KWARTAALBLAD VAN OOS-VRYSTAAT KAAP BEDRYF BPK / QUARTERLY MAGAZINE OF OOS-VRYSTAAT KAAP OPERATIONS LTD

Junie / June 2016 • Volume 19 • Nr. / No. 2

NUUS NEWS

OVK │ JUNE 2016 1

Inhoud Contents

3 344 36

18 12

6

Uit die Woord • 2

Oor die grensdraad • 3

In perfekte harmonie • 4

Boer sonder einde • 6

Nuwe webblad lewendig • 10

Suide oorhandig toekennings • 11

Apples fill the basket • 12

Kleinveebestuur in perspektief • 16

Kan jy gesond leef? • 18

Rusplek langs die N10 • 22

Jongboer 2016 • 24

Brangus bult spiere • 26

Noordstreek Top Presteerders • 28

Hier, daar en oral • 29

Koringsaad terughouding • 32

Agriculture to save water • 36

Onkruidbeheer in die winter • 38

Loopbaan fokus • 39

Drones in agriculture • 44

Krag van water • 46

Brutal 3mountains challenge • 48

Suide in fokus • 50

Bloemskou • 52

Blik op die verlede • 54

Shutterspeed • 55

Plantdigtheid van koring • 56

Nampo in beeld • 57

Lampastei vir koue aande • 58

Nota Bene • 59

Uitgewer / PublisherOos-Vrystaat Kaap Bedryf BeperkPosbus / PO Box 96 • Ladybrand • 9745

Besturende Redakteur / Managing EditorStéfan Oberholzer

Redakteur / EditorFrancois Seymore051 923 4785 / 079 780 4618ovknuus@ovk.co.za

Inhoudkonsultant / Content ConsultantMalcolm Jafta

Medewerkers / ContributorsDirk Gunter, Giepie Calldo, Santa Ferrreira,Sulene Oosthuizen

Uitleg / LayoutArtSmart Design Studio • BloemfonteinRoné Viljoen 051 433 2213 / 072 447 1918artsmart@connix.co.za

Drukkers / PrintersOranje Print and PackagingManie Engelbrecht051 448 6667 / 084 442 0243maniebfn@webmail.co.za

OVK Hoofkantoor / Head Office19 Dan Pienaarstraat / Street • Ladybrand051 923 4500klantediens@ovk.co.za

Die menings en aannames wat in hierdie publikasie uitgespreek word, is nie nood wendig die sienswyse van OVK nie en aanvaar OVK geen verantwoordelikheid vir enige aansprake wat in artikels of advertensies gemaak word nie. / The opinions expressed in this publication are not necessarily the view of the OVK and OVK does not accept any responsibility in claims made in articles or advertisements.

Kopiereg word voortbehou en inhoud mag slegs met skriftelike toestemming van die redakteur gereproduseer word./ Copyright is rereserved and contents may only be reproducced with written permission of the Editor.

46

KWARTAALBLAD VAN OOS-VRYSTAAT KAAP BEDRYF BPK / QUARTERLY MAGAZINE OF OOS-VRYSTAAT KAAP OPERATIONS LTD

Junie / June 2016 • Volume 19 • Nr. / No. 2

NUUS NEWS

OVK │ JUNE 20162

oe dink jy voel God

oor jou, oor mense?

Dink ’n bietjie daar-

oor. Een van die

mooiste beelde wat Jesus oor God,

ons Vader, aan ons skilder, kry ons

in Johannes 13. Jesus buk by die

voete van sy dissipels. Dink jouself

dit in, die Skepper van die ganse

heelal, jou Verlosser en Trooster van

die mensdom, kom kniel by mense

om hulle voete te was. Wanneer

Jesus hierdie voetewas-werk

beplan, weet Hy reeds wat met

hom gaan gebeur (Joh 13: 1,3). Hy

weet reeds van sy lyding (kruispad)

wat voorlê en dat sy naby-mense

Hom gaan verraai (Judas), verlaat

(dissipels) en gaan verloën (Petrus).

Dit maak hierdie voetewas-beeld

nog meer indrukwekkend. Jesus

was nie die voete van perfekte,

goed-genoeg-mense nie, maar

kniel by die voete van brose

sondaarmense soos ek en jy.

Van Jesus word in Joh 13: 1

verklaar dat Hy sy mense wat in

die wêreld was, liefgehad het. Hy

het hulle tot die uiterste toe liefge-

had. In Jesus kom hierdie liefde

ook na jou en my. As ons dus

wonder hoe God oor ons voel,

help hierdie gedeelte ons glo dat

hierdie knielend, bukkende Jesus

ook by jou voete kom sit. Hy is

“vír ons”, herinner Romeine 8:

31. Deur hierdie voetewas-daad

word God deur Jesus verheerlik

(Johannes 13: 31). Een van die

temas in Johannes–evangelie is

dat Jesus alles wat Hy doen in

gehoorsaamheid aan die Vader

doen. Nie ’n maklike werk as

mens “‘die mens en sy gedrag”

in gedagte hou nie. Nog erger:

voetewas was destyds van die

mees vernederendste werke.

Vernederende slawewerk! Jesus

deins egter nie terug hiervan nie.

Met inagname van jou magtelose

posisie as sondaar, vasgevang

in die kloue van selfgerigtheid,

magteloosheid, eensaamheid en

moedeloosheid, WYS Jesus hoe Hy

oor jou en ons voel.

Deur sy optrede wys Jesus nie net

sy liefde vir mense nie, maar sy

oneindige geduld met die mens.

Hoe voel God oor jou en my?

Bereid om met geduld by ons te

sit. In ons gejaagde wêreld met

sy min tyd vir enige iets sinvol en

sy knaende skuldig voel dat ‘ons

vir niks tyd het nie (wat nog te

sê van by die Here uitkom of by

Hom te gaan sit), herinner hierdie

voetewas-beeld ons dat Jesus

(reeds) by ons voete sit, geduldig

op jou wag, met liefde wat groter is

as wat jy kan dink.

Die knielende Jesus, hoewel in

die gestalte van ’n slaaf, het egter

meer mag as ’n destydse slaaf. Hy,

die Seun van God, het die vermoë

om te was, skoon te maak, heel

te maak, te reinig, te VERLOS. Hy

sit gereed en het die vermoë om

te verlos. Deur hierdie voetewas-

beeld herinner Jesus jou dat Hy

besig is om jou te verlos van jou

misverstaan van God se karakter

en gevoel oor jou. Gereed en besig

om jou te verlos van jouself - jou

van jou sonde te red. En sonde is

meer as net verkeerde dade. Sonde

is ’n magtelose stuk selfgerigtheid

waarmee ons gebore is en wat ons

vernietig.

Jesus help ons op ons voete. Hy

tel ons op uit die modder van ons

selfgerigtheid. Hy maak nuut en

stel ons aan en bemagtig ons as Sy

gestuurdes om in Sy diens te staan.

Sy opdrag: Soos Ek julle voete

gewas het, moet julle ook mekaar

se voete was (Joh 13: 7) - selfs

diegene wat jy reken dit nie verdien

nie of wat jou al verraai of verloën

het (Onthou Jesus is geduldig met

jou hiermee). Deur dit te doen, wys

Jesus in en deur jou lewe aan wie

jy behoort, wie jou voete gewas het

en wie jou aangestel en gestuur

het. Staan saam met Hom op, terug

op jou voete en volg Hom.

– Ds. Werner Redelinghuys,

NG Gemeente Ficksburg

DS. WERNER REDELINGHUYS

H

Uit die Woord

OVK │ JUNE 2016 3

ydens die onlangse

Brangus Wêreldkon-

ferensie staan ek met

’n boervrou en gesels

en die gesprek neig natuurlik

na Desember se droogte en die

onlangse genade-reën. Sy noem dat

’n vriend, na hy die droogte oorleef

het, 120 geplante hektaar in April

aan ryp verloor het. Ek maak die

kommentaar dat dit ongelooflik is

hoeveel ons boere moet trotseer en

positief bly. Met trane in haar oë kyk

sy die vêrte in en prewel “Jy sal nooit

besef nie.”

Dit het my onwillekeurig laat dink

aan die droogte wat so ’n verwoes-

tende effek op ons landbou en

ekonomie gehad het en nog nie

eens iets van die verlede is nie, of

El Niño slaan sy kloue in Kanada

in. Ten tye van druk het reeds 241

000 hektaar in die provinsie Alberta

afgebrand met die regering wat

vrees dat soveel as 300 000 hektaar

verwoes gaan word. President

Trudeau het aangekondig dat soveel

as $760m se olieproduksie verloor

is, en 3000 huise is vernietig of beskadig. Dit het my ’n berekening laat maak en die hoeveelheid hektare wat verbrand het, vermenigvuldig met die gemiddelde mielie-oes

per hektaar in die Vrystaat, en die resultaat van bykans 2 miljoen gekry. Dit is minder as die hoeveelheid tonne mielies wat ons boere nie kon produseer nie en die land tot nou al moes invoer! Blote toeval of saai El Niño bykans ewe veel verwoesting en verdriet waar hy gaan?

While the fires were causing devasta-tion to the lives of 100 000 people and economies across the Atlantic, precious rain started to fall on our farms and our towns! Dams are filling up and the planting of winter crops, and an income, in most parts are now guaranteed. Although raining in “strips” and according to some prophets of doom, way too late, the downpours will still have a positive effect on veld growth and pasture. The summer planting season will begin with some level of moisture in the soil!

As promised we filled this issue with articles from the mountainous Fouriesburg down to breathtaking Cradock and its people. We put apples and freshly baked lamb pie on the table while strolling through steam locomotives and veteran tractors, helping mountain bike cyclists to witnessing modern tech-nology of drones and water turbines.

Ons het ook gaan inloer by ’n oes-rekordhouer en die OVK bestuur-span in die suide ontmoet. Dirk verskaf inligting oor plant digtheid en terughousaad terwyl Giepie kleinveebestuur bespreek. Die Jongboer en Top Presteerders is aangewys en vir ons matrikulante

word loopbane in landbou onder

die vergrootglas geplaas. Vroue

kan lees wat hul gesin kan doen om

gesonder te leef en ons het gaan

inloer by Danél in die Karoo.

Op ’n persoonlike noot is ek

besonders dankbaar om ’n eg

ongelooflike Vrystaat ondervinding

te kon ervaar. ’n Tydjie gelede,

onderweg na Pretoria in die

donkernag, tref my voertuig ’n

houtpallet wat van ’n vragmotor

afgeval het. Net buite Ventersburg,

met ’n verwoeste voorband en motor

wat nie wil aanskakel nie was ek

skielik ernstig in die moeilikheid en

met min hoop om my rit te voltooi!

Dit was net deur die wonderlike

goedhartigheid van mense soos

Krappie, Willem Hattingh en een van

ons boere, Wian Poggenpoel, dat

ek drie ure later my motor se neus

in die rigting van my geliefdes, kon

draai. Onthou die name van hierdie

manne van Ventersburg... eendag

sal hulle ook hulp benodig.

Ek vertrou hierdie uitgawe sal saam

met u voor die kaggel kuier terwyl u

hierdie wonderlike tyd van die jaar

met u gesin geniet. In die ietwat

warmer September gaan ons kyk

na die invloed van modernisering

op meganisasie en die invloed

op die boer en produksie; kry ons

genoeg slaap, is presisie boerdery

volhoubaar in SA en is die einde van

die windpomp dalk insig?

Groetnis van my kant van die draad

tot volgende keer... warm bly!

FRANCOIS SEYMORE

T

OVK │ JUNE 20164

aar is baie geskryf en gepraat oor Sandstone Estate en ons het by Desmond Clarke,

woordvoerder, gaan uitvind hoe die

boerdery vertakking en museum op

een plaas bymekaar kom. Tydens

’n wandeling deur die netjiese

kompleks het hy verduidelik dat

dit beide ewe belangrik is. Dit het

alles in 1995 begin toe Wilfred Moll,

’n veteraan trekker versamelaar,

die plaas Hoekfontein by ’n mede

versamelaar gekoop het. Verskeie

plase het daarna in die mark gekom

en Wilfred het dié aangrensend aan

Hoekfontein ook gekoop.

Droëlande van 3100 hektaar word

met mielies, sojabone en sonneblom

geplant. Weens die droogte is

slegs 500 hektaar hierdie seisoen

beplant. Volgens Des is 155 hektaar

sojabone geplant en kon hulle net

sowat 40 hektaar oes. Gewoonlik

oes hulle gemiddeld 2 ton per

hektaar maar hierdie jaar kon hulle

slegs ’n half ton afhaal. Mielies gee

hulle tot 9 ton per hektaar maar

hierdie jaar voorsien Des nie meer

as 4 ton per hektaar nie.

Die veevertakking op Sandstone

bestaan uit ’n 100 Afrikaner stoet

en 500 Bonsmara vir vleisteling.

Die Afrikaners word uitsluitlik geteel

vir die sleep van die ossewaens

en word nou opgelei om te ploeg.

In ’n stadium was die stoet 1300

sterk, maar weens B.M. (besmette

misgeboorte) was dit feitlik totaal

uitgeslag. Die siekte het van Lesotho

gekom en versprei vinnig voor dit

opgemerk kan word. Die besmette

koei kan nie genees word nie en

aangesien sy nie weer kan kalf

nie, word hulle dan abattoir toe

gestuur. Al die beeste word nou

voorkomende ingeënt.

Oor langnaweke word die plaas

oopgestel vir die publiek, waar

hulle op die ossewaens kan ry en

demonstrasies bywoon waar met

die Afrikaners geploeg word. ’n

Private spoorlyn van 23km is gebou en die plaas het 25 werkende

In perfekte harmonie

Die toekoms ontmoet die

verlede. Dit is die enigste wyse

om Sandstone Estate net

buite Ficksburg te beskryf.

By die een stoor word aan

’n moderne trekker gewerk

en oorkant die straat word

’n antieke stoomlokomotief

gerestoureer. Op die een

stoor staan “Saadstoor” en op

die ander “Trekker Hospice”.

Is hierdie ’n boerdery of

museum?

D

Die boerdery se fokuspunt is verskeie gewasse op 3100 hektaar droë land wat op rotasie basis geplant word.

Gerestoureerde trekkers, voertuie, treine en weermag toerusting word

in nuut geboude skure vertoon.

5

stoomlokomotiewe. Wilfred se

entoesiasme vir veteraan trekkers

is beslis nie aan die afneem nie en

daar is twee store vol daarvan.

Des vertel dat hulle die Guinness

Wêreldrekord verlede jaar opgestel

het met 742 veteraan trekkers wat

op een slag in een land geploeg

het! Drywers van oor die hele

wêreld heen het gehelp om met

die veteraan trekkers op die plaas,

die rekord op te stel. Die rekord

is egter deur die Iere verbeter met

4000 trekkers. Des lag net en wys

daarop dat daar nie eers soveel

veteraan trekkers in die hele SA

is nie.

Daar staan soveel militêre

toerusting dat jy byna ’n weermag

daarmee kan toerus. Des wys

vinnig daarop dat al die lope egter

toegesweis en gesertifiseer is.

Deesdae word dié gerestoureerde

militêrevoertuie deur filmhuise

gehuur om in produksies te

gebruik. Alle gerestoureerde

trekkers, militêre voertuie en

lokomotiewe op die plaas is in

werkende toestand. ’n Film is

twee jaar gelede deur ’n Indiese

produksiemaatskappy geskiet.

Besoekers aan Sandstone kom

sovêr as Gauteng en selfs oorsee.

’n Gids neem die besoekers op

’n toer deur die skure en kry ook

die geleentheid om met die trein

te ry. Daar is oornagverblyf en

Sandstone Estate is ’n gewilde

plek vir troues en funksies.

Is Sandstone Estates ’n plaas of

museum? Des weet nie en na ons

besoek is ons ook nie seker nie.

Beide is so groot en saamgesmelt

in perfekte harmonie. Dit is amper

of ’n stukkie geskiedenis saam met

elke mielie geplant word. Besoek

Sandstone Estate gerus self maar

maak seker jy neem jou kamera en

kinders saam. Dit is verseker enig

in sy soort en ’n moet om te sien!

OVK │ JUNE 2016

Die veteraan trekkers word in skure uitgestal en om dit meer interressant vir besoekers te maak word OVK Nuus lesers versoek om enige ou veiling- of advertensieborde of baniere te skenk wat teen die mure opgesit sal word. Kyk in die stoor en stof dit af. Hier kan dit nut hê. Kontak Leigh by die Sandstone Estate kantoor op 051 933 2235 indien u ou borde of baniere wil skenk.

’n Gedeelte van die Sandstone Estate kompleks geneem uit die hommel tuig wat gebruik word om ongenooide stropers en beeste uit die lande te hou.

Die private spoorlyn is 23km lank en sny tussen die lande en kosmos deur. Dit kos bykans R16 000 om die groot ou lokomotief aan die beweeg te kry! Desmond Clarke verduidelik die proses aan Pieter Dempsey (OVK Handelstakbestuurder: Ficksburg)

OVK │ JUNE 20166

asgevang in die Groot-Visriviervallei naby Cradock, lê Zirk se plaas, Wonderkop.

Tussen die rante aan die oewer van die Tarkarivier loop die spilpunte op permanente aangeplante weidings en lusernlande. In die verte wei Merinoskape rustig op die grasgroen velde. Hier eenkant staan die stroper gereed om die mielieland aan te val en daar staan ’n link wat besig is om met gebaalde lusern gelaai te word. Dit lyk alles baie besig, soos Zirk.

Met die afsterwe van sy pa en op die jong ouderdom van 21, trek hy half teensinnig twee jaar later, in 1997 na ’n onontwikkelde Wonderkop. “Ek was nie baie gelukkig hier nie en het alles probeer om die plaas te verkoop. Dit wou egter net nie gebeur nie en ek is vandag baie dankbaar daaroor. Ek het elke land wat hier is, self ontwikkel. Die grond

is nou deel van my siel.”

Zirk het bekendheid verwerf toe hy

verlede jaar 22.5 ton per hektaar

van sy lande gehaal het. Met ’n

redelike gemiddeld van 13 ton vir

besproeiende lande in die omge-

wing, bly tot vandag nog ’n rekord.

Hy is vinnig om te noem dat dit nie

hierdie seisoen weer gaan gebeur

nie. Die droogte einde verlede jaar

het die jong plante skade berokken.

Die spilpunte kon 12mm vog lewer,

maar die onttrekking was te hoog.

Dit was onmoontlik om die mielies

teen die hitte te beskerm.

“Ek het teen 19 Oktober geplant

en alles gedoen om ’n suksesvolle

oes te kry. Grondmonsters is in

Amerika ontleed en alles is tot die

fynste detail beplan en met planttyd

gedoen. Wat ons nie kon voorsien

nie was dat die eerste reën eers

op 31 Desember sou val. ’n Volle

9mm!” Die skade was klaar gedoen.

Die negatiewe denke hou egter

nie lank nie en Zirk gesels oor die

stroper wat se tande land toe staan

en is hy nog steeds, soos ’n tipiese

boer, optimisties.

Ons gesels oor water en omgewing

en die stand wat aangeplant is.

Hopetown se oeste word bespreek

en volgens Zirk is hul opbengste die

drie laaste jaar hoër as hul mede-

boere aan die Oranjerivier. Boel

Price, OVK se Handelstakbestuurder

op Cradock, verduidelik dat die

boere aan die Groot-Visrivier se

waterkwotas aansienlik meer is as

die Noordkaap, daarom die hoër

opbrengs. Moontlike kwotabeperk-

ings vir volgende jaar wek groot

bekommernis.

Merino ‘s maak egter die grootste

deel van Zirk se boerdery aktiwiteite

uit. Hektare lande is onder per

manente aangeplante weiding

waarop tussen 30 en 50 ooie per

hektaar met hul lammers wei. Zirk

verduidelik dat die lammers nie veel

in die eerste twee maande wei nie

BOER sonder eindeOntmoet Zirk Scheepers en hy laat jou vinnig verstaan dat

hy die lekker dinge in die lewe geniet. Hy hou van braai met

vriende, jag, visvang en fietsry. Dit bekommer hom somtyds

sê hy, maar kyk na sy boerdery en jy kom vinnig agter dat hy

net so veel aandag aan die minder lekker braai van die lewe

spandeer. ’n Perfeksionis, in sy eie woorde.

Zirk Scheepers het as jong man na Wonderkop in die Cradock omgewing teensinnig getrek. Jare later sal hy mielies oes wat nou nog ongestoord in die rekordboeke geskryf staan.

OVK │ JUNE 2016 7

en veld onder hulle uitgroei, daarna word dit egter feitlik 65 skaap per hektaar.

Die weiding is in kampe opgedeel maar tog is alles onder spilpunt besproeiing. Hy het ’n unieke plan beraam om die probleem op te los, met “valhekkies”. Deur ’n hekkie in die heining te plaas, vasgemaak met twee vere, trap die spilpunt se wiel die hekkie plat en as hy verby is, spring te hekkie terug en die heining is heel! Vele boere besoek hom om hierdie plan te bestudeer en heelwaarskynlik op hul plase te installeer.

Dit neem nie lank nie of Zirk se kop staan weer na die lekker dinge van die lewe! Met die groet vertel hy al opgewonde van die mossels en vis wat hy en sy swaer tydens hul vakansie gebraai het. Met die gesels langs begin mens bietjie verstaan hoekom hy so fokus op die lekker dinge. Waaraan wil jy eerder dink.....landbou probleme of ’n lekker braai met vriende en rugby kyk .... met Angelique?

Zirk en Boel Price (OVK Handelstakbestuurder: Cradock) staan by een van die spilpunte wat skaap weiding besproei. Dit is ook in kampe

verdeel en waar die “valhekkies” gebruik word.

OVK │ JUNE 20168

Zirk verduidelik die werking van die “valhekkie” wat met twee

vere geanker is en deur die wiel van die spilpunt platgetrap word.

Die hekkie spring daarna terug en die kamp is weer “gesluit”.

Lusernlande onder spilpunte speel ’n belangrike rol in die kontantvloei beplan ning van die boerdery.

“ ’n Boer wat nie die terugslae van die

lewe kan hanteer en positief bly nie, moet liewer nie boer nie. Ek boer om kos te voorsien. Dit is my

werk.”

Angelique met die twee seuns, Neil en Kobus,

tydens ’n vakansie vroeër die jaar in Durban.

OVK │ JUNE 2016 9

OVK │ JUNE 201610

ie eerste OVK

webwerf het sowat

10 jaar gelede die lig

gesien, maar het met

konstante tegnologiese ontwikkeling

absoluut geraak. In 2014 is besluit om

die webblad op te gradeer na ’n nuwe

platvorm, maar weens beperkinge

van die nuwe platvorm wat op daardie

stadium geselekteer was, het die

opgegradeerde webblad, alhoewel

’n verbetering teenoor die oue, nie

aan alle vereistes en verwagtinge

voldoen nie.

Volgens Rudolph Laubscher,

OVK Bestuurder: Interne Oudit

en Inligtingstegnologie, is daar

na verder oorwegings in Oktober

2015 in samewerking met Digital

Platforms, begin om ’n nuwe

webtuiste te ontwerp wat mobiel

vriendelik is en aan die vereistes

van OVK, sowel as die behoeftes

van verbruikers voldoen. Die vloei

van inligting word al hoe vinniger en

verskeie nuwe elemente is aangebring

om www.ovk.co.za ’n alles

omvattende besoekpunt vir OVK se

kliënte en belangstellendes te maak.

Opgedateerde nuus, markpryse,

weer, promosies, opkomende

veilings en video- en fotogalerye van

gebeurtenisse kan nou met gemak

op alle platforms gelees word. Die

loopbaan afdeling is uitgebrei en

aansoekers kan aanlyn aansoek vir

poste doen. Selfs OVK Nuus kan

aanlyn gelees word!

Rudolph noem dat die opgradering

van die ledeportaal gedeelte van

die webblad steeds in proses

is en daar word hard gewerk

om dié opgradering binne ses

maande afgehandel te hê. Na die

opgradering van die ledeportaal,

sal lede, bykomend tot die funksio-

naliteit wat reeds beskikbaar is,

hul persoonlike besonderhede

op OVK se stelsel kan opdateer.

Transaksies en maandstate sal

ook aanlyn gesien of gedruk word

en die verhandeling van OVK se

aandele sal ook steeds aanlyn kan

geskied, maar dit is bedoeling om

die totale voorkoms en werking van

die ledeportaal te verbeter en te

vereenvoudig.

Gelyke tyd sal die CMW webwerf

gemoderniseer word om inpas te

wees met die van OVK se blad.

Aanlyn veilings vind plaas en dit

bring ’n heel nuwe uitdaging aan die

ontwikkelaars en ontwerpers mee.

Die doel van beide webtuistes is

om die kommunikasie tussen OVK,

CMW en die verbruikers te versnel

en vergemaklik.

OVK se hoof van skakeling,

Santa Ferreira, verduidelik dat die

strategiese doelwit met betrekking

tot die nuwe verbeterde webwerf

is om aan die voorpunt te bly van

tegnologie. “Ons wil vir huidige

kliënte en voornemende kliënte ’n

maklike en verbruikersvriendelike

webwerf beskikbaar stel wat

inligting op ’n vinnige, veilige en

verstaanbare wyse verskaf.”

Fokus is geplaas op die visuele

elemente van die webwerf en

die gebruikers ervaring. Die Web-

werf het ‘n nuwe uitleg wat die

gebruikers-oppervlak versterk met

die algehele vloei en skakels op die

webwerf wat gebruikers binne die

raamwerk vergesel.

Nuwe webblad lewendig

Die webwerf is ontwikkel om

ten volle mobiel vriendelik te

wees en gebruik die nuutste

aanpasbaarheid tegnologie

wat gebruikers toelaat om

toegang tot die webwerf te

geniet, ongeag daarvan of

‘n foon, rekenaar of tablet

gebruik word.

D

OVK │ JUNE 2016 11

Die tweede van vier toppresteerder-

funksies het onlangs in Cradock

plaasgevind en was bygewoon deur

bykans 150 gaste en gewilde sanger,

Adam Tas het van die gaste in trane

gehad met sy emosionele “Jy is

Boer”. Die geleentheid is een van die

belangrike datums op die Suidstreek

se kalender om hul presteerders te

onthaal en saam te kuier.

Stéfan Oberholzer het CJ Neethling

Boerdery Trust aangekondig as

die Top Presteerder van die OVK

Suidstreek 2015/16. Van die ander

toekennings wat gemaak is sluit in:

HOOGSTE OMSET IN OESVER-SEKERING: Michael Vermaak

GROOTSTE BRANDSTOF KLIËNT: Gys Botha

HOOGSTE OMSET KORTTERMYN-VERSEKERING: AS Jordaan & Seuns

DIE TOP LEWENDEHAWE PRODUSENT: AS Jordaan & Seuns

TOP CMW WOL PRODUSENT: Koringdal Boerdery - Louis de Jager

TOP CMW SYBOKHAAR

PRODUSENT: Allemanskraal

Boerdery - Arnold de Jager

TOPPRESTEERDER

MEGANISASIE: CF Naude

TOP MIELIE PRODUSENT:

CJ Neethling Boerdery Trust

TOP KORING PRODUSENT:

CJ Neethling Boerdery Trust

TOP HANDELSPRESTEERDER:

CJ Neethling Boerdery Trust

Suide oorhandig Toekennings

CJ Neethling Boerdery Trust

het die toekenning as OVK Top

Presteerder vir die Suidstreek

ontvang. Hier is Keith Woodborne

(namens CJ Neethling Boerdery

trust) by Pieter Erasmus (OVK

Direkteur), Stéfan Oberholzer

(Besturende Direkteur: OVK Groep)

en Gilly Scheepers (Voorsitter: OVK

Groep).

Adam Tas se “Jy is Boer” het vir groot applous gesorg tydens die 2016 toekenningsfunksie

Die toekenningsaand is bygewoon deur Raymond Rudman (Voermol agent) Armandt Horne (OVK Bestuurder: Suidstreek), Elizma Horne

en Leon de Klerk (Voermol streekbestuurder)

OVK │ JUNE 201612

one Tree Farms, a family company, is one of the major apple producers in the Free State and

their apple division is managed by a fourth generation farmer, Douglas Osler. We were somewhat surprised to be met by quite a youthful man, responsible for some 130 000 trees and upwards of 4000 tonnes of apple production per annum.

On admitting our ignorance of commercial apple farming, Doug went ahead to explain in layman’s terms what it takes to produce apples for both the export and local markets. We soon realised that the operation entails far more than growing a couple of trees in your backyard.

Apple farming on Lone Tree started way back in 1992 when the then farm manager, Neil Reid established the first commercial orchards. Trees were planted under netting in rows

4.5m wide and 1.5m apart to allow 1481 trees per hectare, with semi dwarfing rootstocks (restricting the growth). The trees will always sprout new growth and are regularly pruned to a height of 3.5m to fit below the netting.

There is talk in the industry to increase trees to 2500 per hectare, with 4m rows and 1m apart, in order to generate a higher yield. This, however, has implications for the equipment which will then have to be modified. Doug mentioned that, although the planting success is normally 99%, various factors can influence that figure, such as the drought experienced in December in 2015 and for how long roots are exposed during the planting pro-cess. Up to 5% of newly planted trees may then be lost.

Production per tree is managed by either manual or chemical pruning of the flowers that will ultimately

produce the fruit. Depending on the age of the tree and the size of the apple required, a single tree can produce 200 to 300 fruit per season. The projected production life of a tree is 25 years, although there are trees in the Cape which are over 80 years old. The original orchards on Lone Tree Farms will reach the projected age next year and according to Doug they are monitoring these trees closely.

Lone Tree Farms is a family-run business. Each one has a specific responsibility. Dad Guybon is responsible for the 1500 hectares of crops. Being dry lands, wheat, maize, soya beans and recently also teff, are planted in rotation. Guybon is the founder of the company and provides all-round advice when required.

Younger brother Mike, assists on the cropping side and runs the potato division – which is focused on seed potatoes, with a small portion designated for delivery

APPLES fill the basketOn arrival at Lone Tree Farms, close to Fouriesburg, you are

met by impeccable order – tight nets, straight wires and poles

standing in rows like soldiers at attention. You recognise

straightaway a well organised operation with the packing

facility and cold storage a beehive of activity and the seductive

aroma of “Pink Ladies” filling the air.

Douglas explains the sorting and grading of the fruit to Johan Scott (OVK Trade Manager: Fouriesburg).According to Douglas it

warrants installing a similar facility once 20-25 hectares are

in full production.

OVK │ JUNE 2016 13

to the open market - on 60 to 80 hectares. Sister Gill is a qualified CA and ensures the financial well-being of Lone Tree Farms. Says other sister Jo, assistant in the apple production and now pack house manager: “As a family we get on well, also in our business, with each one taking responsibility for his own department. While Dad Guybon still guides us along, he is considering retirement and getting less involved in the day to day activities.”

On completion of Matric at Michael House, Doug studied economics at UCT, never thinking that he and his siblings would end up being involved in the farming activities. He met Megan, an educational psychologist, in Johannesburg and they got married in 2010. Having grown up on a farm in Zimbabwe, Megan quickly adapted to the farm life in Fouriesburg.

During off-times at weekends they venture to Clarens, while Doug also gets some practice on the

golf course. He also plays squash regularly in Bethlehem. Visiting or entertaining friends is also a popular pastime. The family members stay on different farms and do not see one another every day. Sunday lunches with the old folks are a regular highlight.

Doug returned to the farm in 2004 and started out as a pack house manager. While he never received specific formal training in fruit-farming as such, he attended courses and seminars in the Cape during winter-time to gain expert knowledge. He mentions that learning is an ongoing exercise as farmers continuously aim to achieve

superior fruit with higher yields at lower operational costs.

Apple trees are planted in Septem-ber and start producing in year three, with optimum production reached in year 7. Capital returns will commence in years 6 to 7. At present capital input costs come to R350 000 to R400 000 per hectare. This includes trees, netting, poles, cables and irrigation. Annual opera-tional costs run to R120 000 per hectare. If you calculate that with the present 82 hectares in production, then every additional ton yield has a major impact on the bottom line.

The Western Cape dominates South African apple production with 90%. The Eastern Cape produces 6% and the Free State merely 2%. The Western Cape also has the advantage that they do not require netting to protect their crops, thereby bringing about a major saving of nearly R200 000 per hectare on capital costs.

Having met in Johannesburg Douglas and Megan got married in 2010. Here they are with daughters Anna (4) and Leah (2).

The name of the farms and logo have been derived from a

60+ year old Blue Gum tree that stands alone at the top of a koppie

on the original farm, Sheridan.

OVK │ JUNE 201614

The proximity to Cape Town, the major export harbour, is a further boon.

Netting, guaranteed for 10 years, is a protector against natural damage, such as hail and heat-waves. It creates a microclimate with less wind, cooler temperatures and slightly higher humidity, resulting in improved assimilation and reduced water consumption. Snow can cause severe damage to the netting and for that reason the netting is rolled up during the winter. The handling of the netting also causes rips and tears, but is still more economical to protect it against snow damage.

Come September, the trees ‘come alive’ again and the netting is rolled down. September is the month when anything can happen: from snow to hail to wind and fires. This is also when pollination takes place and they use four to five beehives per hectare. The netting restricts the flight pattern of the bees, so it must be open for pollination but closed against the elements – quite a feat to achieve!

Due to the local climate Free State farmers have a two-week period during which to supply the market before the Western Cape floods the market and prices drop. “Taking advantage of that window helps somewhat to cover our additional

capital outlay for installing the

structure”. According to Doug their market comprises 30% export, 40% direct to a leading food retailer and the balance to municipal markets and direct sales into Africa. The African market is growing substan-tially and is also a great contributor to cash flow.

The stress on the fruit due to the drought has caused lower grade fruit, exerting pressure on the market-price. Due to the weaker rand, the effect is not as noticeable on the exports. The price also varies according to the different cultivars. Pink Lady is a very popular export variety and the Free State is of the first areas in the southern hemisphere able to provide this popular cultivar to the market.

Approximately 600 hectares are under apple production in the Free State and the ideal is to supply fruit all year long to increase market share. At this stage apples can be stored in regulated atmosphere (RA) for two to three months depending on the cultivar and when it was picked. ”Smart Fresh” is a gas that is used with RA and can add another two to three storage months. In the Cape controlled atmosphere (CA) is used, whereby they remove all the oxygen from the storage room and that prolongs the season to an all year round supply. The technology is expensive but Doug says they will have to look at extending their season. Closing the packing facility and switching off the cold rooms for six months of the year are not cost effective and counter productive.

The farm, with its different agriculture focuses, is run with tight financial control. Gill plays a crucial role in this respect and everything is calculated in accordance with return on investment. From 2009 to 2013 no trees were planted as the sums were not conducive to expansion.

“Due to the drought the

apples are smaller, show stress

marks and cracks. This meant

we could not take advantage

of the weak rand and increase

our exports. From the normal

average yield of 50 tonnes per

hectare, we hope to reach 37

tonnes this year,”

– Douglas Osler –

The 100 workers pack an average of 5000 cartons, or 65 tonnes per day depending on the cultivar. Employment for nearly 200 local workers has been created by the apple production.

The stress marks can clearly be seen on this apple and are a typical consequence of the drought. These markings and decrease in size resulted in a 26% drop in yield per hectare.

OVK │ JUNE 2016 15

Due to frost they did not get the yield

to justify expansion. Subsequently

prices have picked up and 2014 was

an absolute bumper year with yields

of up to 90 tonnes per hectare.

Frost is the biggest single threat to

an orchard. Various methods can

be employed to enhance protection

such as dual water systems below

and above tree. This, however,

implies bigger capital inset costs.

The family also imported a wind

machine from America for frost

protection. As the temperature

drops to critical levels, the blade

oscillates and brings warmer air

down. This tower can protect four

to seven hectares, but its efficacy

is dependent on the strength of the

inversion.

It was the severe drought, however,

that had the biggest impact on the

yield this season. Of the two dams

on the farm one ran totally dry. The

rains came in the nick of time in

January, only just preventing the

second one from also running dry.

At the height of the drought crucial

decisions needed to be taken and

the water supply to the potato crops

was cut to save the apple orchards.

All of this boils down to return on

capital investment. Fortunately one

of the dams has since recovered to

a 70% level.

“We have fortunately reached the

stage where the apples are paying

for themselves. The older orchards

are financing the new orchards

currently coming into production.

The strategy of diversifying is

now showing results. Due to the

drought, the crops are obviously

not providing a great year, but the

apples and potatoes will pull it

through. Everything comes in

cycles” explains Doug.

Only by physically walking through

the packing facility can one appre-

ciate the scale of the operation.

Behind the packing warehouse,

another 13 hectares are being

prepared for planting in September.

This raised a question: can the Free

State become a serious player in

apple production, or is the capital

investment just too high and the

returns too slow? With weather

patterns changing and the Cape

starting to experience hail, only time

will tell.

The packed cartons are stacked on pallets and stored in cold storage to be transported in cold trucks to retailers and municipal markets.

To protect the apples from bruising they are floated slowly in water through the

sorting and grading area, before getting dried for the packing process.

OVK │ JUNE 201616

Kleinveebestuur in Perspektief

ierselvorming van speen tot eerste paring is verantwoordelik vir die reproduksie tempo

en ons meet die sukses in daaglikse massatoename tot haar paargewig, wat in die omgewing van 48 tot 51 kg moet wees. Dit is belangrik in jonglambestuur om bewus te wees van ’n paar kritieke tye soos 6 maande voor paar, 6 weke voor paar; 14 dae voor paar tot 3 weke na paar; inspekteer 42 tot 60 dae na ramme uit is, middel dragtigheid, 6 weke voor lam, lamtyd tot 3 weke na, 6 tot 9 weke na lam en dan SPEENLAM tot JONGOOI.

Die lammeroes is die boer se opbrengs op sy belegging. Daarom is dit vir elke produsent van groot belang dat die ooilam met die hulp van byvoeding so goed as moontlik moet presteer vir gesonde groei en ontwikkeling.

Die sukses van enige kleinvee boer-dery hang af van die toestand van die natuurlike hulpbronne en tot welke mate die tekorte wat kan voorkom, reggestel kan word om in die dier se behoeftes te voorsien, en die genetiese potensiaal ten opsigte van reproduksie en produksie te benut.

Dieselfde sal ook geld met aange-plante weidings- en oesrestebestuur. Wat nie aldag besef word nie, is dat die versorging van lammers en dus die sukses van enige reproduksie en produksiestelsel reeds ses weke voor lam reg moet wees.

Sorg vir die lam

Waar begin die proses van “ sorg vir die lam” dan nou eintlik. “Die sukses van enige reproduksie en produksiestelsel begin ses weke voor lam, vanwaar 72% van die fetusgroei, uierweefselontwikkeling en primere wolfollikelontwikkeling plaasvind tot en met geboorte”.

Om dus die genetiese potensiaal ten opsigte van groei en wolproduksie te benut, moet in die ooi se groter voedingsbehoefte in die belangrike tyd voorsien word. Voldoende fetusgroei bepaal die geboortegewig en latere liggaamsgrootte, terwyl uierweefselontwikkeling die

potensiaal skep vir verhoogde bies en melkproduksie, wat die geboorte-gewig sowel as die sekondere wolfollikel ontwikkeling aanvul om sy genetiese potensiaal te bereik.

Gesondheidsbestuur en ’n inentings-program teen bloednier, pasteurella, bloutong, klem-in-die-kaak en ensootiese aborsie is belangrik. Spoorelementaanvullings en ontwurming (mismonsters) moenie agterwee bly nie.

Paargewig van die jongooi

Die paargewig van die jongooi bepaal haar leeftyd-reproduksie-tempo omdat eierselvorming slegs van speen tot eerste paring plaas-vind. Dit word deur ’n konstante gewigtoename bewerk stellig. Die ideale paargewig vir goeie reproduksie en produksie moet gemiddeld tussen 48 en 51kg wees. Wanneer jongooie op 12maande gepaar word, moet hul gewig 80% van hul volwasse gewig wees.

Indien hulle op 18 maande gepaar word, moet hul gewig 94% van hul volwasse gewig wees. Bogenoemde jongooi-paargewig is nodig om die produsent se plaasreproduksie- en produksiedoelwit te behaal, naamlik

E

Die sukses van Kleinveeboer-

dery word bepaal deur die

kritiese bestuurspraktyke

korrek te bestuur en daar

moet altyd in die dier se

voedings- en gesond heids-

behoeftes voorsien word. Goeie

voeding vir jong lammers is

totaal verantwoordelik vir

die reproduksie potensiaal

van die ooi oor haar leeftyd,

omdat eierselvorming in die

tyd plaasvind.

Bydrae deur Giepie Calldo, OVK se Nasionale Bestuurder: Tegniese Velddienste en kan gekontak word by gcalldo@cmw.co.za

OVK │ JUNE 2016 17

135% speen met 4,5kg wol per teelooi (as 1,35 lammers se wolpro-duksie teruggewerk word na die ooi, is dit 7,6kg per kop). Dit is belangrik om te weet dat ’n ooi wat 60kg weeg se voedingsbehoeftes om 135% te speen sowat 870kg kos is, wat die lam se kos tot speen insluit. Dit help met die bepaling van drakrag.

Uitgroei van ooilammers

Dit kos baie om ’n ooilam tot by paar te kry, maar daar is ook ’n inkomste, slegs van die wolkomponent, wat die koste moet dra. Indien op 18 maande gepaar word, is dit 751 dae van die ooilam se geboortedag totdat haar lam verkoop kan word – dus is die hoeveelheid, gehalte en prys wat die wol behaal belangrik.

Die doeltreffende uitgroei van enige vroulike dier slurp baie van die direkte wins van die boerdery op, maar ongelukkig is die optimale eierselvorming van die jongooi nie onderhandelbaar nie, aangesien die lewensreproduksie en produksie deur die korrekte bestuur bepaal word.

Die ooi kan op belangrike reproduk-sietydperke reageer, soos 6 weke voor lam (meerlinge kan ekonomies ekstra voeding ontvang) en lamdag tot 3 weke na lam – die baarmoeder hersteltydperk wat die daaropvol-gende paarseisoen se besetting en lampersentasie bepaal. Indien natuurlike toestande verswak, kan met kruipvoeding selfs so vroeg as op 60 dae gespeen word. Die ooi het dan ’n rustyd van meer as 4 maande voordat weer gepaar word. Herstel is goed, besetting is hoog en wolproduksie, wat tot 800g/kop meer kan wees, is ook hoog.

Behoefte- en koste-analise

Om in die lam se behoeftes te voorsien, moet dit is in fases inge-deel word.

A. Ses weke voor lam tot drie weke na lam (lamdag tot 3 weke is baarmoeder herstel tydperk):Die voeding moet 68% totale verteer-bare voedingstowwe (TVV) en 16% proteien wees.

Behoefte bepaling: Vierling: 95kg (@R4,50 = R427,50); Drieling: 75kg (@R4,50 = R337,50); Tweeling: 60kg (@R4,50 = R270); Eenling: 45kg (@R4,50 = R202,50)

B. Kruipvoeding: Lamdag tot 100 dae speen (sowat 26,8kg speengewig) Merinolam: 21,5kg (@R4,50 = R96,75); Vleislam: 25kg (@R4,50 = R112,50)

C. Na speen (volgende 42 dae):Kruipkos verhoog tot 250g/dag; dagtoename: 123g, 42dae toename 10,5kg (@R4,50 = R47,50), lamgewig: 142 dae = 32kg (om by 51kg paargewig uit te kom, is 19kg gewigstoename nodig).

D. Jongooilek 18 maande paar:Byvoeding (289dae) - 140g/dag; dagtoename: 63g; maandtoename: 1,95kg; totale kilogram = 42kg (@R4.50 = R189), ooigewig na 289 dae = 50,28kg. instandhoudinglek tot paar (92 dae) - 50g/dag; dagtoename - 30g; maandtoename 1,50kg, totale kilogram = 4,6kg (@R4,50 = R20,70), ooigewig na 92dae = 54,88kg.

D1. Jongooilek 12 maande paar:Byvoeding (222dae) - 188g/dag; dagtoename - 85g; maandtoemane - 2,6kg; totale byvoeding kilogram = 42kg (@R4,50 = R189), ooigewig na 222 dae = 50,9kg (ooi is nou reg vir paar, spaar 4,6kg lek en wen een lamseisoen ekstra teenoor die 18 maande stelsel).

E. Prikkelvoeding (63 dae, 14 dae voor paar tot 3 weke nadat ram uit is):250g/dag (goeie produksielek); totale kilogram = 15,75kg (15.7 @ R4,50 = R70,78).

Totale koste:

B = 21,5kg @R4,50 = R96,75;

C = 10,5kg @R4,50 = R47,50;

D = 42,0kg @R4,50 = R189;

D1 = 4,6kg @R4,50 = R20,70;

E = 15,75kg @R4,50 = R70,50

Groottotaal:

94,35kg @R4,50 = R424,57

(12maande paar is R20,70 minder)

Wolinkomste

Tydperk van 751 dae:

Hoeveelheid wol =8,4kg @

gemiddeld R101/kg = R848,40

(R1,13/dag bruto).

UITGAWES:

Byvoeding R424,57 + gesondheid

R75 = R499,57.

WINS:

R848,40 minus R499,57 = R348,83.

SWAK JAAR:

Wol 8,4 minus 2kg = 6,4kg (23,8%

@R95 = R608. Minus uitgawes

R499,57 = wins R108,43). Dit is ’n

duidelike bewys waarom uitgawes op

die jongooi altyd die moeite werd is.

Op 751 dae word die goedversorgde

ooi se 1,10 lam verkoop, dit wil se

33,1kg @R28,20 = R933,42.

Wol R348,83 + vleis (60% verkoop)

19,86kg @R28,20 = R560,05 =

R908,88.

Opsommend

Deur vir die jong diere te sorg is

die ekonomie van reproduksie

en produksie verseker. Die wolin-

komste betaal vir die oefening,

dit verg egter ’n kopskuif. Die

sogenaamde geharde skape het nie

’n reproduksie fabriek nie en dus

minder ekonomies ten opsigte van

reproduksie en produksie oor die

hele leeftyd van die dier.

OVK │ JUNE 201618

Wat bedoel hulle met gesond

leef? Beteken dit dat jy jou bord

elke dag vol bleek kos moet

skep? Is dit om saam met die

hoenders te gaan slaap en op

te staan? Moet jy elke oggend

tot by die teerpad draf terwyl

die bed nog so lekker warm is?

Gesond leef. Maak ’n tydskrif

oop of sit die TV aan en jy word

vertel hoe om gesond te leef

en wat en wanneer om wat te

doen om oud te word!

oe moeilik is dit om

gesond te leef en wat

beteken gesond leef?

Krap so bietjie rond en

soek na ’n logiese verduideliking van

“gesond leef” en jy kry die volgende

definisie: Dit is om gesonde gedrags-

patrone te volg en word verduidelik

as die fisiese, geestelike en

verstandelike vermoë om gesonde

besluite te neem. Is dit so eenvoudig

en maklik soos dit? Die skaaptjop

met sy lekker druppende vet lyk

na ’n baie gesonde keuse! Die

smeulende dik sny vars gebakte

brood met gesmelte botter en konfyt

lyk besonders gesond. Dit klink soos

goeie keuses vir gesond leef! Of

dalk nie.

Eetgewoontes

Kos is belangrik en ons moet eet

om te groei en die liggaam in stand

te hou en daarom is ’n gesonde

eetpatroon van drie maaltye per dag

baie belangrik, en waarvan aandete

nie noodwendig die grootste hoef te

wees nie. Daar is verskeie eetplanne

beskikbaar vir ’n gesonde leefstyl en

meeste bestaan uit vrugte, groente,

volgraan en lae-vet melkprodukte.

Vermy ongesonde koolhidrate soos

wit meel en fyn suiker. Sny ook maar

die vetjies van die rooivleis af en eet

bietjie meer vis en hoender.

Gedink dit eindig daar! Wetenskap-

likes is dit eens dat vleis wat “rou”

gaargemaak word (60°C in die

middel), uiters gevaarlik kan wees.

Alle vleissoorte bevat bakterie wat

kan lei tot diarree, naarheid, koors en

krampe. Daar is selfs restaurante wat

weier om vleis “rou” te bedien en sal

slegs “medium rou” gaarmaak. Dus,

los die steak maar so bietjie langer

op die kole... net om veilig te wees.

Kyk ook sommer na die eetgerei wat

die tafel so gesellig laat lyk. Is dit

regtig nodig om die grootste borde

in die kas te gebruik? Kleiner borde

beteken kleiner porsies. Ons het net

nodig om te eet tot die honger gestil

is en dan op te hou. Deur kleiner

porsies te skep en stadiger te eet is

halfpad van die wedstryd gewen!

Kan jy gesond leef?

OVK │ JUNE 2016 19

Peuselhappies. Ai tog! Biljoene rande

word per jaar hieraan spandeer en

ons leer net eenvoudig nie! Skyfies,

koekies en koeldranke. Soos verslaaf-

des kan ons nie daarsonder nie.

Wees bietjie depressief en kyk hoe

word die spens aangeval vir iets om

aan te knaag! Daar is geen raad

nie, behalwe probeer liewer vrugte

en neute. Gereelde soetgoed is

ook nie die beste versnapering vir

kinders nie, dit word ‘n lewenslange

gewoonte.

Oefening

Dit is nie vir almal beskore om ’n

fietse lyfie te hê of ’n maag soos ’n

strykplank nie. Groot gimnasiums is

beperk tot die stede en dit is moeilik

om so op jou eie te probeer oefen.

Daar is egter maklike oefeninge wat

gedoen kan word om ’n gesonde

leefwyse te handhaaf!

Gereelde oefening beperk ouderdom

verwante siektes en verbeter balans,

buigsaamheid en uithouvermoë.

Dit kan ook hartsiektes, beroertes,

suikersiekte en hoë bloeddruk voor-

kom en veroorsaak beensterkte. Nie

gepraat van die skaal en maatband

wat sal glimlag nie!

Swem bly een van die volmaakste

oefeninge wat bestaan. Dit werk

op jou rug en versterk die hele

liggaam en haal die gewig van seer

of beskadigde ligamente en spiere

af. Dit is nie nodig om honderde

rande op toerusting te spandeer nie

en ’n uur se gemaklike swem kan

tot 500 kalorieë verbrand! Swem

word aangewend vir rehabilitasie in

geval van spier, ligament en selfs

meer ernstige beserings. Dit vereis

beter asemhalingsbeheer as bv.

draf of fietsry, wat ’n groter behoefte

veroorsaak aan suurstof, wat weer

sorg dat die spiere harder werk.

Stap is besonder goeie oefening en

feitlik almal kan daaraan deelneem.

Dit bevorder nie net cholesterol

vlakke, verstrek beenstruktuur en

hou bloeddruk in beheer nie, dit laat

jou sommer beter voel net om die

vars lug te ruik en die son op jou vel

te voel. Spoed is nie belangrik nie,

solank dit gemaklik voel en stap vir

’n minimum van 30 minute. Neem

sommer die hele gesin saam en

spandeer kosbare tyd bymekaar.

Vele van ons daaglikse take kan ook

beskou word as oefening. Om vir

30 minute met die kinders te speel

of in die tuin te werk is ’n wyse van

akrobatiese oefening, solank dit

aangevul word met ’n swem- of

staproetine. Dit is veral belangrik

om kinders te leer om aktief in die

“Om die rykste man in

die begraafplaas te wees

is nie vir my belangrik nie...

om bed toe te gaan en te

dink ons het vandag iets

wonderliks gedoen...

dit is wat tel”.

– Steve Jobs 1955-2011 –

OVK │ JUNE 201620

buitelig te wees. Dit is nie nood-

wendig nodig om aan sport deel te

neem om ’n aktiewe leefstyl te volg

nie. Aan die ander kant word fisiese

onaktiwiteit vereenselwig met hart

kwale, sommige kankersoorte en kan

lei tot oorgewig.

Psigiese gesondheid

Kry genoeg slaap. Volwassenes

het 7 tot 8 ure slaap nodig. Seniors

slaap ligter en word gereeld wakker.

Hulle moet dan kort slapies deur

die dag neem om hul 8 ure op te

maak. Moenie groot maaltye eet voor

slapenstyd nie. Dit veroorsaak swak

vertering en lei tot gewig aanname.

Doen brein oefeninge, soos woor-

deskat, soduko of bou ’n legkaart.

Maak tyd om met mense oor

verskeie onderwerpe te gesels.

Die dwing jou om te konsentreer

en verbreed jou kennis. Neem tyd,

ten minste een keer per week, om

jou sport of stokperdjie te beoefen.

Kry bevrediging uit die groot en die

klein... Vergroot jou vriendekring

en lag. Lag vir jouself, lag vir jou

metgesel, lag vir jou kinders. Lag ten minste een keer per dag.

’n Gesonde lewenswyse: Eet matig, oefen en spandeer tyd om te ont-

span. Klink nie so onmoontlik nie.

Jy kan gesond leef. Dink daaroor...

dis klaar ’n stap in die regte rigting.

OVK │ JUNE 2016 21

OVK │ JUNE 201622

Tussen Bloemfontein en Port

Elizabeth, net buite Middelburg

wag die Karooroos Padstal op

jou. Tipiese Karoo-gasvryheid

en ’n spyskaart wat jou langer

wil laat bly as wat jy wou.

ie reuk van koffie en

vars gebakte pasteie

begroet jou as jy by

die padstal instap.

Volgepak met plaaslik vervaardigde

geskenke en allerlei interressante

nonsensgoed, konfyte, droëvrugte

en wolprodukte. Die spyskaart

is egter wat die aandag trek en

daagliks word vars lam-, hoender-

en wildspasteie gebak. Vars roos-

terkoeke en Quiche word ook

daagliks voorberei. Die geregte by

Karooroos word nou al so gewild

dat die inwoners van die dorp en

omliggende boere gereeld ’n draai

maak vir ontbyt of middagete. Vir

die soettand kry Danél daagliks

koeke van ’n boervrou wat ook ’n

chef is!

Gebore op Oudtshoorn het Danél

haar by die destydse UPE as maat-

skaplike werker gekwalifiseer en ’n

pos op Middelburg aanvaar. Hier

het sy Tinus du Plessis ontmoet en

is kort daarna getroud. Tinus was ’n

melkboer en moes sy as boervrou

vinnig leer en hand bysit. Daagliks

het sy voer by OVK gaan haal of

melk afgelewer. Dan moes sy nog

tyd maak om hul drie kinders,

Trigaardt, Hanje en Petrus groot te

maak.

As tradisionele Merino stoetboere

het Tinus later die melkery

vertakking gesluit. Die kinders was

groter en is koshuis toe en tyd het

in Danél se skoot geval. Die droom

wat sy vir jare gehad, maar weens

omstandighede nooit kon uitleef nie,

het werklikheid geword. Karooroos

is gebore en op 1 Desember 2015

sy deure geopen. As boervrou is

sy egter ook nog betrokke by die

administrasie van die stoetery.

“My wens vir die padstal was

om Karoo gasvryheid en goeie

tuisge maakte kos aan te bied. ’n

Rusplek te bied vir die toeris en ’n

lekker ontbyt of middagete vir die

Rusplek langs die N10D

OVK │ JUNE 2016 23

Danél du Plessis, eienaar van

Karooroos gesels met

Wimpie Bothma

(OVK Handelstakbestuurder:

Middelburg)

plaaslike inwoners. Ek is vandag

so dankbaar dat my droom op die

regte tyd gerealiseer het.” vertel sy.

Wanneer jy volgende keer op die

N10 ry, wees op die uitkyk vir die

windpomp langs die pad naby

Middelburg. Strek uit en geniet so

bietjie warmte van die boeremense

van die Karoo. Jy sal dan verstaan

hoekom Danél altyd so ’n warm

glimlag het.

OVK │ JUNE 201624

Vrystaat Landbou het

onlangs hul Jongboer vir 2016,

tydens ’n gala-geleentheid in

Bloemfontein, aangekondig.

Bygewoon deur jongboere,

sakemanne en leiers in die

landbou is die finaliste aan die

gaste voorgestel. DJ van der

Linde van Vierfontein het met

die trofee weggestap.

ie toekenningfunksie

is vooraf gegaan

deur ’n konferensie

waartydens die

jongboere ingelig is oor tegnologiese

ontwikkelinge, sonkrag, asook die

geleenthede wat bestaan in die

wildbedryf. Een van die sprekers

was Pieter Geldenhuys wat gesels

het oor die impak van tegnologie

op die landbou. Hy is tans ’n lektor

in tegnologiese strategie aan die

Universiteit van Noordwes.

Die wêreld se populasie is besig om

te eskaleer en daar word bereken

dat daar 20 biljoen mense in 2050

op aarde gaan wees. Kosvoor-

siening styg egter slegs met 5%

per jaar, wat beteken dat daar op ’n

stadium meer mense gaan wees as

wat daar geproduseerde kos gaan

wees. Dit is die taak van tegnologie

om hierdie agterstand aan te

spreek.

Die populasie het vier keer verdub-

bel oor die laaste 150 jaar, maar

wat baie interessant is, is dat skaars

kommoditeite se pryse met 80%

gedaal het. Een van die redes is

byvoorbeeld dat ’n telefoonoproep

deesdae gemaak kan word sonder

’n koperdraad. Tegnologie veroor-

saak dus ’n verandering in die vraag

na sekere kommoditeite.

Daar word ook verwys na vernie-

tigende tegnologiese ontwik keling.

Die voertuig het die ossewa

vernietig, die robot en rekenaars het

werksverliese veroorsaak. So gaan

die volgende 20 jaar ’n tegnologiese

revolusie in die landbou meebring.

Reeds word daar nie vir evolusie

gewag om beeste te verander nie,

maar deur eksperimentering met

hul DNA word beeste gemanipuleer

om meer melk en meer vleis te

produseer.

Die gebruik van tegnologie soos

hommeltuie en die ontwikkeling van

drywerlose voertuie, is reeds vêr

gevorderd. Hierdie tegnologie gaan

veroorsaak dat ’n trekker nie meer ’n

drywer gaan benodig nie. Die trekker

gaan self na die landerye ry, sy taak

verrig en terugkeer na die skuur.

Verder gaan die trekker deur die nag

kan werk, want hy benodig nie daglig

nie (gebruik van GPS) en het nie

slaap nodig nie.

Tegnologiese ontwikkeling in die

spoed van die internet het reeds

sovêr gevorder dat dit slegs ’n

minuut en half in Suid Korea neem

om ’n volledige film af te laai. In SA

neem dit op die vinnigste sowat 50

minute. Die nuwe generasie 4G gaan

geweldige veranderinge in spoed

meebring en daar word slegs gewag

op die regering om frekwensies

beskikbaar te stel.

Tydens die kongres is die Jongboer

finaliste voorgestel. Hendrik Heyns

(30) boer op Waterford A in die

Rouxville distrik. Hy het vyf jaar

gelede begin boer na hy sy B.Sc.

Agric. graad verwerf het. Sy boerdery

bestaan uit vee en gewasse.

Volgens Hendrik is die jongboer die

JONGBOER 2016

DJ van der Linde van die

Vierfontein distrik is aangewys

as die Jongboer van 2016. Hier

ontvang hy sy trofee met sy

vrou Rianette. “Die onlangse

droogte het my ’n beter mens

en landbouer gemaak”

D

Vrystaat LandbouVrystaat Landbou het

onlangs hul Jongboer vir 2016,

tydens ’n gala-geleentheid in

Bloemfontein, aangekondig.

Bygewoon deur jongboere,

sakemanne en leiers in die

landbou is die finaliste aan die

gaste voorgestel.

OVK │ JUNE 2016 25

toekoms tige voedselsekuriteit vir Suid-

Afrika. Sonder die jongboere kan die

ekonomie nie groei nie en is daar nie ‘n

toekoms vir boerdery nie

Die tweede finalis was PJ Baden horst

(34) wat saam met sy pa Con in die

Dewetsdorp distrik boer. PJ boer al

12 jaar op die plaas Platkop met vee,

wild en gewasse onder besproeiing.

Dié boerdery is in 2011 deur ’n vloed

beskadig. In 2012 het 60% van hul

weiding en twee store afgebrand en

verlede jaar was die droogste jaar in

die geskiedenis. Ten spyte daarvan het

hulle in 2015 nog ’n plaas bygekoop

en staan sterker as ooit.

Die 20ste Vrystaat Landbou Jongboer

van die Jaar was DJ van der Linde wat

op die familieplaas in die Vierfontein

distrik boer. Toe sy vader ernstig siek

geword het, het DJ 8 jaar gelede die

onderwys vaarwel geroep en plaas

toe getrek. Hy het stelselmatig die

boerdery uitgebrei en sluit verskeie

gewasse en beeste in.

Pieter Geldenhuys demonstreer “virtual reality”

tegnologie aan die jongboere. Die tegnologie word

reeds gebruik om sokkerwedstryde lewendig uit

te saai. Die kyker kry die gevoel dat hy binne die

stadium is met behulp van meer as dertig kameras.

Finalis PJ Badenhorst met dogter Ellen in sy arms

saam met Boet Wilken (VL Jongboer Komitee

vise-voorsitter) en finalis Hendrik Heyns tydens die

Jongboer konferensie.

Die konferensie is ook

bygewoon deur Waldo

van Niekerk (VL Jongboer

Komitee: Excelsior),

Stephan Nel (Excelsior),

Frans Nel (Excelsior),

Kobus Breytenbach (VL

Vise-president: Zastron)

en Stéfan Oberholzer

(Besturende Direkteur:

OVK Groep).

OVK │ JUNE 201626

Die 8ste Brangus Wêreld-

kongres is onlangs by Black

Mountain Hotel naby Thaba

Nchu gehou. Telers het van

sovêr as Uruguay, Argentinië

en Amerika gekom. Dit was

ook die eerste keer dat Suid-

Afrika die geleentheid gehad

het om dié internasionale

kongres aan te bied.

aar is tans meer

41 000 diere in SA

geregistreer deur

die 170 lede en

volgens Sias Booysen, president

van Brangus SA, word daar met

Brangus in al die provinsies geteel

en geboer. Buurlande sluit Malawi,

Namibië en Swaziland in.

Die Brangus ras word vanaf 1941

in Amerika geteel en Raymond

Green van Ladysmith was die eerste

boer in Suid-Afrika wat in 1963 met

teling begin het. ’n Telersklub onder

leiding van Raymond was in 1976

gestig en die ras is in 1986 deur die

registrateur van Veeverbetering en

die Suid Afrikaanse Stamboek- en

Veeverbeteringsvereniging erken.

Raymond en sy swaer, Alistair

Tedder was Brangus pioniers en in

1963 was die eerste oorsponklike

Suid Afrikaanse Brangus kalwers

gebore. Hulle gene was saamgestel

deur 37.5% Brahman en 62.5%

Angus. Aangesien die Brahman

reeds oor belangrike eienskappe

soos aanpasbaarheid en sterk

drang vir oorlewing beskik en die

Angus oor hoë vrugbaarheid en

natuurlike vleis kwaliteit, was dit

belangrik om al hierdie besondere

eienskappe te behou.

Eg karaktereienskappe van die Suid

Afrikaanse Brangus is dat hulle

aanpasbaar is in ’n verskeidenheid

van omgewings, horingloos is en

’n lae geboorte gewig het. Daarby

het hulle ’n rustige temprament en

uitstekende vleiskwaliteite. Brangus

SA se teeldoelwitte is om die goeie

eienskappe waarvoor Brangus

bekend is verder uit te bou en nega-

tiewe eienskappe aan te spreek.

Die grootste sukses van Brangus

is hul aanpasbaarheid en hoë

vleisproduksie in warm streke met

baie insekte, harde gras en skiektes.

Die Brangus koei produseer heel

normaal in temperature bo 35°

Celsius en het die kapasiteit om tot

40% meer te produseer as ander

rasse. Weens die Angus gene

beskik die koei ook oor ’n hoë melk

vermoë. In kouer klimate word

D

Die kongres is voorafgegaan deur ’n

prosesse wat gely is deur afgevaar-

digdes van Suid-Amerika, gevolg

deur lede van Brangus SA, elk met

sy eie unieke vlag.bult spiereBRANGUS

OVK │ JUNE 2016 27

hulle beskerm deur hul dik pels en

bulle kan tot 900kg en koeie tot

500kg weeg. Die ras is kenmerkend

poenskop en geheel swart of rooi.

Tydens die konferensie het Mnr

Louw Steytler, voormalige president

van Graan SA, genoem dat die ver-

troue in politici oor die hele wereld

op ’n laagte punt is. Hy het verwys

na Argentinië en selfs die verkiesing

in Amerika sowel as die huidige

situasie in Suid Afrika. Na onlangse

hofsake glo hy dat die Grondwet die

nodige oplossings sal bied.

Peter Cheales, stigter van die

wêreld se grooste verbruikersweb-

werf “Hello Peter.com” het die

kongres gangers hul sye laat vashou

met staaltjies van slegte kliëntediens

en die “almagtige” bestuurders

van maatskappye wat nooit tyd vir

hul kliënte het nie en permanent in

vergaderings is. Volgens Peter het

140 miljoen mense wêreldwyd en

4.8 miljoen mense in Suid Afrika

die laaste paar jaar hul werk verloor.

Die besighede bestaan egter nog

en maak groot winste. Die rede sê

Peter, “Hulle was totaal onbevoeg!”

Personeel, vanaf die besturende

direkteur tot skoonmakers moet

onthou dat hulle slegs oorhoofse

koste vir ’n maatskappy is – die

klient is die enigste wins!

Die toekoms van die Brangus ras

lyk baie belowend en hoe groter die

druk word om die voedselmandtjie

vir die vinniggroeiende wêreldbe-

volking vol te hou, hoe beter gaan

hierdie bewyste geharde ras vaar.

Prof Norman Maiwashe van die LNR

het opgemerk dat daar genoeg kos

is, dit is egter nie bekostigbaar nie.

Wetenskaplikes en rastelers sal

moet hande vat om meer kos teen

laer kostes te produseer.

Dr. Jaco de Villiers (Brangus SA) sê 235 inter-

nasionale en plaaslike afgevaardiges het die

kongres bygewoon en 700 het na ’n lewendige

video “streaming” op die internet ingeskakel.

Regs staan Mnr. Sias Booysen (President Brangus

SA) by van die sprekers tydens die 8ste Brangus

Wêreldkongres. V.l.n.r. Louw Steytler (Graan SA),

Prof. Norman Maiwashe (L.N.R.) en Peter Cheales

(Internasionale bemarkings Guru)

Plaaslik geteelde beeste is vertoon en die belangstelling van die Argentyne

was baie groot in ons Brahman/Angus geteelde ras. Van dié boere het

kuddes van tot 30 000 groot!

“Brangus is tans die vierde grootste beesras in Suid-

Afrika. Daar bestaan ’n enorme mark in Suid-Amerika en sodra die nodige protokol gefinaliseer is, gaan uitvoere

geweldig styg.” – Sias Booysen –

OVK │ JUNE 201628

Noordstreek Top Presteerders

Tydens ’n glansgeleentheid in Ladybrand het OVK sy top presteerders – 2015/16 vir die Noordstreek aangekondig. Die aand het op ’n hoë noot afgeskop toe gaskunstenaar Elvis Blue die 280 gaste vermaak het met van sy bekendste treffers. Die afwagting was merkbaar tydens die boodkappe van Gilly Scheepers, Voorsitter: OVK Groep, en ’n kort besigheidsverslag van Stéfan Oberholzer, Besturende Direkteur: OVK Groep.

Met die gewag verby het Stéfan die wenners van die verskillende katergorieë asook die top presteerder van die noordstreek 2015/16 tot groot toejuiging van die gaste

aangekondig. Van die ander

toekennings wat gemaak is sluit in:

TOP WOL PRODUSENT:

Johan Rautenbach

HOOGSTE OMSET KORTTERMYN-

VERSEKERING: Downtouch

Investments - Johan Cronje

HOOGSTE OMSET OESVER-

SEKERING: Bloukruin Landgoed

- Gilly Scheepers

DIE GROOTSTE BRANDSTOF

KLIëNT: Bloukruin Landgoed -

Gilly Scheepers

TOP MEGANISASIE

PRESTEERDER: Zuikerkop

Boerdery (Pty) Ltd - Dr Carel Scholtz

TOP KORING PRODUSENT: Bloukruin Landgoed - Gilly Scheepers

TOP SOJABOON PRODUSENT: Jaycee Trust - Hans van Rooyen

TOP MIELIE PRODUSENT: Liberhof Landgoed - Michael en Jan Scheepers

TOP SONNEBLOM PRODUSENT: Sibylia Boerdery - Jan, Antoon en Anton van den Berg

TOP HANDELSPRETEERDER: MD Foundation (Pty)Ltd

Gaste van so vêr as Steynsrus was onder 280 gaste wat die oorhan diging bygewoon het.

Elvis Blue het die vorige aand nie minder nie as 7 Ghoema Toeken nings

ontvang en is met groot applous van die gaste verwelkom.

Die OVK Top Presteerder vir die Noordstreek 2015/16 is MD Foundation (Pty)Ltd. Hier staan direkteure Theunis Pretorius, Xavier Moll, Hannes Pretorius, Jacques Moll by Gilly Scheepers (Voorsitter: OVK Groep).

OVK │ JUNE 2016 29

HIER, DAAR EN ORAL • AROUND AND ABOUT • HIER, DAAR

OVK oorhandig voertuie

OVK is hierdie jaar by Down Touch Griffon Rugby-unie betrokke en twee OVK promosie Toyota Etios voertuie

is aan die Griffons oorhandig. Hier ontvang Eugene van Wyk

(Besturende Direkteur: Down Touch Griffons) die sleutels van Stéfan

Oberholzer (Besturende Direkteur: OVK) terwyl Verné Hamman

(Bestuurder: OVK Versekering) en Thinus Botha (Ladybrand Toyota)

toekyk.

56ste Fertasa Jaarlikse Kongres

Presisie Boerdery en hoe dit aan gewend kan word om die opbrengsplafon te lig. Dit was die tema by die Hammonia Inligtingsdag wat onder nat en mod derige omstan-dig hede aangebied is. Onder die groot groep boere wat die dag byge woon het, was v.l.n.r. Jacques Moll (OVK Direkteur), Gerrie Britz, Gerrie Snyman, Theunis Pretorius (Organiseerder), Friedl von Malitz en Ludwig Oberholzer (Hammonia Voorsitter).

Hammonia Inligtingsdag

Mnr Adam Mostert, HUB, Fertasa staan hier saam met drie van die sprekers op die kongres – prof

Martin Fey, (Buitengewone Profes-sor, Universiteit van Pretoria),

dr Augustine Langyintuo (Wêreldbank-groep) en mnr. Jan Vermaak, (Besturende Direkteur Interna sio nale Spesialiteite en

Besigheids ont wikkeling van Omnia Kunsmis).

VIRBAC Kompetisie

Hansie van Rooyen (middel) van die plaas Liebenbergsvlei naby Edenburg is die wenner van die kraalkompetisie wat

vanaf Oktober tot Februarie deur VIRBAC in die OVK Handelstakke

aangebied is. Die praktiese verskuifbare kraal is deur

(links) Sirkie Pieterse (VIRBAC Tegniese Verkoopsadviseur) en

Jacques Senekal (OVK Handels-takbestuurder: Edenburg)

oorhandig.

GOSA Simposium

Gert Nienaber (OVK Silobestuur-der: Clocolan), Kobus Scheepers

(OVK Bedryfsbestuurder), Ephraim Khopoche (OVK Silo-bestuurder: Modderpoort) en

Deon Swart (OVK Silobestuur der: Fouries burg) het die Graanhan-teringsor gani sasie (GOSA) se

2016-simposium wat onlangs by Langebaan gehou is, bygewoon.

Willem Eigenhuis (Du Pont Pioneer)

het ’n lesing aangebied oor grond-

wetenskap en die impak wat dit op

die opbrengs per hektaar het. Hier

staan hy in ’n profielgat en verdui-

delik die wortelstelsel van proewe

wat in Desember aangeplant is.

OVK │ JUNE 201630

HIER, DAAR EN ORAL • AROUND AND ABOUT • HIER, DAAR

Some128 emerging farmers attended an information day at Ladybrand presented

by MSD to train and advise on the correct handling of vaccines and clinical signs

to make the correct diagnosis. John Khoza also gave information on different

treatment for the various diseases and the full vaccination and dosages. John and Marlyn Khwababa (OVK Agri SEB/Bee Clerk) are with some of the

informal farmers that attended the MSD information day.

John Khoza (MSD), Nardus Marais

(MSD), Marlyn Khwa baba (OVK Agri

SEB/Bee Clerk), Wessel Prinsloo

(MSD) and Johan Nienaber (OVK Trade

Manager: Ladybrand) during the

refreshment break.

OVK Noordstreek Top Presteerders

Nagenoeg 125 boere het die

hooidag demonstrasies op die

plaas Patrysvlugt bygewoon.

Die program volg gewoonlik

dié van ’n proewedag, maar

weens die droogte was

die ander gesaai des baie

laat. Hier staan oom Dave

Flanegan van die plaas

Grassmere, wat sommer die

dag die Alpler 1.8 sny masjien

van Eppie Hanekom (OVK

Mega nisasie: Ladybrand)

aangekoop het.

Massey Ferguson het aan die

hooidag deelgeneem en ver-

skeie implemente en trekkers

op die teff land aan die boere

gedemon streer. Hier word die

Kverneland tolsnyer deur sy

pas geneem.

Excelsior Someroesdag

Hezelle Wille (Ficksburg), Linda Moll (Ficksburg), Martie Moll (Ficksburg), Hannah Durow (Ficksburg), Herkie Bender (Clocolan) en Mariaan van Niekerk (Ladybrand) blyk of hulle vir hul eie vermaak gesorg het!

Ig Wille (Ficksburg), Chris Bender (OVK Direkteur: Clocolan), Xavier Moll (Ficksburg), Jorrie van Niekerk (Ladybrand) en Freddie Durow (Clocolan) was onder die 280 gaste wat die funksie in Ladybrand bygewoon het.

MSD Information Day

OVK │ JUNE 2016 31

R EN ORAL • AROUND AND ABOUT • HIER, DAAR EN ORAL

Regs: Piet Louw (Link Merinos) is die

trotse eienaar van die Skaap van die Skou

2016. By hom is Frikkie Oukamp (CMW)

en Willem Mei (Hanteerder)

John Melville (CMW) staan hier

by Derick Alexander en Rudi

Upton, eienaar van die Poenskop

Ram 2016. Gekniel is Pierre Louw

Fourie (Hanteerder).

Bloemskou kroon wenners

Cradock het haar sjarmante

kleed aangetrek en Monique

Coetzee, Petro van der Merwe

en Alta le Roux, almal van

Cradock, was onder die

150 gaste wat glans aan die

geleentheid verleen het.

DIE SUIDE GEE ERKENNING

Die OVK Suidstreek Top

Presteerders is onlangs

aangewys. Hier kuier Arnold

de Jager, Stefan Lategan, Hein

Botha, Johan Bouwer en Pieter

Erasmus (OVK Direkteur)

8th Brangus Wêreld kongresAndré Wouman (Reitz) en Walter Kotze

(Aliwal-Noord) is opgemerk by die kongres (sien bladsy 26) wat by Black

Mountain Hotel plaasgevind het.

Arlington Boeredag

Meer as 180 boere het die inligtingsdag en trekkerdemonstrasies bygewoon.

Hier staan Danie Ferreira (OVK Meganisasie: Harrismith), Danie Naude (OVK Mega nisasie: Reitz), Freddie van Biljon (OVK Meganisasie: Bethlehem),

Danie Calitz en Hardie Kotze, beide van Henneman.

OVK │ JUNE 201632

Koringsaad terughoudingKoringproduksie in Suid-

Afrika het die afgelope paar

jaar skerp afgeneem, van

net onder ’n miljoen hektaar

sowat 15 jaar gelede tot ’n

skamele 500 000 ha. Hiervan

is slegs ongeveer 90 000 ha in

die Vrystaat aangeplant. Tot

onlangs nog het die Vrystaat

sowat 50% van die totale

koringoes in Suid-Afrika

gelewer. Vandag maak dit

maar ’n baie klein persentasie

van die totaal uit.

oekom daal koring-

produksie in Suid-

Afrika? Hierdie

onderwerp is al tot

vervelens toe bespreek en gesels,

en een van die grootste uitdagings

wat ter sprake kom, is dat die

winsgewendheid van koring net nie

meer genoeg is nie. Die handjievol

koringprodusente wat wel nog

bereid is om hul hand aan hierdie

risiko te waag, maak allerhande

planne om kostes te bespaar. Een

daarvan is natuurlik om saadkostes

te bespaar deur saad van die vorige

seisoen te plant, maar is dit werklik

’n besparing?

Ons het gaan kyk wat die besparing

in Rand-en-Sent-waarde is wanneer

teruggehoude saad geplant word

teenoor dieselfde produksie van

gesertifiseerde saad.

Wat is gesertifiseerde saad?

Gesertifiseerde saad is saad wat

aan streng fisiese en genetiese

vereistes moet voldoen. SANSOR

(Suid-Afrikaanse Nasionale Saad-

organisasie) is die organisasie wat

ingevolge die voorskrifte van die

Plantverbeteringswet (Wet 53 van

1976) aangewys is om die Suid-

Afrikaanse saadsertifisering skema

toe te pas en te administreer.

Gedurende hierdie proses word

verpligte landinspeksies op verskil-

lende groeistadia deur SANSOR

saadinspekteurs uitgevoer en die

lande word gemonitor vir suiwer-

heid, asook vir enige afwykings

of onkruid wat mag voorkom,

teenwoordigheid van siektes en dies

meer. Gesertifi seerde saad bevat

dus nie onkruidsaad nie, dit het ook

nie ander graan in nie en dit is nie

gemeng met ander kultivars nie.

Daar is egter ’n baie klein toelating

van tussen 0.1% en 0.3%.

Nadat die koring geoes is, word

ontkiemingstoetse volgens inter-

nasionale voorskrifte op die saad

gedoen en in die geval van koring

word ’n minimum persentasie

van 85% ontkieming gewaarborg.

Om op te som is die sertifiserings-

proses dus eintlik ’n sisteem waar

’n klomp “checks” ingebou word

om te verseker dat ’n hoë kwaliteit

saad aan die produsent verkoop

word. Produsente word deur die

Plantverbeteringswet beskerm

indien probleme met die saad

ondervind word.

Wat is teruggehoude saad?

Teruggehoude saad kan in twee

klasse verdeel word:

• saad wat nie skoongemaak is

nie en gekontamineer is met

onkruidsaad, ander graan of

klippies en dit het gewoonlik ’n

lae ontkiemingspersentasie en

groeikrag.

• saad wat deur ’n plaaslike

landboubesigheid (of deur die

produsent self) skoongemaak

is. Die kwaliteit van hierdie saad

hang af van wat die kwaliteit van

die saad was voordat dit skoon-

gemaak is, asook die effektiwiteit

van die skoonmaak proses in

terme van klein en/of ligte saad.

Teruggehoude saad bevat

gewoonlik heelwat klein saadjies.

Dit is algemeen bekend dat

kleiner sade, alhoewel dit ’n hoë

ontkiemingspersentasie mag hê,

swakker saailinge produseer wat nie

in gesonde sterk plante met ’n hoë

opbrengspotensiaal ontwikkel nie.

Produsente wat saad terughou,

word nie deur die Plantverbeterings-

wet beskerm indien probleme met

die saad ondervind word nie.

Geskryf deur Dirk Gunter (OVK Bestuurder: Landboukundige

Dienste) met Annelie Barnard (LNR-Kleingraaninstituut) as medewerker.

OVK │ JUNE 2016 33

SAADKWALITEIT – ’n kritiese

keuse

Saadkwaliteit is ’n baie belangrike

aspek van koringverbouing, want

sowat 60% van die uiteindelike

opbrengspotensiaal van daardie

oes word by die plant daarvan

bepaal. Die kwaliteit van die saad

kan egter nie met die blote oog

bepaal word nie.

Deur gesertifiseerde saad te

koop, verseker ’n produsent dat

die saad wat hy plant van die

hoogste kwaliteit is. Onthou dat

gesertifiseerde saad beide die

landinspeksies en die ontkiemings-

toetse geslaag het, met ander

woorde dit is vry van onkruidsaad,

ander sade en siektes (soos los- en

stinkbrand). Verder is hierdie saad

ook behandel met saadbehan-

delingsmiddels om saadgedraagde

siektes en luise te beheer en

die ontkiemings persen tasie is

gewoonlik heelwat hoër as 90%.

Met teruggehoude saad moet die

produsent altyd die saadkwaliteit

evalueer. Hierdie saad is waarskynlik

nie geneties suiwer nie, dit mag

onkruidsade bevat en is heel

moontlik beskadig deur insekte en/

of weersomstandighede (koueskade

of uitloopskade). Dit kon ook tydens

die oesproses meganies beskadig

geraak het of dit mag lae ontkieming

en kiemkrag hê as gevolg van

byvoorbeeld die droging van die

saad. Indien dit wel onkruidsade

bevat, kan die plant van sulke saad

tot grootskaalse verspreiding van

onkruide lei.

Navorsing het bewys dat die

teenwoordigheid van onkruid in

gewasaanplantings tot sowat

10% potensiële opbrengsverlies

kan veroorsaak, selfs al word dit

goed beheer. Daar is ook bewys

dat skoon saad wat geplant word

tot ’n hoër opbrengs lei as saad

wat onkruid bevat en waarvan die

onkruid agterna verwyder is.

Produsente wat hulle saad terughou

laat dit bitter selde toets vir

ontkieming en groeikrag voordat

hulle dit plant. Dit lei dikwels tot

swak opkoms en derhalwe ’n swak

oes. Daar is verder ook heelwat

risiko’s wat met teruggehoude saad

geassosieer word, wat later kan

veroorsaak dat die produksiekoste

baie styg.

Wat is hierdie risiko’s?

Teruggehoude saad is gewoonlik

saad wat vir ’n tydperk (enigiets

tussen 6 en 18 maande) opgeberg

is. Opberging en saadhantering is

van die belangrikste faktore by die

terughou van saad. Die opberging

van saad is ’n wetenskap op sy eie

en indien dit nie perfek uitgevoer

word nie, kan dit tot grootskaalse

verliese lei. Daar is baie min

produsente wat oor die korrekte

infrastruktuur en fasiliteite beskik.

Hoë humiditeit is die hoofoorsaak vir

die verlies aan kiemkragtigheid en

groeikragtigheid by saad.

Onvolwasse of beskadigde saad

kan nie suksesvol opgeberg word

nie. Meganiese skade tydens oestyd

maak saad baie meer vatbaar vir

degenerering. Insekbeskadiging

kan ook lei tot ’n afname in

kiemkrag. Die kiemkrag van saad

wat deur koue of reën beskadig is

(uitloopskade) neem dramaties af

met opberging.

Dit is ook bekend dat sommige

saadbehandelingsmiddels die

embrio van die saad kan beskadig,

veral wanneer daar reeds skade aan

die saad voorkom en dit kan selfs die

saad dood wanneer dit vir ’n sekere

tyd opgeberg word.

Kontaminasie met onkruidsaad kan lei tot langtermyn onkruid probleme. Baie gevalle van onkruidprobleme het juis ontstaan as gevolg van swak saadkwaliteit en het al tot so ’n mate uitgebrei dat dit bykans onmoontlik is om te beheer. Hier is voorbeelde van wildehawer en raaigras in ’n koringland.

OVK │ JUNE 201634

Dit is veral met die ontkieming van

saad waar daar geweldig vinnig

probleme tydens opberging kan

ontstaan. Die grootste vyande by

opberging is vog en temperatuur. In

die onderstaande voorstelling word

die tydperk van veilige opberging

skematies aangetoon.

Skematiese voorstelling van die tydperk wat nat en warm graan

veilig opgeberg kan word.

Indien graan (en dus ook saad) wat

pas gestroop is, ‘n voginhoud van

bv. 18% het en die temperatuur van

die graan is 32°C, is die tydperk

wat hierdie graan veilig opgeberg

kan word slegs drie dae ! Selfs al

is die temperatuur heelwat laer, sê

maar 24°C, kan die graan of saad

steeds vir net sowat twee weke veilig

opgeberg word indien die voginhoud

hoog is.

Wanneer saad met ’n hoë voginhoud

opgeberg word, kan opberging-

swamme die saad aanval en skade

veroorsaak. Hoë tempe rature

tydens opberging lei weer tot die

beskadiging van die embrio van die

saad en dit lei op sy beurt tot swak

ontkieming en swak opkoms.

Die grootste probleme wat tydens nat

opberging kan voorkom word, is:

• graan kan muf,

• graan kan hittebeskadig raak,

• graan kan insekbeskadig raak,

• graan kan begin ontkiem en

uitloop.

Dit is veral hierdie laaste twee wat die

graan, as saad, waarde loos maak.

Wetgewing maak egter voorsiening

daarvoor dat gesertifiseerde saad nie

bogenoemde probleme sal hê nie.

In ’n onlangse studie wat by LNR-

Klein graan instituut by Bethlehem

gedoen is, het dit duidelik geword

dat ontkieming en opkoms nadelig

beïnvloed word wanneer terugge-

houde saad geplant word.

In die onderstaande figuur (Figuur

1) is die verlaging in ontkiemingsper-

sentasie duidelik wanneer gesertifi-

seerde saad, gesonde teruggehoude

saad en beskadigde teruggehoude

saad met mekaar vergelyk word.

Alhoewel gesonde teruggehoude

saad se ontkieming steeds hoog

was (80%), het dit betekenisvol

verlaag wanneer saad beskadig is

deur byvoorbeeld uitloop-, insek- of

koueskade of meganiese skade. Die

effek op ontkieming was selfs nog

hoër toe die saad deur ’n saadbe han-

delings middel behandel is. In hierdie

geval was die ontkieming (%) minder

as 50%.

Die verlaging in kiemkrag van

teruggehoude saad (Figuur 2) is

egter ’n groter bron van kommer.

Alhoewel die gesonde terugge houde

saad wel ’n redelike ontkiemings-

persentasie kon bereik (80% - in

Figuur 1), het die saad nie genoeg

kiemkrag gehad om in ’n saailing te

ontwikkel nie. Uit die onderstaande

figuur (Figuur 2) kan duidelik gesien

word hoë dat gemiddeld slegs sowat

53% van teruggehoude saad wat

wel ontkiem het, in saailinge kon

ontwikkel. Wanneer beskadigde

teruggehoude saad geplant is, kon

slegs sowat 42% van die saad in

saailinge ontwikkel en wanneer die

saad met saadbehandelingsmiddels

behandel is, het net meer as 30%

saailinge ontwikkel.

Dit is algemene kennis dat ’n goeie

stand noodsaaklik is vir maksimum

opbrengs. In die geval waar opkoms

nadeling beïnvloed word deur die

plant van teruggehoude saad, skep

dit potensiële probleme wat ’n

produsent duur te staan kan kom.

’n Voorbeeld van ’n land wat met

teruggehoude saad geplant is.

FIGUUR 1: Ontkiemingspersen tasie van gesertifiseerde saad in verge ly-king met gesonde, onbehandelde teruggehoude saad, beskadigde onbehandelde terugge houde saad en teruggehoude saad wat met ’n saadbehan delings middel behandel is.

FIGUUR 2: Opkomspersentasie van gesertifiseerde saad in vergelyking met gesonde, onbehandelde teruggehoude saad, beskadigde onbehandelde teruggehoude saad en teruggehoude saad wat met ’n saadbehandelingsmiddel behandel is.

OVK │ JUNE 2016 35

OVK │ JUNE 201636

“Better use of irrigation

technology geared towards

water use efficiency, could

save millions of cubic metres

of water in the agricultural

sector in South Africa and

contribute to water security.”

This is according to Zama

Siqalaba, Programme Mana-

ger at the Strategic Water

Partners Network South

Africa (SWPN-SA).

s the biggest user

of fresh water, the

agricultural sector

accounts for 60%

of the total annual

water demand in the country. In view

of its significant demand, agricultural

and supply chain water management

has been a key strategic work area

of the SWPN-SA, a public-private-

civil society sector partnership that

aims to improve the future security of

South Africa’s water since its incep-

tion in 2011.

Irrigated agriculture plays a major

role in food security in South Africa.

According to AgriSA, only 12% of

South Africa’s landmass is con-

sidered arable with just 3% being

truly fertile. Astonishingly, only 1,5%

of the land is under irrigation and this

produces 30% of the country’s crops!

Creativity and innovation are

essential to improve and sustain

food security without compromising

or increasing the water demand

emanating from this sector. During

periods of drought, the need for

efficient, effective irrigation systems

becomes all the more critical.

Research conducted by the Water

Research Commission (WRC) shows

that drip feed irrigation; proper

scheduling of irrigation (watering at

cooler times of the day for example)

and irrigating appropriately for the

different growth stages of crops

plays an important role in making

water usage more efficient. Professor

Andries Jordaan, Director: Disaster

Management Training and Education

Centre for Africa at the University

AGRICULTURE to save water

Zama Siqalaba, Programme

Manager at the Strategic Water

Partners Network South Africa

(SWPN-SA).A

OVK │ JUNE 2016 37

of the Free State, estimates that

savings of up to 30% could be

achieved by using more efficient

irrigation systems.

A framework developed by the WRC

points out that irrigation systems

should apply the desired amount of

water, uniformly, at the right rate to

the whole field at the correct time.

Getting the water to the root zone

(where plants can optimise use) can

also be achieved through modern

drip feed technology.

In the Northern Cape’s grape grow-

ing region, other mechanisms such

as shade nets have also proven to

be a successful and effective water

saving technique. Many drought

resistant varieties of the major

crops are already being planted to

provide farmers with ways to cope

with drought and water shortages.

Rainfall varies greatly across the

country, with wide fluctuations over

the long-term. Between July 1960

and June 2004 for example, there

were eight summer rainfall seasons

where rainfall levels were less than

80% of normal ranges.

Given climate change and the

increased demand for food and

water, implementing smart techno-

logies in the management of water

in the agricultural sector should

be prioritised. By simultaneously

implementing proper operations

and maintenance measures on

irrigation schemes, increased

water availability for poor and

disadvantaged farming communities

could also be ensured.

The seriousness of the situation

is becoming very obvious. In time

of going to print, the level of the

Gariep dam was 53.9% to the

same time last year of 82.2%.

Effective irrigation systems becomes all the more critical.

OVK │ JUNE 201638

mdat beide somer

en winter onkruide

sterk met gewasse

kompeteer, moet dit

beheer word om welige groei en saadstorting in die winter te bekamp. Onthou, oorlewende onkruide kry die geleentheid om hul lewensiklus te voltooi en saad te produseer, wat in die komende seisoen ’n probleem kan wees. As onkruid dus nie beheer word nie, kan die onkruidsaadbank in die grond elke jaar vermeerder wat die probleem net sal vererger

Dit is belangrik om nie onkruide wat in die wintermaande op die lande staan, te sien as ’n dekgewas nie. Groeiende onkruid is ’n luukse gebruiker van grondvog en voeding-stowwe. Met die afgelope seisoen se

min en wisselvallige reënvalpatrone, is vogbewaring van grond kritiek vir volhoubare gewasproduksie in die komende plantseisoen.

Onkruide in lewende of dooie vorm wat op die land gelaat word, kan plant-toksiene afskei wat die opvolgende gewas kan beskadig of besmet. Vir die beheer van conyza, moet produsente oorweeg om direk na stroop te spuit in die laat herfs wanneer die onkruid ontkiem en dit nog in die rosetstadium van ontwikkeling is. Conyza onkruid

wat nie beheer word nie, sal na die winter as volgroeide plante op die land staan wat die beheer daarvan in Augustus en September baie moeilik sal maak.

Bewerking tydens wintermaande word nie aanbeveel nie, aangesien die verlies aan grondvog te groot kan wees. Ryp kan help met die beheer van jong eenjarige onkruide, maar dit is nie raadsaam om daarop staat te maak nie.

Volgens prof Charlie Reinhardt, onkruidkenner en buitengewone professor in onkruidwetenskap aan die Universiteit van Pretoria, is dit net so belangrik om ook onkruide op wenakkers te beheer, want dit produseer nie net saad wat op die land kan beland nie, maar kan ook

as gashere vir peste (insekte) en plae (patogene) dien.

Wanneer vee aan stoppels op lande wei, wees daarop bedag dat hulle nuwe onkruid op ’n land kan inbring in hul mis. Let ook daarop dat vee die toppe van onkruidplante, meer-stammigheid by daardie onkruidplante, kan bevorder, wat tot groter saadproduksie kan lei. Van die onkruide is ook toksies, wat vee kan laat vrek of siek word.

Roundup® Turbo is effektief in die beheer van grasse en kruidagtige

onkruide en werk so goed omdat glifosaat deur die plant se blare en sagte stamme opgeneem word en regdeur die res van die plant vervoer word, selfs tot in die wortels en ondergrondse stoororgane soos knolle en bolle. Glifosaat se unieke werking binne-in plante behels inhibering van een enkele ensiem wat alleenlik in plante voorkom. Glifosaat beheer dus net plante en nie mikro-organismes of diere en insekte nie, en bowendien is dit skadeloos vir mens en dier.

Omdat glifosaat sistemies is, sal plante wat met glifosaat gespuit is, stadig oor ’n paar dae of weke doodgaan. ’n Voordeel van die middel is, dat wanneer glifosaat met grond in aanraking kom, dit baie vinnig gedeaktiveer word omdat hierdie chemiese verbinding deur grond-mikrobes afgebreek word.

Dit is ook belangrik om onkruid-doders af te wissel. Gebruik middels met verskillende meganis mes van werking. Tenkmengsels van meer as een produk wat meer as een meganisme van werking het, is ’n goeie opsie om te gebruik mits die vereistes op die etiket gevolg word. ’n Hormoon-onkruiddoder saam met Roundup kan oorweeg word vir goeie beheer van onkruid, maar ook om die opbou van weerstand van onkruide teen onkruiddoders te voorkom.

PROMOSIE ARTIKEL

Onkruidbeheer IN WINTER

Met die aanbreek van winter, is baie produsente onder die

indruk dat onkruidbeheer nie so belangrik is nie. Dit is egter

‘n kardinale oordeelsfout.

O

OVK │ JUNE 2016 39

in Landbou

LOOPBAANFOKUS

Maak jou toekoms

OVK │ JUNE 201640

René Gibson en Adele Jordaan is sprekende voorbeelde van die

wonderlike moontlikhede om met ’n loopbaan by ’n groot en progressiewe

onderneming soos OVK te begin. Beide het as skoolverlaters by handels-

takke in kassierposte begin en na ’n paar jaar is hulle bevorder na die

opleidingsvleuel van die menslike hulpbronne in Ladybrand. Beide is besig

om formele kwalifikasies in personeelbestuur te verwerf.

Van vroeg in ons lewe dink

en droom ons van die beroep

wat ons eendag gaan volg,

maar besef nie werklik

die belangrikheid van

hierdie keuse en die invloed

daarvan op ons lewens nie.

Elke jongmens smag na ’n

opwindende en gelukkige

lewe. Die realiteit is egter dat

loopbaankeuses die grootste

enkele faktor tot geluk en

tevredenheid is.

eerders word altyd

met dieselfde vraag

gekonfronteer: Wat maak

ek na skool? Die opsies

is legio maar nie almal is so seker wat

hulle belangstelling is of dit is dalk

nie moontlik om hulle drome te volg

nie. In menige gevalle is hulle ook

nie bewus van alle beroepe nie en

maak daarom verkeerde emosionele

besluite.

OVK is ’n leier in die landboubedryf

en dra die verant woordelikheid om

te verseker dat genoeg opgeleide

kundiges die toekoms van die bedryf

en die produsering van voedsel sal

verseker. Die landboubedryf bestaan

uit vele beroepe wat die produsente

(boere) ondersteun om die nasionale

voedselmandjie vol te hou. Ons het by

René Gibson en Adele Jordaan van

die menslike hulpbronne afdeling by

OVK se hoofkantoor in Lady brand ’n

draai gaan maak om meer oor loop-

bane in die landbousektor uit te vind.

In 2008 het die regering die Wet op

Nasionale Kwalifika sieraamwerk

(NQF) goedgekeur en bestaan uit

10 vlakke. Vlakke 1-4 bestaan uit

skool grade en sertifikate, vlakke

5-7 is na-skoolse diplomas en

tegniese sertifikate en vlakke 7-10 uit

universiteitsgrade. OVK is ’n geregi-

streerde opleidings-voorsiener binne

die Landbou-omgewing en bied ’n

wye reeks loopbaangeleenthede

aan jong skoolverlaters en pas

gegradueerdes.

Op die huidige stadium word 51

Handelstakke bedryf in die Oos-

Kaap, Vrystaat en Nood-Kaap.

Skoolverlaters word opgelei in

administrasie, as kassiere, tak-

assis tente, assistent-takbestuurders

en takbestuurders. Hierdie rigting

vereis belangstelling in landbou wat

verband hou met bemarking van

landbouprodukte en -dienste asook

sterk gefokus op kliëntediens.

Die Graanafdeling is van die

belangrikste bedryfsdienste, en is

ook een van mees kompeterende vir

die boer. Alle gewasse word hanteer

en beroepe bestaan in administrasie,

graanverkrygers, graanbemarkers,

instand houdingsbeamptes, silo-

operateurs, graangradeerders,

assistent-silobestuurders en silo-

bestuurders. Hierdie rigting vereis

belangstelling in die verskillende

graan variëteite, hantering,

bemarking, versending en

gradering van graan

kom moditeite.

OVK │ JUNE 2016 41

Die koringmeule in Clocolan is

van die modernste in die wêreld

en vervaardig ’n reeks meel

produkte wat ook daar verpak

word. ’n Meule is in 1974 by

Tweespruit gebou en word jaarliks

opgradeer om aan die veranderde

mark se behoeftes te voldoen.

Die Nywerhede Bedryfspunt

vervaardig produkte soos stamp-

mielies, mielierys, mieliemeel en

hondekos. Loopbane bestaan in

administrasie, leerling-meulenaars,

meulenaars, elektrisiëns en bestuurs-

posisies. OVK het bykomend

’n kunsmisaanleg van R20m by

Bethlehem gebou en vermeng

kunsmis in samewerking met

Landboukundiges om by ’n boer se

spesifieke behoeftes te pas. Hierdie

rigting vereis belangstelling in meul-

en maalproses, instandhouding van

toerusting en elektrisiteit.

Geen plaas kan sonder trekkers

en implemente funksioneer nie

en OVK bedryf Meganisasie

agentskappe vir Claas, Massey

Ferguson, Challenger, Sunflower en

Jupidex. Loopbane in administrasie

en as werktuigkundiges, onderdele-

bemarkers, heelgoedere bemarkers

(trekkers en implemente) en

takbestuurders kan gevolg word.

Hierdie rigting vereis belangstelling

in die werking van meganika asook

elektronika.

OVK bedryf Toyota-Agentskappe

in Ficksburg en Ladybrand

waar nuut en gebruikte motors

verkoop word met volledige

werkswinkels. Skoolverlaters kan

loopbane volg in administrasie,

onderdelebemarkers, finansiering

en versekering, diensadviseurs,

motorbemarkers, werktuigkundiges

en bestuursposisies. Hierdie rigting

vereis belangstelling in bemarking

en verkope van motors en motor-

onderdele, herstel en diens van

motors.

CMW, ’n afdeling van OVK, is die

grootste sybokhaar hanteerder in

die wêreld en die tweede grootste

wolmakelaar in Suid-Afrika. Die

bemarking word gerugsteun deur

tegniese-veldspanne wat die kwaliteit

van wol en sybokhaar sowel as

vleisproduksie verbeter. Loopbane

kan gevolg word soos tegniese-

veldbeamptes, lewendehawe-

bemarkers, veselbemarkers, wolbe-

markers, bokhaarbemarkers, afslaers

en bestuursposte. Hierdie rigting

vereis belangstelling in landbou,

lewendehawe, veilings, klas van vee,

wolklassering, woltipering, bemarking

en tegniese agtergrond van vesel.

Landboukundige dienste het

in 2006 sy ontstaan gehad en

gebruik tegniese adviseurs oor

die hele gebied met spesialis

Lodewyk Wiid het sy vakman-

skap in 2012 by OVK begin en

is nou ’n volwaardige trekker-

werktuigkundige. As kind

het hy nie veel in meganika

belanggestel nie, maar teen die

einde van sy skoolloopbaan aan

die trekkers op die plaas gewerk

en besluit om formeel opgelei te

word. Vandag is hy glad nie spyt

oor sy loopbaankeuse nie. “Die

vakleerlingskap het my soveel

geleer en ek is werklik dankbaar

vir die geleentheid. Ek is nou

op ’n jong ouderdom reeds

gekwalifiseer en baie van my

vriende soek nog werk.”

Landbou is innoverend en divers en bied ’n verskeiden-

heid van beroepe vir skoolverlaters tot gesoute

besigheidsmense. Om deel te vorm van ’n organisasie

in die landbousektor is prysloos aangesien Landbou

direk alle Suid-Afrikaners raak op ’n daaglikse basis.

– René Gibson –

OVK │ JUNE 201642

kennis van grondkunde, akkerbou,

weidingbestuur en geografiese

inligtingstelsels wat die boer bystaan

om die grond optimaal te benut.

Hierdie rigting vereis belangstelling in

Landbou, monsterneming, gradering

en klassifisering van grond- en

blaarmonsters asook besproeiing.

Doeltreffende Administrasie en

ondersteuningsdienste verseker

die sukses van ’n maatskappy

en loopbane kan gevolg word in

finansies, regsdienste, versekering,

aankope, inligtingstegnologie,

menslike hulpbronne, gebou-

administrasie en verskeie

ondersteuningsdienste op

hoofkantoorvlak sowel as by die

verskillende bedryfspunte in die

bedieningsgebied. Hierdie rigting

vereis belangstelling in administra-

tiewe prosesse, datavaslegging,

organiseringsvermoë en

mensekennis.

Verskeie programme is geloods om

skoolverlaters die geleentheid te bied

om ’n opwindende loopbaan te volg

en die nodige opleiding te ontvang vir

’n NQF kwalifikasie in die Landbou-

omgewing. OVK se beleid is om elke

personeellid die geleentheid te bied

om hulself te verryk en ondersteun en

bemoedig verdere studies aan.

LEERLINGSKAP PROGRAMDie program word binne die Handel,

Graan, Administratief, Wol- en

Sybokhaar bedryfspunte aangebied.

In 2014 het Jeanette Letaba haar voltydse werk bedank

en onder die leerlingskap program by OVK Handelstak in

Clocolan aangesluit. As kassier is sy tans besig met haar

NQF 4 kwalifikasie, wat sy teen die einde van die jaar

sal voltooi. “Jong mense moet ’n werk kry waar hulle kan

leer. Ek het nooit gedink ek gaan van soveel verskillende

dinge in die landbou leer nie”

In 2015 het Elliot Thulo as skoolverlater by die

leerlingskap program by die Silo bedryfspunt

aangesluit. Hy was nie bewus van geleenthede in die

landbou nie en het per toeval op ’n advertensie van

OVK gereageer. Dit hom ’n geleentheid gebied om

verdere opleiding te ontvang. “Die Silo bedryf is baie

uitdagend en ek geniet dit baie. Ek is seker dit gaan

my langtermyn loopbaan word.”

Jeanette Motuba het vier jaar gelede as deel van die

leerlingskap program by OVK aangesluit en die NQF4

kwalifikasie verwerf. “Ek wou leer van die landbou

en wat OVK vir die landbou doen. Landbou is in my

bloed daarom is lekker om met die boere te werk en

al die produkte wat ons aanhou, te leer ken.”

OVK │ JUNE 2016 43

Dit is ’n ideale geleentheid vir

skoolverlaters om spesifieke oplei-

ding te ontvang en toetreding tot

die formele arbeidsmark te bekom.

Aansoekers wat verkieslik wiskunde

en/of rekeningkunde op Graad 12

geslaag het, kwalifiseer hiervoor.

Kommunikasie in Afrikaans en Engels

is ook noodsaaklik en moet verkieslik

ook oor ’n rybewys beskik. Die

program neem jaarliks op 1 April in

aanvang en duur een jaar.

VAKLEERLINGSKAPPEVakleerlingskap in meganisasie

en motors word gebaseer op

in-die-werksplek opleiding wat

gekombineer word met klaskamer

opleiding, onder die toesig van

’n gekwalifiseerde vakman waar

vakleerlinge prakties sowel

teoretiese aspekte leer van ’n hoë

vaardigheids beroep. ’n Gestruk-

tureerde opleidingsprogram word

gevolg om eindelik as vakman

te kwalifiseer. Aansoekers moet

verkieslik wiskunde op Graad 12

vlak geslaag het. Kommunikasie in

Afrikaans en Engels is noodsaaklik

en kandidate wat hul matriek by

‘n tegniese skool voltooi het, sal

voorkeur geniet. Die vakante poste

word binne die eerste 4 maande van

’n jaar gevul en ‘n leerlingskap vir

motor-werktuigkundiges duur 4 jaar

en trekker-werktuigkundiges, 3 jaar.

INTREEVLAK POSISIESOVK bied ’n wye verskeidenheid

intreevlak poste binne die groep

vanaf tak-assistent, kassier tot

administrasie en leerling graan-

gradeerders aan. Hierdie poste

word gereeld geadverteer in

plaaslike media, interne-personeel

kommunikasie asook die OVK

webwerf www.ovk.co.za

KWEKELINGSKAPPEHier kan die kandidaat werksplek-

ondervinding opdoen binne ’n

gespesialiseerde veld. Grade of

diplomas in landbou, bemarking,

bestuur, rekeningkunde en menslike

hulpbronne verdien voorkeur en

aansoekers kan in poste oor die hele

gebied by ’n bedryfspunt geplaas

word.

Beroepskeuses moet sorgvuldig

en met oorleg gemaak word. OVK,

soos vele ander instansies, bied die

skoolverlater die geleentheid om ’n

besondere uitdagende loopbaan

te volg en formele opleiding te

ontvang wat jong mense dalk

nie as ’n loopbaanopsie beskou

het nie. OVK bied markverwante

vergoedingspakkette met mede-

dingende voordele aan asook

uitstekende bevorderings geleent-

hede met die voordeel om in die

landboubedryf betrokke te wees.

Vir verdere inligting

oor loopbane by OVK

skakel 051 923 4581

of besoek die webwerf

www.ovk.co.za vir

vakante betrekkings

of om jou CV op die

databasis te laai.

Leerlinge woon opleidings-

kursusse in Ladybrand

by, wat NQF 2 Handel

kwalifikasie insluit. Hier

is ’n groep saam met

Riaan van Zeel (CVS

College, Kemptonpark)

wat opleiding kry in

kommunikasie en

kliëntediens.

OVK │ JUNE 201644

Drones are expected to change the way crops are cultivated and have a major impact on herd and general agri-culture management.

Scientists and researchers are exploring

the use of drones on farms as the abi-

lity of drones to hover low over fields

of crops with not only cameras, but

censoring devices promises huge

benefits for farmers. Various cameras

and analysing programmes have been

developed in monitoring crops to boost

yields and cut costs.

Stress in a plant can be identified, using near-infrared,

10 days before it becomes visible to the human eye.

A plant goes into stress either due to water or fertiliser

shortage, or because it’s being attacked by a pest. A

10-day warning period can prevent large-scale crop

losses.

In South Africa, regulations came into

effect on 1 July 2015 with some

restrictions on the private use of

drones. Remotely piloted aircraft

(RPAS) means an unmanned aircraft

which is piloted from a remote pilot

station. RPAS flown purely for private

use, do not require any licence, but may

not be operated within 50m of people, 50m

of buildings, 50m of roads, or within 10km of

a registered airport or higher than 45m and must be a

Class1A with a mass smaller than 7kg.

Merrill Lynch predicts that 80% of

the commercial market for drones will eventually

be dedicated to agriculture.

The quad copter seems to be a favourite

due to easy and stable manoeuvering.

Cameras and sensors of variable quality

are available.

Agriculturein

OVK │ JUNE 2016 45

There is no need for the farmer to physically fly the drone

every day on the same route. Using navigation program-

mes a flight route can be planned and instructs the drone

where to fly, at what height and what speed. This is ideal

for daily inspections on the farm such as tracking herds,

checking water levels in reservoirs or if fences are still

upright and intact. The possible uses are endless and

managing a farm with the use of drones can enter a

whole new era.

Costs of drones in SA vary from R4 000 to up to R40 000,

depending on the quality of the drone, flying capabilities,

flying time (can be up to an hour) and quality of the

camera. When purchasing a drone, ensure that it falls

within the limitations of the Regulations and that it will suit

your needs.

This aerial photograph was taken of the Teebus tunnel

outlet by Louis Wilken jnr., 35km north west of Hofmeyr

(See next page). The quality and sharpness of the image

is surprising.

The drone can hover over crops and using near-infrared,

stress in a plant can be identified before the human eye

can detect any defects.

A typical remote control and drone.

Prices vary from R4 000 to up to R40 000.

OVK │ JUNE 201646

Vier waterturbines is van China

ingevoer en lewer 220kw krag op ’n

24 uur basis aan die plaas. Volgens

Johan is dit genoeg krag om die 3

woonhuise, plaaswerker wonings,

asook 10 spilpunte aan te dryf.

Hy verduidelik dat die aanvanklike

kapitalekoste van R3m oor ’n periode

van 8 jaar betaal sal wees. Die koste

van die opgewekte krag kos niks!

Die Teebusrivier word gevoed deur

die Oranje-Vis Tonnel wat water vanaf

die Gariepdam deur middel van

kanale en riviere versprei. Die projek

het meegebring dat duisende hektare

plantbaar geword het. Die tonnel is in

1975 voltooi, is 83km lank en 5.37m

wyd. Die inlaat is by Oviston, 19km

opstroom van die damwal en is in die

vorm van ’n vier blaar klawer met die

vier inlate op verskillende hoogtes

wat elk onafhanklik gesluit kan word

vir onderhoud aan die tonnel.

Die onderhoud duur vier tot vyf weke

in Junie en dit is dan die enigste tyd

wat Maryland se turbines nie krag

kan opwek nie. Dit is ook gelukkig nie

’n belangrike besproeiings tyd nie en

die krag behoeftes is baie laag. Dit

gee Johan ook die geleentheid om

die turbines te diens en nodige mini-

male onderhoud te doen.

Een van die grootste frustrasies is die

krag wat nie gebruik word nie, wat

verlore gaan. Oor ’n 24 uur periode

wissel die kragverbruik en behoefte,

waarvoor elemente by die kragstasie

ingebou is om die ongebruikte krag

Aan die oewer van die

Teebusrivier buite Hofmeyr

is die plaas Maryland. ’n

Gewone boerdery operasie

vir die omgewing. Gewasse

soos lusern en mielies met

weilande vir die Merino

en Bonsmara kuddes. Wat

Maryland egter besonders

maak, is dat hulle feitlik

onafhanklik van Eskom

kragvoorsiening is.

aas Vermaak en sy

twee seuns, Johan

en Jimmie, boer

sedert 1976 op

Maryland en aangesien Eskom

krag nie beskikbaar was nie was

die gedagte van alternatiewe

kragopwekking reeds in 1983 deur

Naas ondersoek. Dit is eers toe

Johan, wat in elektriese ingenieurs-

wese studeer het, in 2012 weer die

moontlikheid ondersoek het, dat

die projek werklikheid geword het.

N

Krag van water

Johan Vermaak en BG Badenhorst

(OVK Handelstakbestuurder:

Hofmeyr) staan by ’n gedeelte van

die herleide Teebusrivier wat gebruik

word om die turbines aan te dryf.

Die Oranje-Vis waterprojek word

gevoed uit die Gariepdam en

het duisende hektaar grond in

die Karoo verander na gewas-

en weidingslande. Weens die

lae vlak van die dam word

beperkings in waterkwotas

volgende jaar verwag.

OVK │ JUNE 2016 47

te “verbrand”. Johan verduidelik dat hulle op vele geleenthede met Eskom probeer onderhandel het om die krag in die Eskom netwerk te “bank”, maar sonder sukses.

Almal is dit eens dat alternatiewe kragopwekking ontgin moet word aangesien die voorsiende krag te duur en onbetroubaar word. Die Vermaaks ontgin waterkrag met groot sukses. Sonkrag word al hoe gewilder om veral spilpunte aan te dryf.

Die grootste finansiële voordeel aan alternatiewe energiestelsels is dat benewens die aanvanklike insetkoste, onderhoud en operasionele koste basies nul is. Die landbousektor was nog altyd innoverend om hul bestaan en sukses te verseker en alternatiewe energie gaan in die toekoms nog groter aandag geniet.

Die hidro uit die lug geneem deur Louis Wilken (buurman) se hommeltuig.

Dit wys duidelik hoe die water na die turbines gekanaliseer word vir optimale

gebruik.

Foto links onder: Links bo-op die foto word die water van die Teebusrivier

herlei na die vier 600mm pype wat elk ’n turbine van 55kW aan dryf. Die

turbines word binne die kraghuis gehuisves.

Foto regs onder: Die turbines is ingevoer vanaf China maar word deur

plaaslike tegnici gediens. Die onderhoud op die opwekkingstelsel is minimaal.

“Sir Alan Wood wat deel gehad het in die konstruksie

van die Oranje-Vis tonnel in 1965, sou nie kon

droom dat krag uit dié besproeiingsprojek, sou

verwek word nie.”

OVK │ JUNE 201648

Second to the Cape Epic, this

mountain bike challenge is

the most gruelling four-day

race on the biking calendar

and also serves as the training

ground for some of the

countries top mountain bikers.

rom humble beginnings

in 2014 with a mere 69

entries, the 3Mountain

Challenge has gained

fame and popularity to attract 329

entries this year. Enthusiasts from

Cape Town and as far as Nelspruit

and Gauteng travel to Clocolan to

participate in “4-stages” over four

days.

It kicked off with a 40km evening run

to determine the starting positions

for the 80km race the next day. The

cyclists do not have to qualify to

participate in the event and most of

them cycle for fun and exercise.

They quickly realize that the

challenge is very strenuous and

Rosepark Life Hospital in Bloem-

fontein had two medical assistant

vehicles on route to ensure the

physical well being of the cyclists.

That said, the psychological effort

is just as demanding and the com-

radery between the participants was

inspirational.

Five routes have been designed and

used on a rotational basis, ensuring

that technical standards are met.

The Clocolan Primary school was

transformed in a cycling hub over

the 4 days, providing camping and

washing facilities, meals, medicare

as well as the start and finishing

points. The bathrooms have recently

been upgraded to cater for the

increasing number of participants.

The 3Mountain Challenge has

a major impact on the normally

subdued Eastern Free State town

and is enthusiastically supported by

all. The next race will take place on

18 to 21 March 2017. Make sure you

are there to see some of our future

stars in action or just to admire the

courage of the human spirit.

Brutal 3Mountains Challenge

After a couple of hours in the saddle, climbing to a height of 1600m, drains the strength from every muscle and it’s only with incredible guts and determination that the top is reached.

OVK │ JUNE 2016 49

1) Couples, friends and colleges all raced for one

goal… to make it to the finishline and have the bragging

rights to have completed the second toughest race in

the country!

2) OVK provided a refreshment point at the 56km mark

for the 329 participants of which nearly a 100 were

female.

3) The 3Mountain Challenge is recognised as the

second toughest multi-stage race in the country. Taking

its toll on body and soul.

4) The routes are designed to meet all the technical

requirements as some more “professional” cyclists take

part in the 3Mountain Challenge in preparation for the

Cape Epic.

1

2

3

4

OVK │ JUNE 201650

In die eerste van ’n reeks

artikels oor die vier streke

binne die OVK bedienings-

gebied, het ons vir ’n paar dae

in die Oos-Kaap gekuier om

meer oor dié streek te leer,

sy mense te leer ken en die

kenmerkende Karoo te ervaar.

Na goeie reën lyk die veld beter

en daar is ’n positiewe gemoed

in die lug.

ie OVK Suidstreek,

bestaan uit 10 han-

delstakke asook ’n

groothandelbrandstof

versprei dingsdepot en bedien

nagenoeg 3500 kliënte. Hierdie

gebied strek van Colesberg tot Port

Elizabeth in die suide en Willow-

more tot Queenstown in die ooste.

Die OVK Streekkantoor is gesetel in

die geskiedkundige dorp, Cradock,

en is sedert September 2012 onder

die leierskap van Armandt Horne.

OVK Nuus het by Armandt gaan

kuier en was uiters verras om die

kantore in ’n gerestoureerde huis

te vind en nie in ’n tradisionele

kantoorgebou nie.

In die vier jaar het die streek uitge-

brei in hoeveelheid handels takke

en beskik nou ook oor ’n volledige

meganisasie eenheid, landbou kun-

diges, graan opbergings fasiliteite,

kliëntefinan siering en -versekering

asook ’n diesel versprei dingsdepot

op Queenstown. Die toevoeging

van ’n Massey Ferguson verkope

en dienste eenheid word later vir die

jaar beplan.

“Ons gebied bestaan hoofsaaklik

uit Merino skape, Angora bokke,

beeste (melk- en vleisbeeste) en

wild. Besproeiing groei elke jaar en

is saam met vee die fokus van die

plaaslike landbou. My doel is om

toegevoegde waarde aan ons boere

te verskaf. Ons is nie net ’n handels-

SUIDE in Fokus

D Armandt Horne, bestuurder van die OVK Suidstreek word omring deur sy

bestuurders. V.l.n.r. Gawie Kruger (Colesberg), Fanie Nel (Steynsburg),

Boel Price (Cradock), Hein Botha (Graaff Reinet), Tiaan Prinsloo

(Willowmore), Marco Campher (Cradock meganisasie), Charles Rose

(Port Elizabeth), Stefan du Plessis (Somerset-Oos), Yolandi Mentz (jnr

takinspekteur), Anthea Taylor (Queenstown Depot), Wimpie Bothma

(Middelburg), Jannie Aucamp (takinspekteur), Rodger Cloete (Mortimer)

en BG Badenhorst (Hofmeyr).

OVK │ JUNE 2016 51

Armandt Horne is sedert 2012 bestuurder

van die OVK Suidstreek wat nagenoeg 3500

kliënte uit 11 handelstakke bedien.

Die Suidstreek kantoor is gevestig in die

historiese Cradock. Benewens hul bydrae

tot die geskiedenis van die Oos-Kaap,

het Hoërskool Cradock vier Springbok

rugbyspelers al opgelewer.

tak nie. OVK se groot reeks dienste is

tot die beskikking van elke kliënt.”

“Die toekomstige beplanning sluit ’n

handelstak op Queenstown in en ’n

handelsdepot by Adelaide. Ons kan nie

wág om Massey Ferguson se reeks van

produkte aan ons kliënte beskikbaar te

stel nie. Die toegevoegde waarde word

dan net groter” verduidelik Armandt.

In Stilbaai gebore en geskool op

Oudts hoorn het Armandt bemarking by die

PE Technikon studeer waarna hy elf jaar

by die Klein-Karoo Groep werksaam was.

Hier het hy Elizma ontmoet en in 2003

getroud en in 2012 na Cradock verhuis.

As bergfiets entoesias geniet hy die

gesonde buitelewe saam met Elizma wat

tans voorberei vir haar tweede Comrades

marathon. Wanneer hy die geleentheid

kry, geniet hy om vis te vang saam met sy

seuns, Jaco (7) en Armandt jr. (4).

Volgens Armandt bied OVK sy personeel

indiensopleiding en die voordeel om

permanent op die voorpunt van nuutste

tendense en holistiese benaderings tot

nuwe boerdery praktyke te wees. Op

enige stadium hou ’n handelstak tussen

3000 en 4500 verskillende items aan. Dit

is ’n geweldige uitdaging om al hierdie

produkte se unieke eienskappe en

aanwendings te ken en die kliënt te help

om die korrekte aankope te doen.

Dit is vir Armandt baie belangrik om op

’n etiese wyse handel te dryf en bring

dit ook gereeld onder sy personeel se

aandag. Daarbenewens bestuur hy die

suidstreek tot bevordering van die kliënt

se aandele in OVK deur die toegevoegde

waarde van die gewone aankope by

takke uit te brei.

Die kuier het aan ’n einde gekom en met

die tog terug na die noorde toe, besef jy

hoekom die mense van die Onder-Karoo

en Oos-Kaap so passievol is oor hul

families, hul grond, hul godsdiens en hul

waardes. Dié stukkie aarde is op ’n goeie

dag geskep.

Die 11 handelstakke word in rooi aangewys en die Adelaide handelsdepot

in groen (Queenstown sal binnekort ’n volwaardige handelstak word.)

OVK │ JUNE 201652

Die Bloemskou was hierdie jaar weer ’n miernes van aktiwiteite, kleure en geure. Gure weer en die ekonomiese klimaat het veroorsaak dat net meer as 100 000 mense die 2016 Bloemskou bygewoon het. Dit was ’n 10% daling op die vorige jaar, maar volgens Elmarie Prinsloo, hoof uitvoerende beampte, was die skou nogtans ’n groot sukses.

Vanjaar se musiekprogram het van SA se top kunstenaars soos Karlien v Jaarsveld, Adam Tas, Matthew Mole en vele meer ingesluit. Die nasionale SA Sterkman kompetisie het ook bygedra om die besoekers teen ’n uiterste billike koste te vermaak. Marylyn van Vuuren is gekroon as Mej. Windmill Bloemskou 2016 en Jodine Lemena as Kleine Mej. Bloemskou.

In samewerking met Vrystaat Land bou en Itua mieliemeel is meer as 1 ton mieliemeel geskenk vir droog tehulp. ’n Bykomende 11 ton is ook aan Solidariteit oorhandig om te versprei waar die nood die grootste is.

“Bloemskou het hulself gevestig as ’n platform vir die uitnemendheid in Landbou en een wêreldskou, agt nasionale en 13 streeks- en provinsiale kampioen skappe van perde, beeste en kleinvee het plaas-gevind.” Die SA Saalperd nasionale kampioenskap is die grootste van sy soort ter wêreld en altesaam 152 klasse is aangebied en 850 het ingeskryf.

Die Dorper en wit Dorper se nasio-nale- en wêreldkampioenskap is ook tydens Bloemskou aangebied.

OVK │ JUNE 2016 53

OVK │ JUNE 201654

Dit is waar dat ’n ou trekker tog ’n

sekere mistieke bekoring inhou. So

asof hy jou naderroep en stories

van vergange dae wil vertel toe hy

die koning van die lande was. Klein

staan hy nou in die skaduwee van die

nuwe groot moderne weergawe van

homself. Jy kan byna die nostalgie

aanvoel. Vir jare was hy die boer se

trots en het gesorg dat die oes van

die land af kom. Tot die een dag...

Onlangs is die Plaaskultuurfees by

Clocolan gehou en die doel is juis

om hierdie veterane lewendig te hou.

Sedert 1998 vind die uitstalling van

die Oos-Vrystaatse Veteraan Trekker-

en Enjinklub plaas. Van stoomenjins

tot klein enjins, trekkers en motors.

Mense drom saam om te kyk hoe

een trekker van gister, aangeskakel

word, net om vol bewondering na die

volgende te beweeg.

Die skouterrein is vir die eerste keer

in 1951 gebruik en in 1995 deur die

Landbougenootskap aangekoop

en word nou gebruik om jaarliks

die Kultuurfees aan te bied. Die

besoekersgetalle styg jaarliks en

lok belangstellendes van tot sovêr

as Johannesburg. Eg tradisionele

vermaak soos Volkspele, skaapskeer

vertonings, boeresport, ritte op

veteraantrekkers en ossewaens

word aangebied. Stalletjies bedien

onder andere tradisionele kos soos

skaapkoppe en skilpadjies.

Dit is verblydend om te sien dat

daar soveel moeite gedoen word

om die plaas kultuur te behou en

aan die publiek bekend te stel.

OVK was weereens die hoofborg

van die Clocolan Kultuurfees en

volgens Santa Ferreira, OVK: hoof

van skakeling, is dit ’n voorreg om

betrokke te wees en die gemeenskap

by te staan in hul bewaring van ’n

stukkie kosbare geskiedenis.

Blik op die verlede

Die skouterrein was volgepak met antieke trekkers en

moderne meganika, veteraan motors en self stoomenjins.

Frannie Pieterse (Voorsitter van die

Plaaskultuurfees Komitee) is al byna

30 jaar by die reëlings betrokke

en is hierdie jaar verheug oor die

groot hoeveelheid, veral stedelike

besoekers, wat die Plaaskultuurfees

bygewoon het.

’n Kultuurfees kan nie sonder tradisionele Volkspele

plaasvind nie en vir vele besoekers het dit teruggeneem

na jong skooldae.

OVK │ JUNE 2016 55

We call on all the enthusiastic photographers out there to submit their best work for

publication. Email only ONE photograph in jpeg format,

not smaller than 3mb to ovknews@ovk.co.za, with your name and where you

took the picture.

1) Marthie Jordaan het hierdie foto van haar kleniseun Gerrit Jordaan (3) van Aberdeen gestuur, wat lekker in die pas geskeerde wol speel.

2) Dave Henderson het hierdie besondere foto met sy selfoon een laatmiddag op sy plaas, Deelfontein in die Fauresmith distrik geneem.

3) This picture was sent by Gavin Isted, taken on the R58 between Lady Grey and Aliwal North near Vlakfontein.

4) “Stoffie” is gebore op ’n plaas in Hopetown en is baie opgewonde wanneer OVK Nuus arriveer. Die foto van hulle besondere troeteldier is deur Gawie du Toit van Pretoria gestuur.

1 2

43

OVK │ JUNE 201656

Navorsing is gedoen oor die

prestasie van koringkultivars

wanneer dit met minimum

bewerking in stelsels met

ononderbroke verbouing

(“double cropping”) in die koeler

besproeiingsarea van die

Noord-Kaap aange plant word.

ie kort planttyd tussen mielies en koring in dié gebied maak die gebruik van planters

wat direk, of met minimum bewerking vooraf kan plant, baie aantreklik.

Mieliestoppel word gewoonlik van die lande verwyder deur dit te brand, waarna koring dan direk geplant word, of die grond vooraf slegs lig bewerk word. Sogenaamde “no-till planters” het die vermoë om stoppel te hanteer en harder grond binne te dring, en het normaalweg wyer rywydtes as die planters wat tradisioneel vir die plant van besproeiingskoring gebruik word.

Indien dieselfde plantdigthede gebruik word, beteken dit dat die kompetisie tussen plante in die ry verhoog aangesien meer plante per lengte ry geplaas word. Vorige navorsing in die Wes-Kaap het aangedui dat hierdie verhoogde kompetisie die risiko tot opbrengs-verlaging vergroot, veral as watertekort gedurende kritiese groeistadiums ontstaan.

Proewe wat in 2003 by Modderrivier gedoen is, het by ’n opbrengsvlak van 7.7 ton/ha ’n betekenisvolle afname van 500 kg/ha in opbrengs getoon waar rywydte van 250 mm na 300 mm verhoog is. Dit blyk dus wenslik te wees om rywydtes onder die hoë opbrengspotensiaal van besproeiing so smal as moontlik te hou, tenminste onder 250mm.Bevredigende volledige plantbe-dekking tussen rye om met onkruide te kompeteer is belangrik.

Proewe teen verskillende saaidigt hede naby Orania teenaan die Oranjerivier is geplant. Ses plantdigtheidsteikens van 175-300 plante/m2 met 25 plante/m2 intervalle en ’n geskatte oorlewings-persentasie van 80% is gebruik.

Dit het daartoe gelei dat 219, 250, 281, 312, 334 en 375 sade/m2 deur die planter geplaas is. Data het aangedui dat die aantal are/plant begin neig na een aar/plant wanneer ’n plantestand van 250 plante/m2 oorskry word.

Aanbevelings

• Rywydtes moet steeds so nou as moontlik bly onder besproeiing, maar stoppelhantering moet in ag geneem word.

• By bepaling van plantdigtheid moet die kultivar, saadprys en duisendkorrelmassa in ag geneem word. Mikpunt van 200-250 plante/m2 behoort voldoende te wees wanneer opkoms van 80% + haalbaar is.

Bydrae deur Dirk Gunter (OVK Bestuurder: Landboukundige Dienste) met J Tolmy (LNR-Kleingraaninstituut) as bron.

GEBRUIK VAN DUISENDKORRELMASSA 35 38 40 42 44 46 48

175 77 83 88 92 96 101 105

200 88 95 100 105 110 115 120

225 98 107 113 118 124 129 135

250 109 119 125 131 138 144 150

275 120 131 138 144 151 158 165

GEBRUIK VAN DUISENDKORRELMASSA

Plantdigtheid (kg/ha) = DKM x Stand (plante/m2) 80Plantdigtheid (kg/ha) = 40 x 225 (plante/m2) 80 = 113

Plantdigtheid van koring

D

OVK │ JUNE 2016 57

Nampo Oesdag is een van die grootste landbou uitstallings in die suidelike halfrond en het vanjaar hul 50ste bestaansjaar gevier. Die eerste oesdag was op die plaas Donkerhoek naby Bloemfontein in 1967 gehou wat deur 200 boere bygewoon was! Daarna is die uitstalling jaarliks op verskeie plase aangebied, tot daar in 1974 besluit is om dit permanent na Nampo Park by Bothaville te verskuif.

Die produsent word aan ’n wye verskeidenheid dienste en produkte, uniek aan Nampo blootgestel. Graan SA poog onder groot druk, slegs uitstallings wat fokus op die landboubedryf toe te laat, en sorg dat dit nie in ’n vermaaklikheid- of vlooimarkge-leentheid ontaard nie.

Die uitstallingsterrein by Nampo Park is oor die jare verbeter en uitgebrei en kan ’n groot hoeveel-heid besoekers met gemak hanteer. Die landingstrook kan tot 265 vliegtuie en helikopters oor die vier dae akkommodeer.

Volgens alle aanduidings het die bywoningsyfers vorige jare oortref. Die reën het die oesdagterrein afgestof en is gevolg deur ideale temperature. “Die reën wat die graanproduksie gebied onlangs gekry het, het produsente se gemoedstoestand goed gedoen. Dit het nie geld of graan gereën nie, maar hoop,” het Jannie de Villiers, uitvoerende hoofbestuurder van Graan SA, gesê.

OVK │ JUNE 201658

LampasteiBESTANDDELE: 2 kg skaapvleis 1 geelwortel1 klein ui1 lourierblaarSout en peper1 blokkie hoenderekstrak3 - 4 koppies waterMetode:Kook al die bestanddele sag en verwyder bene. Gooi aftreksel deur sif.

SousBESTANDDELE:2 eetlepels botter2 eetlepels meel1 en half koppie ekstrak1 teelepel worcestersousMeng alles en voeg by:2 eetlepels pietersielieVarsgemaalde peper2 eetlepels tamatiepuree2 eetlepels chutneyMeng alles en laat deurkook. Gebruik skilferkorsdeeg (puff pastry) vir pasteie.

BEDIENINGVOORSTEL:

Bedien die lampastei warm met ’n vars slaai (gooi so paar Rosa tamaties by) en aartappelskyfies.

Lampastei vir koue aande

Met die instap by die Karooroos hang die ruik van vars gebakte pasteie in die lug en jy kan nie anders as om te swig nie. Na vele oortuiging het Danél du Plessis (sien bld 22) ingestem om die resep vir die smullekker lampastei te deel. Wag vir ’n koue winterdag en verras die familie met hierdie ou Karoogunsteling.

Bedien 8 -10 porsies

OVK │ JUNE 2016 59

NOTA BENEBayer Offers to Buy Monsanto

German drugs and chemicals group Bayer has made an unsolicited takeover proposal to U.S. seeds company Monsanto, aiming to create the world’s biggest agricultural supplier and take advantage of converging pesticides and seeds markets. According to www.agriculture.com,

Monsanto disclosed the approach on Wednesday before Bayer confirmed its move, though neither released proposed terms. The R642 billion market capitali sation of Monsanto means that the deal would be likely to eclipse ChemChina’s planned acquisition of Swiss agrichemicals company Syngenta – a target Monsanto itself pursued last year.A Monsanto statement said that its board was reviewing the proposal, which is subject to due diligence, regulatory approvals and other conditions.

Is this the new world crop?For centuries the peasants of the Andes were more or less the only people to grow or eat the stuff. In a report by www.economist.com dieticians in the rich world have known how nutritious it is for a long time: in 1993 a study by NASA, America’s space agency, stated: “While no single food can supply all the essential life-sustaining nutrients, quinoa comes as close as any other in the plant or animal kingdom.” But it took adulation from the likes of Oprah Winfrey (who in 2008 included it in her 21-day “cleanse” diet) to give the grain global appeal. Now, wherever yuppies can be found, it can be too, usually lurking near Puy lentils or goji berries in a salad.

OVK │ JUNE 201660