panoramainforegio

36Zapewnienie

inteligentnego i zrównoważonego

rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu

Piąte sprawozdanie w sprawie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej

Zima 2010-2011

pl

SPIS TREŚCI

29

30

31

32

16-17

14-15

4-13

3

22-23

20-21

24-25

26-27

28 Sporządzanie Sprawozdania Finalizacja – 5. sprawozdanie w sprawie spójności

Kolejne KroKi Konsultacje publiczne dotyczące 5. sprawozdania w sprawie spójności

za KuliSami Sprawdź swoją wiedzę – przystąp do quizu na temat spójności

daty z Kalendarza

wyraź Swoją opinię

wyjść poza pKB Jak mierzyć postęp

nowe perSpeKtywy w zarządzaniu Przybliżanie Europejczykom polityki spójności

18-19

rozwój dla wSzyStKich Polityka spójności inwestuje we wszystkich regionach

regiony znajdujące Się w mniej KorzyStnej Sytuacji Promowanie równowagi gospodarczej

wywiad Johannes Hahn, komisarz Unii Europejskiej ds. polityki regionalnej

przegląd Polityka spójności wzmacnia strategię Europa 2020

artyKuł wStępny

wpływ polityKi Spójności Solidne dowody świadczące o pozytywnych wynikach

zewnętrzna perSpeKtywa Preben Gregersen – Przewodniczący duńskiego Komitetu Monitorującego Fundusze StrukturalnePhilip McCann – Specjalny doradca Komisarza Unii Europejskiej ds. polityki regionalnej

Okładka: © KE

ZdjęciaWszystkie zdjęcia © KE z wyjątkiem tych na stronie 25: Vermeer, Johannes: Ważąca perły, Kolekcja Widenera. Zdjęcie udostępnione dzięki uprzejmości członków zarządu Narodowej Galerii Sztuki w Waszyngtonie.

Czasopismo jest drukowane w języku angielskim, francuskim i niemieckim na papierze utylizowanym.Opinie przedstawione w niniejszej publikacji wyrażają poglądy autora i niekoniecznie odzwierciedlają stanowisko Komisji Europejskiej.

3panorama 36

ARTykuł wSTęPny

Piąte sprawozdanie dotyczące spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej przedstawia unikalną perspektywę rozwoju regionalnego Europy. Określa ono nasze położenie w odniesieniu do wspólnych celów oraz stanowi solidną, szeroką bazę analityczną dla polityki spójności po roku 2013.

Pierwsze sprawozdanie na temat polityki spójności opracowano w 1996 r. Od tamtej pory ten decydujący raport wykazuje coraz większe znaczenie polityczne oraz powiązanie z ogólnymi strategiami Europy. Piąte sprawozdanie podkreśla kluczową rolę regionów w strategii Europa 2020 oraz identyfikuje trudne, aczkolwiek możliwe do realizacji wyzwania, przed jakimi stoi Europa.

Sprawozdanie to opiera się na wielu innych publikacjach, w tym na raporcie Stiglitz-Sen-Fitoussi oraz komunikacie Komisji „Wyjść poza PKB: Pomiar postępu w zmieniającym się świecie”. W rezultacie sprawozdanie obejmuje nowe i lepsze miary postępu, w tym kilka mierników, które nigdy wcześniej nie zostały odwzorowane na poziomie regionalnym. Uwzględniają one między innymi nowy wskaźnik konkurencyjności regionalnej oraz mierniki zdrowia, dobrobytu, ubóstwa oraz zmian klimatu.

Aby podkreślić terytorialną różnorodność Unii Europejskiej oraz wymiar przestrzenny rozwoju, sprawozdanie w sprawie spójności po raz pierwszy obejmuje ponad sto map. Stanowi to znaczący krok naprzód w analizie regionów Europy. Ponadto wszystkie dane powiązane z owymi mapami można pobrać jednym kliknięciem myszy.

Sporządzając to sprawozdanie kładziemy podwaliny pod skuteczniejszą politykę spójności. Szeroki zakres wskaźników uwzględnionych w sprawozdaniu pomoże regionom i państwom członkowskim skoncentrować się na kluczowych priorytetach w ramach ich nowych programów.

Życzę miłej lektury!

Dirk Ahner

Dyrektor generalny, Komisja EuropejskaDyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej

4 panorama 36

Unia Europejska, dzięki strategii Europa 2020, może się obecnie poszczycić długofalową wizją społecznej gospodarki rynkowej. Przyjęta w czerwcu 2010 r. strategia wyznacza na kolejne dziesięciolecie cele mające pomóc Europie skutecznie wyjść z kryzysu gospodarczego, zapewniając jednocześnie państwom członkowskim wkroczenie na drogę zrównoważonego wzrostu, który w nadchodzących latach zapewni dobrobyt i postęp społeczny.

Polityka spójności odegra kluczową rolę, przyczyniając się znacząco do realizacji każdego z trzech priorytetów strategii – inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu.

Bezprecedensowy światowy kryzys gospodarczy, który rozpoczął się w 2008 r., zniwelował znacznie postępy osiągnięte przez UE w ostatniej dekadzie, uderzając poważnie w sektor zatrudnienia i wzrost. Skoncentrowana na wspólnym działaniu na szczeblu UE strategia Europa 2020 napędzana jest trzema wzajemnie wzmacniającymi się priorytetami w zakresie rozwoju.

Strategia Europa 2020: trzy priorytety

Cele rozwojoweStrategia określa pięć kluczowych celów, które państwa członkowskie muszą przełożyć na grunt krajowy, by móc odzwierciedlić odmienny punkt wyjścia. Cele wyznaczone do realizacji do 2020 r. obejmują:

Osiągnięcie tych celów będzie wymagało zharmonizowanego działania na szczeblach europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym. Na przykład państwa członkowskie w partnerskiej współpracy z podmiotami regionalnymi i lokalnymi będą wdrażały Krajowe Programy Reform wyznaczające sposoby realizacji priorytetów i celów strategii Europa 2020. Realizację tych priorytetów i celów wspiera także Komisja Europejska poprzez siedem projektów przewodnich, które zostaną przyjęte do wiosny 2011 r.

Rozwój zrównoważony wspiera gospodarkę efektywniej korzystającą z zasobów,

bardziej przyjazną środowisku i bardziej

konkurencyjną.

Rozwój inteligentny polega

na rozwoju gospodarki opartej na wiedzy

i innowacji.Rozwój sprzyjający

włączeniu społecznemu wspiera wysoki poziom

zatrudnienia, zapewniając spójność społeczną

i terytorialną.

Pięć kluczowych celów:

• Wskaźnik zatrudnienia kobiet i mężczyzn w wieku 20-64 lat powinien wzrosnąć do 75 %.

• Publiczne i prywatne inwestycje w badania i rozwój powinny wzrosnąć do 3 % PKB Unii Europejskiej.

• Emisje gazów cieplarnianych powinny być ograniczone o 20 % w porównaniu z poziomem z roku 1990; udział energii odnawialnych oraz efektywność energetyczna powinny wzrosnąć do 20 %.

• Wskaźnik osób przedwcześnie kończących naukę szkolną powinien spaść poniżej 10 %. Udział osób w wieku 30-34 lat posiadających wykształcenie wyższe lub równorzędne powinien wzrosnąć do co najmniej 40 %.

• Piątym i ostatnim celem jest ograniczenie liczby osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem o co najmniej 20 mln.

Belgia, Antwerpia – zapewnianie zatrudnienia imigrantom: Telecentrum

POLITYKA SPÓJNOŚCI WZMACNIA STRATEGIĘ EUROPA 2020

PRzEgląd

5panorama 36

Obopólne korzyści: polityka spójności i strategia Europa 2020Wyraźnie widać, że polityka spójności, w tym aktualny program na lata 2007-2013, korzysta z zastosowania różnorodnych instrumentów finansowych w dążeniu do realizacji nadrzędnych celów politycznych UE, takich jak strategia Europa 2020. Zauważając, że strategia wyznacza jasny zestaw wspólnych priorytetów oraz wyraźne ramy identyfikacji priorytetów finansowania, piąte sprawozdanie w sprawie spójności podkreśla istotę określenia wyraźnych priorytetów polityki spójności w celu zapewnienia inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Priorytety te powinny koncentrować się na następujących aspektach: wspieranie nowych przedsiębiorstw, innowacje, ograniczenie emisji, poprawa jakości środowiska naturalnego, modernizacja uniwersytetów, oszczędność energii, rozwój sieci energetycznych, transportowych i telekomunikacyjnych we wspólnym interesie UE, inwestowanie w infrastrukturę badawczą, rozwój kapitału ludzkiego oraz aktywna integracja na rzecz walki z ubóstwem.

Wyraźne powiązanie polityki spójności ze strategią Europa 2020 stwarza regionom UE znajdującym się w mniej korzystnej sytuacji rzeczywistą szansę na nadrobienie zaległości. Może to także przekształcić przyszłą politykę spójności w ważny instrument rozwoju całej Unii Europejskiej.

Uczniowie zaangażowani w grę o geografii UE

• Unia innowacji: skierowanie polityki badań, rozwoju i innowacji na główne wyzwania, likwidując lukę między nauką a rynkiem w celu przekształcenia innowacji w produkty.

• Młodzież w drodze: poprawa jakości i międzynarodo-wej atrakcyjności europejskiego systemu szkolnictwa wyższego poprzez promowanie mobilności studen-tów i młodych profesjonalistów.

• Europejska agenda cyfrowa: zapewnienie zrównowa-żonych korzyści społeczno-gospodarczych wynikają-cych z jednolitego rynku cyfrowego opartego na ultraszybkim internecie.

• Europa efektywnie korzystająca z zasobów: wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną, efektywnie korzystającą z zasobów.

• Polityka przemysłowa dla Europy: wsparcie bazy przemysłowej UE w zakresie konkurencyjności w po-kryzysowym świecie, promowanie przedsiębiorczości i rozwój nowych umiejętności.

• Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia: tworzenie warunków do modernizacji rynków pracy, podnosząc tym samym stopy zatrudnienia oraz zapewniając zrównoważenie modeli socjalnych.

• Europejski program walki z ubóstwem: zapewnienie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej poprzez wsparcie osób ubogich i wykluczonych społecznie oraz umożliwienie im aktywnego uczestnictwa w społeczeństwie.

Strategia Europa 2020: siedem projektów przewodnich

6 panorama 36

Rozwój inteligentnyW bieżącym okresie (lata 2007-2013) polityka spójności wnosi znaczący wkład w realizację każdego z priorytetów strategii Europa 2020 – inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Na przykład w odniesieniu do inteligentnego rozwoju inwestycje wspierające przedsiębiorstwa i innowacje – największą dziedzinę inwestycyjną w większości regionów – stanowią ok. 80 mld €. Oznacza to 100 % wzrost w stosunku do poprzedniego okresu (2000-2006). Wsparcie obejmuje bezpośrednią pomoc finansową na rzecz inwestycji, badań i rozwoju, ale także w coraz większym stopniu pomoc pozafinansową w postaci systemów tworzenia sieci i innowacji, doradztwa biznesowego oraz inkubatorów przedsiębiorczości. Obejmuje to także szersze wykorzystanie instrumentów finansowych nieopartych na dotacjach, takich jak kapitał podwyższonego ryzyka i fundusze pożyczkowe, które pomagają rozwiązywać problemy dostępu MŚP do kapitału, minimalizując jednocześnie koszty oraz tworzenie długoterminowych, zrównoważonych form finansowania.

W ocenach okresu 2000-2006 podkreślono kilka interesujących faktów na temat wpływu polityki spójności na inteligentny rozwój. Według niektórych szacunków wspierane projekty przyczyniły

się do powstania co najmniej miliona miejsc pracy, ponadto około 230 tys. przedsiębiorstw (głównie MŚP) uzyskało bezpośrednie wsparcie finansowe, natomiast blisko 1,7 mln przedsiębiorstw (i tym razem głównie MŚP) skorzystało z doradztwa, wiedzy i wsparcia w zakresie tworzenia sieci kontaktów.

Okres 2000-2006 pokazał także, że większość regionów skutecznie zainwestowało w przyszłość, koncentrując wysiłki na innowacjach, zdolności MŚP do wchłaniania nowych technologii, wspieraniu klastrów, umiędzynarodowieniu oraz tworzeniu nowych miejsc pracy. Ważny wkład wnosi także Europejski Fundusz Społeczny, przeznaczając w okresie 2000-2006 ok. 75 % środków na aktywne polityki rynku pracy, zdolności przystosowawcze, ustawiczne kształcenie oraz społeczeństwo informacyjne. Efekty są wyraźnie widoczne już w bieżącym okresie programowania. Pomimo globalnego kryzysu gospodarczego, państwa członkowskie zgłosiły utworzenie ponad 25 tys. miejsc pracy do końca 2009 r.

VLOC („Vlaams Luchtvaartopleidingscentrum”), centrum wiedzy, umiejętności i edukacji dla flamandzkiego przemysłu lotniczego

Kierunek – bardziej konkurencyjny przemysł motoryzacyjny

Flanders’ DRIVE, centrum kompetencji wspierane przez rząd flamandzki oraz Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, pobudza innowacyjność oraz zachęca do współpracy między firmami sektora motoryzacyjnego. Centrum pełni funkcję inicjującą i zarządzającą, a także występuje jako partner kompetencyjno-merytoryczny w projektach przeznaczonych i realizowanych we współpracy z sektorem według jego potrzeb.

PRzEgląd

7panorama 36 7

W nowym badaniu efektywności polityki spójności w latach 2007-2013 zawarto wniosek, zgodnie z którym polityka spójności stanowi istotne wsparcie polityki badań i rozwoju w całej UE, nie tylko w aspekcie finansowym, który jest niezwykle ważny, ale także w zakresie pobudzania rozwoju spójniejszych strategii na szczeblu regionalnym uwzględniających lokalne uwarunkowania i potrzeby przedsiębiorstw. Regionalny wymiar polityk innowacji także wzrósł w ostatnich latach za sprawą wsparcia Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Podczas gdy lepiej rozwinięte państwa członkowskie wydają więcej na innowacje i odnoszą istotne korzyści w wyniku efektu mnożnikowego z inwestycji prywatnych, regiony konwergencji tworzą obecnie właściwe warunki ramowe dla innowacji w zakresie zdolności instytucjonalnej oraz rozwoju zasobów ludzkich. W tym względzie polityka spójności odgrywa kluczowe znaczenie w tym procesie.

Postępowe pakowanie

Ponad 20 firm opakowaniowych w Republice Czeskiej dzieli się wzajemnie wiedzą i doświadczeniem w ramach klastra Omnipack, dobrowolnego stowarzyszenia utworzonego w 2005 r. z pomocą Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Wzmożona współpraca poskutkowała opracowaniem i wprowadzeniem na rynek innowacyjnych produktów o wyższej wartości dodanej z korzyścią dla samego państwa, jak i całej Europy Środkowo-Wschodniej.

Inicjacja współpracy między innowatorami

W Estonii, dzięki programowi bonów na innowacje (Innovation Voucher Grant) oraz wsparciu Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, wdrażanych jest obecnie ok. 150 innowacyjnych projektów. Program, uruchomiony w lutym 2010 r., skierowany jest do małych przedsiębiorstw, które mogą nabywać usługi od estońskich instytucji badawczych, wykorzystując bony agencji Enterprise Estonia w celu wdrożenia nowych idei. Wiele projektów koncentruje się na inicjatywach z zakresu efektywności energetycznej oraz działalności przyjaznej środowisku, w tym budownictwa pasywnego i kompostowania odpadów.

8 panorama 36

Wskaźnik regionalnej innowacyjności w 2006 r.

Canarias

Guyane GuadeloupeMartinique

Réunion

Açores Madeira

REGIOgis

Źródło: DG ds. Przedsiębiorstw, MERIT

© EuroGeographics Association for the administrative boundaries

Wskaźnik regionalnej innowacyjności w 2006 r.

0 500Km

© EuroGeographics Association for the administrative boundaries

0 500Km

Niskie wyniki w zakresie innowacji

Średnie – niskie wyniki w zakresie innowacji

Przeciętne wyniki w zakresie innowacji

Średnie – wysokie wyniki w zakresie innowacji

Wysokie wyniki w zakresie innowacji

PRzEgląd

9panorama 36

Canarias

Guyane GuadeloupeMartinique

Réunion

Açores Madeira

REGIOgis

© EuroGeographics Association for the administrative boundaries

0 500 Km

Potencjalny wzrost PKB na osobę wynikający ze wzrostu stopy zatrudnienia, wiek 20-64, do 75 %, 2007 r.Zmiana procentowa

nie dotyczy

0 - 5

5 - 10

10 - 15

15 - 25

> 25

UE-27 = 6Źródło: Eurostat, DG REGIO

Wzrost PKB w wyniku wzrostu stopy zatrudnienia do 75 %Zmiana % w PKB na osobę, 2007 r.

10 panorama 36

Koleje dużych prędkości

Canarias

Guyane GuadeloupeMartinique

Réunion

Açores Madeira

REGIOgis

0 500Km

© EuroGeographics Association for the administrative boundaries

Największe prędkości na odcinkach trakcji kolejowych według rozkładów jazdy, 2010 r.

km/h

<= 50

51 - 80

81 - 120

121 - 160

161 - 200

201 - 320

Ponieważ z tych samych odcinków trakcji kolejowych mogą korzystać dostawcy usług kolejowych o różnej prędkości, przedstawione prędkości wskazują prędkość średnią najszybszej z usług. Odcinki trakcji przeznaczone wyłącznie do przewozu towarów nie zostały uwzględnione.

Źródło: Baza danych RRG GIS, Rozkłady jazdy firm świadczących usługi w zakresie przewozów kolejowych

PRzEgląd

11panorama 36

Sieć torowisk także znacznie zmodernizowano w wyniku inwestycji współfinansowanych w ramach polityki spójności, a fundusze przyczyniły się do budowy i modernizacji 7 260 km torów w latach 2000-2006. W przypadku linii dużej prędkości, z funduszy sfinansowano 56 % całej sieci stworzonej do 2006 r., natomiast w Hiszpanii wsparto całkowity przyrost sieci trakcyjnej. Ograniczono również znacznie czas podróży: między Rzymem a Neapolem (ze 114 do 65 minut), a także między Madrytem a Andaluzją (Madryt-Malaga: z 240 do 160 minut). Inwestycje te zaplanowano w ramach polityk zintegrowanych w celu zapewnienia ich zbieżności z innymi planowanymi projektami, takimi jak tworzenie parków technologicznych, rozbudowa infrastruktury edukacyjnej oraz przyciąganie bezpośrednich inwestycji zagranicznych.

Rozwój zrównoważonyWalka ze zmianą klimatu już znacznie wcześniej stała się centralnym celem UE. W ramach polityki spójności zaczęto wdrażać środki na rzecz poprawy efektywności energetycznej przedsiębiorstw oraz tworzenia obiektów wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych w Europie. W bieżącym okresie połowa państw członkowskich uwzględniła w swoich programach wskaźniki redukcji emisji gazów cieplarnianych. Do tej pory Austria, Francja, Niemcy i Włochy zgłosiły ograniczenie emisji równoważne wytworzeniu 27 tys. kiloton energii.

Zrównoważony rozwój oznacza także poprawę łączności oraz tworzenie alternatywnych form zrównoważonego transportu. W latach 2000-2006 w ramach polityki spójności zainwestowano ponad 50 mld € w sektor transportu, a w latach 2007-2013, kiedy państwa UE-12 zakończą okres programowania, kwota ta wzrośnie do 75 mld €. Znaczną większość tych środków wykorzystano w regionach konwergencji.

W Grecji, Hiszpanii, Irlandii i Portugalii gęstość sieci autostrad wzrosła z ok. 90 % średniej UE-15 w 2000 r. do 111 % w 2006 r. dzięki funduszom stanowiącym znaczący wkład w proces uzupełniania zaległości. Niemal 60 % istniejącej i nowej sieci autostrad w państwach UE-12 sfinansowano ze wspólnych środków Funduszu Spójności oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Kilka różnych ewaluacji wskazuje także, że inwestycje w transport miejski pomogły ograniczyć zanieczyszczenie powietrza oraz zagęszczenie pojazdów, tj. przyczyniły się do realizacji kluczowych celów w dziedzinie zrównoważonego rozwoju. Wybrzeże Costa del Sol szybko dostępne

Dzięki dużemu projektowi współfinansowanemu ze środków UE Hiszpania może poszczycić się teraz dwutorową linią dużej prędkości między Kordobą a Malagą. Nowe połączenie o całkowitej długości ok. 155 km uruchomiono w grudniu 2007 r.; jest ono mniej więcej 25 km krótsze od trasy konwencjonalnej.

Korytarze ekologiczne w Polsce

Około 100 ekologicznych projektów infrastrukturalnych jest obecnie wdrażanych w Polsce. Ich realizacją zarządza Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych (CKPS), natomiast wsparcia finansowego udziela Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. Projekty obejmują budowę przejść dla zwierząt, likwidację barier dla migracji zwierząt oraz tworzenie ścieżek edukacyjnych i szlaków turystycznych.

Sieć stacji wodorowych dla ekologicznych samochodów

W ramach projektu współfinansowanego przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w kilku miastach zachodniej Szwecji przetestowano siedem pojazdów hybrydowych napędzanych ogniwami paliwowymi. W grupie ponad 20 partnerów znalazły się stacje wodorowe, pobierające wodór z generatora wodoru elektrolitycznego w lokalnej firmie energetycznej.

Połączenie dużej prędkości między Kordobą a Malagą

12 panorama 36

EFS również stanowczo wspiera równość płci, pomagając kobietom znaleźć zatrudnienie, promując ustawiczne kształcenie, wspierając ich udział w dziedzinie nauki i technologii, a także pomagając im zakładać własne firmy. W latach 2000-2006 na środki promujące równość płci oraz włączenie problematyki płci do głównego nurtu polityki przeznaczono 4,5 mld €. Największe wydatki na środki dotyczące płci poniesiono w Niemczech – 25 % całości w UE.

Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemuPolityka spójności okazała się jednym z najskuteczniejszych sposobów Unii Europejskiej na demonstrację jej zaangażowania w solidarność, przy jednoczesnym rozprzestrzenianiu wzrostu i dobrobytu w całej Wspólnocie. Europejski Fundusz Społeczny (EFS), na przykład, każdego roku wspiera szkolenia około dziewięciu milionów Europejczyków. Odzwierciedla on równowagę między politykami gospodarczymi UE, stanowiąc praktyczną ilustrację sposobu aktywnego promowania przez UE włączenia społecznego oraz wzrostu.

EFS wspiera MŚP oraz wzmacnia ich konkurencyjność. Dla przykładu w Polsce w okresie 2004-2006 EFS zapewnił mikroprzedsiębiorstwom bodziec do szkolenia pracowników. 41 % przedsiębiorstw, które uzyskały wsparcie, nie było wcześniej zaangażowanych w żadne szkolenia. Podobnie w niemieckiej Saksonii w okresie 2007-2013 połowa przedsiębiorstw wspartych przez EFS nie miała żadnych wcześniejszych doświadczeń szkoleniowych. EFS wspiera również badania i rozwój technologiczny oraz innowacje. W latach 2000-2006 niemal 70 tys. stanowisk badawczych w Niemczech, Hiszpanii, Finlandii, Francji, Szwecji, na Słowacji oraz w Zjednoczonym Królestwie uzyskało wsparcie EFS, ponad 40 tys. osób zdobyło kwalifikacje, natomiast niemal 60 tys. znalazło pracę w wyniku uczestnictwa w inicjatywach wspieranych przez EFS.

W latach 2000-2006 około 28 mln osób uczestniczyło w politykach aktywnego rynku pracy, obejmujących środki na rzecz zwalczania bezrobocia, wzrostu zatrudnienia oraz zachowania zdolności do podjęcia pracy. Jedna trzecia bezrobotnych w UE uczestniczyła w programach wspieranych przez EFS.

Szkolenia w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych otwierają nowe drzwi rolnikom

Dzięki finansowaniu z UE w ramach programu PEACE II rolników w Irlandii Północnej przeszkolono w zakresie stosowania na własne potrzeby nowoczesnych technologii administracyjnych. Przytłaczająca większość uczestników projektu przyznaje, że odbyte szkolenie pomogło im przyjąć lepsze praktyki biznesowe.

Wsparcie osób w niekorzystnej sytuacji na Węgrzech

Rozwój w około 30 mikroregionach na Węgrzech stymulowany jest przez wsparcie w ramach programu Najsłabiej Rozwinięte Mikroregiony (NRM) oraz wkład lokalnych społeczności oraz pomoc finansową UE. Rozpoczęto około 250 projektów koncentrujących się na budowie lub modernizacji szkół i przedszkoli, ośrodków zdrowotnych i socjalnych, przystanków autobusowych, obiektów infrastruktury wodnej i kanalizacyjnej, zabezpieczeń przeciwpowodziowych, turystyki i kultury.

Szczególną uwagę poświęca się bezrobociu wśród ludzi młodych

PRzEgląd

13panorama 36

WIęCEj InformACjI

•Europa2020

http://ec.europa.eu/europe2020/index_en.htm

•Siećoceneksperckichopracowującaanalizępolitykidotyczą-cą realizacji polityki spójności na lata 2007–2013: synteza doku-mentów politycznych w sprawie innowacji

http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/evaluation/rado_en.htm

W jaki sposób polityka spójności pomoże w realizacji strategii Europa 2020?Według opublikowanego ostatnio 5. sprawozdania w sprawie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej polityka spójności przyniosła pozytywne efekty we wszystkich regionach poprzez bezpośrednie i pośrednie korzyści handlowe, wspierając jednocześnie ogólnoeuropejskie priorytety, takie jak ochrona środowiska, badania i innowacje. Na przykład w latach 2000-2006 pomogła ona stworzyć około 1,4 mln nowych miejsc pracy, doprowadziła do modernizacji setek połączeń lotniczych, kolejowych i drogowych oraz przyczyniła się do poprawy jakości wody pitnej i oczyszczania ścieków dla milionów Europejczyków.

EFS natomiast wykorzystuje transgraniczne doświadczenie w celu wsparcia grup społecznych lub obszarów politycznych, które w przeciwnym razie nie uzyskałyby żadnego lub bardzo znikome wsparcie. EFS koncentruje się także w szczególny sposób na innowacyjnym podejściu do zatrudnienia, szkoleń i włączenia społecznego.

Polityka spójności UE idealnie zatem sprawdza się w znacznym wspieraniu realizacji strategii Europa 2020 poprzez przekładanie swoich priorytetów na konkretne działania rozwojowe w terenie na szczeblach regionalnych i lokalnych. Będzie ona nadal wspierała inwestycje modernizacyjne oraz działała jako katalizator zmian strukturalnych we wszystkich regionach Europy. Będzie również mobilizowała szerokie spektrum regionalnych i lokalnych interesariuszy w całej Europie.

Szeroko zakrojone partnerstwo i odpowiedzialność w zakresie priorytetów reformatorskich będą stanowiły krytyczny czynnik skutecznego wdrażania strategii. Zwłaszcza podmioty regionalne i lokalne mają do odegrania kluczową rolę ze względu na ich możliwości w kontekście edukacji i szkoleń, zatrudnienia, transportu, badań i rozwoju oraz energetyki, z których wiele stanowi centralne obszary strategii Europa 2020.

Austria, dom Gemini – dom i fabryka energii słonecznej w jednym

14 panorama 36panorama 36

wywIAd

14

JohannEs hahn Komisarz Unii Europejskiej ds. polityki regionalnej

Panorama przeprowadziła rozmowę z komi-sarzem johannesem Hahnem, aby uzyskać jego opinię na temat dotychczasowych sukcesów polityki spójności, a także nowych celów i wyzwań na nadchodzące dziesię-ciolecie, takich jak reforma związana z priorytetami strategii EUroPA 2020.

Co zawiera Piąte sprawozdanie w sprawie spójności?

Po pierwsze potwierdza ono, że ostatnie trendy konwergencji w regionach UE mają charakter ciągły, co doprowadziło do znacznego ograniczenie regionalnych różnic pod względem Produktu Krajowego Brutto (PKB) na osobę. Jednakże lepiej rozwinięte regiony są bardziej konkurencyjne, a zatem bardziej innowacyjne, posiadają lepiej wyszkolonych pracowników, wyższą stopę zatrudnienia, są lepiej wyposażone w infrastrukturę oraz odznaczają się wyższej jakości zarządzaniem.

Sprawozdanie określa także różnice w zrównoważeniu środo-wiskowym regionów europejskich. Na przykład niektóre regiony są wysoce narażone na zmiany klimatu, natomiast inne posiadają wysoki potencjał wytwarzania energii odnawialnej, z kolei wiele ośrodków miejskich boryka się z problemem słabej jakości powietrza.

Według sprawozdania istnieje potrzeba lepszej koordynacji polityk UE, polityk krajowych oraz polityki spójności, aby wesprzeć regiony w uwalnianiu ich potencjału oraz korzystaniu z własnych zasobów. Sprawozdanie przedstawia także wyniki ocen, według których polityka spójności wniosła znaczący wkład w spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną w tych dziedzinach, które uzyskują finansowanie.

Na koniec w 5. sprawozdaniu w sprawie spójności Komisja przedstawia kilka kluczowych pomysłów na reformę polityki spójności. Są one owocem długiej dyskusji, którą zapoczątkowało 4. sprawozdanie w sprawie spójności w 2007 r. Piąte sprawozdanie w szerokim zarysie przedstawia przyszłość polityki spójności. Określa ono misję i organizację polityki, sposób, w jaki może ona stać się bardziej skuteczna, a jej wpływ wzmocniony, aby osiągnąć większą europejską wartość dodaną, sposób na dalsze wzmocnienie zarządzania polityką oraz zaangażowanie zainteresowanych stron, a także sposób na uproszczenie i włączenie do głównego nurtu politycznego procesu jej wdrażania.

W jaki sposób regiony, a w szczególności polityka spójności, przyczyniają się do realizacji celów strategii Europa 2020?

Piąte sprawozdanie w sprawie spójności przestawia dowody, że osiągnięcie celów wyznaczonych przez strategię Europa 2020 wymaga zintegrowanego podejścia do inwestycji, co oznacza odnalezienie równowagi między rodzajami inwestycji. Świadczy to o tym, że aby powstrzymać nierówny rozwój regionów przed hamowaniem potencjału wzrostu musimy uwzględnić znaczące różnice między regionami UE, a w szczególności ich specyficzne wyzwania i możliwości geograficzne.

15panorama 36

Jakie są główne elementy reformy zaproponowanej dla polityki spójności po roku 2013?

Po pierwsze polityka spójności musi być skoordynowana z priorytetami strategii Europa 2020, a mianowicie z inteligentnym i zrównoważonym rozwojem sprzyjającym włączeniu społecznemu. Musimy także zapewnić, aby państwa członkowskie i regiony koncentrowały zasoby UE i krajowe na mniejszej liczbie priorytetów według stojących przed nimi wyzwań. Ponadto musimy wprowadzić skuteczniejsze zachęty oraz uwarunkowania, zwłaszcza w obszarach inwestycyjnych polityki spójności, takich jak infrastruktura transportowa i środowiskowa, edukacja i szkolenia, czy też badania i rozwój oraz innowacje. Pomogłoby to poprawić skuteczność interwencji podejmowanych w ramach polityki spójności.

Po czwarte politykę spójności należy nakierować na system bardziej zorientowany wynikowo, przy większym nacisku na wydajność. Musimy również wspierać korzystanie z nowych instrumentów finansowych, aby przejść od tradycyjnego finansowania opartego na dotacjach na innowacyjne metody łączenia dotacji i pożyczek. Tego typu instrumenty finansowe dysponują w latach 2007-2013 budżetem w wysokości 10 mld €, dlatego należy usprawnić ich dostępność, rozszerzyć zakres oraz skalę na inne obszary. W końcu musimy uprościć i usprawnić nasze systemy przyznawania, aby wzmocnić zarówno odpowiedzialność, jak i przejrzystość polityki.

Jaką rolę odgrywa spójność terytorialna?

Przyjęcie traktatu lizbońskiego oznacza, że spójność terytorialną dodano do celów spójności gospodarczej i społecznej. Zawsze istniała ona w ramach europejskiej polityki spójności, jednak po roku 2013 ważne jest wzmocnienie jej wymiaru. Wymiar terytorialny jest szczególnie ważny dla obszarów miejskich i wiejskich. Polityka spójności może także odgrywać centralną rolę w poprawie sytuacji obszarów transgranicznych oraz transnarodowych, jak również regionów dotkniętych innymi utrudnieniami wynikającymi z izolacji, oddalenia (takich jak regiony peryferyjne lub subarktyczne), niewielkiego zaludnienia lub górzystego charakteru. Na przykład może ona promować lepszą dostępność, wspierać aktywność gospodarczą oraz sprzyjać dywersyfikacji gospodarczej.

Kiedy będzie wiadomo, jaki wymiar finansowania uzyskają poszczególne regiony po roku 2013?

Piąte sprawozdanie w sprawie spójności zawiera szerokie wytyczne w zakresie przyszłej architektury polityki. Jednak propozycje finansowe, które będą towarzyszyły propozycjom legislacyjnym dla ram regulacyjnych po roku 2013, najpraw-dopodobniej zostaną przyjęte w drugiej połowie 2011 r.

Budowa nowej drogi granicznej łączącej Grecję z Bułgarią, Drama, Grecja

16 panorama 36

Rozwój dlA wSzySTkICh

Canarias

Guyane GuadeloupeMartinique

Réunion

Açores

REGIOgis

Madeira

Roczna przeciętna zmiana %

Wzrost PKB na osobę w ujęciu realnym, lata 2000-2007

UE-27 = 1,8Źródła: Eurostat, DG REGIO

© EuroGeographics Association for the administrative boundaries

500Km0

< 0

0 - 1

1 - 2

2 - 3

3 - 4

> 4

17panorama 36

Zdolność do mobilizacji zasobów jest najważniejszym czynnikiem wpływającym na sukces regionu w promowaniu wzrostu i rozwoju. W związku z tym polityki powinny wykorzystywać potencjał rozwoju we wszystkich regionach.

Podejście terytorialne: rozwój przez integracjęAby osiągnąć silny rozwój regionalny, niezbędna jest wyraźna koordynacja polityki. Na przykład poprawa infrastruktury transportowej powinna być połączona z poprawą otoczenia biznesowego, aby zmaksymalizować wpływ obu obszarów. Polityki pobudzające innowacje osiągną wyższą skuteczność, jeżeli będą im towarzyszyły inwestycje w edukację. Na tym właśnie polu polityka spójności może coś zmienić: łączy ona polityki sektorowe w skoordynowanych i spójnych ramach. Podejście takie jest istotne dla wszystkich regionów w UE, niezależnie od poziomu ich rozwoju.

Takie zintegrowane podejście oznacza także, że regiony UE mogą odgrywać rolę w integracji priorytetów polityki ogólnej. Na przykład polityka spójności pomogła regionom przystosować się do norm UE oraz osiągnąć cel w dziedzinach transportu, innowacji, społeczeństwa informacyjnego oraz energii. Ponadto umożliwiła im poprawę w zakresie ochrony środowiska oraz zaangażowanie w realizację strategii lizbońskiej.

Droga przed namiRola ta zostanie wzmocniona w ramach strategii Europa 2020: polityka spójności będzie finansowała zintegrowane, międzysektorowe działania przystosowane do określonych warunków regionalnych. W dziedzinie innowacji, na przykład, uzupełni ona inicjatywy skierowane do nowoczesnych firm inwestycjami w kapitał ludzki, infrastrukturę, finanse lub tworzenie sieci, które stanowią zasadnicze ramowe warunki innowacyjności. Wesprze także inwestycje w szybki Internet, inteligentną infrastrukturę transportową i energetyczną, efektywność energetyczną i energie odnawialne, aby stworzyć konkurencyjną, powiązaną i ekologiczną gospodarkę.

Strategia Europa 2020 wymaga, aby wszystkie regiony uczest-niczyły w promowaniu inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Od chwili powstania polityka spójności zapewnia, by wszystkie regiony przyczyniały się do integracji europejskiej i korzystały z niej, i będzie nadal w ten sposób funkcjonować w przyszłości.

Wspieranie wszystkich regionów ma zasad-nicze znaczenie dla osiągnięcia spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, dlatego pozostanie kluczową funkcją przyszłej polityki spójności. Podczas gdy większość finansowania wykorzystywana jest na rzecz awansu regionów biedniej-szych, regiony bardziej rozwinięte uzysku-ją znaczną część wsparcia udzielanego w ramach polityki spójności, aby mogły osiągnąć pełnię potencjału.

Polityka spójności obejmuje wszystkie regiony, ponieważ rozwój może występować we wszystkich regionach. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) udowodniła, że istnieje unikalny wzorzec rozwoju: założenie, że wzrost skoncentrowany jest w wysoce rozwiniętych regionach UE, jest wyraźnie błędne. Według mapy wydajność gospodarcza różni się znacznie w poszczególnych regionach. Dowody wskazują, że wysoka wydajność występuje we wszystkich rodzajach regionów, zarówno biednych, jak i zamożnych, miejskich i wiejskich, centralnych i bardziej peryferyjnych, wyspecjalizowanych w produkcji lub usługach.

Optymalne wykorzystanie zasobów kluczem do rozwojuNiektóre regiony wiejskie skorzystały z wyższego tempa wzrostu niż regiony miejskie, szczególnie w Europie Zachodniej. Regiony te znalazły sposoby optymalnego wykorzystania swoich zasobów oraz możliwości gospodarczych. Regiony wiejskie przyległe do regionów miejskich, na przykład, mogą odnosić korzyści wynikające z lokalizacji: szereg sektorów przemysłowych, jak choćby magazynowanie oraz produkcja na dużą skalę, może przenosić się na pobliskie obszary wiejskie ze względu na niskie koszty ziemi oraz łatwą dostępność siły roboczej.

Jednakże we wszystkich rodzajach regionów może występować również słaba wydajność. Wiele regionów miejskich lub tych lepiej rozwiniętych odnotowało zahamowanie rozwoju przez mechanizmy wąskiego gardła. Niektóre borykają się z problemami środowiskowymi oraz kosztami aglomeracyjnymi, takimi jak zatłoczenie czy wysokie koszty utrzymania. Inne nie są w stanie w pełni zmobilizować zasobów ze względu na niską stopę zatrudnienia, poziom wykształcenia lub produktywność siły roboczej.

POLITYKA SPÓJNOŚCI INWESTUJE WE WSZYSTKICH REGIONACH

18 panorama 36

REgIony znAjdująCE SIę w mnIEj koRzySTnEj SyTuACjI

Europejska polityka spójności stanowi główną odpowiedź UE na dysproporcje między regionami oraz problem harmonijnego rozwoju – 40 % budżetu UE przeznaczone jest na tworzenie większej równowagi gospodarczej. Inteligentne, zrównoważone i sprzyjające włączeniu społecznemu inwestycje w obszary o potencjale rozwojowym, takie jak infrastruktura, badania, edukacja, energetyka lub komunikacja, to najlepszy sposób wzmacniania perspektyw dobrobytu w słabiej rozwiniętych regionach UE.

W budżecie UE ok. 4 z każdych 10 € przeznaczone jest na realizację polityki spójności – jej celem jest zwiększenie dobrobytu europejskich regionów i ich mieszkańców, a szczególnie regionów zapóźnionych, w których skoncentrowane jest ponad 80 % budżetu polityki spójności.

Chwytanie okazji…Dzisiejszy świat globalnej konkurencji stwarza okazje tym, którzy potrafią się dostosowywać. Gospodarki wschodzące zwiększyły swój udział w globalnej wymianie dóbr i usług, tworząc nowe rynki. Polityka spójności wspiera regiony w wykorzystywaniu okazji na rozwój oraz zapewnia, aby wszystkie rodzaje finansowania były kierowane na realizację inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, zgodnie ze strategią Europa 2020.

Polityka spójności, której budżet w okresie 2007-2013 wynosi niemal 350 mld €, wiele inwestuje w realizację priorytetów, które wspierają tę strategię, umożliwiając tym regionom skuteczniejsze konkurowanie na światowym rynku.

… poprzez inwestowanie w krytyczne obszary, poprawiając ich kompetencje i konkurencyjność…Polityka spójności polega na nadaniu naszym regionom większej dynamiki i konkurencyjności. Na przykład w regionach zapóźnionych budowa autostrad, linii kolejowych i portów lotniczych jest współfinansowana przez politykę spójności wraz z dostępem do nowych technologii, szerokopasmowego Internetu oraz rynku cyfrowego, jak również innowacyjnych możliwości firm. Polityka obejmuje także edukację i szkolenia osób w każdym wieku, pozwalając im zdobyć umiejętności niezbędne do znalezienia nowej pracy. Innym ważnym elementem jest promowanie podejmowania działalności gospodarczej i tworzenia innowacji.

… promując jednocześnie ekologiczne i integracyjne podejście do rozwoju...- Jednak rozwój gospodarczy musi być zrównoważony. - Założenie, że zasoby naturalne powinny być chronione, znajduje się w centrum tej polityki. Oczyszczanie ścieków miejskich, promowanie efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii oraz dostosowywanie się do zmiany klimatu – wszystkie te aspekty mają dla polityki kluczowe znaczenie.

U podstaw europejskiego modelu społecznego leży pogląd, że z rozwoju gospodarczego powinni korzystać wszyscy. Dlatego też kolejnym ważnym priorytetem jest wzmacnianie możliwości zatrudnienia dla osób zagrożonych wyłączeniem społecznym oraz walka z ubóstwem.

PROMOWANIE RÓWNOWAGI GOSPODARCZEJ

Estonia – Centrum Kształcenia Zawodowego w Tartu, w którym studenci wykorzystują swoje umiejętności, by pomagać w utrzymaniu ośrodka

19panorama 36

… pomaga w rozwoju harmonijnej EuropyWiększość słabiej rozwiniętych regionów doświadczyła wielkiej poprawy konkurencyjności i dobrobytu. W Polsce, będące w latach 2007-2013 głównym beneficjentem, wskaźnik PKB na osobę wzrósł z 51 % w 2004 r. do 61 % średniej UE w roku 2009. W tym samym okresie dramatycznie spadła stopa bezrobocia z 19 % do niespełna 9 % siły roboczej. Bardzo podobne pozytywne trendy można także zaobserwować w innych państwach członkowskich, na przykład na Słowacji.

Regiony opóźnione otrzymują ponad 80 % całkowitego budżetu, co często stanowi 35 lub 40 % całkowitych inwestycji publicznych na tych obszarach.

Niedawny kryzys mógł zakłócić proces uzupełniania zaległości oraz wywołać niepokój społeczny, jednak polityka spójności pomaga złagodzić wpływ kryzysu tam, gdzie uderzył on na-jdotkliwiej. Jednym z kluczowych sposobów takiego działania jest gwarancja bezpiec-znego finansowania w obszarach, które mają zasadnicze znaczenie dla rozwoju i dobrobytu, zapewniając finansowa-nie sprzyjające odbudowie.

Wyniki są bardziej zróżnicowane w niektórych słabiej rozwiniętych regionach stosunkowo zamożnych państw członkowskich. Jednak wzrost produktywności i zatrudnienia miał duże znaczenie w pewnych regionach północnej i południowej Hiszpanii lub w Niemczech Wschodnich, jako że polityka spójności odgrywa istotną rolę w pobudzaniu systemów gospodarczych w całej Europie.

Wsparcie dla MŚP – plantacja bananów, La Réunion, Francja

20 panorama 36

Polityka spójności to znacznie więcej niż prosty wkład finansowy w rozwój i miejsca pracy. jej wartość dodana wykracza znacznie dalej, angażując lokalnych i regionalnych przedstawicieli oraz włączając ich w proces projektowania i wdrażania polityki. To właśnie ta wielopoziomowa struktura wnosi wiedzę, a wraz a nią większą wydajność.

Dlatego w polityce spójności szczególnie ważne jest zarządzanie. Skuteczne zarządzanie, gwarantujące wkład od wszystkich zainteresowanych, umożliwia przyjęcie środków odpowiadających rzeczywistym okolicznościom, wzmacniając tym samym poczucie odpowiedzialności i zaangażowania w osiągnięcie sukcesu. W tym właśnie leży przyszłość polityki spójności.

Poprawa w dwóch kluczowych obszarach pomoże przekształcić krajobraz – terytorialna spójność i partnerstwo.

Spójność terytorialna bez tajemnicTo, co może brzmieć raczej jak abstrakcyjne pojęcie, jest w rzeczywistości środkiem na przybliżenie polityki spójności Europejczykom i ich otoczeniu. W wielkim skrócie spójność terytorialna polega na zrównoważonym rozwoju naszych miasteczek, miast i regionów. Zakłada otwieranie drzwi przedsiębiorstwom i ludziom, aby pomóc im korzystać z zalet charakterystycznych dla danego obszaru.

Urzeczywistnienie tego założenia wymaga podjęcia problemu istniejących dysproporcji, promowania zasobów terytorialnych poprzez specjalne, zintegrowane strategie terytorialne, pobudzające lokalny rozwój oraz pogłębiające koordynację polityk unijnych, krajowych oraz sektorowych. Podstawowym założeniem jest również budowa integracji terytorialnej oraz pobudzanie współpracy międzyregionalnej.

W nadchodzących reformach polityki spójności nacisk należy położyć na cztery główne obszary: miasta oraz odgrywaną przez nie rolę, geografię funkcjonalną, obszary stojące wobec określonych trudności geograficznych lub demograficznych oraz strategie makroregionalne. Każdy z nich może dużo zmienić.

Po pierwsze polityka spójności po roku 2013 będzie wymagała ambitniejszej strategii miejskiej. Rola władz miejskich powinna być większa w zakresie projektowania i wdrażania strategii rozwojowych, jak również w przejrzystej alokacji środków finansowych na realizację miejskich priorytetów.

Po drugie niezbędna będzie większa elastyczność w odniesieniu do programowania. Konieczne będzie przyjęcie podejścia funkcjonalnego w celu identyfikacji problemów, które wykraczają poza struktury NUTS 1 i NUTS 2.

Po trzecie należy stworzyć strategie makroregionalne, które uzupełnią takie elastyczne i funkcjonalne podejście do spójności terytorialnej. Strategie te mogą zapewnić szeroko zakrojone, zintegrowane instrumenty, które jeszcze bardziej pogłębią transnarodową współpracę. Strategie mogą opierać się na potrzebach, jeżeli zapewni to wyraźną wartość dodaną. Dalsza współpraca w tym zakresie może stworzyć ramy do koordynacji różnych polityk i programów realizowanych w makroregionach.

W końcu niezbędne będzie przyjęcie programów nowej generacji, aby pomóc regionom, stojącym w obliczu trud-ności geograficznych lub demograficznych, zopty-malizować własny potencjał bez zbędnego mnożenia programów i instrumentów.

nowE PERSPEkTywy w zARządzAnIu

PRZYBLIŻANIE EUROPEJCZYKOM POLITYKI SPÓJNOŚCI

21panorama 36

W partnerstwie siłaPartnerstwo, obok spójności terytorialnej, jest kolejnym skutecznym kanałem efektywnego i przejrzystego zarządzania. Zakłada ono ścisłą współpracę między Komisją a władzami na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, a także między partnerami społecznymi i gospodarczymi na różnych etapach wdrażania polityki spójności. Ma ono kluczowe znaczenie w wyrażaniu priorytetów UE, ich realizacji oraz budowaniu poczucia odpowiedzialności.

Zarówno partnerstwo, jak i poczucie odpowiedzialności zyskują jeszcze większe znaczenie w świetle strategii Europa 2020 oraz nauki wyciągniętej ze strategii lizbońskiej na rzecz wzrostu i zatrudnienia. Poprzez podejście łączące w sobie zintegrowane

ramy dla inwestycji, poczucie własności w terenie oraz postępowe partnerstwa, polityka spójności może znacznie przyczynić się do sukcesu strategii Europa 2020, wzmacniając współpracę z lokalnymi i regionalnymi partnerami.

Niezbędna jest poprawa sposobu stosowania zasady partnerstwa. Zaangażowanie lokalnych i regionalnych partnerów, partnerów społecznych oraz społeczeństwa obywatelskiego powinno być stymulowane zarówno poprzez dialog polityczny, jak i wdrażanie polityki spójności. Jednym ze sposobów realizacji takich celów jest wzmocnienie lokalnego podejścia do rozwoju, w dziedzinie innowacji społecznej lub rewitalizacji podupadłych obszarów.

Podsumowując, Piąte sprawozdanie w sprawie spójności zaleca wzmocnienie głównych zadań polityki oraz skoncentrowanie się na jej wartości dodanej, a mianowicie na partnerstwie oraz podejściu terytorialnym.

„ Nie potrzebujemy

polityki zbyt ogólnej, musimy natomiast skoncentrować

się na różnorodności. Potrzebne nam są rozwiązania dopasowane do każdego

regionu, przynoszące obywatelom widoczne i namacalne korzyści. Będzie to zasadnicza

część naszej nowej strategii Europa 2020

”

Johannes Hahn, komisarz ds. polityki regionalnej

22 panorama 36

wyjŚć PozA PkB

domowych. Jednak w lepiej rozwiniętych częściach Unii powiązanie to jest znacznie słabsze, o ile nie nieobecne. Zatem, wraz z bogaceniem się regionów, ludzie cenią bardziej inne aspekty dobrobytu, takie jak zadowolenie z pracy, natomiast w regionach słabiej rozwiniętych obywatele większą wagę przywiązują do wysokości dochodów.

PKB a jakość życiaPKB nie odzwierciedla poprawy jakości dóbr i usług. W rzeczywistości natomiast może następować gwałtowna poprawa w takich obszarach, jak technologie informacyjne lub świadczenia medyczne i edukacja, które mają bezpośredni wpływ na życiowy standard.

Za gwałtowny rozwój gospodarczy w ostatnim stuleciu trzeba było ponieść wysoką cenę w postaci zanieczyszczenia, dziury ozonowej, globalnego ocieplenia oraz innych negatywnych skutków dla środowiska. Czynniki te mają bezpośredni wpływ na zdrowie oraz wiążą się z wysokimi kosztami gospodarczymi, które nie są odzwierciedlane przez PKB.

rozwój i wzrost gospodarczy są zazwyczaj mierzone za pomocą Produktu Krajowego Brutto (PKB) lub PKB na osobę. Wskaźnik PKB umożliwia dokonywanie porównań między krajami i regionami oraz pozostaje stosunkowo dobrym miernikiem wyniku gospodarczego, jednak niekoniecznie stanowi dobrą miarę dobrobytu.

W ostatnim stuleciu dostrzegalny był gwałtowny wzrost rozwoju gospodarczego wielu regionów UE, zwłaszcza w grupie państw UE-15. Regiony państw członkowskich, które wstąpiły do UE po 2004 roku, rozwijały się szybko przed kryzysem gospodarczym i dynamicznie doganiały pozostałe kraje Unii. Niemniej jednak nadal istnieją duże dysproporcje między regionami UE, na co wskazuje Piąty raport w sprawie spójności.

PKB a dochódPKB nie zawsze stanowi dobrą miarę dochodów gospodarstw domowych, ponieważ wzrost PKB rzadko rozkłada się równomiernie w populacji lub w regionach danego kraju. Na przykład jeżeli wzrost PKB na osobę dotyczy jedynie niewielkiej części populacji, lub gdy znaczna część bogactwa transferowana jest do innego regionu lub kraju, większość gospodarstw domowych w takim regionie nie doświadcza wzrostu swoich dochodów.

Jednakże prawdziwe znaczenie dla dobrobytu obywateli ma nie ilość dóbr i usług wytwarzanych w gospodarce, lecz dochód do dyspozycji gospodarstw domowych. PKB to bardzo niedoskonały miernik dobrobytu, ponieważ w krajach istnieją różnice w odniesieniu do usług świadczonych bezpłatnie, np. edukacji, a to wpływa na możliwości konsumpcyjne obywateli. Ponadto PKB nie obejmuje wartości wytwarzanych w gospodarstwie domowym dóbr ani usług prywatnych, począwszy od gotowania i sprzątania, po opiekę nad dziećmi, co w równym stopniu wpływa na poziom stopy życiowej.

Dochód wyraźnie nie jest jedynym wyznacznikiem jakości życia. Piąte sprawozdanie w sprawie spójności pokazuje, że dobrobyt oraz zadowolenie z życia w słabiej rozwiniętych regionach są ściśle powiązane ze wzrostem dochodów w gospodarstwach

JAK MIERZYĆ POSTĘP

Nadacia Inforoma – przedszkole prowadzone przez Romów, Preszów, Słowacja

23panorama 36

Przyjemne, bezpieczne i czyste środowisko, dobre stosunki sąsiedzkie, czysta woda w kranie oraz wzajemne zaufanie to „dobra wspólne”, które znacznie przyczyniają się do podniesienia jakości życia. Jednak nie podlegają one sprzedaży, dlatego nie są uwzględniane w PKB.

W rezultacie pomiar postępu w 5. sprawozdaniu w sprawie spójności wykracza poza PKB, zgodnie z zaleceniami zawartymi w sprawozdaniu Stiglitza, Sena i Fitoussiego z 2009 r. na temat sposobów pomiaru postępu, które uwzględniają zarówno obiektywne miary dobrobytu, takie jak średnia długość życia, jak i subiektywne, takie jak percepcja zdrowia i poziom zadowolenia.

PKB a poziom zadowolenia

Wysoki status materialny nie zawsze wiąże się z zado-woleniem z życia. W 2007 r. trzema państwami członkowskimi z najwyższym wskaźnikiem zadowole-nia obywateli były trzy kraje skandynawskie. Państwami z najniższym wskaźnikiem były natomiast Bułgaria, Łotwa i Portugalia; jednak należy wystrzegać się błędnych założeń.

Przykładem skrajnym jest Malta. Znajduje się ona na 18. miejscu pod względem PKB na osobę, ale na 7. pod względem poziomu zadowolenia obywateli, natomiast Austria posiada 4. najwyższy PKB na osobę, lecz pod względem poczucia zadowolenia plasuje się dopiero na 19. pozycji. Zgodnie z rysunkiem wzrost PKB na osobę znacznie przyczynia się do zadowolenia przy niższym poziomie rozwoju, jednak ze wzrostem PKB na osobę jego powiązanie z poziomem zadowolenia słabnie.

5 6 7 8 9 100

20

40

60

80

100

120

140

160

BGRO

LVHU

PL

SK

CZMT

SICYIT

GR

ES

FRUKBE

FIDE

SEDK

NL

AT

LUIE

PT EE

LT

PKB

na o

sobę

Wskaźnik zadowolenia

Związek pomiędzy poziomem zadowolenia a PKB na osobę, 2007 r.

24 panorama 36

Dotacje inwestycyjne stanowią pożyteczne narzędzie, jednak zdominowały one wydatki na przedsiębiorczość oraz badania i rozwój technologiczny. Tendencja w kierunku bardziej „zrównoważonego portfela” (w tym „inżynierii finansowej” obejmującej pożyczki/kapitał podwyższonego ryzyka oraz instrumenty pozafinansowe, takie jak mentoring i poradnictwo) jest mile widziana i powinna być promowana.

Większa koncentracja na wynikachKluczowym odkryciem oceny jest fakt, że programiści często bardziej koncentrowali się na wydatkowaniu pieniędzy („absorpcji”) niż na monitorowaniu rzeczywistych efektów. Chociaż wydatki stanowią warunek konieczny sukcesu, ostatecznie największe znaczenie mają wyniki.

Dlatego polityka spójności musi przywiązywać większą wagę do wyników. Większa liczba programistów powinna dokładnie zidentyfikować potrzeby oraz śledzić postępy w ich realizacji. Przeprowadzanych powinno być również więcej ocen wpływu z zastosowaniem narzędzi, takich jak grupy porównawcze/kontrolne, analizy kosztów i korzyści, rygorystyczne kontrole beneficjentów oraz wnikliwe studia przypadków.

wPływ PolITykI SPójnoŚCI

Polityka spójności wniosła znaczne zmiany, nie tylko w rozwój gospodarczy regionów zapóźnionych, ale także zrównoważenie społeczne i środowiskowe. osiągnięto wiele celów: obecnie wyzwaniem jest przystosowanie się do bieżącej sytuacji oraz większa koncentracja na wynikach.

Dostosowywanie się do bieżącej sytuacjiInwestycje polityki spójności w autostrady i drogi w krajach UE-15 oznaczają, że sieć jest już niemal ukończona. Inwestycje w tych krajach powinny zmierzać w kierunku środków transportu bardziej przyjaznych środowisku (mianowicie systemów transportu kolejowego i miejskiego).

Istnieją oznaki innych mile widzianych kroków w kierunku bardziej zrównoważonych programów. Połowa państw członkowskich uwzględniła wskaźniki i cele na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w swoich programach spójności na okres 2007-2013.

SOLIDNE DOWODY ŚWIADCZĄCE O POZYTYWNYCH WYNIKACH

0

5000

10000

15000

20000

25000

Inw

esty

cje

w e

uro/

prac

owni

ka

Firmy nieuzyskujące

wsparcia

Firmy uzyskujące

wsparcie

Dodatkowe inwestycje prywatne

Dotacje

Bazowe inwestycje prywatne

Wpływ dotacji inwestycyjnych w Niemczech Wschodnich – jasny przykład dźwigni �nansowej

25panorama 36

0 20 40 60 80 100%%%%%%

Analiza cyklu życia wsparcia przeznaczonego na badania i rozwój na rzecz MŚP, WłochyOdsetek projektów, w których...

83 %

19 %

92 %

16 %

87 %

zastosowano badania prowadzące do użytku w celach handlowych

zastosowano badania prowadzące do zgłoszenia patentów

uzyskano pozytywny efekt na miejsca pracy

uzyskano pozytywny efekt na dostawców

nawiązano współpracę publiczno-prywatną

Kluczowe osiągnięcia polityki spójności w latach 2000-2006:

• Wyższy wzrost: PKB w regionach objętych Celem 1 był w 2006 r. o około 10 % wyższy od tego, który by osiągnięto bez zastosowania polityki spójności. Część tego wyniku wraca do państw-ofiarodawców w postaci wyższego eksportu.

• Utworzenie ok. 1 miliona miejsc pracy w przedsiębiorstwach. 230 tys. MŚP uzyskało wsparcie finansowe (głównie dotacje, ale także pożyczki i kapitał podwyższonego ryzyka), a kolejne 1,1 mln wsparcie niefinansowe (głównie doradztwo i usługi mentorskie, ale także infrastrukturę sieciową i biznesową).

• Szkolenie 10 mln osób rocznie, w tym 5,3 mln kobiet, 3,3 mln osób młodych, 1,6 mln osób najbardziej zagrożonych, 1 mln osób długotrwale bezrobotnych oraz 5 mln osób o niskich kwalifikacjach.

• Dofinansowanie około 4 700 km autostrad oraz 1 200 km trakcji kolejowych dużych prędkości. Fundusze sfinansowały także modernizację około 7 300 km linii standardowej prędkości oraz rozmaitych systemów transportu miejskiego.

• Podłączono 23 mln obywateli do systemów kanalizacji i oczyszczania ścieków, a 20 mln do nowoczesnych systemów wody pitnej.

• Ponad 80 % programów rewitalizacji URBAN aktywnie uczestniczyło w szeroko zakrojonym partnerstwie, w tym społeczność lokalna – w ocenach określono to jako kluczowy wyznacznik sukcesu projektu.

• Inicjatywa INTERREG kontynuowała łączenie szerszych obszarów w ramach 12 tys. sieci oraz 63 tys. porozumień o współpracy.

26 panorama 36panorama 3626

PREbEn GREGERsEn

Preben Gregersen jest przewodniczącym duńskiej instytucji zarządzającej funduszami strukturalnymi oraz członkiem grupy wysokiego szczebla opracowującej przyszłą politykę spójności. Preben Gregersen jest także przewodniczącym duńskiego Komitetu monitorującego fundusze Strukturalne.

W 5. sprawozdaniu w sprawie spójności mówi się o konieczności jeszcze większego skoordynowania polityki spójności ze strategią Europa 2020. W jakim stopniu uwarunkowania, zachęty oraz zarządzanie oparte na wynikach przyczyniają się do podwyższenia skuteczności polityki spójności oraz jej zgodności ze strategią Europa 2020?

Opierając się na własnym doświadczeniu, uważam za kluczowe, aby wykorzystanie zasobów było uwarunkowane oraz skutecznie skoncentrowane: zgodność polityki spójność ze strategią Europa 2020 musi być silna. Bardziej skoncentrowana niż bieżąca zgodność ze strategią lizbońską. Celem jest rozwój: inteligentny i zrównoważony rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu. Podejście musi być terytorialne i mobilizujące krajowy, regionalny i lokalny potencjał wzrostu.

Trudność stanowi wyznaczenie i konsekwentna realizacja strategicznych celów związanych ze „stymulacją rozwoju terytorialnego". W odniesieniu do tematycznej koncentracji na czynnikach wzrostu nasze ostatnie doświadczenia w zakresie programowania strategicznego były raczej pozytywne. Jednakże dalsze ukierunkowanie wyników i dowodów stanowi konieczność w całym zakresie polityki spójności. Należy uwzględnić szereg elementów: między innymi ramy zapewniające budowę programów wokół ograniczonej liczby celów (a nie odwrotnie), opracowanie wskaźników (niektóre z nich mogą być obowiązkowe) oraz lepsza baza dla ewaluacji ex ante, bieżących i ex post programów. W kwestii zachęt i uwarunkowań oczekuję merytorycznej debaty na temat wszelkich instrumentów, jednak osobiście preferuję instrumenty finansowe od pozafinansowych. Nie oznacza to, że wykluczam wkład tych drugich do rezultatów.

W sprawozdaniu przyznano, że podejście typu „jedna miara dla wszystkich” jest niestosowne, ponieważ regiony wykazują „bardzo zróżnicowane uwarunkowania, możliwości i potrzeby”. Tymczasem stwierdza również, że „przyszłe programy powinny koncentrować się na niewielu priorytetach ściśle powiązanych ze strategią Europa 2020”. Czy te dwa podejścia są ze sobą zgodne?

Lektura 5. sprawozdania w sprawie spójności pozostawia wystarczająco „strawy dla umysłu”, aby umożliwić skoncentrowanie się na kilku priorytetach UE 2020 w taki sposób, aby były one zgodne z programowaniem działań terytorialnych celujących w potencjał wzrostu. A także aby były zgodne z podejściem opartym na dowodach świadczących o różnych stanowiskach i możliwościach społeczno-gospodarczych regionów. Jednak, mówiąc szczerze, uważam, że trudno jest uwzględnić pojęcie uwarunkowań czysto geograficznych w kontekście polityki spójności. Według mnie ujęcie spójności terytorialnej w polityce oznacza podjęcie kwestii dynamicznych, takich jak geografia funkcjonalna, strategie makroregionalne, miejsko-wiejskie powiązania rozwojowe, granice itd.

Co według Pana stanowi kluczowy wyznacznik sukcesu polityki spójności?

Pozwolę sobie w końcu podkreślić potrzebę rzeczywistej refleksji nad zasadą proporcjonalności w nadchodzących ramach regulacyjnych – poza ogólnym poszukiwaniem ograniczeń w zakresie obciążeń administracyjnych. W tym względzie musi być osiągnięty rezultat, który odzwierciedla zagrożenia, skale i kwalifikacje zaangażowane w program.

Warto zauważyć, że moje opinie w żaden sposób nie wiążą reakcji Danii z 5. sprawozdaniem w sprawie spójności ani z przyszłymi działaniami. Dania zgadza się z koniecznością dążenia do spójności gospodarczej i społecznej poprzez fundusze strukturalne oraz przyczyniania się w sposób ukierunkowany do realizacji celów strategii Europa 2020.

zEwnęTRznA PERSPEkTywA

27panorama 36

Philip mcCann piastuje stanowisko Kierownika Zakładu Geografii Ekonomicznej na Uniwersytecie Groningen w Holandii. jest specjalnym doradcą komisarza Unii Europejskiej ds. polityki regionalnej, johannesa Hahna.

W 5. sprawozdaniu w sprawie spójności mówi się o konieczności jeszcze większego skoordynowania polityki spójności ze strategią Europa 2020. W jakim stopniu uwarunkowania, zachęty oraz zarządzanie oparte na wynikach przyczyniają się do podwyższenia skuteczności polityki spójności oraz jej zgodności ze strategią Europa 2020?

Polityka spójność będzie odgrywała zasadniczą rolę w sukcesie strategii Europa 2020, ponieważ stanowi ona idealną platformę dla zintegrowanego podejścia do rozwoju gospodarczego. Jednakże sukces polityki spójności w zakresie stymulacji strategii Europa 2020 istotnie zależy od istnienia systemu politycznego opartego na uwarunkowaniach. Uwarunkowania te pozwolą na zawieranie jasnych i wiążących porozumień w sprawie celów polityki; zapewnią, że zachęty dla wszystkich zainteresowanych stron będą prawidłowo wycelowane; w stosownych przypadkach przyspieszą odpowiednie, wielopoziomowe reformy zarządzania i instytucji; zagwarantują, że polityki będą opierały się na lokalnej wiedzy i lokalnej odpowiedzialności; a także zapewnią, że polityki będą idealnie dostosowane do lokalnych potrzeb rozwoju gospodarczego.

W sprawozdaniu przyznano, że podejście typu „jedna miara dla wszystkich” jest niestosowne, ponieważ regiony wykazują „bardzo zróżnicowane uwarunkowania, możliwości i potrzeby”. Tymczasem stwierdza również, że „przyszłe programy powinny koncentrować się na niewielu priorytetach ściśle powiązanych ze strategią Europa 2020.” Czy te dwa podejścia są ze sobą zgodne?

Strategia Europa 2020 wyznacza wielkie tematy, na które Europa musi odpowiedzieć, a polityka spójności będzie odgrywała krytyczną rolę w dalszej realizacji strategii poprzez połączenie

elastyczności z koncentracją. Unijna polityka spójności ukierunkowana terytorialnie jest wystarczająco elastyczna, aby odpowiadać na odmienne potrzeby rozwoju gospodarczego różnych regionów. Ma to zasadnicze znaczenie, ponieważ lokalne wyzwania stojące przed poszczególnymi regionami UE różnią się diametralnie. Podejście terytorialne umożliwia także odpowiednie przystosowanie polityki spójności do tych lokalnych potrzeb. Jednocześnie jednak koncentracja na celach strategii Europa 2020 nie tylko pozwala na maksymalizację wpływu polityki spójności we wszystkich regionach, ale także umożliwia to w sposób spójny z szerszymi europejskimi celami.

Dużo mówi się na temat znaczenia wskaźników rezultatów. Jak mają się one do strategii Europa 2020 oraz wniosków z 5. sprawozdania w sprawie spójności?

Trzy główne tematy strategii Europa 2020, a mianowicie rozwój inteligentny, rozwój zrównoważony oraz rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu, mają być traktowane wspólnie jako całość oraz odzwierciedlać zintegrowane i całościowe terytorialne podejście do europejskiego rozwoju gospodarczego. Regiony muszą określić, jakie konkretne połączenie pięciu celów strategii Europa 2020 – a mianowicie: poprawy warunków dla innowacji, badań i rozwoju; poprawy poziomów edukacji; osiągnięcia celów w zakresie zmiany klimatu oraz energii; promowania zatrudnienia lub promowania włączenia społecznego, szczególnie poprzez ograniczenie ubóstwa – odzwierciedla główne wyzwania, przed jakimi stoją w ujęciu lokalnym. Opracowanie jasnych i mierzalnych wskaźników rezultatów jest niezbędne, aby wszyscy interesariusze mogli określić postęp, wpływ oraz skuteczność projektów i Programów Operacyjnych.

PhiliP Mccann

W tym wydaniu Panorama przeprowadza wywiad z instytucją zarządzającą oraz wiodącym pracownikiem naukowym zajmującym się znaczeniem 5. sprawozdania w sprawie spójności.

Akademia Energii na wyspie Samsø to punkt centralny badań i informacji na temat odnawialnej i zrównoważonej energii

28 panorama 36

Piąte sprawozdanie w sprawie spójności, przyjęte 9 listopada, sporządzono przy udziale Komisji Europejskiej oraz wielu źródeł zewnętrznych.

Wspólnotowe Centrum Badawcze przy Komisji Europejskiej stworzyło unikalny wskaźnik konkurencyjności regionalnej oraz opracowuje nowy regionalny model gospodarczy. Biuro Globalnego Monitoringu Środowiska i Bezpieczeństwa przy Dyrekcji Generalnej ds. Przedsiębiorstw stworzyło Atlas Miejski (Urban Atlas), który uwzględnia na mapach wszystkie europejskie aglomeracje, odkrywając wiele różnych wzorców urbanizacji i rozwoju miast.

Sprawozdanie to opiera się na wielu badaniach przeprowadzonych przez ekspertów zewnętrznych. Na przykład Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) zgłosiła główne źródła innowacji i wzrostu. Dziesięć innych badań podejmowało różne kwestie, począwszy od regionalnych kosztów i korzyści wynikających ze wzrostu globalnego handlu, po publiczne inwestycje w poszczególnych regionach oraz jakość rządzenia. W końcu ocenie poddano wpływ polityki spójności w drodze analizy 174 studiów przypadku, wskaźników z 382 programów spójności oraz ponad 20 różnych badań.

Sprawozdanie wykorzystuje szereg nowych regionalnych typologii, takich jak klasyfikacja miejsko-wiejska opracowana przez Komisję oraz zestawienia regionów metropolitalnych i odosobnionych, opracowane przez DG REGIO i OECD. Na potrzeby sprawozdania zmodyfikowano definicje regionów wyspiarskich i górskich, aby lepiej uchwycić ich geograficzne cechy.

Do sporządzenia sprawozdania zespół Systemu Informacji Geograficznej przy DG REGIO stworzył niemal tysiąc map, wykresów i tabel. Piąte sprawozdanie w sprawie spójności zawiera ponad 200 map, wykresów i tabel – największą liczbę do tej pory.

Dane do map oraz regionalne typologie można pobrać tutaj: https://circabc.europa.eu/d/d/workspace/SpacesStore/b35d4432-3434-496a-9726-641f55f8abaf/5CR_data_and_typologies.zip

WIęCEj InformACjI

•Eurostat

http://epp.eurostat.ec.europa.eu/statistics_explained/index.php/Regions_of_Europe

•5.Sprawozdaniewsprawiespójności

http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/reports/cohesion5/index_pl.cfm

SPoRządzAnIE SPRAwozdAnIA

FINALIZACJA – 5. SPRAWOZDANIE W SPRAWIE SPÓJNOŚCI

mapowanie danych transportowych, tworzenie połączeń

Jedno źródło informacji nie jest wystarczające do pomiaru regionalnego dostępu do lotów pasażerskich. Na przykład region Brukseli nie posiada portu lotniczego w swoich granicach, co jednak nie oznacza, że Bruksela nie ma dostępu do transportu lotniczego. Aby przezwyciężyć owe granice administracyjne, w celu pomiaru rzeczywistego dostępu do lotów, uwzględniono liczbę odlotów z każdego portu, czas dojazdu do portów lotniczych oraz rozkład populacji w regionie.

29panorama 36

Kształtowanie przyszłościPiąte sprawozdanie w sprawie spójności wyznaczyło 12 listopada 2010 r. początek realizowanego przez Komisję procesu konsultacji publicznych, które będą trwały do 31 stycznia 2011 r. Poglądy zainteresowanych stron pomogą w kształtowaniu przyszłej polityki oraz przygotowaniu w pierwszej połowie 2011 r. propozycji legislacyjnych dla Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności po roku 2013. W dniach 31 stycznia i 1 lutego 2011 r., podczas piątego Forum Spójności w Brukseli, Komisja przeprowadzi kolejne konsultacje z interesariuszami w sprawie swoich propozycji.

Pełen zestaw propozycji legislacyjnych, w tym Rozporządzenie Ogólne oraz rozporządzenia w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Funduszu Spójności oraz Europejskiego Funduszu Społecznego, zostaną najprawdopodobniej przyjęte przez Komisję w drugiej połowie 2011 r.

WIęCEj InformACjI

Konsultacje publiczne

http://ec.europa.eu/regional_policy/consultation/5cr/index_pl.cfm

5. sprawozdanie Komisji w sprawie spójności, przyjęte 9 listopada, pokazuje, że pomimo zawężania się rozbieżności między regionami UE, nadal istnieją znaczne dysproporcje gospodarcze. Chociaż polityka spójności pomogła poprawić warunki gospodarcze, społeczne i środowiskowe w naszej Unii, przed nami nadal stoją poważne wyzwania.

Przyjęcie 4. sprawozdania w sprawie spójności w 2007 r. było punktem początkowym okresu refleksji na temat przyszłości europejskiej polityki spójności po roku 2013. Punkt ten wyznaczyła publikacja szeregu wnikliwych dokumentów politycznych, ocen i badań, a także seria równie dalekosiężnych dyskusji, w których uczestniczyli przedstawiciele świata akademickiego, praktycy polityki oraz organizacje międzynarodowe.

Patrząc wstecz, idziemy naprzódOgólne wytyczne określone we Wnioskach z 5. sprawozdania w sprawie spójności mają na celu rozpoczęcie szerszego procesu konsultacji na temat przyszłości europejskiej polityki spójności. Przez kilka następnych miesięcy Komisja podejmie wnikliwe dyskusje z zainteresowanymi stronami w celu uzyskania ich opinii w sprawie propozycji dotyczących polityki spójności po roku 2013.

kolEjnE kRokI

KONSULTACJE PUBLICZNE DOTYCZĄCE 5. SPRAWOZDANIA W SPRAWIE SPÓJNOŚCI

Kluczowe pytania na przyszłość:

W jaki sposób globalny kryzys gospodarczy wpłynie w dalszej

perspektywie na inwestycje publiczne?

W jaki sposób spowolnienie gospodarcze wpłynie na rozmiar

i strukturę budżetu UE po roku 2013?

30 panorama 36

ODPOWIEDZI

zA kulISAmI

1) W którym kraju znajduje się region najbardziej narażony na zmianę klimatu?

2) Który kraj jest najszczęśliwszy w Unii?

3) W którym kraju znajduję się region najbardziej konkurencyjny?

4) W którym kraju udział zużycia energii odnawialnej jest najwyższy?

5) W którym kraju znajduję się region o najwyższym wskaźniku uczestnictwa w szkoleniach?

6) W którym kraju znajduje się region z dostępem do największej liczby lotów pasażerskich?

7) W którym kraju znajduje się region o najniższym wskaźniku śmiertelności noworodków?

8) W którym kraju znajduję się region o najniższej stopie bezrobocia?

9) W którym kraju stopa bezrobocia wśród kobiet jest najbardziej zbliżona do stopy bezrobocia wśród mężczyzn?

10) W którym kraju znajduje się region o najwyższym udziale populacji w wieku 30-34 lat z wyższym wykształceniem?

SPRAWDŹ SWOJĄ WIEDZĘ – PRZYSTĄP DO QUIZU NA TEMAT SPÓJNOŚCI1) Hiszpania, region Estremadura (wskaźnik zagrożenia zmianą klimatu: 100).

2) Dania (wskaźnik zadowolenia: 8,3).

3) Region z najwyższym wynikiem (100) to Utrecht w Niderlandach.

4) Szwecja (43 %).

5) Dania, Kopenhaga (Hovedstaden: 39,1 %).

6) Zjednoczone Królestwo, region Luton (3 436 lotów dziennie).

7) Finlandia. Region o najniższym wskaźniku to Åland (zero).

8) Region o najniższej stopie bezrobocia (1,9 %) to Praga w Republice Czeskiej.

9) Finlandia (0,2-1,4 punktu procentowego).

10) Dania, Kopenhaga (Hovedstaden: 58,6 %).

31panorama 36

dATy z kAlEndARzA

DATY 2011 WYDArZEnIE mIEjSCE

12 listopada 2010 – 31 stycznia 2011

Konsultacje publiczne dotyczące wniosków z 5. sprawozdania w sprawie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej http://ec.europa.eu/regional_policy/consultation/5cr/index_pl.cfm

On-line

31 stycznia – 1 lutego

Piąte Forum Spójności Bruksela (BE)

16–18 marcaJaka przyszłość dla polityki spójności? – Debata akademicko-polityczna (Stowarzyszenie Badań Regionalnych) http://www.regional-studies-assoc.ac.uk/events/future.asp

Bled (SI)

21 marcaKonferencja „Wpływ innowacji oraz działalności badawczo-rozwojowej na regionalny rozwój gospodarczy” http://www.jinnove.net/News/News/Lille-Innovation-Conference-LINC

Lille (FR)

31 marca – 1 kwietnia

Prezydencja Węgier: Konferencja w sprawie strategii Europa 2020 oraz przyszłości polityki spójności

(HU)

2–3 majaPrezydencja Węgier: Konferencja wysokiego szczebla w sprawie rozwoju miejskiego „Zmiana klimatu a rozwój miejski i demografia miejska”

(HU)

19–20 maja Nieformalne posiedzenie ministrów (HU)

23–24 czerwca

Konferencja „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” oraz nagrody RegioStars http://ec.europa.eu/regional_policy/cooperation/interregional/ecochange/index_en.cfm

Bruksela (BE)

10–13 październikaDni Otwarte http://ec.europa.eu/regional_policy/index_pl.htm

Bruksela (BE)

Dodatkowe informacje o wymienionych imprezach znajdują się w części „Kalendarz imprez” naszego serwisu internetowego Inforegio: http://ec.europa.eu/regional_policy/conferences/agenda/index_pl.cfm

Strona internetowa Prezydencji Węgier: www.eu2011.hu

Wiosenne wydanie Panoramy

opublikowane zostanie w kwietniu, a w nim

przyjrzymy się strategii UE dla regionu Dunaju.

Wydanie letnie, które pojawi się w czerwcu, poświęcone

będzie problematyce transportu w polityce regionalnej.

Wszelkie komentarze i pytania są mile widziane. Chętnie

poznamy Państwa doświadczenia.

Jeżeli chcieliby Państwo zatem podzielić się informacjami

o interesujących działaniach związanych z powyższymi tematami,

zadać pytania bądź wyrazić opinię o tych lub innych kwestiach

związanych z polityką regionalną, prosimy pisać pod adres:

regio-panorama@ec.europa.eu

KN-LR-10-036-PL-C

wyRAź Swoją oPInIę

Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Polityki RegionalnejKomunikacja, informacja, stosunki z państwami trzecimiRaphaël GouletAvenue de Tervuren 41B-1040 BrukselaE-mail: regio-info@ec.europa.euInternet: http://ec.europa.eu/regional_policy/index_pl.htm

ISSN 1725-8243© Unia Europejska, 2010Przedruk dozwolony pod warunkiem podania źródła.