Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
INSIG sh.a.
Përmbajtja
Faqe
Raporti i Audituesit te Pavarur 1
Pasqyra e konsoliduar e pozicionit financiar Error! Bookmark not defined.
Pasqyra e konsoliduar e të ardhurave gjithëpërfshirëse 4
Pasqyra e konsoliduar e ndryshimeve ne kapital 5
Pasqyra e konsoliduar e flukseve monetare 6
Shënimet e pasqyrave financiare te konsoliduara 7
Grant Thornton Albania sh.p.k Blv. Bajram Curri, ETC, 9th Floor, No.1 Tirana Albania
T +355 4 22 74 832 F +355 4 22 56 560 www.grant-thornton.com.mk
Chartered Accountants
Member firm of Grant Thornton International Ltd
Raporti i Audituesit te Pavarur
Për Drejtimin dhe Aksionaret e
INSIG sh.a.
Ne kemi audituar pasqyrat financiare te konsoliduara te INSIG sh.a. (“me poshtë referuar si “Shoqëria” apo “Grupi”), qe përfshijnë Pasqyrën e konsoliduar te pozicionit financiar me 31 Dhjetor 2010 dhe Pasqyrën e konsoliduar te te ardhurave gjithëpërfshirëse, Pasqyrën e konsoliduar te ndryshimeve ne kapital dhe Pasqyrën e konsoliduar te flukseve monetare për vitin e mbyllur, dhe një përmbledhje te politikave te rëndësishme kontabël dhe te tjera shënime shpjeguese, te përfshira ne faqet 4 deri 57.
Përgjegjësia e drejtimit për pasqyrat financiare
Drejtimi është përgjegjës për përgatitjen dhe paraqitjen e drejte te këtyre pasqyrave
financiare te konsoliduara ne përputhje me Standartet Ndërkombëtare te Raportimit
Financiar, dhe për kontrollet e brendshme aq sa drejtimi i konsideron te nevojshme për te
mundësuar përgatitjen e pasqyrave financiare te konsoliduara qe nuk përmbajnë anomali
materiale, për shkak te mashtrimit apo gabimit.
Përgjegjësia e audituesit
Përgjegjësia jone është te shprehim një opinion mbi këto pasqyra financiare te konsoliduara
bazuar ne auditimin tone. Ne zhvilluam auditimin tone ne përputhje me Standartet
Ndërkombëtare te Auditimit. Këto standarde kërkojnë qe ne te përmbushim kërkesat etike
dhe te planifikojmë dhe kryejmë auditimin për te marre siguri te arsyeshme nëse pasqyrat
financiare te konsoliduara nuk përmbajnë anomali materiale.
Një auditim përfshin kryerjen e procedurave për sigurimin e evidencës se auditimit rreth
shumave dhe shpalosjeve ne pasqyrat financiare te konsoliduara. Këto procedura te
zgjedhura, varen nga gjykimi i audituesit, duke përfshire vlerësimin e rrezikut te anomalive
materiale te pasqyrave financiare te konsoliduara, për shkak te mashtrimit apo gabimit. Në
vlerësimin e këtyre rreziqeve, audituesi konsideron kontrollin e brendshëm te rëndësishëm
për përgatitjen dhe paraqitjen e drejte te pasqyrave financiare te konsoliduara te Grupit me
qellim qe te dizenjoje procedura auditimi qe janë te përshtatshme për rrethanat, por jo me
qëllimin e shprehjes se një opinioni mbi efektivitetin e kontrollit te brendshëm te Grupit.
Një auditim gjithashtu përfshin vlerësimin e përshtatshmërisë se politikave kontabël te
përdorura dhe arsyeshmerine e çmuarjeve kontabël te bëra nga drejtimi, si dhe vlerësimin e
paraqitjes ne tërësi te pasqyrave financiare te konsoliduara.
Chartered Accountants
Member firm of Grant Thornton International Ltd
Ne besojmë se evidenca e auditimit qe ne kemi siguruar është e mjaftueshme dhe e
përshtatshme për te siguruar një baze për opinionin tone te kualifikuar te auditimit.
Bazat për Opinionin e kualifikuar
Me 31 Dhjetor 2010, pjese te aktiveve afatgjata materiale mbahen me kosto te rivlerësuar.
Rivlerësimi, efekti neto i te cilit ka shumen 139 milion Leke, është njohur ne llogarite e
Grupit me 31 Dhjetor 1997, duke aplikuar një koeficient qe varion nga 1.1 ne 16.3 për
rritjen e kostos dhe amortizimit te akumuluar mbi një pjese te një klase te aktiveve te
Grupit. Një metode e tille ne vlerësimin e mëpasshëm nuk është ne përputhje me trajtimin
alternativ te lejuar te politikes kontabël te posaçme, e cila lejon qe aktivet afatgjata materiale
te mbahen me kosto te rivlerësuar e cila është vlera e drejte ne datën e rivlerësimit, pakësuar
me amortizimin e akumuluar dhe humbjet nga rënia e vlerës. Vlera e drejte zakonisht
përcaktohet bazuar ne vlerat e tregut te përcaktuara nga vlerësues profesionist te
kualifikuar. Si rrjedhoje këto politika kërkojnë qe ne rastet kur një zë i aktiveve afatgjata
material rivlerësohet, e gjithë klasa e aktiveve afatgjata material te cilave ai u përket duhet te
rivlerësohet ne mënyre te njejte ne gjithë grupin e shoqërive. Për me tepër, rivlerësimet
duhet te kryhen me një rregullsi te mjaftueshme qe te siguroje qe vlera e mbartur e aktivit
nuk do te ndryshoje materialisht nga ajo qe mund te përcaktohej nëse do përdorej vlera e
drejte ne fund te periudhës raportuese. Efektet e këtij mënjanimi nga politikat kontabël te
pranuara, mbi vlerën neto te mbetur te aktiveve afatgjata materiale te Grupit, bëjnë qe fitimi
neto për vitin dhe fitimet e mbartura te mund te mos përcaktohen me siguri te arsyeshme.
Siç është paraqitur edhe ne shënimin 7 te pasqyrave financiare te konsoliduara me 31
Dhjetor 2010, dega e Shoqërisë ne Kosove, INSIG Kosove ka një depozite me afat ne
Bankën Kreditore te Prishtinës Sh.a. (“BKP”) prej 52,177 mije Leke, ekuivalent 376 mije
Euro (31 Dhjetor 2009: 52,563 mije Leke, ose ekuivalent 381 mije Euro). Me 13 Mars 2006,
BKP falimentoi, dhe si rrjedhoje ju hoq licenca nga Banka Qendrore e Republikës se
Kosovës, dhe për këtë arsye me 31 Dhjetor 2005, INSIG Kosove ka njohur një provigjion
për rënien ne vlere te depozitës me afat për vlerën 20,955 mije Leke, ekuivalent 151 mije
Euro. Gjate periudhave te mëvonshme deri me 31 Dhjetor 2010, nuk ka pasur ndonjë
rimarrje te rëndësishme te depozitës nga INSIG Kosove, përveç vlerës prej 6,212 mije
Leke, ekuivalente 45 mije Euro, te rimarra gjate viteve 2009 dhe 2010. Me 31 Dhjetor 2010,
Grupi nuk arriti te rivlerësoje përshtatshmërinë e shumes se provigjionit për rënien e vlerës,
gjë e cila kërkohet bazuar ne politikat e pranuara kontabël te paraqitura ne shënimin 2.17. Si
rrjedhoje, ne nuk ishim ne gjendje te siguroheshim për vlerën neto te mbartur te depozitës
me afat te Grupit me BKP për vlerën prej 52,177 mije Leke, ekuivalente 376 mije Euro me
31 Dhjetor 2010.
INSIG sh.a. 3
Pasqyrat Financiare te Konsoliduara
31 Dhjetor 2010
Shiko shënimet shoqëruese të pasqyrave të konsoliduara financiare
INSIG sh.a. 4
Pasqyrat Financiare te Konsoliduara
31 Dhjetor 2010
Shiko shënimet shoqëruese të pasqyrave financiare të konsoliduara
Pasqyra e konsoliduar e të ardhurave gjithëpërfshirëse
Leke
Viti qe mbyllet me 31 Dhjetor 2010
Notes 2010 2009
Të ardhura nga primet e shkruara 24 2,015,206,689 2,119,700,895 Ndryshimi në rezervën teknike për primet e pafituara 14 54,554,762 (151,708,698)
Prime të nënshkruara neto 2,069,761,451 1,967,992,197
Prime të çeduara te risiguruesit 25 (420,339,045) (549,751,848) Ndryshimi në rezervën teknike për primet për pjesën e risiguruesit 9 12,311,828 92,120,941
Prime të fituara neto 1,661,734,234 1,510,361,290
Të ardhura nga investimet 26 283,835,678 281,318,924 Të ardhura të tjera nga marrja në Sigurim 27 41,238,891 61,117,829
Fitime nga kursi i këmbimit 25,249,313 195,547,175
Totali i të ardhurave 2,012,058,116 2,048,345,218
Shpenzime për dëmet 13 (560,392,220) (796,868,091)
Shpenzimet e marrjes në sigurim 28 (343,735,970) (347,446,616)
Shpenzime administrative 29 (740,740,152) (767,206,748)
Totali i humbjeve dhe shpenzimeve (1,644,868,342) (1,911,521,455)
Fitimi i vitit para tatimit 367,189,774 136,823,763
Tatimi mbi fitimin 30 (27,668,679) (12,217,017)
Fitimi neto i vitit 339,521,095 124,606,746
Të ardhura të tjera gjithëpërfshirëse
Të ardhura nga diferencat e përkthimit 23 3,371,776 111,355,399
Totali i të ardhurave të tjera gjithëpërfshirëse 3,371,776 111,355,399
Totali i të ardhurave gjithëpërfshirëse 342,892,871 235,962,145
Totali i të ardhurave gjithëpërfshirëse i takon:
Pronarëve të kompanisë mëmë 342,892,871 235,962,145
Totali i të ardhurave gjithëpërfshirëse 342,892,871 235,962,145
INSIG sh.a. 5 5
Pasqyrat Financiare te Konsoliduara
31 Dhjetor 2010
Shiko shënimet shoqëruese të pasqyrave financiare të konsoliduara
Pasqyra e konsoliduar e ndryshimeve ne kapital
Kapitali
Aksionar Rezerva e rivlerësimit
Rezerva për dëmet
Rezerva për katastrofë
Rezerva të tjera
Rezerva nga konvertimi Fitim i akumuluar Totali
Më 01 Janar 2010 1,020,000,000 139,618,997 44,677,559 443,466,586 561,000,431 112,021,510 124,606,746 2,445,391,829 Ndryshimi në taksat e shtyra i ngarkuar mbi rezervën për katastrofë - - - (19,938) - - - (19,938) Rritja e rezervave të tjera - - - - 33,398,974 - (33,398,974) - Dividentë të paguar - - - - - - (91,207,772) (91,207,772)
Veprimet me pronarët - - - (19,938) 33,398,974 - (124,606,746) (91,227,710) Fitimi i vitit - - - - - - 339,521,095 339,521,095
Të ardhura të tjera gjithëpërfshirëse: Rregullime konvertimi - - - (157,490) - 3,529,266 - 3,371,776
Totali i të ardhurave gjithëpërfshirëse - - - (157,490) - 3,529,266 339,521,095 342,892,871
Më 31 Dhjetor 2010 1,020,000,000 139,618,997 44,677,559 443,289,158 594,399,405 115,550,776 339,521,095 2,697,056,990
Më 01 Janar 2009 1,700,291,217 139,618,997 44,677,559 785,844,497 582,597,126 841,295 (249,682,378) 3,004,188,313 Zvogëlimi i kapitalit të paguar (680,291,217) - - - - - - (680,291,217) Zvogëlimi i rezervës së katastrofës - - - (342,553,095) - - 342,553,095 - Zvogëlimi në rezerva të tjera - - - - (21,596,695) - 21,596,695 - Dividendë të paguar - - - - - - (117,955,482) (117,955,482) Rregullime konvertimi të lidhura me dividentët nga Maqedonia - - - - - - 3,488,070 3,488,070
Veprimet me pronarët (680,291,217) - - (342,553,095) (21,596,695) - 249,682,378 (794,758,629) Fitimi i vitit - - - - - - 124,606,746 124,606,746
Të ardhura të tjera gjithëpërfshirëse: Rregullime konvertimi - - - 175,184 - 111,180,215 - 111,355,399
Totali i të ardhurave gjithëpërfshirëse - - - 175,184 - 111,180,215 124,606,746 235,962,145
Më 31 Dhjetor 2009 1,020,000,000 139,618,997 44,677,559 443,466,586 561,000,431 112,021,510 124,606,746 2,445,391,829
INSIG sh.a. 6 6
Pasqyrat Financiare te Konsoliduara
31 Dhjetor 2010
Shiko shënimet shoqëruese të pasqyrave financiare të konsoliduara
Pasqyra e konsoliduar e flukseve monetare
Viti i mbyllur më 31 Dhjetor
Shënime 2010 2009
Leke Leke
Fitimi neto i vitit 339,521,095 124,606,746
Axhustime për zërat jo monetar:
Amortizimi 16,227,952 24,921,289
Humbjen nga nxjerrja jashtë përdorimit të aktiveve të trupëzuara 33,549 2,268,583
Të ardhura nga interesi (283,835,678) (281,318,924)
Shpenzime tatim fitimi 27,668,679 12,217,017
Fitim/humbje nga konvertimi (36,375,975) (16,994,211)
Flukset operative para ndryshimeve ne aktivet dhe detyrimet
operative 63,239,622 (134,299,500)
Ndryshimet ne aktivet dhe detyrimet operative:
Ndryshimi në aktive të risiguruara 194,115,014 (54,007,888)
Ndryshimi në aktive të tjera dhe taksës së parapaguar 164,463,344 (200,389,067)
Ndryshimi në rezervat teknike për dëmet (329,087,948) 292,107,666
Ndryshimi në rezervat teknike për primet e pafituara (54,554,762) 162,799,414
Ndryshimi në detyrime të tjera (96,757,496) 112,758,876
Ndryshimi në tatimin e shtyrë (200,762) -
Tatimi i paguar (47,942,492) 33,363,891
Flukse neto të arkës të gjeneruara nga aktiviteti operativ (106,725,480) 212,333,392
Flukse të arkës të gjeneruara nga aktiviteti operativ
Blerje aktivesh të qëndrueshme të trupëzuara (4,636,196) (6,297,420)
Pakësim/rritja në depozitat bankare me afat (763,155,593) 229,037,989
Interes i arkëtuar 292,443,713 379,792,714
Maturim/ (investim në) Bono të Thesarit (122,401,212) 66,416,762
Flukse neto të arkës të gjeneruara nga aktiviteti operativ (597,749,288) 668,950,045
Flukset e arkës nga aktivitetet financuese
Zvogëlimi i kapitalit të paguar - (680,291,217)
Divident i paguar aksionareve (91,207,772) (117,955,482)
Flukset neto të arkës nga aktivitetet financuese (91,207,772) (798,246,699)
Efekti i konvertimeve 3,371,776 18,873,097
Ndryshimi neto në mjetet monetare dhe ekuivalente (792,310,764) 101,909,835
Mjete monetare dhe ekuivalente në fillim të vitit 2,234,570,254 2,132,660,419
Mjete monetare dhe ekuivalente në fund të vitit 6 1,442,259,490 2,234,570,254
INSIG sh.a. 7
Shënimet e pasqyrave financiare te konsoliduara
1 Informacion i përgjithshëm
INSIG Sh.a. (“Kompania”) është themeluar në vitin 1991 si një kompani sigurimi 100% në
pronësi të Qeverisë së Shqipërisë, e përfaqësuar nga Ministria e Financave. Aktiviteti kryesor
i biznesit të saj përfshin kryerjen e shërbimeve të sigurimit për mjetet motorike, pronën,
shëndetin, jetën, marinën dhe llojeve të tjera të sigurimit. Pasqyrat financiare të konsoliduara
të Kompanisë për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010 përfshijnë Kompaninë dhe filialin e
saj (të dyja së bashku u referohemi si “Grupi”). Selia qendrore e INSIG sh.a.eshtë në Tiranë,
Rruga e Dibrës.
Më 1 Mars 2000 Kompania çeli një degë në Kosovë (“Dega”). Kjo degë ofron kryesisht
sigurime të mjeteve motorike dhe sigurimin e palëve të treta në të gjithë territorin e
Kosovës.
Gjatë vitit 2004, Kompania filloi të operojë edhe në territorin e Republikës së Maqedonisë
nëpërmjet INSIG Macedonia (“Filiali”). INSIG Macedonia është 100% në pronësi të
INSIG Sh.a.
Gjatë vitit 2004, Ministria e Financës i transferoi 19.5% ose 332 aksione të INSIG Sh.a
Korporatës Financiare Ndërkombëtare (“IFC”) dhe 19.5% ose 332 aksione Bankës
Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim (“EBRD”). Transferimi i fondeve është kryer me
miratim të Gjykatës së Tiranës, vendimi Nr. 21463/6, datë 30 Qershor 2004.
Në përputhje me Marrëveshjen e Opsioneve të Vendosjes e nënshkruar më 28 Tetor 2003,
neni 7, IFC dhe BERZH kanë dorëzuar më 29 Dhjetor 2008 ne Ministrinë e Financave
shitjen e aksioneve respektive dhe blerjen e tyre nga Ministria e Financës.
Në përputhje me marrëveshjen e përmendur më lart, Ministria e financave pagoi IFC dhe
EBRD për blerjen e aksioneve më 10 Mars 2009. Grupi regjistroi transaksionin e mësipërm
të blerjes së aksioneve më 10 Mars 2009. Grupi kreu regjistrimin e këtij transaksioni në
përputhje me Ligjin Nr. 9723 të datës 3 Maj 2007 “Për Qendrën Kombëtare të Regjistrimit”.
Më 25 Gusht 2009 Bordi Drejtues vendosi të zvogëloje vlerën nominale të aksioneve nga
1,000.71 Lek për aksion në 600 Lek për aksion.
Më 31 Dhjetor 2010, numri i punonjësve të Grupit përfshirë edhe nivelin drejtues është 213
vetë (2009: 217 vetë).
INSIG sh.a. 8
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
2 Politikat kontabël
Politikat kontabël kryesore të adaptuara në përgatitjen e këtyre pasqyrave financiare të konsoliduara janë detajuar më poshtë. Këto politika janë aplikuar në mënyrë të qëndrueshme në të gjitha vitet e paraqitura, përveç nëse shkruhet ndryshe.
2.1 Bazat e përgatitjes
Pasqyrat financiare te konsoliduara janë përgatitur në përputhje me Standartet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar (“SNRF”) të lëshuara nga Bordi i Standardeve Ndërkombëtare të Kontabilitetit (“BSNK”) dhe interpretimeve lëshuar nga Komiteti i Interpretimeve të Raportimit Financiar Ndërkombëtar (“KIRF”) të BSNK. Pasqyrat finaciare janë përgatitur duke përdorur bazat e vlerësimit të specifikuar nga IFRS për çdo klasë të aktiveve, detyrimeve, të ardhurave dhe shpenzimeve. Bazat e vlerësimit janë përshkruar në mënyrë më të qartë në politikat kontabël të paraqitura më poshtë.
Përgatitja e pasqyrave financiare te konsoliduara në pajtueshmëri me SNRF kërkon përdorimin e disa vlerësimeve kritike të kontabilitetit. Kërkon gjithashtu nga drejtimi që të ushtrojë gjykimin e tij në procesin e aplikimit të politikave të kontabilitetit të Grupit. Çështjet që përfshijnë një shkallë më të lartë të gjykimit dhe janë më komplekse, apo çështjet ku supozimet dhe vlerësimet janë të rëndësishme për pasqyrat financiare janë pasqyruar në Shënimin 2.22: Gjykimet e rëndësishme kontabël dhe burimet kryesore të pasigurisë ne vlerësime.
Pasqyrat financiare të konsoliduara janë përgatitur për vitin që përfundon më 31 Dhjetor 2010 dhe 2009. Të dhënat aktuale dhe krahasuese në këto pasqyra financiare janë paraqitur në Lekë. Kur ka qenë e nevojshme të dhënat krahasuese janë rakorduar në mënyrë që të jenë në përputhje me ndryshimet në vitin aktual.
2.2 Ndryshimet në politikat kontabël dhe shënimet
(a) Adoptimi i standardeve të reja dhe të ndryshuara
Standartet e reja dhe ndryshimet e standardeve ekzistuese te paraqitura më poshtë janë të
detyrueshme duke filluar nga viti financiar që fillon më 1 Janar 2010.
SNRF 3 (rishikuar) “Kombinimet e Biznesit”, dhe ndryshimet e mëvonshme të
SNK 27 “Pasqyrat financiare të konsoliduara dhe individuale”, SNK 28, “Investimet në
pjesëmarrje”, dhe SNK 31, “Interesa në Sipërmarrjet e përbashkëta”, janë efektive në
mënyrë prospektive në kombinimet e bizneseve për të cilët data e blerjes është më ose
pas fillimit të periudhës së parë të raportimit duke filluar më ose pas 1 Korrikut 2009.
Standardi i rishikuar vazhdon të aplikojë metodën e blerjes së kombinimit të biznesit
por me disa ndryshime të rëndësishme krahasuar me SNRF 3. Për shembull, të gjitha
pagesat për blerjen e një biznesi janë të regjistruara me vlerën e drejtë në ditën e blerjes,
dhe pagesat e mëvonshme janë klasifikuar si borxhe të ri-matura më pas nëpërmjet
pasqyrës së të ardhurave gjithëpërfshirëse. Ekziston alternativa që nëpërmjet metodës së
blerjes – në – blerje të matet interesi i pakicës nga blerësi, sipas vlerës së drejtë, ose
proporcionalisht me interesin e pakicës ndaj aktiveve neto të blerësit.
INSIG sh.a. 9
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
Ndryshimet në politikat kontabël dhe shënimet (vazhdim)
Të gjitha kostot e lidhura me blerjen shpenzohen. Meqenëse Grupi ka adoptuar SNRF 3
(i rishikuar), është e nevojshme që të adoptoje ne te njëjtën kohe SNK 27 (i rishikuar),
"Pasqyrat financiare te konsoliduara dhe individuale". SNK 27 (e rishikuar) kërkon që
efektet e të gjitha transaksioneve me interesat e pakicës të regjistrohen në kapital dhe në
qoftë se nuk ka ndryshim në kontroll, këto transaksione nuk do të rezultojnë në krijim
të emrit të mirë apo në fitim ose humbje. Standardi gjithashtu specifikon kontabilizimin
kur kontrolli është humbur. Çdo interes i mbetur në njësinë ekonomike ri-matet me
vlerën e drejtë, dhe te ardhurat apo shpenzimet përfshihen në pasqyrën e te ardhurave
dhe shpenzimeve.
(b) Standarde të reja, ndryshime dhe interpretime të standardeve ekzistuese që hyjnë në fuqi
në vitin 2010, por që nuk janë të aplikueshme për Grupin.
Standartet e mëposhtme, ndryshimet dhe interpretimet e standardeve ekzistuese që janë
botuar dhe janë të detyrueshme për periudhat kontabël të Grupit që fillojnë më ose pas 1
Janarit 2010 apo në periudhat e mëvonshme, por qe nuk janë te aplikueshme për Grupin.
KIRFN 17, "Shpërndarja e aktiveve jo monetare pronarëve", në fuqi për periudhat
vjetore që fillojnë më apo pas 1 Korrik 2009. Nuk është aktualisht i aplikueshëm për
Grupin, pasi nuk janë bërë shpërndarje të aktiveve jo-monetare.
KIRFN 18, "Transferimi i aktiveve nga klientët", efektiv për transferimin e aktiveve
te marra më ose pas 1 Korrik 2009. Nuk është i aplikueshëm për Grupin, pasi nuk është
marrë asnjë aktiv nga klientët.
KIRFN 9, 'Rivlerësimi i derivateve te përfshira dhe SNK 39, Instrumentet
financiare: Njohja dhe matja", efektiv duke filluar nga 1 Korrik 2009. Ky ndryshim i
KIRFN 9 kërkon që një njësi ekonomike te vlerësoje nëse një derivativ i përfshirë duhet
të ndahet nga kontrata përfshirëse kur subjekti riklasifikon një aktiv financiar hibrid
jashtë kategorisë se mjeteve financiare " me vlerë të drejtë përmes fitimit ose humbjes”.
Ky vlerësim duhet të bëhet në bazë të rrethanave që ekzistojnë nga data qe subjekti
bëhet palë në kontratë deri ne datën e amendimit të kontratës qe ndryshon flukset
monetare. Nëse njësia ekonomike nuk është në gjendje për të bërë këtë vlerësim,
instrumenti hibrid duhet te qëndroje i klasifikuar si “me vlerë te drejtë përmes fitimit
ose humbjes” në tërësinë e tij.
KIRFN 16, "Mbrojtja e një investimi neto në një operacion të huaj", efektiv duke
filluar nga 1 Korrik 2009. Ky ndryshim përcakton se, në mbrojtjen e një investimi neto
në një operacion të huaj, instrumentet mbrojtës mund të mbahet nga cilido subjekt apo
subjekte brenda Kompanisë, duke përfshirë edhe vete operacionin e huaj, për sa kohë
që përmbushen kërkesat e efektivitetit, dizenjimit dhe dokumentacionit të SNK 39 që
kanë të bëjnë me mbrojtjen e një investimi neto. Në veçanti, Grupi duhet dokumentoje
qartë strategjinë e saj mbrojtëse për shkak të mundësisë së klasifikimeve të ndryshme ne
nivele të ndryshme te Grupit.
INSIG sh.a. 10
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
Ndryshimet në politikat kontabël dhe shënimet (vazhdim)
SNK 38 (i ndryshuar), "Aktivet afatgjata jo -materiale', duke filluar nga 1 janar
2010. Ndryshimi udhëzon në matjen e vlerës së drejtë të një aktivi afatgjatë jo-material
të blerë në një kombinim biznesi dhe lejon grupimin e aktiveve afatgjata jo-materiale si
një aktiv të vetëm në qoftë se aktivet kanë jetëgjatësi të ngjashme ekonomike.
"Përjashtime të tjera për zbatuesit e SNRF-ve për herë të parë " (ndryshim në
SNRF 1) është lëshuar në Korrik 2009. Ndryshimet janë të detyrueshme të zbatohet
për periudhat vjetore që fillojnë më ose pas 1 janar 2010. Ky ndryshim nuk është i
aplikueshëm për Grupin.
SNK 36 (i ndryshuar), "Zhvlerësimi i aktiveve", duke filluar nga 1 Janar 2010.
Ndryshimi sqaron se njësia me e madhe gjeneruese e mjeteve monetare (ose grup i
njësive), në të cilat emri i mirë duhet të shpërndahet për qëllime të testimit të
zhvlerësimit është segmenti operacione siç përcaktohet nga paragrafi 5 i SNRF 8,
"Segmentet Operuese" (që ekzistojnë, para bashkimit me segmente me karakteristika të
ngjashme ekonomike).
SNRF 2 (te ndryshuar), "Pagesat e bazuara ne aksione ", efektive nga 1 Janar
2010. Përveç kësaj KIRFN 8, "qëllimi i SNRF 2', dhe KIRFN 11, "SNRF 2 -
Transaksionet e aksioneve të thesarit dhe te grupit", ndryshimet zgjerojnë udhëzimet e
KIRFN 11 për adresimin e klasifikimit të marrëveshjeve të grupit që nuk ishin të
mbuluara nga ky interpretim.
SNRF 5 (ndryshuar), "Aktivet afatgjata qe mbahen për t’u shitur dhe
operacionet jo te vijueshme”. Ndryshimi i SNRF 5 specifikon dhënien e
informacioneve shpjeguese të kërkuara në lidhje me aktivet jo korrente (ose grupet për
t„u nxjerrë jashtë përdorimit) të klasifikuara si të mbajtura për shitje ose si operacione jo
të vijueshme. Ai gjithashtu sqaron se kërkesat e përgjithshme te SNK 1 ende zbatohen,
në veçanti paragrafi 15 (për të arritur një paraqitje të drejtë) dhe paragrafi 125 (burimet e
një vlerësimi të pasigurt) të SNK 1.
Përmirësimet në Standardet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar 2009 janë
nxjerrë në Prill 2009. Datat efektive ndryshojnë nga standarti ne standart, por shumica
janë efektive duke filluar nga 1 Janar 2010.
(c) Standarde te reja, ndryshime dhe interpretime te standardeve ekzistuese, te lëshuara por
qe nuk janë efektive për vitin financiar qe fillon më 1 janar 2010 dhe qe nuk janë adoptuar ne
mënyre te parakohshme nga Grupi.
SNRF 9, "Instrumentet Financiare", nxjerrë në Dhjetor 2009. Ky standart adreson
klasifikimin dhe matjen e aktiveve financiare dhe ka mundësi të ndikojë në kontabilitetin
e Grupit për aktivet financiare. Ky standart nuk është i zbatueshëm deri në 1 janar 2013,
por mund te adoptohet ne mënyre të parakohshme. Grupi duhet të vlerësojë ndikimin e
plotë të SNRF 9-tës. Grupi nuk ka vendosur ende se kur do të implementojë SNRF 9.
INSIG sh.a. 11
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
Ndryshimet në politikat kontabël dhe shënimet (vazhdim)
SNK 24 i rishikuar, "Shënimet sqaruese për palët e lidhura", lëshuar në Nëntor
2009. Zëvendëson SNK 24, "Shënimet sqaruese për palët e lidhura", i lëshuar në vitin
2003. SNK 24 i rishikuar është i detyrueshëm të aplikohet nga 1 janari 2011. Zbatimi i
parakohshëm është i lejueshëm.
"Klasifikimi i të drejtave të emetuara" (Ndryshimi në SNK 32), lëshuar në Tetor
2009. Për të drejtat e emetuara të ofruara për një sasi të caktuar monedhe të huaj,
praktika e deri tanishme duket se kërkon qe emetime të tilla të trajtohen si detyrime
derivative. Ndryshimi përcakton se në qoftë se të drejtat te tilla janë lëshuar ne mënyre
proporcionale për të gjithë aksionaret ekzistues të njësisë ekonomike në të njëjtën klasë
për një sasi të caktuar të valute, ata duhet të klasifikohen si kapital pavarësisht
monedhës në të cilën çmimi i ushtrimit është shprehur. Ndryshimi duhet të zbatohet
për periudhat vjetore që fillojnë më datën 1 Shkurt 2010. Zbatimi i parakohshëm është i
lejueshëm.
"Parapagime për një kërkesë minimale financimi" (Ndryshime në KIRFN 14),
të lëshuar në Nëntor 2009. Ndryshimet korrigjojnë një pasojë te paqëllimshme të
KIRFN 14, "SNK 19 - Limiti mbi një aktiv përfitimi të përcaktuar, kërkesat minimale
të financimit dhe bashkëveprimi i tyre". Pa ndryshimet, subjektet nuk janë të lejuara të
njohin si aktiv disa parapagimeve vullnetare për kontributet minimale te fondit. Kjo
situate nuk ishte për qëllim kur KIRFN 14 u lëshua, ndryshimet e korrigjojnë
problemin. Ndryshimet janë efektive për periudhat vjetore që fillojnë 1 Janar 2011.
Zbatimi i parakohshëm është i lejueshëm. Ndryshimet duhet të zbatohen në mënyrë
retrospektive në periudhën më të hershme krahasuese të paraqitur.
KIRFN 19, "Shuarja e detyrimeve financiare me instrumente kapitali". Këtu sqarohen kërkesat e SNRF-ve, kur një njësi ekonomike rinegocion kushtet e një detyrimi financiar me kreditorin e tij dhe kreditori pranon aksione të njësisë ekonomike ose të instrumenteve të tjerë të kapitalit të shlyejë detyrimin financiar plotësisht ose pjesërisht. Interpretimi është në fuqi për periudhat vjetore që fillojnë më apo pas 1 Korrik 2010. Zbatimi i parakohshëm është i lejueshëm.
Përmirësimet në Standardet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar 2010 janë
lëshuar në Maj 2010. Datat efektive ndryshojnë nga standarti ne standart, por shumica
janë efektive duke filluar nga 1 Korrik 2010 ose 1 Janar 2011.
INSIG sh.a. 12
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
2.3 Raportimi i operacioneve te huaja
Degët
Grupi operon në Kosovë përmes degës së tij, një njësi ekonomike nën pronësi të plotë dhe nen kontrollin e grupit. Grupi raporton aktivitetet e degës së tij të huaj në pasqyra financiare individuale duke grupuar të gjitha balancat dhe transaksionet sikur të ishin një njësi e vetme ekonomike. Në përgatitjen e këtyre pasqyrave financiare, Grupi konsolidon pasqyrat financiare të Shqipërisë dhe te Degës se saj në Kosovë rresht për rresht duke i mbledhur zërat e ngjashëm si zërat e aktiveve, pasiveve, kapitalit, të ardhurave dhe shpenzimeve.
Shumat midis njësive te Grupit, dhe çfarëdo të ardhurash te parealizuara, shpenzime, fitime dhe humbje që vijnë nga transaksionet brenda grupit eliminohen gjatë përgatitjes së pasqyrave financiare.
Filialet e konsoliduara
Grupi operon ne Republikën e Maqedonisë nëpërmjet filialit te tij.
Grupi raporton aktivitetet e filialit në pasqyra financiare individuale duke grupuar të gjitha shumat dhe transaksionet sikur të ishin një njësi e vetme ekonomike. Në përgatitjen e këtyre pasqyrave financiare, Grupi konsolidon pasqyrat financiare të Shqipërisë dhe te Filialit te saj në Maqedoni rresht për rresht duke i mbledhur zërat e ngjashëm si zërat e aktiveve, pasiveve, kapitalit, të ardhurave dhe shpenzimeve.
Shumat brenda Grupit, dhe çfarëdo të ardhurash te parealizuara, shpenzime, fitime dhe humbje që vijnë nga transaksionet brenda grupit eliminohen gjatë përgatitjes së pasqyrave financiare.
2.4 Bazat e konsolidimit
Ne përputhje me SNRF 3 (e rishikuar) "Kombinimet e Biznesit", një kombinim biznesi është te bashkosh njësi ekonomike apo biznese te ndara në një njësi raportuese. Ne qofte se një njësi ekonomike merr kontrollin mbi një njësi tjetër e cila nuk përfaqëson një biznes të veçantë, bashkimi i këtyre ndërmarrjeve nuk përbën një kombinim biznesi.
Nëse transaksioni i plotëson kriteret për një kombinim biznesi, duhet të përcaktohet nëse kombinimi i biznesit përfshin kompani nën kontroll të përbashkët. Sipas SNRF 3, dy njësi ekonomike janë nën kontroll të përbashkët, kur njësite ose bizneset e kombinuara janë të kontrolluara nga e njëjta njësi (njësite) si para edhe pas kombinimit të biznesit dhe kontrolli nuk është i përkohshëm (tranzitor). SNRF 3 (i rishikuar) nuk është i aplikueshëm për kombinime biznesi që përfshin kompanitë nën kontroll të përbashkët.
Të gjitha kombinimet e biznesit që nuk përfshijnë subjektet nën kontroll të përbashkët janë kontabilizuar duke përdorur metodën e blerjes. Sipas kësaj metode, kostoja e kombinimit të biznesit është e ndarë sipas aktiveve, detyrimeve, dhe detyrimet e kushtëzuara të identifikueshme nga blerësi, që plotësojnë kriteret e njohjes së SNRF me vlerën e tyre të drejtë në atë datë, (me përjashtim të aktiveve afatgjatë që janë klasifikuar si të mbajtura për shitje). Çdo tejkalim i kostos së kombinimit të biznesit mbi interesin e blerësit me vlerën e drejtë neto të aktiveve, detyrimeve dhe detyrimeve të kushtëzuara të identifikueshme njihet si emër i mirë.
INSIG sh.a. 13
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
2.5 Procedurat e konsolidimit
Degët
Grupi operon në Kosovë përmes degës së tij, një njësi ekonomike nën pronësi të plotë dhe nën kontrollin e grupit. Grupi raporton aktivitetet e degës së tij të huaj në pasqyra financiare individuale duke grupuar të gjitha shumat dhe transaksionet sikur të ishin një njësi e vetme ekonomike. Në përgatitjen e këtyre pasqyrave financiare, Grupi konsolidon pasqyrat financiare të Shqipërisë dhe të Degës së saj në Kosovë rresht për rresht duke i mbledhur zërat e ngjashëm si zërat e aktiveve, pasiveve, kapitalit, të ardhurave dhe shpenzimeve. Shumat midis njësive të Grupit, dhe çfarëdo të ardhurash të parealizuara, shpenzimet, fitimet dhe humbjet që vijnë nga transaksionet brenda grupit eliminohen gjatë përgatitjes së pasqyrave financiare.
Filialet
Filialet janë ato kompani të cilat janë të kontrolluara nga Grupi. Kontrolli ekziston kur Grupi ka pushtet, të drejtpërdrejtë ose indirekt, për të qeverisur politikat financiare dhe operative të një njësie në mënyrë që të përfitojë të mira prej ushtrimit të aktivitetit të tyre. Pasqyrat financiare të filialeve janë të përfshira në pasqyrat financiare të konsoliduara që nga data e fillimit të ushtrimit të kontrollit deri në datën që ky kontroll mbaron.
Grupi operon ne Republikën e Maqedonisë nëpërmjet filialit te tij.
Grupi raporton aktivitetet e filialit në pasqyra financiare individuale duke grupuar të gjitha shumat dhe transaksionet sikur të ishin një njësi e vetme ekonomike. Në përgatitjen e këtyre pasqyrave financiare, Grupi konsolidon pasqyrat financiare të Shqipërisë dhe te Degës se saj në Kosovë rresht për rresht duke i mbledhur zërat e ngjashëm si zërat e aktiveve, pasiveve, kapitalit, të ardhurave dhe shpenzimeve.
Shumat brenda Grupit, dhe çfarëdo të ardhurash te parealizuara, shpenzime, fitime dhe humbje që vijnë nga transaksionet brenda grupit eliminohen gjatë përgatitjes së pasqyrave financiare.
2.6 Klasifikimi i produktit
Produktet e Grupit janë klasifikuar që në fillim, për qëllimet e kontabilitetit, si kontratat e sigurimit.
Kontratat sipas të cilave, Grupi pranon risk te konsiderueshëm sigurimi nga një palë tjetër (policë mbajtësi) duke rënë dakord për të kompensuar policë mbajtësin ose përfituesit e tjerë nëse një ngjarje specifike e pasigurtë në të ardhmen (ngjarja e siguruar) ndikon negativisht policë mbajtësin ose përfitues të tjerë, janë klasifikuar si kontrata sigurimi. Si rregull i përgjithshëm, Grupi përcakton nëse ka risk sigurimi të konsiderueshëm, duke krahasuar përfitimet e paguara me përfitimet e pagueshme nëse ngjarja e sigurueshme nuk do te kishte ndodhur.
Kontrata investimi janë ato kontrata qe transferojnë risk te konsiderueshëm financiar. Risku financiar është risku i një ndryshimi te mundshëm në të ardhmen i një ose më shumë persa i përket normave specifike te interesit, çmimeve te instrumenteve financiare, çmimeve te te mirave, ndryshimet në kurset e këmbimit, vlerësimi i shkalles se kredisë ose normave te indeksit, apo variablave të tjerë të kreditimit, të parashikuara në rastin e variablave jo financiarë si variabile që nuk janë specifik për një pjesë të kontratës. Kontratat e sigurimit gjithashtu mund të sjellin risk financiar. Një kontratë, e cila është klasifikuar si një kontratë sigurimi mbetet si kontratë sigurimi për të gjithë kohëzgjatjen e kontratës, edhe nëse risku i sigurimit pakësohet në mënyrë të konsiderueshme gjatë kësaj periudhe, ose të drejtat dhe detyrimet janë konsumuar, ose nuk janë më të vlefshme. Kontratat e investimit mund te ri klasifikohen si kontrata sigurimi edhe pas nënshkrimit në qoftë se risku i sigurimit bëhet i konsiderueshëm.
INSIG sh.a. 14
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
2.7 Njohja dhe matja e kontratave
Primet
Primet nga aktiviteti i përgjithshëm i sigurimit
Rezervat teknike janë përllogaritur më vete për të gjitha produktet e sigurimit dhe përbëhen nga primet e mundshme (të pa fituara), rreziqet e mundshme (të pamaturuar) dhe dëmet e mundshme (të papaguar në ditën e mbylljes së vitit financiar). Rezervat teknike (provigjionet) përfaqësojnë parashikime për pagesat të ardhshme të dëmeve të deklaruara dhe të padeklaruara.
Grupi nuk i skonton rezervat e tij teknike. Çdo ndryshim në parashikim paraqitet në rezultatet e operacioneve në periudhën kur janë ndryshuar parashikimet. Parashikimi i detyrimeve të sigurimit është një proces kompleks që ka të bëjë me pasiguri dhe që kërkon përdorimin e gjykimeve dhe parashikimeve jo formale. Kompania dhe degët e saj i janë përmbajtur kërkesave të rregullatorëve ose mbikëqyrësve të segmentit sigurues për të llogaritur rezervat përkatëse teknike. Taksa mbi primin për Segmentin e biznesit te Kosovës llogaritet mbi primet bruto te nënshkruara.
Të ardhurat
Primet bruto nga kontratat e sigurimit regjistrohen me marrjen e pagesës së primit dhe i shtohen fitimeve me mënyre përpjesëtimorë (metoda 1/365) përgjatë kohëzgjatjes së policës përkatëse. Primi i nënshkruar bruto pasqyron biznesin e nenshkruar përgjatë vitit dhe përjashton çfarëdo taksë apo detyrim bazuar mbi primet. Primet, në lidhje me policat e MTPL të nënshkruara në Maqedoni dhe disa polica me agjenci qeveritare njihen kur shkruhen dhe një aktiv financiar korrespondent regjistrohet. Primet fitohen që nga data e bashkëngjitjes së rrezikut, mbi periudhën e zhdëmtimit, bazuar në modelin e rreziqeve të shkruara.
Primet e pafituara
Rezerva për primin e pafituar përfshin atë pjesë të primeve bruto të shkruara i cili është parashikuar të fitohet në vitin financiar pasues ose vitet financiare në vazhdim, të llogaritura më vete për çdo kontratë sigurimi duke përdorur metodën përpjesëtimorë duke i zbritur një përqindje që konsiderohet kosto e marrjes në sigurim për atë linjë biznesi, e korrigjuar, në qoftë se është e nevojshme të reflektojë ndonjë ndryshim në rrezikun e ndodhjes së dëmit gjatë periudhës së mbuluar në kontratë. Për policat e sigurimit të jetës pas daljes në pension, për shkak të shumave të vogla të kontratave (vetëm 2 më 31 Dhjetor 2010 dhe 2009), rezervat e primeve janë llogaritur si shumë e të arkëtueshmeve për primet gjatë vitit financiar. Sigurimi i jetës së debitorëve është llogaritur si policë e sigurimit të jetës. Sipas kushteve dhe termave të politikës së ndjekur nga Grupi, kontratat nuk hyjnë në fuqi derisa pagesa të jetë kryer.
Dëmet Dëmet e ndodhura nga sigurimet e aktivitetit të përgjithshëm Dëmet e ndodhura nga sigurimet e aktivitetit të përgjithshëm përbëhen nga dëmet e paguara për police mbajtësit gjatë vitit financiar së bashku me ndryshimet në vlerësimin e detyrimeve për dëmet pezull. Dëmet pezull përfshijnë rezervat e parashikuara nga Grupi për shlyerjen përfundimtare të të gjitha dëmeve të ndodhura por të papaguara në datën e bilancit kontabël të raportuar ose jo, si edhe shpenzimet e brendshme dhe të jashtme për dëmet dhe një marzh sigurie të mjaftueshëm. Dëmet pezull vlerësohen nëpërmjet shqyrtimit individual të dëmeve dhe duke bërë provigjion për dëmet e ndodhura por të pa raportuara, efektin e ngjarjeve të parashikueshme të brendshme dhe të jashtme, si ndryshimet në procedurat e trajtimit të dëmeve, inflacioni, prirjet ligjore, ndryshimet legjislative dhe eksperienca dhe prirjet e kaluara. Provigjionet për dëmet pezull nuk skontohen. Veprimet rregulluese të provigjioneve të dëmeve të vendosura në vitet e mëparshëm pasqyrohen në pasqyrat financiare të periudhës në të cilën janë bërë veprimet rregulluese dhe paraqiten të ndara në pasqyrat financiare në qoftë se janë materiale.
INSIG sh.a. 15
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
Njohja dhe matja e kontratave (vazhdim)
Ndërsa Bordi i Drejtorëve konsideron që rezervat teknike për dëmet dhe rimbursimet e lidhura me ri sigurimin janë paraqitur me vërtetësi, detyrimi përfundimtar mund të ndryshojë si rezultat i informacionit dhe ngjarjeve pasuese dhe mund të rezultojë në korrigjime të rëndësishme të shumave të siguruara. Veprimet rregulluese për shumat e rezervës teknike janë pasqyruar në pasqyrat financiare për periudhën në të cilën janë bërë korrigjimet.
Pasiguria e dëmeve në proces ligjor
Një pjesë e dëmeve janë në proçese gjyqësore për të cilat Grupi ka regjistruar rezerva teknike në bazë të pagesave të pritshme në të ardhmen. Grupi filloi të emetojë polica të sigurimit të jetës gjatë vitit 1998. Humbjet dhe rezervat e sigurimit të jetës vlerësohen nëpërmjet aktuarëve të brendshëm bazuar në informacion statistikor si pritshmëria e jetës, treguesit ekonomike, inflacioni etj. të vëna në dispozicion nga Instituti Shqiptar i Statistikave.
Rezerva për rrezikun e paskaduar
Rezerva për rrezikun e paskaduar krijohet atëherë kur vlera e pritshme e dëmit dhe e shpenzimeve që e shoqërojnë atë i atribuohet periudhave të paskaduara të policave në fuqi në datën e bilancit, tejkalon provigjionin e primeve të pafituara të lidhura me polica të tilla. Grupi ka krijuar një provigjion për rrezikun e mundshëm domethenes të paskaduar në segmentin e biznesit jo-jetë.
Aktivet nga risiguruesi
Grupi çedon primet e sigurimit ne aktivitetet e tij normale për të limituar humbjet e mundshme lindur nga risqe të lidhura me MTPL, Prona, Karton Jeshil dhe Përgjegjësitë.
Ky risigurim përfshin marrëveshjet e tejkalimit të humbjeve dhe marrëveshjet fakultative në linjat e biznesit për pasurinë dhe tejkalimin e humbjeve nga (kartoni jeshil, pasuria, mallra ne udhëtim) ose mbi bazat plus dhe raportit te kuotave. Vetëm kontratat që japin arsye të një transferimi domethënës risku dhe risk kohor janë kontabilizuar si sigurime. Aktivet dhe detyrimet që rrjedhin nga ri sigurimi i çeduar janë paraqitur te veçuara. Marrëveshjet e risigurimit nuk lehtësojnë Grupin nga detyrimet te drejtperdrejta të saj ndaj policë mbajtësve. Detyrimet risiguruese përfshijnë llogaritë të pagueshme për kontratat risiguruese të jashtme dhe janë njohur si shpenzim bazuar në të gjithë shumën e rënë dakord me risiguruesin. Përfitimet e rimbursuara janë paraqitur në pasqyrën e të ardhurave dhe në pasqyrën e pozicionit financiar në baza bruto.
Të ardhurat e pritshme nga ri sigurimi janë paraqitur veçmas si aktive në pasqyrat financiare. Risigurimi trajtohet në mënyrë të ngjashme me dëmet pezull. Risigurimi dhe rikuperimet e tjera janë vlerësuar në mënyrë të ngjashme me vlerësimin e dëmeve të pazgjidhura në pajtim me shumat që lidhen me kontratat e sigurimit themelor dhe në përputhje me kushtet e kontratës së risigurimit.
Aktivet e risigurimit përfshijnë shuma te lidhura me kompanitë risiguruese për demet, shpenzimet e trajtimit te dëmeve, dhe primeve të pafituara te ceduara.
Aktivet e sigurimit janë objekt i testimit të zhvlerësimit. Zhvlerësimi i aktiveve është objektiv nëse ka evidence të mjaftueshme që Grupi nuk do të jetë i aftë të marrë shumat nga risiguruesit. Nëse ka evidencë të zhvlerësimit, shuma kontabël e aktivit të risiguruar zvogëlohet në shumën e tij të rikuperueshme dhe humbja nga zhvlerësimi njihet si një shpenzim në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve.
INSIG sh.a. 16
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
Njohja dhe matja e kontratave (vazhdim)
Shumat e rikuperueshme nga risigurimi për segmentin e biznesit Shqiptar janë aprovuar nga Autoriteti i Mbikëqyrjes se Sigurimeve me 30 Mars 2011 ne përputhje me Nenin 101 te Ligjit “Për veprimtarinë e sigurimit, risigurimit dhe ndërmjetësimit ne sigurime dhe risigurime” Nr. 9267 date 29 Korrik 2004, dhe Nenin 14 te Ligjit “Mbi organizimin dhe funksionimin e Autoritetit Mbikëqyrës te Sigurimeve” Nr.9268 date 29 Korrik 2004.
Testi i mjaftueshmërise së rezervave
Në çdo datë të bilancit kontabël Grupi kryen testimin për tu siguruar për mjaftueshmërinë e rezervave të dëmeve. Testimet kryesore që kryhen janë Analiza e Raportit të Dëmeve dhe Analiza e Zhvillimit të Provigjioneve të Dëmeve.
Analiza e Raportit të Dëmeve kryhet çdo vit në pjesën më të madhe të linjave të biznesit individualisht. Llogaritja behet mbi dëmet vetëm kur dëmet përfshijnë koston e marrjes në sigurim dhe kosto të tjera të jashtme të lidhura me dëmin.
Në kryerjen e kësaj analize Grupi merr në konsideratë parashikimet aktuale të flukseve monetare dalëse. Grupi nuk i skonton këto flukse monetare të parashikuara sepse shumica e dëmeve priten të paguhen brenda vitit.
Në vazhdim, Grupi kryen një analizë vjetore të zhvillimit të provigjionimit të dëmeve për vlerësimin e metodologjisë së provigjionimit. Kjo analizë kryhet mbi RBNS dhe IBNR në baza individuale dhe të kombinuara. Në rast se analiza shfaq mospërputhje të madhe, korrigjimet e duhura bëhen me metodën e rezervës.
Nëse identifikohet një mospërputhje, ajo do ti ngarkohet menjëherë shpenzimeve duke krijuar një rezervë risku të paskaduar nga humbjet e ardhura nga Testi i Mjaftueshme risë së Rezervave.
Sigurimi i jetës Provigjioni i sigurimit të jetës testohet në çdo datë raportimi përkundrejt përllogaritjes së fluksit të parave në të ardhmen duke përdorur supozime te qëndrueshme dhe të sakta për të gjithë faktorët: primet e ardhshme, kthimet nga investimet e vdekshmërisë, gabimet, falimentimet, garancitë, bonuset për mbajtësit e policave, shpenzimet si dhe opsionet e ushtrimit të mbajtësit të policës. Për këtë qëllim grupi përdor përllogaritjen e vlerës aktuale të të ardhurave që priten (“PVFP”) me metodën e vlerës së vendosur, e cila është firmosur dhe aprovuar nga kompania mëmë. Aty ku të dhënat e besueshme të tregut janë të disponueshme, supozimet vijnë si rrjedhojë e vëzhgimit të çmimeve të tregut.
Supozimet që nuk mund të jenë besueshmërisht të nxjerra nga vlerat e tregut janë bazuar në përllogaritjen e vlerave aktuale duke iu referuar modeleve të brendshme të vet Grupit dhe publikimeve të disponueshme (p.sh. informacioni i publikuar nga Rregullatori i Sigurimeve për demografinë).
Për shkak të nivelit të pasigurisë në lidhje me zhvillimet e ardhshme të tregut të sigurimeve dhe portofolit të Grupit, Grupi përdor marzhin për rrezikun dhe pasigurinë të lidhur me testin e mjaftueshmërisë së detyrimeve. Supozimet për inputet rifreskohen çdo vit bazuar në eksperiencën më të fundit. Metodologjia e testimit merr në konsideratë vlerësimin aktual të të gjithë flukseve të ardhshme të parave të kontraktuara. Kjo metodologji mundëson përcaktimin sasior të bashkëveprimit midis gjithë faktorëve të rrezikut. Supozimet rishikohen çdo vit. Supozimet kryesore që përdoren janë:
INSIG sh.a. 17
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
Njohja dhe matja e kontratave (vazhdim)
Vdekshmëria Vdekshmëria zakonisht bazohet në të dhënat që merren nga INSTAT dhe përmirësuar nga Grupi bazuar në hetimet statistikore të eksperiencës së vdekshmërisë që ka Grupi si dhe nga partnerët risigurues. Supozimet për vdekshmërinë dhe sëmundshmërinë rregullohen nga marzhi i rrezikut dhe i pasigurisë.
Shpenzimet Vlerësimet për rinovimet e ardhshme dhe shpenzimet e mirëmbajtjes të përfshira në testin e mjaftueshmërisë vijnë nga eksperienca aktuale e Grupit. Për periudhat e ardhshme fluksi i parave i shpenzimeve është rritur nga një faktor i njëjtë me vlerësimin e Grupit për vlerësimin vjetor të inflacionit.
Pritshmëria për kthimet nga investimet dhe norma e zbritjes Kthimet e ardhshme nga investimet janë përllogaritur duke përdorur normat e interesit pa risk nga bonot e thesarit të qeverisë.
Sigurimi i jo-jetës Ndryshe nga sigurimi i jetës, detyrimet e sigurimeve që lidhen me sigurime jo-jetë përllogariten duke përdorur supozime aktuale (jo historike).
Testi i mjaftueshmërisë së detyrimeve për sigurime jo-jetë është i limituar me kontratat ekzistuese që nuk kanë mbaruar. Kjo realizohet duke krahasuar vlerën e pritur të deklarimeve dhe shpenzimeve që i përkasin periudhave të pambaruara të policave në fuqi Në datën e raportit me vlerën e primeve të pafituara në lidhje me polica të ngjashme pas zbritjes së kostos së shtyrë të blerjes. Fluksi i pritur nga deklaratat dhe shpenzimet vlerësohet duke iu referuar eksperiencës së mbarimit të një pjese të kontratës, e rregulluar kjo me humbjet me peshë individuale të cilat nuk priteshin të përsëriteshin.
Testi kryhet me grupet e produktit të cilat përfshijnë kontratat e sigurimit që kanë profil të ngjashëm rreziku.
Për pensionet vjetore, supozimet e përdorura për të vendosur rezervat në bilanc përfshijnë të gjitha flukset e ardhshme të parave me ndryshimet që njihen menjëherë në pasqyrën e të ardhurave. Si përfundim nuk ka nevojë që testi i mjaftueshmërisë së detyrimeve të kryhet.
Fitimet ose humbjet si edhe detyrimet e sigurimeve janë zëra kryesisht të ndjeshëm ndaj ndryshimeve në tregues si në normat e vdekshmërisë, normat e shpenzimeve, zbritjet që mund ti bëhen produkteve si “jeta me kursim”; tregues ku bazohemi për llogaritjen e vlerës së duhur të detyrimeve të sigurimeve që ndikon edhe në llogaritjen e testimit mjaftueshmërisë së detyrimeve.
Në sigurimet e produkteve jo-jetë treguesit me ndikimin më të madh mbi detyrimet e Grupit lidhen me çështje ligjore të shkaktuar nga të siguruar me polica TPL. Kërkesat e gjykatave lidhur me këto detyrime janë të ndjeshme ndaj zhvillimeve ligjore, juridike, politike, ekonomike dhe sociale. Menaxhimi beson se nuk do të ishte efiçente nga ana praktike, të përcaktohet ndjeshmëria e rezervës ndaj ndryshueshmërisë së faktorëve të sipërpërmendur.
2.8 Shpenzimet e marrjes ne sigurim
Shpenzimet e marrjes në sigurim përcaktohen si kosto që rrjedhin nga blerja e kontratave të reja të sigurimit, duke përfshirë edhe kostot, të tilla si komisionet e blerjes dhe kostot e krijimit të dokumentit të sigurimit dhe pjesën e shpenzimeve administrative që lidhen me procesin e propozimit dhe emetimit të policave. Shpenzimet e marrjes në sigurim amortizohen në përputhje me primet e nënshkruara të cilat janë të pafituara në datën e bilancit. Pjesa e paamortizuar njihet si një kundër-llogari ndaj rezervës së primit të pafituar (referoju shënimit 2.7).
INSIG sh.a. 18
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
2.9 Konvertimi nga monedhat e huaja
Monedha funksionale dhe e prezantimit
Zërat e përfshirë në pasqyrat financiare të njësive të Kompanise janë matur duke përdorur monedhën kryesore ekonomike të vendit ku operon njësia (monedha funksionale). Pasqyrat financiare janë paraqitur në Lekë, që është dhe monedha funksionale e Grupit.
Transaksionet dhe tepricat e llogarive
Në përgatitjen e pasqyrave financiare të kompanive individuale, transaksionet në monedhë të ndryshme nga monedha funksionale e njësisë (monedhat e huaja) regjistrohen me kurset e këmbimit në datën e transaksionit. Në çdo datë bilanci, aktivet dhe detyrimet monetare në monedhë të huaj rivlerësohen me kurset e datës së Pasqyrës se Pozicionit financiar. Diferencat nga këmbimet valutore njihen në fitim ose humbje të periudhës në të cilën ndodhin. Aktivet dhe detyrimet jo monetare që janë matur në terma të kostos historike në valutë të huaj janë konvertuar me kursin në datën e transaksionit. Aktivet dhe detyrimet jo monetare në valutë të huaj që janë sipas vlerës së drejtë janë konvertuar në valutë funksionale me kurset e këmbimit në datat kur është përcaktuar vlera e drejtë.
Operacionet jashtë vendit
Rezultati dhe pozicioni financiar i degës ne vend te huaj qe ka një monedhe funksionale te ndryshme nga monedha e pasqyruar janë përkthyer si vijon:
Aktivet dhe detyrimet e çdo Pasqyre te pozicionit financiar te paraqitur janë përkthyer me kurset e këmbimit te mbylljes ne ditën e Pasqyrës se pozicionit financiar.
Te Ardhurat dhe shpenzimet për çdo Pasqyre gjithëpërfshirëse te te ardhurave janë përkthyer me kursin mesatar (përveç se ne rastin kur kjo mesatare nuk është vlerësimi i pranueshëm i efekteve kumulative te kurseve te këmbimit ne ditën e transaksionit, ne këtë rast te ardhurat dhe shpenzimet janë te përkthyera me kursin e ditës se transaksionit); dhe te gjitha diferencat qe rezultojnë nga diferencat e kursit do te njihen si te tjera te ardhura gjithëpërfshirëse.
Kur një pjesëmarrje në monedhë të huaj çregjistrohet, pjesërisht ose në tërësi, vlera përkatëse në rezervën e konvertimit në monedhë të huaj transferohet në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve.
Monedhat e huaja me të cilat Grupi vepron më shumë janë: Euro (Euro), US Dollar (USD), Pound Britanik (GBP) dhe Dinar i Maqedonisë (MKD). Kurset e këmbimit të përdorura për konvertim më 31 Dhjetor 2010 dhe 2009 janë si më poshtë:
31 Dhjetor 2010 31 Dhjetor 2009
Mbyllje Mbyllje Dollari Amerikan (USD) 104.00 95.81 Njësia monetare e EU (Euro) 138.77 137.96 Dinari Maqedonas (MKD) 2.25623 2.25523
2.10 Raportimi sipas segmenteve
Grupi raporton informacion bazuar ne segmentet e biznesit dhe gjeografike. Një segment i biznesit është një grup i aktiveve dhe operacioneve që ofrojnë produkte apo shërbime që kanë ekspozim ndaj rreziqeve të ndryshme në krahasim me segmente të tjera të biznesit. Një segment gjeografik është një grup i aktiveve dhe operacioneve që kanë ekspozime të ndryshme të rrezikut për shkak të mjedisit ekonomik brenda të cilit veprojnë, në kontrast me segmente të tjera gjeografike.
Biznesi i jetës i referohet përfitimit të pagesës së një shume parash qoftë gjatë periudhës që personi është gjallë ashtu edhe kur personi i siguruar ka vdekur. Policat afatgjata të biznesit kanë një jetëgjatësi prej më shumë se 5 vjet dhe i japin të siguruarit një vlerë të dorëzimit të policës.
INSIG sh.a. 19
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
Raportimi sipas segmenteve (vazhdim)
Siguruesi ka aftësi të kufizuar, ose nuk ka aftësi të rivendosë primin dhe është i detyruar të vazhdojë të mbulojë të siguruarin, nëse ky i fundit vazhdon të paguajë primin. Për më tepër, biznesi jetë përfshin edhe sigurim jete me afat të shkurtër e jo të rinovueshëm, aksidente personale dhe kontrata sigurimi shëndetësore.
Bizneset e jo-jetës i referohen produkteve të pronës ose produkte te tjera rastësore që përgjithësisht sigurojnë një mbulim rreziku për një vit ose më pak. Policat e jo-jetës nuk lejojnë një vlerë dorëzimi. I siguruari është i lirë të ndryshojë primet në fund të periudhës së policës përkatëse ose të kërkojë rinovimin e kontratës.
2.11 Njohja e të ardhurave
Primet
Politikat kontabël lidhur me te ardhurat nga kontratat e sigurimit janë paraqitur ne shënimin 2.7.
Te ardhurat nga investimi
Të ardhurat nga investimet përfaqësojnë të ardhura nga aktivet financiare dhe njihen në pasqyrën gjithëpërfshirëse të të ardhurave me metodën e interesit efektiv. Norma e interesit efektiv është norma e aktualizimit që barazon flukset që vlerësohen të arkëtohen në të ardhmen përgjatë jetëgjatësisë së aktivit ose detyrimit financiar (ose për një periudhë më të shkurtër kur kjo është e përshtatshme) me vlerën e mbartur të aktivit ose detyrimit financiar. Norma efektive e interesit vendoset kur aktivi ose detyrimi financiar njihet fillimisht në pasqyra financiare dhe nuk rishikohet në mënyrë të vazhdueshme.
2.12 Shpenzimet
Shpenzimet operative
Shpenzimet operative njihen kur ato ndodhin.
Kostot e financimit
Kostot financuese neto përfshijnë interesin e pagueshëm mbi huatë i llogaritur duke përdorur metodat e normave të interesit efektiv dhe njihet në pasqyrën gjithëpërfshirëse të të ardhurave.
2.13 Perfitimet e punonjësve
Kontributet e detyrueshme të sigurimeve shoqërore
Grupi paguan vetëm kontributet e detyrueshme të sigurimeve shoqërore të cilat u sigurojnë punonjësve përfitime pensioni pas shkëputjes nga puna. Autoritetet lokale janë përgjegjëse për të përcaktuar kufirin e vendosur minimal për pensionet në vendet përkatëse sipas një plani të përcaktuar kontributesh pensioni. Kontributet e Grupit për planin e pensionit paraqiten në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve kur ndodhin.
Leja vjetore e paguar
Grupi njeh si detyrim shumën e pa skontuar të kostove të parashikuara në lidhje me lejen vjetore që pritet të paguhet në shkëmbim të shërbimeve të punonjësve për periudhën e përfunduar.
2.14 Pagesat e qerave operative
Pagesat e bëra për qiratë operative njihen në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve në bazë lineare për të gjithë periudhën e qerasë. Nxitësit e qerasë të përfituar njihen në pasqyrë si pjesë integrale e shpenzimit total të qerasë.
INSIG sh.a. 20
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
2.15 Instrumentet financiare
Grupi i klasifikon investimet e tij sipas kategorive te mëposhtme: aktive financiare me vlere te drejte përmes fitimit dhe humbjes, huate dhe te arketueshmet, aktive financiare te mbajtura deri ne maturim dhe aktive financiare te disponueshme për shitje. Klasifikimi varet nga qëllimi për te cilin janë blere këto aktive. Drejtimi përcakton klasifikimin e aktiveve te tij ne njohjen fillestare dhe i rivlerëson ato ne çdo date raportimi.
(a) Aktivet financiare me vlerë të drejtë përmes fitimit ose humbjes
Kjo kategori ka dy nen-kategori: aktive finaciare te mbajtura për shitje dhe ato te dizenjuara me vlerën e drejte përmes fitimit dhe humbjes qe ne njohjen fillestare. Një aktiv financiar është i klasifikuar ne kategorinë e “aktiveve financiare me vlere te drejte përmes fitimit” qe ne fillim nëse është blere me qellim për t‟u shitur ne një periudhe afat – shkurtër, nëse është pjese e një portofoli te aktiveve financiare për te cilat ka te dhëna për përfitim afatshkurtër, ose nëse është përcaktuar kështu nga drejtuesit e Grupit. Grupi nuk ka asnjë aktiv te klasifikuar ne këtë kategori në ditën e raportimit.
(b) Huatë dhe të arkëtueshmet
Huate dhe te arketueshmet janë aktive financiare jo derivative me pagesa fikse ose te përcaktuara qe nuk janë te kuotuara ne një treg aktiv letrash me vlere përveç atyre qe Grupi do ti shesi ne një periudhe afat – shkurtër ose i ka klasifikuar si aktive financiare me vlerë të drejtë përmes fitimit ose si gati për shitje . Huate dhe te arketueshmet janë njohur fillimisht me vlere te drejte dhe me pas janë vlerësuar me kosto te amortizuar duke përdorur metodën e interesit efektiv minus provigjionet për zhvlerësim. Një provigjion për zhvlerësim i huave dhe te arketueshmeve përcaktohet kur ka kushte objektive se Grupi nuk do te jete ne gjendje te mbledh shumat e kërkuara te përcaktuara ne termat fillestar. Te arketueshmet qe lindin nga kontratat e sigurimit janë te klasifikuara ne këtë kategori dhe rishikohen për zhvlerësimin si pjese e rishikimit për zhvlerësim qe i behet huave dhe te arketueshmeve.
(c) Aktivet financiare te mbajtura deri në maturim
Aktivet financiare te mbajtura deri ne maturim janë aktive financiare jo derivative me pagese fikse ose te përcaktuar dhe maturitet te pandryshueshëm, përveç atyre qe klasifikohen si hua dhe te arketueshme, te cilat drejtimi i Grupit ka qëllimin dhe mundësinë për t‟i mbajtur deri ne maturim. Këto aktive njihen fillimisht me vlere te drejte dhe me pas vlerësohen me kosto te amortizuar duke përdorur metodën e interesit efektiv minus provigjionet për zhvlerësim. Një provigjion për zhvlerësimin e letrave me vlere te borxhit qe mbahet deri ne maturim përcaktohet kur ekzistojnë kushte objektive se Grupi nuk do te jete ne gjendje te mbledhë shumat e arketueshme te përcaktuara ne termat fillestar.
(d) Aktivet financiare te disponueshme për shitje
Aktivet financiare te disponueshme për shitje janë aktive financiare jo derivative qe janë te klasifikuara ne këtë kategori ose qe nuk janë te klasifikuara ne asnjë kategori tjetër. Grupi nuk ka asnjë aktiv te klasifikuar ne këtë kategori në ditën e raportimit.
Njohja fillestare dhe c ‘regjistrimi
Blerjet dhe shitjet ne mënyre te rregullt te aktiveve financiare njihen në ditën e tregtimit, dita në të cilën Grupi angazhohet ne blerjen ose shitjen e aktivit. Aktivet financiare janë njohur fillimisht me vlerën e drejtë plus, dhe në rastin e të gjitha aktiveve financiare qe nuk mbahen me vlerën e drejtë përmes fitimit ose humbjes, kostot e transaksionit që janë te lidhura drejtpërdrejt me blerjen e tyre. Aktivet financiare të mbajtura me vlerën e drejtë përmes fitimit ose humbjes, njihen fillimisht me vlerën e drejtë, dhe kostot e transaksionit janë shpenzuar në pasqyrën e te ardhurave dhe shpenzimeve. Aktivet financiare c „regjistrohen, kur të drejtat për të përfituar flukse te mjeteve monetare prej tyre kane skaduar ose kur ato janë transferuar dhe Grupi ka transferuar ne mënyre thelbësore të gjitha rreziqet dhe përfitimet e pronësisë mbi aktivin.
INSIG sh.a. 21
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
Instrumentet financiare (vazhdim)
Matja ne vijim Aktivet financiare te disponueshme për shitje dhe aktivet financiare me vlerën e drejtë përmes fitimit ose humbjes maten edhe më pas me vlerën e drejtë. Huatë, të arkëtueshmet, dhe investimet e mbajtura deri në maturim maten me koston e amortizuar duke përdorur metodën e interesit efektiv. Fitimet dhe humbjet e realizuara dhe te parealizuara që rrjedhin nga ndryshimet në vlerën e drejtë të "aktiveve financiare me vlerën te drejtë përmes fitimit ose humbjes" janë të përfshira në pasqyrën e te ardhurave dhe shpenzimeve në periudhën në të cilën ato lindin. Fitimet dhe humbjet e parealizuara që rrjedhin nga ndryshimet në vlerën e drejtë të letrave me vlerë jo-monetare te klasifikuara si aktivet financiare gati për shitje janë njohur në kapital. Kur letrat me vlerë të klasifikuara si aktive financiare për shitje janë shitur ose zhvlerësuar, rregullimet e akumuluara te vlerës së drejtë përfshihen në pasqyrën e te ardhurave dhe shpenzimeve si fitim ose humbje neto nga aktivet financiare.
Fitimet ose humbjet që rezultojnë nga ndryshimet në vlerën e drejtë ne kategorinë e "aktiveve financiare me vlerën e drejtë përmes fitimit ose humbjes' janë paraqitur në pasqyrën e te ardhurave dhe shpenzimeve në periudhën në të cilën ato lindin. Ndryshimet në vlerën e drejtë të letrave me vlerë monetare dhe jo-monetare te klasifikuara si aktivet financiare gati për shitje janë njohur në kapital.
Kur letrat me vlerë të klasifikuara si aktive financiare për shitje janë shitur ose zhvlerësuar, rregullimet e akumuluara te vlerës së drejtë përfshihen në pasqyrën e te ardhurave dhe shpenzimeve si fitim ose humbje neto nga aktivet financiare.
Interesi nga aktivet financiare gati për shitje llogaritet duke përdorur metodën e interesit efektiv dhe është njohur në pasqyrën e te ardhurave dhe shpenzimeve. Dividentët nga aktivet financiare gati për shitje janë njohur në pasqyrën e te ardhurave dhe shpenzimeve kur e drejta e kompanisë për të marrë pagesa është përcaktuar. Të dy rastet e mësipërm janë përfshire në rreshtin e të ardhurave nga investimet.
Vlera e drejtë e aktiveve te kuotuara është bazuar në çmimet e ofertës aktuale. Në qoftë se tregu për një aktiv financiar nuk është aktiv, Grupi e përcakton vlerën e drejtë duke përdorur teknika të ndryshme vlerësimi. Këto përfshijnë përdorimin e transaksioneve në kushte tregu, referenca për instrumente të tjera që janë në thelb te njëjta, analiza e skontimit te flukseve monetare, etj.
Netimi i instrumenteve financiare
Aktivet dhe detyrimet financiare raportohen te netuar në pasqyrat e pozicionit financiar vetëm kur ekziston një e drejtë ligjërisht e zbatueshme për të netuar shumat e njohura dhe ka një qëllim për t‟i mbajtur ato mbi bazë neto, ose kur njihet aktivi dhe te shlyhet detyrimi në të njëjtën kohë.
2.16 Aktivet afatgjata materiale
Njohja dhe matja
Aktivet Afatgjata Materiale paraqiten me koston e tyre të blerjes ndërsa ato të blera përpara datës 31 Dhjetor 1997 mbahen me vlerën e rivlerësimit në 31 Dhjetor 1997. Metodologjia e aplikuar për të rritur koston dhe amortizimin e akumuluar është me koeficiente që varionin nga 1.1 në 16.3. Teprica rezultuese nga rivlerësimi kreditohej direkt në kapital. Kur pjese te një aktivi kane jetëgjatësi te ndryshme te dobishmërisë, ato njihen si aktive te ndara (komponentë te rëndësishëm) te aktiveve afatgjata materiale.
Kostoja historike përmban shpenzime qe lidhen drejt për drejt me blerjen e aktivit afat-gjate.
Fitimet dhe humbjet nga shitja përcaktohen duke krahasuar te ardhurat nga shitja me vlerën kontabël dhe njihen si “Te tjera (shpenzime)/te ardhura)” ne pasqyrën e te ardhurave dhe shpenzimeve.
INSIG sh.a. 22
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
Aktivet afatgjata materiale (vazhdim)
Kostot e mëvonshme
Kostot ne vazhdim përfshihen ne vlerën e aktivit ose njihen si një aktiv i veçantë vetëm kur është e mundshme qe përfitime te ardhshme do te rrjedhin nga ky aktiv dhe kostoja mund te matet ne mënyre te besueshme. Vlera kontabël e pjesës së zëvendësuar nuk njihet. Të gjitha riparimet dhe mirëmbajtja i ngarkohen fitimit dhe humbjes se periudhës financiare në të cilën ato kryhen.
Amortizimi
Amortizimi për ndërtesat dhe përmirësimet ne infrastrukture llogarite dhe amortizimi i aktiveve te tjera materiale afatgjata llogaritet mbi vlerën e mbetur kontabël deri ne përfundim te jetës te aktivit. Toka dhe aktivet në proces nuk amortizohen.
Amortizimi vjetor i aktiveve afatgjata materiale sipas jetëgjatësisë se dobishme të parashikuar për periudhën e mëparshme dhe aktuale paraqitet si më poshtë:
31 Dhjetor 2010 31 Dhjetor 2009
Ndërtesat dhe përmirësimet në infrastrukturë 5% 5%
Makineri dhe pajisje 20% 20%
Pajisje zyre 20% to 25% 20% to 25%
Mjete motorike 20% to 25% 20% to 25%
Mobilje 20% to 25% 20% to 25%
Vlera e mbetur dhe jetëgjatësia e aktiveve afatgjata materiale shqyrtohet, dhe rregullohet nëse është e përshtatshme, në çdo date te Pasqyrës se pozicionit financiar (shiko Shënimin 2.17(c)).
2.17 Humbjet nga zhvlerësimet
(a) Aktivet financiare të mbajtura me koston e amortizuar
Në çdo date të Pasqyrës së pozicionit financiar Grupi vlerëson nëse ka prova objektive që aktivet financiare ose një grup i aktiveve financiare është zhvlerësuar. Një aktiv financiar ose grup aktivesh financiare zhvlerësohet dhe humbjet nga zhvlerësimi njihen vetëm nëse ekzistojnë prova objektive te zhvlerësimit si rezultat i një ose më shumë ngjarjeve që kanë ndodhur pas njohjes fillestare te aktivit (një 'ngjarje humbje') dhe ngjarja e humbjes (ose ngjarjet) ka ndikim në flukset e ardhshme te vlerësuara të aktivit financiar ose te një Grupi aktivesh financiare qe mund të vlerësohet me besueshmëri.
Dëshmi objektive që një aktiv financiar ose grup aktivesh është zhvlerësuar përfshin të dhëna të vazhdueshme që vijnë në vëmendjen e Grupit në lidhje me ngjarjet e mëposhtme:
a) Vështirësi të konsiderueshme financiare të emetuesit ose të debitorit;
b) Shkelja e kontratës, si vonesa ne pagesa e penalitete;
c) Është e mundshme që emetuesi ose debitori do të hyjë ne proces falimentimi ose riorganizime të tjera financiare;
d) Zhdukja e një tregu aktiv për aktivin financiar për shkak të vështirësive financiare, ose
e) Të dhëna të vazhdueshme që tregojnë se ka një rënie të matshme në vlerësimin e flukseve te ardhshme monetare nga një grup i aktiveve financiare që nga njohja fillestare e tyre, megjithëse rënia ende nuk mund të identifikohet specifikisht me një aktiv financiar të Grupit, duke përfshirë:
Ndryshimet jo te favorshme në statusin e pagesës se emetuesit ose të debitorit në
Kompani, ose
INSIG sh.a. 23
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
Humbjet nga zhvlerësimet (vazhdim)
Kushte ekonomike kombëtare apo lokale ekonomike që lidhen me mos pagesën e
aktivit të Grupit
Ne fillim, Grupi konsideron nëse ekzistojnë prova objektive individuale te zhvlerësimit për
aktivet financiare dhe janë individualisht te konsiderueshme. Nëse Grupi përcakton se nuk
ka prova objektive te zhvlerësimit për një aktiv financiar te testuar individualisht, i
konsiderueshëm apo jo, e bashkon aktivin ne një grup aktivesh financiare me risk krediti te
njëjte dhe ne mënyre kolektive i teston për zhvlerësim. Aktivet qe janë te testuar ne mënyre
individuale dhe për te cilat një humbje nga zhvlerësimi ekziston ose vazhdon te njihet nuk
bashkohen me aktivet e tjera qe testohen ne mënyre kolektive.
Nëse ekziston evidencë objektive që një humbje nga zhvlerësimi është krijuar për huatë dhe te arketueshmet ose nga aktivet financiare te mbajtura deri ne maturitet qe mbahen me kosto te amortizuar, shuma e humbjes matet si diference midis vlerës kontabël të aktivit dhe vlerës aktuale të flukseve te ardhshme monetare te vlerësuara (duke përjashtuar humbjet e ardhshme të kredisë që kanë ndodhur) te skontuara me normën fillestare te interesit efektiv të aktivit financiar. Vlere kontabël e aktivit zvogëlohet nëpërmjet përdorimit të një llogarie rezerve, dhe shuma e zhvlerësimit njihet në fitim ose humbje. Nëse një investim i mbajtur ne maturim ose një hua ka një normë të ndryshueshme të interesit, norma e skontimit për matjen e zhvlerësimit është norma aktuale efektive e interesit e përcaktuar sipas kontratës.
Si praktike e njohur, Grupi mund të masë zhvlerësimin e një instrumenti financiar në bazë të vlerës së drejtë duke përdorur një çmim te observuar te tregut.
Për qellim te testimit kolektiv për zhvlerësim, aktivet financiare grupohen sipas karakteristikave te ngjashme te riskut te kreditit (p.sh., ne baze te procesit te vlerësimit te kompanise qe konsideron llojin e aktivit, industrinë, pozicionin gjeografik, statusin e pagesave, dhe faktorë te tjerë te lidhur).
Këto karakteristika janë të rëndësishme për vlerësimin e flukseve monetare të ardhshme për grupe te tilla aktivesh duke qenë tregues i aftësisë së emetuesit për të paguar të gjitha shumat sipas kushteve kontraktuare të instrumentit të borxhit nen vlerësim.
Në qoftë se në një periudhë të mëvonshme, shuma e humbjes nga zhvlerësimi zvogëlohet dhe zvogëlimi mund të lidhet objektivisht me ngjarje që ndodhin pasi zhvlerësimi ishte njohur (të tilla si përmirësimi i indeksit te kreditit), humbja e njohur më parë nga zhvlerësimi ndryshohet duke rregulluar llogarinë e rezervës. Shuma e ndryshimit njihet ne pasqyrën e te ardhurave dhe shpenzimeve.
(b) Aktivet financiare të mbajtura me vlerën e drejtë
Grupi vlerëson në çdo datë te Pasqyrës se pozicionit financiar nëse ka evidencë objektive që një aktiv financiar gati për shitje është zhvlerësuar, duke përfshirë në këtë rast instrumentet e kapitalit gati për shitje qe kane një rënie të konsiderueshme ose të zgjatur në vlerën e drejtë të letrës me vlere nën koston e saj. Nëse ndonjë evidencë e tillë ekziston për aktivet financiare gati për shitje, humbja kumulative – e matur si diferencë midis kostos së blerjes dhe vlerës aktuale të drejtë, duke zbritur humbjet nga zhvlerësimi për aktivin financiar te njohur më parë në pasqyrën e te ardhurave dhe shpenzimeve - hiqet nga kapitali dhe njihet si fitim ose humbje. Humbjet nga zhvlerësimet të njohura në pasqyrën e te ardhurave dhe shpenzimeve si fitim ose humbje për instrumentet e kapitalit nuk mund te stornohen me pas. Humbja nga zhvlerësimi mund te stornohet ne pasqyrën e te ardhurave dhe shpenzimeve, në qoftë se në një periudhë të mëvonshme vlera e drejtë e një instrumenti të borxhit të klasifikuar si gati për shitje rritet dhe rritja mund të lidhet objektivisht me ngjarje që ndodhin pas humbjes nga zhvlerësimi qe është njohur në pasqyrën e te ardhurave dhe shpenzimeve.
INSIG sh.a. 24
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
Humbjet nga zhvlerësimet (vazhdim)
(c) Rënia në vlerë e aktiveve të tjera jo-financiare
Aktive që kanë një jetë të dobishme të pafundme, për shembull tokë, nuk janë subjekt
amortizimi dhe janë testuar çdo vit për zhvlerësim. Aktivet që janë subjekt amortizimi janë
rishikuar për zhvlerësim sa herë që ngjarje apo ndryshime në rrethanat tregojnë se vlera
kontabël nuk mund të jetë e rikuperueshme. Një humbje nga zhvlerësimi njihet ne masën qe
vlera kontabël e aktivit e tejkalon shumën e tij të rikuperueshme. Shuma e rikuperueshme
është vlera më e lartë midis vlerës së drejtë të aktivit minus kostot e shitjes dhe vlerës në
përdorim. Për qëllime të vlerësimit të zhvlerësimit, aktivet janë të grupuara në nivelet më të
ulëta për të cilat janë të identifikueshme veçmas flukse monetare (njësitë gjeneruese te Cash-
it).
2.18 Llogari te arketueshme nga sigurimi dhe te tjera
Llogaritë e arkëtueshme nga sigurimi përfshijnë shuma të arkëtueshme ndaj agjentëve dhe mbajtësve të kontratave të sigurimit. Nëse ka prova të dukshme se llogaritë e arkëtueshme nga sigurimi janë të zhvlerësuara, Grupi zvogëlon shumën e tyre nga sigurimi në mënyrë të përshtatshme dhe e njeh si humbje në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve. Llogaritë e arkëtueshme nga sigurimi llogariten me koston e tyre minus humbjet (shiko shënimin 2.17 (a)).
2.19 Detyrime për sigurime dhe të tjera
Llogaritë e pagueshme të sigurimit dhe të tjera mbahen me kosto.
2.20 Provigjionet
Një provigjion njihet në bilanc kur Grupi ka një detyrim aktual ligjor ose përfitues si rezultat i një ngjarje të shkuar dhe është e mundur që një fluks dalës përfitimesh ekonomike të kërkohet për të zgjidhur detyrimin. Provigjionet përcaktohen duke skontuar flukset e ardhshme të pritshme të parasë me një normë para-tatimit e cila pasqyron vlerësimin aktual të tregut të vlerës në kohë të parasë dhe aty ku është e përshtatshme rreziqet specifike të detyrimit.
2.21 Tatimet
Tatimi mbi fitimin është njohur në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve dhe paraqet shumën e tatimeve të pagueshme dhe të shtyra.
Tatimi aktual është tatimi i pritshëm i pagueshëm mbi fitimin e tatueshëm të vitit, i cili llogaritet duke përdorur normat e tatimeve në fuqi në datën e bilancit dhe ndonjë rregullim të tatimit të pagueshëm në lidhje me vitet e mëparshme. Fitimi fiskal ndryshon nga fitimi neto i raportuar në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve sepse përjashton zërat e të ardhurave dhe shpenzimeve që janë të tatueshme ose të zbritshëm në vitet e tjera dhe gjithashtu përjashton zërat e të ardhurave dhe shpenzimeve që nuk janë asnjëherë të tatueshme ose të zbritshëm.
Tatimi i shtyrë llogaritet duke përdorur metodën e detyrimeve të bilancit, duke siguruar diferencat e përkohshme midis vlerës së mbartur të aktiveve dhe detyrimeve për qëllime të raportimit financiar dhe shumave të përdorura për qëllime tatimi. Vlera e siguruar e tatimit të shtyrë bazohet në mënyrën e pritshme të realizimit ose shlyerjes së vlerës së mbetur të aktiveve dhe detyrimeve, duke përdorur normën e miratuar të tatimit në datën e përgatitjes së bilancit.
INSIG sh.a. 25
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
Tatimet (vazhdim)
Detyrimet e shtyra tatimore njihen për të gjitha diferencat e përkohshme dhe aktivet tatimore të shtyra njihen vetëm nëse është e mundur që në të ardhmen do të ketë përfitime fiskale kundrejt të cilave do të mund të shfrytëzohen diferencat e përkohshme. Aktivet tatimore të shtyra reduktohen kur nuk ka mundësi që përfitimet e lidhura tatimore do të realizohen.
Tatimi i shtyrë llogaritet me normën e taksës që është parashikuar për t‟u zbatuar në periudhën kur detyrimi paguhet ose aktivi të realizohet dhe ngarkohet në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve, përveç kur është i lidhur me zërat e ngarkuar direkt në te ardhurat e tjera gjithëpërfshirëse. Në të tilla raste tatimi i shtyrë është gjithashtu pjesë e te ardhurave të tjera gjithëpërfshirëse.
2.22 Gjykimet e rëndësishme kontabël dhe burimet kryesore të
pasigurisë në vlerësime
Grupi bën parashikime dhe supozime që ndikojnë në shumat e raportuara të aktiveve dhe detyrimeve për vitin e ardhshëm financiar. Parashikimet dhe gjykimet janë vazhdimisht të vlerësuara dhe bazohen në eksperiencat historike dhe faktorë të tjerë, duke përfshirë parashikimet e ngjarjeve të ardhshme që besohet se janë të arsyeshme dhe të përshtatshme sipas rrethanave. Rezultatet aktuale mund te ndryshojnë nga ato te parashikuara. Parashikimet dhe supozimet themelore rishihen mbi baza të vazhdimësisë. Inspektimet e parashikimeve kontabël njihen në periudhën në të cilën është inspektuar nëse inspektimi ndikon vetëm periudhën ose në periudhën e inspektimit dhe periudhat e ardhshme nëse inspektimi ndikon dhe periudhën aktuale dhe të ardhshme së bashku.
Dëmet dhe përfitimet e police mbajtësit
Parashikimi i detyrimeve më të fundit që vijnë nga dëmet nën kontratat e sigurimit është parashikimi kontabël më kryesor i Kompanise. Vendimet e Kompanise për humbjet e raportuara dhe të pa raportuara dhe krijimi i provigjioneve që rezultojnë dhe risigurimet e rikuperueshme rishikohen dhe rifreskohen çdo vit dhe rregullimet që rezultojnë nga ky rishikim reflektohen në të ardhura. Proçesi nuk mbështetet në supozimin se eksperiencat e shkuara, të rregulluara për efekt të zhvillimeve aktuale dhe tendencave të pritshme, janë një bazë e përshtatshme për parashikimin e ngjarjeve të ardhshme. Metodat e përdorura nga Grupi në përcaktimin e provigjioneve janë bazuar mbi kërkesat lokale të zbatueshme, megjithatë llogaritjet e aktuarëve janë bërë që të sigurojnë saktësinë e tyre. (shih shënimin 2.7).
2.23 Korrigjimi i gabimeve
Gabime mund të dalin në lidhje me njohjen, matjen, paraqitjen apo shënimet e elementeve të pasqyrave financiare, te zbuluara në periudhën e tanishme dhe nga rëndësia te tillë që nuk do të konsiderohen që pasqyrat financiare për një apo më shumë periudha paraprake ishin të besueshme në datën që pasqyrat financiare janë autorizuar dhe lëshuar. Shumat e rishpallur të cilat i referohen periudhave të mëparshme janë raportuar përgjatë rishpallje së tepricave fillestare të fondit dhe detyrimeve. Informatat krahasuese duhet të rishpallen, përveç nëse rishpallja e tillë nuk është e mundshme.
INSIG sh.a. 26
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
2.24 Transaksionet me palët e lidhura
Konsiderohen si palë të lidhura me një person të caktuar juridik ose fizik:
a) një aksioner i vetëm ose një grup i aksionareve në pronësi të paktën 20% të aksioneve të votimit, ose nëse zotërojnë një përqindje me të vogël, mund të ndikojnë në mënyrë të drejtpërdrejt ose të tërthortë në vendim-marrjen e këtij subjekti juridik;
b) çdo person tjetër juridik në të cilin njësia e parë juridike zotëron, direkt ose indirekt, jo më pak se 20% të aksioneve të votimit, ose nëse zotërojnë një përqindje më te vogël por mund te ndikojnë ne mënyre të drejtpërdrejte ose te tërthorte në vendim-marrjen e këtij subjekti juridik;
c) çdo person tjetër juridik, në të cilin një aksioner, ne mënyre të drejtpërdrejtë apo të tërthortë, zotëron më shumë se 30% të aksioneve të votimit dhe në të njëjtën kohë i njëjti aksioner zotëron, ne mënyre të drejtpërdrejtë apo të tërthortë, më shumë se 30% të aksioneve të personit te pare juridik;
d) një individ ose individëve të cilët kanë kontroll të drejtpërdrejtë ose të tërthortë, ose janë të kontrolluara nga, ose janë nën kontrollin e përbashkët të një personi juridik.
e) Anëtar te Bordit Drejtues, te Këshillit Mbikëqyrës apo te një tjetër bordi drejtues apo mbikëqyrës te personit juridik; dhe për sa i përket personave të mësipërm, çdo anëtar i ngushte i familjes apo te afërm duke përfshirë deri kushërinjtë e dytë.
2.25 Ngjarjet pas datës së bilancit
Ngjarjet pas datës së bilancit që ofrojnë informacion shtesë për pozicionin e Grupit në datën e Pasqyrës se pozicionit financiar (veprimet rregulluese), janë të reflektuara në pasqyrat financiare. Ngjarjet pas datës së bilancit që nuk janë ngjarje për veprime rregulluese janë pasqyruar në shënimet shpjeguese kur janë materiale.
2.26 Angazhime dhe detyrime të kushtëzuara
Detyrimet e kushtëzuara nuk njihen ne pasqyrat financiare. Ato pasqyrohen ne shënimet shpjeguese përveç rasteve kur mundësia e konsumimit te burimeve qe kane përfitime ekonomike është e ulet. Aktivet e kushtëzuara nuk njihen ne pasqyrat financiare por paraqiten ne shënimet sqaruese kur një hyrje e përfitimeve ekonomike është e mundshme.
Shuma e humbjes se kushtëzuar njihet si provigjion nëse është e mundshme qe ngjarje te ardhshme do te konfirmojnë provizionin, një detyrim njihet ne ditën e Pasqyrës se pozicionit financiar kur një vlerësim i pranueshëm i humbjes mund te behet ne mënyre te besueshme.
2.27 Vlerësimet dhe supozimet e rëndësishme kontabël
Në aplikimin e politikave kontabël të Grupit, kërkohet që drejtimi të bëjë gjykime, vlerësime, dhe supozime për vlerën e mbartur të aktiveve dhe detyrimeve që nuk janë të qarta nga burime të tjera. Vlerësimet dhe supozimet e bashkuara janë bazuar në eksperiencën historike dhe faktorëve te tjerë që janë konsideruar te përshtatshëm. Rezultatet aktuale mund të ndryshojnë nga këto vlerësime.
INSIG sh.a. 27
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
Vlerësimet dhe supozimet e rëndësishme kontabël (vazhdim)
Kontratat për sigurimin e jo-jetës
Grupi ofron shumë lloje sigurimi jo-jetë, kryesisht sigurime për mjetet motorike, pronat, detyrime, detare, ajrore, transporti, shëndetësore dhe aksidenti. Kontratat mund të jenë një vjeçare ose në vazhdimësi ku çdo palë ka të drejtën për të anulluar policën, përgjithësisht kjo bëhet duke njoftuar 15 ditë përpara. Pas kësaj Grupi është në gjendje të rivlerësojë rrezikun duke rishikuar primet në intervale kohore jo më të gjata se një vit. Gjithashtu, ka aftësinë të imponojë zbritje dhe të refuzojë deklarime mashtruese. Dëmet e ardhshme të sigurimeve janë burimi kryesor i pasigurisë që influencon vlerën dhe kohën e fluksit të ardhshëm të parave.
Vlera e pagesave të dëmeve është e limituar nga shuma e sigurimit e vendosur në policën e sigurimit. Burimi tjetër domethënës i pasigurisë së sigurimit jo-jetë vjen nga rregullimet e legjislacionit i cili i jep të drejtën mbajtësit të policës të raportojë dëmin përpara 24 orë nga data që mbajtësi i policës është në dijeni të pretendimit por jo më vonë se 5 vjet nga fillimi i vitit që pason vitin e ngjarjes. Kjo veçori është veçanërisht domethënëse në rast paaftësie të përhershme që vjen nga sigurimi për aksidente, për shkak të vështirësisë në vlerësimin e periudhës midis ndodhjes së ngjarjes dhe konfirmimit të efekteve të përhershme. Karakteristikat e llojeve të veçanta të sigurimeve, në qoftë se janë thellësisht të ndryshme nga veçoritë e përmendura më sipër, përshkruhen më poshtë:
(a) Sigurimi i mjeteve motorike Portofoli i mjeteve motorike të Grupit përfshin si sigurimin e detyrueshëm të palëve të treta (TPL) ashtu dhe sigurimin motorik (Kasko). Sigurimi i TPL mbulon deklarimet për dëmtime fizike dhe të pronës në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoni gjithashtu dhe deklarime jashtë këtyre territoreve të cilat shkaktohen nga mjete motorike të siguruara me sistemin e Kartonit Jeshil.
Deklarimet për dëmtimet e pronës të siguruara me TPL apo Kasko përgjithësisht raportohen dhe vendosen brenda një periudhe të shkurtër që ndodh aksidenti. Megjithatë, raportimi dhe pagesat që lidhen me deklarimet për dëmtime fizike kërkojnë më shumë kohë për tu finalizuar dhe janë më të vështira për tu vlerësuar. Dëme të tilla mund të jetë marrëveshje që paraqiten në formën e një shume të vetme të madhe ose pagesë vjetore. TPL rregullohen nga ligjet dhe rregullat në fuqi në vendet respektive, Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoni. Tarifat dhe pagesat minimale rregullohen nga legjislacioni. Mbajtësit e policave u jepet një bonus për rinovimin e policës së tyre atëherë kur plotësohen kushtet.
Sigurimi Kasko përfaqëson sigurime standarde për dëmtime; pagesa e dëmit varet nga shuma e sigurimit.
(b) Sigurimi i pronës
Kjo është gjerësisht e ndarë në segmentet industriale dhe individuale. Për linjën e segmentit industrial Grupi përdor teknikën e menaxhimit të rrezikut për të identifikuar rrezikun, për të analizuar humbjet dhe rrezikun dhe gjithashtu për të bashkëpunuar me risiguruesit. Sigurimi i pronës individuale përbëhet nga sigurimi i ndërtesës së banimit dhe sigurimi i pajisjeve të shtëpisë. Deklarimi i dëmit zakonisht është i menjëhershëm dhe vlera mund të jepet me vonesa minimale.
(c) Sigurimi i detyrimeve
Kjo mbulon të gjitha llojet e detyrimeve dhe përfshin detyrimet tregtare, kompensimi i drejtorëve dhe punonjësve dhe sigurimin profesional si dhe detyrimet personale. Ndërkohë që mbulimi i pjesës më të madhe të detyrimeve të përgjithshme nënshkruhen atëherë kur bëhet deklarimi i dëmit, disa mbulime të tjera të detyrimeve të përgjithshme sigurohen në qoftë se ngjarja ndodh.
INSIG sh.a. 28
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
Vlerësimet dhe supozimet e rëndësishme kontabël (vazhdim)
(d) Sigurimi nga aksidentet
Sigurimi nga aksidenti zakonisht është shitur si shtesë e produkteve të sigurimit të jetës ose e produktit të TPL të ofruar nga Grupi.
Kontratat për sigurimin e jetës (a) Primet
Shumica e këtyre primeve emetohen në Euro dhe mund të paguhen me pagesa të pjesshme të rregullta ose si një prim i vetëm në fillim të policës. Disa kontrata sigurimi të tipit jeta me kursim (endowment) mbajnë opsionin e indeksimit të primit i cili mund të përdoret në bazë vjetore sipas gjykimit të mbajtësit të policës. Në rastin që opsioni nuk përdoret nuk ka rritje të primit për shkak të inflacionit.
(c) Produktet e sigurimit të jetës
Produktet tradicionale të sigurimit të jetës përfshijnë rrezikun e vdekjes, aksidente dhe sëmundje kritike. Primi paguhet rregullisht ose si një prim i vetëm. Polica ofron një shumë fikse sigurimi për vdekjen, dhe klauzola ofron mbrojtje afatshkurtër dhe afatgjatë. Përfitimet nga vdekja paguhen vetëm atëherë kur mbajtësi i policës vdes gjatë periudhës së sigurimit.
(d) Produktet e jetës me kursim
Këto janë produkte tradicionale të sigurimit të jetës që sigurojnë mbrojtje financiare për një kohë të gjatë. Shumë polica afatgjata kanë avantazh në taksa dhe i japin të siguruarve mundësinë për të financuar nevojat e tyre gjatë pensionit. Produktet e sigurimit kapital të jetës për prime me pagesa të rregullta ose me një pagesë të vetme mbulojnë për rrezikun nga vdekja, dhurimet, heqje dorë nga primi në rast të paaftësisë së përhershme. Sëmundjet aksidentale apo kritike mund të shtohen si pjesë kryesore për mbulimin e jetës me kursim. Përfitimet nga sigurimi zakonishisht paguhen si një shumë e vetme e madhe.
(e) Fondi i pensionit
Grupi nuk shet më produkte për fondet e pensioneve. Mbajtësi i policës mund të paguajë rregullisht prime nën një kontratë ekzistuese.
Supozimet kryesore që kanë efektin më të madh në aktive, detyrime, shpenzimet dhe të ardhurat e njohura për sigurimet Sigurimi jo-jetë
Në datën e raportit janë llogaritur provigjionet për kostot respektive të pritshme të shlyerjes së të gjitha dëmeve të krijuara në lidhje me ngjarjet e ndodhura deri në këtë ditë, pavarësisht nëse janë të raportuara apo jo, së bashku me shpenzimet për trajtimin e dëmeve minus shumat tashmë të paguara.
Detyrimi për dëmet e raportuara (RBNS) është vlerësuar më vete për çdo rast duke marrë parasysh rrethanat e dëmit, informacionin e disponoheshim nga trajtuesit e dëmeve dhe evidenca historike për përmasat e dëmeve të ngjashme. Rezervat për dëmet pezull janë rishikuar në mënyrë periodike dhe janë rifreskuar atëherë kur është marrë informacion i ri.
Vlerësimi i dëmeve të ndodhura por jo të raportuara (IBNR) është përgjithësisht subjekt i një shkalle më të madhe paqartësie sesa ai i dëmeve të raportuara. Metodat kryesore, të cilat vazhdojnë të jenë të pandryshuara nga vitet e mëparshme, janë:
metoda “Chain ladder”, e cila përdor të dhëna historike për të vlerësuar pjesën e ndodhur e të paguar të kostos respektive të demit,
metoda e treguesve të humbjes së pritur, e cila përdor pritshmërinë e Grupit për treguesit e humbjes për kategori biznesi.
INSIG sh.a. 29
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
Vlerësimet dhe supozimet e rëndësishme kontabël (vazhdim)
Metoda ose metodat e përdorura variojnë në bazë të vitit të aksidentit të marrë në konsideratë, klasës së biznesit dhe dëmeve historike. Për aq kohë sa këto metoda përdorin informacion mbi zhvillimin e dëmeve historike ato supozojnë se trendi i zhvillimit të dëmeve në të shkuarën do të ndodhë sërish në të ardhmen. Ka arsye për të cilat kjo mund të mos ndodhë, kështu që, rastet e ndodhura deri tani janë pranuar duke bërë ndryshime në metodën e përdorur. Këto arsye mund të përfshijnë:
tendencat ekonomike, ligjore, politike dhe sociale (që rezultojnë në nivele të pritshme inflacioni)
ndryshimet në përzierjen e kontratave të sigurimeve.
luhatshmëritë e rastësishme si edhe impakti i humbjeve të mëdha.
Provigjionet e IBNR fillimisht janë vlerësuar në nivel të përgjithshëm, dhe për vlerësimin e shumave të rikuperuara nga ri sigurimi mbahet një llogari të veçantë.
Hipotezat që kanë efektin më të madh në matjen e detyrimit për sigurimin jo – jetë janë si në vijim:
(a) Parashikimi për nivelin e dëmeve
Norma e pritur e dëmeve përfaqëson normën e pritur të dëmeve që ju ndodh primeve të arkëtuara. Supozimi në lidhje me dëmet e pritura për vitet më të hershme të aksidentit, për klasë biznesi, kanë influencë më të madhe në nivelin e provigjioneve.
(b) Të përvitshmet
Dëmet më të mëdha përfshijnë provigjionet për dëmet e TPL-së të paguara si kuota vjetore të cilat njihen me vlerën aktuale neto bazuar në normën e zbritjes prej 5% në vit. Të përvitshmet përllogariten duke përdorur tabelën e vdekshmërisë së Republikës së Shqipërisë në vitet 1990-91. Fondet e pensioneve janë fikse në vlerën e tyre nominale përgjatë periudhës së pagesës dhe likuidohen në skadencën e detyrimit maksimal.
Sigurimi i jetës
Provigjioni i sigurimit të jetës përllogaritet me metodën e primeve neto të mundshme duke përdorur të njëjtat të dhëna statistikore dhe norma interesi për përllogaritjen e normave të primeve (në përputhje me legjislacionin në fuqi), në qoftë se udhëzimi i lëshuar nga Rregullatori i Sigurimeve nuk përcakton ndryshe. Grupi i përzgjedhur për normat e vdekshmërisë për të cilat është rënë dakord me risiguruesit dhe aprovuar nga Rregullatori i Sigurimeve. Gjatë vitit 2010 dhe 2009 nuk ka pasur ndryshime të mëdha në supozimet që përdoren për të matur aktivet dhe detyrimet për sigurimin e jetës.
Bonusi për mbajtësin e policës
Mbajtësi ose përfituesi i një police të jetës me kursim nuk përfshin bonuse për mbajtësin e policës. Në përputhje me termat dhe kushtet e policës së nënshkruar mbajtësi i policës është i garantuar për të drejtat minimale dhe maksimale.
INSIG sh.a. 30
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Politikat kontabël (vazhdim)
Vlerësimet dhe supozimet e rëndësishme kontabël (vazhdim)
Humbjet nga zhvlerësimi i llogarive të arkëtueshme
Grupi rishikon çdo vit për zhvlerësim llogarite te arketueshme qe lidhen ose nuk lidhen me sigurimet. Për te përcaktuar se nëse një humbje nga zhvlerësimi duhet regjistruar ne pasqyrën e te ardhurave dhe shpenzimeve, Grupi gjykon nëse ekzistojnë te dhëna te vrojtueshme qe tregojnë se ka një rënie ne flukset e ardhshme monetare te vlerësuara për një grup llogarish te arketueshme përpara se rënia te mund te identifikohet me një debitor individual ne atë portofol. Kjo evidence mund te përfshije te dhëna te vrojtueshme qe tregojnë se ka një ndryshim negativ ne statusin pagues te debitorit qe lidhet me mos pagesën e një llogarie te arketueshme ne grup. Drejtimi përdor vlerësime te bazuara ne eksperienca te mëparshme për aktive me karakteristika risku dhe ngjarje zhvlerësimi te ngjashme me ato te portofolit kur përcaktohen flukset e ardhshme te aktiveve monetare.
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
31
3 Menaxhimi i rrezikut financiar dhe të sigurimit
Grupi pranon rrezikun e sigurimit nëpërmjet kontratave të sigurimit ku supozohet rreziku i humbjes nga një person ose organizatë të cilët janë drejtpërdrejtë subjekt i humbjes. Grupi është e ekspozuar ndaj pasigurisë lidhur me kohën, shpeshtësinë dhe ashpërsinë e dëmeve nën këto kontrata.
Grupi menaxhon rreziqet e tij nëpërmjet nënshkrimeve dhe risigurimeve nën një kornizë të rrezikut të menaxhimit. Vënia e çmimeve bazohet në supozimet të cilat kanë parasysh tendencën dhe eksperiencat e mëparshme. Ekspozimet janë të menaxhuara nga dokumentacione të nënshkruara me kufizime dhe kritere. Risigurimi blihet për të zbutur efektin e humbjes së mundshme të Grupit nga ndodhi katastrofike ose të mëdha dhe gjithashtu të sigurojë akses në rreziqet specifike dhe të asistojë në menaxhimin e kapitalit. Politikat e risigurimit janë të shkruara nga risigurues të aprovuar në bazë të kontratave proporcionale apo të tejkalimit të humbjeve.
Kapitali rregullues është gjithashtu i menaxhuar (por jo ekskluzivisht) nga referenca me rreziqet e sigurimit ndaj të cilave është i ekspozuar Grupi.
Grupi shkruan polica te jetës dhe jo-jetës (pasuri, aksidentet dhe shëndeti, sigurimet motorike, detyrimi ndaj palëve te treta, marina, aviacioni dhe transporti) kryesisht për një kohëzgjatje prej dymbëdhjetë muajsh. Rreziku i nënshkrimit të sigurimit në produktet e jo-jetës përfshin gjithashtu dhe rrezikun nga katastrofat, që lidhet me ngjarje jo të rregullta që nuk mbulohen mjaftueshëm nga primi dhe rreziku i rezervës. Përbërësit e rrezikut të nënshkrimit të sigurimit të jetës së biznesit përfshijnë dhe rrezikun nga vdekshmëria. Një përqendrim i riskut mund te rezultojë edhe nga një kontrate e vetme sigurimi lëshuar për një tip te caktuar demografik policë mbajtësish, brenda një lokaliteti gjeografik ose llojeve te biznesit tregtar. Ndryshimi variabël i pritshmërisë pakësohet nëse ka një portofol te gjere me risk te ngjashëm.
Përqendrimi i rrezikut të sigurimit
Aspekti kyç i rrezikut të sigurimeve me të cilin Grupi ballafaqohet, është shtrirja e rrezikut të
përqendrimit të sigurimeve, i cili përcakton impaktin në detyrimet e Grupit që mund të ketë
shtrirja e një ngjarje e caktuar apo një serie ngjarjesh. Një përqendrim i tillë mund të vijë nga
një kontratë e vetme sigurimi ose nga disa kontrata të lidhura me njëra tjetrën ku mund të
shfaqen detyrime domethënëse. Një aspekt i rëndësishëm i përqendrimit të rrezikut të
sigurimeve është që rreziku mund të lindi nga akumulimi i rreziqeve i disa klasave të
ndryshme sigurimi.
Përqendrimi i rrezikut mund të rritet me luhatje të vogla, ngjarje të rënda si shkatërrimet
natyrore; në situatat kur Grupi është i ekspozuar ndaj prirjeve, për shembull, ndryshime të
papritura në vdekshmërinë e njerëzve apo në sjelljen e personit që zotëron policën e
sigurimit; apo aty ku çështje gjyqësore apo rreziku legjislativ mund të shkaktojë një humbje
të vetme dhe të madhe, apo të ketë një efekt depërtues në shumë kontrata.
Risqet e nënshkruara nga Grupi ndodhen në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoni. Brenda
sigurimit të jo-jetës dhe sigurimit të jetës menaxhimi beson se grupi nuk ka përqendrim
domethënës në asnjë nga grupet e mbajtësve të policave, e matur kjo sipas kritereve sociale,
profesionale, mosha apo kritere të ngjashme.
Mundësia më e madhe për të patur humbje domethënëse të Grupit vjen nga ngjarjet
katastrofike, si përmbytje, stuhi, apo tërmete. Teknikat dhe supozimet që Grupi përdor për
të përllogaritur rrezikun janë si vijon:
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
32
Menaxhimi i rrezikut financiar dhe të sigurimit (vazhdim)
Segmenti i Biznesit Shqiptar
Matja e përqendrimit gjeografik në Tiranë dhe Durrës dhe ekspozimi ndaj
katastrofave natyrore, p.sh. tërmete.
Vlerësimi i humbjeve maksimale të mundshme.
Tejkalimi i humbjeve nga ri sigurimi
Segmenti i Biznesit në Maqedoni Rezerva për katastrofën u përllogarit bazuar në legjislacionin lokal duke qënë 1% e vlerës së primeve të nënshkruara.
Përqendrimi i rezervave të dëmeve dhe primeve te Grupit më 31 Dhjetor 2010 sipas tipit të kontratës është përmbledhur më poshtë (shprehur në mijë Lekë):
Primet e pafituara Dëmet pezull Totali
Bruto Risigurimi Neto Bruto Risigurimi Neto Bruto Risigurimi Neto
Linja e biznesit
Mjetet Motorrike 485,399 6,942 478,457 1,611,619 143,974 1,467,645 2,097,018 150,916 1,946,102
Pronat 282,241 192,807 89,434 217,241 155,412 61,829 499,482 348,219 151,263
Shëndeti 51,305 - 51,305 29,057 447 28,610 80,362 447 79,915
Jeta 11,288 2,915 8,373 11,518 - 11,518 22,806 2,915 19,891
Totali 830,233 202,664 627,569 1,869,435 299,833 1,569,602 2,699,668 502,497 2,197,171
Përqendrimi i rezervave të dëmeve dhe primeve më 31 Dhjetor 2009 sipas tipit të kontratës është përmbledhur më poshtë (shprehur në mijë Lekë):
Primet e pafituara Dëmet pezull Totali
Bruto Risigurimi Neto Bruto Risigurimi Neto Bruto Risigurimi Neto
Linja e biznesit
Mjetet Motorrike 526,963 2,398 524,565 1,633,182 244,927 1,388,255 2,160,145 247,325 1,912,820
Pronat 283,948 181,945 102,003 473,080 272,150 200,930 757,028 454,095 302,933
Shëndeti 64,075 - 64,075 18,511 444 18,067 82,586 444 82,142
Jeta 9,801 6,009 3,792 73,749 61 73,688 83,550 6,070 77,480
Totali 884,787 190,352 694,435 2,198,522 517,582 1,680,940 3,083,309 707,934 2,375,375
Grupi monitoron dhe menaxhon riskun financiar në lidhje me funksionimin e Grupit nëpërmjet analizave të brendshme te riskut të cilat tregojnë gradën dhe shkallën e rrezikshmërisë. Këto rreziqe përfshijnë rrezikun e tregut (rreziku i kursit të këmbimit, rreziku i normës së interesit), rreziku i kredisë dhe i likuiditetit. Grupi nuk vë në përdorim instrumente derivativë për të mbuluar ekspozimin ndaj këtyre rreziqeve.
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
33
Menaxhimi i rrezikut financiar dhe të sigurimit (vazhdim)
Marzhi i aftësisë paguese Segmenti i biznesit në Shqipëri
Me date 31 Dhjetor 2010 dhe me 31 Dhjetor 2009 Marzhi i Aftësisë Paguese për segmentin e biznesit shqiptar është llogaritur si totali i aktiveve minus detyrimet (duke përjashtuar kapitalin aksionar) minus aktivet e përjashtuara. Marzhi i Aftësisë Paguese qe rezulton është me i madh se Marzhi Minimum i Aftësisë Paguese, i cili është ne shumicën e rasteve i bazuar ne raportin e mbajtjes (demet neto te ndodhura/demet bruto te ndodhura) por jo me pak se 0.5 (Marzhi Minimal i Aftësisë Paguese 115.513 mije Leke).
Marzhi i aftësisë paguese për fundin e vitit me 31 Dhjetor 2010 dhe 31 Dhjetor 2009 është paraqitur me poshtë:
31 Dhjetor 2010 31 Dhjetor 2009
Leke Leke
1 Kapitali aksionar i paguar 1,020,000,000 1,020,000,000
2 Kapitali i nenshkruar i papaguar - -
3 Rezerva te tjera jo te lidhura me rreziqet e marrjes ne sigurim 732,703,499 778,695,961
4 Fitimet e periudhave paraardhëse 594,399,405 339,521,096
5 Vlerat e nënvlerësuara - -
6 Aktivet e patrupëzuara - -
Totali 2,347,102,904 2,138,217,057
Marzhi minimum i kërkuar i aftësisë paguese 115,512,730 152,775,452
Pozicioni i aftësisë paguese Me aftësi paguese Me aftësi paguese
Segmenti i biznesit në Kosovë
Me date 31 Dhjetor 2010 dhe me 31 Dhjetor 2009 Marzhi i Aftësisë Paguese është llogaritur si totali i aktiveve minus detyrimet (duke përjashtuar kapitalin aksionar) minus aktivet e përjashtuara. Marzhi i Aftësisë Paguese qe rezulton është me i madh se Marzhi Minimum i Aftësisë Paguese, i cili është 20% e shumës së kolateralit minimal (20% i 3,000 mije Euro).
Marzhi i aftësisë paguese për fundin e vitit me 31 Dhjetor 2010 dhe 31 Dhjetor 2009 është paraqitur me poshtë: 31 Dhjetor 2010 31 Dhjetor 2009
Leke Leke
Fitimi neto 44,973,186 (34,463,236)
Kapitali neto 553,630,748 483,992,316
Totali i aktiveve 1,362,396,204 1,201,930,094
Minus:
- Debitor me ditë vonesa mbi 90 dite 100% (40,937,150) (6,898,000)
- Debitor te tjerë 100% (24,007,210) (26,764,240)
- Parapagime 100% (136,410,910) (26,902,200)
- Kostot e shtyra te marrjes ne sigurim 25% (8,187,430) (2,897,160)
- Detyrime (841,362,510) (735,878,640)
Aktivet Neto 311,490,994 402,589,854
Minimumi i Aktiveve Neto (83,262,000) (82,776,000)
Marzhi i aftësisë paguese 228,228,994 319,813,854
Pozicioni i aftësisë paguese Me aftësi paguese Me aftësi paguese
Pjesa me e madhe e biznesit te sigurimit i ceduar është vendosur ne baze te kontratave Quota Share me limite ne mbajtje qe variojne sipas linjave te produkteve dhe territorit. Shumat e arketueshme nga risiguruesit vlerësohen ne një mënyre te qëndrueshme me provigjionin e dëmeve pezull dhe janë ne përputhje me kontratat e risigurimit. Megjithëse Grupi ka marrëveshje ri sigurimi, nuk është e çliruar nga detyrimet e drejtpërdrejta ndaj mbajtësve te policave dhe ne këtë mënyre ekziston një ekspozim ne lidhje me sigurimin e ceduar, ne atë mase qe risiguruesi është i paafte te shlyeje detyrimet e tij te marra përsipër nen marrëveshje te tilla ri sigurimi. Vendosja e risigurimit nga ana e Grupit është e diversifikuar qe te mos jete i varur nga një risigurues i vetëm.
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
34
Menaxhimi i rrezikut financiar dhe të sigurimit (vazhdim)
Marzhi i aftësisë paguese (vazhdim)
Segmenti i biznesit në Maqedoni
Sipas nenit 75 te Ligjit për Mbikëqyrjen e Sigurimeve ne Maqedoni, kapitali aksioner i filialit të Maqedonisë duhet të jetë te paktën i barabarte me nivelin e marzhit se aftësisë paguese. Më 31 Dhjetor 2010 kapitali është në vlerën 204,773 mijë MKD ose 3,329 mijë Euro dhe marzhi i aftësisë paguese është 32,123 mijë MKD (2009: 189,963 mijë MKD ose 3,105 mijë Euro dhe marzhi i aftësisë paguese 32,696 mijë MKD ose 522 mijë Euro).
Sipas nenit 77 te Ligjit për Mbikëqyrjen e Sigurimeve ne Maqedoni shuma minimale e fondit garantues -kapitali i paguar i kompanise, duhet te jete 3,000 mije Euro.
Rreziku i tregut
Rreziku i tregut është rreziku i ndikimit negativ financiar si pasojë e ndryshimeve në treg si interesat e këmbimit valutor, interesat dhe ndryshime të tjera në çmime. Rreziku i tregut rritet si pasojë e ndryshimeve në vlerën e aktiveve të mbajtura dhe në vlerën e detyrimeve. Grupi ka krijuar politika dhe procedura në mënyrë që të menaxhoje rrezikun e tregut.
Përputhja aktive/detyrim
Grupi i menaxhon aktivet duke përdorur një mënyrë që balancon cilësinë, diversifikimin, likuiditetin dhe të ardhurat nga investimet. Qëllimi i proçesit të investimit është që të optimizojë të ardhurat nga investimi ndërkohë që siguron që aktivet dhe detyrimet janë menaxhuar në bazë të fluksit të parave dhe zgjatjes së tyre. Komiteti i Investimeve rishikon dhe aprovon portofolet e shenjëstruar në bazë periodike, duke vendosur direktiva dhe limite investimi si dhe duke ofruar një mbikëqyrje të procesit të menaxhimit të aktiveve/detyrimeve. Vëmendja i kushtohet gjithashtu edhe përputhshmërisë me rregullat e vendosura nga ligji.
Natyra e rrezikut të sigurimit, maturimi i tyre, dhe struktura e monedhës së vendosur për të shprehur detyrimin kanë një ndikim tek strategjia e investimit të grupit. Gjithashtu , Grupi menaxhon limitet e vendosura nga rregulluesit e sigurimeve në çdo segment të biznesit. Për sa i përket Shqipërisë, aktivet financiare të investuara në institutet financiare nuk duhet të kalojnë limitin prej 10% të kapitalit aksionar. Në Kosovë, nuk ka ndonjë rregull i cili ndalon investimin në aktive financiare jashtë territorit të Kosovës, por investimet kryhen në bazë të politikave të investimit të aprovuara nga menaxhimi i cili njofton Autoritetin e Bankës Qendrore të Kosovës. Në Maqedoni kompanitë mund të investojnë asetet e tyre (p.sh. letra me vlerë, aksione etj.) jashtë Maqedonisë deri në 20% të rezervave të sigurimit por vetëm brenda vendeve të OECD.
Grupi vendos objektiva për portofol aktivesh për çdo produkt sigurimi, gjë që përfaqëson strategjinë e investimit të përdorur për të financuar detyrimet brenda niveleve të pranueshme të rrezikut. Këto strategji përfshijnë objektiva për kohëzgjatjen, ndjeshmërinë, likuiditetin, përqendrimin e sektorit të aseteve dhe cilësinë e kreditit. Llogaritjet e përdorura për të përcaktuar sasitë e përafërta dhe kohën e pagesave të detyrimeve ndaj të siguruarve vlerësohen rregullisht.
Shumica e këtyre llogaritjeve janë subjektive dhe mund të ndikojnë në aftësinë e grupit për të arritur objektivat e menaxhimit të aktiveve/detyrimeve.
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
35
Menaxhimi i rrezikut financiar dhe të sigurimit (vazhdim)
Rreziku i kursit të këmbimit
Grupi vepron në tre segmente gjeografike të ndryshme dhe kryen transaksione në Lek dhe në monedhë të huaj, prandaj grupi ekspozohet ndaj rrezikut te luhatjeve te kurseve te këmbimit. Kapitali i mbajtur në filiale dhe në degë është i shprehur në Euro për të plotësuar kërkesat e vendosura nga rregullatori dhe nga vetë Grupi. Për shkak të kësaj, ndryshimet në kursin e këmbimit mund të ndikojnë në nivelin e kapitalit aksionar si rezultat i përkthimit në Lek. Rreziku i këmbimit në portofolin e investimit menaxhohet duke përdorur parimet e përputhjes së aktiveve/detyrimeve. Grupi nuk ka kryer transaksione me derivativë për fund vitin më 31 Dhjetor 2010 dhe 2009.
Ekspozimi ndaj kursit të këmbimit rrjedh nga aktivitetet e investimit si dhe nga të ardhurat nga primet, llogaritjen e provigjioneve, dhe nga shlyerja e dëmeve në monedhë të huaj. Monedhat të cilat japin më shumë risk janë USD, Euro, ose MKD.
Grupi menaxhon rrezikun e kursit të këmbimit duke u përpjekur të minimizojë hapësirat midis aktiveve dhe detyrimeve të shprehura në monedhë të huaj. Aktivet të cila mbështesin provigjionin për sigurimet e jetës, në përgjithësi janë të shprehura në USD ose Euro, ashtu sikurse dhe provigjioni për sigurimin e jetës është i shprehur në këto monedha.
Aktivet dhe detyrimet e Grupit në valutë të huaj (te shprehura ne mije Leke) më 31 Dhjetor 2010 janë detajuar si më poshtë: Leke Euro USD MKD Te tjera Totali
ASETET
Paraja dhe ekuivalente te parasë 25,743 1,343,736 39,099 25,302 8,379 1,442,259
Depozita bankare - 1,240,089 101,389 556,968 - 1,898,446
Bono thesari 1,351,020 - - - - 1,351,020
Aktive te tjera 94,002 71,363 8,609 89,171 - 263,165
TOTALI I AKTIVEVE 1,470,785 2,655,188 149,097 671,441 8,379 4,954,890
DETYRIMET
Detyrime te tjera 79,459 44,454 - 13,976 - 137,889
TOTALI I DETYRIMEVE 79,459 44,454 - 13,976 - 137,889
Pozicioni neto 1,391,326 2,610,734 149,097 657,465 8,379 4,817,001
Aktivet dhe detyrimet e Grupit në valutë të huaj (te shprehura ne mije Leke) më 31 Dhjetor 2009 janë detajuar si më poshtë: Leke Euro USD MKD Te tjera Totali
ASETET
Paraja dhe ekuivalente te parasë 25,558 2,099,393 73,887 21,217 14,515 2,234,570
Depozita bankare - 596,724 44,671 493,895 - 1,135,290
Bono thesari 1,228,619 - - - - 1,228,619
Aktive te tjera 211,170 36,648 - 125,189 - 373,007
TOTALI I AKTIVEVE 1,465,347 2,732,765 118,558 640,301 14,515 4,971,486
DETYRIMET
Detyrime te tjera 151,980 - - - - 151,980
TOTALI I DETYRIMEVE 151,980 - - - - 151,980
Pozicioni neto 1,313,367 2,732,765 118,558 640,301 14,515 4,819,506
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
36
Menaxhimi i rrezikut financiar dhe të sigurimit (vazhdim)
Analiza e ndjeshmërisë
Supozimet dhe ndjeshmëritë
Risku i shoqëruar me kontratat e jo-jetës është kompleks dhe subjekt i variablave të cilat komplikojnë analizat sasiore të ndjeshmërisë. Grupi përdor teknika statistikore dhe aktuariale duke përfshirë tregues si koeficientët e pritur të humbjes.
Grupi konsideron që detyrimi për dëmet e sigurimeve jo-jetë të njohur në Pasqyrën e pozicionit financiar te konsoliduar është i përshtatshëm. Megjithatë eksperienca e deri tanishme mund të ndryshojë si rezultat i rrethanave te papritura.
Rezultatet e analizës së ndjeshmërisë paraqesin ndikim në fitimin para tatimit si më poshtë. Për këto ndjeshmëri, ndikimi i ndryshimit në një faktor të vetëm është paraqitur duke supozuar faktorët e tjerë të pandryshuar.
2010 2009
Ndikimi Konsoliduar Konsoliduar
5% rritje ne raportin e humbjes Humbje (53,767,491) (12,966,595)
5% ulje ne raportin e humbjes Fitim 53,767,491 12,966,595
Tabela vijuese jep me ne detaje ndjeshmërinë e Grupit nga rritjet dhe uljet e Lek-ut Shqiptar kundrejt monedhave të huaja. Ky ndryshim në kursin e këmbimit përdoret në raportimet e brendshme të rrezikut të kurseve të këmbimeve tek drejtuesit kryesore dhe përfaqëson vlerësimin e menaxhimit të luhatjeve të mundshme në kursin e këmbimit. Në çdo analizë ndjeshmërie ndikimi i ndryshimit në një faktor të vetëm është paraqitur duke supozuar faktorët e tjerë të pandryshuar.
Analiza e ndjeshmërisë për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010:
Ndikimi Shumat (ne ‘000 Leke)
Euro rritet me 10% Leke/Euro Fitim 265,503
Euro ulet me 10% Leke/Euro Humbje (265,503)
USD rritet me 10% Leke/USD Fitim 10,430
USD ulet me 10% Leke/USD Humbje (10,430)
MKD rritet me 10% Leke/MKD Fitim 65,746
MKD ulet me 10% Leke/MKD Humbje (65,746)
Analiza e ndjeshmërisë për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2009:
Ndikimi Shumat (ne ‘000 Leke)
Euro rritet me 10% Leke/Euro Fitim 273,276
Euro ulet me 10% Leke/Euro Humbje (273,276)
USD rritet me 10% Leke/USD Fitim 11,558
USD ulet me 10% Leke/USD Humbje (11,558)
MKD rritet me 10% Leke/MKD Fitim 64,030
MKD ulet me 10% Leke/MKD Humbje (64,030)
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
37
Menaxhimi i rrezikut financiar dhe të sigurimit (vazhdim)
Rreziku i normës së interesit
Rreziku i normës së interesit përbëhet nga rreziku qe vlera e flukseve të ardhshme monetare te një instrumenti financiar do të luhatet si pasojë e ndryshimeve në kursin e këmbimit të tregut dhe nga rreziku që maturitetet e aktiveve financiare qe mbartin interes do të ndryshojnë nga ato te detyrimeve financiare qe mbartin interes të përdorura për financimin e këtyre aktiveve. Kohëzgjatja për të cilën norma e interesit është fikse në një instrument financiar është një tregues i ekspozimit ndaj rrezikut të normës së interesit. Aktivet dhe detyrimet e Grupit përmbajnë rrezikun e ndryshimit te normave të interesit të tregut. Më 31 Dhjetor, 2010 dhe 2009 Grupi nuk ka vlera te konsiderueshme ne detyrime financiare qe mbartin interes dhe si rrjedhojë nuk ka përqendrim të konsiderueshëm të rrezikut të normave të interesit.
Rreziku i kredisë
Rreziku i kredisë i referohet rrezikut që palët e treta nuk do të përmbushin obligimet e tyre dhe si rezultat do të ketë humbje financiare për Grupin. Në rrjedhën normale të aktivitetit të tij, ndërkohë që primet merren, fondet investohen për të paguar detyrimet e ardhshme ndaj të siguruarve. Grupi është i ekspozuar ndaj riskut nga fondet e mbajtura, ne bono thesari, depozitat dhe te arketueshmet nga risiguruesit. Grupi ka vendosur procedura të brendshme nga ku risiguruesit mund të kenë klasifikime BBB- ose norma më të larta dhe risku është i monitoruar nga personeli i risigurimeve. Grupi administron ekspozimin e tij ndaj riskut të kredisë duke monitoruar zbulimin ndaj instrumenteve të borxhit dhe depozitave.
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
38
Menaxhimi i rrezikut financiar dhe të sigurimit (vazhdim)
Rreziku i likuiditetit
Rreziku i likuiditetit është rreziku që Grupi nuk mund të shlyejë detyrimet financiare në kohën e duhur. Rreziku i likuiditetit është i pashmangshëm për biznesin e Grupit sepse aktive të caktuar të blera dhe detyrime të shitura mund te kenë karakteristika të veçanta të likuiditetit. Në qoftë se Grupit do t‟i nevojiten shuma te konsiderueshme në kohë të shkurtër, më të mëdha se sa mjetet monetare te mbajtura gjatë aktivitetit normal, mund të këtë vështirësi për të siguruar çmime të favorshme. Grupi menaxhon rrezikun e likuiditetit duke monitoruar vazhdimisht flukset monetare aktuale dhe ato të parashikuara dhe duke përputhur maturitet e aktiveve dhe detyrimeve.
Aktivet dhe detyrimet më 31 Dhjetor 2010 dhe 2009 (shprehur në mijë Lekë) janë paraqitur në detaje sipas maturitetit te tyre si më poshtë.
31 Dhjetor 2010 Deri ne 6 muaj 6-12 muaj 1-2 vjet 2-5 vjet Totali
Aktivet financiare
Paraja dhe ekuivalente te parasë 1,442,259 - - - 1,442,259 Depozita me afat 1,004,268 894,178 - - 1,898,446 Bono thesari - 1,351,020 - - 1,351,020 Aktive te tjera 163,308 86,211 13,646 - 263,165
Totali i aktiveve financiare 2,609,835 2,331,409 13,646 - 4,954,890
Detyrimet financiare Detyrime te tjera 102,047 20,235 15,506 101 137,889
Totali i detyrimeve financiare 102,047 20,235 15,506 101 137,889
Pozicioni neto 2,507,788 2,311,174 (1,860) (101) 4,817,001
31 Dhjetor 2009 Deri ne 6 muaj 6-12 muaj 1-2 vjet 2-5 vjet Totali
Aktivet financiare
Paraja dhe ekuivalente te parasë 2,234,570 - - - 2,234,570 Depozita me afat - 1,108,227 27,063 - 1,135,290 Bono thesari - 1,228,619 - - 1,228,619 Aktive te tjera 267,691 32,374 72,143 799 373,007
Totali i aktiveve financiare 2,502,261 2,369,220 99,206 799 4,971,486
Detyrimet financiare Detyrime te tjera 133,940 12,171 5,768 101 151,980
Totali i detyrimeve financiare 133,940 12,171 5,768 101 151,980
Pozicioni neto 2,368,321 2,357,049 93,438 698 4,819,506
Menaxhimi i rrezikut të kapitalit
Struktura e kapitalit te Grupit konsiston në kapitalin aksionar qe u takon aksionareve te Grupit që përbëhet nga kapitali themeltar, rezervat dhe fitimet e mbartura. Grupi menaxhon kapitalin për të siguruar që çdo njësi të mbajë nivelin e duhur të kapitalit qe çdo njësi e grupit te këtë mundësi te vazhdoje aktivitetin për një kohe te papërcaktuar, te jete ne përputhje me kërkesat mbi kapitalin te nxjerra nga rregullatorët ne Shqiperi, Republikën e Maqedonisë dhe Kosove duke maksimizuar kthimin për aksionaret nëpërmjet optimizmit te gjendjes se detyrimeve dhe kapitalit.
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
39
Menaxhimi i rrezikut financiar dhe të sigurimit (vazhdim)
Menaxhimi i rrezikut të kapitalit (vazhdim)
Për vitin e mbyllur me 31 Dhjetor 2010 dhe 2009 vlerësimi i rrezikut te kapitalit për aktivet nga risiguruesit për 4 risiguruesit me te mëdhenj klasifikohet si me poshtë:
Aktivet e risigurimit Aktivet e risigurimit 2010 2009
Emri i risiguruesit Klasifikimi ‘000 Leke % e totalit ‘000 Leke % e totalit
Munich Re AAA 85,899 25% 59,599 23%
Partner Re AA 58,700 17% 71,325 28%
Hannover Re AA- 120,591 34% - -
Scor A- 83,539 24% - -
Zurick American A+ - - 85,949 33%
Lloyds AA- - - 40,560 16%
348,729 100% 257,433 100%
Më 31 Dhjetor 2010 dhe 2009 aksionet e kapitalit të Grupit ne segmentet e biznesit ne Shqiperi, Maqedoni dhe Kosove janë në përputhje me kërkesat e rregullatorëve për sigurimet mbi kapitalin e paguar.
Segmenti Shqiptar i Biznesit
Rregullatori kryesor i Groups, Autoriteti Mbikëqyrjes Financiare (AMF) vendos dhe monitoron kërkesat e kapitalit vetëm për segmentin Shqiptar të biznesit dhe jo për të gjithë Grupin. Për zbatimin e kërkesave aktuale të kapitalit, AMF-ja kërkon që Kompania të mbajë në çdo kohë kapitalin e sigurimit duke kryer sigurime të jo-jetës dhe jetës të paktën të barabarta me nivelin e kërkuar të aftësisë për të paguar marrjen në sigurim. Në përputhje me ligjin Shqiptar të sigurimit, kapitali rregullator është i përbërë nga kapitali bazë dhe kapitali shtesë. Kapitali bazë përfshin:
- Kapitalin aksioner të paguar;
- Rezervën e sigurimit, e cila nuk i përket direkt kontratave efektive të sigurimit ose atyre që kanë qënë efektive;
- Rezerva statutore;
- Fitimi i akumuluar dhe fitimi i vitit.
Kapitali nuk përfshin: - Kapitalin aksioner të pa paguar
- Aktivet e patrupëzuara;
- Humbjet e akumuluara te pambuluara dhe humbja e vitit
Kapitali fillestar nuk përfshin kontribute në natyrë dhe nuk duhet të jetë më pak se fondi i garancisë.
Fondi i garancisë për segmentin Shqiptar të biznesit ka një vlerë prej 740 milion Lek duke përfshirë sigurimin jetë dhe jo-jetë. Rezerva e sigurimit për segmentin Shqiptar të biznesit është diskutuar më tepër në shënimin 28.
Kapitali shtesë përfshin:
- Kapitalin aksioner të paguar në bazë të aksioneve preferenciale të akumuluar:
- Borxhi i varur;
- Letra me vlerë pa afat
Kompania mund të investojë kapitalin aksioner në aktive financiare dhe prona. Ekspozimi i Kompanisë ndaj një banke të vetme nuk duhet të jetë më shumë se 25% e kapitalit rregullator dhe 10% e njësive jo bankare. Kompania ka qënë në përputhje me këto limite në 31 Dhjetor 2010 dhe 2009.
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
40
Menaxhimi i rrezikut financiar dhe të sigurimit (vazhdim)
Menaxhimi i rrezikut të kapitalit (vazhdim)
Segmenti Kosovar i Biznesit
Rregullatori i degës në segmentin e Kosovës është Banka Qendrore e Kosovës e cili kërkon që dega të depozitojë si kolateral një shumë kapitali prej 3 milion euro. Jo më pak se 60% e këtij kapitali duhet të vendoset tek Banka Qendrore ndërsa pjesa tjetër duhet të investohet në banka të tjera të nivelit të dytë në territorin e Kosovës. Përveç kapitalit minimal në Bankën Qendrore, çdo kompani sigurimi që vepron në Kosovë nuk duhet të depozitojë në një bankë më shumë se 40% të pjesës tjetër të kolateralit dhe në dy banka jo më shumë se 60%. Dega ka qënë në përputhje me këto limite në 31 Dhjetor 2010 dhe 2009.
Segmenti Maqedonas i Biznesit
Rregullatori i INSIG Maqedonisë, Ministria e Financës përcakton dhe monitoron kërkesat për kapital dhe mbikëqyret direkt nga rregullatorët lokalë. Në implementimin e kërkesave aktuale për kapital, Ministria e Financave kërkon që kapitali i sipërmarrjeve të sigurimit me aktivitet jo-jetë dhe/ose risiguruesit duhet të mbahet të paktën i barabartë me nivelin e kërkuar të marzhit të likuiditetit për sipërmarrjet e sigurimit.
Kapitali bazë përfshin pikat e mëposhtme: - kapitali aksioner i paguar duke përjashtuar kapitalin aksioner të paguar nga aksionet
preferenciale të akumuluara;
- rezervat e Kompanisë (statutore) të cilat nuk rrjedhin nga kontratat e sigurimit;
- fitimi i pashpërndarë i viteve të mëparshme, i mbartur;
- fitimi i pashpërndarë i vitit aktual (pas taksave dhe kontributeve të tjera dhe dividendit të pagueshëm), në qoftë se shuma e fitimit është verifikuar nga një auditues i autorizuar;
Kur llogaritet kapitali bazë i Kompanisë, nuk përfshihen pikat e mëposhtme: - aksionet e thesarit të mbajtura nga Kompania
- aktivet e patrupëzuara afat - gjata;
- humbja e pambuluar e mbartur dhe humbja e vitit aktual;
Filiali duhet të krijojë një rezervë për sigurimin jo më pak se një e treta e fitimit të paraqitur në llogaritë e vitit, vetëm nëse fitimi përdoret për të mbuluar humbje të viteve të mëparshme, si dhe deri sa niveli i rezervave të arrijë 50% të primeve të sigurimit të mbledhur gjatë dy viteve të fundit, ndërkohë që primet e viteve të mëparshme rriten për vlerën e rritjes së indeksit të çmimeve me pakicë, përfshirë në vitin në të cilin fitimi është shpërndarë.
Filiali ka qene ne përputhje me te gjitha kërkesat mbi kapitalin me 31 Dhjetor 2010 dhe 2009.
Nuk ka patur ndryshime të rëndësishme në menaxhimin e kapitalit të Grupit gjatë periudhës.
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
41
Menaxhimi i rrezikut financiar dhe të sigurimit (vazhdim)
Menaxhimi i rrezikut të kapitalit (vazhdim)
Risqe të tjera
Ndryshime në rregullat qeverisëse në segmentet e biznesit në të cilat operon Grupi mund të ndikojnë tek fitimi. Biznesi i sigurimeve është subjekt i mbikëqyrjes gjithëpërfshirëse dhe ne zhvillim në Shqipëri, Maqedoni dhe Kosovë. Qëllimi kryesor i secilit rregullator është të mbrojë police mbajtësit. Ndryshime në ligjet ekzistuese të sigurisë dhe rregullave mund të ndikojnë në mënyrën se si INSIG drejton biznesin e tij dhe produktet e ofruara. Gjithashtu, ligjet e sigurimit të adoptuara dhe të ndryshuara nga koha në kohe mund të jenë më shumë kufizues ose mund të rezultojnë në kosto me të larta sesa kërkesat aktuale.
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
42
4 Vlerësimi me vlerë të drejtë
Vlera e drejtë përfaqëson shumën me të cilën një aktiv mund të zëvendësohet ose një detyrim mund të shlyhet në kushte të tregut. Vlerësimet me vlerë të drejtë bazohen në supozimet e drejtimit për lloje të ndryshme të aktiveve dhe detyrimeve.
Instrumentet financiare të njohur me vlerë të drejtë
Grupi ka pranuar të aplikojë ndryshimet në SNRF 7 – Përmirësime të shënimeve për instrumentet financiare qe u bë efektiv nga 1 Janari 2009. Këto ndryshime kërkojnë që Grupi të paraqesë disa informacione lidhur me instrumentet financiare të cilat njihen me vlerë të drejtë në pasqyrën e konsoliduar të pozicionit financiar.
Më 31 Dhjetor 2010 dhe 2009 Grupi nuk ka instrumente financiare të njohur me vlerë të drejtë.
Instrumentet financiare që nuk janë njohur me vlerë të drejtë
Diferenca ndërmjet vlerës kontabël dhe vlerës së drejtë të këtyre aktiveve dhe detyrimeve financiare të cilat nuk janë njohur sipas vlerës së drejtë të tyre në pasqyrën e pozicionit financiar janë paraqitur si më poshtë (në mijë Lekë):
31 Dhjetor 2010 Vlera kontabël Vlera e drejte
Aktivet Paraja dhe ekuivalente te parasë 1,442,259 1,442,259 Depozita me afat 1,898,446 1,898,446 Bono thesari 1,351,020 1,355,491
Aktive te tjera 263,165 263,165
4,954,890 4,959,361
Detyrime
Detyrime te tjera 137,889 137,889
137,889 137,889
31 Dhjetor 2009
Aktivet Paraja dhe ekuivalente te parasë 2,234,570 2,234,570
Depozita me afat 1,135,290 1,135,290
Bono thesari 1,228,619 1,231,426
Aktive te tjera 373,007 373,007
4,971,486 4,974,293
Detyrime
Detyrime te tjera 151,980 151,980
151,980 151,980
Hua, llogarite e arkëtueshme dhe të tjera
Huate, llogari e arkëtueshme dhe të tjera janë paraqitur neto nga provizioni për borxhet e këqija. Vlerësimi i vlerës së drejtë paraqet shumën e mbledhshëm të nxjerrë nga vlerësimi i historikut dhe aftësisë se pagesës së huamarrësit si dhe pozicionin dhe statusin e tanishëm financiar. Vlera e drejtë e primeve te huave, llogarive të arkëtueshme dhe të tjera përputhet me vlerën e tyre kontabël.
Aktivet likuide
Aktivet likuide në të shumtën e rasteve përbëhen nga tepricat bankare. Vlera e tyre kontabël përputhet me vlerën e drejtë.
Detyrimet tregtare dhe të tjera
Detyrimet tregtare dhe të tjera te Grupit kanë maturim të shkurtër. Vlera e tyre kontabël përputhet me vlerën e drejte.
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
43
5 Instrumentet financiare sipas kategorive
Vlerat kontabël te aktiveve dhe detyrimeve financiare te grupit te njohura ne datën e bilancit te periudhave raportuese qe rishikohen mund te kategorizohet si vijon. 2010 2009
Aktivet
Paraja dhe ekuivalente te parasë 1,442,259,491 2,234,570,254 Depozita me afat 1,898,445,934 1,135,290,341 Bono thesari 1,351,020,388 1,228,619,176
Aktive te tjera 263,165,121 373,007,021
4,954,890,934 4,971,486,792
Detyrime
Detyrime te tjera 137,889,469 151,980,185
137,889,469 151,980,185
6 Mjetet monetare dhe ekuivalentet e tyre
2010 2009
Mjetet monetare ne banke, ne monedhe te huaj 1,415,977,748 2,208,635,838
Mjetet monetare ne banke, ne Lek 25,658,772 25,520,534
Arka 622,971 413,882
Mjetet monetare ne banke, ne monedhe te huaj 1,442,259,491 2,234,570,254
Mjetet monetare ne banke, ne monedhe te huaj me 31 Dhjetor 2010 dhe 2009 përbehen nga
depozitat ne monedhe te huaj si me poshtë:
2010 2009
Vlera Interesi (%) Vlera Interesi (%)
Euro 1,343,197,421 2-4.7 2,099,393,056 2.3-4.8
USD 39,099,360 0.25-3.0 73,886,618 0.6-2.2
Te tjera 33,680,967 - 35,356,164 -
1,415,977,748 2,208,635,838
7 Depozita me afat
Depozitat me afat ne banka me maturitetet qe i kalojnë 3-muaj, por me pak se 1-vit sipas monedhave janë paraqitur te detajuara me poshtë:
2010 2009
Vlera Interesi (%) Vlera Interesi (%)
Ne Euro 1,240,089,156 3.2-5.2 596,724,101 1.5-7.0
Ne MKD 556,967,906 4.5-9.0 493,895,372 7.5-10.5
Ne USD 101,388,872 1.0-2.5 44,670,868 2.5-3.1
1,898,445,934 1,135,290,341
Me 31 Dhjetor 2010 dega ne Republikën e Kosovës ka një depozite ne shumen 52,177 mije Leke (376 mije Euro) (2009: 52,563 mije Leke, ekuivalente 381 mije Euro) ne Bankën Kreditore te Prishtinës Sh.a., (“BKP”) e cila hyri ne proces likuidimi ne 13 Mars 2006. Sipas vendimit te Bordit Mbikëqyrës, një zhvlerësim prej 20,955 mije Leke (151 mije Euro) i depozitës është njohur ne 31 Dhjetor 2005 dhe qe atëherë asnjë zhvlerësim tjetër nuk është bere. Gjate vitit 2010 dega arkëtoi 694 mije Leke (5 mije Euro) (2009: 5,518 mije Leke, ekuivalente 40 mije Euro) nga procesi i likuidimit.
Fitimet/(humbjet) e parealizuara nga kursi i këmbimit që vijnë nga rivlerësimi i depozitave me afat në monedha të huaja me kursin e këmbimit të datës së raportimit janë përfshirë në zërin “Fitime nga kursi i këmbimit” në pasqyrën e konsoliduar të të ardhurave gjithëpërfshirëse.
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
44
8 Instrumenta të borxhit të mbajtura deri në maturim
Instrumente te borxhit te mbajtura deri ne maturim përfaqësojnë Bonot e Thesarit me maturim një vit (2009: një vit) te emetuara nga Qeveria Shqiptare me norma interesi qe variojne nga 6.71% deri ne 8.93% (2009: 8.77% deri ne 9.36%) ne vit.
2010 2009
Bono thesari 1-vjeçare 1,399,420,397 1,272,963,799
Zbritja mbi blerjen, e paamortizuar (48,400,009) (44,344,623)
1,351,020,388 1,228,619,176
9 Pjesa e risiguruesit në rezervat teknike
Ne fund te vitit, pjesa e risiguruesit ne rezervat teknike te Grupit është si me poshtë:
2010 2009
Pjesa e risiguruesit në rezervat e dëmeve
Sigurimi i pasurisë 155,412,263 272,149,339
Sigurimet për kartonin jeshil 143,973,875 244,927,286
Sigurimi i shëndetit 446,635 444,092
Sigurimi i jetës - 61,000
299,832,773 517,581,717
Pjesa e risiguruesit në primet e pafituara
Sigurimi i pasurisë 192,806,840 181,944,443
Sigurimet për kartonin jeshil 6,941,592 2,398,297
Sigurimi i jetës 2,915,479 6,009,343
202,663,911 190,352,083
502,496,684 707,933,800
10 Të arketueshme nga risiguruesi
Llogari te arketueshme nga risiguruesi për dëme me 31 Dhjetor 2010 dhe 2009 janë si me
poshtë:
2010 2009
Pasuri 29,878,891 31,014,048
Sigurim kartoni jeshil 13,666,897 1,209,638
43,545,788 32,223,686
Në rrjedhën e normale të biznesit, Grupi kalon (çedon) primet dhe rreziqet e sigurimit të
policave për pronat, kartonin jeshil dhe shëndetin në mënyrë që të kufizojnë mundësitë e
humbjes që vijnë si rezultati një ekspozimi për një kohë të gjatë dhe të ashpër ndaj dëmeve.
Një risigurim i tillë përfshin si bazën vullnetare ashtu dhe atë të detyrueshme në tejkalimin e
humbjeve si dhe risigurimin me bazë përqindjeje. Grupi i kalon primet e sigurimeve
kompanive të tjera dhe këto kontrata risigurimi nuk e çlirojnë Grupin nga detyrimet e tij
kundrejt mbajtësve të policave. Kështu ekziston një ekspozim i kreditit në lidhje me
risigurimet e lëshuara, në atë masë që çdo risigurues nuk është në gjendje të përballojë
detyrimet që rrjedhin nga kontratat e risigurimit. Grupi nuk mban kolateral për kontratat e
tij të risigurimit.
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
45
11 Aktivet afatgjata materiale, neto
Gjate vitit 2009 Grupi i ka klasifikuar aktivet afatgjata materiale, te segmentit te biznesit ne Maqedoni, vetëm ne tre kategori si Pajisje zyre, Mobilje dhe Mjete transporti. Këtë vit Grupi ka vendosur, si me te përshtatshme, t‟i klasifikoje ne katër kategori duke përfshire dhe kategorinë Makineri dhe pajisje.
Ndërtime dhe Infrastrukture
Makineri dhe pajisje Mjete transporti Pajisje zyre Mobilje
Ndërtime ne proces
Totali
Kosto
Me 1 Janar 2009 244,788,261 52,822,696 82,971,015 66,187,222 53,305,274 414,600 500,489,068
Shtesat - 1,591,880 3,204,190 789,969 711,381 - 6,297,420
Nxjerrje jashtë përdorimit/shitje (3,718,526) (91,781) (2,871,088) - - (414,600) (7,095,995)
Axhustime te konvertimit 191,305 2,092,409 2,986,282 2,235,090 1,976,274 - 9,481,360
Me 31 Dhjetor 2009 241,261,040 56,415,204 86,290,399 69,212,281 55,992,929 - 509,171,853
Me 1 Janar 2010 241,261,040 56,415,204 86,290,399 69,212,281 55,992,929 - 509,171,853
Riklasifikim i balancave fillestare - 1,263,527 - (506,753) (756,774) - -
Me 1 Janar 2010 pas riklasifikimit 241,261,040 57,678,731 86,290,399 68,705,528 55,236,155 - 509,171,853
Shtesat - 539,133 2,283,033 1,750,671 63,359 - 4,636,196
Nxjerrje jashtë përdorimit/shitje - - (577,714) (465,319) - - (1,043,033)
Axhustime te konvertimit 10,944 72,620 139,674 131,969 52,110 - 407,317
Me 31 Dhjetor 2010 241,271,984 58,290,484 88,135,392 70,122,849 55,351,624 - 513,172,333
Zhvlerësimi i akumuluar
Me 1 Janar 2009 (130,064,053) (44,072,868) (69,277,223) (46,409,912) (47,163,043) - (336,987,099)
Amortizimi për vitin (12,023,764) (2,945,496) (3,024,746) (4,090,200) (2,837,083) - (24,921,289)
Nxjerrje jashtë përdorimit/shitje 1,864,979 91,346 2,871,087 - - - 4,827,412
Axhustime te konvertimit (110,558) (1,778,372) (2,504,330) (1,538,877) (1,275,447) - (7,207,584)
Me 31 Dhjetor 2009 (140,333,396) (48,705,390) (71,935,212) (52,038,989) (51,275,573) - (364,288,560)
Me 1 Janar 2010 (140,333,396) (48,705,390) (71,935,212) (52,038,989) (51,275,573) - (364,288,560)
Riklasifikim i balancave fillestare - (733,134) - (436,662) 1,169,796 - -
Me 1 Janar 2010 pas riklasifikimit (140,333,396) (49,438,524) (71,935,212) (52,475,651) (50,105,777) - (364,288,560)
Amortizimi për vitin (5,066,159) (1,900,733) (3,069,646) (4,942,727) (1,248,687) - (16,227,952)
Nxjerrje jashtë përdorimit/shitje - - 546,687 462,797 - - 1,009,484
Axhustime te konvertimit (6,871) (61,157) (116,287) (100,144) (43,536) - (327,995)
Me 31 Dhjetor 2010 (145,406,426) (51,400,414) (74,574,458) (57,055,725) (51,398,000) - (379,835,023)
Vlera kontabël neto
Me 31 Dhjetor 2009 100,927,644 8,240,207 14,355,187 16,229,877 5,130,378 - 144,883,293
Me 31 Dhjetor 2010 95,865,558 6,890,070 13,560,934 13,067,124 3,953,624 - 133,337,310
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
46
12 Aktive të tjera
2010 2009
Debitorët 95,595,426 80,120,835
Te arketueshme nga sigurimi 92,494,319 86,127,441
Shpenzimet e parapaguara dhe te tjera 31,077,286 25,408,279
Inventari 22,036,840 18,654,217
Depozita në Byronë Maqedonase të sigurimit 21,888,820 21,828,504
Paradhënie tek punonjësit 72,429 56,254
Të arkëtueshme nga kontrata me Bechtel - 140,811,491
263,165,120 373,007,021
13 Rezervat teknike për dëmet
2010 2009
Rezerva teknike për dëmet bruto më 1 Janar 2,198,522,529 1,906,414,863
Të arkëtueshme nga risigurimet më 1 Janar (517,581,717) (388,224,751)
Rezerva teknike për dëmet neto 1,680,940,812 1,518,190,112
Rezerva teknike për dëmet e ndodhura 560,392,220 796,868,091
Rezerva teknike për dëmet e paguara (671,731,224) (634,117,391)
Rezerva teknike për dëmet neto më 31 Dhjetor 1,569,601,808 1,680,940,812
Të arkëtueshme nga risigurimet më 31 Dhjetor 299,832,773 517,581,717
Rezerva teknike bruto për dëmet 1,869,434,581 2,198,522,529
Vonesa të konsiderueshme ndodhin për njoftimin e dëmeve dhe një masë e konsiderueshme
eksperience dhe gjykimi është i rëndësishëm në vlerësimin e rezervës teknike, kostot finale
të të cilave nuk mund të përcaktohen me siguri në datën e mbylljes së bilancit. Rezervat
teknike për dëmet janë përcaktuar mbi bazën e informacionit me i fundit i disponueshëm.
Megjithatë, është e qenësishme në natyrën e biznesit, që detyrimi përfundimtar mund të
variojë si rezultat i zhvillimeve të mëtejshme.
Një rakordim i shpenzimeve për dëmet gjatë vitit, paraqitet si më poshtë: 2010 2009
Shpenzimet për dëmet e paguara 695,630,332 659,122,388
Dëmet e ceduara (23,899,108) (25,004,997)
Te arketueshme ndaj risiguruesit me 31 Dhjetor (299,832,773) (517,581,717)
Mbyllja bruto 1,869,434,581 2,198,522,529
Hapja neto (1,680,940,812) (1,518,190,112)
560,392,220 796,868,091
Rezerva teknike për dëmet më 31 Dhjetor 2010 dhe 2009 ndahet si më poshtë: 2010 2009
Mjete motorike 1,611,619,068 1,633,182,260
Pasuri 217,240,958 473,080,452
Shëndet 29,057,166 73,749,230
Jete 11,517,389 18,510,587
1,869,434,581 2,198,522,529
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
47
14 Rezerva për primet e pafituara
Rezervat për primet e pafituara në përputhje me kontratat e sigurimit të lëshuara nga Grupi
gjatë vitit 2010 dhe 2009 janë si më poshtë: 2010 2009
Mjete motorike 485,398,874 526,962,972
Pasuri 282,240,542 283,948,339
Shëndet 51,305,187 64,075,194
Jete 11,288,026 9,800,886
830,232,629 884,787,391
15 Të pagueshme ndaj risiguruesit
2010 2009
Detyrime ndaj Willis 46,848,149 128,615,005
Detyrime ndaj risiguruesve të tjerë - 457,157
Total 46,848,149 129,072,162
Detyrimet ndaj Willis më 31 dhjetor 2009 lidhen me një kontratë sigurimi me
Bechtel.&Enka.
16 Detyrime të tjera
2010 2009
Taksa të pagueshme 59,918,480 47,548,250
Llogari te pagueshme 48,808,864 48,371,581
Të tjera të pagueshme (shiko shënimin 16.1) 18,691,866 43,518,809
Paga te pagueshme 10,470,259 12,541,545
137,889,469 151,980,185
Taksa të pagueshme përfaqësojnë detyrimin ndaj shtetit për tatimin mbi fitimin, TVSH-në,
kontributet shoqërore, etj.
16.1 Te tjera të pagueshme
Balanca e detyrimeve të tjera është e përbërë si më poshtë: 2010 2009
Furnitor te tjerë 10,432,749 9,357,026
Te tjera 5,330,628 9,392,835
Shpenzime te përllogaritura 2,662,183 24,590,887
Te pagueshme ndaj depozituesve 266,306 178,061
18,691,866 43,518,809
17 Provizione të tjera
2010 2009
Me 1 Janar 15,937,719 42,800,204 Riklasifikim i vitit te mëparshëm i provigjionit te degës se Kosovës
6,647,659 -
Fitimi nga konvertimet 39,030 -
Të rimarra gjatë vitit (7,129,456) (26,862,485)
Me 31 Dhjetor 15,494,952 15,937,719
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
48
Provizione të tjera (vazhdim)
Grupi ka një detyrim ligjor në Degën e Kosovës për të mbajtur taksën e tatimit në burim për
ata sigurues të ndërmjetëm të cilët nënshkruajnë çdo kontratë sigurimi në emër të degës dhe
paguajnë këtë taksë në burim administratës së taksave në Kosovë. Dega e Kosovës nuk ka
mbajtur tatim në burim për ndërmjetësit gjatë viti 2005 dhe ka krijuar një provigjion prej
6,687 mijë Lek (ekuivalente me 48 mijë Euro) (në vitin 2009: 6,648 mijë Lek ose 48 mijë
Euro).
Grupi ka krijuar një provigjion si rezultat i çështjeve gjyqësore të ngritura nga ish punonjësit.
Më 31 Dhjetor 2010 gjendja e provigjionit ishte 8,808,263 Lek (2009: 15,937,719 Lek).
18 Kapitali aksioner
Në përputhje me Statutin e Grupit, neni 6, kapitali i nënshkruar është 1,020,000 mijë Lek, i
ndarë në 1,700 aksione ku secila prej tyre ka një vlerë nominale prej 600 mijë Lek (2009:
1,020,000 mijë Lek, i cili është i ndarë në 1,700 aksione ku secila prej tyre ka një vlerë
nominale prej 600 mijë Lek). Struktura e kapitalit aksionar është si më poshtë:
2010 2009
Ne Leke Ne % Ne Leke Ne %
Ministria e Financave 1,020,000,000 100% 1,020,000,000 100%
Totali 1,020,000,000 100% 1,020,000,000 100%
Më 25 Gusht 2009 Këshilli Mbikëqyrës aprovoi zvogëlimin e Kapitalit, kështu vlera e
aksioneve u zvogëlua nga 1,000.171 Lek për aksion në 600 Lek për aksion. Totali i Kapitalit
u zvogëlua nga 1,700,291,217 Lek në 1,020,000,000 Lek.
Persa i përket segmentit te Biznesit Shqiptar dhe Kosovar, Aksionari i INSIG sh.a
“Ministria e Financave” me 30 Qershor 2009, aprovoi shpërndarjen e fitimit neto për vitin e
mbyllur me 31 Dhjetor 2008. Fitimi neto për vitin e mbyllur me 31 Dhjetor 2008 u përdor
për mbulimin e humbjeve te akumuluara për shumen prej 107,259,506 Lek dhe u shpërnda
si dividend shuma prej 107,259,506 Lek.
Gjatë vitit 2009, për segmentin e biznesit të Maqedonisë Këshilli Mbikëqyrës aprovoi
shpërndarjen e dividendëve me vlerë 10,686 mije Lek (ose ekuivalente me 5,306 mije MKD)
nga fitimi neto për fund vitin 2008.
Persa i përket segmentit te Biznesit Shqiptar dhe Kosovar, Aksionari i INSIG sh.a
“Ministria e Financave” me 28 Korrik 2010, aprovoi shpërndarjen e fitimit neto për vitin e
mbyllur me 31 Dhjetor 2009. Fitimi neto për vitin e mbyllur me 31 Dhjetor 2009 u
shpërnda si dividend ne shumen prej 55,505,421 Lek.
Gjatë vitit 2010, për segmentin e biznesit të Maqedonisë Këshilli Mbikëqyrës aprovoi
shpërndarjen e dividendëve me vlerë 35,702 mije Lek (ose ekuivalente me 15,830 mije
MKD) nga fitimi neto për fund vitin 2009.
19 Rezerva e rivlerësimit
Rezerva e rivlerësimit (për aktivet e trupëzuara) është krijuar më 1 Janar 1998, siç është e
detajuar në notën 2.16 bazuar në Vendimin e Këshillit të Ministrave Nr. 194 më 20 Mars
1998 për rivlerësimin e aktiveve të trupëzuara të Grupit. Një vlerë prej 20 milion Lek nuk
është e disponueshme për shpërndarje.
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
49
20 Rezerva për parandalimin e dëmeve
Rezerva për parandalimin e dëmeve është krijuar përpara vitit 1998 nga urdhri i Këshillit
Mbikëqyrës mbi fitimin neto të atyre pasqyrave financiare që paraqiten sipas Standardeve
Kombëtare, të cilat parashikojnë pagesën e çdo dëmi të paparashikuar gjatë aktivitetit të
Grupit. Më 31 Dhjetor 2010 dhe 2009 nuk ka patur asnjë lëvizje të rezervës.
21 Rezerva e katastrofës
Rezerva për katastrofë u krijua më 31 dhjetor 2001 nga fitimet e mbartura të Grupit. Kjo
rezervë u krijua për të mbuluar humbjet e mundshme në të ardhmen si pasojë e fenomeneve
shkatërruese.
Më 21 tetor 2009 Këshilli Mbikëqyrës i segmentit te Shqipërisë dhe Kosovës aprovoi
zvogëlimin e rezervës së Katastrofës me vlerën 342,553,097 Lek dhe rezervave të tjera me
34,190,183.17 Lek për mbulimin e humbjeve të akumuluara të këtyre dy segmenteve të
biznesit.
Gjate vitit te mbyllur me 31 Dhjetor 2010 ka vetëm një lëvizje prej 177,428 Lek ne rezervën
e Katastrofës. Kjo lëvizje është si pasoje e ndryshimit te shumes se tatimit te shtyre ne
segmentin e Maqedonisë.
22 Rezerva të tjera
Rezervat e tjera janë krijuar prej fitimeve të mbajtura të viteve të mëparshme bazuar në
statutin e Grupit. Këto rezerva mund të përdoren vetëm me vendimin e aksionareve.
2010 2009
Rezerva e sigurimit të rrezikut 418,767,791 395,734,017
Rezerva e përgjithshme 163,631,614 153,266,414
Rezerva e sistemit on –line 12,000,000 12,000,000
594,399,405 561,000,431
Rezervat e rrezikut të sigurimit janë të krijuara bazuar në ligjin Shqiptar të Sigurimit, neni 93,
dhe ligjit për Mbikëqyrjen e Sigurimeve ne Republikën e Maqedonisë, neni70, me një vlerë
sa 1/3 e fitimit aktual, përveçse kur fitimi aktual përdoret për të mbuluar humbjet e
akumuluara. Kjo rezervë mund të rritet deri në një nivel jo më të ulët se 30% e primeve
mesatare të nënshkruara në dy vitet e fundit ne lidhje me aktivitetin e Shqipërisë dhe në një
nivel jo më të ulët se 50% e primeve mesatare të nënshkruara në dy vitet e fundit ne lidhje
me aktivitetin e filialit ne Maqedoni. Kjo rezervë është krijuar në mënyrë që të mbulojnë
fondin e garancisë.
Rezervat e përgjithshme janë krijuar prej fitimit të mbartur të viteve të kaluara bazuar në
rregulloren e Grupit pa një destinacion të caktuar. Këto rezerva mund të përdoren vetëm
me vendim të aksionareve.
Rezerva e Sistemit on line është krijuar në 28 Korrik 2006 me vendimin e asamblesë se
aksionareve për një shumë prej 12,000,000 Lek.
Gjate vitit te mbyllur me 31 Dhjetor 2010, me vendim te Aksionarëve date 04.08.2010, nga
fitimet e vitit 2009 nga filiali ne Maqedoni është krijuar një rezerve sigurie ne shumen
23,033 mije Leke (ose ekuivalente me 10,213 mije MKD), (2009: 19,586 mije Leke ose
ekuivalente me 8,684 mije MKD), dhe një rezerve tjetër e përgjithshme ne shumen 10,365
mije Leke (ose ekuivalente me 4,596 mije MKD) ( 2009: 12,187 mije Leke ose ekuivalente
me 5,404 mije MKD).
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
50
23 Rezerva e konvertimit
Rezerva e konvertimit lidhet me konvertimin e aktivitetit të degës së huaj në përputhje me SNK 21 i cili kërkon që zërat në pasqyrën e pozicionit financiar të konvertohen me kursin e fund vitit dhe zërat në pasqyrën përmbledhëse të të ardhurave të konvertohen me kursin në datën e transaksionit. Rezerva e konvertimit vjen gjithashtu nga konvertimi me kursin e datës së raportimit të kapitalit në filialin e huaj.
24 Të ardhura nga primet e shkruara
Primet e sigurimit për biznesin jete dhe jo jete se bashku janë paraqitur më poshtë: 2010 2009
Mjete motorike 1,318,052,705 1,404,816,763
Pasuri 470,491,387 512,247,080
Jeta 168,510,103 145,231,380
Shëndeti 58,152,494 57,405,672
2,015,206,689 2,119,700,895
25 Primet të çeduara te risiguruesit
2010 2009
Pasuri 340,419,291 450,636,525
Mjete motorike 73,606,292 90,334,446
Jeta 6,313,462 8,780,877
420,339,045 549,751,848
26 Të ardhurat nga investimet
2010 2009
Interesi i Bonove te Thesarit e Depozitave me afat 283,333,450 280,877,338
Te ardhura te tjera 404,599 347,104
Llogarite rrjedhëse 97,629 94,482
283,835,678 281,318,924
27 Të ardhura të tjera të marrjes në sigurim
2010 2009
Komisione risigurimi 14,677,326 12,958,935
Te ardhura padi regresi 13,668,950 2,819,462
Te ardhura nga rimarrjet e provigjionit 7,129,456 -
Te ardhura nga shërbimet 4,877,085 26,500,765
Te ardhura nga shitja e aktiveve - 1,254,500
Te tjera 886,074 17,584,167
41,238,891 61,117,829
28 Shpenzimet e marrjes në sigurim
2010 2009
Komisionet e agjenteve 340,864,731 343,780,390
Polica sigurimi 2,871,239 3,666,226
343,735,970 347,446,616
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
51
29 Shpenzime administrative
2010 2009
Paga dhe shpenzime te lidhura me to (shënimi 29.1) 279,224,866 282,696,656
Kontributet e Byrosë 100,191,226 34,498,090
Shpenzime te tjera 95,710,108 136,795,457
Qira dhe të tjera (energji, ujë, gaz) 90,301,310 92,932,488
Shpenzime te tjera sigurimi 35,251,036 1,650,984
Shpenzime takse të tjera 24,810,304 33,489,649
Shpenzime reklame 24,590,669 45,270,784
Gjoba 22,206,739 28,657,737
Amortizimi 16,227,952 24,921,289
Shpenzime poste 14,279,906 17,029,859
Mirëmbajtje dhe riparime 13,569,272 22,063,161
Shpenzime udhëtimi 8,379,520 8,393,148
Shpërblime 5,104,981 12,585,887
Shpenzime taksa lokale 3,813,696 19,138,686
Provigjion për zhvlerësimet 3,781,896 -
Printime 2,194,183 3,233,195
Shpenzime pritje percjellje 1,076,234 1,450,929
Humbje nga shitja e aktiveve afatgjata materiale 26,254 1,855,359
Shpenzime trajnimi - 543,390
740,740,152 767,206,748
29.1 Paga dhe shpenzime të lidhura me to
2010 2009
Shpenzime pagash 236,345,305 236,781,374
Kontributet shoqërore 38,415,342 40,508,991
Shpenzime te tjera personeli 4,464,219 5,406,291
279,224,866 282,696,656
30 Tatimi mbi fitimin
Tatimi mbi fitimin është i përberë si me poshtë: 2010 2009
Shpenzimi aktual për tatimin mbi fitimin 27,668,679 12,217,017
27,668,679 12,217,017
Rakordimi i normës efektive të tatimit për shpenzimin e tatim fitimit në pasqyrën përmbledhëse të të ardhurave është si vijon: 2010 2009
Norma Shuma Norma Shuma
Fitimi i vitit para tatimit 367,189,774 136,823,763
Tatimi fitimi duke përdorur normën e Grupit: 10% 36,718,974 10% 13,682,377
Shpenzime te pazbritshme (2%) (9,050,295) (1%) (1,465,360)
Totali 8% 27,668,679 9% 12,217,017
Detyrimet e tatimeve të shtyra janë si më poshtë: 2010 2009
Detyrime tatimore të shtyra lidhur me rezervën e katastrofës 10% (2009:10%)
48,869,052 49,069,814
48,869,052 49,069,814
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
52
Tatimi mbi fitimin (vazhdim)
Lëvizja ne detyrimet tatimore te shtyra është si me poshtë: 2010 2009
Gjendja në fillim të vitit 49,069,814 49,069,814
Pasqyra e operacioneve (220,700) -
Pasqyra e kapitalit 19,938 -
48,869,052 49,069,814
31 Segmentet operative
Aktivet dhe detyrimet e grupit, me 31 Dhjetor 2010 sipas segmenteve gjeografike janë te detajuara me poshtë:
Shqipëria Kosova Maqedonia Totali
AKTIVET
Mjete monetare dhe ekuivalentet e tyre 639,226,099 777,731,333 25,302,059 1,442,259,491
Depozitat me afat 630,785,866 373,482,456 894,177,612 1,898,445,934
Instrumenta borxhi te mbajtura deri ne maturim 1,351,020,388 - - 1,351,020,388
Pjesa e risiguruesit ne rezerva teknike 366,137,631 136,359,053 - 502,496,684
Te arketueshme nga risiguruesi 31,088,530 - 12,457,258 43,545,788
Tatimi i parapaguar 11,223,852 - 331,255 11,555,107
Aktivet afatgjata materiale, neto 115,276,032 9,900,136 8,161,142 133,337,310
Aktive te tjera 109,070,749 64,923,226 89,171,145 263,165,120
TOTALI I AKTIVEVE 3,253,829,148 1,362,396,204 1,029,600,471 5,645,825,822
DETYRIMET
Rezerva teknike për demet 1,183,680,590 416,356,169 269,397,822 1,869,434,581
Rezerva teknike për primin e pafituar 327,342,725 341,843,398 161,046,506 830,232,629
Detyrime risigurimi 46,848,149 - 0 46,848,149
Detyrime te tjera 80,033,935 43,879,200 13,976,334 137,889,469
Provizione te tjera 8,808,263 6,686,689 - 15,494,952
Tatimi i shtyre 48,866,810 - 2,242 48,869,052
TOTALI I DETYRIMEVE 1,695,580,472 808,765,456 444,422,904 2,948,768,832
Aktivet dhe detyrimet e grupit, me 31 Dhjetor 2009 sipas segmenteve gjeografike janë te detajuara me poshtë:
Shqipëria Kosova Maqedonia Totali
AKTIVET
Mjete monetare dhe ekuivalentet e tyre 1,199,887,514 1,013,465,275 21,217,465 2,234,570,254
Depozitat me afat 191,901,770 114,251,284 829,137,287 1,135,290,341
Instrumenta borxhi te mbajtura deri ne maturim 1,228,619,176 - - 1,228,619,176
Pjesa e risiguruesit ne rezerva teknike 681,076,149 26,857,651 - 707,933,800
Te arketueshme nga risiguruesi 32,223,686 - - 32,223,686
Tatimi i parapaguar 17,926,939 - 307,119 18,234,058
Aktivet afatgjata materiale, neto 125,016,667 12,417,341 7,449,285 144,883,293
Aktive te tjera 212,879,201 34,938,542 125,189,278 373,007,021
TOTALI I AKTIVEVE 3,689,531,102 1,201,930,093 983,300,434 5,874,761,629
DETYRIMET
Rezerva teknike për demet 1,521,960,196 420,213,767 256,348,566 2,198,522,529
Rezerva teknike për primin e pafituar 488,707,362 261,084,058 134,995,971 884,787,391
Detyrime risigurimi 128,615,005 - 457,157 129,072,162
Detyrime te tjera 93,200,220 36,639,953 22,140,012 151,980,185
Provizione te tjera 15,937,719 - - 15,937,719
Tatimi i shtyre 49,069,814 - - 49,069,814
TOTALI I DETYRIMEVE 2,297,490,316 717,937,778 413,941,706 3,429,369,800
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
53
Segmentet operative (vazhdim)
Pasqyra e te ardhurave gjithëpërfshirëse e grupit për vitin e mbyllur me 31 Dhjetor 2010, sipas segmenteve gjeografike është e detajuar me poshtë: Shqipëria Kosova Maqedonia Totali
Te ardhurat
Te ardhurat nga primet e nënshkruara 780,661,058 831,896,273 402,649,358 2,015,206,689 Ndryshimi në rezervën teknike për primet e pafituara 161,364,638 (80,024,520) (26,785,356) 54,554,762
Prime te nënshkruara neto 942,025,696 751,871,753 375,864,002 2,069,761,451
Prime të çeduara te risiguruesit (218,558,867) (171,556,835) (30,223,343) (420,339,045) Ndryshimi në rezervën teknike për primet për pjesën e risiguruesit (117,035,042) 129,346,870 - 12,311,828
Primi i fituar neto 606,431,787 709,661,788 345,640,659 1,661,734,234
Te ardhurat nga investimet 179,378,153 41,190,527 63,266,998 283,835,678
Te ardhura te tjera nga marrja ne sigurim 18,499,128 15,463,196 7,276,567 41,238,891
Humbje/fitime nga kursi i këmbimit 23,889,724 - 1,359,589 25,249,313
Totali i te ardhurave 828,198,792 766,315,511 417,543,813 2,012,058,116
Shpenzime për demet (169,919,232) (245,418,407) (145,054,581) (560,392,220)
Shpenzime për marrje ne sigurim (91,972,681) (190,480,967) (61,282,322) (343,735,970)
Shpenzime administrative dhe marketing (295,907,308) (285,442,950) (159,389,894) (740,740,152)
Totali i shpenzimeve (557,799,221) (721,342,324) (365,726,797) (1,644,868,342)
Fitimi para tatimit 270,399,571 44,973,187 51,817,016 367,189,774
Tatimi mbi fitimin (27,324,836) - (343,843) (27,668,679)
Fitimi neto për vitin 243,074,735 44,973,187 51,473,173 339,521,095
Pasqyra e te ardhurave gjithëpërfshirëse e grupit për vitin e mbyllur me 31 Dhjetor 2009, sipas segmenteve gjeografike është e detajuar me poshtë:
Shqipëria Kosova Maqedonia Totali
Te ardhurat
Te ardhurat nga primet e nënshkruara 1,031,706,806 703,394,307 384,599,782 2,119,700,895 Ndryshimi në rezervën teknike për primet e pafituara (81,780,369) (78,361,856) 8,433,527 (151,708,698)
Prime te nënshkruara neto 949,926,437 625,032,451 393,033,309 1,967,992,197
Prime të çeduara te risiguruesit (501,962,620) (15,977,348) (31,811,880) (549,751,848) Ndryshimi në rezervën teknike për primet për pjesën e risiguruesit 153,668,723 (61,547,782) - 92,120,941
Primi i fituar neto 601,632,540 547,507,321 361,221,429 1,510,361,290
Te ardhurat nga investimet 174,619,615 50,360,576 56,338,733 281,318,924
Te ardhura te tjera nga marrja ne sigurim 54,272,870 1,920,211 4,924,748 61,117,829
Humbje/fitime nga kursi i këmbimit 196,742,150 - (1,194,975) 195,547,175
Totali i te ardhurave 1,027,267,175 599,788,108 421,289,935 2,048,345,218
Shpenzime për demet (475,363,890) (179,883,888) (141,620,313) (796,868,091)
Shpenzime për marrje ne sigurim (124,968,807) (164,545,431) (57,932,378) (347,446,616)
Shpenzime administrative dhe marketing (326,553,686) (288,409,094) (152,243,968) (767,206,748)
Totali i shpenzimeve (926,886,383) (632,838,413) (351,796,659) (1,911,521,455)
Fitimi para tatimit 100,380,792 (33,050,305) 69,493,276 136,823,763
Tatimi mbi fitimin (10,412,137) (1,412,928) (391,952) (12,217,017)
Fitimi neto për vitin 89,968,655 (34,463,233) 69,101,324 124,606,746
INSIG sh.a.
Shënime shpjeguese të pasqyrave financiare të konsoliduara (vazhdim)
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor 2010
(Të gjitha vlerat janë të shprehura në Leke, përvec kur specifikohet ndryshe)
54
Segmentet operative (vazhdim)
Segmentet operative te grupit me 31 Dhjetor 2010, sipas industrisë dhe vendodhjes gjeografike, janë detajuar si me poshtë:
Pasuri
Mjete
Motorrike Shëndet Jete Totali
Prime te nënshkruara bruto
Shqipëria 251,517,112 340,606,994 20,026,849 168,510,103 780,661,058
Kosova 213,590,721 610,509,886 7,795,666 - 831,896,273
Maqedonia 5,383,554 366,935,824 30,329,980 - 402,649,358
Risigurimet
Shqipëria (188,076,910) (24,168,495) - (6,313,462) (218,558,867)
Kosova (164,116,140) (7,440,695) - - (171,556,835)
Maqedonia (3,834,842) (26,388,501) - - (30,223,343)
Demet e paguara
Shqipëria 73,693,766 229,158,199 1,241,415 9,038,121 313,131,501
Kosova 4,720,806 224,389,787 2,670,536 - 231,781,129
Maqedonia 1,493,689 115,248,334 10,076,571 - 126,818,594
Segmentet operative te grupit me 31 Dhjetor 2009, sipas industrisë dhe vendodhjes gjeografike, janë detajuar si me poshtë:
Pasuri
Mjete
Motorrike Shëndet Jete Totali
Prime te nënshkruara bruto
Shqipëria 493,409,981 370,088,942 22,976,504 145,231,379 1,031,706,806
Kosova 13,624,909 681,078,551 8,690,847 - 703,394,307
Maqedonia 4,835,711 347,022,505 32,741,566 - 384,599,782
Risigurimet
Shqipëria (438,891,741) (54,290,002) - (8,780,877) (501,962,620)
Kosova (7,515,802) (8,461,546) - - (15,977,348)
Maqedonia (4,228,982) (27,582,898) - - (31,811,880)
Demet e paguara
Shqipëria 46,577,716 174,796,638 5,842,968 14,688,221 241,905,543
Kosova 969,668 240,055,597 2,506,319 - 243,531,584
Maqedonia 1,035,324 106,451,847 6,208,177 - 113,695,348
32 Pasqyra e pozicionit financiar për segmentin e biznesit në
Shqipëri
Leke
Me 31 Dhjetor
2010 2009
Aktivet
Mjetet monetare dhe ekuivalentët e tyre 639,226,099 1,199,887,514
Depozita me afat 630,785,866 191,901,770
Instrumenta borxhi te mbajtura deri në maturim 1,351,020,388 1,228,619,176
Kesh i ngurtësuar ne INSIG Macedonia 380,245,000 413,880,000
Pjesa e risiguruesit në rezervat teknike 366,137,631 681,076,149
Të arkëtueshme nga risiguruesi 31,088,530 32,223,686
Tatimi i parapaguar 11,223,852 17,926,939
Aktive afatgjata materiale, neto 115,276,032 125,016,667
Aktive te tjera INSIG Maqedoni 67,665,875 68,000,605
Aktive te tjera 109,070,749 212,879,201
Investimi ne degën e INSIG Kosovës 438,026,777 450,590,856
Totali i aktiveve 4,139,766,799 4,622,002,563
Kapitali dhe detyrimet
Detyrimet
Rezervat teknike për dëmet 1,183,680,590 1,521,960,196
Rezervat teknike për primin e pafituar 327,342,725 488,707,362
Të pagueshme për risigurim 46,848,149 128,615,005
Detyrime të tjera 80,033,935 93,200,220
Provizione të tjera 8,808,263 15,937,719
Tatimi i shtyrë 48,866,810 49,069,814
1,695,580,472 2,297,490,316
Kapitali
Kapitali aksioner 1,020,000,000 1,020,000,000
Rezerva e rivlerësimit 139,618,997 139,618,997
Rezerva për parandalim demi 44,677,559 44,677,559
Rezerva për katastrofë 439,201,903 439,377,089
Rezerva të tjera 548,406,943 548,406,947
Rezerva e konvertimit 9,206,190 42,463,000
Fitimi i akumuluar 243,074,735 89,968,655
2,444,186,327 2,324,512,247
Totali i kapitalit dhe detyrimeve 4,139,766,799 4,622,002,563
33 Pasqyra e të ardhurave për segmentin e biznesit në Shqiperi
Leke
Për vitin e mbyllur më 31 Dhjetor
2010 2009
Të ardhura nga primet e shkruara 780,661,058 1,031,706,806 Ndryshimi në rezervën teknike për primet e pafituara 161,364,638 (81,780,369)
Prime të nënshkruara neto 942,025,696 949,926,437
Prime të çeduara te risiguruesit (218,558,867) (501,962,620) Ndryshimi në rezervën teknike për primet për pjesën e risiguruesit (117,035,042) 153,668,723
Prime të fituara neto 606,431,787 601,632,540
Të ardhura nga investimet 179,378,153 174,619,615 Të ardhura të tjera nga marrja në sigurim 18,499,128 54,272,870
Fitime nga kursi i këmbimit 23,889,724 196,742,150
Totali i të ardhurave 828,198,792 1,027,267,175
Shpenzime për dëmet (169,919,232) (475,363,890)
Shpenzimet e marrjes në sigurim (91,972,681) (124,968,807)
Shpenzime administrative (295,907,308) (326,553,686)
Totali i humbjeve dhe shpenzimeve (557,799,221) (926,886,383)
Fitimi i vitit para tatimit 270,399,571 100,380,792
Tatimi mbi fitimin (27,324,836) (10,412,137)
Fitimi neto i vitit 243,074,735 89,968,655