PAMANA NG MGA

KASTILA SA MGA

PILIPINO

RELIHIYONG

KRISTYANISMO

PAGKAIN

WHEAT

BEEF

MUTTON

MUTTON

MUTTON

MUTTON

MUTTON

MUTTON

MUTTON

MUTTON

MUTTON

MUTTON

PANANAMIT

LALAKE (NOON)

MUTTON

NAGING

MUTTON

BABAE (NOON)

MUTTON

NAGING

MUTTON

PAMILYA

MUTTON

APELYIDONGAT

PANGALANGKASTILA

ALPABETONG LATIN AT WIKANG

ESPANYOL

PAGPAPANATILI NG

WIKANG PILIPINO

ARTE Y REGLAS DE LA LENGUA TAGALA

- sinulat ni Fr. Francisco Blancas de San Jose, isang paring Dominikano- ang kauna-unahang aklat

tungkol sa gramatikong Tagalog

PAGLIMBANG(PRINTING)

PAGLILIMBAGXYLOGRPAHIC PRINTING- ang paglilimbag gamit

ang engraved wood blocks- makikita sa University of Sto. Tomas

TOMAS PINPIN

- “Prinsipe ng Palimbagang Tagalog”- sumulat ng librong ”LIBRONG PAG-

AARALAN NANG MANGA TAGALOG NANG UCIANG CASTILA”

- ”LIBRONG PAG-AARALAN NANG MANGA TAGALOG NANG UCIANG CASTILA”, ang kauna-unahang librong Tagalog na nalimbag sa Pilipinas.

MGA IBA PANG MANLILIMBAG

- Diego Talaghay- Nicolas Dela Cruz- Laureano Atlas- Domingo Loag- Cipriano Bagay- Simon Pinpin

DOCTRINA CRISTIANA

- ang kauna-unahang libro na nalimbag sa Pilipinas noong 1593.

EDUKASYON

EDUKASYON- ang mga Kastila ang

nagpakilalia ng sistema ng edukasyon sa Pilipinas gaya ng sa Europa

EDUKASYON- ang mga Kastila ang nagpakilalia ng

sistema ng edukasyon sa Pilipinas gaya ng sa Europa

- ang mga unang paaralan sa bansa ay mga paaralang parokyal na pinapatakbo ng mga pari.

EDUKASYON- ang mga Kastila ang nagpakilalia ng

sistema ng edukasyon sa Pilipinas gaya ng sa Europa

- ang mga unang paaralan sa bansa ay mga paaralang parokyal na pinapatakbo ng mga pari.

- mga pari rin ang mga nagsisilbing guro

EDUKASYON- ang mga Kastila ang nagpakilalia ng sistema

ng edukasyon sa Pilipinas gaya ng sa Europa- ang mga unang paaralan sa bansa ay mga

paaralang parokyal na pinapatakbo ng mga pari.- mga pari rin ang mga nagsisilbing guro- SUBJECTS: Doktrinang Kristyano, 3R’s

(reading, writing and aritmethic), music at iba’t ibang sining

LALAKE- unang paaralan para sa mga lalake ay

itinayo ng mga Heswitas noong 1589- College of Manila na naging College

of San Ignacio- 1595, itinayo ang College of San

Ildefonso sa Cebu (naging University of San Ildefonso)

- College of San Jose(1601) sa Manila

LALAKE- unang paaralan para sa mga lalake ay

itinayo ng mga Heswitas noong 1589- College of Manila na naging College of San

Ignacio- 1595, itinayo ang College of San Ildefonso

sa Cebu (naging University of San Ildefonso)- College of San Jose(1601) sa Manila-pagkatapos magCollege, papasok na ang

mga lalake para sa University

ATENEO DE MANILA UNIVERSITY

- tinatawag dati na ESCUELA PIA (Charity School)

- dating paaralan para sa mga lalake- ipinatayo ng mga paring Heswitas

noong 1859- isa na ngayon sa mga pinakatanyag

na paaralan sa buong bansa

DOMINIKANO

- ipinatayo ang College of Our Lady of the Rosary noong 1611

- naging College of Santo Tomas- naging University of Sto. Tomas- ito ang itinuturing na pinakamalaking

Catholic University sa buong mundo- isa na ngayon sga pinakatanyag na

paaralan sa buong bansa

UNIBERSIDAD- University of San

Ignacio- University of Sto.

Tomas- University of San Felipe

BABAE- may 2 uri ng paaralan para sa mga

babae- Colegio, paaralan para sa mga

babae- Beatrio, school at nunnery

(pagmamadre)

PAARALAN (Babae)- College of Santa Potenciana (1594)- College of Santa Isabel (1632)- Beaterio de la Compaña de Jesus (1694)- Beaterio de Santa Catalina (1696)- Beaterio de San Sebastian (1719)- College of Sta. Rosa (1750)- La Concordia College (1869)- Assumption Convent School (1892)

PUBLIC SCHOOL- natatag dahil sa Educational

Decree of 1863- hiwalay ang paaralan para sa

mga babae at lalaki- wala pang co-education noon- exclusive school ang umiiral noon

PAARALANG BOKASYONAL- tinuruan ang mga Pilipino hindi ng

relihiyon- pati na rin pagtatanim-paglilimbag,pagkakarpintero,

paggawa ng bahay na bato at pagtutubog- Schools of Commerce, Agriculture,

Arts and Trades, Fine Arts and Nautical Academy

PAMAMAHAYAG

(JOURNALISM)

DEL SUPERIOR GOVIERNO1811 - 1813

- kauna-unahang pahayagan o dyaryo sa Pilipinas

LA ESPERANZA - 1846

- kauna-unahang pang-araw – araw na pahayagan o dyaryo sa Pilipinas

LA ILLUSTRACIO FILIPINA - 1859

- kauna-unahang pahayagan o dyaryo na may larawan sa Pilipinas

EL CATOLICO FILIPINA

- kauna-unahang pangrelihiyong pahayagan o dyaryo sa Pilipinas

LA OPINION - 1887

- kauna-unahang pampulitikang pahayagan o dyaryo sa Pilipinas

EL HOGAR - 1893

- kauna-unahang pambabaeng pahayagan o dyaryo sa Pilipinas

EL ILOKANO - 1889

- kauna-unahang pahayagan o dyaryo sa Pilipinas na bernakular o katutubong wika

PANITIKAN(LITERATURA)

PANITIKAN – anumang babasahin na nagpapahayag ng damdamin o saloobin ng tao

- tungkol sa relihiyon ang mga babasahin upang mapalaganap ang Kristiyanismo

- tungkol sa relihiyon ang mga babasahin upang mapalaganap ang Kristiyanismo

- aklat ng mga dasal, doktrina, novena, talambuhay ng mga santo atbp.

- naging tanyag din ang mga sumusunod na uri ng panitikan

- naging tanyag din ang mga sumusunod na uri ng panitikan

- AWIT, kwento ng kabayanihan at pakikipaglaban

- naging tanyag din ang mga sumusunod na uri ng panitikan- AWIT, kwento o tula ng

kabayanihan at pakikipaglaban- CORIDO, kwento o tula na

maalamat at tungkol sa relihyon

- naging tanyag din ang mga sumusunod na kwento- Siete Infantes de Lara- Ibong Adarna- Bernardo Carpio- sumikat din ang PASYON, ang

buhay at paghihirap ni Hesukristo

PASYON- tungkol sa buhay ni

Hesukristo- sinulat ni Gaspar Aquino

de Belen ang unang pasyon na nakasalin sa Tagalog noong 1704

FLORANTE AT LAURA- pinakapopular na

kuwentong epiko sa Pilipinas- EPIKO, kwento ng

kabayanihan - sinulat ni Francisco

Baltazar/ Francisco Balagtas

URBANA AT FELIZA- tungkol sa tamang pag-

uugali ng mga kababaihan- sinulat ni Father Modesto

de Castro, isang paring Tagalog

TEATRO

DUPLO- patulang pagtatalo

sa pasiyam/ika-siyam na araw ng pagluluksa ng mga bihasa sa tulaan

KARAGATAN- patulang pagtatalo

sa pasiyam/ika-siyam na araw ng pagluluksa ng mga hindi bihasa sa tulaan

COMEDIA- unang drama sa

Cebu na sinulat ni Vicente Puche

CENACULO- pagpapakita ng buhay

at paghihirap ni Hesukristo

- itinatanghal tuwing Mahal na Araw

MORO - MORO- pagpapakita ng

labanan ng mga Kristyano at Muslim

- itinatanghal tuwing may kapistahan

ZARZUELA- dula ng komedya

sa paraang inaawit

MUSIKA

- polka, rigodon, cariñosa, surtido (Spain)

- pandango, jarabe, kuratsa (Mexico)

- Sampaguita ni Dolores Paterno

- Bella Filipina ni T. Masaguer

- Ang Pambansang Awit ni Julian Felipe

- violin, flute, piano, harp, guitar at iba pang instrumentong pangmusika ay natutunang patugtugin ng mga Pilipino

- natatag ang mga banda musiko sa buong kapuluan

FR. GERONIMO DE AGUILAR- unang guro sa musikaBAMBOO ORGAN-matatagpuan sa Las Piñas

Church-Binuo ni FR. DIEGO CIERRA

ARKITEKTURA

PAGPIPINTA

DAMIAN DOMINGO- “Ama ng Pagpipinta sa

Pilipinas”- nagtayo ng paaralan sa

pagpipinta sa Maynila – Academy of Fine Arts

JUAN LUNA- nagpinta ng Spoliarium

at Parisian Life- kilalang pintor sa

Pilipinas at Europa

FELIX RESURECCION HIDALGO

- nagpinta ng Virgenes Christianes

- kilalang pintor sa Pilipinas at Europa

PAGLILILOK

MARIANO MADRIÑAN

- nililok ang Mater Dolorosa

AGHAM O SIYENSIYA

FR. BLAS DE LA MADRE DE DIOS

- nagsulat tungkol sa mga halaman sa PilipinasFR. MANUEL BLANCO

- “Prince of Botanists”- nagsulat ng Flora de

Filipinas

DR. JOSE RIZAL- nakatuklas ng 3 uri ng hayop

DR. T. H. DE TAVERADR. LEON MA. GUERREROFR. CASTRO DE ELERA

- professor ng zoology sa UST

ANACLETO DEL ROSARIO- “Prince of Philippine

Chemists”- unang Pilipinong direktor ng

Manila LaboratoryANTONIO LUNAMARIANO V. DEL ROSARIO

FR. FEDERICO FAURA- Heswitang imbentor ng

“Faura Barometer”- unang direktor ng Manila

Observatory, ang pinakamatandang observatory sa Asia

LAHING KASTILA

PENINSULARES- parehong Kastila ang

magulang at ipinanganak sa SpainINSULARES

- parehong Kastila ang magulang at ipinanganak sa Pilipinas

CREOLES- Binubuo ng dalawa o higit pang

lahi at ipinanganak sa PilipinasHal: Mestizo / Mestiza

INDIO- parehong Pilipino ang magulang

at ipinanganak sa Pilipinas

- namana ng mga Pilipino na nahaluan ng dugong Espanyol ang mga ugaling ito

- makadiyos- delicadeza, kababaang - loob- malambing- magalang- loyal sa pamilya- magandang asal

MARGIE MORAN

ILAN SA MGA PILIPINONG MAY DUGONG ESPANYOL

- GEN. MARTIN DELGADO- FELIPE G. CALDERON- GEN. MAXIMO HIZON- DR. T. H. PARDO DE TAVERA- CAYETANO ARELLANO- MANUEL L. QUEZON- MANUEL A. ROXAS

HOSPITAL AT

AMPUNAN

JUAN CLEMENTE- ipinatayo ang unang hospital sa

PilipinasHOSPITAL DE SAN JUAN DE DIOS AT SAN LAZARO HOSPITAL

- dalawa sa pinakamatatandang hospital sa PilipinasHOSPICIO DE SAN JOSE

- unang regular na ampunan

KAPISTAHAN

AT HOLIDAYS

FIESTA

- ang bawat bayan ay may patron - ipinagdiriwang ang araw ng kapistahan ng patron sa pamamagitan ng masasayang musika, sayawan, fireworks, prusisyon at moro – moro o zarzuela

HOLIDAYS• Jan. 1 – Bagong Taon• Jan. 6 – Epiphany / Tatlong Hari• Mahal na Araw• Nov. 1 – All Saints’ Day• Nov. 30 – St. Andrew’s Day• Dec. 8 – Immaculate Conception• Dec. 25 – Araw ng Pasko• Kaarawan ng Santo Papa, Hari/Reyna ng

Spain at Governor General

MAHAL NA ARAW

- nagsisimula ng Ash Wednesday at nagtatapos sa Easter Sunday

- ipinagbabawal ang kasiyahan

- nagbabasa ng pasion o nanonood ng cenaculo

KAPASKUHAN

- nagsisimula ng Dec. 16 at nagtatapos ng Jan. 6

- pinakamasayang panahon

- pinakamahaba ang Pasko sa Pilipinas

SUGAL

SABONG

- nagsasabong na ang mga Pilipino bago pa man dumating ang mga Kastila bilang isang libangan

- ginawang sugal ng mga Kastila ang sabong

KARERA NG KABAYO

- paboritong libangan o pampalipas – oras ng mga mayayaman

- nagpatayo ng hippodrome o race track sa Sta. Ana, Manila

PAMBANSANG LOTERYA

- kagaya ng lotto ngayonCARILLO

- cardboard puppet show

IBA PANG LIBANGAN- Bullfight- Birthday anniversaries- Binyag- Kasal- Siyaman- Piknik sa tabing ilog

IBA PANG LIBANGAN- Pagpasyal sa mga

magagandang tanawin- Pagpunta sa mga banal na

lugar: Antipolo, Pakil atbp- Harana - Santacruzan / Flores de Mayo

IBA PANG LIBANGAN - Duplo at karagatan- Debate- Pagkukuwento ng mga alamat

at kwentong katatakutan - Paglalaro ng baraha: juego de

prenda, pangguigi, manilla at tres siete

IBA PANG LIBANGAN - swimming- Boat racing- Patintero- Juego de anillo- Sipa- Pagpapalipad ng saranggola

PILIPINAS

- binigyan ng mga Kastila ang pagkakakilala ang ating bansa – PHILIPPINES/PILIPINAS pati ang mga mamamayan nito – FILIPINOS/MGA PILIPINO

- sa loob ng 333 taon, napag-isa nito ang isang bansang hiwa-hiwalay at walang pagkakaisa upang tapusin ang kanilang pananakop sa ating Inang Bayan at pang-aapi sa ating mga Pilipino

Inihanda ni:JARED RAM A. JUEZANTeacher I, Araling Panlipunan I

MARAMING SALAMAT PO!

PINAGKUNAN

Zaide, Sonia M. THE PHILIPPINES: A Unique Nation, Second Edition, All-Nations Publishing Co. Inc, Quezon City, 2006, pp. 123 – 139

www. yahoo.com

Sept. 12-13, 2011