Balitang may puso ito ang

lathalain. Taliwas sa tuwirang balita

na nabubuo lamang ng kalansay ng

pangyayari, ang lathalain ay may

laman at dugo ganap na katauhan-

lumuluha, tumatawa, sumasayaw at

nagdaramdam.

Malaya at maluwag ang paraan ng

pagsulat, ang lathalain ay hindi natatakdaan ng anumang istilo. Hindi

nakabilanggo ang manunulat sa uri ng

sulating ito. Hindi nakakahon.

Ang alinmang simula o wakas ng

lathalain ay maaaring tanggapin bastat itoy makaaantig ng damdamin ng

mambabasa. Ang tanging itinakda sa

ganitong sulatin ay ang pagpapatingkad

ng emosyon.

1.Nakaaaliw o nakasisiya. Dito ang personalidad ng manunulat ay

nabibigyan ng buong kalayaan. Maaari

siyang lumikha tulad ng isang alagad ng

sining. Maari niyang masdan at sundan ang

isang ideya na magka-anyo, magkahugis at

lumaki sa isang kabaguhang sadyang

kanya matalino ang feature

kung matalino ang manunulat.

2. Ito ay Kawili-wili

Sabihin ang ibig sabihin sa isang

kapansin-pansing paraan. Sa ganito

magagawang matalos ng mambabasa

hindi lamang kung ano ang nangyari

kundi makikita, maririnig, madarama

at malalasa niya ang pangyayari.

Kung ang isusulat ay ukol sa sirkus,

kinakailangang maipakita, maiparinig,

maipaamoy at maipalasa ang ukol sa sirkus-

ang ukol sa nagsasayaw na elepante, ang

paghahabulan at pagtutuksuhan ng mga

tsonggo at iba pa.

Nangangahulugan na buong-buong

naihahatid sa mambabasa ang lahat ng

karanasan ng manunulat sa loob ng

sirkus, at ito ay kailangang maisulat

agad sa unang pangungusap o

linya ng lathalain.

3. Ang pagsulat ng Lathalain ay tulad sa paglalaro ng magic.

Sa pamamagitan ng malikot at mayamang guni-guni ng manunulat ay naaaninag ang

paksa mula sa pinakapayak mang pangyayari.

Pagkatapos makapili ng paksang may

ipinangangako, siya ay magsisimula na.

Sisiyasatin niya ang lahat ng pangyayari o facts

na may kinalaman sa paksa.

Hanggat hindi niya nabibigyan ng kasiyahan

ang sarili ay hindi siya titigil sa pagkalap ng mga

detalyeng mapapakinabangan sa pagsulat.

4. Ang lathalain ay hindi basta na lamang buong kahiwagaang nabubuo sa isipan

ng manunulat.

Hindi ito tulad sa mga sulating pampanitikan na pagkaraang makaisip ng

paksa ay susulat na lamang at magsisimulang

mangarap. Manapay ang feature ay bunga ng

masikhay na pagmamasid at pagsisiyasat.

Karaniwan na ang isang manunulat

ng feature ay nakaharap sa

isang mabigat na suliranin.

Ang pagsulat nito ay batay sa isang

karaniwang pangyayari.

Ito ay maisusulat sa isang bagong paraan,

kahit pa ang paksa ay palasak na.

Ang isang lumang paksa o ideya ay

magiging maganda sa paningin kung ito ay

magmumukhang bago.Ito ang pananagutan

ng manunulat, ang humanap ng paraan

upang ang isang lumang paksa ay

maging bago sa paningin ng iba.

1.Ang paksa ay batid ng halos lahat ng

mambabasa.

Ang mga karaniwang pook, pangyayari,

bagay ay lalaging malapit sa damdamin ng

mambabasa.

2. Ang paksa ay kailangang masiyasat

nang buong husay.

Lahat ng detalye na maaaring

makapagpatingkad ng paksa ay

kinakailangang mapasama sa

pagsulat.

3. Ang kuwento o salaysay ay kailangang

nauukol sa mga ideya, pangyayari.

hayop, tao at mga bagay na buhay.

4. Ang mga tauhan ay kinakailangang

bigyan ng layang makapag-isip at

makapagsalita. Ditoy mahalagang gumamit

ng mga salitaan (conversation) maging ito

ay tuwiran o di tuwiran; hayaang

ang tauhan ay magsalita ng

karanasan sa kaniyang

sariling pangungusap.

5. Ang panimulang talata ay kailangang

makakaantig kaagad ng damdamin ng

mambabasa.

6. Ang pangalawang talata o parapo ay

hindi maiiwan hinggil sa kawilihang

naipasok na sa unang talata.

7. Kailangang magkaroon ng

pataas nang pataas na

pagbuo ng interes.

8. Ang wakas ay makapagpapakunot ng noo

ng mambabasa sapagkat siyay mahihikayat

na mag-isip, mag-usisa, o sumalungat sa

wakas ng manunulat.

9. Bagamat ang lathalain ay sinusulat

upang kawilihan, ang iba ay

itinatalagang maglahad

ng mahahalagang balita

sa isang nakasisiyang

paraan.

10. Bagamat ang nilalaman ng lathalain ay

mahalaga, karaniwang ang istilo o paraan

ng pagsulat ang higit na binibigyang

halaga.

11. Walang istilo o paraan ng pagkakasulat

na magiging makatwiran kung ang

larawang naipinta o naipakita

sa mambabasa ay hubad

sa katotohanan.

1. Paggamit ng maanghang na salita at biro

na makasusugat sa damdamin ng

mambabasa o kayay maglalagay sa tauhan

sa kakatwang katayuan.

2. Pag-iwas sa mga paksang

walang kabatiran ang mambabasa.

3. Pagsusulat nang hindi ganap

na nasisiyasat ang lahat ng

detalyeng nauukol sa paksa.

Ayon kay P.B. Pineda ng Surian ng Wikang

Pambansa, ang uring ito ng sulatin ay buong

kasiyahang maisasagawa ng mga may

pagsasanay na sa pagsulat ng tuwirang balita.

Ang lathalain ay gumagamit ng mga

pangyayari bilang buod na paksa, na dapat ay

pambihira at umaantig sa kawilihan, bukod sa

kasiyahan ng mambabasa.

Ang lathalain ay nakatutok sa

kawilihang bisa ng emosyon. Sa ibang

salita, itoy kailangang nag-aangkin ng

salik ng kawilihang-tao.

Ang lathalain ay walang iniwan sa

karaniwang katha na ang susing layunin

ay umantig ng damdamin, at inaantala

ang tugatog ng kawilihan.

.

Pagkatapos ng makatawag pansing

simula,isinusunod ang iba pang

pangyayari sa pataas nang pataas na

paraan at pagdating sa karurukan ay

biglang sasambulat ang inantalang

sarap ng sampilas na karanasan.

Mahalagang tandaan na ang

lenggwahe ng lathalain ay katulad din ng

sa balita:

payak

tuwiran

mabisa

Hindi mabulaklak, hindi sentimental, hindi maligoy.

Kailangang ang katawan ay may

kaisahan, kaugnayan at empasis. Ito ay

naisasagawa sa pamamagitan ng

pagkakaroon ng punong ideya, at sa

pamamagitan ng transisyon sa buong

kahabaan ng pagsasalaysay, sa

pagwawaksi sa mga bagay na di-

kailangan at pag-uugnay ng itinabing

bagay sa punong ideya. Ang transisyon

ng mga talata ay kailangang madulas,

makinis at hindi paudlot-udlot.

Alituntuning tagubilin: 1.Tiyakin kung ano ang pangunahing

ideya o impresyon na ibig ipahayag

tungkol sa paksa.

-Ang unang pangungusap ay dapat

magpakilala sa ideya o impresyon,

samantalang ang huling pangungusap

ay dapat mag-iwan nang

makahulugang impresyon tungkol sa

paksa.

2. Sikaping ilarawan ang katauhan o

personalidad ng taong kausap, kung

interbiyu ang sinusulat; ang anyo ng

lugar; kung paano ang pakiramdam ng

nakasaksi sa pangyayari.

- Piliin ang detalyeng makahulugan.

Tandaan ang mga paraan ng pagsasalita,

ibat- ibang mga ingay, amoy at tanawin.

3. Ipakita kung ano ang kahalagahan ng

paksa sa buhay ng babasa ng artikulo.

1. Lathalaing Pabalita - batay sa

napapanahong pangyayari o balita.

2. Lathalaing nagpapabatid

binibigyang diin nito ang impormasyo at

ang sangkap ng pangkatauhang

kawilihan ay pangalawa na lamang.

3. Lathalaing paano - layunin nito ay

ilahad ang proseso o kung paano

ginagawa ang isang produkto o

serbisyo.

4. Lathalaing pangkatauhang dagli

ito ay paglalarawan ng mga kilalang

tao,ang kanilang naging karanasan

sa buhay, pag-uugali at paniniwala

na siyang dahilan ng kanilang

tagumpay o kabiguan.

5. Lathalaing may makataong

kawilihan Bagamat walang

nilalaman o kung meron man ay

kakaunting halagang balita lamang, ito

ay kinagigiliwang basahin dahil sa

taglay nitong kawili-wiling istilo na

pumupukaw sa emosyon ng

mambabasa.

6. Lathalaing pansariling karanasan -

tumatalakay sa mga di

pangkaraniwang

Karanasan ng tao.

7. Lathalaing pang-aliw layunin nito na

libangin ang mambabasa sa kakaiba,

hindi lamang sa paksa, kundi sa istilo ng

pagkasulat at sa uri ng mga

pananalitang ginamit.

8. Lathalaing pangkasaysayan -

tinatalakay nito ang kasaysayan ng

tao, bagay o lugar.

9. Lathalaing pakikipanayam

tinatalakay nito ang opinion, damdamin

o kaisipan ng mga taong awtoridad sa

paksang inilalahad sa pamamagitan

ng pakikipanayam.

10. Lathalain sa Paglalakbay -

Naglalahad ng mga katangi-tanging

lugar o tao na narating at nakilala

sa pamamagitan ng paglalakbay.

11. Lathalaing di-Pangkaraniwan

- tumatalakay sa mga bagay na

paranormal at di kapani-paniwala tulad

ng mga tungkol sa duwende, kapre at

iba pang kauri nito.

12. Lathalaing pang-agham

- tumatalakay sa mga

paksang pang-agham.

13. Lathalain pang-isports

tumatalakay sa pampalakasan.