninjuniendejongemeeuwenhuneerstevlieglessenkrijgeninjuli,zorgenzevoordemeesteoverlast.

• Wijmensenvindenhetprettigenbelangrijkomineenveiligeomgevingtewonenenleven.Wewillengraagwakkerwordenvandewekkerennietvanhetgekrijsvanmeeuwen.Wewillendathetopgeruimdenschoonisopstraat.

Verdiepende vragen

Geef de leerlingen vijfminuten ruimte ommet verdiepende vragen te stellen. Zorg dat een aantal vanonderstaandevragenaanbodkomt.Komendevragennietopgang,steldanzelfdeeerstevraag.

• Waarom krijsenmeeuwen zo hard? In de natuurmoet eenmeeuw boven het gebulder van de zeeuitkomen.Hoehardereenmeeuwkrijst,hoegezonderanderemeeuwendemeeuwvinden.Methungekrijsproberendemeeuweneenpartnertevinden.Ookwillenzeereenplekmeeveroverenofverdedigen.

• Waarombroedenmeeuwennietgewoonindeduinen?Meeuwenzijngrondbroeders.Zebouwenhunnesthetliefstinduinenofandereopenterreinen.Indeduinenzijnsteedsmeervossengekomen.Vossenvindenmeeuweneierenheerlijk!Daaromgaanmeeuwensteedsmeerbroeden indorpenstad.Opde(platte)dakenkunnenmeeuwengoednestenbouwenenzijnzeonbereikbaarvoorroofdierenalsvossen.

• Waaromzijnerzoveelmeeuwen?Eenmeeuwkomtmeestalterugnaardeplekwaarhijhetjaarervoormetsuccesgebroedheeft.Meeuwendievoorheteerstbroedenzoekenvaakeenplekindebuurtvanwaarzegeborenzijn.Zoblijvendemeeuwenkomen.

www.samenindeklas.nl

2 ONTWERPVRAAG

Kies,alsdekeuzenietvoorafgemaaktis,samenmetdeleerlingenéénvanonderstaandevierontwerpvragen:

1. Hoe kun je doorslapen als meeuwen ‘s ochtends vroeg krijsen?

2. Hoe kun je friet eten zonder dat meeuwen proberen mee te eten?

3. Hoe kun je zorgen dat meeuwen de vuilniszakken heel laten?

4. Hoe kun je auto’s, stoepen en mensen poepvrij houden?

3 ONTWERPVRAAG - KRABBELVOGELS

In teams van drie tot vier leerlingen. Geef alle leerlingen één vel A4-papier en een stift. Vraag ze om een krabbel te tekenen op hun vel.Daarnaschuiftiedereenhetveldoornaarzijnbuurman.Alleleerlingenmakeneenvogelvandegekregenkrabbel.Zezetteneennieuwekrabbelenschuivenhunvelweerdoor.Herhaaldittot iedereenzijneerstevelweervoorzichheeft.NBEenenergizerisonmisbaarbijontwerpenomjehersenen“los”temaken.

4 VERZINNEN - BRAINWRITING

Inteamsvandrietotvierleerlingen.Introduceerkortdeontwerpvaardigheid‘Deelideeën’.Ideeëndelenhelptjeomsamennogbetereideeëntebedenken.Kunjegoedideeëndelen,danzietdaterzouit:

• Deeljeeigenideeënmetanderen.Anderenmogeneraanverderwerken.

• Weespositiefoverideeënvananderen.Werkverderaanideeënvananderen.

Geefelkeleerlingeenideeënveleneenstift.Verdeeldeinspiratiekaartenwillekeurigoverdeteams.Herhaaldeontwerpvraagenstartmetbrainwriting:

BRAINWRITING

• Ideeën verzinnen;elkeleerlingtekentminstenstweeideeënopzijnvelpapier.Eénideeinéénvak.Leerlingenmogeneeninspiratiekaartpakkenvoorinspiratie.Zebedenkendanmetdeinspiratiekaartminstenséénnieuw idee.Pasdaarnamogenzeeennieuwe inpiratiekaartpakken.Bijvoorbeeld‘Hoekunjeditonderstebovenoplossen?”:allemeeuwenomhooglatenpoepen.

• Doorschuiven;elkteamlidschuiftzijnveldoornaarzijnlinkerbuur.NBVaakgaatdatvanzelf,geefeventueelalsleerkrachteenseintje.Denkaanvierminutenperronde.

• Herhalen;herhaalhet verzinnenendoorschuiven totelke leerlingzijnbeginvelweervoorzichheeft.NBOpelkveltekenendeleerlingennieuweideeën.Nietpreciesdezelfdeideeënalsopeeneerderbladdus.Eerdereideeën(vanhenzelfofvananderen)mogenalsinspiratiegebruiktworden.

Stimuleerdeleerlingenomzoveelmogelijk ideeën te verzinnen. Inzoveel mogelijk verschillenderichtingen. Hoemeer hoe beter.Danisdekansoporigineleideeënhetgrootst!

Deel ideeën

5

10

25

www.samenindeklas.nl

5 KIEZEN - STIPPENMETHODE

Delen en bespreken van ideeën

Laatdeleerlingenbinneneenteamhunideeënkortdelenenbespreken.Eénleerlingbegintendeeltalleideeënopzijnvelpapier.Waarnodigvraagtdeze leerlingomverduidelijkingofgevenandere leerlingenaanvulling.Oordelenenselecterenkomtpas indevolgendestap!Daarna isdevolgende leerlingaandebeurtomdeideeënopzijnveltedelen.Alleleerlingenkomen-metdeklokmee-aandebeurt.

Stippenmethode

Deleerlingengaan-instilte-driestippenzetten(ofstippenstickersplakken)bijdeideeënbinnenhunteamdiezijzelfhetbestevinden.Benadrukdathetnietgaatompopulariteitofdemooistgetekendeideeën.Hetisbelangrijkomjuistdebijzondereideeëntekiezen.

STIPPENMETHODE: DE REGELS

• Kiezenmaguitalleideeën(dusopallevellen)vanjeteam.

• Eénstipvanéénleerlingbijeenidee.NBMeerstippenbijéénideevanverschillendeleerlingenkan.

• Maximaaléénstipopeeneigenidee.Deandereopideeënvanteamgenoten.

• Kiesminstensééngekofbijzonderidee.

Geefde leerlingenéénminuutde tijdomstippentezetten.Laatde teamssamenbekijkenwelk ideedemeestestippenheeftgekregen.Laatzeeventueeltijdenshetmakenvandepresentatieindevolgendestapmeerdereideeënmetveelstippensamenvoegen.

6 PRESENTATIE MAKEN

Verteldeleerlingendatzemethunteameenpresentatiegaanmakenvanhetgekozenidee.Daarkrijgenzetienminutendetijdvoor.Geefelkteameentekstveleneentekenvel.

• Twee leerlingen uit elk team werken aan het tekstuele deel van de presentatie op het tekstvel. Zijbedenkeneentitelvoorhetidee,zeschrijvenopvoorwiehetideebedoeldis(doelgroep),geveneenkortebeschrijvingvanhetideeenmakeneenoverzichtvandebelangrijkstepluspunten.

• Tweeleerlingenuitelkteamwerkenaanhetvisueledeelvandepresentatieophettekenvel.Zijmakeneenschetsvanhetideeenzetekeneneendetail.

Denkmetdeleerlingenmee.Benadrukslimmeennieuweaspectenaanhetidee.

15

15

www.samenindeklas.nl

OUDER, VRIJWILLIGER, EXTERNE

• bioloog/ecoloog

• straatveger

• schoonmakeropenbareruimte

• vuilnisman

• werkzaamopstation

• werkzaamaankustofbijhaven

• eigenervaringmetmeeuwenoverlast

SAMEN IN DE KLAS

Scholenhebbenmetoudersprachtigeexpertiseen inspiratie in huis. Ga de samenwerking aan!Samen in de klas moedigt scholen aan omoudersvanuithunpassietelatenbijdragen.Voorkinderen is het heel waardevol om binnen eenéchtecontexttewerken.Hetdoetertoe.

SamenindeklasiseeninitiatiefvanDeHaagseScholen,Librijn, LucasOnderwijs, StichtingMontessoriOnderwijsZuid-Holland, Stichting Panta Rhei, Delftse Verenigingvoor Montessori-onderwijs en ontwerpbureau Meeple.Bekijkopwww.samenindeklas.nlmeerinspirerendelessen.

6 PRESENTEREN

Geef alle teamsomdebeurtdegelegenheidomhun ideetepresenterenaandehandvandegemaaktepresentatie.Bijvoorkeurvoordeklasenmetapplausalsafsluiting!Geefnaelkepresentatiekortdegelegenheidaandeandereleerlingen om zich uit te spreken over depositievepuntenvanhetgepresenteerdeidee.Sluitdelesaf.Benadrukdatdeleerlingenideeënhebbengedeeldenaanelkaarsideeënhebbenverdergewerkt.Datisnietaltijdmakkelijk,maarlevertmeestal veel betere ideeën op. Samenweetjemeer!

Bedankdeleerlingenvoorhunpresentatiesennoemeenaantalinteressanteoplossingendiejegezienhebt.

SUGGESTIES VOOR MEER LESSEN

Vooraf

• LaatleerlingenuitzoekenwelkesoortenmeeuwenveelvoorkomenbijdeNederlandsekust.

• Vraagleerlingenomoptezoekenhoe,waarenwanneermeeuwenbroeden.

• Laatleerlingenuitzoekenwaarommeeuwenzoveelinstedenendorpenbijdekusttevindenzijn.

Achteraf

• Laatelkteamhunoplossingdelenmetexpertsofbelanghebbendenenfeedbackvragen.

• Laatleerlingenindebuurtbekijkenwelkeproblemenanderedierengeven.Denkaanhondenpoepop de stoep en katten in de zandbak. Kunnen de leerlingen oplossingen bedenken voor dezeproblemen?

• Onderzoeksamenmetdeleerlingenofhunoplossingenmogelijkkunnenbijdragenaaneenmeerschonebuurtinhetalgemeen.

• Ook op bedrijventerreinen en raffinaderijen kunnen meeuwen voor veel overlast zorgen.Voor medewerkers is het soms lastig om hun werk veilig te doen. Hoe kun je zorgen datbedrijfsmedewerkershunwerkgoedkunnendoentijdenshetbroedseizoenvanmeeuwen?Kunnendeleerlingenkijkenwelkevanhunoplossingengeschiktzijnvoordezeontwerpvraag?Kunnenzeaanvullendeideeënbedenken?

TU Delft & Meeple

DezelesisontwikkelddoorontwerpbureauMeeple

10