Club 174

Drie functies, een ruimte

Probleemstelling en doelstellingen

Onder leiding van Marianne Ivens, lector aan de Kaho Sint-Lieven te Sint-Niklaas, startten 8 van mijn

medestudenten en ik het project “Club 174” op. Doorheen dit project willen we lokaal 174

omvormen tot een stimulerende omgeving, die kinderen aanzet tot experimenteren met hun

fantasie en het verruimen van hun kijk op het muzische.

De inspiratie voor het opstarten van “Club 174” haalde we bij “ABC” (Art Basics for Children). “ABC”

heeft een huis in Brussel waar esthetische ervaringen centraal staan. Door het aanreiken van beelden

die kinderen in normale omstandigheden niet te zien krijgen, willen ze de muzische prestaties van

kinderen naar een hoger niveau brengen.1

Bij het evalueren van lokaal 174 botsten we op enkele problemen. In eerste instantie is de akoestiek

van deze ruimte niet ideaal. Daarnaast kende het lokaal reeds een dubbele functie, ze fungeerde

namelijk als leslokaal, maar ook als huiskapel van onze hogeschool. Door “Club 174” in dit lokaal

onder te brengen, kreeg het lokaal meteen een derde functie.

Om degelijk aan de slag te kunnen gaan binnen de club, hadden we meubelen nodig die de aandacht

van de bezoekers niet te veel naar zich toe zouden trekken. De schrijnwerkers van “ABC” ontwierpen

deze meubelen speciaal voor ons. Eind december leverden en installeerden ze het grootste deel van

de meubelen in lokaal 174.

Mijn deelopdracht, die eruit bestaat de inrichting van het lokaal zo optimaal mogelijk te maken,

begint hier. Het is de bedoeling dat ik na ga in hoeverre “Club 174” in de loop van dit academiejaar

wordt omgevormd tot een muzische ruimte, waarbinnen kinderen als autodidact aan de slag kunnen.

Aan het einde van het academiejaar zal ik “Club 174” als muzische ruimte evalueren op basis van

enkele criteria die ik uit mijn onderzoek haal. Het is de bedoeling dat alle functies van de ruimte

gerespecteerd worden. Ik vertrek dus vanuit een klasopstelling van 50 lessenaars en werk naar een

opstelling waarbij zowel de muzische functie als de lesgevende functie van het lokaal kan aangewend

worden. Dit houdt in dat een gebruiker van het lokaal geen tijd zou mogen verliezen met een

omschakeling van leslokaal naar “Club 174” en vice versa.

Verder is het ook aan mij om een oplossing te vinden voor het probleem aangaande de akoestiek.

Literatuurstudie/verkennend onderzoek

Om het project in goede banen te leiden, komt onze projectgroep op regelmatige basis samen om te

vergaderen over de stand van zaken. De verslagen van deze bijeenkomsten, worden gepubliceerd op

onze blog2, waar ook foto’s en interessante ideeën een plaats krijgen.

1 http://www.abc-web.be/

2 http://club174kaho.blogspot.com/

Naast de talrijke vergaderingen bezocht ik met mijn projectgroep al enkele malen “Arts Basics for

Children” te Brussel. Tijdens een van deze bezoeken, genoten we een gegidste rondleiding doorheen

het “ABC-huis”. Tijdens deze rondleiding kwam het belang van een goede circulatie binnen een

ruimte aan bod. Een goede circulatie houdt in dat je door een ruimte kan lopen, zonder dat je

hiervoor onnodige omwegen dient te nemen.

Bij een der eilanden in het “ABC-huis”, staan de thema’s inrichting en architectuur centraal. Het

spreekt voor zich, dat ik op dat eiland reeds een langere tijd heb vertoefd dan op eender welke

andere plaats in het huis. Het werk waaruit ik de meest zinvolle informatie gehaald heb, is de bundel

“ART BASICS for CHILDREN” die “ABC” zelf samenstelde. Hierin staat de filosofie en de werking van

“ABC” uitgelegd. Ook het belang van de eenvoud bij het inrichten van een prikkelende, muzische

ruimte krijgt binnen dit werk de nodige aandacht.

In een latere fase van het project, ontleende ik uit de hoofdbibliotheek van Sint-Niklaas drie erg

interessante boeken. Het ging om de werken: “De transformatie van het schoolgebouw”, “Inrichten

van een school: binnen en buiten” en “Leer méér in sfeer”. Zoals de verschillende titels reeds

verraden, handelen deze boeken over het inrichten van leer- en werkruimtes. Ze geven elk vanuit

hun eigen standpunt enkele doordachte inzichten weer. Op basis van deze inzichten ontwikkelde ik

een evaluatieformulier3, waarin enkele belangrijke criteria – inzake inrichting – zijn opgenomen.

Verder nam ik ook nog contact op met mijn vriend Jeroen Dombrecht, student architectuur aan de

Katholieke Universiteit Leuven. Met hem besprak ik de mogelijkheden tot het verbeteren van de

akoestiek van lokaal 174. Hij vertelde mij dat de meest eenvoudige en financieel interessantste

oplossing het bevestigen van doeken en wandbekleding is. Volgens zijn expertise werk je met doeken

en ander geluidsabsorberend materiaal, met een hoge porositeit, een echo-effect tegen en

verminder je de geluidsintensiteit van de ruimte.

Net voor het einde van ons project, interviewde ik Gerhard Jäger van “ABC”. Bij de aanvang van het

interview4 legde ik Gerhard onze bedenkingen aangaande lokaal 174 (lees: Club 174) voor. Aan de

hand daarvan gaf hij een uiteenzetting rond het inrichten van muzische ruimtes.

Methode

Ik heb vooral antwoord gekregen op mijn onderzoeksvragen door gericht te luisteren naar mensen

die zich professioneel bezighouden met het inrichten van ruimtes. Daarnaast heb ik enkele boeken

geraadpleegd die handelden over het bevorderen van leerprestaties aan de hand van het functioneel

inrichten van ruimtes.

Tijdens de rondleiding in “ABC” heb ik van Janne – een medewerkster van “ABC” – enkele nuttige tips

gekregen. Bij de eerste inrichting van lokaal 174 heb ik deze tips toegepast en aangepast aan de

specifieke situatie.

3 Zie bijlage 1

4 Zie bijlage 5

Zoals hierboven reeds vermeld staat, stelde ik, op basis van wat ik leerde uit de verschillende boeken,

een evaluatieformulier op waarmee ik “Club 174” wilde screenen. Ik stelde de leden van “Club 174”

en de betrokken lectoren aan tot evaluatoren. Nadat ik de evaluatieformulieren – ingevuld – had

teruggekregen, bundelde ik alle bevindingen in een mooi overzicht5.

De tips met betrekking tot het verbeteren van de akoestiek van onze club (die ik kreeg van mijn

vriend, Jeroen) legde ik voor aan de projectgroep. Zijn bijdrage werd positief onthaald en zal

hoogstwaarschijnlijk een invulling krijgen binnen lokaal 174.

Na het boeiende gesprek met Gerhard, beschikte ik over voldoende stof om de laatste hand te

leggen aan mijn paper. Enkele van zijn uitspraken, zette aan tot nadenken en hielpen mij bij het

trekken van een besluit.

Resultaten en bevindingen

Toen ik mijn onderzoek uitvoerde, merkte ik dat het niet evident was om altijd met alle functies van

lokaal 174 rekening te houden. In het begin kon ik er maar geen vrede mee nemen dat de ruimte in

de eerste plaats een leslokaal zou blijven. Daarnaast twijfelde ik over de geschiktheid van de ruimte

als muzisch Mekka. Het literatuuronderzoek leerde me echter dat een oude ruimte ons kan

inspireren om het op een spannende manier in te richten voor een nieuwe functie.

Met deze filosofie in het achterhoofd kwamen we – na rijp beraad – tot een opstelling waarbij alle

functies van lokaal 174 zo goed mogelijk werden gerespecteerd.

Het hoogtepunt van mijn onderzoek volgde nadat de laatste hand aan de inrichting werd gelegd.

Toen ik de ingevulde evaluatieformulieren ontving, merkte ik tot mijn groot jolijt dat iedereen in

dezelfde lijn feedback gaf. Uit de analyse van de verschillende evaluatieformulieren heb ik

vastgesteld dat de ruimte reeds aan een bescheiden aantal criteria goed voldoet.

De schikking, het kleurgebruik en de verlichting komen als troeven uit de bus. De klasopstelling en

het probleem omtrent de akoestiek daarentegen blijven voor ons allen een doorn in het oog. Voor

beide problemen hebben we in theorie reeds een oplossing, maar de uitvoering ervan is tot op

heden uitgebleven. Het lijkt ons een goed idee om de tafelbladen van de lestafels te vervangen,

zodat deze er hetzelfde zullen uitzien als de andere meubelen. Ter bestrijding van de slechte

akoestiek, zouden er doeken en gordijnen opgehangen worden.

Verder heb ik bij mijn onderzoek kunnen vaststellen dat er naast de grote werkpunten nog wel wat

kleinere werkpunten zijn. Zo is er een marge ter verbetering gelaten voor het meubilair, de orde, de

sociale dimensie en het binnenklimaat van de ruimte. De tips die ik hierover in het algemeen

overzicht van de evaluatieverslagen heb opgenomen, vormen een mooie aanzet tot verder

onderzoek.

5 Zie bijlage 4

Conclusie

We wisten al van bij het begin, dat we met onze bachelorproef niet streefde naar een afgewerkt

product. Toch hebben we heel hard gewerkt en mogen we best fier zijn op wat we dit academiejaar

verwezenlijkten. Uiteraard blijft er nog voldoende stof over voor verder onderzoek. Hieronder geef ik

alvast enkele aanzetten.

1 Op zich is de huidige opstelling een goede oplossing voor elke gebruiker van de ruimte. Zolang beide

opstelling naast elkaar kunnen blijven bestaan, verliest niemand kostbare tijd met het herschikken

van het lokaal. Uiteraard zijn we er ons terdege van bewust dat in een ruimte met meerdere functies

de opstelling van de verschillende functies een invloed hebben op elkaar. Studenten die na ons aan

“Club 174” werken, zouden onder andere verder kunnen nadenken over een vervaging van de grens

tussen de verschillende functies van lokaal 174.

2 In de loop van het project heb ik vastgesteld dat – hoewel we met de leden van de club enkele

initiatieven hebben genomen om aan naambekendheid te winnen – “Club 174” voor vele – niet

betrokken – studenten een vaag begrip blijft. We zijn het allen met elkaar eens dat een mogelijke

oplossing voor dit probleem, het vrij toegankelijk stellen van “Club 174”, is. Toch heb ik hier ook mijn

bedenkingen bij. Naar mijn gevoel zou hier een onderzoek naar de gevolgen van deze mogelijke

oplossing op zijn plaats zijn. Als er meer mensen toegang krijgen tot “Club 174” zullen er meer

afspraken nodig zijn. In dat opzicht zou het zinvol zijn om te onderzoeken of het opzetten van een

systeem van gedeelde verantwoordelijkheid haalbaar is binnen de hogeschool.

Bronnen

Geschreven bronnen

Jäger, G. (2011), ART BASICS for CHILDREN, ABC, Brussel.

Van Dam, S., Komossa, S. & Spoormans, L. (red.) (2011), De transformatie van het

schoolgebouw, THOTH, Bussum.

Medaer, C. & De Fré, A. (2001), Inrichten van een school: binnen en buiten, Garant, Leuven -

Apeldoorn.

Stuyvaert, H. (2008), Leer méér in sfeer, Abimo, Sint-Niklaas.

Madoff, S., (2009), Art school: (propositions for the 21st century), The MIT Press, Canada.

Jäger, G., “Art Basics for Children“ , 15 februari 2012 (http://www.abc-web.be/nl/home)

“Inrichting van school en plein”, 4 augustus 2011 (http://www.leraar24.nl/dossier/2857)

Van de Vyver, N., “CLUB174”, 8 december 2011 (http://club174kaho.blogspot.com/)

Mondelinge bronnen

Marianne Ivens, lector beeldopvoeding KaHo Sint-Lieven.

Geert Van Buynder, Opleidingshoofd BALO KaHo Sint-Lieven.

Janne Daeveloose, medewerkster ABC.

Jeroen Dombrecht, student Architectuur KU Leuven.

Gerhard Jäger, artistiek leider ABC.

Bijlagen

Bijlage 1: Evaluatieverslag - Inrichting en vormgeving Club 174

Bijlage 2: Achtergrondinformatie bij het evaluatieverslag

Bijlage 3: Ingevulde evaluatieverslagen

Bijlage 4: Overzicht van de bevindingen aangaande “Club 174”

Bijlage 5: Interview met Gerhard Jäger