perpjekja_11-12

Përpjekja Dokumenta 1

Viti IV, nr. 11 - 12 Tiranë, shtator - dhjetor 1997

Shqipëri fjala e Ardian Klositdhe e Michael Schmidt Neke-s

89 Ngjarjet sipas shtypit italianPërgatiti Artan Puto

113 Fundi i barbarisë (fragmentenga shtypi francez) përgatitiLuan Rama

136 Nga shtypi amerikan

143 Forestigate

151 Dokumenta të ndryshme157 Maj - qershori 1997, i

ndjekur nga Observatori mbiProçesin Demokratik neShqipëri artikuj tëpërzgjedhur nga shtypishqiptar i kohës

181 Gjashtë orë tmerri të njëqyteze Reportazh nga RudinaXhunga

187 Dokumente të Observatoritmbi Proçesin Demokratik nëShqipëri (Nga Buletinet,udhëtimet, korespondentët dheshtypi shqiptar)

Epilog285 Vlora, Hiroshima pa bombën

"A" Reportazh nga RudinaXhunga

E përtremuajshme kulturore Drejtor FATOS T. LUBONJA

Editorial2 Dy fjalë lexuesit

Letërkëmbime3 Ehat Musa i shkruan

drejtuesit të Përpjekjes

DokumentaProlog

9 Berisha dhe PD eshndërruan Shqipërinë nëkazino nga Tonino Perna

11 E ardhme e zymtë përshqiptarët nga GabrielPartosh

13 Regjim gangsterësh që nefinancojmë nga AndrewGumbell

Zhvillimi i ngjarjeve (shkurt - mars - prill - maj - qershor)

17 Historiku i ngjarjevenëpërmjet dokumentave tëForumit për Demokracimbledhur nga Fatos Lubonja

61 Fjala e Sali Berishës merastin e rizgjedhjes presidenti republikës

65 Qentë nuk angullijnë mëshënime epistolare nga MeriLalaj

75 Faksimile e një deklarate tëlëshuar nga KomitetiKombëtar i Shpëtimit Publik

81 Demonstratë në Bonn kundërdhunës dhe diktaturës në

LËNDA

(Dokumenta)


DY FJALË LEXUESIT

I kërkojmë ndjesë lexuesit të Përpjekjes për vonesën e daljes së këtyre dynumrave të lidhura në një vëllim të vetëm. Ngjarjet e vitit të kaluar dëmtuan edheecurinë normale të botimit të revistës. Ato devijuan shumë emocione dhe shumëimpenjim të bashkëpunëtorëve të revistës, madje detyruan disa prej tyre të largohennga Shqipëria. Edhe botuesi i saj, Fatos Lubonja, u detyrua të merret gjatë gjysmëssë parë të vitit me aktivitet të mirëfilltë politik, çka i mori shumë energji dhe kohë.

Ky botim i Përpjekjes përmbledh dokumente që dëshmojnë për ngjarjet evitit që kaluam, i cili shpesh në shtyp dhe në fjalime politikanësh është quajtur njëvit i mbrapshtë. Është e vërtetë se viti 1997 ishte një vit tejet traumatik, i mbarsurme krime të tilla politike dhe ordinere që e tejkaluan edhe imagjinatën më tëmbrapshtë të shqiptarëve. Megjithatë Përpjekja mendon se ay nuk ka qenë vetëmnjë vit i mbrapshtë. Ay ishte një vit që tregoi jo vetëm veset dhe mangësitë më tëmëdha të shqiptarëve, por edhe cilësitë e tyre pozitive. Viti 1997 ishte viti i rrëzimittë një diktature të mbrapshtë, vit ku shqiptarët sfiduan dhunën shtetërore me njëtrimëri që s e kishin treguar kurrë më parë. Viti 1997 ishte viti kur për herë të parëparti të majta e të djathta u bashkuan mbi disa principe më të larta se interesat engushta partiake. Viti 1997 ishte vit në të cilin, megjithëse të armatosur gjer nëdhëmbë, shqiptarët shkuan në votime në mënyrë të qytetëruar. Viti 1997 ishte vitinë të cilin më në fund patëm televizione dhe radio private. Viti 1997 ishte viti ikrijimit të një qeverie koalicioni që ndoshta është më e hapura që kemi pasur derimë sot. Viti 1997 ishte mbi të gjitha vit që tregoi dashurinë e shqiptarëve për jetën,forcën e tyre mbijetonjëse.

Cilatdo qofshin vlerësimet për vitin 1997 një gjë është e pamohueshme: aiishte një vit historik të cilit shqiptarët do t i kthehen dhe rikthehen për të njohur dhekuptuar më mirë vetveten. Ky botim i Përpjekjes bëhet pikërisht duke patur parasyshkëtë ide. Lexuesi që i ka të freskëta ngjarjet ndoshta nuk do ta gjejë shumë interesant.Por mendojmë se ky vëllim, ndonëse me mjaft mangësira, paraqet një panoramë tëgjerë të asaj që ndodhi dhe, nga ana tjetër, me kalimin e kohës, do të bëhet shumëmë i vlefshëm për ata që do të duan të studiojnë vitin 1997.


I dashur Fatos,

Lexova Përpjekjen 10, të cilën me shumë dashamirësi ma dërgove me Edin,ndaj dhe të falënderoj përzemërsisht. Si zakonisht, disa shkrime më pëlqyen shumë,sidomos ai i Ardianit Kafe të nxehta... .

Arsyeja e vërtetë që më shtyu të ta shkruaj këtë letër është habia që mëzgjoi fjalia: A do ta kishte bërë këtë Enver Hoxha? , të cilën e lexova në editorial.Përse vallë e ke shkruar këtë? Për provokim? Apo për mungesë vëmendjeje? Nësetë ka shpëtuar, mirë kishte qenë që në numrin e ardhshëm ta korrigjosh. Nëse e keshkruar për provokim, mendoj se është provokim i kotë dhe i rrezikshëm, sepsekrijon amalgamë në mes një regjimi monist të tipit stalinist dhe një regjimi, edhepse me shumë të meta, sidoqoftë, pluralist...

Kjo fjali të shtyn pashmangshmërisht të mendosh për një lloj, të thuash,nostalgjie. Për ne që të njohim as që mund të bëhet fjalë. Por, jo të tërë lexuesitgjithnjë e më të shumtë të Pëpjekjes e dinë se çfarë bindjesh politike ka FatosLubonja. Duhet pasur kujdes, sidomos tani që në pushtet ka ardhur Partia Socialiste,themeluesi i së cilës është pasardhësi i drejtpërdrejtë i kriminelit më të madh të po-pullit tonë. Që të dy e lanë Shqipërinë në izolim të plotë. Pasojat e këtij izolimi dotë lenë gjurmë per një kohë shumë të gjatë në jetën dhe mendjen shqiptare. Janëgjëra të cilat kurrë nuk duhen harruar. Përkundrazi, përbëjnë probleme për të cilatduhet folur pandërprerë.

Në Gjermani, për shembull, autokritika dhe ndërgjegjësimi i popullit kanëluajtur rol shumë të rëndësishëm. Rezultati? Sot në Gjermani partitë e ekstremit tëdjathtë marrin vetëm 3,1% të votave. Ndërsa në Austri, ku autokritika ka munguar,partitë analoge mbledhin sot rreth 25% të votave. Në Francë, partia e ekstremit tëdjathtë (Front national) është në ngritje e sipër. Ajo nuk vjel shumë vota në krahinate varfera ose në zonat e banuara nga emigrantët, siç përpiqen të na bëjnë të besojmë,por merr shumë më tepër, rreth 25%, në pjesën juglindore si edhe në atë verilindore,ku, si rastësisht, gjatë Luftës së Dytë Botërore, një divizion i tërë vepronte përReich-un e tretë. Dihet se Republika e Vichy-së ka bashkëpunuar aktivisht menazistët. E ja që në Francë janë munduar të mos e thonë këtë. U desh të presimChirac-un që, më në fund, një qeveri ta pranojë zyrtarisht realitetin e atijbashkëpunimi. Do të më thuash se stalinizmi dhe nazizmi nuk janë e njëjta gjë?


Për mua janë dy ekstreme që puqen diku. Veprimet e njërit në emër të racës dhe tëtjetrit në emër të masës janë tmerri dhe mizoria vetë.

Por si t ia bëjmë me politikanët tanë që, si duket, ende nuk e kanë kuptuare ndoshta as lexuar ( kanë qenë kushtet të tilla ) atë thënien e famshme të Goethe-s: Ai që nuk nxjerr mësim nga tre mijë vjet të historisë së njerëzimit është idënuar të jetojë nga dita në ditë . E në luftën për demokraci edhe fjalët kanë pushtetprandaj duhen përdorur me shumë kujdes, sidomos kur e dimë se gjuha jonë, edhepse e normuar, ende nuk është mjaft e stabilizuar. Në artikullin Shqipëria e etërve ,Bashkim Shehut i ka shpëtuar një fjali e ngathët, prandaj e dykuptimshme: Njërrugëdalje e mundshme nga gjendja e tanishme anarkike do të ishte një Enversalitjetër . E mundshme , e shoqëruar nga mënyra kushtore, merr këtu më parëkuptimin e pranueshme , bile edhe e lejueshme (sidomos me fjalinë që e pason)përderisa në të vërtetë, sipas kontekstit, nuk është e mundur që autori të propozojënjë zgjidhje të tillë. Ajo që synon ai, por që nuk e thotë qartë, është se ekziston njërastësi, një probabilitet, madje një rrezik që Shqipëria nuk duhet t ia lejojë vetes.

Më mirë do të ishte sikur të gjithë ne të frymëzohemi, si në planin politikashtu edhe stilistik, nga përcaktimi që jep Perikles-i qysh njëzetepesë shekuj mëparë për demokracinë: Shteti demokratik duhet të përpiqet t i shërbejë shumicës,ta sigurojë barazinë e të gjithëve para ligjit, të bëjë që liria e qytetarëve të rrjedhënga liria publike; duhet të ndihmojë të dobëtin dhe të ftojë në radhë të parë atë memeritë; barazpesha e harmonishme mes interesit të shtetit dhe interesit të individëveqë e formojnë, siguron zhvillimin politik, ekonomik, intelektual dhe artistik tëqytetit (polisit), duke mbrojtur Shtetin nga egoizmi imdividual dhe individin ngaarbitrariteti i Shtetit .

Të uroj të gjitha të mirat dhe mirupafshimEhati

P.S. Të lutem të shohësh mundësinë për ta botuar në numrin e ardhshëm.


I dashur Ehat,

Duke lexuar kritikën tënde lidhur me frazën mbi Enver Hoxhën gjëja e parëqë më shkoi ndërmend ishte fakti se e njëjta frazë ia kishte vrarë veshin edhe njëmikut tim tjetër, i cili i përjetoi ngjarjet jashtë vendit, ndërkohë që, prej lexuesveshqiptarë të Përpjekjes, që i kanë përjetuar ngjarjet në vend, nuk më ka ardhur njëvërejtje e tillë. Për të qenë edhe më i sigurtë lidhur me këtë, pasi lexova letrëntënde, pyeta edhe një mik tjetër këtu, i cili deri në ngjarjet e fundit ka qenë idhtari zjarrtë i Berishës. Edhe ai u shpreh se kjo frazë nuk e shqetësonte.

Kjo diferencë leximi më bëri të mendoj dy gjëra. E para, sa shumë ndikonkonteksti i përjetimeve në leximin e një teksti, dhe, e dyta, sa e vështirë është tëthuash një të vërtetë që ta ndajnë të gjithë.

Të them të drejtën nuk e kisha harruar atë frazë, çka tregon se nuk e kamshkruar për mungesë vëmendjeje. Ajo frazë më ka ardhur natyrshëm si një pyetjepaksa retorike që synon të theksojë tmerrin e asaj që bëri Berisha, diçka që asdjallit vetë nuk do t i kishte shkuar në mendje. Dhe nuk jam vetëm unë që e kamshtruar këtë pyetje, por edhe shumë shqiptarë të tjerë.

Jemi në një çast historik i cili në atë pjesë të editorialit përshkruhet me këtorreshta: Në këtë terr total informacioni (Berisha kishte dërguar ushtrinë në Jug,kishte prerë lidhjet satelitore me Shqipërinë, kishte djegur gazetën Koha Jonë dhembyllur shtypin) pritej të bëhej masakra. Shqiptarët mbetën me frymën pezull.Ishte e pabesueshme që një udhëheqës të arrinte deri këtu. A do ta kishte bërëkëtë Enver Hoxha? Çfarë do të bënin njerëzit në Jug: do të dorëzoheshin apo dotë rezistonin?

Ato ditë, duke parë se gjendja po përkeqësohej me orë, të gjitha partitëkryesore, të pozitës dhe të opozitës, u mblodhën në Pallatin e Kongreseve. Opozitae grupuar në Forumin për Demokraci i kishte dërguar Berishës me dhjetra thirrjeqë të ulej në dialog. Më në fund ai dërgoi në atë mbledhje një nga kukullat e tij,Albert Brojkën, i cili sapo hyri tha: unë nuk di gjë ç po ndodh sepse kam qenë nëParis dhe nuk jam i autorizuar nga partia të firmos ndonjë vendim këtu. Ndërkohëqë ne, përfaqësuesit e më shumë se njëzet partive kryesore shqiptare, merrnim ejepnim me Brojkën në pallatin e Kongreseve, Berisha mblodhi parlamentin dhemori vendim të çonte ushtrinë në Jug. Ishte një lajm që na paralizoi të gjithëve.Ndërpremë mbledhjen dhe për herë të parë, dhe të vetme, në historinë pesëvjeçaretë pluralizmit shqiptar partitë satelite të Berishës u bënë të gjitha bashkë me


opozitën dhe nënshkruan një deklaratë që dënonte dërgimin e ushtrisë në Jug.(Merret vesh se çfarë pluralizmi ishte ky kur për një vendim aq të rëndësishëm njëparti e vetme shpërfilli të gjitha partitë e tjera shqiptare).

Kur po dilnim, pasi nënshkruam këtë deklaratë, shkova takova Sabri Godon,njërin prej liderëve të partive mbështetëse të Berishës, që e dija se vazhdonte tëtakohej me të. I thashë me një dëshpërim të thellë në zemër: Tento edhe një herë,përpiqu ta vesh në sedër, thuaji se Ramis Alia kaloi pa gjak 50 vjet krime kurse tido të mbytësh në gjak popullin për të ruajtur një pushtet që për pesë vjet të paktënnuk ka vrarë, por vetëm ka vjedhur. Nuk shkoj më, m u përgjegj, ia kam thënë tëgjitha. Herën e fundit i thashë se kjo që kërkon të bësh ti (si duket ai e dinte seç kishte ndërmend Berisha) nuk do të ketë lumë që ta lajë në historinë e Shqipërisë.Po si do të na vejë halli? e pyeta. Nuk e di, më tha, kam frikë se ai do të kërkojë

të ndërsejë Veriun kundër Jugut.Dhe vërtet Berisha tentoi më vonë ta bënte edhe këtë, çka nuk e ka bërë

asnjë udhëheqës deri më sot, ashtu sikurse edhe hapjen e depove të armatimevedhe të burgjeve që krijuan në Shqipëri një situatë të pashembullt për nga shkatërrimidhe mungesa e sigurisë së jetës - sipas dëshmitarëve e pakrahasueshme edhe mekohën e Luftës së Dytë.

A do ta kishte bërë këtë Hoxha? po e shtroj edhe një herë unë pyetjenkësaj here në mënyrë jo retorike. Shtrimi i kësaj pyetjeje në mënyrë racionaletingëllon disi i pakuptimtë. Jemi në dy kohë të ndryshme dhe në dy sisteme tëndryshme. Nëse në editorial bëhet një karahasim ky nuk është krahasimi i dysistemeve, por i dy karakteropatëve politikë. Pa dyshim ka diçka të përbashkët nëkarakterin e të dy këtyre figurave. Që të dy, ashtu si shumë politikanë të tjerë shqi-ptarë, për të ruajtur pushtetin janë treguar të gatshëm të shkatërrojnë Shqipërinë.Dhe në të dyja rastet rezultati ka qenë shkatërrimtar deri në kockë. Nga kjo pi-këpamje s ka pse të thuash që Hoxha nuk do ta bënte këtë. Edhe në editorial nukthuhet ashtu.

Megjithatë, duke e rilexuar atë frazë me kujdes më duket se ajo përmban nëmënyrë implicite edhe një dilemë që u lindi shqiptarëve në ato ditë apokaliptike,dilemë që vazhdon t i mundojë edhe sot: a ishte periudha e Hoxhës një periudhëmë e keqe se ajo e Berishës apo të dyja këto periudha janë dy anë të së njëjtësmedalje njësoj të mbrapshta veçse në dy forma të ndryshme?

Ssipas mendimit tim regjimi i Berishës nuk mund të ndahet nga ai i Hoxhës.Në një pikëpamje ai mund të konsiderohet pasojë dhe vazhdimësi e atij regjimi.Megjithatë, fakti që ne flasim për dy epoka apo dy sisteme na lejon edhe t i ndajmëdhe t i krahasojmë. Nuk kam ndërmend këtu t i hyj këtij studimi, por mund tëthem vetëm diçka të përgjithëshme.

Hoxha ndërtoi një sistem i cili ishte kundër natyrës njerëzore, por shkatërrimiqë solli ai në krye të këtij sistemi, të cilin, duke ia përshtatur kulturës dhe mendësisëshqiptare, e ndërtoi në trajtën e tij më të egër, ishte disi më gradual dhe i veshur menjë maskë ideologjike, madje edhe krenarie kombëtare. Nga ana tjetër, fakti që aie kishte ngritur krimin në sistem politik, me mbështetje edhe ndërkombëtare, e


bënte më të fortë e më të qëndrueshëm.Shkatërrimi që solli Berisha ishte më spektakolar dhe nuk ishte mbështetur

mbi një ideologji antinjerëzore, apo kriminale, por mbi krimin e zhveshur të njëbande gangsterësh të papërgjegjshëm. Ishte pra, ashtu siç jam përpjekur ta shtjellojnë rreshta të tjerë të editorialit, një veprim i pastër mafjoz. Ishte, gjithashtu, diçkaqë nuk mund të bashkëjetonte për një kohë të gjatë me sistemin demokratik. Ngakjo pikëpamje, sistemi i vendosur në vend, edhepse i kufizuar e i brishtë, i ndihmuarnga konteksti gjeopolitik ndërkombëtar, bëri që kjo mafje më në fund të zbohetnga zotërimi i pushtetit në Shqipëri.

Shkatërrimet që solli regjimi i Hoxhës dihen. Por them se shqipëtarët zor sedo të mund të mburren për punëra të mira edhe në kohën e Berishës. Gjatë kohëssë Berishës prodhimi i brendshëm ka rënë nën nivelet e viteve 89; rrugët dhe sistemii telekomunikimit është më i keq se në ato vite; analfabetizmi po pushton zona tëtëra rurale; shqiptarët i kanë hyrë në mënyrë galopante një shkatërrimi ekologjik tëpaparë; brenda pesë vjetësh kemi furnizuar 1/3 e prostitutave në Itali dhe Greqi.Për të mos folur për krizën e fundit që vrau mbi 2000 veta në tre muaj, që i dhakriminalitetit një hov të paparë në vend dhe mbi të gjitha që dërrmoi shpresat eshqiptarëve se ky vend mund të bëhet.

Mendoj, prandaj, se kur flasim për kujtesën që përmend ti, do të na duhet tëkujtojmë dhe të luftojmë të përbashktën e të dy epokave që kaluam, atë që ështëedhe shkaku thelbësor i dy shkatërrimeve: mungesën e një ndërgjegjeje të shëndoshëkombëtare dhe sociale, mungesën e një morali të shëndoshë të fituar nga besimiapo nga një edukim dhe kulturë humaniste, mungesën e një pasurie ekonomike tëvendosur me djersën e ballit, mungesën e një kulture politike demokratike dhe tënjë koncepti demokratik mbi shtetin. Sot Shqipëria nuk kërcënohet më nga kthimii enverizmit apo i berishizmit në trajtat që ata patën. Ajo, megjithatë, kërcënohetpërsëri nga sëmundjet e lartpërmendura ethet e të cilave mund të shfaqen në tëtjera trajta, gjithaq të rrezikshme.

U zgjata shumë. Për ta mbyllur me disa nota më optimiste mund të them sekësaj here shpresoj se shkatërrimi që pësuam dhe gjaku që derdhëm ishte haraçi qëduhet të paguanim për të mësuar më në fund diçka nga historia, për të mos jetuarmë, siç thua ti, nga dita në ditë , por me syçelësinë e atij që e përgatit të ardhmenmbi bazën e njohjes dhe kuptimit drejt të së shkuarës.

Gjithë të mirat dhe mirupafshim (shpresoj në Shqipëri)

Fatosi


Prolog


Berisha dhe PD e shndërruan Shqipërinë në kazino

Intervistë dhënë BBC-së nga Tonino Perna, shef i Katedrës së SociologjisëEkonomike në Universitetin e Mesinas, Itali, dhe president i Qendrës Ndërkombëtaretë Kërkimeve për Bashkëpunimin Ekonomik të financuar nga Bashkimi Evropian.

I pyetur pse e cilësonte të jashtëzakonshme fazën e tranzicionit në Shqipërithotë:

Shqipëria është vendi i ekstremizmave, ishte ekstremist marksizmi i saj dheështë ekstremist edhe procesi i saj i tranzicionit. E jashtëzakonshmja e këtij procesinë krahasim me vendet e tjera të Lindjes mund të përmblidhet në këto shifra:Shqipëria është vendi që ka shënuar rritjen më të madhe ekonomike që prej vitit1992, që ka patur përqindjen më të ulët të inflacionit. Monedha vëndase është forcuarkundrejt valutave të forta; përqindja e emigracionit, rreth 18 përqind e popullsisë,është më e larta. Të ardhurat për frymë u trefishuan në fshat dhe në qytet, ndërkohëaparati prodhues mbetet më i dobëti ndër vendet ish-komuniste. Prodhimi bujqësordhe industrial ende nuk ka arritur nivelin e vitit 1989.

Si e shpjegoni këtë paradoks

Treguesit janë me të vërtetë të jashtëzakonshëm. Numri i veturave u rrit nga10 mijë në 250 mijë. Kjo pasuri e madhe materiale është nga njëra anë fryt i sakri-ficave të jashtëzakonshme, por, nga ana tjetër, është rezultat i depërtimit në të vetminsektor të ekonomisë botërore ku shqiptarët ishin konkurues, në sektorin e ekonomisësë paligjshme.

Rreth 25 përqind e të ardhurave të vendit vijnë nga emigracioni. Por njëtjetër 25 përqindësh vjen nga ekonomia e paligjëshme, ndërkohë që ndihmandërkombëtare arrin në jo më shumë se 10 përqind. Pra, brenda pak vitesh, ekonomiashqiptare kaloi nga kolektivizimi i shfrenuar në një ekonomi të plaçkitjes moderne,ku sfera e qarkullimit monetar mbizotëron mbi ekonominë reale, në të cilën pasuritëe mëdha krijohen e shemben nëpërmjet lojës financiare, korrupsionit politik epaligjshmërisë. Ky njihet si kapitalizëm kazino.

Si e mendoni lindjen e këtyre shoqërive financiare?

Problemi i madh është mosfunksionimi bankar, ndaj këto shoqëri lindën sirezultat i nevojës së borgjezisë së re kriminale për të pasur para të thatë, të cilën ta


përdorte në operacione të paligjshme. Megjithatë hipoteza e pastrimit të parave tëpista nuk më bind shumë. Mafia nuk ka dhuruar kurrë përqindje të larta për pastrimine parasë së vet. Përveç kontrabandës së karburantit, të drogës dhe të armëve, fitimetmë të mëdha këto shoqëri të dyshimta mendonin t i zinin gjetkë duke blerë të gjithapronat që shteti duhet t i shiste badiava, si kombinatet apo pjesë të bregdetit mepotencial të madh turistik, për t ia shitur pastaj investitorëve të huaj me çmimeshumë herë më të larta se ai i blerjes. Po diçka ngeci, diçka nuk funksionoi dhekapitalet perëndimore nuk vërshuan.

Prof. Perna, qeveria shqiptar mohon të ketë patur lidhje të çfarëdolloi mekëto shoqëri

Në të gjtha vendet e tjera të Lindjes janë verifikuar fenomene të tilla ku karezultuar se ka patur një gërshetim interesash ndërmjet këtyre shoqërive financiaredhe qeverive në fuqi. Mendoj se kush është në pushtet ka rezultuar me një kuotë nëkëto shoqëri, sidomos për të mbajtur në këmbë aparatet partiake dhe për të financuarveprimtaritë e veta politike. Kur Berisha bëri tërë atë fushatë për referendumin përkushtetutën mendoj se ajo do të ketë kushtuar para të madhe.

Prof. Perna, cilat do të jenë pasojat e shëmbjes së kësaj perandorie prejletre?

Me siguri që do të ketë një kolaps ekonomik. Rreziku më konkret ështëinflacioni që do të çonte në pakësimin e fuqisë blerëse dhe varfërimin e popullsisë.Emgrantët mund të pezullojnë dërgimin e parave për aq kohë sa do të shohin se sido të përfundojë kjo histori. Në gjendje pritshmërie do të mbesin edhe shumëinvestirorë të huaj. Në planin social do të kemi rikthim të emigracionit, i cili gjatëgjashtë muajve të fundit kishte shënuar rënie të ndjeshme.

Është e arsyeshme ideja e qeverisë për të dhënë libreza kursimi vlera e tëcilave të rikthehet në periudha kohe të shkallëzuara. Por për të qënë i besueshëmnjë operacion i tillë do të duhet edhe garancia e ndonjë organizmi financiarndërkombëtar. Por vështirë se ndonjë organizëm i tillë me peshë mund të japë garancipër qeverinë aktuale shqiptare.

Marrë nga Zëri i Popullit7 shkurt 1997


E ardhme e zymtë për ekonominë shqiptare

Koment i analistit të BBC Gabriel Partosh pas përdorimit të dhunës ngapolicia në Vlorë

Administrata e presidentit Sali Berisha ndodhet në një pozitë të vështirëthotë Gabriel Partosh. Ka shpresuar se vala e demostratave antiqeveritare dhetrazirave që shpërthyen pas dështimit të skemave piramidale do të përfundonin nëfund të javës si rezultat i politikës së saj. Veprimet e ashpra policore, shpërndarja enjë sërë mitingjesh dhe arrestimi i të paktën 150 protestuesve, pas valës së parë tëprotestave rezultoi si një frenues i fuqishëm për ata që dëshironin të dilnin në rrugëpër të demostruar kundër qeverisë. Ndërkaq, qeveria më në fund ka filluar të paguajënjë pjesë të parave që kishin humbur investitorët.

Pasi premtuan fillimisht të ripaguajnë plotësisht kreditorët, në prag të ditëssë shpërndarjes, autoritetet shqiptare përcaktuan një numër kufizimesh për të marrëparatë. Madje edhe ata që do të tërheqin para tek fondacioni Populli do të marrin60 përqind; ndërsa ata të fondacionit Xhaferri 52 përqind. Këto kufizime kanështuar dëshpërimin dhe zemërimin e armatës së investitorëve shqiptarë. Trazirat efundit nuk kanë të bëjnë me dy skemat e përmbysura piramidale. Ato ndodhën pasdështimit të një kompanie tjetër, Gjallica me qendër në qytetin e Vlorës, e cilakishte premtuar t ua kthente paratë kreditorëve të saj të mërkurën. Forca policiebllokuan qytetin e Vlorës në përpjekje për të pakësuar numrin e atyre që mund tëshkonin aty nga zonat përreth për të kërkuar paratë. Por, megjithë këtë prani tëmadhe forcash, këto nuk mundën të pengojnë dot demostratat e mijëra investitorëvetë cilët kërkonin dorëheqjen e presidentit Berisha dhe të qeverisë së tij. Shumica eprotestuesve fajësojnë politikën e autoriteteve për lejimin e funksionimit të skemavepiramidale të cilat më pas falimentuan. Kritikët e qeverisë argumentuan se PartiaDemokratike në pushtet ka përfituar shumë nga aktiviteti i skemave piramidale.Falimentimi i kompanisë Gjallica ka pasoja shumë të rënda për ekonominë e Vlorësdhe tërë Jugun e Shqipërisë. Porti i Vlorës ka qenë pikënisja e një sërë operacioneshbiznesi. Ai, po ashtu, ka qenë qendra e një sërë aktivitetesh kriminale si kontrabandae armëve, e narkotikëve dhe e emigrantëve ilegalë, thotë Gabriel Partosh. Shembjete skemave piramidale, që përfaqësojnë një kërcënim të madh për aktivitetetekonomike, si dhe kaosi financiar në rritje, me siguri do të kenë pasoja nesër si përbiznesin e ligjshëm edhe për investimet e llojit të pastrimit të parave. E gjitha kjo tëbën të mendosh një të ardhme të zymtë për ekonominë shqiptare. Nuk është e qartënëse shqiptarët do të kënaqen me mënyrën e drejtimit të krizës nga qeveria. Ndërkohëskemat piramidale vazhdojnë të shemben. Gjithashtu mbetet i pranishëm rrezikunga ndonjë trazirë edhe më e madhe ndërkohë që përdorimi i metodave të ashpranga policia, siç ishte rasti i Vlorës, mund ta shkallëzojnë edhe më situatën, përfundonkomentin e tij analisti për Evropën Juglindore Gabriel Partosh.

Marrë nga Zëri i Popullit i datës 7 shkurt 1997



Regjim gangsterësh që ne financojmë

nga Andrew Gumbellbotuar në The Independent 14 shkurt 1997

Qeveria e Shqipërisë, vendi më i varfër i Evropës i cili ndodhet tani në buzë tëanarkisë, është marrë me larjen e parave të fëlliquara. E pra, ky vend gëzon akomapërkrahjen e demokracive perëndimore duke përfshirë Britaninë e Madhe. Burime tëshërbimeve informative, që kanë paralajmëruar qeveritë e tyre më kot për atë që në faktështë një shtet gangster, i kanë treguar gazetës Independent prova të hollësishme tëpjesëmarrjes nga anëtarë të Partisë Demokratike në fuqi, duke përfshirë edhe ministra,në një sërë krimesh të jashtëzakonshme. Dokumenta sekrete kanë qarkulluar gjatë dyvjetëve të fundit në kryeqytetet perëndimore me prova të dijenisë dhe bashkëpunimitaktiv të anëtarëve të Partisë Demokratike në pushtet në trafikun e drogave, tregëtinëilegale të armëve dhe, deri kur mbaroi lufta në Bosnje, të shkeljes në shkallë të gjerë tësanksioneve duke i shitur naftë Malit të Zi dhe Serbisë.

Megjithëkëtë, Perëndimi dhe veçanërisht Evropa, kanë ndjekur një politikë tëpërkrahjes thuajse pa kushte për presidentin Sali Berisha dhe qeverinë e tij. Ndërsavendi tani po zhytet në anarki pas kolapsit të një vargu skemash piramidë të dyshimta,besimi se zoti Berisha mundt ë siguronte stabilitet në një qoshe të Ballkanit ështëshpartalluar dhe Perëndimi duhet të pyesë veten pse nuk e pa katastrofën që po vinte.Është për t u habitur se si kurkush nuk ka nxjerrë në shesh çfarë po ndodh në Shqipëri,

sepse është me të vërtetë marramendëse - thotë një burim i shërbimeve informative.Ne ua kemi kaluar informacionet qeverive, por askush në qeveri nuk donte të dinte

për këtë .Politikanë në Francë, në Gjermani dhe në Itali kanë vazhduar të lavdërojnë zotin

Berisha në publik si një njeri i angazhuar për paqe, për tregun e lirë dhe për procesindemokratik. Britania vendosi marrëdhënie të plota diplomatike me Shqipërinë vitin qëshkoi. Malkorm Riskint , mnistër i punëve të jashtëme i Britanisë së Madhe, dukevizituar kryeqytetin Tirana emëroi të ngarkuarin me punë Andriu Tezoriere ambasador.

Gjatë vizitës së ministrit të jashtëm, zoti Berisha i bëri homazhe bujare zotitMejxhër dhe deklaroi: Dua të falenderoj gjithë taksapaguesit britanikë për ndihmënqë i kanë dhënë vendit tim . Partia Demokratike e zotit Berisha është gjithashtu aleatee Partisë Konservatore nëpërmjet anëtarësisë në Lidhjen Demokratike evropiane qëështë një grupim i partive të qendrës së djathtë.

Mirëpo shërbime informative të disa vendeve të ndryshme kanë raportuar nëmënyrë krejt të qartë se Shqipëria ishte kthyer në një shtet shtypës njëpartiak kukorrupsioni është i përhapur gjerësisht në të gjitha hallkat dhe ku një ekonomi me bazagangsterësh është në kontrollin e fortë klientelist të partisë në pushtet. Baronë tëdrogës nga Kosova, regjion shqiptar i kontrolluar nga serbët, veprojnë në Shqipëri pa


frikë ndëshkimi dhe një pjesë e madhe e trafikut të heroinës dhe të drogave të tjera qëkalojnë nëpër Shqipëri nga Maqedonia dhe Greqia në drejtim të Italisë besohet seështë i organizuar nga SHIK-u, policia e fshehtë shtetërore në bashkëpunim edhe mepolicinë e shteteve me të cilat Shqipëria është kufitare. Agjentët e shërbimeve informativejanë të bindur se zinxhiri komandues i këtij trafiku ilegal shkon deri lart dhe nuk kanëngurruar të përmendin edhe emra në raportet e tyre. Një ministër i cili dyshohet se ishtepjesëmarrës drejt përsëdrejti në organizimin e trafikut të drogës është nxjerrë ngaqeveria, por një tjetër ministër i akuzuar se ka abuzuar pozitën e tij për të transportuarmallra ilegale vazhdon të qëndrojë në postin e tij si ministër.

Gjatë luftës në Bosnje firma që gëzonte një monopol për importimin dheeksportimin e naftës drejtohej drejpërsëdrejti nga PD dhe nga kryetari i saj TritanShehu, i cili është tani nënkryeministër dhe ministër i punëve të jashtëme. Burime tëshërbimeve informative thonë, gjthashtu, se Shqiponja , një firmë e drejtuar hapurnga partia Demokratike, u përdor për kontrabandën e armëve dhe të drogës dhe se këtoaktivitete ilagale vazhdojnë edhe sot në forma të tjera.

Skemat piramidale, këto pseudobanka që mundën të thithin para pothuajse ngaçdo familje shqiptare dhe që premtonin përqindje interesi të paimagjinuara përpara setë falimentonin, mbajnë edhe ato shenjat e gishtërinjve të qeverisë. Par dy javëshgazeta Indipendent njoftoi se këto skema e mbanin kokën mbi ujë nëpërmjet influksit tëfondeve nga kriminaliteti i organizuar dhe se përdoreshin për larjen e parave të fëlliqura.

Më e madhja e këtyre skemave, që drejtohet nga shoqëria private më e madhee vendit VEFA Hollding, është e identifikuar se mban lidhje të ngushta me qeverinëdhe ka financuar në mënyrë bujare fushatat e zgjedhjeve të Partisë Demokratike. Kjondërmarrje është gjithashtu objekt i hetimeve në Itali dhe dyshohet për lidhje memafien e Siçilisë, Kalabrisë dhe të provincës së Pulias.

Dyshime në lidhje me aktivitetet kriminale të fshehura pas skemave piramidëjanë përmendur botërisht nga zyrtarë perëndimorë për herë të parë këtë javë. EtierLuigji Vinja, prokurori kryesor italian antimafia, konfirmoi raportet nga një shoqatëafariste se segmente të kriminalitetit të organizuar italian kishin derdhur të holla nëskemat për të grumbulluar kapitale fillestare për ndërmarrje me aktivitete të reja. Ai vurinë dukje se Shqipëria është kthyer në një prodhues të konsiderueshëm të marjuanësdhe se ka filluar edhe kultivimin e kokas që është edhe lënda e parë për prodhimin ekokainës.

Asnjë prej këtyre akuzave nuk habit njeri, as njerëzit e rëndomtë në Shqipëri, tëcilët ka kohë që kanë humbur çdo besim në ndershmërinë e sistemit të tyre politik dhekanë përdorur korrupsionin, endemik në atë vend, për të dalë nga varfëria nëpërmjetallishverisheve të ndryshme private. Ndonëse gati 1 milion njerëz derdhën valutën ehuaj të fituar me mundim aq të madh nëpër skema piramidë kjo bëhej pjesërisht në bazëtë një supozimi të llogaritur se qeveria po i mbështeste këto veprime me para të fëlliqura.

Presidenti Berisha dhe qeveria e tij kanë mëse dy vjet që kanë humburpopullaritetin. Reputacioni i mëparshëm, si kampionë të demokracisë dhe të tregut tëlirë, është njollosur tani nga represioni në rritje kundër opozitës politike, kundër shtypittë pavarur dhe kundër institucioneve shtetërore duke filluar nga organet e drejtësisë


që janë spostuar nga çdo zë kritik ndaj qeverisë.Zgjedhjet e përgjithshme që u mbajtën majin që shkoi u denoncuan brenda dhe

jashtë vendit si të pavlefshme për arësye të fallsifikimeve dhe të frikësimeve në shkallëtë gjerë. Sipas dëshmisë së vetë vëzhguesve ndërkombëtarë të Organizatës për Sigurimdhe Bashkëpunim në Evropë, Shqipëria, qysh prej asaj kohe, është de fakto një shtetmonist. Zgjedhjet lokale që u mbajtën në tetor kanë qenë gjithashtu, gati me siguri, tëmanipuluara.

Marrë nga Zëri i Popullit15 shkurt 1997


Zhvillimi i ngjarjeve(shkurt - mars - prill - maj - qershor)


Historiku i ngjarjeve nëpërmjet dokumentave të Forumit për Demokraci

(PROJEKT-PLATFORMË E TRYEZËS)

Partitë dhe shoqatat pjesmarrëse të Forumit për Demokraci,

- duke vlerësuar se vendi po kalon krizën më të thellë politike dhe ekonomikepostkomuniste e cila kërkon zgjidhje të menjëhershme;

- duke qenë të bindur se shkaku kryesor i krizës politike qëndron tek ma-nipulimi i zgjedhjeve të 26 Majit, të cilat çuan në një parlament, cili nuk përfaqësonvullnetin e popullit;

- duke shprehur mospajtimin me faktin se prej kohësh në vend shkelen njësërë të drejtash dhe lirish të njeriut deri dhe e drejta e tubimit;

- duke parë se në mënyrë sistematike synohet pengimi i aktivitetit legal tëopozitës e cila ndodhet e çveshur nga mjetet e propagandës e ato financiare dhe inënshtrohet një presioni të vazhdueshëm policor - gjyqësoro - administrativ tëshprehura deri në proçese politike dhe akte terrori politik;

- duke çmuar se kriza e fajdeve nuk është një fenomen negativ i izoluar porfrut i politikës së gabuar ekonomike e cila qëllimisht u bazua mbi korrupsionin,trafiqet ilegale, përvetësimin e pronave;

- duke qenë të bindur se pasojat e krizës së çfaqur do të jenë tepër të rënda;- duke e konsideruar qeverinë aktuale pa autoritetin e duhur moral e politik

pasi, ashtu si opinioni i gjerë, e konsiderojmë shkaktare dhe përgjegjëse kryesore tëkrizës dhe të implikuar drejtpërsëdrejti në këtë skandal;

- Duke rivlerësuar formulën politike të sugjeuar në mënyrë të vazhdueshmenga qeveri mike dhe institucione ndërkombëtare, veçanërisht nga SHBA, sipas sëcilës rrugëdalja e vetme nga kriza është hartimi i kushtetutës dhe zhvillimi izgjedhjeve të reja

Ofrojnë si rrugëzgjidhje:

- zëvendësimin e qeverisë aktuale me një qeveri teknike, deri në zgjedhjet ereja, të përbërë nga specialistë të aftë e të mbështetur nga të gjitha forcat politike

Po botojmë pjesën më të madhe të dokumentave që tregojnë aktivitetin e Forumit për Demokracigjatë ngjarjeve të gjysmës së parë të 1997-s. Pjesa më e madhe e tyre janë botuar të plota osepjesërisht në shtypin e përditshëm të asaj kohe ose janë transmetuar nga radiot BBC, Zëri iAmerikës dhe Deutche Wele..


dhe shoqatat e ndryshme;- zhvillimin e zgjedhjeve të reja parlamentare;- përcaktimin e procedurës së hartimit dhe miratimit të kushtetutës si dhe

përcaktimin me referendum të formës së regjimit.

Hapi i parë është krijiimi i një qeverie teknike e cila do të realizonte:

- uljen e tensioneve politike e sociale pasi, duke mos qenë e implikuar nëçështjen e fajdeve e të korrupsionit, do të kishte besimin e popullit dhe, duke qenëe mbështetur nga tërë forcat politike, do të pranohej nga i gjithë spektri politikshqiptar;

- analizën e tërë gjendjes ekonomike për të përcaktuar masat emergjente;- trasparencën e nevojshme për zgjidhjen e problemit të fajdeve, duke sqaruar

një sërë pikëpyetjesh që kanë lindur në opinionin e brendshëm dhe të jashtëm rrethabuzimeve me to, kusht ky i domosdoshëm për të ulur pakënaqësitë e për të eliminuarçfaqjet e dhunëshme;

- përcaktimin e mënyrës së kthimit të parave të vjedhura nga i ashtuquajturimashtrim piramidal;

- krijimin e një komisioni antikorrupsion;- bashkëpunimin me organizmat ndërkombëtare e qeveritë mike për të gjetur

mënyrën dhe mjetet e eliminimit të pasojave në ekonomi si rezultat i rënies sëpiramidave ;

- rivendosjen e besimit tek partnerët tanë ndërkombëtarë BE, qeveritë mike,FMN, Banka Botërore etj. si dhe tek investitorët e huaj;

- depolitizimin real të TV publik i cili sot është kthyer në një instrument tëpushtetit që mbjell urrejtje, disinformime, përçarje;

- depolitizimin e policisë e SHIK-ut, duke ulur tensionet politike të krijuaraprej tyre si instrumentat më të errëta të shtetit;

- pavarësinë e sistemit gjyqësor prej pushtetit ekzekutiv;- krijimin e kushteve të plota për zgjedhje të lira e të barabarta si përpilmi i

listave të sakta për zgjedhësit, paisja e tyre me çertifikata votimi, përmirësimi i li-gjit elektoral duke i dhënë atij një theks të fortë proporcional etj;

- organizimin e zgjedhjeve të reja parlamentare brenda vitit 1997 me vëzhgimtë plotë e të paanshëm ndërkombëtar.

Për realizimin e sa më sipër sugjerojnë:

- krijimin e një tryeze të përbashkët pozitë-opozitë për të shqyrtuar realishtgjendjen, për të përcaktuar hapat e përbashkëta për daljen nga kriza dhe për të mbë-shtetur realizimin e tyre;

- vendosjen e një dialogu e bashkëpunimi më të gjerë midis forcave politike,shoqatave e sindikatave për të siguruar paqen sociale deri në daljen nga kolapsi ikrijuar.


Faksimile e komunikatës që u lëshua ditën e formimit të Forumit për Demokraci


Firmat e përfaqësuesve të tetë aderuesve të parë në Forum, 29 janar 1997


FORUMI PËR DEMOKRACI - Përbërja dhe funksionimi(projekt rregullore)

- Forumi për Demokraci është një tryezë e përbashkët që krijohet meinisiativën e Shoqatës së ish-të Burgosurve dhe të Përndjekurve Politikë në bazë tëvullnetit të lirë të partive dhe shoqatave pjesëmarrëse si domosdoshmëri për tëbashkërenduar veprimet dhe qëndrimet midis tyre në momentet tepër të vështira qëpo kalon vendi - deri në përcaktimin e datës së zgjedhjeve të reja.

- Në Forum bën pjesë çdo parti a shoqatë, pavarësisht nga programi i sajbazë a orientimi politik, që vlerëson si rrugëzgjidhje të krizës së sotme platformënbashkëngjitur dhe që shpreh dëshirën e pjesëmarrjes në të.

- Forumi i merr vendimet në një tryezë të përbashkët e cila përbëhet nga njëderi në dy përfaqësues për çdo parti a shoqatë anëtare.

- Drejtuesi i tryezës së Forumit është kryetari i Shoqatës së ish-të Burgosurvedhe të Përndjekurve Politikë.

- Vendimet e tij Forumi i merr me konsensus dhe i bën të njohura nëpërmjetdeklaratave dhe komunikatave për shtyp.

- Forumin e përfaqëson një përfaqësi prej tre vetësh (si rregull jo-partiak) tëzgjedhur me konsensus nga tryeza e përbashkët.

- Forumin mund ta përfaqësojnë vetëm përfaqësia e tij apo personat e ngarkuarposaçërisht prej tryezës së përbashkët për një çështje të caktuar.

- Përfaqësia e Forumit cakton me pëlqimin e tryezes së përbashkët dy-trekoordinatorë.

- Vendimet e Përfaqësisë si edhe ato të Forumit duhet të merren me konsensusdhe konform projekt-platformës të paracaktuar nga partitë pjesëmarrëse në Forum.

- Pranë Forumit pranohen si të ftuar të përhershëm parti, shoqata, sindikata,personalitete politike ose të fesë që shprehin dëshirën për një gjë të tillë.

- Të ftuarit e përhershëm kanë të drejtë të barabartë për të diskutuar dhe


propozuar në mbledhjet ku marrin pjesë, madje mund të firmosin edhe deklaratat eadoptuara në atë rast.

- Mbledhja e tryezës së përbashkët të Forumit thirret nga Përfaqësia e cilaparaqet rendin e ditës që miratohet nga tryeza. Mbledhjen mund ta thërrasin edhedy subjekte pjesëmarrëse në Forum pasi kane njoftuar më parë përfaqësinë.

- Në mbledhjet e rrradhës ftohen të marin pjesë edhe parti apo shoqata tëtjera sipas gjykimit të përbashkët apo me inisiativën e përfaqësisë.

- Forumi funksionon edhe në nivel rrethi ku një-dy përfaqësues të partivedhe shoqatave anëtare përbëjnë tryezën e Forumit në nivel lokal.

- Në nivel rrethi mund të bëjnë pjesë në tryezën lokale edhe degë të partivejoanëtare në qendër por që kanë pranuar platformn e këtij Forumi.


FORUMI PER DEMOKRACINE

DEKLARATË KUNDËR DHUNËS

- Fatkeqësisë mbarëpopullore të shkaktuar nga shembja e sistemeve pira-midale të fajdeve, të cilat i inicioi dhe i shfrytëzoi ekonomikisht dhe politikishtpushteti aktual, i është shtuar dhe një klimë e jashtzakonshme dhune shtetërore epasigurije për jetën e individëve. Në kundërshtim me ligjet dhe normat kushtetuese,i gjithë aparati shtetëror me policinë, shërbimin e fshehtë, ushtrinë, administratënshtetërore, RTV, prokurorinë, gjykatat, etj., është mobilizuar nga partia në pushtetpër të shtypur me dhunë protestën popullore kundër mashtrimit të madh, si dhe përtë asgjësuar opozitën.

- Në Shqipëri është vendosur realisht gjendja e jashtzakonshme.- Në mënyrë antikushtetuese ushtria shqiptare është vënë nën urdhërin e

Ministrisë së Brendshme duke krijuar premisat e një grushti shteti brenda shtetit.- Policia ka marrë nën kontroll çdo veprimtari masive politike dhe i është

përgjigjur me dhunë përpjekjes së ligjshme për zhvillimin e tyre siç ishte mitingu iforcave të djathta apo i studentëve në aneksin e stadiumit Selman Stermasi më30 dhe 31 janar të këtij viti.

- Në kundërshtim me ligjin kushtetues policia i ka ndaluar opozitës të drejtëne demonstrimit paqësor në sheshet qendrore publike, duke i lënë ato vetëm nëdispozicion të partisë në pushtet.

- Policia e fshehtë është vënë në drejtim të përndjekjes dhe arrestimit të disaqindra qytetarëve, të cilët janë burgosur dhe torturuar me metoda të denja vetëmpër vende fashiste. Një numur i madh të miturish janë përfshirë në këto përndjekjeveçanërisht në rrethet e Tiranës dhe të Lushnjës.

- Në kundërshtim të hapur me ligjet në fuqi, civilë pa shenja dalluese kanëmarrë pjesë krahas policisë dhe trupave speciale në shpërndarjen e demonstruesvedhe arrestimin e tyre, duke u dalluar për egërsinë dhe devotshmërinë politike.

- Prokuroria dhe gjykatat po funksionojnë si segmente të policisë së fshehtëduke u urdhëruar prej saj në përndjekjen dhe dënimin e qytetarëve të pafajshëm,apo të drejtuesve të opozitës.

- RTV shtetëror është bërë një mjet disinformimi dhe dhune verbale. Atyështë arritur të transmetohen deri thirrje makabre për vdekje dhe terror.

- Ministria e Arsimit po përdor nxënësit e shkollave për të plotësuar radhët emitingjeve të organizuara nga partia në pushtet.


- Banda civilësh të armatosur ushtrojnë gjuetinë e shtrigave, duke synuar tëterrorizojnë individë, që përfaqësojnë opinionin e pavarur publik apo lidershipinpolitik opozitar. Heshtja e pushtetit dhe e RTV mbi atentatet e organizuar kundërjetës së Edi Ramës dhe Ndre Legisit dëshmojnë implikimin e pushtetit dheinkurajimin prej tij të këtyre bandave.

- Forumi për Demokracinë proteston energjikisht kundër kësaj dhune tëshfrenuar antidemokratike. Duke nxitur artificialisht tensionet politike ajo po e bëngjithnjë e më të vështirë gjetjen e mundësive për zgjidhjen e krizës ekonomike efinanciare. Jo dhuna, por dialogu i hapur dhe i sinqertë mund të hapin shtigjet enevojshme për daljen nga situata.

- Forumi kërkon ndërprerjen e menjëherëshme të dhunës policore kundërnjë populli të cilit i është grabitur gjithshka: pronat, votat dhe paratë.

- Kërkojmë lirimin e menjëhershëm të të gjithë të arrestuarve dhe të dënuarvetë pafajshëm dhe krijimin e menjëhershëm të një komisjoni pluralist për kontrollimine veprimeve të policisë dhe gjykatave.

- Forumi i bën thirrje të gjithë shqiptarëve të ndershëm të mbështesin luftënpër liritë e të drejtat demokratike dhe për ndërtimin e shtetit ligjor.

- I bëjmë thirrje të gjithë antarëve të ndershëm të PD, forcave të armatosura,të gjithë punonjësve të sistemit gjyqësor, të RTV dhe të administratës shtetërore, qëtë distancohen nga ideatorët dhe ushtruesit e dhunës policore.

- Forumi i drejtohet qeverive të SHBA dhe të vendeve të Unionit Europjan,të përdorin autoritetin dhe ndikimin e tyre për rivendosjen e normalitetit demokratiknë Shqipëri.

- Forumi kërkon nga Këshilli i Europës të shikojë më nga afër dhe më merealizëm gjendjen në Shqiperi, duke dërguar urgjentisht një komisjon për verifikimine gjendjes së lirive dhe të drejtave të njeriut në Shqiperi dhe për të nisur procesin epremtuar te depolitizimit te policise dhe drejtesise.

Tiranë, më 4 shkurt 1997


DECLARATION AGAINST VIOLENCE

An extraordinary climate of state violence of personal insecurity has beenadded to the disaster for the people caused by the collapse of pyramid schemes thatthe current regime inspired and exploited politically and economically. In violationof the law and of constitutional principles, the ruling party has mobilized the entireapparatus of the state with its police, secret service, Army, civil service, radio andtelevision, procurators, and courts in order to forcibly suppress popular protestsagainst the massive fraud and to wipe out the opposition.

In practice, a state of emergency has been enforced in Albania. In an anticonstitutional manner, the Army has been placed under the

command of the Interior Ministry, creating an opportunity for a coup d etat withinthe state.

The police have put under control all mass political activities and haveresponded with violence to legitimate attempts to hold such events as the right-wing rally in the annex of the Selman Stermasi Stadium on 30 and 31 January.

In violation of the constitutional law, the police have denied the oppositionthe right of peaceful demonstration in central public squares, leaving these publicplaces available only to the ruling party.

The secret police have harassed and arrested several hundred citizens, whohave been imprisoned and tortured with the use of methods worthy only of fascistcountries. A large number of minors have been persecuted in this way, especiallyin the districts of Tirana and Lushnje.

In flagrant violation of existing law, plain-clothes agents without insigniahave dispersed and arrested demonstrators alongside the police and special forces,and have distinguished themselves for their savagery and political dedication.

The procurators and the courts are operating as branches of the secret police,and have executed its orders for the persecution, arrest, and conviction of innocentcitizens and opposition leaders.

The state radio and television have become a medium of disinformationand verbal abuse, going so far as to broadcast macabre appeals for death and terror.

The Education Ministry is using schoolchildren to fill up the spaces atrallies organized by the ruling party.

Bands of armed civilians are engaged in witch hunts with the aim ofterrorizing individuals who represent independent public opinion or the politicalleadership of the opposition. The silence of the state and the radio and televisionover the planned murderous assaults against Edi Rama and Ndre Legisi testifies tothe implication of the state and its encouragement of these bands.

The Forum demands an immediate end to police violence against a peoplethat has been robbed of everything: its property, its votes, and its money.

We demand the immediate release of all arrestees and those innocent peoplewho have been convicted, and the immediate creation of a pluralist commission tocontrol the work of the police and the courts.


The Forum appeals to all honest Albanians to support the struggle fordemocratic rights and freedoms and to create a law-governed state.

We appeal to all honest members of the Democratic Party, the ArmedForces, and the personnel of the courts, the radio and television, and the civil serviceto dissociate themselves from those who plan and execute police violence.

The Forum turns to the governments of the United States and EU member-states to use their authority and influence to reestablish democratic normality inAlbania.

The Forum asks the Council of Europe to examine more closely andrealistically the situation in Albania, urgently sending a commission to investigatethe state of human rights and freedoms in this country and to embark on the long-promised process of depoliticizing the police and the judiciary.

Forum for DemocracyTirana, 4 February 1997


Simboli në formë ylberi i Forumit për Demokraci i bërë nga Blendi Gonxhe.


FORUMI PËR DEMOKRACIPranë Shoqatës Kombëtare të ish-të Përndjekurve PolitikëRruga e Elbasanit Nr. 7 Tiranë

PRESIDENTIT TË REPUBLIKËSZOTIT SALI BERISHA

Forumi për Demokraci shpreh shqetësimin e thellë për tensionimin emëtejshëm të situatës në vend dhe për thellimin e krizës që po jetojmë.

I bindur se vetëm dialogu politik i sinqertë midis të gjitha forcave politiketë vendit

mund të gjejë rrugëzgjidhjen më të përshtatëshme, Forumi për Demokraci,si përfaqësues i 11 partive politike të opozitës, ngulmon që dialogu duhet tëfillojë sa më shpejt dhe kërkon prej jush një takim me përfaqësinë e tij që do tëshërbente si dëshmi e vullnetit të mirë për këtë dialog.

Përfaqësia e Forumit për Demokraci

Kurt Kola Daut Gumeni Fatos Lubonja

Tiranë 6 shkurt 1997


Zotit...

Forumi për Demokraci u krijua në një kohë kur Shqipërinë e ka pllakosurnjë krizë e rëndë politike dhe ekonomike me rënien e fondacioneve piramidale,pasojë kjo e politikës pa përgjegjësi kombëtare dhe morale të klasës politike nëpushtet e cila jo vetëm ka shkatërruar themelet e demokracisë që sapo fituam, porka vënë në rrezik edhe vetë fatet e kombit shqiptar.

Forumi është një tryezë e rrumbullakët 15 partish e shoqatash që mbulojnëkrejt spektrin politik shqiptar, nga e majta në të djathtë. Ato kanë lënë mënjanëprogramet e ndryshme dhe kanë marrë përsipër të japin ndihmesën për ta nxjerrëvendin nga kolapsi politik dhe ekonomik. Si i tillë ai është një moment emancipimii politikës shqiptare, një përgjigje ndaj trysnisë së revoltës popullore me syniminpër të civilizuar si pushtetin edhe opozitën.

Forumi mendon se në këto kushte të vështira duhen bashkuar përpjekjet po-zitive të të gjithë personaliteteve shqiptare të cilët me mençurinë dhe dashurinë etyre për atdheun mund të japin sot një ndihmesë të paçmueshme.

Duke pasur bindjen e thellë se Ju jeni një prej tyre ju ftojmë në tryezën tonëku zëri juaj do të gëzojë respekt të veçantë.

Përfaqësia e Forumit

Daut Gumeni Kurt Kola Fatos Lubonja

PS. Bashkangjitur po ju dërgojmë edhe projekt platformën e Forumit përDemokraci.

Teksti i letrës menduar t'i dërgohej Abaz Ermenjit, Leka Zogut, Rexhep Qoses dhe disapersonaliteteve të tjera jashtë vendit. Për shkak të dinamikës së rrethanave letra nuk u dërgua.


FORUMI PËR DEMOKRACI

THIRRJE

Forumi shpreh shqetësimin e thellë për tensionimin e mëtejshëm të situatëssi rezultat i rritjes së pakënaqësisë së popullit nga njëra anë dhe shkallëzimit tëmëtejshëm të dhunës shtetërore kundër mijëra qytetarëve që kanë demostruar djenë Sheshin e Flamurit në Vlorë.

Përdorimi i armëve të zjarrit kundër grumbullimeve paqësore, qoftë edhe nëajër, është një akt terrori që synon të frikësojë njerëzit që duan të bëjnë demostratapaqësore për të kërkuar të drejtat e tyre.

Forumi solidarizohet plotësisht me kërkesat e drejta të qytetarëve vlonjatëdhe u bën thirrje të gjithë shqiptarëve që të mos rreshtin së demostruari paqësisht egjithnjë në mënyrë të kulturuar.

Forumi denoncon disinformimin e opinionit publik nga RTV shqiptar, frymëne urrejtjes dhe intolerancës që kërkon të mbjellë dhe sulmet e pamoralshme ndajShoqatës së ish - të Përndjekurve politikë.

Forumi fton gjithë qytetarët të mos ushqehen me këtë dizinformim dheurrejtje dhe t i kërkojnë lajmet e vërteta tek radiostacionet e vendeve të lira.

Forumi kërkon që pushteti të lirojë të gjithë qytetarët e pafajshëm të arrestuar,ku bëjnë pjesë edhe këshilltarë lokalë të opozitës të arrestuar pa u hequr imunitetin.Në të kundërt u bën thirrje të gjitha partive politike të përfaqësuara në të të tërheqintë gjithë këshilltarët e tyre nga këshillat e pushtetit lokal.

Forumi fton të gjitha sindikatat dhe shoqatat të organizojnë qëndresën civilenëpërmjet protestave paqësore të shkallëzuara deri në grevën e përgjithëshme.

Forumi i bën thirrje policisë dhe ushtrisë të ruajnë rendin dhe institucionet,por të mos godasin vëllezërit e tyre që demostrojnë paqësisht.

Forumi fton të gjithë qytetarët të mbështesin platformën e tij për një zgjidhjepolitike të krizës sipas të cilas vetëm krijimi i një qeverie teknike nëpërmjet dialogutdo të ishte hapi i parë për të kapërcyer krizën e tanishme dhe për të garantuar themelete një demokracie të vërtetë.

Forumi tërheq vëmendjen e qeverive të SHBA dhe të Unionit Evropian përgjendjen e rëndë politike dhe ekonomike të krijuar në Shqipëri dhe për faktin seqeveria aktuale, duke zgjedhur rrugën e intolerancës po e thellon krizën. Forumikërkon që ato të ushtrojnë ndikimin e tyre për fillimin e dialogut të vërtetë politiknë Shqipëri për të cilin Forumi është i hapur.

Forumi u bën thirrje të gjitha partive politike që pranojnë platformën e tij tëkrijojnë degët e këtij Forumi në rrethe për të shpurë deri në skajet më të largëtaprotestat paqësore me moton NË VEND TË GURËVE LULE deri në realizimin e platformëssë tij.

Tiranë, 6 shkurt, 1997


DEKLARATË E FORUMIT PËR DEMOKRACI

Forumi për Demokraci u njoh me përgjigjen zyrtare të organeve të policisëlidhur me kërkesën e tij për një miting paqësor në Sheshin Skënderbej të Tiranës.

Forumi e konsideron këtë përgjigje vazhdim të qëndrimit intransigjent tëpushtetit aktual ndaj kërkesës së ligjshme dhe të natyrshme të popullit për të shprehurprotestën e tij ndaj gjendjes së rëndë të krijuar në vend dhe kërkesat e tij për zgjidhjene saj.

Forumi shpreh keqardhjen që përgjigja e policisë e kthen në demagogjideklaratën e Presidentit Berisha për lirinë e protestave paqësore dhe moskufizimine tyre.

Forumi ka bindjen se pushteti ka provuar tanimë se ka zgjedhur rrugën emoslejimit të hapësirave të mundëshme për veprime politike paqësore duke u dhënëatyre pamjen e veprimeve të paligjshme dhe konfrontuese.

Në këtë situatë Forumi për Demokracinë duke menduar se protestat paqësoretë popullit janë një mjet demokratik për të shprehur kërkesën e tij për të dalë ngagjendja e krizës së rëndë i fton qytetarët që dita e shtunë nga ora 12 deri në orën 14të jetë një manifestim i madh paqësor kundër paaftësisë dhe papërgjegjshmërisë tëqeverisë për zgjidhjen e halleve të popullit dhe të krizës politiko-ekonomike që pokalon vendi.

Forumi për Demokraci i bën thirrje manifestuesve të protestojnë në mënyrëtë kulturuar me parrullën Në vend të gurëve, lule , të shmangin çdo akt dhune dhetë izolojnë provokatorët.

Forumi i bën thirrje forcave të policisë të kuptojnë se halli ynë është i për-bashkët, prandaj të mos ushtrojnë dhunë mbi vëllezërit dhe motrat e tyre.



THIRRJE E FORUMIT PËR DEMOKRACI

Forumi për Demokraci vë re me shqetësim të thellë se pakënaqësisë popullorenë rritje dhe kërkesës së popullit për ndryshimin e gjendjes partia në pushtet po ipërgjigjet vetëm me intolerancë dhe dhunë. Kjo mënyrë të vepruari po e thellonhendekun midis partisë në pushtet dhe popullit dhe po i rëndon dita ditës pasojat ekrizës që po kalojmë.

Forumi ngulmon se fillimi i përpjekjes së mundimshme për ta kapërcyerkrizën është fillimi i dialogut politik dhe të sinqertë midis pozitës dhe opozitës.

Për të thyer intolerancën e partisë në pushtet dhe për ta shtyrë atë sa më parënë dialog Forumi Demokratik i bën thirrje popullit shqiptar:

- të mos rreshtë së manifestuari paqësisht çdo ditë nga ora 12 deri në 14 nëforma gjithfarëshe:

- duke u grumbulluar e ecur heshtur trotuareve;- duke manifestuar me rriskën e hequr të bukës në dorë;- duke mbyllur dyqanet në këtë orë.- duke bojkotuar mësimet në këtë orë- Duke u rënë borive të automjeteve në këtë orë... e në çdo formë tjetër manifestimi paqësor...Forumi u bën thirrje shqiptarëve të fikin RTVSH që mbjell urrejtje dhe

dizinformim në orën e lajmeve të tij.Forumi u bën thirrje parlamentarëve shqiptarë të ndërgjegjësohen për

përgjegjësinë e tyre të madhe përpara popullit që përfaqësojnë.Forumi u bën thirrje forcave të policisë të ruajnë rendin dhe institucionet, të

mos godasin vëllezërit e motrat e tyre në hall dhe t i mbrojnë ata, siç e kanë detyrë,nga terroristët e vërtetë që deri më sot po qarkullojnë lirshëm, pa targa maqine, nërrugët e qyteteve tona.

- Të gjithë së bashku kundër diktaturës!



PROTESTË E FORUMIT PËR DEMOKRACI

drejtuar:Presidentit të RepublikësKryesisë së Partisë DemokratikeMinistrisë së Brendshme

për dijeni:Opinionit publik shqiptarPartive politikeTrupit dipllomatik

Rreth orës 13 një grup bazhibozukësh të Partisë në pushtet prej rreth 10vetash, të veshur me uniformat e trupave të ndërhyrjes së shpejtë, me pendrekëpolicie ndër duar, goditën egërsisht në një nga kafenetë e kryeqytetit Neritan Cekën,President i partisë Aleanca Demokratike aderuese në Forumin për Demokraci. PërveçCekës goditën edhe Arben Demetin dhe Preç Zogajn, në tryezë me të, dhe kërcënuanklientët përreth se kush do të ndërhynte në mbrojtje të tyre do të vritej.

Forumi për Demokraci proteston fuqimisht kundër këtij akti barbar të kryernë mes të ditës nën sytë e dhjetra gazetarëve shqiptarë dhe të huaj që ndodheshinaty dhe përreth.

Forumi vëren me shqetësim të thellë se ky akt ndodh të nesërmen e deklaratëssë Presidentit kundër dhunës ndaj politikanëve të opozitës dhe gazetarëve çka tregonse ose fjalët e tij janë demagogji e pastër ose ai nuk e ka nën kontroll situatën. Në tëdyja rastet kjo është njëlloj e rrezikshme.

Forumi proteston për faktin se ndonëse këta bazhibozukë ishin vetëm 100metra larg në çastin kur mbërriti policia, ajo i la ata të largohen qetësisht.

Neritan Ceka vetëm një gjysëm ore përpara kishte dalë nga një mbledhje eForumit për Demokraci ku u diskutua për modalitetet e mundshme të dialogut mepartinë në pushtet. Në këto kushte Forumi deklaron se nëqoftëse autorët e identifikuartë këtij krimi ndaj jetës së qytetarëve dhe politikanëve nuk do të arrestohen dhedënohen, nëse ata nuk do të dalin në kronikat e krimit të TVSH, ky dialog ështëshumë e vështirë të fillojë.

Për Forumin për Demokracinë,

Përfaqësia,Fatos Lubonja Kurt Kola Daut Gumeni



KOMUNIKATË E FORUMIT PËR DEMOKRACI

Selia e Shoqatës së ish të Përndjekurve Politike kthehet në burg për liderëte opozitës shqiptare

Meqenëse qeveria praktikisht e ka dhunuar të drejtën kushtetuese përmanifestime paqësore Forumi për Demokraci u ka bërë thirrje shqiptarëve kudo kujanë, të organizuar në parti, shoqata, sindikata etj. të manifestojnë paqësisht nësheshet kryesore të qyteteve.

Sot në Tiranë, nëpër të gjitha rrugët që çojnë tek sheshi, trupa të shumta tëveshura me rroba policie apo civilë, mes të cilëve bijen në sy edhe rekrutë të palarë,kanë shtyrë kërcënuar dhe qëlluar qytetarët e Tiranës duke ua mohuar atyre edhenjë herë të drejtën e manifestimit paqësor.

Ndërsa dilnin për t u bashkuar me popullin në sheshin Skënderbej, kryesia eForumit si dhe krerët e shumicës së partive që aderojnë në të, u mbajtën peng ngapolicia nga ora 1115 deri në orën 15.

Policia përsëriti preteksin se kjo bëhej për t u siguruar jetën liderëve tëopozitës.

Forumi shpreh bindjen se këmbëngulja e qeverisë për të penguar me dhunëpopullin të manifestojë është thellim i qëndrimeve të saj antidemokratike dhe sezbrazja me dhunë e sheshit dhe paraqitja e tij bosh nga TVSH vetëm se i acaron mëshumë njerëzit dhe e bën edhe më të rrezikshëm një manifestim të nesërm.

Duke përsëritur thirrjen e tij Përditë në shesh derisa të na lejohet manifestimii ligjshëm Forumi i fton shqiptarët kudo ku janë të mblidhen përsëri në sheshe ngaora 12 deri në orën 14.

12 shkurt 1997


Faksimile e një letre shoqëruese, dërguar ambasadave pas formimit të Forumit për Demokraci.Aty ndodhet edhe krej lista e pjesëmarrësve në Forum, tashmë 14.


Your Excellency,

We hope you are following the dramatic developments in our country in thelast weeks.

Let us start by saying that what is happening was not unexpected for us, butmerely a further step toward the denouement of the policy that the current regimehas been pursuing for four years.

Step by step, Berisha s regime took away:The Albanians newly-acquired right to demonstrate;It reduced to a minimum their newly-won freedom of information;It deprived the judiciary of its newly-won independence;It turned the television into a medium for slander and coercion;It devastated the natural environment and polluted the spiritual atmosphere;It set society against itself under the Leninist slogan Either with us or against

us! and unjustly beat and imprisoned its opponents.It destroyed the opposition, and robbed the people of their free ballot.The huge financial swindle against which the Albanians are protesting today

is part of a great political swindle and part of a crime that has spawned crime, andwhich, in essence, is a crime against freedom. We do not consider that the violentand extremely painful scenes you have seen on television are pure indignation atfinancial loss; they are a predictable consequence of the unscrupulous abuse of theAlbanian people s patience and the violation of their freedom.

The ruling political party, denying its responsibility for creating this state ofaffairs, rejecting any sincere co-operation with the opposition, and establishing anundeclared state of emergency, has done nothing but deepen the crisis of confidenceand perpetuate the policy of crime spawns crime. Nobody can any longer believethat it can find a fair solution.

In the meantime, we think that the greatest problem is not the return of themoney, but the fact that this irresponsible policy has left the country facing grimprospects. Political, social, and economic problems with dangerous repercussionsmay soon appear in Albania. Our country is threatened with a decline in purchasingpower, a drastic fall in living standards, deeper poverty, the new haemorrhage of anexodus, and the destruction of those few things that we have built. This situationcannot be remedied or alleviated by a political party that has lost all authorityprecisely because it the same party which caused this crisis. It is a political partythat has usurped power by plundering the votes of the sovereign people, with apresident who has never once in the last four years risen above the interests of thispolitical party.

The country needs to be led by a genuine and stable form of authority, relyingnot on fear but on trust. Such an authority can only be a parliament emerging fromfree and fair elections.


Sharing the responsibility of the situation, fifteen political parties, associationsand trade unions, representing different political and social angles, set up on Jan.29, 1997 the FORUM FOR DEMOCRACY as a roundtable of dialogue and political action.

As a solution, the parties and organisations in the FORUM offer:

the replacement of the present government, until new elections, witha technical government consisting of capable experts, supported by all thedifferent political parties and associations.

the holding of new parliamentary elections.

The technical government will reduce political and social tensions, because,not being implicated in money-lending and corruption, it will have the trust of thepeople. Being supported by all political parties, it will be accepted by the whole ofthe Albanian political spectrum.

It will analyse the entire economic situation in order to lay down emergencymeasures.

It will provide the transparency necessary to solve the problem of money-lending, answering a number of questions that have arisen among the public athome and abroad concerning various abuses. This is a necessary condition to reducediscontent and to eliminate incidents of violence.

It will depoliticize the public television service, which has become a tool ofthe state, sowing hatred, disinformation, and division.

It will depoliticize the police and the National Intelligence Service , reducingthe political tensions that they have created, as the state s shadiest instruments.

It will establish the separation of the judiciary from the executive wing ofthe state.

It will create all the conditions for free and equal elections.

Your excellency,

The engagement of the FORUM FOR DEMOCRACY and its program are enjoyinga wide support among the Albanian people.

The FORUM FOR DEMOCRACY would wish that You and Your government wouldseriously consider the situation in Albania and would use all Your authority to helpin solving this grave crisis of the political and economic system in Albania.


THIRRJE E FORUMIT PËR DEMOKRACI

Drejtuar gjithë qytetarëve të Tiranës

Më në fund pushteti lejoi një miting të kërkuar nga opozita në sheshin AliDemi me rastin e 20 Shkurtit, një nga ditët e shënuara në luftën e popullit shqiptarkundër diktaturave. Forumi për Demokraci, ju fton të vini të gjithë në sheshin AliDemi që duke përkujtuar këtë ditë, të protestojmë sëbashku kundër neodiktaturësdhe politikës së saj shkatërrimtare që e çoi vendin në kolapsin politiko-ekonomikqë po jetojmë.

Të gjithë në sheshin Ali Demi në orën 14 -30, ne mbështetje te protestavepaqësore antiqeveritare dhe te kerkesave te Forumit për Demokracinë.

Forumi për Demokraci

19 shkurt 1997



KOMUNIKATË

Greva e studentëve hyri në ditën e saj të katërt.Forumi për demokraci shpreh solidaritetin e tij me grevën e studentëve.Ai i bën thirrje mbarë popullit shqiptar, veçanerisht nxënësve dhe studentëve

në të gjithë vendin, të solidarizohen me kolegët e tyre të Vlorës dhe të mbështesinme të giitha format e protestave paqësore kërkesat e tyre që sa vjen e bëhen mëmbarëpopullore.

Forumi i bën thinje qeverisë Meksi të tregohet më në fund e përgjegëshmedhe duke dhënë dorëheqien të hedhë hapin e parë për ç tensionimin e situatës.

Tiranë, 22 shkurt, 1997Zyra e shtypit, Tirane, Tel+Fax: ++355.42 30546



D E K L A R A T E

Forumi për Demokraci konstaton se situata në vend sa vjen e bëhet më erëndë. Greva e studentëve të Vlorës është pika kulminante e një lëvizje që po bëhetgjithnjë e më mbarëpopullore.

Forumi për Demokraci konstaton se përballë këtij përshkallëzimi të protestavepopullore qeveria Meksi dhe presidenti Berisha kanë zgjedhur rrugën e mospërfilljesdhe të përdorimit të demagogjisë, disinformimit dhe dhunës. Fakti që në këto ditëkritike presidenti Berisha zhvillon një fushatë presidenciale për rinovirmn e mandatitdëshmon edhe një herë për mungesën e përgjegjësisë së tij përballë krizës që pojetojmë.

Në këtë situatë Forumi për Demokraci:- Mbështet thirrjen që ka bërë Shoqata e Studentëve të Dhjetorit që të

gjithë studentët e universiteteve shqiptare nga Shkodra në Gjirokastër tësolidarizohen me studentët e Vlorës.

- I bën thirrje qeverisë Meksi të japë dorëheqjen.- I bën thirrje deputetëve të Parlamentit dhe të gjithë atyre që e ndjeinë veten

demokratë të vërtetë në PD të distancohen nga politika aventureske dhe epapërgjegjëshme qo po ndjek aktualisht udhëheqja e PD-së. Çdo ditë që po kalonnë këtë gjendje do të krijojë më shumë probleme për të nesërmen dhe më shumëpërgjegjësi për ata që sot nuk ndjejnë përgjegjësinë qytetare.

Forumi për Demokraci i bën thirje të gjithë popullit shqiptar të mbështesëme të gjitha format demokratike kërkesat mbarëpopullore të studentëve të Vlorëssepse kështu mbështet të ardhmen e vet.

FORUMI PËR DEMOKRACI:Shoqata e ish të persekutuarve dhe te burgosurve politikëPartia AgrarePartia Aleanca DemokratikePartia Ideali DemokratikPartia e Djathe DemokratePartia NacionalistePartia e Unitetit KombëtarPartia SocialistePartia SocialdemokratePartia e Djathtë RepublikanePartia e Bashkimit të të Drejtave të Njeriut (vëzhgues)Shoqata e Studentëve të Dhjetorit 90Konfederata e Sindikatave të Shqipërisë



FORUMI PER DEMOKRACI

THIRRJE PARLAMENTAREVE AKTUALE

Zotërinj parlamentarë,Duke mos ndryshuar asgjë nga vlerësimi ynë për legjitimitetin e zgjedhjeve

të 26 Majit, Forumi për Demokraci e ndjen të domosdoshme t u bëjë thirrje për tëmos rizgjedhur me një mandat të dytë pesëvjeçar Z. Sali Berisha si president ivendit.

Në bazë të Dispozitave Kushtetuese në fuqi, presidenti i Republikës duhettë jetë simbol i unitetit kombëtar, mbrojtës i lirive dhe të drejtave të njeriut, mbrojtësi zbatimit të ligjeve dhe respektimit të kushtetutës, garant i ndarjes së pushteteve sikolona të një shteti ligjor dhe duhet të ngrihet mbi partitë politike si kusht kryesorpër realizimin këtyre dispozitave.

Por siç është e mirënjohur, gjatë mandatit që po i mbaron, presidenti Berishanuk i respektoi këto dispozitat kushtetuese madje u bë pengesë për hartimin dhemiratimin e një kushtetute të re të standarteve ndërkombëtare.

Duke shkelur këto dispozita kushtetuese, presidenti Berisha është përpjekurhaptazi të përçajë që nga partitë politike e deri tek shoqatat për ta kthyer pluralizminpolitik shqiptar në një pluralizëm steril në dobi të pushtetit të vet personal e tëatuoritarizmit, ka politizuar të gjitha institucionet e shtetit dhe e i ka futur nënkontrollin e tij të plotë duke dëmtuar rëndë demokracinë e brishtë shqiptare. Njëpolitikë e tillë ka çuar në shkeljen e lirive dhe të drejtat themelore të njeriut, nëndalimini dhe shtypjen e dhunshme të protestave paqësore të qytetarëve e tëveprimtarive politike të opozitës, në mbytjen e çdo lloj zëri oponent brenda vetëPartisë Demokratike, në dhunimin e pavarësisë së Gjykatave, Parlamentit,ekzekutivit dhe mjeteve të informacionit publik deri në dhunën e hapur ndaj vetëopinionit publik dhe shtypit të pavarur.

Për më tepër ndërkohë që Studentët e Vlorës po rrezikojnë jetën në greveurie dhe mbarë populli kërkon një rrugëzgjidhje për daljen nga kriza e thellëekonomike dhe politike, rizgjedhja e presidentit do ta thellonte më tej këtë krizë.

Zotërinj parlamentarë,Forumi për Demokraci ju bën thirrje të ndërgjegjësoheni për përgjegjësinë e

rëndë që do të merrni përsipër përpara popullit tuaj dhe historisë, nëse presidentitaktual, do t i jepni mundësinë që me votën tuaj të vazhdojë më tej politikën ederitanishme të tij në dëm të demokracisë nëpërmjet një mandati të dytë.




PROTESTE

Drejtuar: Presidentit të RepublikësMinistrit të Punëve të BrendshmeDrejtorisë së Policisë Tiranë

Për dijeni:Opinionit publik dhe organeve te shtypitTrupit Diplomatik

Në kundërshtim me parimet e mirënjohura ndërkombetare, praktikën botërore,ligjin kushtetues shqiptar dhe vetë ligjin mbi tubimet, organet kompetentevazhdojnë të pengojnë në mënyrë të qëllimshme organizimin e protestavepaqësore nga ana e Forumit për Demokraci, veçanërisht në qytetin e Tiranës.Në mënyrë të përsëritur u është kërkuar këtyre organeve të japin leje përorganizim tubimesh, por me argumenta absurde dhe të pabazuara në ligj, kërkesattona nuk janë miratuar .Të njëjtin fat kanë pasur dhe kërkesat e datave nga 19deri në 26 shkurt, madje edhe për sheshin para Universitetit të Tiranës, ku më 20shkurt 1997, Z. Berisha mblodhi përkrahësit e vet. Forcat e rendit me cinizëmjustifikohen , duke deklaruar se s mund të marrin përsipër sigurimin e

organizimit të veprimtarive të tilla nga opozita.Këto qëndrime nga ana e policisë mbahen në një kohë kur Departamenti i Shtetittë SHBA dhe Parlamenti Evropian kërkojnë lejimin e protestave paqësore prejautoriteve shqiptare.Vetë Z. Berisha vazhdon të premtojë para mediave dhe institucionevendërkombëtare se do të respektojë të drejtën e shtetasve shqiptarë për tubimepaqësore.Forumi për Demokraci, duke protestuar ndaj këtyre qëndrimeve arbitrare dheantidemokratike të përfaqësuesve të pushtetit aktual që cënojnë rëndë një nga tëdrejtat bazë të një shoqërie demokratike, kujton se pengimi i protestave paqësoree acaron më tej situatën e rëndë sociale dhe politike në vend, dhe rrit premisat përkonfrontime.Forumi për Demokraci, duke respektuar ligjin, ka ripërsëritur kërkesën për njëmiting paqësor ditën e shtunë ora 12.00, dt.01.03.97 në Tiranë dhe në disa qytetetë tjera të vendit, i cili në kushtet e krijuara do të zhvillohet patjetër, pamvarësishtnga qëndrimi që do të mbajnë organet e rendit.




DEKLARATE

Forumi për Demokraci pasi u njoh me Deklaratën e Departamentit Amerikantë Shtetit ( dt.25.02.97 ) dhe me rezolutën e Parlamentit Evropian ( dt.20.02.97 ),lidhur me zhvillimet e situatës ekonomike e politike të ditëve të fundit në Shqipëri,ku ndër të tjera theksohen;

Qëndrimet per zgjidhjen e krizës politike dhe ekonomike në Shqipëri,përmes vendosjes së dialogut politik, hartimin e Kushtetutës së re dhe kaliminnë zgiedhje të parakohëshme dhe të lira parlamentare.

Këto qëndrime Forumi për Demokraci i vlerëson si një kontribut i rë-ndësishëm në rivendosjen e standarteve të demokracisë që janë kompromentuarrëndë në Shqipëri sidomos pas zgjedhjeve të fundit parlamentare.

Forumi për Demokraci i përshëndet këto konstatime realiste si dhe kërkesëne këtyre institucioneve që autoritetet shqiptare, përgjegjëse për dhunën e ushtruarndaj demostrueseve paqësorë dhe aktivistëve të opozitës, të respektojnë të drejtënlegjitime të popullit për të protestuar paqësisht.

Forumi për Demokraci ashtu si deri tani, do të vazhdojë përpjekjet përrealizimin e një dialogu real midis pozitës dhe opozitës, si dhe do të përkrahë parezerva të gjitha protestat paqësore antiqeveritare, të cilat ajo i konsideron si shprehjee refuzimit ndaj një pushteti që përditë e më shumë po humbet legjitimitetin e tijduke shkelur haptazi kontratën sociale të lidhur me popullin e tij.

FORUMI PËR DEMOKRACI:

Shoqata e ish të persekutuarve dhe të burgosurve politikëShoqata e Studentëve të Dhjetorit 90Konfederata e Sindikatave të ShqipërisëPartia AgrarePartia Aleanca DemokratikePartia Ideali DemokratikPartia e Djathë DemokratePartia NacionalistePartia e Unitetit KombëtarPartia SocialistePartia SocialdemokratePartia e Djathtë RepublikanePartia e Bashkimit të të Drejtave të Njeriut (vëzhgues)


KOMUNIKATË E FORUMIT PËR DEMOKRACI

Forumi për Demokraci konstaton se situata në vend po precipiton jo më dita ditës,por ora orës drejt një gjendjeje të pakontrollueshme.Dhjetë të vrarët e Vlorës, protestat e Foerot, Lushnjes, Gjirokastrës, Memaliajt,Durrësit, demostrata e Tiranës, grevat e urisë së studentëve, janë vetëm pjesa edukshme e një pakënaqësie popullore që nesër do të jetë vonë për t'u administruarnga politika.Në këtë situatë politikanët në pushtet, me në krye presidentin Sali Berisha, duhet tëndërgjegjësohen më në fund se zgjedhja e dhunës, si mjet për të kapërcyer krizën,po i irriton njerëzit gjithnjë e më shumë dhe po e çon vendin drejt katastrofës.Forumi për Demokraci i bën thirrje edhe një herë presidentit Berisha, KryeministritMeksi dhe Parlamentit shqiptar, të bëjnë aktin qytetar që pritet nga çdo shqiptar nëkëtë situatë: të shpallin dorëheqjen e qeverisë dhe të fillojnë dialogun me opozitënpër të marrë së bashku në dorë fatet e vendit.

Tiranë, 1 mars, 1997


FORUM FOR DEMOCRACY`

APPEAL

Forum for Democracy, a group of political parties of the opposition from theright to the left, considering the dramatic situation created in Albania, appeals tothe international public opinion, to the governments of the CE, USA, to the nongovernmental organizations for their support to the Albanian people. Beingconvinced that the crises has a political solution we appeal to them to make all theirbest to avoid a civil war in Albania. For that we would suggest: 1. To use all theirinfluence towards the Albanian government and president Berisha to put away theemergency state and to start the real dialog with the opposition. 2. A visit of adelegation of the CE. 3. The monitoring of the situation of freedoms and humanright in Albania by European and American observers. 4. The economical andfinancial aids from IMF and CE be conditioned by the request of a political solution.

Once again the Forum for Democracy guarantees his will to take itsresponsibility for a peaceful overcome of the crises throughout a dialogue.

TiranaMarch 5, 1997



DEKLARATË

e Forumit për Demokraci lidhur me takimin e organizuar nga presidentiBerisha më 6 mars dhe deklaratën e dalë prej atij takimi.

Forumi për Demokraci e konsideron takimin e datës 6 mars vetëm si një haptë parë për fillimin e gjetjes së një zgjidhjeje politike të krizës së vendit nëpërmjetdialogut. Ai uron që ky të jetë edhe fillimi i një politike shqiptare të ndërtuar mbidialogun dhe jo mbi konfliktin.

Lidhur me deklaratën e dalë prej tij, Forumi ka vërejtje dhe rezerva serioze.Vetë përmbajtja e deklaratës tregon se është rënë dakort për çështje minimale dhese jemi shumë larg zgjidhjes së kërkuar edhe nga partitë e opozitës për qeverinë e redhe zgjedhjet e parakohëshme.

Forumi shpreh bindjen se deklarata nuk është një dokument që ofron garancitëe mjaftueshme që populli shqiptar, veçanërisht Jugu i Shqipërisë, të qetësohet dhetë fitojë besimin se pushteti ka hequr dorë nga politika e dhunë e cila e ka çuarvendin në prag të luftës civile.

Për marrjen e këtyre garancive Forumi ngulmon se përveç disa pikave tëpërfshira tashmë në deklaratë është e nevojëshme të arrihet sa më parë:

- heqja e gjendjes së jashtëzakonëshme duke përfshirë çarmatosjen e bandavetë armatosura të PD, dhe garantimin e të gjithë lirive dhe të drejtave, veçanërishtatyre të shtypit;

- marrëveshja lidhur me formimin e një qeverietë mbështetur nga të gjithaforcat politike;

- marrëveshja lidhur me zhvilimin e zgjedhjve të lira të parakohëshme sidhe caktimin e datës së zgjedhjeve;

Forumi vlerëson se tryeza e iniciuar nga zoti Berisha nuk përfaqëson krejtspektrin politik shqiptar, pasi ajo është rezultat i zgjedhjeve të kontestuara brendadhe jashtë vendit, prandaj ajo duhet të zgjerohet.

Forumi është kundër etiketimit nga televizioni shtetëror të Jugut të Shqipërisë,veçanërisht popullit të Vlorës, me tradita të njohura patriotike dhe liridashëse, siterroristë dhe banditë. Duke patur parasysh mungesën e informacionit lidhur mesituatën atje si dhe faktin se për fatin e atyre njerëzve nuk mund të vendoset padëgjuar edhe zërin e tyre, Forumi ngulmon të vendoset në tryezën e dialogut edhenjë përfaqësi e popullit të Vlorës.

Duke patur parasysh se vendi kërkon një zgjidhje sa më të besueshmedhe samë të shpejtë Forumi kërkon që dialogu të jetë sa më i hapur për opinionin publikdhe sa më intensiv.

Tiranë, 7 mars 1997



DEKLARATE

Forumi për Demokraci e vlerëson marrëveshjen e partive politike pjesëtaretë tij të thirrura në presidencë - PS, PAD e PSD - më datë 9.03.1997, si një hap tëparë drjet zgjidhjes së krizës së rrezikshme ku e futi vendin qevrisja e keqe e Z. saliBerisha.

Forumi pë Demokraci nuk ka bërë asnjë deklaratë kundër këtij hapi të parëdrejt zgjidhjes politike, por ka rezervat e tij për çështjet e mëposhtme:

1. Në tryezën e thirrur për gjetjen e zgjidhjes politike duhet të jenë tëpranishme tri palë:

a) pushtetib) opozita me një përfshirje sa më të gjerë në të të Forumit për Demokraci;c) përfaqësuesit e kryengritësve;gjë kjo e pasqyruar edhe në deklaratën e datës 7 mars e miratuar nga të gjitha

partitë pjestare të Forumit.2. Pjesa më e madhe e partive shprehën rezerva serioze lidhur me emërtimin

e qeverisë "Qeveri e Pajtimit Kombëtar", pasi është në pajtim një konflikt midisqeverisë dhe popullit dhe jo një konflikt brenda popullit.

3. Deklarata e djeshme e tri partive pjesëtare të Forumit të thirrura në tryezëne presidencës është rezultat i një keqinformimi, pasi Forumi nuk kishte bërë deklaratëkundër aktmarrëveshjes për zgjidhjen politike të krizës.

Forumi për Demokraci do të vijojë të japë kontributin e tij konstruktiv qëhapi i parë të pasohet nga hapa të tjerë të domosdoshëm, në përputhje me qëlliminfinal të krijimit të Forumit, rivendosjes së demokracisë në Shqipëri.

Tiranë, 11 mars, 1997



DEKLARATË

Forumi për Demokraci e konsideron emërimin e kryeministrit nga opozitasi një hap që shpresohet se do të ndikojë për shtensionimin e situatës. Ai do tambështesë atë në hapat pozitive që do të kryejë, por do të vazhdojë të ruajë rezervapër kredibilitetin e qeverisë, rezerva që lidhen me vërejtjet e shprehura në deklaratate mëparshme dhe që kanë të bëjnë me:

a) Zgjerimin e bazës së qeverisë duke përfshirë një spektër më të gjerë politik.b) Depolitizimin e policisë dhe SHIK-ut duke ia lënë ministrin e brendshëm

opozitës.c) Depolitizimin e TVSH.d) Krijimin e një pushteti lokal pluralist.

- Forumi për Demokraci përshëndet krijimin e Komitetit të ShpëtimitKombëtar në Gjirokastër. Ai e përsërit idenë e tij se ky Komitet duhet të ftohet samë parë në tryezën e dialogut.

- Forumi shpreh shqetësimin për trazirat në qytetin e Bajram Currit dherrethinat e tij. Ai mendon se nuk ka arësye pse të prishet rendi atje pasi nuk ka pasuras dhunë policore dhe as rreziqe të tjera si ato që po ndodhin në Jug.

Duke parë se situata po vazhdon të keqësohet dhe duke patur parasyshpërgjegjësinë e madhe të zotit Sali Berisha për këtë situatë, Forumi shpreh bindjense dorëheqja e tij do të ishte kontributi më i madh që do të jepte ai për rivendosjene qetësisë dhe paqes midis shqiptarëve.

- Forumi u bën thirrje të gjithë shqiptarëve, në Veri dhe në Jug, të largojnënga mendja çdo ide vëllavrasjeje të Veriut me Jugun. Një gjë e tillë nuk ka ndodhurkurrë në historinë e kombit shqiptar. Sikur të ndodhte një gjë e tillë kjo do tërrezikonte vetë ekzistencën e kombit.

- Forumi shpreh shqetësimin për mjetet e infromimit, veçanërisht ato italiane,që i përhapin lajmet tepër të fryra duke krijuar panik dhe duke ndikuar për keq nëatmosferën social-politike të vendit. E përsërisim edhe për mediat e huaja se konfliktiaktual është një konflikt midis popullit dhe pushtetit të korruptuar aktual dhe jo njëkmonflikt krahinor.

- Forumi për Demokraci kërkon hapjen e menjëherëshme të shtypit të lirë sinjë nga elementët e domosdoshëm për të shkuar në zgjedhje të lira.

Tiranë, 12 Mars 1997



DEKLARATË

Forumi shikon se situat po precipiton jo me ditë, por me orë, drejt një kaositë rrezikshëm që mund të çojë deri në shpërbërjen e kombit shqiptar.

Në këtë situatë Forumi i bën thirrje:1. Të gjithë popullit shqiptar të mos përdorin armët e rrëmbyera kundër njëri

tjetrit. Komitetet qytetare kudo ku ndodhen të ruajnë qetësinë, rendin dhe vleratkulturore.

2. Duke vlerësuar se përgjegjësi kyesor për krijimin e kësaj situate është zotiSali Berisha, duke pasur parasysh se kërkesa themelore e popullit qysh në demostratate para ka qenë dorëheqja e tij si dhe faktin se kjo dorëheqje po kërkohet gjithnjë mëme ngulm madje edhe nga ambjentet ndërkombëtare, Forumi përsërit mendimin seai duhet të largohet sa më parë nga skena politike.

Institucioni i tij të zëvendësohet deri në zgjedhje nga një këshill presidencial.Këshilli presidencial të zgjerojë bazën e qeverisë Fino duke e kthyer atë në

qeveri të shpëtimit kombëtar me spektër më të gjerë që të ketë edhe mbështetjen ekryengritësve.

3. Puna e qeverisë së shpëtimit kombëtar të mbështetet nga një tryezë politikeku veç partive aktualisht në pushtet të ketë një përfaqësim sa më të gjerë të Forumitsi dhe pëfaqësuesit e kryengritësve.

4. Forumi vëren se në këtë situatë rrezikohet integriteti i Shqipërisë. Forumiështë për mirëpritjen e çdo ndihme të sinqertë nga bota për daljen sa më shpejt tëvendit nga kjo gjendje, por është kundër çdo ndërhyrjeje që do të prekte integritetine tij territorial.

Tiranë, 13 Mars 1997

Shënim: në këtë mbledhje të Forumit nuk morrën pjesë PS dhe PSD*

* Kjo deklaratë shpreh qartë divergimin e vijës politike të Forumit nga partitë kryesore të tij qënënshkruan marrëveshjen e 9 marsit. Ky divergim konsiston në këmbënguljen e Forumit për largiminnga skena politike të Berishës dhe në kundërshitmin e ndërhyrjes së huaj ushtarake. Qysh nga kjokohë Forumi fillon të dalë nga skena politike.



DEKLARATË

1. Forumi për Demokraci vlerëson se në situatën aktuale detyra kryesore eqeverisë dhe e çdo shqiptari është rivendosja e rendit. Ai përshëndet të gjithë ataqytetarë që me kurajo civile po i dalin për zot vendit.

2. Forumi shpreh edhe një herë bindjen se zoti Sali Berisha, si përgjegjësikryesor i kësaj katastrofe, që po përjeton kombi shqiptar, duhet të largohet sa mëparë nga skena politike. Realizimi i kësaj kërkese mbarëpopullore, që po kërkohetgjithnjë e më fort edhe nga politika ndërkombëtare, do të ndikonte në mënyrë tëndjeshme në qetësimin e shpejtë të situatës.

3. Forumi përshëndet idenë e kryeministrit Fino që tryeza a partive që embështetin atë duhet të zgjerohet edhe me forca të tjera politike si dhe me përfaqësuestë kryengritësve, ide kjo për të cilën Forumi ka insistuar vazhdimisht.

4. Si një tryezë që lindi me idenë e emancipimit të politikës shqiptare nëdrejtim të dialogut dhe jo të konfliktit me synimin që partitë t i shërbejnë popullitdhe jo populli partive, Forumi u tërheq vëmendjen partive që bëjnë pjesë nëkoalicionin qeveritar të hapin TVSH për të gjithë zërat dhe të mos pa u vendosurrendi dhe qetësia në Shqipëri të mos përdoret ai për synime elektorale.

5. Forumi dënon ikjen nga vendi të ish ministrit Zhulali dhe i bën thirrjeqeverisë fino të mos lejojë akte të tilla që veç tç tjerash janë në dëm edhe të dinjitetitkombëtar.

Tiranë 15 Mars 1997

Shënim: Në këtë mbledhje të Forumit munguan PS dhe PSD



DEKLARATË

Forumi për Demokraci shpreh shqetësimin e thellë dhe denoncon me forcëpërpara opinionit publik shkallëzimin e veprimeve të dhunëshme nga bandakriminale në shumë qytete të Shqipërisë.

Forumi u bën thirrje të gjithë shqiptarëve të heqin dorë nga dhuna që pomerr përditë jetë njerëzore, po shkatërron vlera materiale dhe kulturore të tra-shëgimisë së çmuar kombëtare.

Cilatdo qofshin ato forca, duhen të kujtohen më në fund se Shqipëria ështështëpia jonë e përbashkët dhe dinjiteti kombëtar nuk mund të shpërfillet për synimetë mbrapshta pushteti.

1. Forumi denoncon fjalorin e urrejtjes të përdorur nga kryetari i parlamentinë letrën dërguar z. Leni Fisher në një kohë që edhe partia e tij është nënshkruese emarrëveshjes. Nuk mund t u kërkohet më ndihmë botës kundër popullit që nuk edo më një pushtet të falimentuar që bashkë me shkatërrimin e tij duket se do tëshkatërrojë edhe krejt Shqipërinë.

2. Forumi denoncon deklarat luftënxitëse të të ashtuquajturit KomitetKombëtar të Shpëtimit Publik, komiteti i cili ruan një anonimat ogurzi.

3. Forumi ngulmon në kërkesën mbarëpopullore për largimin e z. Sali Berishanga skena politike shqiptare si një veprim që do të fuqizonte qeverinë pluraliste tëZ. Fino dhe do t i priste rrugën çdo force të errët që ecën me moton pas meje ubëftë kjameti .




PROTESTË

Forumi për Demokraci shpreh protestën e tij energjike ndaj dekorimit memedaljen më të lartë të Republikës Italiane nga presidenti italian Zoti Oskar LuixhiSkalfaro për zotin Sali Berisha në një kohë që mbarë populli shqiptar, madje edheshumë ambjente politike ndërkombëtare, përfshirë edhe ato italiane, kërkojnëlargimin e këtij të fundit nga skena politike si shkaktari kryesor i kartastrofës që popërjeton pupulli shqiptar.

Duke shprehur mirënjohjen e thellë për ndihmën që populli mik italian dheqeveria e tij ia ka dhënë dhe përpiqet t i japë populit shqiptare dhe qeverisë pluralistetë zotit Fino, Forumi shpreh bindjen se një gjest i tillë është në dëm të demokracisëqë kërkon të fitojë populli shqiptar dhe në dëm të miqësisë së sinqertë të popujvedhe qeverive tona.

Tiranë 19 mars 1997



DEKLARATË

Forumi për Demokraci proteston me indinjatë ndaj mbledhjes së parlamentitshqiptar të datës 20 mars që hodhi poshtë dy projekt-ligjet e qeverisë Fino për lirinëe shtypit dhe depolitizimin e TVSH-së.

Forumi shpreh gjithashtu indinjatën e thellë për mënyrën se si e trajtuan më21 Mars një numër deputetësh krizën që po kalon vendi. Këta deputetë, të ulur atynë sajë të votave të vjedhura nga po ato banda të zeza që i vunë zjarrin Shqipërisë,akuzuan një popull të tërë, thuajse gjysmën e Shqipërisë, vendlindjen e NaimFrashërit, Çerçiz Topullit, Ismail Qemalit, se duan të ndajnë Shqipërinë, se po bëjnëlojën e agjenturave të huaja etj. akuza të huazuara nga gjuha e Enver Hoxhës dhe eSali Berishës.

Forumi përsërit një opinion jo vetëm mbarëkombëtar, por edhe mbarëbotëror,se ajo çka ndodhi në Vlorë dhe në pjesën më të madhe të qyteteve të Shqipërisëishte një revoltë popullore ndaj një qeverisjeje të korruptuar.

Forumi proteston që këta deputetë të PD-së, e cila dihet tashmë nga krejtopinioni se armatosi e para shqiptarët me armë për të vrarë njëri-tjetrin, në vend qëtë analizojnë përgjegjësinë e tyre të rëndë, vazhdojnë të irritojnë popullin me shfaqjene tyre në TVSH.

Forumi, si grupimi më i madh i spektrit politik shqiptar nga e majta në tëdjathtë, denoncon insinuatat e hedhura dje kundër tij nga ndonjë deputet ipapërgjegjshëm, sikur gjoja ai është shpërbërë apo e ka mbaruar misionin.

Forumi përsërit mbështetjen e tij për kërkesën mbarëpopullore se dorëheqjae Sali Berishës do t i kthejë Shqipërisë qetësinë e humbur dhe integritetin shpirtëror.

Forumi shpreh protestën ndaj TVSH që, duke transmetuar punimet e njëParlamenti të tillë, vazhdon punën e përçarjes dhe jo të pajtimit të shqiptarëve.

Forumi i bën thirrje qeverisë Fino të distancohet prerazi nga qëndrimet ekëtij Parlameti që rrezikon ta komprometojë misionin e saj.




DEKLARATË

Forumi për Demokraci proteston ndaj qëndrimit të shumicës së deputetëvetë PD-së që diskutuan dje në Parlamentin shqiptar lidhur me deklaratën e 28 marsitnë Vlorë.

Forumi konstaton se PD-ja nuk e ka ndryshuar aspak politikën e saj tëkonfrontimit dhe të dhunës e cila e çoi vendin në katastrofë.

Forumi konstaton se fjala pajtim në gjuhën e këtyre deputetëve është vetëmnjë sllogan demagogjik prapa të cilit qëndron kërcënimi i një konfrontimi tjetër.

Forumi shpreh indinjatën e thellë që deputetët e PD-së në vend të pranojnëpërgjegjësinë e tyre për shkatërrimin e shtetit shqiptar, për falimentimin financiarsi dhe për krijimin e anarkisë nëpërmjet hapjes së depove të armatimeve dhe tëkërkojnë fajtorët e kësaj katastrofe të cilët ndodhen në rradhët e tyre, vazhdojnë tëakuzojnë një popull të tërë si bandit.

Forumi proteston edhe ndaj TVSH i cili transmeton me qëllim politik tëcaktuar punimet e këtij parlamenti ndërkohë që nuk i jep zë asnjë mendimi tjetërpolitik jashtë tij. Në këtë mënyrë ai vazhdon të mbetet një mjet propagande i PD-sëdhe një nxitës i urrejtjes dhe jo i pajtimit.

Forumi përsërit edhe një herë mendimin e tij se Komitetet e Shpëtimit Publik,të krijuara jo vetëm në qytetet kryesore të Jugut, kanë lindur si nevojë e popullit përvetmbrojtje nga dhuna që ushtroi pushteti i Berishës ndaj protestuesve paqësorë sidhe për ruajtjen e rendit e qetësisë pas shkatërrimit të strukturave të diskredituarashtetërore. Ai vazhdon t i konsiderojë ato si një forcë me të cilën është edomosdoshme të dialogohet për normalizimin sa më të shpejtë dhe real të gjendjesme mjete paqësore dhe demokratike.

Forumi i bën thirrje qeverisë së pajtimit të tregohet më e prerë, si brenda dhejashtë vendit, ndaj këtyre akteve të papërgjegjëshme dhe të ndërmarrë veprime mëtë shpejta dhe më efikase për çlirimin e saj nga ndikimi i këtyre qëndrimeve që poe mbajnë vendin në tensione të vazhdueshme.





DEKLARATË

Pas takimit në Kuvendin e Vlorës të datës 28 mars 1997 Forumi përDemokraci lëshon këtë deklaratë:

1. Komitetet e Shpëtimit Publik të krijuara në qytetet kryesore të Jugut kanëlindur si nevojë e popullit për vetmbrojtje nga dhuna që ushtroi pushteti i Berishësndaj protestuesve paqësorë si dhe për ruajtjen e rendit e qetësisë pas shkatërrimit tëstrukturave të diskredituara shtetërore.

2. Këto komitete të shpëtimit qytetar gëzojnë mbështetjen e të gjitha partivepolitike në ato zona, tryeza e të cilave funksionon rregullisht në të mirë të renditdhe të qetësisë qytetare. Këto komitete bashkëpunojnë edhe me atë pjesë të pushtetitlokal, përfshirë këtu edhe përfaqësues të PD-së, që nuk e braktisën detyrën në këtomomente të vështira.

3. Komitetet e shpëtimit Publik kanë përkrahjen edhe të forumeve tëintelektualëve të pavarur të krijuar për të dhënë ndihmesën e tyre në këto kohë tërënda.

4. Komitetet nuk kanë asgjë të përbashkët me bandat e kriminelëve që kanëdalë në pah si pasojë e shëmbjes së shtetit, përkundrazi janë në luftë të përditshmeme to.

5. Komitetet përkrahin qeverinë Fino dhe përpjekjet e saj konstruktive për tëqenë qeveri e të gjithë shqiptarëve.

Duke pasur parasysh sa më lart Forumi i konsideron këto komitete shprehëstë mirëfilltë të vullnetit të popullit në ato zona.

Forumi i bën thirrje qeverisë Fino si dhe të gjitha partive politike të venditt i konsiderojë ato si një forcë me të cilën është e domosdoshme të dialogohet përnormalizimin sa më të shpejtë dhe real të gjendjes.





DEKLARATË

Forumi për Demokraci merr pjesë në hidhërimin e thellë të familjeveshqiptare që humbën të dashurit e tyre në incidentin tragjik të Otrantos.

Kjo tragjedi, si një nga pikat kulminante të tragjedisë që po përjeton popullishqiptar, duhet, më në fund, të prekë ndërgjegjet e atyre politikanëve të mbrapshtëqë e përgatitën atë.

Në të njëjtën kohë Forumi shpreh protestën e tij ndaj aktit të papërgjegjshëmtë njësisë së flotës italiane që shkaktoi këtë humbje të madhe njerëzore si dhe ndajatyre politikanëve italianë që me deklaratat e tyre antishqiptare bëhen përgjegjës tëkësaj tragjedie.

Forumi u kujton politikanëve italianë se ishte edhe politika e tyredritëshkurtër, mbështetja pa rezerva që ata dhanë gjatë këtyre pesë vjetëve regjimittë korruptuar dhe andidemokratik të Berishës, që e solli Shqipërinë në këtë gjendje.

Duke shprehur dëshirën që ndjenjat e miqësisë midis populit shqiptar dheatij italian të ruhen he zhvillohen edhe më tej, Forumi sugjeron që në situatën ekrijuar trupat shumëkombëshe që do të shoqërojnë ndihmat humanitare të moskryesohen, sikurse është propozuar, nga Italia dhe që njësitë italiane të trupave tëmos dërgohen në Vlorë.




PËR ÇESHTJEN E PËRGJEGJËSISË SË PRESIDENTIT TË REPUBLIKËSSALI BERISHA PËR SHKELJE TË RËNDA TË DISPOZITAVE

KUSHTETUESE

(projekt i pabotuar)

prill,1997

Drejtuar: Kuvendit Popullor të Republikës së Shqipërisë

Shqipëria u gjend në një krizë të pashembullt politike, kushtetuese, shoqëroredhe ekonomike. Organi legjislativ i vendit ka përgjegjësi për të diskutuar dheanalizuar shkaqet e kësaj krize dhe për të marrë masa për zgjidhjen e saj.

Qeveria e mëparshme e kishte humbur tërësisht besimin e popullit. Kjo çoinë krijimin më 9.3.1997 të një qeverie shumëpartiake të njohur si Qeveria e PajtimitKombëtar, por ky hap nuk ishte i mjaftueshëm, sepse në Shqipëri, përgjegjësia eQeverisë, dhe e Ekzekutivit në tërësi, nuk duhej të shihej e shkëputur prej për-gjegjësisë së vetë Presidentit të Republikës.

Duke iu referuar në tërësi kompetencave të tij sipas nenit 28 të ligjit përdispozitat kryesore kushtetuese, sidomos pikat 7/a dhe 8/a (të shtuara këtyredispozitave në prill 1992, përpara se Presidenti aktual të pranonte zgjedhjen sipresident), nuk është e vështirë të konstatosh se për probleme themelore ai ka marrënë mënyrë të drejtpërdrejtë përgjegjësinë e kreut të pushtetit ekzekutiv dhe e kakaluar disi në radhë të dytë përgjegjësinë e kryeministrit. Gjithashtu, nuk është erastit që në revoltat masive populli ka kërkuar me forcë dhe hapur shkarkiminnjëkohësisht të qeverisë dhe të Presidentit, duke i bërë ata njëherësh dhe barabarpërgjegjës për gjendjen e krijuar.

Pra, duke menduar se Presidenti i Republikës e ka humbur gjithashtu tërësishtbesimin e popullit, dhe se një nga shkaqet kryesore e kësaj gjendjeje janë shkeljetserioze të dispozitave kushtetuese, në bazë të nenit 31 të ligjit nr. 7491 datë 29.4.1991Për dispozitat kryesore kushtetuese, i bëjmë thirrje deputetëve të Kuvendit

Popullor t i diskutojnë këto probleme dhe të vendosin për shkarkimin e tij ne bazëtë nenit 27 të këtij ligji.

Ne parashtrojmë më poshtë shkaqet që bëjnë të besueshme se kanë ndodhurshkelje të rënda kushtetuese dhe se Presidenti i Republikës është përgjegjës për to.Ne parashtrojmë gjithashtu disa fusha ku është e nevojshme të bëhen hetime tëmëtejshme prej Kuvendit Popullor ose nën drejtimin e tij. Së fundi, ne parashtrojmënjë argument të veçantë, por që ka lidhje me sa më lart, sipas të cilit shkaqe seriozetë shëndetit mendor e kanë penguar Presidentin e Republikës për kryerjen e detyravetë tij në mënyrën që kërkohet prej dispozitave kryesore kushtetuese.


I. Shkeljet e mundëshme të dispozitave kushtetuese.

1. Në mënyrë të përsëritur, ai nuk ka kryer detyren e garantimit të zbatimit tëduhur të dispozitave kushtetuese dhe të ligjeve në Republikën e Shqipërisë, si dhetë të drejtave dhe lirive të shtetasve, parashikuar prej nenit 28(1) të ligjit për dispozitatkryesore kushtetuese.

2. Në mënyrë të përsëritur, ai ka ndërhyrë në veprimtarinë e gjyqtarëve dhetë prokurorëve të të gjitha niveleve, duke shkelur nenin 5, paragrafi i fundit, tëdispozitave kryesore kushtetuese; neni 16, paragrafi 10; nenet e mëposhtëme tëkapitullit VI të dispozitave kryesore kushtetuese: 1, 2, 8, 9, 10, 11, 13, 17, 18 dhe24; si dhe nenet 38, 39 dhe 40 të kapitullit VII.

3. Në mënyrë të përsëritur, ai ka vepruar si kryetar i Partisë Demokratike,duke shkelur kështu nenin 26, paragrafi i fundit, të dispozitave kryesore kushtetuese,si dhe nenin 24 të këtij ligji, që parashikon detyrimin e tij kushtetues për tëpërfaqësuar të gjithë popullin. Këto shkelje të rënda kushtetuese janë vërtetuarsidomos:

i. Gjatë fushatave elektorale, ku ai ka mobilizuar në mënyrë të paligjshme tëgjitha strukturat shtetërore me karakter politik, administrativ, ushtarak, financiar,kulturor etj. në funksion të propagandës për Partinë Demokratike;

ii. Gjatë veprimtarive të tjera me karakter politik apo organizativ të PartisëDemokratike brenda vendit si Konferenca Kombëtare, mbledhje të këshillit drejtuesetj. ai ka marrë kurdoherë rolin drejtues të këtyre veprimtarive.

iii. Në disa konferenca apo veprimtari partiake me karakter ndërkombëtar,ai është sjellur sikur të kishte cilësinë e kryetarit të Partisë Demokratike dhe ështëprezantuar si i tillë.

Duke marrë vetë përsipër detyrime e angazhime partiake që i ndalohen prejdispozitave kushtetuese e ligjore dhe duke mobilizuar në këtë drejtim edhe fu-nksionarë të tjerë të lartë shtetërorë, ai ka shkelur edhe nenin 6, paragrafi i 2, tëligjit për dispozitat kryesore kushtetuese, duke i dhënë Partisë Demokratike tiparetë partisë-shtet e duke krijuar për të një imazh të keq në popull.

Në disa raste ai ka imponuar marrjen e vendimeve të rëndësishme me karaktershtetëror në forumet e Partisë Demokratike, të cilat kanë vepruar nën tutelën e tij,dhe i ka dhënë diskutimit të mëvonshëm të tyre në Parlament një karakter formal.

4. Në mënyrë të përsëritur ai ka ndërhyrë në veprimtarinë e Këshillit tëMinistrave, sidomos në fushën e drejtimit të përgjithshëm të administratës shtetërore,edhe duke ndërhyrë dhe vendosur drejtpërdrejt deri në emërimin apo shkarkiminnga detyra të funksionarëve të ndryshëm, për të cilët nuk ka pasur ndonjë kompetencëkushtetuese apo ligjore. Duke vepruar si më sipër, ai ka shkelur edhe nenin 36,paragrafet 1/a dhe 3 të dispozitave kryesore kushtetuese.

5. Ai ka lidhur në emër të shtetit shqiptar traktatin e anëtarësimit në Or-ganizatën e Konferencës Islamike dhe, deri në sot, ky traktat me rëndësi të madhepolitike nuk është çuar për ratifikim në Parlament duke shkelur kështu nenin 16 (5)të ligjit për dispozitat kryesore kushtetuese. Mendohet se ekzistojnë edhe traktate


të tëra me karakter politik apo ushtarak, të cilat janë nënshkruar e kanë filluar tëzbatohen, ndërsa ende nuk i jane paraqitur Parlamentit për ratifikim. Në të njëjtenkohë, traktate të tjera, më pak të rëndësishme, i janë paraqitur rregullisht Parlamentitpër ratifikim.

6. Në mënyrë të përsëritur ai ka ndërhyrë drejtpërdrejt apo indirekt nëemërimin apo shkarkimin nga detyra të personelit shkencor e pedagogjik nëuniversitete dhe në institucione të tjera shkencore, duke shkelur në këtë mënyrënenin 35, paragrafi i fundit, të dispozitave kryesore kushtetuese që garantonautonominë universitare.

II. Fushat e tjera ku mund të hetohet.

1. Korrupsioni, në veçanti një lidhje e mundëshme midis Presidentit oseanëtarëve të familjes së tij me drejtues të të ashtuquajturave skema piramidaleinvestimesh.

2. Mundësia e implikimit në tradhëti ndaj atdheut.3. Roli i tij i mundëshëm në shkatërrimin e ushtrisë.4. Roli i tij i mundëshëm në krijimin dhe mbajtjen e një organizate ushtarake

të paligjshme dhe të pakontrolluar me rol të veçantë në terrorizimin e popullit shqi-ptar si dhe roli i tij i mundëshëm në veprimarinë e kësaj organizate për përgatitjene rrethanave për të mundësuar shpalljen e gjendjes së jashtëzakonshme.

5. Roli i tij i mundëshëm në deformimin e procesit zgjedhor.

III. Nëse ekzistojnë shkaqe shëndetësore që e kanë penguar Presidentin përtë kryer detyrat e tij kushtetuese.

Tërësia e ngjarjeve që kanë ndodhur, si dhe reagimet e Presidentit ndaj tyre,na detyrojnë të besojmë se për të ekzistojnë probleme serioze shëndetësore qëpërbëjnë shkak për shkarkimin e tij sipas nenit 27, pika (b), të dispozitave kryesorekushtetuese.

Përballë katastrofës me përpjestime të paimagjinueshme për vendin dhepopullin e tij, në vend që të përpiqej t i qetësonte ata, ai është sjellur në disa rastesikur gjithçka të ishte normale, ndërsa në raste të tjera ka sulmuar në menyrë tëpapritur e të pajustifikuar, ose ka lejuar disa nga shërbëtorët e tij të besuar të sulmojnë,duke aluduar për një rrebelim komunist ose për konspiracion të agjensive të huajatë zbulimit, pa paraqitur asnjë provë për to.

Shëmbuj të tillë ka shumë, por ndër ta është e mjaftueshme të përmendimfjalët e tij me rastin e rizgjedhjes për një afat tjetër pesëvjeçar si president në mëpak se 24 orë pas deklarimit të gjendjes së jashtëzakonshme në shkallë vendi, ku aithotë [të zgjidhesh President i një vendi është pa dyshim një ngjarje kulmore përjetën e çdo njeriu të thjeshtë. Të rizgjidhesh President i një vendi është në tërësi njëprivilegj kulmor. Në të vërtetë unë këtë rizgjedhje, në një periudhë kur në disa ra-jone të vendit përjetohet dhuna e vërtetë dhe rebelimi komunist, e pranoj përsëri si


një privilegj kulmor... (Teksti i plotë i fjalës së tij mbajtur me këtë rast, publikuarnga zyra e tij e shtypit dhe informacionit, që i bashkëngjitet këtij memorandumi,tashmë është i njohur për këdo). Thënë me fjalë të tjera, në kohën e një kataskofepër gjithë vendin, të cilësuar nga shumë njerëz si kulmi i shkatërrimit të vendit,dhe kur shumë personalitete sugjeronin shtyrjen e zgjedhjeve presidenciale, ai gjetikohën për të nxjerrë në pah kulmet e tij. Ndërsa, një natë më parë, duke shpallurgjendjen e jashtëzakonshme në televizionin e kontrolluar tërësisht nga shteti, aisulmoi pa prova agjensitë e huaja të zbulimit dhe konspiracionin e tyre.

Mendojmë se problemi i gjendjes mendore të presidentit, sipas nenit 27,pika (b) të ligjit për dispozitat kryesore kushtetuese, është një çështje që i takonParlamentit për ta hetuar e për të vendosur, por, duke njohur faktin se për të marrënjë vendim të tillë, është e nevojshme një ekspertizë mjekësore e kualifikuar, ne ikërkojmë Parlamentit të caktojë urgjentisht një grup me ekspertë psikiatër të pavarurpër të raportuar sa më shpejt lidhur me këtë problem. Puna e këtij grupi duhet të ecënë të njëjtën kohë me hetimet që do të zhvillojë Parlamenti në drejtimet e përmenduramë lart.

Në këtë periudhë krize, rivendosja sa më shpejt e rendit në vend dhe e besimittë popullit në shtetin e tij ka një rëndësi të veçantë, por kjo nuk mund të arrihet pagjetur shkaqet e vërteta që çuan në këtë gjendje, as pa mbajtur përgjegjësi, të paktënmoralisht, njeriu që ka drejtuar vendin në një gjendje të tillë. Neni 27 i ligjit përdispozitat kryesore kushtetuese parashikon në menyrë të qartë mënyrat alternativepër t i dhënë fund para kohe mandatit të presidentit. Ne besojmë se shkaqet epërmëndura shprehimisht më lart në pjesën I-rë janë të mjaftueshme që Parlamentitë marrë një vendim të shpejtë për shkarkimin e Presidentit. Ne besojmë gjithashtuse hetimet e mëtejshme në fushat e përmendura në pjesën II-të, si dhe në këtë pjesëtë III-të, do të plotësojnë shkaqet për të justifikuar shkarkimin e tij, dhe se do tabëjnë të qartë e të besueshme për këdo se ky shkarkim do të jetë në interes tëShqipërisë dhe të popullit shqiptar.


FJALA E PRESIDENTIT TË REPUBLIKËS SALI BERISHAME RASTIN E RIZGJEDHJES NË POSTIN E PRESIDENTIT TË

REPUBLIKËS

Tiranë, më 3 Mars 1997

Të nderuar Deputetë,Zonja dhe Zotërinj,

Para së gjithash besoj se shpreh falenderimin tim si President për të gjithë juqë me votët tuaja shprehët besimin për mandatin e dytë timin si President. Dëshirojtë falenderoj edhe ata që absenuan dhe votuan kundra, se me votën e tyre atatransmetuan një mesazh që duhet marrë parasysh si element të diversitetit dhepluralizmit.

Të zgjidhesh President i një vendi është pa dyshim një ngjarje kulmore përjetën e çdo njeriu të thjeshtë. Të rizgjidhesh President i një vendi është në tërësi njëprivilegj kulmor. Në të vërtetë unë këtë rizgjedhje, në një periudhë kur në disa ra-jone të vendit përjetohet dhuna e vërtetë dhe rebelimi komunist, e pranoj përsëri sinjë privilegj kulmor që më jepet mua të përballem me këto vështirësi dhe së bashkume ju, me shqiptarët në të katër anët e vendit dhe institucionet shtetërore për zgjidhjetë drejtë të problemeve të krijuara.

Sot unë u betova për herë të dytë në këtë Parlament i bindur dhe i sigurt sëpari, se vështirësitë aktuale ne do t i kapërcejmë dhe se në vitet që vijnë arritjet tonanë të gjitha fushat do të jenë shumë herë më të mëdha se sa këto që kemi realizuargjatë pesë vjetëve që shkuan. Këtë besim timin të palëkundur e bazoj në ndihmën eZotit, e bazoj në të gjitha ato që ne kemi realizuar gjatë këtyre pesë vjetëve, të cilatnxorrën Shqipërinë nga rrokullisja e madhe në rrugën e demokracisë, në rrugën etregut, në rrugën e hapjes dhe integrimit në Evropë dhe që përbëjnë një bazë dhenivel zhvillimi e progresi të pakrahasueshëm me atë që kishim pesë vjetë më parë.

Pesë vjet më parë vendin e mbulonte mjerimi dhe zia e bukës, ndërsa sotShqipëria vazhdon të mbetet vendi i rritjes më të shpejtë ekonomike në Evropë.

Besimin tim unë e bazoj në kontributin dhe angazhimin tim, tuaj dhe të tëgjithë shqiptarëve për të realizuar ëndërrat dhe shpresat tona që kanë lindur gjatëviteve të lirisë, për të konsoliduar arritjet tona, për të ndërtuar gjithnjë e më shpejttë ardhmen tonë, për të ndërtuar një shoqëri të bazuar në vlerat universaIe tëqytetërimit tonë perëndimor.

Besimin tim të palëkundur unë e bazoj tek miqësitë dhe miqtë që kemi krijuargjatë këtyre viteve në Evropë dhe mbarë botën

Unë janm i bindur se jo vetëm do t i kapërcejmë shpejt vështirësitë e krijuara,do të dominojmë me efikasitet të plotë terrorizmin dhe do t i rikthejmë venditstabililetin, por do të zgjerojmë e do të konsolidojmë liritë dhe të drejtat e njeriut,


tregun e lirë si rrugën më të sigurtë të integrimit të vendit në Evropë, drejtim kryesorthemelor i Shqipërisë dhe shqiptarëve për sot dhe të ardhmen e tyre

Unë dua edhe njëherë t ju siguroj se asgjë nuk ka Iëkundur dhe nuk do mundtë lëkundë vendosmërinë dhe besimin tim në vlerat e demokracisë dhe tregut. Këtovlera janë të papajtueshme me intolerancën, dhunën dhe mashtrimin. Të vendosështë shkatërrosh ato vlera me dhunë, të heshtësh para shkatërrimit të tyre kryen njëakt të shëmtuar, për të cilin kombi dlle historia do t i gjykojnë dhe nuk do të të falinndonjëherë.

Unë dua t i siguroj shqiptarët kudo në botë se Shqipëria, sikundër gjer mësot, do të mbetet e vendosur të mbrojë liritë dhe të drejtat e tyre dhe të japë ndihmesëne vet tjelbësore në zgjidhjen e drejtë dhe paqësore, në përputhje me ligjet dhe aktetndërkombëtare, të çështjeve të mëdha të krijuara gjatë një shekulli për kombinshqiptar.

Duke përfunduar dëshiroj t ju bëj thirrje të gjithë shqiptarëvet, të gjithaforcave politike të vendit. të gjithë atyre që pranojnë të njohin të pamohueshëmprogresin e këtyre viteve, por edhe të gjithë atyre që soj janë të pakënaqur apo tëdëshpëruar, të bashkojmë ne të gjitha përpjekjet, energjitë, besimin për të ndërtuartë ardhmen tonë më të mirë në Evropën së cilës i përkasim

Zoti e bekoftë Shqipërinë!


Faksimile e marrëveshjes së 9 marsit



Qentë nuk angullijnë më

Nga Meri Lalaj

Qentë nuk angullijnë më, nuk lehin, nuk kuisin. Ata heshtën, u tulatën, unemitën, u strukën, të frikësuar e të lemerisur me të dëgjuar kërcitjet e pushkëve,kërkëllitjet e automatikëve, pëlcitjet e bombave dhe granatave. Bota shqiptare upërmbys kryekrejt nga marrëzia e njerëzve.

Isha betuar me veten time se nuk do të shkruaja asgjë për këtë katrahurë ezallamahi, do të ishte më mirë të na kish goditur një tërmet i fuqishëm dhjetëballësh e të ishim zhdukur fare nga faqja e dherit sesa të na ngjante kjo e pangjarëkurrë ndonjëherë më parë.

Sot është e tetëmbëdhjeta ditë që ne këtu në Pogradec flemë e zgjoheminën breshëri plumbash dhe asnjë lajm në radio apo gazetë a televizion nuk epërmend qytetin tim të shpërfytyruar si kurrë më parë.

Ishte mbrëmje e ngrohtë pranvere kur filluan krismat e para, një tmerr ivërtetë, as që numëroheshin të shtënat, më shkoi në mendje se do të ishimsulmuar nga ndonjë forcë e huaj armike, prisja të dëgjoja zëra njerëzish, paksamë vonë kur kaloi hutimi i parë e kuptova se plumbat nuk binin në mish, nukishin trupa ndërluftuese. Pasi më kaloi tmerri i çasteve të para (asnjëherë nuk mëra në mendje të inçizoja krismat), në errësirën e dhomës sime vura të dëgjojmuzikë Elgar por pa përfunduar disku, u ndërpre rryma elektrike në të gjithëqytetin. Llahtaria vazhdonte, qielli ndriste e bëhej ditë prej flakëhedhëseve,raketave e breshërive të Kallashnikovëve . Tërë natën e natës qyteti im nuk vurigjumë në sy, unë nuk guxoja të ndizja as qiri, as shkrepse. Mësëfundi zbardhidita. Dola në ballkon e po vështroja me frikë pas napave të qelqeve, në oborrasnjë i vrarë, asnjë i plagosur veçse kalldrëm me gëzhoja . Qielli kaltërontesikur të ish ditë feste. Tek qelqet e ndërtesave përballë meje, të tjerë kureshtarëkishin zgjatur paksa kokën (ora gjashtë e mëngjesit dhe pat përfunduar koha eshtetrrethimit). Hapa dritaren dhe pyeta një burrë. Më tha se ish djegur një dyqanafër nesh.

Ajri kutërbonte era barut i djegur. Dola në rrugë, krismat nuk rreshtnin përasnjë çast. Vetura pa targa kalonin me shpejtësi skëterre; brenda tyre djem të rinjtë armatosur me automatikët përpjetë duke qëlluar me breshëri, disa i kishinlidhur grykat e armëve me shirita të kuq. Gjatë natës u dogj Komisariati i Policisëdhe u liruan të gjithë të burgosurit. E kaluam ditën pa korent, pa ujë dhe duke u

Ky material përbëhet nga letra me mbresa që Meri Lalaj ia ka dërguar mikut të saj dhe tëPërpjekjes John Hodgson. Me lejen e autores vendosëm t'a botojmë sepse janë një përshkrim igjallë dhe autentik i periudhës më të rëndë të krizës.


tmerruar: Ç do të ndodhë më tej ?Banditët (jo të kuq) dogjën: Gjykatën, Prokurorinë, Hetuesinë, Pallatin e

Kulturës, Turizmin Hotel Guri i Kuq , vila të Udhëheqjes, restorantet eVolorekës duke vjedhur çdo pajisje. Në ndryshim me vitin 1991 vjedhjet ishinmë të organizuara dhe kryheshin me shpejtësi sepse hajdutët kanë makina. Uvodhën shumë lokale dhe dyqane private, vazhdojnë të vidhen shtëpi ditën aponatën sidomos shtëpitë e atyre që kanë ikur në emigrim. Parmbrëmë vodhënfqinjën time Marjanën (sepse nuk flinte në shtëpi por tek e motra).

Unë mbaj sëpatën prapa derës dhe divanin që kam në korridor kur vjennata e mbështes prapa derës së hyrjes për të krijuar një barrikadë. Të gjithë kanëarmë, unë nuk kam por fqinjët e mij kujtojnë se kam një revolver të vogël. Ështëdjegur Bashkia dhe çdo zyrë ku ndodheshin dokumenta si p.sh. Arkat e Kursimit,Banka e Shtetit, magazinat e doganave. Mendoj se asnjë qytet në Shqipëri nukështë dëmtuar më shumë se sa Pogradeci. Nuk kam marrë pensionin për këtëmuaj. Ditën e dytë të shkatërrimeve në katin e dytë të ballkonit të Bashkisë uvarën dy flamuj të mëdhenj të Partisë Socialiste! Gati tre ditë mbetëm pa korentdhe ujë. Tani kur krahasoj ngjarjet e vitit 1991 me këto të ditëve tona të them tëvërtetën ato më duken fushë me lule. Jam në shtëpi, mund të jem duke lexuarshtrirë, ulur tek tryeza dhe në çdo çast mendoj: Ku do të më zerë plumbi, nëkafkë, në shpatull, në këmbë dhe e pres me qetësinë më të madhe, madje në ditëte para duke qenë tepër e acaruar e duke mos duruar dot krismat doja që të mëzinin plumbat sa më parë që të shpëtoja nga ankthi.

Depot me municion në Pogradec duhet të kenë qenë më të furnizuara sesanë qytetet e tjera sepse ne kemi qënë zonë kufitare. Ka aq shumë municion dhearmatim saqë më vjen keq për veten që kam punuar tërë jetën që të bliheshintanke, mitrolozë, automatikë, pushkë dhe miliarda fishekë.

Jemi Çdo shqiptar në një llogore . Kujt i intereson kjo vëllavrasje? Siështë e mundur që në të njëjtën orë si në Korçë ashtu edhe në Pogradec u hapëndepot e armëve? Dhe unë lexoj të shkruar në mes të pazarit tek magazinat eevgjitërve: Bradhers kills (kështu është shkruar me gërma të mëdha dhe megabime).

Në pikat kufitare të Qaf-Thanës dhe të Tushemishtit nuk ka më ushtarë qëtë ruajnë se mos vijnë imperialistët dhe revizionistët, kufiri ruhet vetëm prejmaqedonasve. Mendoj se ata janë shumë të frikësuar se mos ne shkojmë nëMaqedoni, me siguri ata i kanë dëgjuar krismat e armëve tona dhe kanë parëtymin dhe flakën. Turizmi (hoteli) nuk ka as xhame as dritare deri në katin eshtatë, madje kanë hequr edhe antenat që ishin në tarracë. Edhe gjatë LuftësPogradeci nuk ka pësuar kaq shumë dëmtime (më thanë disa gra të moshuara).

Më e keqja ndodh me njerëzit: në ditët e para të rrëmujës, djem tëarmatosur patën zënë pritë në krye të Qaf-Thanës edhe pranë pikës së kufirit dheplaçkisnin çdo udhëtar që vinte nga Tirana apo kufiri, jo vetëm i grabisnin poredhe i zhvishnin duke u marrë rrobat e trupit, paratë e sendet e çmuara dhe jovetëm kaq, po femrat i përdhunonin shtazërisht. Njëra ishte shtatëzënë dhe e



përdhunuan në sy të burrit të vet, pa kaluar njëzetekatër orë djaloshin përdhunuese grinë kryq e tërthor me breshëri automatiku pranë shtëpisë së vet.

Në Pogradec veprojnë disa banda (grupe) si vërdovarët, starovarët,shoqëria e Çulit, e Lirit të Rushkës, Mançellinjtë (këta të fundit janë grindurpërherë me Lasgushin sepse vreshta e tij ishte pranë arave të tyre), gjithashtu tëgjithë Mançellinjtë kanë qënë nxënësit e mij (më kokëtrashët në mësime), portani ata zotërojnë qytetin, bredhin me vetura, kanë grabitur miliona etj. etj.).

Natën e dytë të Luftës fjeta duke i zënë veshët me pambuk, pastaj tre netëme rradhë mora këtu për të fjetur Ilirin, pastaj mendova se po të vijnë këtu të mëvjedhin e të më vrasin, të paktën të shpëtojë Iliri.

Në ditët e para edhe fëmijët 12-13 vjeçarë shtinin rrugëve me pushkë epasi u mbaroheshin fishekët i hidhnin pushkët tek plehrat, por tani nuk mund tëgjesh më armë. Më zë frika kur vjen nata, askush nuk pyet për shtetrrethiminpërderisa krismat nuk reshtin, këtu nuk ka rend, nuk ka policë a ushtarë. Më kanëkërcënuar me telefon por nuk i kam marrë seriozisht. Të armatosurit veprojnë sinëpër filma madje dhe qytat e automatikëve i kanë shkurtuar për t i patur mëpranë trupit, porsi dedektivët.

Një magazinë libri e boshatisën kurbetërit duke i hedhur librat përtokë;vajta me Ilirin dhe atje kish vepra të Enverit, Marksit, Engelsit, Leninit pambarimgjeta disa libra që ndoshta ia vlejnë si psh Our Enver dhe në shqip.

Para 3-4 vitesh këtu sollën një bibliotekë nga Amerika më duket me 300mijë kopje. N.E.A.R.O. Kurrë nuk kam ndjerë tronditje të tillë sesa kur shkeljapërmbi këta libra të hedhura në rrugë dhe brenda ndërtesës së shkatërruar zgjodhapër vete libra të shkruara nga autore femra, kryesisht romane. Nëpër rrugë kamparë njerëz që mbanin nën sqetull libra të kësaj biblioteke, p.sh. libra kimie,biologjie, astronomie etj.

Është shumë e tmerrshme të mendosh se në liqen janë hedhur qindrabomba, po ashtu në Lumin e Madh të Mitrushit. Thonë se në Vërdovë e Zërvaskëfshatarët kanë marrë nëpër shtëpi tanke thjesht për të shitur karburantin (mëthanë se çdo tank ka në depozitë 800 litra naftë që shitej 800 lekë litri). Thonë senë fshatin Leshnicë ndodhet një sasi e madhe tritoli (disa kuintalë) dhe ruhetpërnatë nga burra të armatosur se mund të hidhet në erë Pogradeci etj.

2 prill Çdo ditë vdesin njerëz nga aksidentet të shkaktuara prej armëve,sot varrosën një djalë 15 vjeçar. Ajo që ndodhi në Adriatik është vërtet shumëtronditëse, por mendoj se vlonjatët do të kenë patur armë me vete dhe do të kenëqëlluar kundër anijes italiane. Politikanët do t i sqarojnë enigmat!

Sa budallenj janë këta socialistët e Pogradecit, rrinë sa rrinë kujtohen,nxjerrin portrete të Enverit dhe herë i vendosin tek dyert e ndonjë farmacie herëtek dritaret pa xhama të zyrave të PS-së.

Një grua ishte duke blerë shishen me qumësht kur i vjen një plumb drejt enë zemër, ajo la katër fëmijë jetimë. Rasti tjetër është tejet i veçantë, interesantdhe madje komik: një femër ish duke bërë dush, një plumb i hyn nga xhami idritares së banjës dhe i ngulet në mollaqe!


Kam vetëm dy mundësira: ose të iki njëherë e përgjithnjë nga Shqipëriaose të mos lëviz më kurrë më prej këtej. O Zot, sa i shëmtuar është bërë taniPogradeci!

Sa e ngatërruar është kjo Shqipëria! Ç na bëri kjo Vlora!I kanë hedhur bomba tubacionit kryesor të ujësjellësit, kështu që të paktën

për dy ditë do të jemi pa ujë. E grabitën edhe lokal Majami gjithshka madjeedhe abazhuret. Nuk e kuptoj këtë mënyrë vjedhjeje, kjo lloj kusarie më tmerron,të dhunosh shtëpinë e tjetrit në mesnatë, t i rrëmbesh mundin e të gjithë viteve tëjetës, kujtimet, reliket, t ia zbrazësh shpirtin tjetrit. Nuk mund ta përfytyroj se sirebelët do të hyjnë në shtëpinë time, do të vjedhin, do të shfletojnë libra për tëgjetur kartmonedha, pastaj nga inati do t i shkelin librat me këmbë e të tjera e tëtjera.

Kam gjetur një libër, e kam edhe shqip, SILAS MARNER by GeorgeEliot, botim i vitit 1898, ka një shënim me dorë: Oct. 15, 1909 gjithashtu dhenjë citat The wages of sin are the hardest debts on earth to pay, and they arealways collected at inconvenient times and unexpected places From A girl ofthe Limberlost .

Mendoj se nuk na duhen ndihma ushqimore, kemi plot gjëra për të ngrënëna duhet vetëm siguri për të jetuar, le t i dërgojnë ndihmat në Zulu. Kam paturshumë të drejtë kur pretendoja për luftë në fillim të vitit 1992, të gjithë fajin e kaNeritan Ceka, i cili ktheu mbrapsht turmën që po i vërsulej Bllokut. Përse nukdolën në shesh armët që atëhere, apo të gjithë komunistët e dikurshëm e kanëgjetur nga një vrimë ku ta fusin kokën e ne të tjerët le të vrasim njëri tjetrin.

Shumë gjëra janë aq të përafërta me ç ka ka ndodhur në Rusi në kohën eRevolucionit. U krijuan komitete të shpëtimit publik, pastaj u emërtuan komitetetë mbrojtjes së qytetit, apo organe të pushtetit lokal me përfaqësues të partive tëndryshme politike etj.

Një shoqja ime tha se kur të ndodhë përsëri diçka e keqe në Pogradec,keqbërësit do të zbrazin me kova ujët e liqenit pasi nuk do të ketë mbetur asgjëtjetër.

Kur kujtoj fëmijërinë time sesa i bukur ka qënë Pogradeci me kopshte tëtëra mollësh, kodra e Kalasë e mbuluar me blerimin e vreshtave, ajri ishte krejtndryshe tërë jetë, liqeni ish mahnitës, kaltëronte e këndonte si i dehur prejflladeve nanuritës të agimeve dhe muzgjeve, jeta të dukej e bukur e ta kish ëndatë jetoje. Mëngjeseve kur shkoja në shkollë mblidhja gjethet e rëna të dardhës qëndodhej në rrugicën pranë shtëpisë sime, ato nuk ishin gjethe të thara vjeshte porgjethe të bukura me nuanca të blerta, të ylberta, të kuqërremta. Ndërsa tani nëçdo çast pres në do më qëllojnë me automatik, pistoletë, bombë, tritol e kushediç marifet tjetër vdekjeprurës. Ja, në rrugë ulërin një makinë, me siguri tjetëraksident

Isha në Tiranë, atje mu duk më normale jeta, jo si këtu. U tmerrova rrugësduke parë me vëmendje bunkeret, malet e zhveshur dhe aty-këtu ndonjë pemë tëlulëzuar që më ngjasonte me ndonjë grua të moshuar të çoroditur që befas i bie


në mendje të ngelet shtatzanë. Në majë të Kërrabës një autobus i ndalur dhe njënjeri i vrarë, i shtrirë në mes të rrugës.

Këtu tani jeta nuk vlen as dy grosh. Askush nuk mund ta përfytyrojë, as neqë jemi këtu se çfarë po ndodh dhe përse po ndodh, diçka kaq donkishoteske, nejemi duke bërë harakiri. Kombi po shprishet sejcili mendon për kokën e vet

Vazhdojnë të zbarkojnë forca shumëkombëshe nga deti dhe nga ajri. Pra saçudi kjo fjala shumëkombëshe sepse më kujton shumëkëmbëshat, kandrathelmonjëse me erë të keqe që zvarriten e futen kudo e ngado dhe janë tëarmatosur një zot e merr vesh: me tanke, silure, parashuta, makineri soj-soj.Kujtuam se këto forcat do të vinin rregull e qetësi, por na qënkërkeshin vetëmpër të mbrojtur bregdetin dhe aeroportin. E mua më këndon koka:

Shqipëri, moj tu hap gropaPo të bëjnë copa-copaSiç e pat qejfin Evropa !

E këtu për ditë vriten e plagosen njerëz, këto njoftime për të vrarë e tëzhdukur jepen në televizor me një monotoni e pa pikë ngjyrimi në zë a thua se poflitet për Kurdistanin a Zairenë.

Vallë e kujt ishte ajo mendje djallëzore që depot e municioneve tëbraktiseshin dhe o burra të djegim, të vjedhim e të shkatërrojmë sa të mundim.Ndërkaq Bashkim Gazidede vë në dijeni Parlamentin se forca e plane të qeverivetë huaja e sollën Shqipërinë në këtë katandi, madje ai akuzoi anglezin AndrewGambell!

Të shtunën e Pashkës në kohën e drekës pashë të kalonin shumë furgonëdhe autobuza për në Korçë, natyrisht drejtimi i tyre ish kufiri grek, nga qelqet emakinave pashë fytyrat e tyre të vrerosura, të palara, të munduara; ata udhëtonindrejt diellit për një kafshore bukë. E mua mu soll në mendje mallkimi: Tështrifsha drejt diellit! (do të thotë: të shtrifsha të vdekur). Njëri prej këtyreautobuzave, i Lushnjës, u sulmua nga vërdovarët me breshëri automatiku afërGrabovicës ndonja 15 km larg Pogradecit dhe u vranë 4 vetë e u plagosën 11 tëtjerë. Nuk u dha njoftim.

Mesha e Ringjalljes së Krishtit në vend që të mbahej në mesnatë u mbajtnë orën 7 të mëngjesit. Lindi ditë e bukur me diell porsi pranverë. Vajta në kishë.Prifti tha : O Zot mbroje dhe shpëtoje qytetin e Pogradecit! . E mu kujtua LeonTolstoi tek Lufta dhe Paqja lutjet e famëshme të priftërinjve rusë para betejëssë Borodinos.

Politikanët po përpiqen me thonj dhe me dhëmbë që të përfitojnë sa të jetëe mundur e më shumë për veten e tyre. U krijua një parti e re e lëvisjes përdemokraci a diçka e tillë , e kryesojnë: Dashamir Shehi, Alfred Sereqi, Genc Rulipër çudi në sallë në rradhën e parë ndodhej edhe ambasadorja amerikane MarizaLino Thonë e çfarë nuk thonë për këtë amerikanen.

Nga shkallët tona po zbriste një djalë i vogël 8 a 9 vjeçar ai mbante në


dorë një bombë të vogël jeshile që e hidhte dhe që e priste sikur të ish kokërrmolle, në oborr luanin 7 a 8 fëmijë por nuk ndodhi gjë.

Nesër gëdhihet 1 maj dhe është ftohtë si në dimër, kanë kaluar mëse 9muaj me erë, shi, dëborë e të ftohtë. E nuk dimë se kur do të mbarojë ky ankthpambarim i krismave të armëve, i vdekjeve pa fund dhe për kot fare.

Ajo bomba ka rreze veprimi 200 metra dhe është difensive mund tahedhësh e të fshihesh në llogore.

Paskeshim qënë të lumtur dhe nuk e paskeshim ditur. Deri kur do tëvazhdojë ky tmerr i patreguar ? Mesa duket të gjithë janë të interesuar që këtu tëplasë lufta. Llahtaria e tuneleve nëpër male vazhdon : u vranë 27 vetë në Qaf Shtamë ishin futur në orën dhjetë e gjysëm të natës në tunel për të marrë gëzhojate predhave kundërtanke (u zbraznin barutin dhe i shisnin përtej kufirit pasi ishinprej bakri), por nëpër këta tunele gjendeshin edhe ushqime rezerva të ushtrisë, efshatarët tanë po ngordhin urie.

Mendoj se mesatarja e të vdekurve në rrethin e Pogradecit është një personnë ditë; kështu në fshatin Velçan u vranë me njëri tjetrin 8 vetë midis dy fiseshsepse ishin grindur për shkak të mullarëve me bar. Një djalë gjashtëmbëdhjetëvjeçar vdiq pasi e zuri korrenti duke vjedhur telat elektrikë të godinës sëshkatërruar të Hotel Turizmit. Gilja që banon në pallatin përballë meje (ish nëburg për kontrabandë dhe e nxorrën kur u shpërthye burgu), tani ai ështëmiliardier ka blerë të gjithë duhanin e vjedhur e vazhdon që të sjellë nga përtejkufirit maune të ngarkuara plot (në këtë çast në oborr janë dy maune të mëdha),kur sjell makinat Gilja rojet që e shoqërojnë shtien në ajër me breshëriautomatiku në mënyrë që askush të mos bëjë gëk-mëk, e këto ndodhin në orët kurështë i ndaluar qarkullimi. Netët janë të bukura me hënë, të kthjellët, qielli blupor nuk mund të shëtisim. Kurse në Zaire mbaroi lufta shtatëvjeçare.

Gjatë muajit maj kam shkuar tri herë në Tiranë. Herën e parë nuk mëndodhi asgjë, herën e dytë u nisëm në orën pesë të mëngjesit: unë, GjergjiBardhushi, specialist që punon me një firmë italiane kanë ngritur në Vërdovë njëfabrikë për prodhim detergjentësh, Hysen Koka ekonomist i zoti dhe njëekonomist tjetër Vladimiri. Në orën pesë e 20 minuta po ngjiteshim Qaf-Thanës,ishte plotësisht ditë, përballë nesh erdhi një Benz i bukur blu e ngiste një djaloshtetëmbëdhjetë vjeçar ndaloi tek Gjergji dhe i tha : Kujdes se aty lart kanë dalëdisa me maska! Po, çfarë kërkojnë ata? pyeti Gjergji. Duan para. tha kydjali të cilit Gjergji iu pat drejtuar: Miush. Po ti si kalove? pyeti Gjergji. - Ainxorri nga poshtë sedilja e veturës tek vendi ku ish ulur një bombë të gjelbër dhena e tregoi. Ne u ndalëm. Unë futa nën jakën e bluzës varësen e floririt. Gjergjihapi kutinë ku vendosen dokumente nxorri disa kartmonedha dhe i futi në xhepdhe unë i hoqa paratë e mija nga xhepi i çantës dhe i futa në xhepin e xhaketës.Gjergji më pyeti nëse kisha shumë para. Jo, i thashë vetëm sa për rrugë . Unë ipyeta ata të tre burrat nëse kishin armë, Jo, mu përgjigjën . Nuk kisha fare frikë.Kishim qëndruar buzë rruge duke pritur që të bëheshim disa makina pastaj tëvijonim udhëtimin. Para nesh kaloi një furgon ngjyrë gri i çelur, tip kamioni i


vogël i mbyllur me dyer dy kanatesh mbrapa. Ne u nisëm pas këtij kamioni, pasikemi ecur pak na parakaloi një veturë e kuqe me targën e Tiranës, por brenda mudukën si fytyra të njohura djemsh nga Pogradeci, e ndoqëm këtë veturë duke lënëmbrapa furgonin, sapo kaluam kthesën pa arritur lart në Qaf-Thanë pamë me sytëtanë sesi furgonin prapa nesh e ndalën katër persona të armatosur me automatikëme maska në fytyrë dhe me veshje ushtarake lara-lara. Ne nuk kishim asnjëbombë tymosëse sa për t i trembur grabitësit. Siç morrëm vesh më vonë banditëti kishin marrë paratë dhe kishin plagosur njërin pasi edhe ata që udhëtonin kishinautomatik me vete, po kështu atë ditë ish sulmuar edhe një makinë tjetër eKorçës.

Në datën 16 maj përsëri në Tiranë, atë ditë ishte një vapë e tmerrshme 30gradë, më tregoi një djalë pogradecar se kish parë me sytë e vet kur në trotuarpërballë Rogner një alamet djali godiste me grushta derisa e hodhi përtokë sanuk i plasi kafkën këngëtaren Aurela Gaçe dhe ndërsa ai e zhdëpte askush nuk endihmonte, po në atë vend disa ditë më parë patën rrahur Skënder Gjinushin. Kurne po zbrisnim Qaf-Thanën na ndali një turmë e armatosur veshur me rrobaushtarake me lara dhe automatikë në duar (por pa maska), na zbritën nga furgonipër të kontrolluar (dikush na tha më parë se janë të Briskut ), domethënëForcat Speciale afër fortesave të Pogradecit na ndaluan përsëri të Briskut ,

sapo mbërritëm morrëm vesh se Forcat Speciale kishin vrarë Agron Lazellarin 33vjeç, i martuar me dy fëmijë. I kam dhënë mësim në lëndën e historisë, ishte më imadhi i klasës sepse ishte mbetës dhe kur unë në një orë mësimi bëra pyetjen :Ku shtriheshin fiset ilire? Agroni ngriti dorën dhe u përgjigj: Përdhè. (d.m.th.

përtokë, sepse gjithçka para çlirimit ishte pa komoditet).Mbrëmë ishte 26 maj (data e zgjedhjeve të vitit të kaluar) dhe gjithë natën

nuk rreshtën të shtënat, kur qëllonin vetëm me breshëri edhe durohej po kurhedhin bomba është tmerr, nuk e kuptoj si nuk po thyhen xhamat e mija. Tëdielën pasdite në treg u zunë dy djem. Njëri hodhi bombë dhe u plagosën shtatëvetë, një vërdovarit ia prenë këmbën. Po këto ditë në Qaf-Kërrabë u gjet e vrarëdhe e përdhunuar një femër (sipas gazetave) ishte nëna e këngëtares Elsa Lila qëfitoi çmim të parë në festival.

Përse duhet të ndodhin gjithë këto vrasje? Përditë varrosen njerëz. Mosvallë duhet të përsëris atë që ka thënë Lasgushi se një shqiptar ia nxjerr sytëshokut ky ia nxjerr tjetrit dhe të dy mbeten pa sy.

Më tregoi një shoqja ime se një burrë e një grua shkuan në dhomën egjumit për të fjetur, burri shtrihet i pari dhe zë anën e shtratit të gruas sepse ishtemë e mbrojtur nga plumbat. Sa mirë i tha gruaja-dashkërke që të shpëtoshkokën tënde ! Sikur të vritej ndonjë qeveritar, politikan a deputet ndoshta do tëqetësoheshim sadopak sepse kështu përditë po futen në dhè djem të rnj tëfajshëm e të pafajshëm.

U mblodhën përsëri sot të dhjetë partitë e mesa duket ende nuk bien në njëmendje për ligjin elektoral dhe njerëzit e mërzitur disa thonë se nuk ia vlen fareqë të votosh, ose sidoqë të votojmë përsëri rezultatet janë të vendosura qysh më


parë. Zhgënjimi është pa fund e anë. Për ditë kur marrim vesh për të vrarëtmarrim vesh edhe për të ikurit nga Shqipëria. Nuk dimë se si do të na vejë filli.

Veç të tjerash televizioni na e luajti tepelekun duke dhënë ca lajmegjysmake, duke shfaqur ca filma me të vrarë e me të prerë e me të therur.

Kurse moshatarët e mij do të mblidhen ditën e shtunë pas 40 vjetësh për tëpërkujtuar provimin e parë të hartimit në gjimnaz, do takohemi tek klubi lart nëKala në orën 11 paradite sepse natën është e pamundur për shkak të ndalim-qarkullimit. Shpresojmë që të kalojmë mirë pa ndonjë incident të kohës.

Ditën e fundit kur isha në Tiranë dëgjova në lajmet e orës 2 të drekës se nëPogradec kish rënë tërmet, gabimisht ma kapi veshi 7 ballë dhe se nuk kish paturviktima, ndërsa udhëtoja drejt Pogradecit përfytyroja sesi do të ishin çarë muret emija dhe berberët do të ishin futur brenda, por tërmeti pat qenë 4.8 ballë, pastajvijuan edhe disa lëkundje të tjera nga dy a tre në natë. E megjithatë mbahemiende.

Lajmet sot në mëngjes nuk dhanë asnjë njoftim se si përfundoi mbledhja etë dhjetë partive, me ne të shkretët vetëm luhet ndërsa ende shpresojmë se mundtë bëhet diçka për të dalë nga kjo gjendje. Pa fund e krye. Ja, edhe një njoftim nëradio: dikush ka vdekur aksidentalisht me armë zjarri dhe varrimi bëhet në filanvend e orë lajmërohen të afërmit.

Në Cërrik u bë nami u vranë pesë policë u plagosën të tjerë dhe pastajndoshi sulmi në Spitalin Ushtarak të Tiranës ku 30 persona të armatosur dhe meautoblinda u futën me forcë në spital, donin drejtorin dhe plagosën barbarishtnëndrejtorin si dhe shumë të tjerë i rrahën. Kështu na i servirin lajmet kaq dimëdhe nuk e dimë ç gjë është e vërtetë dhe ç është e pavërtetë.

Dhe ta mendosh, o Zot sesa shumë kam qarë para ekranit të televizorit kurSala betohej para Flamurit dhe Zotit e mirrte postin e Presidentit, sa shumëbesova atëhere se shqiptari do të ish i lirë të shkonte ku të donte si të gjithënjerëzit e tjerë, kurse unë nuk shkoj dot tek ime bijë dhe ime mbesë.

Deri kur do të vazhdojë ky mallkim pambarim për ne ?Por unë e kam kot që shqetësohem sepse ndërkaq në këtë kohë rrëmuje e

zallamahie njerëzit përfitojnë: sipas qejfit bëjnë ndërtime pa leje, blejnë lirë eshesin shtrenjtë, p.sh. komshiu im bllokoi shkallët e daljes nga pallati dhe kandërtuar një klub.

Në Tiranë takova një vajzë të vogël gati 3 vjeçe, ajo më tha: Teze Meri,ke çerdhja ime është ushtari me pushkë dhe unë kam frikë se pushka të vret

Si mund t ia largoj frikën këtij fëmije ?U bënë njëqind ditë e netë që shtrihemi për të fjetur nën krisma armësh

dhe zgjohemi duke pyetur: Çfarë ka ndodhur mbrëmë ? Kë kanë vrarë ? Cilindyqan apo cilën shtëpi kanë vjedhur e plaçkitur?

Do të tregoj se si u ndodha ballë për ballë me vdekjen, si shpëtova për njëqime. Dhe ky tmerr e llahtar që më ngjau mua u ka ndodhur edhe shumë tëtjerëve në mënyra pak a shumë më të ndryshme.


Ishte 3 qershor, pak pas orës dy e gjysëm pasdite, hipa bashkë me Fluturënnë veturën e Bujarit për të shkuar në Elbasan, pata mbaruar shumë punë nëTiranë dhe po kthehesha disi e gëzuar. Ndërsa gjarpëronim nëpër Qaf-Kërrabëkisha frikë se mos na e ndalnin makinën, vështroja përtej pemëve e shkurreve edëgjoja lajmet e BBC-së dhe Zëri i Amerikës (u dënua me vdekje me njëinjeksion vdekje prurës njeriu që vuri bombën në Oklahoma ku u vranë 170persona). Në Elbasan arrita në ora 4. Ndalëm me Fluturën tek një lokal buzërruge dhe po pinim lëng thanash duke pritur që të kalonte ndonjë makinë përPogradec, por qarkullimi i makinave ishte vetëm: El El

Flutura mu lut shumë që të qëndroja atë natë në Elbasan pasi të nesërmenkish ditëlindjen. Në orën 4 e gjysëm sikur vendosa që të qëndroj sapo kapaçantën për të shkuar tek shtëpia e Fluturës më doli përpara një furgon i bardhë metargë: Dr 65-65 me vende bosh vendosa që të hipi dhe u gëzova kur aty brendagjeta Marjetën, nusen e kushëririt tim dhe Kibe Kaçkën (me të cilat pata udhëtuarnjë ditë më parë për në Tiranë). Shoferi ish një djalë i ri pogradecar që më njihtepor unë nuk e njihja (ai më pat lënë në shtëpi një zarf nga Partia e Blertë). Sapo unisëm ato më thanë mua të hiqja gjërat e floririt se rrugës nuk i dihej. Jo thashëunë e vendosur - nuk i heq dhe nuk ka për të na ndodhur asgjë e keqe. Isha e ulurnë vendin e parë të asaj makine komode me ajër të kondicionuar e ndenjëse tërehatshme. Ato të dyja gratë më thanë që t i hiqja vëthët, unazat dhe varësen efloririt se mund të dilnin hajdutët për të vjedhur ndërsa unë isha aq në humor qëpo kthehesha me kopertinën e librit me poezi sa nuk ia vura fare veshin. Mëtreguan duart dhe qafën e tyre pa asnjë stoli, i kishin lënë në shtëpi. Ato po mëngacmonin edhe për kandidaturën si deputete. Po bënim shaka edhe me shoferin.Nuk kish kaluar asnjë çerek ore që ishim nisur nga Elbasani, befas pamë ndanërruge persona të veshur me uniformë lara-lara, unë e cika lehtë shoferin dhe ithashë: Ndalo! (duke menduar se ishin ata të Briskut ). Njëri shtatlartë kishhipur mbi një sop kur u ndodhëm paralel me të, ai e shkrehu automatikun në ajërpërpjetë. Po i shikoja në çast sytë e tij u ndeshën me sytë e mij dhe ai ma drejtoiarmën duke e zbrazur të gjithë breshërinë. Për fat nuk më zuri asnjë plumb. Tëgjithë u shtrimë. Unë u futa tek pjesa poshtë xhamit djathtas shoferit, ishambështjellë këmbë e duar si embrion në barkun e nënës e zvogëluar e tëra dhevetëm një mendim nuk më shqitej: Do të shpëtojmë, patjetër do shpëtojmë! .Shoferi i përkulur me të gjithë trupin përmbi timon vazhdonte që të ngiste meshpejtësi. Plumbat kërcisnin, vërshëllenin me një zhurmë të llahtarshme. Ishinshtatë apo tetë vetë që na qëllonin, pasi mbaruan së godituri nga përpara makinëssiç na kishin zënë pritë na ndoqën me të shtëna nga pas dhe unë mendoja se kurdo të vinte çasti që të shponin gomat dhe ne të binim o në dorë të tyre o nëShkumbin. Duhej të futeshim në tunel dhe ata dy burrat i thanë shoferit Mos hyrnë tunel se atje brenda mund të ketë të tjerë. Por shoferi ynë Llazi Perçini ish aqtrim kur na shpëtoi saqë guxoi të futej me shpejtësi dhe me drita të ndezura nëtunel. Dëgjova një fjalë: Shpëtuam! ashtu siç isha e bërë një grusht poshtëndenjëses preka kokën me duar e kisha në vend, preka duart, këmbët po në vend


ishin e nëpër kokë mu vërtit mendimi se truri jeton edhe disa minuta më tepërpasi kanë vdekur organet e tjera. Duhet të jem e vdekur mendoja - qindraplumba si kokrra të rënda breshëri ishin përplasur përmbi mbulesën e makinës jo nuk mund të isha më e gjallë! dhe për çudi isha e gjallë. Kur isha e mbledhurkruspull, truri më punonte me shpejtësi të jashtëzakonshme pashë një qelq syzeshpërtokë dhe mendova se ato të dyja Marjeta dhe Kibja do të ishin vrarë. Rrezikukaloi. Me vështirësi dola nga vendi ku isha strukur kur hedh sytë e shikojMarjetën ajo e kish fytyrën gjithë gjak dhe dorën po ashtu. Nuk kam gjë mëtha, unë i kapa pulsin, një copëz xhami i ish futur në ballë. U ndalëm tekpostblloku i policisë, por policët e shkretë u trembën po aq shumë sa edhe ne.Mendova se nuk ish e thënë të vdisja sepse pas 2 ditësh do kisha ditëlindjen,pastaj duhej të takoja time bijë dhe time mbesë, pa duhet të shkruaj edhe nja dylibra

Afër Linit ndaluam tek kisha e vogël anës rrugës Shën Ilia hodhëm para qëshpëtuam gjallë dhe puthëm ikonën. Tri netë radhazi nuk munda të fle, sapo tëmë kaplonte gjumi më shfaqej ajo fytyrë me maskë të zezë dhe me kallashnikovnë duar duke më qëlluar. Mund të përfytyroja se do të më vërsulej çdo lloj bishe:tigër, luan, krokodil, kobër kushedi do të mund ta përballoja por atë njeri-bishëme armë në duar, kurrë

Të gjithë kur panë furgonin e bërë fërtele thanë se ne kishim shpëtuarmrekullisht sepse plumbat gati na fshikën por për fatin tonë të mirë shpuanmbulesën e makinës dhe fluturuan përjashta. Mijëra qeliza të trurit tim ushkatërruan pas kësaj që ndodhi.

Dy javë pas kësaj ndodhie erdhi Landi i Silvanës nga Tirana dhe shkuamtë dy tek lokali në pishat për të ngrënë drekë. Sapo hyra atje takova BlerimÇelën, u ngrit në këmbë më përqafoi biseduam pak dhe i thashë se jemikonkurentë në zgjedhjet e 29 qershorit. Pastaj tek ai erdhën Zihni Tollozhina(kryetar i PD-së në rreth dhe servili Valter Malalli). Natën kur sapo kisha rënë përtë fjetur poshtë dritares sime filloi lufta gjuanin me breshëri automatiku dhehodhën dy bomba. Unë vija vërdallë duke ndezur herë një dritë herë një tjetër,televizorin, hapja një derë ish tmerr të dëgjoje kur vendosnin fishekët dhe unëndalja frymën derisa mbaronte breshëria. Tek shkallët e brendshme ia futi edheGone evgjiti duke qëlluar me pushkë për tu treguar atyre se këtu ka armë,vazhdoi nga ora 11 deri pas orës dy të mëngjesit, ish një llahtar i patreguar zemramë rrihte sikur do të më çahej, truri më përvëlonte dhe e tërë lëkura e trupit mëfërgëllonte, e kuptoja se po më bënin terror dhe filli më ndau që të dilja jashtë etu thoja: Ja ku jam më vrisni e jepini fund! . Komshijve sipër dhe poshtë mejeiu thyen xhame kurse këtu tek unë lulja e madhe sansaveria ra përtokë.

Që nga ajo natë mua më ka hyrë një frikë e patreguar, nuk kam gjumë,mezi dremis pasmesnate dhe qetësohem për të fjetur pas orës tre të mëngjesit kurfillon të zbardhëllejë. Deri kur do të vazhdojë ky tmerr ? Kur shtrihem për tëfjetur rri e përgjoj veshë ngrehur mos po më sulmojnë nga dritarja, nga dera aponga ballkoni. Nga shënimet e mija: Duke gëdhirë e premte 30 maj në oborrin


midis pallateve tona u bë tri orë luftë për të grabitur dyqanin e Petro Stefanit mepaisje për makinat derisa shqyen qepenat po kështu e sulmuan dhe në banesë nëkatin e parë përballë meje, thanë se ishin tre grupe të armatosur me nga 15 vetë,unë dëgjoja kur ecnin me vrap dhe zinin pozicion poshtë ballkonit tim. Fqinjët eshpëtuan familjen e P. Stefanit duke dalë nëpër dritare me pushkët dhe kallashët(kështu e përkëdhelim ne këtej fjalën kallashnikov ). U fut në punë dhemitralozi majë tarracës së pallatit të doktor Binishit, si përfundim u plagos mekatër plumba djali i vogël i Petros dhe katër a pesë nga ata që sulmonin, të cilëtvajtën dhe u mjekuan në spital me maska apo u mjekuan nëpër shtëpitë e tyre.Ndaj të ngrysur të kësaj dite vranë me pesë plumba, Stavri Pocen. Në spital thanëse këtë ditë kish patur 15 të plagosur.

Në 2 qershor isha në Tiranë, në trotuarin e pistë pashë lule të bardhamanjolash të shkelura rëndshëm me këmbë. Takova Xhevahir Spahiun sepse ipata dhënë për të lexuar e reçensionuar librin Esenin që para luftës. Ndenjëm epimë një kafe të dy, ai më tregoi se si e kishin kapur njerëzit e Salës duke ekërcënuar me automatik e futën me forcë në makinë ndërsa ai bërtiti: O njerëz,më vranë, jam Xhevahir Spahiu! . E rrasën në qeli ku i dhanë një dru të mirësepse botoi më 1 mars tek gazeta Koha Jonë një faqe me poezi, atë ditë ai,Xhevo, kish ditëlindjen.

Në ditët e luftës burri i një shoqes sime 55 vjeç i papunë, gruan nëpension, djalin papunë, vajzën papunë niset më këmbë 5 ditë e netë rrugë derisakapërceu kufirin grek për bukën e gojës.

Enveri na pat mbyllur në Shqipëri, Sala na mbylli brenda në shtëpi.Bardha i tha Juxhinit se Vanessa fle vetëm në dhomë e nuk ka frikë, ai ia

ktheu: Po atje nuk kërcasin Më treguan për një nuse të re nga Korça, ajo po shkonte për në Shkodër

me burrin e vet për muajin e mjaltit, sepse sapo ishin martuar, gjatë rrugës iudolën banditët. Dhëndrri u tha atyre: Merrni makinën (një benz i ri i bukur),merrni paratë (një shumë e madhe), merrni stolitë e arta, vetëm nusen mos matrazoni. Por ata nuk prekën asgjë, ia morën nusen dhe e përdhunuan me rradhë nëferrat. Kur ia sollën të shpërfytyruar. I shoqi filloi ta ngushëllojë duke i thënë senuk ish faji i saj për çka ndodhi. U kthyen në shtëpinë e tyre! Të nesërmen nëmëngjes burri gjeti nusen e vet të varur tek një pemë në oborr të shtëpisë.

Një mëngjes u mrekullova kur dëgjova që cicërinin zogj tek dritarja ime,zogj trimoshë që nuk paskërkan frikë prej plumbave.

Nëpër rrugët e qytetit tim po shfaqen të marrë: njëri ecte me një këpucëmbathur e tjetrën në dorë, një i marrosur thërriste duke kaluar nga një trotuar tektjetri poshtë këmishës zgjyrë nga të palarët kish futur një pjatë që i duhej për tëngrënë, ky i rrëmbeu Marjanës komshijes sime akulloren nga dora dhe i zhdukuvarësen e floririt shumë të kushtueshme. Femrat në Tiranë nuk mbanin stolira tëvarura në qafë sepse kishin filluar tua rrëmbenin, kështu ndërsa një nënë poshpinte djalin e vogël në shkollë dikush i këputi zinxhirin e artë të gushës, fëmijai tmerruar i humbi ndjenjat duke pandehur se po ia thernin nënën e vet.


Gjatë gjithë muajit qershor ka qënë një vapë e madhe e parakohëshme dheatmosfera politike përvëluese. Nuk e dij se si flenë natën të tjerët por unë mbyllmirë e mirë dyer e dritare dhe ngjesh sëpatën poshtë pragut të derës, medet! nëmund të më mbrojë e shpëtojë një sëpatë. Kjo gjakderdhje që po ndodh tek neduhej të kish ndodhur në vitin 1991. Deri kur do të vazhdojnë eksperimentet mene? Autoblindat e operacionit Alba kalojnë moskokëçarëse rrugëve të qytetittim me tytat e mitralozëve gati për të qëlluar, duke kafshuar pamëshirshëmasfaltin e rrugëve. Në të njëjtën kohë pasdite kumbon këmbana e kishës dhedëgjohet zëri i hoxhës në altoparlant. Duke gëdhirë e shtuna para votimeve nëorën 2 e 10 minuta pas mesnate u dëgjua një shpërthim i fuqishëm, u zgjova etronditur e derisa zbardhi agu nuk mund të flija, kur dola në rrugë në orën 8 tëmëngjesit marr vesh se i kishin vënë kallëp tritoli Klime Matos (që është deputeti Partisë Social-Demokrate), ishin thyer edhe xhamat e shtëpive përballë e dëmetë tjera por nuk pësoi gjë njeri.

Të shtunën paradite (Në prag të zgjedhjeve), unë duke ecur përmes pazarittë tezgave dëgjoj njërin prej shitësave, i cili foli me zë të lartë: Kemi dy ndeshjetë forta: sonte Tajsonin nesër Berishën .

Më 29 qershor ditën e shumëpritur të zgjedhjeve ndërsa isha duke fjeturnë mëngjes më zgjuan zërat e fqinjëve nëpër shkallë: Le ta gëzojë socialistjakësaj rradhe! Ora 7 e 20 minuta dhe ata kishin votuar. Gjatë gjithë ditës vijoilumi i gjatë i njerëzve që shkonin për të votuar përmes oborrit tim tek shkolla.Shumë pleq e plaka duan përsëri kohën e dikurshme, qetësinë e rreme enveriane,natyrisht që kanë mllef kundër Salës sepse u grabiti paratë që kishin lënëmënjanë për varrim, pa zemrat i kanë të helmuara duke parë se si futen në dhèdjelmosha 20-25 vjeçarë, pa janë mërzitur tepër nga llafet boshe, premtimet epacipa etj. Proçesi i votimit duhej të mbyllej në ora 6 pasdite, pikërisht në ora 6filloi një shi e njerëzit me çadra nxitonin për të votuar edhe pas kësaj ore,nxitonin tërë qejf. Natën nuk pati krisma. Më treguan të nesërmen se socialistëtkishin hedhur valle në sheshin para Shtëpisë së Kulturës për fitoren. Puna e tyreish aq e organizuar për të patur zili duke zbatuar pikë e pikë porositë e vyera tënënës Parti. Nga 13863 vota të vlefshme në zonën nr. 98 të qytetit Pogradec 8240i përkasin Partisë Socialiste dhe 2573 Partisë Demokratike.

Në datën 30 natën hodhën në erë me tritol kioskën e bukur të GaqoQyfekut sepse zakonisht aty shkonin për të pirë kafe simpatizantët e PD së.Kioska ish shumë e bukur përballë liqenit krejt e qelqtë dhe befas u shndrrua nënjë skelet hekurash të shkrumbuar. Sipas kronikave televizive Presidenti ynë SaliBerisha pasi votoi tha plot fjalë entuziaste për fitoren e demokracisë për ecjenpërpara duke ngritur gishtat lart. Mesa më treguan nëpër qendrat e votimit nuk iish vënë rëndësia e duhur votimit për referendum: Republikë-Monarki, sepsePartia na është ngulur në gjak dhe njerëzit votonin thjesht me tifozllëk përPartinë e Kuqe apo për Partinë Blu. Kështu ndodhën trazira: ndërsa protestohejpara Komisionit Qëndror të Votimeve në mes të ditës me diell filluan krismat earmëve, u hodhën edhe bomba komentohet se u vra vetëm një djalë 25 vjeçar pornuk e besoj të jetë e vërtetë pasi gazetari nga Spitali Ushtarak pohoi për dy të


vdekur dhe një të plagosur rëndë në sallë të operacionit, nuk dihet numri i tëplagosurve. Dje pasdite në ora 3 ndërsa po nderja rrobat e lara në ballkon erdhipolicia: me uniformë blu dhe disa forca speciale me pantallona me lara dhe mekanatjere dhe jelek me automatikët në pozicion lart, morrën në makinë ata qëjanë futur në kopshtin e fëmijëve e po ndërtojnë pa leje. Në ora 5 krisiautomatiku: një evgjit e një kurbat.


Faksimile e një deklarate të lëshuar nga Komiteti Kombëtar i Shpëtimit Publik



Demonstratë në Bonn kundër dhunësdhe diktaturës në Shqipëri

Më 22.2.1997 pranë ambasadës shqiptare në Bonn u zhvillua njëdemonstratë e miting që zgjati rreth dy orë. Të pranishmit mbanin në duar parrullasi Kundër dhunës dhe diktaturës së Berishës , Shtet dinjitoz dhe jo mafioz ,

Ndal dhunës ndaj intelektualëve! , fotografi të mëdha intelektualësh të gjymtuarsi Edi Rama etj.

Njerëzit e shumtë që kishin ardhur nga qytete të ndryshme të Gjermanisë,ndërkohë që prapa perdeve të ambasadës një kamera e kujdesshme regjistrontefytyrat e të pranishmëve, dëgjuan fjalën e Dr. Ardian Klosit dhe të Dr. MichaelSchmidt Nekes. Folën edhe gazetarët Arben Ruka e Pal Delija. U dëgjuan gjithashtumuzikë e poetë shqiptarë, bashkë me kore si poshtë qeveria , kundër dhunës dhepër demokracinë e vërtetë.

Po botojmë këtu pjesë nga fjala e Ardian Klosit e nga ajo e Michael SchmidtNekes. Të parin lexuesit e gazetës sonë e njohin, ndërsa për Dr. Schmidt-Neken pobëjmë një prezantim të shkurtër:

Michael Schmidt-Neke ka lindur në vitin 1956. Doktoratën e ka mbrojturnjë punim mbi periudhën e mbretërimit të Ahmet Zogut. Është bashkëbotues i librit

Shqipëria (Vëll. VI) Mynih 1991 dhe autor shkrimesh të panumërta mbi tema tëhistorisë dhe të politikës shqiptare. Prej 22 vjetësh është anëtar i PartisëSocialdemokrate gjermane dhe këshilltar shkencor i grupit të deputetëve të PSD-së në parlamentin e Shlesvig-Holshtajnit.

Shpresa, ndoshta, nuk ka humburFjala e Ardian Klosit

Të nderuar zonja dhe zotërinjTë dashur miq,

organizatorët e kësaj demonstrate ju falënderojnë në radhë të parë përardhjen tuaj këtu në Bonn. Për herë të parë, me sa di unë, shqiptarët protestojnë nëGjermani para një përfaqësie të shtetit të tyre. Jemi mësuar që protesta e shqiptarëvetë drejtohet ndaj të huajve, qofshin këta serbë, grekë apo italianë. Nuk është e rastitkjo, shumë herë në histori fajtorë për mizerjen tonë kemi bërë vetëm të huajt. Kursetani diçka po ndryshon.

Ju falënderojmë që keni ardhur edhe për një gjë tjetër. Vendi ynë shpesh nae këput çdo shpresë, shumë shpesh mendojmë që Shqipëria kurrë nuk do të hyjë dotnë rrugën e mbarëvajtjes, qetësisë, prosperitetit. Është ajo që njerëzit e thjeshtë e


shprehin me fjalët nuk rregullohet ai ven, jo! . Dhe megjithëse e thonë këtë, prapëkanë mall për atë vend, prapë u dërgojnë edhe kursimet e fundit familjarëve, prapëëndërrojnë të kthehen një ditë në Shqipëri, ose të paktën në verë që të pushojnëdiku në atë natyrë të bekuar, mbi rërën e nxehtë apo nën freskinë e maleve. Mirëposa vënë këmbën në dheun e vendit tonë të dashur u zë rrugën një polic a një doganierharbut, që kërkon haraç për të të lënë të ecësh në vendin tënd. Sa hedhin hapin edytë, bien në vorbullën e anarkisë, të shpërfilljes dhe ndotjes së njeriut dhe të natyrës.Dhe përsëri rrotullohet në kokë shprehja nuk bohet ai ven, jo!

Kurse ju me ardhjen tuaj këtu në Bon tregoni që shpresa nuk ka humburdhe se për këtë shpresë ia vlen të luftosh. Keni kuptuar se nuk mund të rrimë mëindiferentë ndaj ngjarjeve në vendin tonë.

Lajmin e Deutsche Welle për një demonstratë kundër dhunës dhe përdemokracinë në Shqipëri vrimëqitja qeveritare Albania e përktheu kështu:Planifikohet një demonstratë e dhunshme në Bon . Në artikullin e Albanias , të

rimarrë edhe nga motra e saj Rilindja e LDK, thuhej ndër të tjera se demonstruesitdëshirojnë të qëllojnë me gurë xhamat e ambasadës, të shajnë gruan e ambasadoritdhe gratë e tjera të personelit e kështu me radhë. Në qoftë se e kishin me të vërtetëatë punën e gurëve, tullave ose prasëve, këtyre gazetave qeveritare mund t upërgjigjemi vetëm se Boni ndryshon nga Lushnja dhe Tirana në këtë pikë kryesore:në Bon të lënë të demonstrosh paqësisht, kurse në Lushnjë dhe në Tiranë të lënë tëdemonstrosh vetëm me dhunë. Ditën e hënë i kam kërkuar leje për këtë demonstratëpolicisë së Bonit, ditën e martë mora përgjigjen pozitive.

Të dashur bashkatdhetarë, të dashur miq gjermanë,

rasti që na ka mbledhur këtu nuk është aspak i gëzueshëm. Me mijëra, qindramijëra, në mos miliona shqiptarë kanë humbur para, gjë e plëng. Të tmerruar ngahumbja pa kthim njerëzit dolën në rrugë në Berat, Lushnje, Tiranë, Vlorë, Tepelenëe gjetiu për të derdhur zemërimin e tyre në radhë të parë mbi shtetin dhe simbolet etij, bashkitë ose selitë e Partisë Demokratike. Shumëkush mund të thotë, ç kanë meshtetin, shteti nuk u kërkoi t i linin paratë nëpër aventurierë. Këtë gjë e thanë edhedrejtuesit e këtij shteti, Sali Berisha ose Aleksandër Meksi. E dini si i përgjigjejkryeministri ynë gazetarit të Süddeutsche Zeitung në një intervistë që ndoshta ekeni lexuar?: Unë nuk di gjë, unë vetë para nuk kam futur. Ndërsa Spiegelit , qëi kujton se në vende të tjera të Lindjes qeveritë i ndaluan me kohë të tillë huamarrësaventurierë, po ky person i përgjigjet: Në Shqipëri as qeveria as populli nuk ishintë sqaruar për këtë gjë . Vini re renditjen, interesante, në fillim vjen qeveria, pastajvjen populli! Dhe për këtë qeveri njeriut duhet t i vijë keq, sipas kryeministrit Meksi,sepse e paskan lënë të pasqaruar, në injorancë. Për një çast, fjalët e kryeministrittonë tingëllojnë të sinqerta, sikur të thoshte: unë iu futa drejtimit të shtetit në moshën62-vjeçare, deri atëherë isha marrë vetëm me restaurime kishash, ç m u desh, shikoniç më polli groshi tani. Vërtet të vjen keq. Mirëpo pak rreshta më tej, i thotëSpiegelit : Nuk shoh asnjë rrezik që do të na duhet ta dorëzojmë pushtetin, partia

jonë gëzon popullaritet të madh . Sa për popullaritetin e Partisë Demokratike, në


qoftë se nuk i ka parë skenat e ngjarjeve në Tiranë e në rrethe, kryeministri ynë idashur mund të pyesë Ministrin e vet të Jashtëm se ç mendon për këtë popullaritet,për shembull pas vizitës së tij në Lushnje.

Kur një qeveri dhe një president deklarojnë se s mund të mbajnë përgjegjësipër rrënimin ekonomik të qindra mijëra shtetasve të tyre, se s mund të mbajnëpërgjegjësi për aventurierë që i kishin me vite nën hundë, me disa nga të cilët siç etregojnë edhe faktet ishin të lidhur ngushtë - kjo shkon tepër larg, kjo kapërcenkufijtë e çdo imoraliteti politik.

Megjithatë problemi më i madh nuk është implikimi i qeverisë në piramidat,siç quhen, ose tolerimi që ajo u ka bërë atyre për një kohë të gjatë. Problemi më imadh është që kjo qeveri në pesë vjet të ekzistencës së saj nuk u ka dhënë njerëzveasnjë perspektivë ekonomike. Dëshpërimi i shqiptarëve në rrugët e Shqipërisë nuklidhet aq me shumat që humbën, por me pyetjen: çdo të bëjmë tani që i humbëmkëto të holla? Të gjithë kemi humbur nga një herë në jetë, një mijë, pesë mijë,dhjetë mijë dollarë. Por prapë nuk kemi vënë kujën, sepse kemi pasur aftësinë dhemundësitë për të rifilluar. Mirëpo në Shqipëri nuk është ndërtuar në këta vjet asnjëfabrikë, asnjë autostradë, asnjë rrugë, asnjë hekurudhë, asnjë port a aeroport, asnjëfshat turistik, asnjë sistem bankar, asnjë lloj jete kulturore. Ku të rifillosh? A mosduhet dyndur prapë mileti tek anijet? Me këtë shpresë shkojnë ndoshta qeveritarët.

Për presidentin dhe për qeverinë tonë dorëheqja as që nuk çohet nëpër mend.Është populli ai që ka gabuar, jo qeveria. Kërkesat për dorëheqje i bëjnë komunistëtpër ta marrë pushtetin me forcë, ndërsa ne nuk ikim kurrë, ne kemi shumëpopullaritet. Nuk pranohet as propozimi i opozitës për të krijuar një qeverispecialistësh, derisa të gjindet një zgjidhje politike. Kaq të sigurt janë përprofesionalitetin e tyre mjeku në rolin e presidentit, restauratori i xhamive në roline kryeministrit, xherahu tjetër në rolin e ministrit të Jashtëm etj. etj.? Vërtet, kaq tësigurt të bëka dështimi kur ndodhesh atje lart?

Të dashur miq e shokë,

një tjetër shkak që na bëri të mblidhemi këtu është rrahja ose gjymtimi i shokëvetanë në Tiranë dhe gjetiu. Seria e akteve të dhunës filloi para afër katër javësh mepiktorin dhe publicistin Edi Rama, me të cilin kam shkruar disa libra. Edi Rama uqëllua 13 herë në kokë dhe në fytyrë në errësirën para shtëpisë së tij prej njerëzishtë maskuar, të armatosur me leva dhe me doreza hekuri. Po të njëjtët banditë tëpaguar i thyen kafkën mbas dy ditësh ish-deputetit Ndre Legisi, që ra pas kësaj përdisa orë në koma dhe që mbeti ndoshta për jetë i gjymtuar. Të njëjtin brutalitetdëgjuam që u përdor kundër Shahin Kadaresë, Kastriot Islamit, Kurt Kolës. Nëstilin e SA-ve në kafenen Fideli në qendër të Tiranës hyri një grup agjentësh epolicësh me uniformë dhe rrahën aty brenda Neritan Cekën, Arben Demetin, PreçZogajn. Të nesërmen u rrah barbarisht zv. kryeredaktori i gazetës Republika , tëpasnesërmen ... Pothuaj çdo ditë kemi dëgjuar për një kundërshtar të rrahur a tëgjymtuar, ndërkohë që sharjet publike, kërcënimet e familjeve, fëmijëve e gravejanë gjëra të rëndomta.


Këtu nuk arritëm për fat të keq të marrim fotografitë e gjithë intelektualëvedhe politiknëve, njerëzve të thjeshtë të gjymtuar nga dhuna shtetërore në Shqipëri.Porse, dhe këtë përfaqësuesit e kësaj farë qeverie ta dëgjojnë mirë: çdo rast e kemiregjistruar dhe ia kemi paraqitur Amnesty International e të tjerave organizatapër mbrojtjen e të drejtave të njeriut. Zotërinjtë që vërvitin kërbaçin mbi kokat eshqiptarëve me guxim qytetar, duhet ta dinë se ka ikur koha e Enver Hoxhës, kurbrenda mureve të Shqipërisë së mbyllur veprohej sipas qejfit dhe askush përjashtës i merrte vesh orgjitë e dhunës. Sot opinioni publik botëror mëson për krimin parase krimineli të ketë arritur të lajë duart prej gjakut. E pastaj shteti fajtor merret nëpyetje, e pastaj mbyllen qeset për tiranin.

E kuptoj frikën e njerëzve nga diktatura në Shqipëri, mirëpo nga ana tjetërs arrij ta përfytyroj një juntë të tipit latinoamerikan në Evropë. Më shumë mund tëpërfytyroj një lëngatë të zgjatur të vendit, qepje të pushtetarëve pas pushtetit megënjeshtra dhe intriga lloj-lloj, premtime solemne ndaj Evropës e rrënim tëmëtejshëm ekonomik, qërim hesapesh me kundërshtarët me forma tinzare, natënnë errësira duke derdhur ditën lot demokrati.

Edhe për ta parandaluar këtë lloj lëngimi jemi mbledhur sot këtu. Vendi kanevojë për vendime dhe veprime të shpejta. Milosheviçi mund të përdorë taktikatepër të rafinuara dhe të stërzgjatura në Serbi, ndërsa shqiptarëve më duket se i kaardhur shpirti në majë të hundës dhe thika deri në kockë. Për këtë arsye mbështesimçdo lloj proteste paqësore në Shqipëri, në mënyrë të veçantë grevën e urisë sëstudentëve vlonjatë, demonstratat e ndryshme, mitingjet paqësore që organizonForumi për Demokracinë. Dëshirojmë dialogun midis forcave të ndryshme politike,përtej parlamentit të sotëm kukull. Dhe së fundi, natyrisht, kërkojmë dorëheqjen eqeverisë që përfaqëson kjo ambasadë, meqë s e ka plotësuar në asnjë pikë besiminqë i dha populli dikur, në 22 marsin e vitit 1992.


E duam Shqipërinë si gjithë Evropa!Fjala e Michael Schmidt Nekes

kjo ishte kërkesa e lëvizjes për demokraci, që i hapi rrugë në fund të 1990-ëspërmbysjes së regjimit stalinist, një lëvizje që i ndau pjesëmarrësit e saj në dy kampe,si qeveri dhe si opozitë, gjithmonë e më shumë edhe si përndjekës dhe të përndjekur.

Pamjet që na kanë ardhur javët e fundit prej Shqipërisë janë të njëjtat si dhe nëdhjetor 1990. Në dëshpërim e sipër për ato që kanë humbur, njerëzit humbasin edhekontrollin e vetes. Zemërata e tyre derdhet në dhunë - dhunë kundër njerëzve, dhunëkundër objekteve... Asnjëherë prej dhjetorit 1990 Shqipëria nuk ka qenë kaq largidealit evropian.

Por nuk është vetëm Shqipëria që i është larguar Evropës. Është edhe Evropaajo që i është larguar Shqipërisë, shtetet e Evropës perëndimore, përfshirëGjermaninë, Evropa me organizmat e saj mbishtetërore.

E duam Shqipërinë si gjithë Evropa!... Evropa nxiti dhe kërkoi ndrrimin e pushtetit në vitin 1992. Legjitimiteti që

kishin pas vetes e joshi udhëheqjen e re të Sali Berishës që shumë shpejt ta barazoninveten me popullin dhe me interesat e vendit. Kështu u gjallërua përsëri sot nocionii unitetit të popullit, shtetit dhe partisë. Pas disfatës në referendumin për kushtetutënishin pikërisht disa politikanë me emër të Evropës, që i ngrohën krahët Berishës nëgjoja alternativën e kalbët që kishte propaganduar ai dhe Partia e tij Demokratike:se ai dhe Partia e tij Demokratike qenkëshin e vetmja alternativë për të penguarrikthimin në diktaturën komuniste. Dhe kështu Evropa mban një bashkëfajësi tërëndë në degradimin që ndodhi prej shpërthimit demokratik të vitit 1990 te farsa eturpshme e zgjedhjeve parlamentare të vitit 1996. Shumë shpejt i kapërdiu Evropandryshimin e së drejtës elektorale, falsifikimet dhe shantazhet në ditën e zgjedhjeve,shpërndarjen e mitingut të opozitës dy ditë më vonë nën vringëllitjen e kërbaçit, përtë kaluar në temat e zakonshme. U pranuan bile si verifikim i zgjedhjeve të majitzgjedhjet lokale të tetorit 1996, për të cilat nuk qe më i nevojshëm falsifikimi masivmeqë njerëzit nuk shkuan më të votonin, ose votuan ashtu siç i kërkohej, si dikur.

E duam Shqipërinë si gjithë Evropa!Evropa asnjëherë nuk e pati marrë seriozisht propagandën e Shqipërisë

komuniste me rritjet fantastike të rritjes ekonomike. Mirëpo arriti ta besojë legjendëne mrekullisë ekonomike në brigjet e Adriatikut, sadoqë ritmet e rritjes dukeshinpërrallore vetëm sepse krahasoheshin me shifrat e shkatërrimit ekonomik të viteve1991/92.

Përse nuk paralajmëruan në kohë qeveritë e Evropës dhe institutcionet eBashkimit Evropian përballë firmave të fajdeve, të cilat sot kanë hedhur në fatkeqësishqiptarë të panumërt? Në rast se ka për t u vërtetuar që këto lloj firmash kanë qenëfirma lavazhi për paratë e fëlliqura të Mafias atëherë del se Evropa edhe një herë i


ka dhuruar Shqipërisë një mollë të helmuar

E duam Shqipërinë si gjithë Evropa!Evropa i pati dënuar komunistët shqiptarë për censurën, mediokritetin shpirtëror

dhe izolimin politik. Mirëpo ishin pikërisht institucionet e një Landi gjerman atoqë iu nënshtruan shantazhit të qeverisë shqiptare, duke i ndaluar fjalën mikut dhekolegut tonë Ardian Klosi; bashkëpunimi i tij në një ekspozitë etnografike shqiptarenë Mynih u ndërpre pas presionit të qeverisë shqiptare.

E duam Shqipërinë si gjithë Evropa!Kjo do të thotë që Shqipëria kërkon të ndryshojë, por do të thotë gjithashtu se

edhe Evropa duhet të ndryshojë. Evropa, kjo do të thotë në radhë të parë vendi im,ata njerëz që mbajnë përgjegjësinë, ata që kështu si unë kanë të bëjnë me Shqipërinë- nuk kanë të drejtë as ta trajtojnë Shqipërinë si të mitur, as ta izolojnë. Evropa nukka si ta gëlltisë ngritjen e një diktature të re. Ajo duhet të marrë qëndrim ndajakteve absurde të dhunës, të cilat nuk mund t i justifikojë as mjerimi, e në radhë tëparë ndaj terrorit të policisë dhe të komandosve anonimë që bien mbi opozitën ebashkuar në Forumin për Demokracinë dhe mbi intelektualë të pavarur si EdiRama.

Vitin e kaluar presidenti Berisha e mbështolli krejt vendin me slloganin: Mene fitojnë të gjithë . Tani ai duhet të nxjerrë pasojat prej asaj që me të jo vetëm qënuk fituan të gjithë, porse që shumë e shumë kanë humbur gjithçka. Edhe për pakjavë ai është shef i shtetit i caktuar prej një parlamenti të ligjëruar demokratikisht.Tani ai duhet të vendosë nëse do ta vendosë të mirën e vendit të tij mbi monopoline pushtetit të partisë së vet dhe nëse ka guximin t i hyjë një fillimi të ri së bashkume opozitën për të shmangur rrezikun e një lufte civile. Mirëpo nëqoftë se Berishae lë veten ta zgjedhë parlamenti i votave të vjedhura, atëherë Evropa bashkë me netë gjithë duhet të kërkojë fundin e një diktature të hapur.

Po u bëj thirrje këtu demokristianëve dhe konservatorëve demokratë të Evropësqë të pezullojnë anëtarësinë e Partisë Demokratike të Shqipërisë nga BashkimiDemokrat Evropian. Po i bëj thirrje partisë sime, social-demokratëve, Partisë sëGjelbër dhe Partisë Liberale që të angazhohen më shumë se deri tani në favor tëopozitës demokratike. Ai që i trembet sot një angazhimi për paqen dhe stabilitetin- dhe këtu nuk e kam fjalën për stabilitetin që mbështetet mbi kërbaçet e policisë -ai ka për ta pasur nesër luftën te dera.

Edhe një fjalë këtu për propagandën e qeverisë shqiptare: Megafoni i presidentit,gazeta Albania , na ka quajtur ne, pjesëmarrësit e këtij mitingu, antishqiptarë.Mua në të vërtetë serbë e grekë më kanë cilësuar deri tani si një proshqiptar ekstrem,ndërsa akuza për antishqiptarizëm është krejt e re dhe aq qesharake, sa mbetet vetëmdiçka për të thënë: Regjentëve komunistë ne dikur u patëm thënë, sadoqë ndoshtatepër vonë, se miqësia me një vend dhe me njerëzit e tij nuk presupozon miratimpër qeverinë e këtij vendi. Ndërsa sot po i themi të njëjtën gjë regjentëve të PartisëDemokratike. Këtu nuk kemi ardhur si armiq të Shqipërisë por si miq apo si qytetarëtë saj. Kërkesa jonë është E duam Shqipërinë si gjithë Evropa


Deklaratë e deputetëve socialdemokratë të Bundestagut gjermanEberhard Brecht dhe Gernot Erier e datës 22.2.1997:

QEVERIA SHQIPTARE DUHET TË RIFITOJË BESIMIN E HUMBUR

I kërkojmë presidentit shqiptar Sali Berisha që të ringrejë besimin minimalnë shtetin shqiptar, çka është i domosdoshëm për një demokraci funksionuese, dukemarrë masa efikase:

1. Të qartësohet deri në fund, përmes një komisioni të pavarur hetimor, sederi në ç masë është e përzierë qeveria shqiptare në aktivitetin e firmave tëdyshimta huamarrëse, duke nxjerrë prej kësaj edhe pasojat e duhura personale.Komisioni qeveritar i ngarkuar për këtë çështje nga Sali Berisha nuk është ipërshtatshëm që të hetojë mashtrimin që i është bërë popullit shqiptar, për shkaktë implikimit të tij.

2. Të ndiqen penalisht personat përgjegjës të firmave huamarrëse, edhenëpërmjet bashkëpunimit të organeve të huaja hetimore.

3. Të sigurohet një zhdëmtim i thellë i viktimave të spekulimit financiar.Populli shqiptar nuk mund dhe nuk duhet të vuajë për hir të autoriteteve të paaftatë kontrollit financiar.

4. Të ndëshkohen penalisht ata shqiptarë që kanë bërë vepra të rëndadhune gjatë protestave masive, qofshin të forcave të rendit, qofshin ngademonstruesit.

5. T i garantohet opozitës një veprimtari e paprekur nga dhuna.

Nuk duhet lejuar që demokracia në Shqipëri të pësojë dëme të mëtejshme.Përveç masave të përmendura, bota e huaj, në mënyrë të veçantë ne, duhet tëmbajmë kontakte të pandërprera me këtë vend. Rruga më e gabuar do të ishteizolimi i Shqipërisë.


Faksimile e marrëveshjes së 27 marsit


Ngjarjet sipas shtypit italianPërgatiti Artan Puto

PERPARA FILLIMIT TE TRAZIRAVE

Premtimi i mashtruesit të Shqipërisë - Do t i shlyej unë të gjithë ata qëkanë humbur paratë , (La Repubblica, 17 shkurt 1997, Renato Caprile)

Helikopterët e tij mitikë, të bardhë me shënjën e kaltërt të VEFA Holding,qëndrojnë prej ditësh palëvizur në një vënd të hapur të Parkut të Tiranës midisçifteve të të dashuruarve dhe shtepive te vogla. Shënjë kjo që tregon se pronari ityre i fuqishëm Vehbi Alimuçaj, kapua croupier (ai qe mbledh paratë në kazino) itavolines jeshile (ngjyra e tavolinave te kazinove) shqiptare-ku deri nje muaj meparë të tërë vinin dhe fitonin para- nuk është zhdukur. Nuk avulloi si FerdinandKamberi, titullari i firmës së dytë mashtruese ne vend. Jo, zotnia VEFA qëndroi nëvendin e tij, në skrivaninë e tij në sheshin Avni Rustemi, në zyrën-pazar të katit tëfundit të një pallati të vogël të bukur, selia e shumë të përfolurës kompani. Methënë të drejtën ai kishte tentuar t ia mbathte përtej oqeanit disa ditë më parë, poramerikanët ia kishin mohuar vizën dhe kështu pas 24 orësh meditimi mes malevetë vendlindjes së tij në Vernik(?) gjeti kurajën të kthehej përsëri në kryeqytet. Tëkthehej për të maskuar, si një lojtar i konsumuar lojrash fati që është, vështirësitënë të cilat përpëlitet. E ardhmja politike e presidentit Berisha, gjithnjë e më i sulmuarne rrafshin ndërkombëtar, gjithnjë e më i dyshuar për bashkëfajësi me zotërinjtë epiramidave është pikërisht e lidhur me fatin e kësaj dysheje te çuditshme . Nëseato bien atëhere është fundi dhe për të. Nëse ia dalin të mbahen në këmbë atëherendonjë gjë edhe mund të shpëtohet. Por edhe kjo është vetëm një teori. Ylli i Berishësduket se po shkon drejt perëndimit. Shërbimet sekrete të vendeve që deri dje shikoninte ai një faktor stabiliteti në një zonë të rëndësishme të Ballkanit, duket se i kanëbërë dalje. Dhe zërat- të mirëqënë ose jo- që qarkullojnë për të, për Meksin(kryeministri) dhe Shehun (ministri i jashtëm dhe kryetari i Partisë Demokratike nëfuqi) janë të shumtë. Dhe flasin për akuza rrënqethëse. Nga kontrabanda tekorrupsioni, nga trafiku i drogës te ai i armëve dhe i karburantit. 007 amerikanë,gjermanë e italianë, duket se kanë mbledhur prova të kësaj bashkëjetese kriminaledhe të maskuar të shtetit në më pak se tre vjet pune ne terren. Nje regjimgangsterësh - sipas të përditshmes angleze Independent - për të cilin shtetetperëndimore duhet të shpjegohen se përse e lanë gjer tani për t ia treguar botës[...]


Tani për tani situata nuk po shket nga dora falë edhe një zbulimi të orës sëfundit të qeverisë. Kjo ka të bëjë me lënien pak a shumë të lirë të trafikantëvevlonjatë që të gjejnë para për të mbuluar, aq sa munden, humbjet e fatkeqëve tëTiranës. Dhe kështu Kamberi thotë se duke filluar nga 1 marsi do t i kthejë të gjithaparatë. Dhe VEFA, më e zbuluara ndër skemat bankare të rreme, me 300 mijë e mëshume klientë, është duke filluar kthimin e parave. Por çdo gjë do të kthehet në njëlek gjithnjë e më shumë të zhvleftësuar. Një pikë ujë në detin e parave- në pjesënmë të madhe valutë- që ajo ia arriti të mbledhë në këto vite. Thuhet se kap shifrëne 1 miliard dollarëve, pothuaj gjithë pasuria e shqiptarëve. Në vështirësi për tëgjetur të holla-thesari i tij duhet të jetë jashtë- me sa duket atij i kanë ardhur nëndihmë bosët e Sacra Corona Unita-s. Miliardë e miliardë duhet t i kenë ardhur nëcash me të famshmin sistem të valixheve të imbarkuara në traget, pranar i të cilëveështë vetë Alimuçaj dhe që përditë ndërlidhin Brindizin me Vlorën dhe Durrësin.Ministri grek i punëve te brëndshme denoncoi para disa ditëve në televizionekzistencën e një rafinerie të madhe droge në zonën e Fierit, jo larg Vlorës, e cilafurnizonte Greqinë, Italinë dhe tregjet e lindjes. Ajo rafineri i përkiste RrapushXhaferrit, mashtruesi i pare që deklaroi falimentimin dhe që bëri të shpërthenintrazirat nëpër rrugë. Ky qe njeriu që i bëri bashkëqytetarët e tij të Lushnjes të shihninjo vetëm ëndrrën e pasurimit të shpejtë, por edhe lavdinë futbollistike duke ngriturnë këmbë një skuadër me yje të dikurshëm latino-amerikanë.

Nga bulevardi Deshmorët e Kombit, ku ndodhet selia e bankës qëndroreshqiptare vjen konfirmimi për gomën e shpëtimit prej 1 miliardësh që mafia puliezei ka hedhur miliarderit ballkanas. Eshtë e vështirë të vlerësohet-shpjegon njëfunksionar i lartë-se sa para ka Alimuçaj këtu në Shqipëri. Ka llogari dhe depozitanë të gjitha bankat e huaja dhe kombëtare në vend. Mund të jenë dhjetra miliardë.Por edhe ajo shumë nuk do të mjaftonte për të mbuluar gropën e tij. Nëse po fillontë kthejë para është e qartë se i kanë ardhur para nga ndonjë drejtim. Sidoqoftë paraqë nuk po lëvizin përmes kanaleve normale bankare . Por sesi po vijnë këto paraështë problemi më i fundit. Ai më i rëndësishmi është vetëm një, i njëjti prej ditësh:do të mjaftojnë për të qetësuar sheshet dhe për të shmagur gjakderdhjen?.

FILLIMI I TRAZIRAVE

Qëlloni mbi policët - Rebelët në sulm me kallashnikov ( La Stampa, 2 mars1997, Vincenzo Tessandori)

Nga buletini i djeshëm: ka fituar protesta, kanë fituar armët dhe ka humburShqipëria. Sepse do të jetë e vështirë, tani e tutje, të gjëndet një ekuilibër, çfarëdoqoftë ai, jo vetëm politik, për të mbajtur peshën e një qeverie në prag të dorëheqjes,të dhjetë të vdekurve, të nje boshllëku shtetëror, të një qyteti rebel, të traziravenëpër sheshe, të falimentimit bankar që shumë e shohin si të pariparueshëm. Njerëzitduket se po e kuptojne se deri tani asnjeri nuk po jep shënja të një shqetësimi serioz


për gjëndjen. Presidenti Sali Berisha njofton shkarkimin e Aleksandër Meksit,kryministër, dhe shton se do të ketë një riorganizim të qeverisë. Eshtë vështirë tëparashikosh nëse do të mjaftojë. Sepse nëpër rrugë ka revoltë dhe njerëzit janëarmatosur...

Kur filloi parmbrëmë, çdo gjë dukej sikur ishte e mbaruar, banale. Sebepi ugjënd kur ata të Shikut, shërbimet e fshehta, të futur në Vlorë ditë më parë, vendosëntë dëbojnë nga universiteti Ismail Qemali 48 studentë që e kishin zënë atë dhjetëditë më parë për të krijuar një sfond që t i vinte për shtat grevës së urisë të ndërmarrëpër të protestuar kundër qeverisë së Meksit. Në të kundërt qeveria tentoi të bindtegjykatën që ta deklaronte të paligjshme protestën. Në këtë pikë dikush mendoi sekishte ardhur momenti i përshtashëm. Në zemër të një qyteti prej kohësh i braktisurnë fatin e tij. Ja pra, rrezikon të mbetet pa një përgjigje pyetja se përse u vendos qëtë ndërhyhej në univeristet. Fakt është se përpara institucionit kishte shumë qytetarë,që nuk ishin nga më paqësorët dhe më të qetët, por që qëndronin aty për të mbrojturstudentët. Me mbrritjen e policisë sekrete, disa prej tyre u përpoqën që të organizojnënjë mur njerëzish për të penguar të dërguarit e Shikut që të merrnin me vete studentët.Duket se ka patur katër të arrestuar, por policia sekrete e kundërshton këtë version:Në mes të njerëzve janë futur ish-komunistë që komandojnë bandat e terroristëve

në qytet .Sidoqoftë ata të katërt u detyruan të mbyllen në selinë e Shikut dhe njerëzit

mbyllën rrethimin përqark pallatit. Ndoshta kurrë nuk do ta marrim vesh se kushqëlloi i pari. Pastaj një njeri me xhakavento lëshoi një shishe molotov. Ajo ra mbinjë djalosh 15 vjeçar. Pikërisht kështu duket se filloi beteja. U qëllua nga rruga nëdrejtim të zyrave të Shikut dhe nga zyrat në drejtim të turmës. Pati të vdekur dhe tëplagosur: gjashtë agjentë, katër nga të cilët të djegur të gjallë dhe një tjetër, pasi udetyrua të gjunjëzohej në rrugë, u ekzekutua me një goditje pas qafe, denoncojnëburimet qeveritare. Por mbi asfaltin e prishur të rrugëve do të kenë mbetur edhe tëtjerë, por Servet Kodheli, drejtor i spitalit të Vlorës ka thënë se në repartin e urgjencëskanë mbrritur vetëm katër të vdekur dhe 20 të plagosur: Midis tyre dhe një policdhe një i shkëmbyer për polic .

Njerëzit sulmuan pastaj një kazermë, dhe më vonë edhe një tjetër. Armët,merrni armët , thërriste dikush. E nuk dukeshin si nxitje, por si urdhëra. Askujt prejushtarëve në shërbim nuk i shkoi në mëndje të luante rolin e heroit. Automatikëkallashnikov dhe armë të rënda, bomba dore, pistoleta, bajoneta. Ishte nje arsenal itërë ai që tundte nëpër duar turma ndërsa vraponte nëpër rrugët e portit, që ështëvëndi i vërtetë i kultit, pika e takimit dhe simboli i një revolte të përjetëshme, filluarthonë këtu, qysh në vitin 1912, kur pikërisht nga ky molo u zbuan turqit, që kishinsunduar për 500 vjet. E pastaj iu erdhi radha italianëve, thërrasin me të madhe parasyve të tu. E më vonë rusëve.

Janë rebeluar edhe në Lushnjë, ka patur përleshje edhe në Tiranë, ku njerëzitjanë përballur me policinë që u përpoq t i ndalonte. Pastaj Berisha e kuptoi: Meksinnuk do ta shpëtonte dot as dreqi.


Njeriu më i urryer i Tiranës - Meksi, ka thënë se nëse më dëbojnë do të flas( La Stampa, 2 mars 1997, Vincenzo Tessandori)

Një javë më parë, kur filloi të frynte erë e fortë dhe të dukej se mund tëndodhte e keqja, ai tha : nëse më shtrëngojnë të jap dorëhqjen unë do të flas. Sepsetë gjithë duhet ta dinë se unë kam qënë gjithmonë kundër skemave piramidale .Fjalë e nxjerrë nga goja e Aleksandër Meksit. Të jetë një kërcënim? Apo thjesht njëpremtim që nuk do të mbahet? Shoku i udhës nuk pranon që të lihet në mes tërrugës. Megjithatë, dje pasdite presidenti Berisha la të kuptohej se një riorganizimi qeverisë nuk do të ishte një gjë e pamundur. Përkundrazi, ai është i sigurtë që do tëbëhet, aq sa edhe mocioni për këtë duket se është i tepërt, duke e shpëtuarkryeministrin Meksi nga një formalitet më shumë.Kush mund të thotë me siguri sekjo lëvizje mund t ia zgjasë jetën qeverisë dhe të shmangë rrëmujën.

Aleksandër Meksi është një profesor arkeologjie në moshën 53 vjeçare, imartuar me dy fëmijë. Ta shikosh kështu të duket një njeri i rafinuar, gati-gati ibrishtë, nuk të jep vërtet përshtypjen e një njeriu të pushtetit. Dhe ndoshta ai nuk kaqënë kurrë një njeri i pushtetit. Edhe sepse pushtetit ai iu afrua kur të tërë mendoninse ia vlente barra qeranë të kaloje në anën tjetër si protagonist, pas rënies së të gjithëmureve, përfshirë këtu edhe atë të Tiranës. Ai ishte një intelektual, që në institutine arkeologjisë në kryeqytet kishte fituar një farë emri. Ishte njeriu i përshtatshëmpër të mishëruar aspektin më të rafinuar të një qeverie të re. U zgjodh pikërisht nëTiranë, me një shumicë të konsiderueshme votash. E pra, Sali Berisha pa te ai njeriune duhur për t i dhënë një aspekt më të rafinuar qeverisë së tij, e krijuar edhe nganjerëz që në të kaluarën, siç thonë nga anët tona, kishin qënë të komprometuar. Nëfund të fundit, ai vetë, Presidenti, ka qënë në majat e partisë për 25 vjet. Nga anatjetër ai nuk e ka fshehur këtë gjë.

Në këtë mënyrë ka hyrë Meksi në politikë, nga dera kryesore. Të jesh krye-ministër nuk është gjë e pakët. Në majën e nomenklaturës së re ai qëndroi për dymandate, duke u përballuar me polemika të ashpra, për shkelje që partia demokratikebëri gjatë zgjedhjeve politike të majit të kaluar dhe të atyre administrative të tetorit.Ndoshta çdo gjë do të kishte kaluar si në vaj nëse nuk do të kishte shperthyer skandaliskemave piramidale. Sepse që nga ai moment objektiv i protestës u bë pikërisht ai,arkeologu i rafinuar. Ai dinte, siç dinte gjithë qeveria, kjo ishte akuza e parë që ibëhej. Më tej: ai ishte i lidhur vetë me një nga skemat, atë të ciganes Sude. Dhe kurajo u tha njerëzve se nuk kishte më asnjë lek dhe aq më pak ndonjë dollar, ai, zotniakryeministër tashmë e kishte vënë kapelen mbi sy. Deri tani të paktën nuk janësjellë prova. Por dihet: aty ku ka zë nuk është pa gjë. Pikërisht për këtë presidentiBerisha ka dashur të japë një shënjë vullneti të mirë. Në fund të fundit ai nesër dot i kërkojë Parlamentit që t i përsërisë mandatin. Kështu që ka ardhur tamam kohapër të groposur një arkeolog.


Gjysma e Shqipërisë është në duart e rebelëve - Ditë guerriljesh në Vlorë:demonstruesit sulmojnë kazermat dhe plaçkisin shtëpinë e presidentit (Corriere dellaSera, 2 mars 1997, R.E.)

Disa qindra manifestues të armatosur kanë sulmuar banesën verore tëpresidentit të Republikës Sali Berisha, në atë moment bosh dhe e ruajtur nga njëgrusht ushtarësh. Ushtarët nuk kanë bërë asnjë rezistencë dhe të revoltuarit u futënme lehtësi në brëndësi të vilës duke filluar nga plaçkitjet. Dëshmitarë okularë tregojnëse sulme të njëjta kanë ndodhur edhe në vila të tjera qeveritare. Burime të policisësekrete i kanë përshkruar demonstruesit si banda terroristësh dhe kanë pohuar seplot 27 kamionë jane përdorur për të çuar të rebeluarit të sulmojnë depot, të cilatmë vonë janë djegur duke hedhur granata.

Qyteti është tashmë në duart e kryengritësve. Para hyrjes së Universitetitështë vendosur një mitraloz i rëndë. Dje u zhvilluan ceremonitë mortore të tre civilëvete vrarë. Gjatë ceremonisë, një i ri duke shkrehur automatikun goditi gabimisht njetjetër në stomak, i cili vdiq më vonë në spital. 4 persona të tjerë janë plagosur ngaplumbat qorrë. Gjëndja duket se është jashtë kontrollit, edhe pse mbetet të sqarohetnëse revolta ka ndjekur urdhërat e një regjie okulte. Dyshimet shtohen më tepër kurshikon vendosmërinë dhe shpejtësinë me të cilën sulmohen ndërtesat strategjike.Këtu duhet kujtuar se Vlora, ka një rol të rëndësishëm në mafien e klandestinëve, ecila kishte vënë para në skemat financiare fantazmë...

Shqipëria na del e ndarë në dy pjesë: në pjesën jugore nuk mund të shkoshdot. Në Gjirokastër, në Berat, në Fier, në Elbasan, sheshet po fillojnë të gumëzhijnë,çdokund po njoftohen përleshje me gurë dhe incidente. Pasditen e djeshme përleshjetu shtrinë edhe në kryeqytetin Tiranë, ku 5.000 simpatizantë të opozitës sfiduanndalimin e zakonshëm të policisë për të manifestuar. Turma marshoi drejt qytetit tëstudentëve: policia, e cila u përpoq ta bllokonte, u sulmua dhe u qëllua me gurë,ndërsa disa furgonë u shkatërruan dhe u dogjën. Posta e policisë brënda qytetit tëstudentëve u plaçkit dhe manifestuesit u bënë zotër të armëve. Njerëzit u drejtuanmë vonë drejt sheshit Skënderbej, por në rrugë e sipër hasën te agjentët e policisëqë u përgjigjën me gjuhën e shkopinjve. Parlamenti i thirrur dje paradite me urgjencëduhej të kishte vendosur marrjen e masave urgjente, deri në njoftimin e dorëheqjessë qeverisë. Dialogu politik është bllokuar, takimet pozitë-opozitë gjithmonëdështojnë dhe vëzhguesit perëndimorë janë të të njëtit mendim se situatën nuk e kanë dorë asnjeri.

Shqipëria, që duket tashmë se është në prag të luftës civile, po përjeton kështunë gjak dhe dhunë vigjiljen e rizgjedhjes të presidentit të Republikës, që ështëparashikuar për nesër në mëngjez në Parlament. Kandidat i vetëm: presidenti aktualSali Berisha.


SHPALLJA E GJENDJES SE JASHTEZAKONSHME

Një hap larg luftës civile- Gjëndja e shtetrrethimit, rebelët gati për tëmarshuar mbi Tiranën (La Repubblica, 3 mars 1997, Renato Caprile)

Tashmë vetëm një shpresë e vakët e ndan Shqipërinë nga humnera e luftëscivile. Gjithë vendi është rrënuar, përfshirë këtu edhe institucionet. Dëshira përgjak po prek të gjithë. Jo vetëm të fortët e Republikës së lirë të Vlorës , por edhenjerëzit në Lushnje, Fier, Sarandë, Berat. Rrethi i Vlorës është përfshirë nga flakët.Banda vrasësish kanë nën kontroll qytetin dhe rrethinat e tij duke kërcënuar, rrahur,plaçkitur, përdhunuar, vrarë. Por më e tmerrshmja është se një grup i madhzullumqarësh si këta, të armatosur me kallashnikovë dhe me maqina të vjedhuraushtrisë, po marshojnë drejt Tiranës. Dje në orën 20 ata ishin vënë re- njoftimi nukka gjetur konfirmim- gati 70 km larg Tiranës, në afërsi të Rrogozhinës, aty ku ndahetrruga midis Kavajës dhe Elbasanit. Thuhet se janë ndalur në pritje të përforcimevedhe të armëve të rënda. Të jetë e vërtetë vallë? Ndoshta. Zemërimi i mijra fatkeqëvedhe qindra mafiozëve- të tërë të mashtruar nga skemat mashtruese- po afrohet meplanin e opozitës, mbi të gjitha me atë të opozitës ish komuniste, e cila po provon tërrëzojë jo vetëm qeverinë demokratike, por edhe presidentin Berisha. Por përshtypjaështe se gjëndja u ka shpëtuar nga dora të gjithëve, edhe atyre që politikisht ishinpërpjekur ta shfrytëzonin atë.

Pikërisht dje, një i ashtuquajtur komitet i shpëtimit publik të Vlorës, në orëte para të mëngjezit i kishte dërguar Berishës një ultimatum. Nëse kërkesat tonanuk do të pranohen- zgjedhje të parakohshme dhe kthimi 100% i parave të humburanga qytetarët në skemat piramidale- forcat tona do të lëvizin drejt Tiranës për tërivendosur rendin dhe për të çliruar vendin . Kush e dërgoi këtë komunikatë nëATSH? Kush qëndron pas atij komiteti ? Fakt ështe se Sali Berisha ka vendosur tëshpallë gjëndjen e jashtëzakonshme. Në orën 17 transmetimet e televizionit kombëtaru ndërprenë papritur për t i lënë vendin një edicioni special të lajmeve. Grupeterroristësh-tha presidenti në tv- ish komunistë dhe ish agjentë të policisë sekrete tëregjimit të kaluar, të ndihmuar nga forca të huaja, pasi shkatërruan bashkitë, dogjënprefekturat, vranë policë dhe banorë të pafajshëm sulmuan dhe vodhën paratë nëpërbanka dhe tani po plaçkisin shtëpi dhe dyqane. Kam bërë dhe do të bëj të pumundurënpër t i bindur të gjithë të arsyetojnë. Kam folur me të gjithë liderët e forcave politike.Kam ftuar edhe socialistët por ata nuk erdhën. Ata preferojnë më mirë të vazhdojnënë mënyrë të papërgjegjshme të nxisin urrejtjen duke na akuzuar se kemi përvetësuarparatë e piramidave. Kjo nuk është e vërtetë. Nuk është ky momenti për të diskutuarpër këtë gjë. Shqiptarë, ne ia dolëm të ndërtojmë demokracinë- përfundoi ai- dhenuk do të lejojmë askënd të na i marrë. Ju ftoj të ruani qetësinë. Ndihmoni policëttë rivendosin ligjin dhe qëndroni pranë ushtrisë.

Një fjalim që kishte efektin e një dushi të ftohtë. Njerëzit u mbyllën nëpërshtëpia dhe tensioni i njerëzve në divizë është rritur shumë. E pësuan në kurrizin etyre dy grupe gazetarësh, një e stacionit gjerman PRO 7 dhe tjetri i BBC-së. Blindat


e ushtrisë iu prenë rrugën dhe më vonë i keqtrajtuan me akuzën se po jepnin lajmeqë po diskreditojnë imazhin e vendit. Megjithëse ndonjë oficer policie tregon shenjanervozizmi, në kryeqytet ende mbizotëron një klimë qetësie relative por me rrugëbosh, përveç ndonjë grupi agjentësh dhe ushtarësh të forcave speciale.

Parlamenti vendos të përdorë grushtin e hekurt (Corriere della Sera, 3 mars,Enrico Negretti)

Parlamenti i dominuar nga partia demokratike e presidentit Sali Berisha, kashpallur dje pasdite gjëndjen e jashtëzakonshme për një kohë të pacaktuar. Eshtëpërgjigjja dramatike ndaj ultimatumeve të lëshuara nga rebelët që kërcënojnë se dotë marshojnë nga Jugu mbi kryeqytet. Njoftime bëjnë të ditur për lëvizje tëkryengritësve që kanë arritur deri në Rrogozhinë, një lokalitet vetëm 60 km largTiranës. Ky lajm ka bërë që parlamenti shqiptar të marrë menjëherë vendimin përt ia besuar sigurinë e brëndshme ushtrisë. Me këtë vendim shërbimet sekrete kalojnënën kontrollin e Ministrisë së Brëndshme...

Lajmet ndërthuren mes tyre, disa vërtetohen e disa përgënjeshtrohen me njëethshëmri që sa vjen e rritet me afrimin e natës. Vonë pasdite u bllokuan transemtimetne gjuhën shqipe të BBC dhe VOA: sipas disa vëzhguesve , ky mund të jetë sinjalipër një ndalim të afërt për çdo lloj aktiviteti informativ për shkak të gjëndjes sëjashtëzakonshme. Studentët e Universitetit të Vlorës kërkojnë që Berisha të dekretojënjë qeveri teknike, por e përbërë nga të gjitha forcat politike. Duan gjithashtu qëkryeministri të mos vendoset pa u diskutuar me opozitën, dhe së fundi të mosrizgjidhet, siç parashikohet sot, nga parlamenti. Ndërkohë Fatos Nano ish-kryeministri socialist i akuzuar për korrupsion më 1992 është transferuar sot nëburgun e Tiranës. Mbahej në Tepelenë në Jug. Dikush mendon se midis Berishësdhe opozitës është arritur një kompromis: Nano mund të ishte pjesë e kësajmarrëveshjeje.

Berisha dërgon trupat për të mbytur revoltën - Kazerma të djegura, depo tëplaçkitura. Regjimi u mbyll gojën mjeteve te informacionit ( Corriere della Sera, 3mars 1997, Enrico Negretti)

...Dje pasdite Tirana ishte gjysmë e boshatisur. Policia ishte ajo që dukej mëshumë në qëndër, ku gjënden pallatet e pushtetit. Sheshi Skëndërbej, zemra ekryeqytetit, ku ngrihen krah njëra-tjetrës xhamia dhe kulla e sahatit e tipit venecian,ka parë momentet e tensionit më të madh, pas më shumë se gjysmë shekulliabstenie nën regjimin stalinist. Por dje, nga tërë ato Mercedes që qarkullojnë

nëpër Shqipëri (sa italianë e gjermanë mund ta gjenin këtu makinën e tyre të bukurtë vjedhur poshtë shtëpisë) vetëm disa syresh ishin ende në xhiro. Mbi të gjitha atotë marra me qera nga gazetarët. Dje aeroplani nga Roma ishte plot me kronistë,operatorë dhe fotografë nga gjithë bota. Kur migracioni i news force është kaq


masiv, kjo është shenjë që tregon se gjëndja në vend është afër kolapsit.Një kryeqytet i përfshirë nga frika, me njerëzit që nuk frekuentojnë më mijra

e mijra baret e vogla dhe kioskat, por që qëndrojnë brënda mureve të shtëpive dukeparë televizionin dhe duke u përpjekur të kuptojnë se cili do të jetë fati i tyre. Eshtëe qartë, se pas diktaturës së gjatë komuniste, në këto anë paqja është ende larg. Dhemjerimi është shumë i madh. Nuk ka kinema, as edhe zbavitje të tjera. Të shtunënnë mbrëmje duhej të organizohej një koncert, në Teatrin e Operas, ku do të luantenjë violiniste nga Kosova. Autoritetet e anulluan. Edhe ata pak qindra vetë qëmblidhen për të dëgjuar muzikën shihen me sy të keq. Shënjë e keqe edhe kjo. Dotë thotë se kanë ndërruar emrat dhe simbolet, por ka qëndruar e rrënjosur mirëkultura e dyshimit. Që këtej e tutje nuk do të bëhet më fjalë për të dalë në mbrëmje.Gjëndje e jashtëzakonshme dhe shtetrrethim. Çdo gjë po bëhet e padurueshme.Fqinji që deri dje të dukej si një mik i mirë, sot nuk është gjë tjetër veçse një njeri qëtë denoncon për çfarë t i shkrepet. Sigurisht ky popull i vogël e fatkeq nuk kishtenevojë për këtë ndalesë në mes të rrugës. Rrugë që shpresonte se të çonte nëdemokraci. Një demokraci ecën vetë nuk mund të mbrohet nga brënda me ushtri.

EVAKUIMI I TE HUAJVE NE VLORE

San Marco shpëton italianët - Blic në Vlorë, dy helikopterë shpëtojnë 36ikanakë (La Stampa, 4 mars 1997, Vincenzo Tessandori)

Janë shëndoshë e mirë. Në orën 16.20 Operacioni Vlora quhej i përfunduar.Kohëzgjatja: tetë minuta, as edhe një më tepër. Një ndërhyrje e shpejtë, dy helikopterëqë vijnë nga deti i kapin të tërë në befasi. Të 21 italianët sëbashku me 15 shtetasit evendeve mike tërhiqen nga Vlora ku po rrezikonin jetën. Në portin e mjegullës,

porti i mijra trafiqeve ilegale. Prej ditësh situata ishte bërë tepër e rëndë dhe, dukepranuar fare hapur pafuqinë e saj, qeveria e Tiranës kishte disa ditë që po përsëristeparalajmërimin: Të huaj ikni nga Vlora, jeni në rrezik .

Mirë që të ikësh por si? Nuk ngelej veçse një rrugë: ndërhyrja e shpejtë. Metë gjitha rreziqet dhe problemet që një operacion i tillë sjell pas. Sepse mjafton tëprishet një detaj, dhe çdo gjë shkon kot, siç iu ndodhi amerikanëve në shkretëtirëniraniane, kur provuan të lironin pengjet në ambasadën e Teheranit. Në të kundërt,nëse fati të ndih problemi është i zgjidhur. Fluturimi i famshëm i izraelianëve nëEntoba ka hyrë tashmë në histori, sikur të kishte ngjarë në një epokë tjetër. Dakort,Italinë nga gadishulli i Karaburunit e ndajnë vetëm 40 milje, pak më shumë se njëkërcim. Por një kërcim i rrezikshëm, nëse kihet parasysh se nga ana tjetër janë duketë pritur me armët gati. Atëhere nuk të mbetet veçse shpejtësia, çdo sekondë duhettë kalkulohet me saktësi, çdo hutim mund të jetë fatal.


ZGJEDHJA E BERISHES SI PRESIDENT DHE DJEGIA E KOHA JONE

Tirana vë në lëvizje tanket - Berisha i lë dorë të lirë ushtrisë ( La Stampa, 4mars 1997, Vincenzo Tessandori)

Eshtë momenti i qeverisë ky, që të luajë me letra të hapura nga frika sedikush po luan me pesë asa. Dje në orën 12.55 Presidenti Sali Berisha arriti tëzgjidhet përsëri dhe përkrahësit e tij bënë festë duke kaluar nëpër rrugët e qendrës eduke shkrehur automatikët. Në transmetim direkt TV dha lajmin e gëzueshëm sedeputetët, të gjithë të Partisë Demokratike, i kishin thënë po rizgjedhjes së tij me113 vota, 4 abstenuan dhe një ishte kundër. Natyrisht ishte votë e fshehtë. Gjatëceremonisë në parlament ishin të pranishëm numrat dy të diplomacive të akredituaranë Tiranë. Dhe ky sinjal nuk ka kaluar pa u vënë re nga Sali Berisha, që shikon menjë vëmëndje të ringjallur drejt Evropës, mbi të gjitha drejt Gjermanisë dhe SHBA.Sepse tanimë është e qartë: i vetëm presidenti nuk e hedh dot lumin. Edhe pse kavendosur të tregojë muskujt. Hapi i parë ishte kalimi i problemeve të rendit publiknën kompetencën e Bashkim Gazidede, 43 vjeç, ish docent i matematikës nëUniversitet, me origjinë nga Dibra, nga malet e ashpra të Veriut, musliman praktikantpor larg, thuhet, fondamentalizmit. Përshkruhet si një roje besnike dhe tepër ivendosur. Eshtë ai që vendosi të verë në lëvizje tanket. Ka dorë të lirë që kur kanëhequr nga detyra shefin e shtabit të përgjithshëm, i konsideruar si shumë i butëkundrejt gjallërisë gjakësore të qytetarëve të Vlorës dhe të rrethinave të saj. Gazidedefitoi gjithashtu edhe konkurrencën e Halit Shamatës, ministër i brëndshëm dhedrejtues i policisë. Urdhërat janë të qarta: armët e grabitura nga depot ushtarake nëtë gjithë vendin duhet të dorëzoheshin brënda orës 14 të ditës së djeshme. Nësedikush kapet me kallashnikov ose me pistoletë dhe nuk pranon ta dorëzojë atë, dotë qëllohet nga ushtarët. Tirana i ka varur shumë shpresat te ushtria, ndonëse dikushe vë në dyshim besnikërinë e saj , sepse, shpjegojnë, oficerët në kohën e EnverHoxhës ishin një kastë e privilegjuar, ndërsa tani ata i kanë humbur të drejtat e tyretë veçanta dhe janë të zemëruar....

Të hënën Koha Jonë nuk ka dalë, sepse të dielën në darkë pallati i vogël metre kate stil italian i viteve 30 ishte i shkretë. Në numrin e fundit të gazetës dukej njëtitull me gërma të mëdha Berisha i ka duart me gjak . Natën tjetër, tregojnë, nëorën 23 nja 20 vetë të veshur civilë me automatikë dhe radio në dorë, shkallmuangardhin në rrugën Qemal Stafa. Roja, Arben Tahiri nuk pati kohë as për të reaguar:e lidhin dhe e fusin në një furgon. Me armë fillojnë të qëllojnë kundër fasadës dhehyjnë në pallat. I vënë zjarrin katit të parë dhe shkatërrojnë kompjuterat dhe arkivin.Pastaj tërheqin zvarrë Arben Tahirin deri në Linzë, që është një kodër afër periferisë.Por disa prej agresorëve rrijnë aty të fshehur në makina që kanë qëndruar afërredaksisë. Kështu, kur arrijnë gazetari dhe shoferi i kapin dhe ata. Banditët, thuhetse kanë qënë banditët. Në kundërshtim me versionin e gazetarëve ka edhe një tjetërqë po merr udhë: për të mos dorëzuar artikujt, ata të Koha Jonë i kanë vënë vetëzjarrin letrave dhe artikujve dhe flakët më pas janë shpërndarë në të gjithë ndërtesën.


Thua të jetë e besueshme?

REVOLTA E JUGUT

Jugu ende po lufton - Rebelët kanë zaptuar aeroportet dhe tre qytete të tjera(La Repubblica, 11 mars 1997, Renato Caprile)

Në Shqipëri po vazhdon të qëllohet dhe të vritet. Si kurrë ndonjëherë. Zgjidhjae Berishës jo vetëm nuk i ka bindur rebelët që të dorëzojnë armët, por nxitishpërbërjen e ushtrisë. Rezultati është që fronti i revoltës është zgjeruar akoma mëtepër dhe tani është më pak se 100 km nga kryeqyteti. Natën e marrëveshjes ranënjëra pas tjetrës tre qëndra kyç të jugut shqiptar. Bëhet fjalë për Beratin-ku ka selinënjë nga bazat më të rëndësishme ajrore të vendit dhe nga u nisën të dy Mig-ët që mëvonë dezertuan në Itali- Përmet e Ãorovodë. Bilanci i përleshjeve është të paktën10 të vdekur (tetë nga të cilët vetëm në Përmet) dhe nja 20 të tjerë të plagosur. Portrazira ka edhe në Lushnjë dhe në Fier, ku dukej se situata ishte fare e qetë. Mepërjashtim të Korçës, që ende reziston, gjithë Jugu është tanimë jashtë kontrollit tëpushtetit qëndror. Asnjë nuk duket të jetë në gjëndje të ndalojë zemëratën ekryengritësve. As edhe Berisha, që dje qysh në orët e para të mëngjezit filloi takimetkonsultative për formimin e qeverisë së re të pajtimit kombëtar. Atëhere kush idrejton rebelët? Një vështrim në hartën e kryengritjes - praktikisht janë të gjithaqendrat më të rëndësishme nga pikëpamja strategjike- të bën të dyshosh se nukbëhet fjalë për një revoltë spontane, por më tepër për një plan ushtarak.Kthehetkështu makthi i Epirit të Madh dhe atëhere nxjerrin kokën skenare shqetësues tëshërbimeve sekrete të huaja të interesuar për këtë projekt dhe mbi të gjitha dallonnjë emër. Ai i Kiço Mustaqit, ish ministër i mbrojtjes i Enver Hoxhës, i gjykuar përgenocid dhe i strehuar më vonë në Greqi. Ka mundësi të jetë ai regjisori i madh irevoltës në Jug në një përpjekje për të bërë ndoshta një hap prapa në histori. Në këtësfond Berisha duket se është gjithnjë e më shumë i izoluar. Ushtria- prej 54 mijëushtarësh, sipas Insitutit ndërkombëtar të studimeve strategjike-, ndaj së cilës nukka patur shumë besë tani po i kthen krahët dhe në shumë zona iu ka dhënë armë dhemateriale të tjera kryengritësve.... Jo vetëm ushtria po ndërron flamurin, por edhesegmente të tëra të partisë dhe jo vetëm në Jug por edhe në Tiranë. Në këtë vënd memijra halle, tani duket se të tërë e kanë harruar shkakun e shpërthimit të trazirave, tëhollat, dhe duket se synojnë që të arrijnë fitoren e fundit: dorëheqjen e presidentit.

TRAZIRAT NE TIRANE DHE THIRRJET E PARA PER NDERHYRJENGA JASHTE

Në Tiranë komdandojnë bandat (La Repubblica, 14 mars 1997, RenatoCaprile)


Tashmë qëllohet gjithandej edhe nëpër Tiranë. Pranë pallatit të presidentit tëurryer, që thuhet se është arratisur, në periferi, por edhe nëpër rrugët e qëndrës dhepërgjatë bulevardit Deshmorët e Kombit ku kanë selitë e tyre zyrat dhe hotelet mëtë rëndësishëm të kryeqytetit. Një shkallëzim i papritur, që asnjë nga vëzhguesitndërkombëtarë nuk ishte në gjëndje ta parashikonte. E vetmja gjë e qartë është sedje në orën 16.45 shteti shqiptar u thërrmua zyrtarisht. Duke pranuar edhe në TVpafuqinë e tij për të përballuar krizën është lëshuar një komunikatë prej disa rreshtashkuptimi i së cilës ishte i tmerrshëm: Botë na ndihmo që të shmangim gjakderdhjen .Edhe Tirana tani është jashtë çdo kontrolli. Kanë sulmuar kazermat, kanë boshatisurdepot e armatimeve, bile kanë liruar me forcë të gjithë të burgosurit e burgut tëvjetër, dhe pikërisht këto ditë janë kthyer në shtëpitë e tyre lideri socialist FatosNano dhe ish lideri komunist Ramis Alia. Qyteti është si i vdekur. Aeroporti ështëmbyllur, porti i Durrësit është jashtë përdorimit pasi mijra vetë morën detet dukehypur mbi çdo gjë që mund të pluskojë. Perëndimorët ia mbathën në masë: italianë,amerikanë, gjermanë, austriakë, francezë, bullgarë, hungarezë, zviceranë. Të gjithëduke futur këtu edhe diplomatët. Rusët ishin më këmbëshpejtët, por shumë prejtyre mbetën mbi molo sepse nuk kishte kush t i merrte. Në Tiranë nuk ka më asushtri dhe as polici. Nuk ka më asgjë që t i shëmbëllejë shtetit. Vetëm banda qëveprojnë si të kenë qejf. Dyqanet dhe zyrat nuk i kanë hapur fare dyert e tyre,ndërsa bankat i kanë vënë në vende të sigurta depozitat e tyre. Asgjë nuk funksionon,njëlloj si në ditët më të zymta të ferragostos. Dhe vazhdimisht qëllohet. Tashmëvetëm disa sekonda ndajnë një shkrehje automatiku nga një tjetër. Qëllohet mearmë të lehta dhe të rënda. Nëpër male, në periferi, por edhe në rrugët e qëndrës kunuk ka më asnjë njeri që të paktën të bëjë sikur respekton ligjin.

Thuhet se Berisha i ka minutat e numëruara. Amerikanë, gjermanë, italianëkanë provuar ta bindin gjatë gjithë ditës së djeshme: Ik tutje, derisa ke kohë. Ti jeproblemi, duhet patjetër të gjesh një sebep . Por ai nuk ua ka vënë veshin. Dyfëmijët e tij - një djalë rreth të 14-ve dhe një vajzë 22 vjeç e martuar -, janë shpëtuarnga anija Palladio, por për Berishën askush nuk di asgjë. Në shtëpinë e tij në rrugaFortuzi dhe mbi pallatin e Brigadave, selia e presidencës së Repubblikës shqiptare,janë vendosur mitralozë të rëndë që u janë besuar një grushti njerëzish besnikë te tëcilët mund të mbështetet presidenti për të shkurajuar këdo që do të tentonte goditjene fundit.

Në orën 16.45 te ditës së djeshme, pas një dite apelesh dhe frike, ndodhi ajoqë nuk pritej. Akti i fundit i kësaj tragjedie të paralajmëruar e cila kishte paturepisode të ndryshme: rebelët e Jugut, marrëveshjet në anije, ndërmjetësimet edështuara italiane, qeveria e pajtimit kombëtar. Çdo gjë më kot. Ajo që ndodhigjatë natës i bindi edhe më skeptikët se vetëm një mrekulli do të mund ta shpëtonteShqipërinë nga shkatërrimi final. Kryeministri socialist i një qeverie që nuk qeverisasgjë Bashkim Fino filloi t i thotë botës : Jemi në prag të luftës civile, na ndihmoni .

...Kronika e ditës filloi me një lajm të keq: u mbyll aeroporti ndërkombëtar.Përgjatë 30 km që ndajnë Tiranën nga Rinasi, ku është aerodromi ndërkombëtar,mund të ecësh me 200 km/orë nëse nuk do të ishin gropat. Në fakt nuk asnjë njeri



në rrugë. janë zhdukur bile edhe post-blloqet, janë zhdukur edhe malësorët meautomatikë, që deri dje në Tiranë mbain rendin nëpërmjer terrorit. Ka vetëm njëpost-bllok pranë aeroportit. Nja 20 veta të armatosur, ndonjë në divizë, ndonjë civil,qëndrojnë para disa pengesave të vëna tërthorazi në rrugë. Në pistë vetëm njëdymotorsh i vjetër Antonov i Albanian Airlines dhe asgjë tjetër. Por rreth e qarkdëgjoje një koncert krismash.

Në orën 11 në Tiranë njerëzit vendosin të shkojnë të bëjnë pazarin . D.m.th.të shkosh të marrësh thasë me miell dhe grurë me të njëjtën teknikë që përdoretgjatë natës për të marrë armët nga depot. Hynin, askush nuk i ndalonte, dhe ngarkoninmbi makina, biçikleta, karroca të vjetra, dikush bile edhe mbi shpatulla , thasë tëtërë mielli dhe gruri, marrë nga depot e VEFA-s, asaj të zotit Alimuçaj, një ngabosët e skemave të parave të fituara shpejt, një nga shkaktarët më të mëdhenj të asajqë ka ndodhur deri tani. Në kombinat, një lagje periferike, më e varfër se kryeqyteti,gjithnjë gjatë kësaj nate tragjike të një prag-demokracie, është shtënë për orë tëtëra. Aty gjëndet një nga depot më të mëdha të qytetit. U boshatis brënda pak orëve,edhe fëmijët ngarkoheshin si mushkat duke mbajtur gjithfarëlloj armësh. E njëjtaskenë u zhvillua në Baar (?), ku ishin ushtarakët që ruanin depot ata që hapën portatdhe thirrën njerëzit që të vinin dhe të mërrnin municionet, pushkët dhe pistoletat.Me pak fjalë u boshatisën të gjitha depot. Me armë në dorë, adoloshentë dhe të rinj,vinin vërdallë nëpër rrugët e Tiranës.

FILLIMI I EKZODIT MASIV

Tragete, avionë, helikopterë, ikanakët pushtojnë Pulien (La Repubblica, 14mars 1997, Domenico Castellaneta)

Ora 13.50, dëgjohet alarmi i parë në Bari: një traget me dhjetra shqiptarë nëbord thuhet se është nisur nga Durrësi. Janë njerëz të armatosur , lajmëron Ma-rina. Anija zbulohet nga radarët tanë, ndërkohë që anija-amfib San Giorgio fillontë zhvendoset drejt ujrave ndërkombëtare: në bord trupat e Marinës së batalionitSan Marko . Eshtë dhënë urdhëri për të evakuar të gjithë italianët. Kjo gjë filloi

sapo mbrritën lajmet e para dramatike nga bregu tjetër i Adriatikut. TragetiGiorgios u sulmua në portin e Durrësit nga dhjetra persona të armatosur me leva,

shkopinj, e ndoshta edhe me kallashnikovë (nga plaçkitja shpëton trageti italianAnnamaria Lauro që mbulon rrugën Otranto-Durrës: kur një grup shqiptarësh

tentuan të hypnin në bord, komandanti mbylli portën kryesore dhe u nis me shpejtësi).Anija u muar në dorëzim nga mjetet e Marinës dhe u drejtua për në Otranto. Pastajvonë në darkë prefekti i Brindizit, Andrea Gentile, konfirmon mbrritjen: 50 shqiptarëdhe midis tyre 6 fëmijë.

Një det me shqiptarë- Me mijra të skeduar dhe të rrasur nëpër kapanone nepritje të një të ardhmeje (La Repubblica, 14 mars 1997, Mino Fuccillo)


... Në një palestër ndodhen nja 50 vetë. Djem 20 vjeçarë të veshur meuniformën e kaltërt italiane. Para tre ditësh kishin veshur një shqiptare. Nuk mundtë flasësh me ta, por nuk kanë asnjë sekret ushtarak për të të fshehur. Në cepin tjetërtë dhomës ndodhen oficerët. Ja pra historia e përmbledhur e Marinës dhe e shoqërisëshqiptare, e treguar nga një prej atyre që komandonin një anije ushtarake. Ka paturfatin e keq që të lindë në një cep të botës, por nuk e ka humbur atë fije dinjitet. Endjej veten këtu si një bastard, si një kafshë. Kam bredhur shumë nëpër Evropë, aqsa për të kuptuar se çfarë kërkojnë dhe çfarë filmojnë helikopterët dhe TV qëfluturojnë sipër nesh: mjerimin, dhe shthurjen. Mua nuk më pëlqen të kërkojlëmoshë. Kemi ardhur këtu për të shpëtuar ekuipazhin dhe anijet, jo vetëm për tëshpëtuar bythën tonë. A do të dish se çfarë po ngjet tani në Shqipëri? As vetë nuk edi dhe për këtë të garantoj. Po, edhe unë kam vënë para nëpër firma, ishte njëllojsikur të luaje bixhoz. Unë këtë e dija, por të tjerët jo . Ai do që të trajtohet siushtarak, dhe nuk i vjen mirë kur i tregohet mëshirë. Me krenarinë e tij të thotë sene italianët, edhe kur ata nuk janë të shëmtuar, të pisët dhe të liq, nuk mund t ikuptojmë dot veçse si qënie njerëzore të një cilësie të dorës së dytë. Pyetja mbi tëardhmen e tij, e thënë si nëpër të a do të rrish apo do të ikësh? nuk ka asnjërëndësi për të . Me një ironi të hidhur të thotë: Mbase më do NATO në marinën etij...

Po i ndihmojmë por kanë shumë pretendime- intervistë me kryetarin ebashkisë së Barit, Simone Di Cagno Abbrescia. (La Repubblica, 18 mars 1997)

Iu bërtet sepse nuk donin të rregullonin krevatët. Po sepse krevatët duhet t imerrnin vullnetarët dhe ata të komunales, sepse burrat nuk lëviznin vendit. Në atëmoment ngrita zërin me qëllim që të paktën të sistemonin çarçafët . Simone DiCagno Abbrescia. kryetar bashkie i Barit, sapo është kthyer nga klubi sportiv i SanGirolamos ku ka shoqëruar 50 refugjatë shqiptarë për të bërë dushin. Komuna -shpjegon ai - ka blerë gjithshka, që nga peshqirët e deri te ndërrimi i të mbathurave.Po bëjnë vërtet shumë. Komunalja po punon pa ndërprerje, dhe të gjithë bashkë meta, por...

Por?- Historia e krevatëve është domethënëse: burrat kanë pretenduar që të ishin

vullnetarët që t i transportonin ato ndërsa gratë nuk donin as të rregullonin çarçafët.Ka ndodhur ndonjë gjë tjetër?- Asgjë me rëndësi, por ... Pothuaj të gjithë ankohen për makaronat, ka nga

ata që nuk duan të hanë as tortelini, dikush tjetër pretendon që të ketë në panineedhe proshutë... Me pak fjalë nëse ndonjë nga organizatat e vullnetarëve ka ndonjëankesë, patjetër që do ta ketë një arsye.

Keni frikë për dhunë?- Nuk besoj. Pastaj nga kontaktet që kam pasur me shqiptarët kam krijuar

bindjen e plotë se të gjithë kishin bërë në mënd të vinin në Itali dhe momentin e


parë të përshtatshëm që iu doli nuk e lanë t iu ikte kot. Problemi i të ashtuquajturësluftë civile nuk ekziston, ai është vetëm sebepi. Kjo nuk do të thotë se nga ana jonëtë mos jepet ndihmë. Por kjo të pritet jo vetëm nga ne.

Në Itali për të qëndruar - Shqiptarët nuk janë të arratisur: janë emigrantë(La Repubblica, 18 mars 1997, Mino Fuccillo)

... Tani për tani të tërë në mol. Në fillim kalojnë gratë dhe fëmijët dhe këtudisa nga shqiptarët sheh se sa e vështirë është ndarja, disa belbëzojnë, po askushnuk merr mundimin të protestojë. Përkëdhelje nga infermieret për fëmijët, ndërsanjerëzit në divizë tregojnë me gratë dhe vajzat një xhentilesë të sëkëlldisur. Duhettë hapin çantat dhe një qen-ujk që kërkon drogë. Të tëra duhet të rrinë në një cep.Tani zbresin burrat, pothuaj të gjithë të shoqëruar nga policët, kontrollohen mëimtësisht një e nga një. Pastaj në rresht për dy, urdhëra që bien pak erë ushtri. Dheata që u buzëqeshin të gjithëve. Prapë dërgohen sipër shkallëve në rresht, pak simysafirë dhe pak si të burgosur. Duhet të japësh emrin, të marrësh çantën me ushqimedhe prapë poshtë ku të pret autobusi kësaj radhe për në destinacion, Ascoli Piceno.Në më pak se një orë çdo gjë duket së ka mbaruar. Por përkundrazi sapo ka filluar.Një nga ata që i ka gjetur në det tregon: Këtu në Brindizi mbajtëm 600 nga ata të1991. Tani asnjë prej tyre nuk punon më, janë njerëz që nuk duan të punojnë .Ndoshta ekzagjeron, por askush përreth nuk e qorton, ajo e tija nuk është një protestëksenofobe, është një konstatim i hidhur që e bën ndërsa i ndihmon sërish me ëmbëlsi.

Të gjithë njerëzit e presidentit gjejnë strehim në Itali(Manifesto, 19 mars 1997, Guido Ruotolo)

Të enjten e kaluar Sali Berisha po përgatitej të ikte nga Tirana. Përmesambasadës së tij në Shkup, Presidenti i Shqipërisë kishte kërkuar azil politik nëMaqedoni. Kjo ndodhi të enjten që kaloi dhe kur lajmi mbrriti në ambjentet filo-presidenciale filloi ikja e madhe kryesisht për në Itali. Pikërisht të enjten, të dyfëmijët e Berishës i shpëtuan rrezikut kur zbarkuan në Bari nga një anije pasagjerëshdhe kur u morrën në dorëzim nga shërbimet tona të sigurimit. Pastaj, të premten,edhe ish-ministri i mbrojtes Safet Zhulali, arriti në Brindizi në bordin e një anijejetë vogël. Gjon Nikaj, deputet i Partisë Demokratike të Balldrenit (Lezhë), gjetistrehim në Ostuni. Por nga kjo anë e Kanalit të Otrantos kanë mbrritur edhe zyrtarëdhe agjentë të shërbimeve sekrete shqiptare.

Prapa kuintave të krizës shqiptare të këtyre ditëve është vënë në lëvizjediplomacia dhe shërbimet sekrete të mbarë botës. Një rol vendimtar ka patur Italia.Dhe kjo ndodhi deri pak orë më parë, kur në nivel europian u vendos që të mbështetejBashkim Fino, i cili është emëruar kryeministër qysh nga e marta tjetër.

Pra, Sali Berisha donte të ikte nga Tirana ndërkohë që të revoltuarit kishin


boshatisur të gjitha depot e armatimeve të kazermave shqiptare, dhe kur presidentiamerikan Bill Klinton u shpreh për dorëheqjen e presidentit Berisha. Në këtë pikëduhet të ketë pasur ndonjë traktativë me ambasadorin italian në Tiranë, Foresti. Tëdy fëmijët e presidentit imbarkohen në anijen Palladio , trageti i linjës që lidhDurrësin me Barin. Ndërsa me helikopterë qindra të huaj , por edhe shqiptarë,transferohen për në bordin e e anijes ushtarake amfib San Giusto (e cila do tëmbrrijë në Brindizi të premten në mbrëmje). Mbi 400 shqiptarë u transportuan nëkëtë mënyrë gratis nga marina jonë ushtarake. Cilët ishin dhe përse u evakuan ?Ndoshta shqiptarët ia dolën t t bindnin pilotët e helikopterëve për t i marrë ata mevehte.

Papritur, midis të premtes dhe së shtunës, Sali Berisha vendos të qëndrojëduke mbajtur ende në duart e tij frenat e komandës. Çfarë garancish ka marrë dhenga kush? Eshtë e vështirë të japësh një përgjigje, por një element tjetër i mozaikutshqiptar na ndihmon të deshifrojmë misterin. Kjo është sjellja, midis të mërkurësdhe së premtes së shkuar, e flotës ushtarake shqiptare për t u riparuar në portet esigurta pulieze. Kjo ndodhi kur, nga e shtuna e këtej, edhe anijet ushtarake u morënnga njerëzit në ikje e sipër.

Pra, fëmijët e Berishës, një ministër, një deputet, dhe njerëzit e shërbimevesekrete gjetën mikpritje në Itali. Një nga fëmijët e presidentit Berisha u soll po djembasdite në Tiranë me një helikopter ushtarak, ndërsa vajza e tij vazhdon të qëndrojëe strehuar në Romë. Dëshmitë e mbledhura nga ish-ministri i mbrojtjes Safet Zhulali,nga deputeti Gjon Nikaj dhe nga zyrtari i shërbimeve sekrete, përvijojnë një kuadërtë qartë: në ato orë dramatike, kur Berisha përgatitej të ikte, u përhap lajmi përqarkullimin e një liste të zezë , që mbante emrat e deputetëve, gazetarëve qërrezikonin të pësonin raprezalje. Shumë prejt tyre, duke patur frikë për sigurinëpersonale vendosën të gjejnë strehë gjetiu. Ministri i mbrojtjes Safet mbrriti nëBrindizi veshur me nje jelek anti-plumb.

Safet Zhulali gjeti strehim pranë një të njohurit të tij markexhan, sipërmarrësitbujqësor Romualdo Monaldi. Ai e ka pranuar vetë se më shumë se të njohur ekishte ortak në biznes. Sepse Safeti dhe kushedi sa të tjerë bashkë me të nganomenklatura berishiane kanë transferuar jashtë shtetit, mbi të gjitha në Itali, pasuritëe tyre. Por duke filluar nga e hëna, ish-ministri i mbojtjes u zhduk nga strehimi i tijmarkexhan dhe u transerua gjetiu, gjithnjë nën kontrollin e forcave italiane të rendit.Këto gjëra kanë të bëjnë më sigurinë e shtetit i është thënë shërbimeve tona të

sigurimit nga një zyrtar shqiptar i shërbimeve sekrete. Dhe kështu gjëndemi gjithnjëe më shumë të përzier në krizën e vendit të shqipeve.

Të shpëtuar nga shqiptarët(Manifesto, 19 mars 1997, Tommaso di Francesco)

I përkas një familje që flet gjithmonë për Shqipërinë. Arsyeja nuk qëndrondhe aq në ndonjë origjinë shqiptare. Puna është se njëri prej vëllezërve të nënëssime ka vdekur në Tiranë. Xhino ishte një i ri 23 vjeçar që në kohë paqeje punonte



si shofer trami në Romë. Ka vdekur në nëntor të vitit 1944 duke luftuar sëbashkume partizanët shqiptarë për të zënë pozicionet e komandës së Gestapos në Tiranë,ish-pallati i mbretit Zog. Sa hërë që shkoj në Tiranë, nëna më thotë gjithmonë që tëshkoj në vëndin ku u vra vëllai i saj.

Por kjo që shkruaj, në këto kohë të revizionizmit masiv , do të tingëllontesi një parashtresë personale pa kurrëfarë domethënieje nëse nuk do të shoqërohejme disa konsiderata që të vijnë në mënd kur sheh pamjet që shfaqen në TV mbizbarkimin e shqiptarëve dhe mbi pritjen tonë, që për të mos thënë ndonjë fjalë

tjetër, është e pahijshme.Rasti personal që tregova pak më sipër duhet parë i lidhur ngushtë më një

përvojë historike vendimtare për Rezistencën në Itali dhe, meqënëse u shfaq edhesi krizë politike e strukturës ushtarake italiane, tashmë konsiderohet si zanafilla eorientimeve të reja institucionale që i dhanë jetë republikës italiane dhe Kushtetutësdemokratike. Për këtë flet edhe një libër i bukur, dalë këto kohët e fundit, i AlessandroNatta, Rezistenca tjetër, mbi eksperiencën e përmbysjeve që ndodhën në ushtri pas8 shtatorit, e cila u përjetua në mënyrë dramatike nga shumë ushtarë italianë duke uinternuar në Gjermani.

Në Shqipëri pas 8 shtatorit e tërë ushtria italianë u shpërbë menjëherë. Mëshumë se 100 mijë ushtarë morën malet për t i shpëtuar reprezaljeve të ushtarëve tëWermahtit hitlerian ose të SS. Shumë prej tyre u vranë- e njëjta gjë ndodhte edhe nëGreqi me mizoritë e Cefalonisë, Leros dhe Coo. Në Shqipëri rreth 300 mijë ushtarëvendosën që të luftojnë në anën e partizanëve shqiptarë kundër fashistëve italianëdhe nazistëve gjermanë. Armë dhe furnizime të tëra, sëbashku me shumë oficerë,kaluan në anën tjetër. Lindi batalioni Gramshi dhe shumë brigada luftimi pak ashumë të lidhura me të, të cilat morën pjesë pothuaj në të gjitha betejat vendimtarepër çlirimin e Shqipërisë.

Ndërkohë që zhvillohej kjo eksperiencë e jashtëzakonshme, ishte një tjetërqë gjallonte në hije dhe që për fat të keq ka mbetur pothuaj e panjohur. Cili ishtefati, pra, i mijra e mijra ushtarëve italianë të shpërndarë nëpër qytetet dhe fshatratshqiptare? Shumë prejt tyre u kapën nga nazifashistët dhe u internuan në Gjermanidhe Poloni, shumë u vranë, por pjesa më e madhe u fsheh, u shpëtua dhe u ushqyenga fshatarët shumë të varfër shqiptarë duke vënë në rrezik edhe kokën e tyre.

Kur shqiptarët i shpëtuan italianët - qenë të njëjtët italianë që disa muajmë parë kishin bërë pjesë në trupat e pushtimit të vendit të tyre dhe shpesh herë ekishin vënë nën zjarr dhe hekur tokën e tyrë - ata dhanë fjalën e tyre dhe jeta eushtarëve tanë u shpëtua. I pritën jo në kampe pritjeje si mos më keq, por në shtëpitëe tyre, ndanin me ta atë pak bukë dhe djathë të freskët, i vinin të punonin me ta,duke i bërë njerëz të shtëpisë.

Eshtë pikërisht kjo që kujtojnë në fshatrat e largëta shqiptare, është kjo qëkujtojnë mijra e mijra italianë të mbijetuar, historia e të cilëve ndonëse nuk ështëshkruar ende, i ka pësuar qysh tani revizionimet. Italia zyrtare - aq më pak tani qëlegistët kërcënojnë me masa të ashpra kundër shqiptarëve dhe kur gazetat më tërëndësishme shkruajnë për rritjen e nervozismit edhe midis vullnetarëve italianë


- asnjëherë nuk e ka ndjerë borxhin e mirënjohjes.Mbetet një pikëpyetje. Si ka mundësi që mijra e mijra të varfër, fshatarë të

prapambetur shqiptarë të kenë shpëtuar po aq të rinj italianë të dëshpëruar, dhe taninjë komb prej 53 milionësh, që e mban veten për demokrat dhe që është në vendete para midis fuqive ekonomike botërore dhe që për më tepër ka përgjegjësi të rëndanë krizën shpërthyese të Shqipërisë, të mos dijë dhe të mos dojë të shpëtojë ata pakmijra të dëshpëruar dhe të vazhdojë ta paraqesë këtë tragjedi si dyndje keqbërësish ?

TRAGJEDIA E OTRANTOS

Manovra e tyre ishte absurde- Admirali Mariani: nuk kemi faj (La Stampa,30 mars 1997, intervistë me admiralin e marinës italiane Angelo Mariani)

... A ka mundësi që shqiptarët vetë të donin të bënin aksident për t i marrëpastaj e për t i çuar në Itali?

- Nëse kjo do të ishte me të vërtetë qëllimi i tyre ata thjesht mund të ishinhedhur në det dhe të merreshin si të shpëtuar nga mbytja.

Flitet për nja një qind veta në bord. Nëse kjo është e vërtetë, kur kemi parasysh34 të shpëtuarit dhe 4 të vdekurit e gjetur, atëhere duhet të ketë edhe dhjetra viktimatë tjera në fund të detit?

- E përjashtoj. Ajo varkë nuk mund të mbante më shumë se 8 veta. Në kuvertëishin 30 persona. Në të kundërt me herët e tjera nga penxheret e vogla të nënkuvertësnuk shiheshin fytyra njerëzish. Mundet që dikush të ketë qënë edhe aty brënda, porpërmasat e varkës nuk do të lejonin kurrë më shumë se 100 persona. Jo, ajo shifërështë fryt i fantazisë.

Do të merren masa kundër komandantit Laudadio?- Përse duhej ta bënim? Komandanti ka vepruar siç duhej, me kujdesin e

nevojshëm në një rast si ky. Nga ana tjetër lëvizjet e tija janë ndjekur hap pas hapinga Roma.

Britma e fantazmave: Vrasës - I pamë me sy se si u mbytën fëmijëttanë (La Stampa, 30 mars 1997, Pierangelo Sapegno)

Vrasës, vrasës , bërtasin fytyrat e dhimbjes. Na ranë ata , këlthasin mëshumë. Ja një djalë 25 vjeç që nuk ka më fuqi për asgjë tregon me një zë të fikur Humba nusen dhe djalin tim. Kishte vetëm 2 muaj dhe e pashë me sytë e mi se si umbyt para meje .

Në orën dy të natës merret vesh tragjedia e anijes së vogël që u fundos 25milje larg nga Otranto, sikur të ketë qënë e shkruar që të ndodhte kështu. Edhe përpritjen e atyre që ëndërronin një jetë më të mirë për të gjithë dhe për të dashurit etyre, me shpresën e atyre që kishin mbërritur të parët, që ishin tashmë në anën tjetër


të botës, këtu ku puna të paktën shërben për të fituar jetën jo vetëm për të ikur ngasytë këmbët.

... Po ti pse shpëtove? e pyesin. Sepse bënte ftohtë dhe të gjithë njerëzit dhetë rriturit ishin sipër në kuvertë, për t iu lënë vendin grave dhe fëmijëve . Sigurishtt i dëgjosh kështu është një shfajësim që duket se është skandaloz: më të dobtit nukduhej të ishin rrasur në atë mënyrë që të rrezikonin jetën të parët. Veçse tani asgjënuk ka më asnjë kuptim.

KLIMA PERPARA OPERACIONIT ALBA DHE PERGATITJET E TIJ

Misioni në Shqipëri (Corriere Della Sera, 7 prill 1997)

Incidenti i të shtunës me kryeministrin Bashkim Fino, që u bllokua nga milicëtfilo-berishianë, rrugës për në Shkodër, ka treguar edhe një herë klimën e anarkisënë të cilën duhet të operojë misioni italian. Bile sipas TV shqiptar, popullsia kashtënë në dorë edhe substanca kimike dhe materiale radioaktivë gjatë plaçkitjeve tëdepove. Po dje dy veta u vranë nga armë zjarri, ndërkohë që një djalë u plagos sipasojë e shpërthimit ë një granate në Vlorë, qëndra e revoltës në Jug. Në përpjekjepër të zbutur tensionet, presidenti Sali Berisha njoftoi dje në mbrëmje në TV seështë duke përgatitur kushtetutën e re, me ndihmën e ekspertëve nga këshilli iEvropës. Projekti do të paraqitet shumë shpejt në parlament.

(më tej autori i këtij shkrimi boton një hartë të Shqipërisë duke treguaroperacionet antikrim dhe bandat kryesore që veprojnë në vënd)

[...] Laçi është objektivi kryesor i forcave speciale. Qysh prej tre ditësh teatëri larjes së hesapeve. Berati, kufiri i ri kriminal midis Veriut dhe Jugut. Qëndër egrabitjeve. Të paktën 150 banditë të lidhur me mafien shqiptare të emigruar tashmënë Itali. Vlora, 45 banda me të paktën 200 veta të armatosur, që është e lidhur memafien e skafistëve të Triportit. Kapua i frikshëm i tyre: Zani, me 4 vrasje dhe 50veta që i shkojnë pas. Bushat, qyteti ku u bllokua Fino. Pas kësaj prite qëndron luftamidis policisë sekrete të Berishës dhe njerëzve të Finos. Tirana, grupi më politik:vjedhje dhe atentate. I njohur si grupi Hakmarrja, janë nostalgjikë të sistemitkomunist. Rruga Tiranë-Elbasan, banda më e rrezikshme: 60 veta me mitralozë tërëndë, topa të vegjël dhe bazoka. Korçë, 2 banda rivale, 40 baditë, luftë për të paturkontrollin mbi qytet që po vazhdon prej dy vjetësh. Fier, betejë midis fshatarëvedhe një bande që kishte sulmuar Bankën e Gjirokastrës. Tregëtarët dhe bisnesmenëtpaguajnë deri 10 mijë $ që të mos rrëmbehen.

Kur historia përsëritet - Nëpër mitingje thërrisnin: Larg duart nga Haiti .Por tre vjet pas pushtimit USA nuk ka më kriminelë ( Corriere Della Sera, 7 prill1997, Maurizio Chierici)


Historia përsërit metaforat e saj. Sot Itali-Shqipëri dhe dy vjet më parë SHBA-Haiti. Të njëjtat zëra. Kundërshtime që ngjajnë me njëri-tjetrin: operacion irrezikshëm, nuk mund të ndihmojmë një president të korruptuar. Jo e të majtësradikale. Por edhe e të djathtës që dëshiron një grusht të hekurt. Në shtator të 94amerikanët po përgatiteshin të zbarkonin në Port-au-Prince. Klinton u impenjuapër të rivendosur rendin duke vënë në kolltuk presidentin Aristide, i cili u shtrënguatë arratisej nga bandat e armatosura të ushtarakëve që kishin qeverisur membështetjen e karteleve kolumbiane. Embargoja duhej t i priste krahët gjeneralitCedras dhe tonton makutëve të tij, por ai mbahej gjallë nga narko trafikantët: Haitiishte një trampolin fantastik në mes të Karaibeve. Një hallkë siç është Shqipëria nëAdriatik[...].

Zbarkimi i SHBA në fillim provokoi 16 viktima. Gjithmonë haitianë. Turmae zemëruar linçoi disa tonton. Një operator i CNN ishte aq afër turmës në atë mo-ment saqë disa pika gjaku i ndotën kamerën. Imazhet ngjallën protesta nga çdo anëe botës. E shihni? Zbarkim do të thotë dhunë. Ja prova. Kishim të drejtë që tëthonim jo[...] . Sot në Haiti demokracia e vërtetë mbetet vetëm një shpresë. Pornjerëzit votuan për Aristidin. Prania amerikane është reduktuar në një numërsimbolik. Krimet janë zvogëluar 100 herë. Tontonët ende rezistojnë, por sa e sapersona nuk janë vrarë dhe nuk kanë vdekur urie pas invazionit të asaj ditë të 19shtatorit 1994?

Ditari i ambasadorit: Përse Italia nuk lëvizi vendit më parë (CorriereDella Sera, 8 prill 1997)

Në verën e vitit të kaluar, ambasadori Luigi Vittorio Ferraris, profesor nëUniversitetin Luiss, u emërua nga qeveria italiane përfaqësues i posaçëm dhe ungarkua me një detyrë shumë delikate: të bënte që të rifillonte dialogu midis shumicësdhe opozitës së goditur nga parregullsitë e zgjedhjeve politike të 26 majit dhe tëgarantonte që zgjedhjet administrative ë zhvilloheshin në mënyrë të lirë dhe tëndershme . Numri i veçantë i revistës Limes boton ditarin e ambasadorit. Pomarrim një ekstrakt që i referohet rezultateve të bisedimeve bërë më 29 gusht 1996me të gjithë eksponentët politikë, të qeverisë dhe të opozitës.

Qysh nga këto bisedime, disa tregues dalin të qartë. Komuniteti ndër-kombëtar mund të bëjë shumë dhe Italia mund të ushtrojë me autoritetet dhe prestigjnjë rol që pranohet gjerësisht, edhe më shumë se çdo vend tjetër evropian dhe nëdisa aspekte edhe më shume se ai i organizmave ndërkombëtare. OSBE nuk është emirëpritur[...] Bashkimit Evropian këtu asnjë njeri nuk i referohet. Ekzistojnëparakushtet për një aksion italian në rresht të parë, dhe në momentin e duhur nëbashkëpunim me BE, por qysh në fillim është e këshillueshme që të veprohetparalelisht me SHBA, të cilat gëzojnë në Shqipëri të njëjtin prestigj si dhe Italiadhe qëllimet e së cilës janë të njëjta me tonat[...]

Nëse do Italia mund të jepte ndihmën e saj që hidheshin bazat e një dialogu


që duket se janë të një rëndësie urgjente. Përndryshe politika shqiptare rrezikon qëtë bjerë në një rreth vicioz, të zhytet në një lojë djallëzore akuzash dhe hipokrizishderi në atë pikë sa të krijohet një klimë negative për zgjedhjet e 20 tetorit: fituesit tëmos jenë kredibël dhe të humburit të mos pranojnë humbjen, duke iu drejtuargjykatësve ndërkombëtarë, sentenca e të cilëve do të shpejtojë krizën. Nuk mund tënënvleftësohet rreziku i madh që tensioni koniunktural i sistemit politik të degjenrojënë një krizë të sistemit, pasojat shkatërrimtare të së cilës jo të gjithë në Shqipëri ikuptojnë mirë .

Ambasadori Ferraris e kishte kuptuar drejt gjëndjen. Farnezina i dha të drejtë.Por Italia-nga qeveria te opozita, nga industrialistët te opinion maker - pritën derisa fati i Shqipërisë të konsumohej. Ambasadori nuk mund të mos pyesë: në janarmë kërkojnë informacione në kuadër të misionit parlamentar të fundit të këtij muaji,që tashmë do të gjejë një tension të ndezur nga falimentimet e para të firmavepiramidale[...] Jo gjithshka ka humbur për të gjetur një ekuilibër në Shqipëri. Pyesveten sinqerisht nëse kishte akoma hapësirë përpara se të përfundohej në dhunë,për të shfrytëzuar terrenin e bisedimeve midis partive të qeverisë dhe opozitës nëmënyrë që shkatërrimi finaciar të mos bëhej qysh në fillim arsye ndeshjesh dhekonkurrence dhe për socialistët një mjet për të dobësuar qeverinë, e dalë fituese ngazgjedhjet e tetorit .

Alba , prova e zjarrit për Jugun e Evropës- Opracioni ushtarak: përçarjetnë gjirine Bashkimit Evropian nxjerrin në vënd të parë vendet mesdhetare ( CorrieraDella Sera, 10 prill 1997, Andrea Bonnanni)

Dhe kështu më në fund, Italia do të jetë mbështetësja kryesore e një misioninë letër, fryt i një solidariteti mesdhetar (Franca, Spanja, Turqia), pak volontarizëmballkanik (Greqi, Rumani, Austri) me pjesëmarrjen simbolike të Danimarkës që,duke patur kryesinë e OSBE, e ndjen se duhet të bëjë detyrën. Ia vlen të shikojmë sepërse rendi i ri i organizatave më të mëdha ndërkombëtare nuk ka mundur osenuk ka dashur të mobilizohet, dhe si ka mundësi që dy kolosë si NATO dhe BashkimiEvropian, që janë në fazën e tyre të ekspansionit nuk kanë dashur të duken. Nëselinë e NATO-s, sondazhet e kujdesshme të Italisë u ndeshën me ftohtësinë eamerikanëve që nuk dëshironin të përziheshin në një operacion tjetër paqeje nëtokën evropiane. Vetëm disa ditë më parë administratës së Klintonit iu desh tëdjersinte jo pak për të bindur Kongresin që të aprovonte zgjatjen e misionit nëBosnje. Një vendim tjetër, aq më tepër kur sipas gjykimit të ushtarakëve nuk ekzistonnjë rrezik i menjëhershëm për përhapjen e trazirave tej kufirit, nuk kishte shumëmundësi për t u aprovuar. Në rritjen e hezitimit të Uashingtonit ndikoi edhe armiqësiae administratës amerikane ndaj regjimit shqiptar të Sali Berishës dhe pra mbi njëoperacion që, të paktën fillimisht, dukej se ishte i destinuar për të shpëtuar pushtetine tij të lëkundur.

Pasi u hoq mënjanë NATO, i mbetej Italisë të vendoste mbi opcionet


evropiane. Në këtë drejtim Roma gjeti menjëherë mbështetjen entuziaste të Francës.Parisi, duke parë indiferencën amerikane, pa te kërkesa për ndihmë që vinte ngaShqipëria një rast për t i dhënë më tepër kredo asaj shtylle evropiane të NATO-sqë përfaqëson një nga objektivat strategjikë të Shirakut. Evropianët mund të shkoninvetëm në Tiranë, me kapelen e Bashkimit Evropiano-Perëndimor, duke u mbështeturnë strukturat e NATO-s. Ideja gjeti menjëherë mbështetjen e Spanjës, të Greqisëdhe të Hollandës, që ka kryesinë e turnit të Bashkimit Evropian, disponibilitetin ePortugalisë, të Austrisë dhe të Danimarkës. Belgjika, e impenjuar ushtarakisht nëZaire, nuk ka paraqitur rezerva në parim. Por ajo që mund të ishte operacioni ushtaraki parë në historinë e Evropës u ndesh në dy pengesa të mëdha. Nga një anë Rusiadhe SHBA bënë presion që mos të nxirreshin jashtë lojës diplomatike dhe kështukëmbëngulën që kriza shqiptare të vazhdonte të administrohej nga OSBE-ja. Ngaana tjetër Anglia dhe Gjermania kanë kundërshtuar me forcë çdo hipotezë për njëmision ushtarak evropian. Arsyet e armiqësisë angleze mund të zbulohen lehtë.Londra nuk ka ndërmënd të lejojë që Evropa të ketë një profil të fuqishëm në politikëne jashtme, mbi të gjitha nëse ky është i lidhur me një aspekt ushtarak. Më të vështirapër t u kuptuar janë arsyet e vetos gjermane. Sigurisht në një farë mënyre ata nukkanë dashur të irritojnë rusët e amerikanët. Por nga ana tjetër frika që të jenë tëpërfshirë në një aventurë ushtarake së cilës nuk i dihet mirë përfundimi ka paturndikimin e vet. Por ndoshta pas jo-së së Bonit qëndrojnë edhe arsyet që shkojnëthellë në kompleksitetin e marrëdhënieve italo-gjermane. Një mision evropiannën udhëheqjen e Italisë do të kishte ngritur prestigjin e vendit tonë, duke e bërë mëtë vështrië për të na përjashtuar nga Këshilli i ardhshëm i Kombeve të Bashkuaradhe, në fund të fundit, edhe nga bashkimi monetar. Aq më shumë në një kontekstku Gjermania do të ishte pashmangërisht në anë të operacionit. Eshtë më mirë përBonin, që t ia lerë Italisë misionin në letër , duke pritur për një debutim më serioztë Evropës në skenën ndërkombëtare dhe për një rast më të përshtatshëm kurvëmëndja të mos jetë kaq shumë e përqëndruar në Jug si në rastin e tanishëm.



Fundi i barbarisënga Luan Rama

...SUDA a dit: Je pars en vacance! et la nouvelle a fait l effet d une bombe àTirana. L Albanie tout entière s intèresse aux projets de départ d une gitane, pourtantmembre d une communauté connu pour son goût du voyage. Car le voyage deSUDA symbolise pour tous la fin des pyramides , une aventure qui a poussé les

Albanais, dépuis plusieurs annees sur les routes de l argent facile.

...Sudja tha: Po nisem për pushime! - dhe ky lajm pati efektin e një bombe nëTiranë. Tërë Shqipëria interesohej për projektet e nisjes së një ciganeje, anëtare enjë komuniteti të njohur për shijen që kanë për udhëtimin. Dhe kjo sepse udhëtimii Sudes simbolizonte fundin e gjithë piramidave , një aventurë që i shtyu gjithëshqiptarët, që prej disa vitesh, drejt rrugëve të fitimit lehtë të parasë .

Le Monde , janvier

... La situation est très calme. La restitution des fonds a commencé. Il y a eudifferents catégories de manifestants. Certains étaient des fanatiques ex-communistes, d autres étaient des gens qui, après avoir commis une erreurd investissement, n ont pas eu le courage de prendre leur responsabilités...Lesfondations en fallite étaient souvent de farouches adversaires du Parti démocratique.La police albanaise a vraiment réagi d une manière digne d un pays et d une sociétédémocratique...La démocratie albanaise a fait des grands progrès. L albanie c est lepays qui a la plus forte croissance économique en Europe.

...Situata është shumë e qetë. Kthimi i parave ka filluar. Ka patur kategori tëndryshme manifestuesish: disa ishin fanatikë ish komunistë; të tjerët njerëz, qëpasi bënë gabimin që investuan paratë, nuk patën kurajon të mbajnë vetë përgjegjësipër këtë...Shpesh, shoqëritë e falimentura kanë qënë kundërshtare të egra të PartisëDemokratike. Policia shqiptare ka vepruar vërtet në një mënyrë të denjë për njëvend me një shoqëri demokratike. Demokracia shqiptare ka bërë progres të madh.Shqipëria është vendi me rritjen ekonomike më të lartë në Evropë

Le Monde , février, Interview avec S.Berisha

Këto që po bëtojmë janë shënime që Luan Rama i ka mbajtur në Francë duke ndjekurshtypin e huaj, veçanërisht atë francez me qëllim përgatitjen e një libri të cilin kandërmend ta titullojë Liria hipotetike dhe fundi i barbarisë.


...Un jour nous avons vu arriver l un après l autre tous les députes du Parlementqui venaient retirer leur argent de Gjalica , et bien sur on leur a rendu. Le lendemain,Gjalica fermat ses portes.

... Një ditë ne pamë të mbrijnë njëri pas tjetrit deputetet e Parlamentit që vinin tëtërhiqnin paratë e tyre tek Gjalica dhe sigurisht atyre ua dhanë. Të nesermen,Gjalica i mbylli portat e saj .Reuter , Mars

...L insurrection albanaise a en effet commencé par les manifestations pacifiquesdes certaines de milliers d épargnants ruinés par la fallite de fonds pyramidaux .Le parti au pouvoir était ouvertement sponsorisé. C est la brutale répression par lapolice secrète , qui a provoqué la rouée des citoyens sur les stocks militaires...

...Kryengritja shqiptare në fakt filloi me manifestime paqësore të qindra mijradepozituesve të rrënuar nga falimentimi i fondeve piramidale . Partia në pushtetishte sponsorizuar në mënyrë të hapur nga to. Ishte shtypja brutale e policisë sekreteqë provokoi vërshimin e qytetarëve drejt depozitave ushtarake...

Liberation , mars

...Les crépitements aussitôt, décourageant un avion d Olipmyc Airways d atterrir.Depuis, l aeroport est désormais fermé .

...Kërkëllimat e armëve automatike filluan menjëherë, duke bërë që një avion iOlympic Airways , nga frika të mos ulet, dhe që nga ai moment aeroporti është imbyllur

Liberation , mars

...Ce que je n ai pas osé imaginer dans mes pires cauchemars est en train de seréaliser , - dit un jeun Tiranois. C est le chaos, je ne parviens pas y croire... Tiranaa vecu, vendredi 14 mars, au rythme des pillages et des évacuations d étrangers....LesAlbanais se sont retranchés chez eux, tandis que les rues de la capitale et les routesde campagne sont devenus un royaume pour les fous de la gâchette et les agentsnerveux de la police secrète. La frenesie du pillage s est emparée des émeutiers, quine s attaquent pas encore aux maisons et aux magasins privés...

...Ajo ç ka nuk kam guxuar të shoh dhe në endrat më të këqija, tashmë porealizohet,- thotë një i ri tiranas. - Eshtë kaos, as që nuk më besohet . Tirana përjetoitë premten, më 14 mars, ritmin e bastisjeve dhe të evakuimit të të huajve...Shqiptarëtjanë mbyllur nëpër shtëpitë, ndërkohë që rrugët e kryeqytetit dhe ato të fshatravejanë shndruar në një mbretëri për të çmëndurit me gishtin në këmbëz dhe për


agjentët nervozë të policisë sekrete. Furia e bastisjeve ka pushtuar manifestuesit qënuk sulmojnë ende shtëpitë dhe dyqanet private .

Le Monde , mars

...On assiste au renversement d un regime, non pas une monarchie ni un empire,mais un Etat policier financé par le crime organisé et la contrebande orchestrée parle gouvernement au nom de l économie de marché. Un peuple s est levé, et il emporteavec lui ses politiciens, leurs voix se perdant dans le tumulte alors que le troupeauhésite quant à sa destination finale. Mais quand il aura pris cette décision, il choisirales voix qu il souhaitera entendre. Les Albanais se dirigent vers un avenir meilleur.S ils y parviennent, un jour ils seront fiers de ce qu ils font aujourd hui.

...Po asistojmë përmbysjen e një regjimi, jo të një monarkie dhe as të një perandorie,por të një shteti policor të financuar nga krimi i organizuar dhe kontrabanda eorkestruar nga nje qeveri, në emër të ekonomisë së tregut. Një popull është ngriturduke marrë me vete politikanët e vet, zërat e të cilëve humbasin në turmë, ndërkohëqë vetë turma heziton për qëllimin final. Por kur ta marrë këtë vendim, ai do tëzgjedhë zërin që do të dojë të dëgjohet. Shqiptarët po drejtohen drejt një aveniri mëtë mirë. Nëse ja mbrrijnë, një ditë do të jenë krenarë për atë që bëjnë sot.

Courrier Intenational , ( The Independent ), mars

...Voyez Djemal: fils et petit-fils de détenus politiques, ce francophone à l éloquencethèatrale à lui-même passé au temps d Enver Hodja, huit ans dans le sinistre campde Spaç. Devenu chef de la police criminelle de Vlora, il retrouvera la prison sousBerisha pour avoir refusé d arrêter un collègue, innocent à ses yeux... Nous voulonsnotre argent, la paix, du pain, du travail... Liberté, égalité, fraternité. Les baricadesont surgi ici, comme en 1789. Moi je suis Jean Valjean . Et de déclamer, devant unauditoire ébahi, un poème de Victor Hugo à la gloire des communards.

...Vështroni Xhemalin: bir dhe nip të burgosurish politikë, ky frankofon me njëelokuencë teatrale, ka kaluar tetë vjet në burgun e tmerrshëm të Spaçit, në kohën eEnver Hoxhës. I emëruar kryetar i policisë kriminale të Vlorës, ai do të bjerë përsërinë burg, në kohën e Berishës, pasi refuzoi të arrestonte një kolegun e vet, i cili, përtë ishte i pafajshëm. Ne duam paratë tona, paqe, bukë dhe punë... Liri, barazi,vëllazëri. Barikadat janë ngritur ngado, si në 1789. Unë jam Zhan Valzhani . Dhepara një auditori të habitur, ai reciton një poezi të Viktor Hygoit në lavdi tëkomunarëve .

Express , mars,

...Duhet të kthehesh padyshim më 1917 në Rusi, për të gjetur shëmbullin e një


implosion d Etat, e ngjashme me atë që po shohim në Shqipëri. Kjo duhet ta bëjëRusinë e dalë nga kaosi i një regjimi totalitar, që të mendojë. Megjithatë diferencakryesore është se në Shqipëri nuk ka luftë. Njerëzit ende nuk po vriten mes tyre.

Gazeta Wyborcza , mars

...Il y a trois Albanie, explique un reporter local. Celle du président Berisha, quilimite à la capitale, Tirana. Celle des comités des rebelles dans les grandes villes duSud. Et puis le reste, aux mains des pillards et des voleurs.

...Ka tri Shqipëri, na shpjegon reporteri lokal: ajo e presidentit Berisha që kufizohetnë kryeqytet, në Tiranë; ajo e komiteteve të rrebelëve në qytetet e mëdha të Jugut,dhe e treta, ajo që mbetet, në duart e plaçkitësve dhe të hajdutëve.

L Evenement du jeudi , avril

... Kuçova.- Nere le pecore, le zampe delle galline, le acque del Lapardhica. Nerala disperazione degli operai che non avrano mai un lavoro e delle ragazze che nontroveranno mai un marito. Nero il futuro dei bambini che sparriscono per messi epoi ritornanno fin troppo adulti e raccontano in che mani lerce sono finiti. E ilpozzo nero dell Albania...

...Kuçova.- Te zeza delet, te zeza kembet e pulave dhe ujrat e Lapardhasë. I zideshpërimi i puntorëve që nuk do të kenë më një punë, dëshpërimi i vajzave që nukdo të gjejnë një burrë. E zezë është e ardhmja e fëmijëve që zhduken për muaj dhepastaj kthehen tepër të rritur duke treguar se në ç duar kishin përfunduar. Ky ështëpusi i zi i Shqipërisë...

Corriere della sera , aprile

...Les Occidentaux ont lancé hier une spectaculaire opération d évacuation de leursresortissants en Albanie, où le chaos et la panique gagnent du terrain d heure enheure. Après avoir écarté l hypothèse d une intervention militaire étrangère jusqu auhier matin, l Organisation pour la cooperation et la sécurité en Europe (OSCE)envisage l envoi d une force de police internationale .

...Perëndimorët nisën dje një operacion spektakular të evakuimit të shtetasve tëtyre në Shqipëri, ku kaosi dhe paniku fitojnë terren çdo orë. Pasi përjashtuan gjerdje në mëngjes, hipotezën e një ndërhyrjeje ushtarake Organizata e Bashkëpunimitdhe Sigurisë në Evropë ( OSCE) parashikon dergimin e një force të policisë ndër-kombëtare

Figaro , mars


...Pour la premier fois depuis 1945, la Bundeswehr a fait usage de ses armes sur unthéâtre d operations exteriers, en procédant à l evacuation par hélicopteres de 120personnes de Tirana

...Për herë të parë që nga vitit 1945, Bundesveri përdori armët në një teatëroperacional jashtë vendit, duke bëri evakuimin nga Tirana të 120 personave.

AFP , mars

...A Valona scoop su richiesta. I ribelli a dispozicione dei giornalisti per inscenaresparatorie: tutti davanti alla tole, in atesa del solito Valona show a base di croccantesparatorie, dichiarazioni bellicose e fumiganti reportage della prima linea di fuocodella guerra che non c é. E sono rimasti con una piva lunga cosi la solita,incomprensibile fumisteria politica italiana. - Siete della carta stampata?..E la télédove?...

Në Vlorë, skup i kërkuar. Rrebelët janë në dispozicion të gazetarëve për tëinskenuar breshëri: të gjithë përpara në grup në pritje të të vetmit Valona showplot breshëri dhe deklarata lufte e reportazhe plot tym nga vija e parë e zjarrit në njëluftë që nuk ekziston.-Jini gazetarë të shtypit?...Po televizioni, ku është?...

Il giornale , aprile

Tirana, cité de la peur...Le journaliste fait mine de rentrer téléphoner. Sa ligne est coupé depuis deux jours.Sultane monte sur la terrase et apostrophe les hommes: Que voulez-vous? Vousn avez pas honte? Réveiller de nuit tout un quartier!...-Tais - toi, vieille sorcière! Descends ouvrir, sinon je saute par dessus la grille!- ditl homme.- Si vous osez, nous saurons nous défendre! - et Sultane de balancer une dizaine debouteilles de verre vides sur l intrus en hurlant: Au secours! Au secours!L homme tire un rafale en l air...

Tirana, qytet i frikës... Gazetari bëri shënjë sikur do të telefononte. Por linja e tij prej dy ditësh është e

këputur. Sulltania u ngjit në tarracë dhe u thirri njerëzve poshtë: Ç kërkoni? A nukkini turp? E zgjuat gjithë lagjen!- Mbylle gojën, shtrigë plakë! Zbrit të hapësh derën, ndryshe do të kapërcej gardhin-tha njeriu. - Nëse ju do të kërceni, ne do të mbrohemi!- dhe Sulltania u hodhi njëduzinë shishesh bosh , duke klithur: Ndihmë! Ndihmë!Njeriu qëlloi një breshëri në ajër...

Figaro , mars



...Le couvre-feu a été instauré entre 20 heures et 7 heures du matin, et lesrassemblements de plus de quattre personnes ont été interdits. Des mesuresrestreignant la liberté de la presse ont été adoptées, notamment une censure avantparution. La publication d informations qui incitent à la violence contre la sécuriténationale sont interdite...

...Shtet-rrethimi u vendos nga ora 20 gjer në 7 të mëngjesit dhe grumbullimet e mëshumë se katêr personave janë të ndaluara. Masa që kufizojnë lirinë e shtypit janëadoptuar, veçanërisht një çensurë para botimit. Publikimi i informacioneve që nxisindhunën kundër sigurisë kombëtare , është i ndaluar...

Figaro , mars

...Berisha si dice abbia i minuti contati. Hanno provato a convincerlo per tutta lagiornata di ieri: americani, tedeschi, italiani: vai via, finché sei in tempo. Sei tu ilproblema, devi fartene una ragione . Ma lui non ha voluto saperne.

...Thuhet se Berisha i ka minutat e numuruara. Gjithë ditën e djeshme, amerikanët,gjermanët, italianët u përpoqën ta bindin: ik, sa ke kohë! Problemi këtu je ti, bëhui arësyeshëm! Por ai nuk deshi t ja dinte.

La Republica , marzo

Il y a quelque chose de Ceausescu dans la masque policé de cet homme tiré àquattre épinges, qui prend si bien la pose devant cet auditoire aux ordresl applaudissant debout.

Ka diçka nga Çaushesku në fytyrën-maskë të lëmuar të këtij njeriu gjithnjëprezentabël, që i merr pozat kaq mirë përpara një auditori, i cili në këmbë, duartroketnën urdhërat e tij.

Le Monde , mars

...Sacheggiati anche i musei di Tirana. Musei distrutti e siti archeologici depredati:approfittando del caos albanese, bande di criminali hanno razziato in tutto il paeseoggetti d arte et reperti di inestimabile valore. In particolare, il museo archeologicodi Durazzo, ricco di reperti greci, romani e proto-illirici é stato saccheggiato. Ancheil sito archeologico di Butrint, à sud, é stato percorso da bande che hanno rubato odistrutto reperti di grande interesse storico e artistico.

Janë plaçkitur dhe muzeumet e Tiranës. Muze të shkatërruar dhe qytezaarkeologjike të bastisura, ku bandat kriminale, duke përfituar nga kaosi shqiptar,kanë grabitur në të gjithë vendin objekte arti dhe zbulime me një vlerë të


paçmueshme. Në veçanti, muzeu arkeologjik i Durrësit, i pasur me zbulime greke,romake dhe proto-ilire, është bastisur. Po kështu edhe qyteza arkeologjike e Butrintitnë jug, ku bandat kanë vjedhur dhe shkatërruar zbulime me interes të madh historike artistik.


...Fermer les yeux n aura servi à rien aux Européens; même s ils n ont pas voulule voir depuis deux semaines, l Albanie explose. Les aigles sont devenu fous.L anarchie la plus totale a gagné tout le pays. Les marins désertent avec leurembarcations; les pilotes, avec leurs hèlicopteures; du nord au sud, les militairesouvrent les portes de tous les arsenaux avant de disparaitre dans la nature; les gardiensde prisons déverrouillent celles des cellules; chacun ou presque, a sa kalachnikov,sans trop savoir pour quoi faire, puisqu il ne reste plus un seul magasin ou un seulentrepôt à piller, plus un seul bastille a prendre...

...Mbyllja e syve nuk u shërbeu aspak europianëve, edhe pse nuk deshën t a shihninqë prej dy javësh, Shqipëria shpërtheu. Shqiponjat u çmëndën. Anarkia e plotëpushtoi vendin. Marinarët dezertuan me anijet e tyre, pilotët, me helikopterët etyre, nga veriu në jug, ushtarakët hapën portat e gjithë arsenaleve, para se tëshpërndaheshin nga të mundnin. Gardianët e burgjeve hapën qelitë. Pothuaj çdokush ka kalaçnikovin e vet, pa e ditur mirë përse i duhet, pasi nuk ka mbetur mëasnjë dyqan apo depo për tu bastisur, asnjë bastijë për tu marrë...

Liberation , mars

...Ils n ont pas besoin de Forpronu, mais de fraîche, d oseille, de grisbi. On pourraitdéjà leur racheter chaque arme 100 ou 200 dollars, pour les détruire aussitôt. Leministre italien de la Défense ne dit pas autre chose: Soldi, piu che soldati : dessous plus que des soldats!

...Ata s kanë nevojë për FORPRONU, por për para,të holla. Tashmë mund t ju akishim blerë çdo armë nga 100 apo 200 dollarë, për ti shkatërruar pastaj menjëherë.Ministri italian i Mbrojtjes nuk thotë më gjë tjetër veçse: Më shumë para, se saushtarë .

Canard Enchainé , mars

- Pourquoi ne prends-tu pas, toi aussi une kalachnikov? Qui va défendre ta maison? - On verra bien! - Mais sers-toi donc! Une arme, c est aussi de l argent!

- Comment ça? - Tu verras, le gouvernement ou l Europe, finira bien par nous racheter les fusils.

Et même s il ne le font pas, nous les vendrons à ces idiots de Serbes, de Macedoniens,de Grecs, qui, eux prennent les armes au serieux! Nous, on est assez intelligentspour ne faire que jouer avec..!


- Përse nuk e merr dhe ti një kalaçnikov? Kush do ta mbrojë shtëpinë tënde? - Të shohim njëherë! - Po merre pra një. Një armë është gjithashtu para! - Si kështu? - Do ta shohësh. Qeveria ose Evropa në fund të fundit do të na i blejnë armët. Poredhe nëse ata nuk e bëjnë këtë, ne ja u shesim atyre idiotëve, serbeve, maqedonasvedhe grekërve idiotë, të cilët armët i marrin seriozisht. Ne jemi aq të zgjuar për tëlozur me to!...

Figaro , mars

...Albania, terra di kalachnikov et di cannabis. Lo coltivano nei piccoli villaggiviccino Tirana, Fier, Lushnje, Valona, tra le montagne intorno Valona e nellecampagne nel cuore del paese, tra Elbasan e Berat...Quasi tutta la cannabis albanesefinisce sul mercato italiano...

...Shqipëria, tokë e kalaçnikovëve dhe e kanabis, të cilën e kultivojnë në fshatrat evogla pranë Tiranës, Fierit, Lushnjës, Vlorës, mes maleve rreth Vlorës dhe në fushatnë zëmër të Shqipërisë, midis Elbasanit dhe Beratit....Pothuaj i gjithë kanabisishqiptar përfundon në tregun italian...


...Albanie. Il faut traverser l enfer pour gagner le paradis. A Durrës, la mafia localecontrôle très efficacement les passages des clandestins et demande de 500 à 1000dollars par personne embarqué. Les mafiosi sément la terreur en mer, où il menacentles capitaines...

... Shqipëri. Duhet të përshkosh Ferrin për të mbritur në Parajsë Në Durrës, mafialokale kontrollon me shumë efikasitet kalimi e klandestinëve duke kërkuar 500deri në 1000 $ për çdo person që hypën në anije. Mafiozët mbjellin terror në det, kukërcënojnë kapitenët e anijeve...

France-Soir , Mars

...Una scialuppa di salvataggio del incrociatore americano Leyte Gult ha trattoin salvo venti albanesi alla deriva nell Adriatico. I naufraghi viaggiavano da cinquegiorni senza meta, stipati su un imbarcazione di soli otto metri di lunghezza, et datre giorni avevano esaurito le scorte d acqua e cibo. La Nassau ha gia a bordo 85albanesi salvati domenica dal naufragio di due imbarcazioni.

...Një barkë shpëtimi e kryqëzorit amerikan Leyte Gult ka shpëtuar njëzetëshqiptarë në dalje të Adriatikut. Prej pesë ditësh ata udhetonin pa pushuar, të ngjeshurmbi një anije prej veçse tetë metrash të gjatë dhe që prej dy ditësh i kishin mbaruar



rezervat e ujit dhe të ushqimit. Nassau ka tashmë në bordin e vet 85 shqiptarë që ika shpëtuar të djelën nga mbytja e dy anijeve .

Corriere della sera , marzo

...Tragedia nel canale d Otranto. Una motocannoniera albanese, carica di profughi,è stata speronata da una corvetta della marina italiana che tentava di blocarla ed èaffondata. Dramatico il bilancio. Tragedia annunciata...

...Tragjedi në kanalin e Otrantos. Një motokanonierë shqiptare e ngarkuar merefugjatë u mbyt nga një anije e marinës italiane që tentonte ta bllokonte. Një bilancdramatik. Tragjedi e paralajmëruar...


...Policia sekrete deperton gjer ne Pulie. Denoncimi i nje gazetari.Brindizi. Një tufë spiunesh kane zbarkuar: njeqind veta te SHIK-ut, sherbimit sekrette Berishes, te cilet keto javet e fundit kane perfituar nga anijet ne Adriatik per t ishpetuar rregullimit te hesapeve me rrebelet si dhe per te kontrolluar nga afer, janeqe jane, turmen e refugjateve. Perpara kishte vetem nje dyshim për këto OO7, portani eshte diçka më shumë. Mentor Nazarko, qe ka zbarkuar disa jave më parë nëPulie thote: Këtu në Brindizi më mbajne në vezhgim dhe me kanë kërcënuar!Deshen te dinin nese do te flisja!...


...Nous ne sommes pas des bandits communistes! Nous ne sommes pas desterroristes rouges! Nous sommes des gens simples, des chômeurs, des désespérés,révoltés contre un gouvernement qui nous a volé nos votes l an dernier et notreargent cette année.

...Ne nuk jemi banditë komunistë! Ne nuk jemi terroristë të kuq! Ne jemi njerëz tëthjeshtë, të papunë, të dëshpëruar, të revoltuar, kundër një qeverie që na ka vjedhurvotat tona vitin e shkuar dhe që këtë vit na vodhi paratë tona .

Le Monde , mars

...A Tirana, nel carcere degli orrori. Qui sono rimasti solo i topiCella 35: Drisa Bashkim, truffatore delle piramidi. Due metri per due. Cella 41:Ramiz Alia, ex presidente. Tre per due. Cella 48: Fatos Nano, leader socialista: dueper due. Cella 50: La zingara, Sudja. cella 55: Xhaferri, lo svizzero, altro geniodella truffa piramidale. Due per due.

...Në Tiranë, në burgjet e tmerreve: Këtu kanë mbetur vetëm minjtë . Qelia 35:Bashkim Driza, mashtrues piramidash. Siperfaqja: dy metra me dy. Qelia 41: Ramiz


Alia, ish president. Tri metra me tre. Qelia 48: Fatos Nano, lider socialist: dy me dy.Qelia 50: ciganja Sude. Qelia 55: Xhaferi, zvicerani, një lloj tjetër mashtruesish tëpiramidave. Dy me dy...

La Republica , aprile

...La kalachnikov se négociait à 25 F, selon Le Monde , 17 F selon France-Soir , qui raporte la fine anecdote d un client de restaurant à Tirana payant sonrepas avec une kalach , et recevant la monnaie sous la forme d un pistolet! Onsuppose qu il a laissé quelque balles comme pourboire.

...Kallaçnikovi shitej me 25 franga, sipas Le Monde , 17 franga sipas France-Soir , e cila tregon dhe anekdotën e një klienti në një restorant të Tiranës, që epagoi drekën me një kallaçnikov dhe që në vend të monedhave, mori kusur, njëpistoletë. Supozohet se i ka lënë ca plumba si bakshish .

Canard Enchainé mars

...Sali non ascolti mai gli altri, Sali parla lui e basta dice la sua gente. Il vechiolupo di Vuçitol é amico da una vita di Kadaré, il piu grande scrittore albanese.Eppure, lo stesso uomo, perfino nei discorsi publici al popolo schipetaro, si concedespesso il dialetto del nord, par esempio dice tovolina anziche tavolina , meskue anziche me sku . Camina a grandi falcate, petto in fuori e pancia in dentro,comme molti degli uomini di nord .

...Saliu nuk i dëgjon asnjëherë të tjerët, Saliu flet dhe mjaftë më thonë njerëzit etij. Ujku i vjetër i Vuçitolit është një mik i vjetër i Kadaresë, shkrimtarit më të madhshqiptar. E megjithatë, ky njeri, deri në fjalimet publike me popullin shqiptar, përdorshpesh dialektin e veriut, p.sh. ai thotë tovolina në vend të tavolinë , me shkuenë vend të fjalës me shku . Ai ecën me hapa të mëdha, gjoksin jashtë dhe barkunbrënda, si shumë nga njerëzit e Veriut.

Corriere della Sera , aprile

...Faillites, émeutes, insurrection, répression sanglante...L Albanie a plus d armesque d argent. Ex-communiste converti à la démocratie, le président albanais SaliBerisha n a jamais renoncé aux méthodes totalitaires qu il prétend dénoncer...

...Falimentime, revolta, kryengritje, shtypje e përgjakshme...Shqipëria ka më shumëarmë se se para. Ish-komunist i shndërruar në demokrat, presidenti shqiptar SaliBerisha, kurrë nuk ka hequr dorë nga metodat totalitare, të cilat pretendon se idenoncon...

Figaro Magazine , mars



... Presidential coups are for Latin America, not here...I am convinced I have friendsin the South...there is a silent majority...

...Këtu nuk ka grushte shteti anti-presidenciale si në Amerikën Latine. ..Jam i bindurse kam miq në jug.......

The Times , interview with S.Berisha, mars

...Ce gouvernement d union national, c est moi qui l ai proposé ...Ses groupes duSud, sont composés de vieux staliniens, d agents des anciens services secrèts,Sigurimi, de trafiquants et d hommes de la mafia. Ils terrorisent lapopulation...Depuis le debut de la crise, j ai recherché la voie la plus juste et la plusdémocratique. Telle était la requête de l Europe.

...Këtë qeveri të unitetit kombëtar isha unë që e propozova...Këto grupet e Jugutjanë të përbëra nga stalinistë të vjetër, ish agjentë të shërbimit sekret, Sigurimit, ngatrafikantë dhe njerëz të mafias. Ata terrorizonin popullin. Që nga fillimi i krizës,unë kam kërkuar rrugën më të drejtë dhe më demokratike. Kjo ishte dhe kërkesa eEvropës."Le Monde", mars, interview avec Berisha

...Non mi pento di nulla, e rimango al mio posto!- Insomma, lei non ha commesso alcun errore?- No, sono sicuro di non averne commessi.- E ancora convinto, dunque, che dietro la rivolta ci siano i communisti?- Convinto è dir poco, ho le prove. Tutto è stato pianificato a tavola. A Valona, nellasede di un partito politico dell opposizione. Era la vendetta per la sconfitta allepolitiche del maggio scorso. Un voto regolare, comme possono confermare Consigliod Europa e Italia... Ma occorreva qualche altra cosa: diffondere notizie falseattraverso giornali compiacenti come Koha Jonë e dire che i servizi segreti e lapolicia avevano sgomberato con la forza gli universitari in sciopero della famedall ateneo. Eco, il gioco era fatto. Bugie.

- ...Nuk pendohem për asgjë, dhe do të qëndroj në postin tim!- Por ju nuk kini bërë në fund të fundit ndonjë gabim?- Jo, jam i sigurtë se s kam bërë asnjë gabim!- Pra jini i bindur se prapa revoltave janë komunistët? - I bindur eshtë pak të thuash. Gjithshka ka qënë e përgatitur në tavolinë, në Vlorë,në selinë e një partie të opozitës. Ishte hakmarrja e humbjes politike në zgjedhjet emajit të kaluar. Ishte një votë e rregullt, siç e konfirmuan dhe Këshilli i Evropës dheItalia...Por u deshën edhe gjëra të tjera: lajmet e rreme përmes një gazete për t umishëruar si Koha Jonë për të thënë se shërbimet sekrete dhe policia , nxorrën me


forcë universitarët nga greva e urisë......kështu, loja u krye. Ishin gënjeshtra.La Republica , marzo, intervista con il presidente Berisha

...SHBA më urren sepse duan te na kolonializojne!Tirana. Helikopteret sollen me nxitim grumbujt e telave me gjëmba të cilat marinsati vune mbi hekura neper gjithe perimetrin e ambasadës. Çpo ndodh me ambasadenamerikane, e cila i ngjan ambasades se Saigonit? Fund i nje dashurie! I dashurisëmidis presidentit Berisha dhe amerikanëve...


...Albanie: 27 morts dans l explosion d un depôt d armes. Vingt-sept dont douzeenfants et deux femmes, dans les montagnes au Nord de Tirana. Nous ne voulionspas toucher à ces obus, a raconté une femme à l AFP, - mais des marchands sontvenus de Macèdoine et du Montenegro avec des camions. Ils ont promis de payer 5dollars le kilo de douilles en bronze . Le ministre de la Defense a denoncé cesmarchands de la mort , venus de l étranger.

...Shqipëri: 27 të vdekur nga shpërthimi i një depo armësh. Njezeteshtatë, nga tëcilët dymbëdhjetë fëmijë dhe dy gra, në malet në veri të Tiranës. Ne nuk donim tipreknim ato gjyle, - i tregon një grua AFP -së, - por erdhën tregëtarë nga Maqedoniadhe Mali i Zi. Ata na premtuan nga 5 dollarë kg e gëzhojës prej bronzi. Ministri iMbrojtjes, i denoncoi këta tregëtarë të vdekjes të ardhur nga jashtë.

AFP , avril

...Cresce in Italia l ondata anti-profughi: sono degli invasori!...A Genova,un gruppodi aderenti alla Lega Nord si e radunato davanti alla Prefettura con striscioni evolantini: Genova agli albanesi?...No, Grazie!

...Rritet vala anti-refugjatë në Itali: Janë invadorë!...Në Gjenovë, një grup anëtarëshi Lega Nord u mblodhën para prefekturës me pankarta dhe fletë-volante: - Gjenovashqiptarëve? ...Jo, faleminderit!


...L Italia ci hai deluso, é meglio l Albania. Tornano in patria i primi rifugiati.

...Italia na ka zhgënjyer, më mirë në Shqipëri. Kthehen në atdhe refugjatët e parëCorriere della sera , aprile

...Leka I-er en pays des marchands d illusion.Après cinquant-huit années d exil le fils du dernier souverain albanais est revenuau pays. Bien decidé à récuperer sa Couronne...


...Leka i parë në vendin e tregëtarëve të iluzioneve.Pas pesëdhjetë e tetë vitesh mërgim, biri i sovranit të fundit shqiptar, është kthyernë atdhe. Shumë i vendosur për të marrë Kurorën...

Figaro , avril

...In un freddo mattino che sembra d autunno, l Albania si sveglia con gran vogliadi Re... Alto, doppiopetto blu, camincia bianca e cravatta dei Lakers di Los Angeles,chissa forse anche quella in onore di un re che é alto 2.08 quanto Magic Johnson.Chaqir Elar, 62 anni, che viene da Scutari su quel piazale c é arrivato all alba. Lapolizia mi da un baffo - dice, - Non mi muovo da qui, nemmeno se mi ammazzano.Voglio vedere il mio re .

...Një mëngjes të ftohtë si të vjeshtës, Shqipëria u zgjua me një dëshirë të madhepër Mbretin... I lartë, me një xhaketë blu dopiopette , me këmishë të bardhë dhekravatë Lakers të Los Anxhelos, ndoshta dhe kjo për nder të një mbreti të lartë2.08 m Magic Johnson. Shaqir Elari, 62 vjeç, ka ardhur që në mëngjes në këtëshesh nga Shkodra. Policia më goditi - thotë ai, - por unë nuk lëviz që këndej, edhesikur të më vrasin. Dua të shoh mbretin tim.


...Alba, l aube: c est le nom de la mission internationale de paix qui devraitdébarquer en Albanie. De quelle aube s agira-t-il? , se demandent les 2200 soldatsitaliens qui en seront le fer de lance. Car dans certaines villes du Sud, on les attendau tournant, les Italiens, avec des inscriptions murales du genre Porca Italia .Jacques Delors, invité à un forum du quotidien la Republica à Rome, affirme: L indifference de l Europe envers le drame albanais est pour moi une blessure enplein coeur...

...Alba, agimi: ky është emri i misionit ndërkombëtar të paqes që duhet të zbarkojënë Shqipëri. Për ç agim bëhet fjalë , pyesin të 2200 ushtarët italianë që do të jenënë linjë të parë, pasi në disa qytete të Jugut, italianët i presin me mbishkrime nëpërmure, të llojit Porca Italia . Zhak Delor, i ftuar në një forum të së përditëshmesLa Republica në Romë, pohoi se Indiferenca e Evropës ndaj dramës shqiptare

për mua është një plagë mu në zëmër...Nouvel Observateur , avril

...Visite guidée des pyramidesPendant l insurrection, les affaires continuent. Imperturbablement, alors quel Albanie connaît une période de chaos sans pareil, l agence de voyages Explorator,continue d envoyer à des clients cet affriolant prospectus: Albanie.Le massif deCika pays des aigles.14 jours-8600 F.



Pays coupé du monde pendant cinquante ans dernière contrée d Europe ouverte auturisme, l Albanie reste une terre d authenticité unique point de rencontre desBalkans et de la Méditerranée. Ce pays est un véritable trésor que nous découvrironsau cours de ce voyage inédit.

Vizitë përmes piramidaveGjatë kryengritjes, biznesi vazhdon. Qetësisht, ndërkohë që Shqipëria njeh njëperiudhë të pashembullt kaosi, agjencia Explorator, vazhdon tu dërgojë klientëvetë vet një prospekt: Shqipëria. Masivi i Çikës, vendi i shqiponjave. 14 ditë- 8600franga.Një vend i ndarë nga bota gjatë pesëdhjetë viteve të fundit, një kënd i Evropës ehapur për turizmin, Shqiperia mbetet tokë me një autenticitet unikal, pikëtakim iBallkanit dhe i Mesdheut Ky vend është një thesar i vërtetë që ne do ta zbulojmëgjatë këtij udhëtimi të panjohur gjer më sot

Canard Enchainé , mars

Vademecum del soldatoBrindisi. - Buongiorno si dice miremengjes , ciao si dice tungjatjeta , cibo sidice ushqime , medicinali si dice ilaçe . Non sono moltissime frasi di interesseche i soldati italiani pronti a partire per missione Alba in Albania, dovrano imparare.Buttate le armi, per esempio, si dice hidhni armet , fermi o sparo, si dice ndaloose qellova , grazie , si dice faleminderit . Una legge del 1820 stabiliva che ladonna, sposandosi, portava per dote anche una pallotola perché ucciderla senzaessere arrestato...

Brindizi. - Buongiorno i thonë mirëmëngjesi , ciao i thonë tungjatjeta ,cibo , i thonë ushqimit , medicinali , ilaçeve . Nuk janë shumë frazat që ju

interesojnë ushtarëve italianë, të gatshëm për tu nisur për misionin Alba , qëduhet të niset në Shqipëri. Buttate le armi për shëmbull, do të thotë hidhniarmët , fermi o sparo , i thonë ndalo ose qëllova , grezie i thonë faleminderit .Një ligj i vitit 1820 përcaktonte që një grua e martuar duhej të mbante edhe njëplumb, me të cilin mund ta vrisje, dhe nuk arrestoheshe.


...Gli albanese sparano, la vedetta italiana risponde. E 767 clandestini devono faremarcia indietro, formare in patria e rinnunciare al sogno italiano, pero, a mitragliareun unita della Guardia Costiera. Un vero duelo in mare...La nave dei clandestini ètornata a Durazzo...

...Shqiptarët qëllojnë, vedeta italiane përgjigjet. Dhe kështu të 767 klandestinëtduhet të bëjnë prapa ktheu drejt vendlindjes dhe të heqin dorë nga ëndra italiane ,edhe pse mitraluan mbi një njësi të Gardës bregdetare. Një duel i vërtet në det...Anija


me klandestinët u kthye në Durrës...La Republica , qershor

...Tempesta sull ambasciatore d Italia a Tirana dopo la publicazione riservate telefoniche con il braccio destro del presidente Berisha. Si, é vero, quela é mia vocema i nastri sono stati manipolati - si difende l ambasciatore,- é un montaggiomalizioso della mia voce . A Roma pero si scatena la bufera .

Furtunë mbi ambasadorin e Italisë në Tiranë, pas botimit të bisedave të fshehtatelefonike me krahun e djathtë të presidentit Berisha. Po, është e vërtetë që ështëzëri im, por shiritat janë manipuluar , - mbrohet ambasadori, - është një montazhkeqëdashës i zërit tim . Ndërkohë në Romë ka shpërthyer......

La Republica , maj

...Pse avulloi endrra demokratike e Shqiperise?... Eshte e qarte se shqiptaret nuk kane me besim tek Berisha. Në fakt, shqiptaretsot, zor se shfaqin ndonje pershtatshmeri më të madhe për demokraci se sa shfaqenme 1991, pas dekadash nen diktaturen gati surrealiste të Hoxhes...Shqipëria duhetparë si një vend ku mohimi i parimeve demokratike dhe i te drejtave të njeriut kapenguar çdo nocion qytetarie dhe e te qenit shtetas.

The Christian Science Monitor , prill

...Explosion d une bombe dans un café au Tirana, frequenté par des sympathisantsdu P.S., faisant une vingtaine de blessées. Dans la soirée un autre explosion s estproduite à un arrêt d autobus, toujours dans le centre de la capitale, faisant au moins8 blessées...

... Shpërthimi i një bombe në një kafene të Tiranës, që frekuentohej nga simpatizantëtë P.S., duke shkaktuar nja njëzetë të plagosur. Në mbrëmje, një tjetër shpërthim ubë në një stacion autobuzi, gjithnjë në qëndër të Tiranës, duke shkaktuar të paktën8 të plagosur .

AFP , qershor

...Ora, il tiro è alzato. Il terrore in Albania arriva a Berisha. Il presidente intoccabile,superprotetto dai servizi segreti, ieri è stato vittima di un attentato. E rimasto illeso,il capo dello stato e il terrorista è agli arresti...

...Tashmë qëllohet edhe më lart. Terrori në Shqipëri arrin tek Berisha. Presidenti ipaprekshëm dhe i supermbrojtur nga sherbimet sekrete, dje ka qënë viktimë e njëatentati. Kryetari i shtetit nuk u prek ndërsa terroristi u kap...


La Republica , qershor

...Depuis les émeutes du mois de mars, l hostilité au président Berisha s est ren-forcée... Nous ne voulons plus des montagnards ignares à la tête du pays mais descitadins qui savent diriger les choses , resume l un d eux. Aucun n a peur d unevictoire du P.S que la propagande officielle du régime assimile à un retour descommunistes. Au contraire, la plupart sont prêts à voter pour les candidats de FatosNano... Selon la façon dont deroulera le scrutin et ses resultats se dessinera la mortpolitique de Sali Berisha ou le retour aux affaires de Fatos Nano...Berisha a garantiqu il gèlerait le sourire sur les lèvres de ses adversaires . Chacun se demande ceque cela signifie.

...Që nga revoltat e muajit mars, armiqësia ndaj presidentit Berisha ështëpërforcuar... Ne nuk duam më në krye të vendit malsorë të pagdhendur, por qytetarëqë dinë tu japin drejtim gjërave. - thotë njëri nga ta. Askush nuk ka frikë për njërikthim të komunistëve. Përkundrazi, shumica janë gati të votojnë për kandidatët eFatos Nanos....Sipas mënyrës se si do të zhvillohen zgjedhjet dhe rezultatet evotimeve, do tê përcaktohet vdekja politike e Sali Berishës apo kthimi në afere iFatos Nanos...Berisha ka garantuar se do t u a ngrijë buzëqeshjen në fytyrëkundershtarëve . Çdokush pyet se ç do të thotë kjo.

Le Monde , qershor

...Venerdi, una sessantina di pretoriani avrebbe abbandonato i ranghi della guardapresidenziale: assicurare la sicurezza del capo dello stato sarebbe diventato troppogravoso. Perche ci dobbiamo tenere sulle spalli i peccati degli altri? - avrebberospiagato, - non ne possiamo piu di versare il sangue delle gente .

...Te premten, nja gjashtëdhjetë pretorianë i kanë braktisur rradhët e gardëspresidenciale: të garantosh sigurinë e kryetarit të shtetit është bërë tepër e vështirë.Përse duhet të mbajmë mbi kurriz mëkatet e të tjerëve - janë shpjeguar ata, - nuk

mund të derdhim ende gjakun e njerëzve .La Republica , qershor

...Mr. Vranitzky a remarqué qu on ne pouvait pas appliquer des normes autri-chiennes, allemandes, suisses ou anglaises, à un scrutin albanais...En normesalbanaises, les violations des règles sont extrêmement courantes .

...Zoti Vranicki theksoi se në zgjedhjet shqiptare nuk mund të aplikoheshin normataustriake, gjermane, zvicerane apo angleze...Në normat shqiptare, shkeljet erregullave janë tepër të zakonëshme .

AFP korrik


Il s agit avant tout d un référendum pour ou contre Sali Berisha. Les Albanais ontdonc apparement voté contre l homme qui, il y a cinq ans, avait été l artisan de lachute du régime communiste, avant de sombrer dans une derive autoritaire. Laseconde transition, le passage d une situation anarchique au retablissement d unEtat de Droit, peut commencer , selon Fatos Nano. Ce dernier s est déclaré confiantde construire l avenir du pays sans Berisha .

...Para se gjithash bëhet fjalë për një referendum pro apo kundër Sali Berishës.Duket hapur se shqiptarët kanë votuar kundër këtij njeriu, i cili ka qënë artizan ishëmbjes së diktaturës dhe që pastaj shkau në autoritarizëm. Sipas Fatos Nanos, tranzicioni i dytë, kalimi nga një situatë anarshie në ndërtimin e një Shteti të sëDrejtës, mund të fillojë . Ky i fundit shprehet me besim për ndërtimin e së ardhmessë vendit, pa Berishën .

Le Monde , korrik

...Par ailleurs, les capacités de nuisance du président Berisha semblent aujourd huiréduites...De nombreux anciens responsables d Etat démocrates auraient quitté lepays au cours du mois dernier...Les contestations par le Parti démocrate, de touteune serie de résultats dans le sud, ou l efferverscece que les monarchistes essaientde susciter, en accusant les socialistes d avoir manipulé les resultats du référendumsur la choix entre la monarchie et république, risquent de n être rien de plus que descoups d épée dans l eau.

...Veç të tjerave, kapacitetet e dëmtimit nga ana e presidentit Berisha sot duket sejanë kufizuar...Shume nga ish drejtuesit e shtetit demokrat e kanë lënë vendin gjatëmuajit të fundit...Kundërshtimet e Partisë demokratike për shume nga rezultatet nëjug apo ethet e monarkistëve që përpiqen të ngjallin zhurmë, duke akuzuar socialistëtse kanë manipuluar rezultatet e referendumit në përzgjedhjen mes monarkisë aporepublikës, mund të jenë jo më shumë se goditje shpate në ujë.

Liberation , korrik

...Le fils de Zog a le visage sombre. Les épaules voûtées, le regard baissé, le roiLeka 1er écoute le ministre de la Cour royale réclamer la victoire volée desmonarchistes. Leka 1er a perdu son dernier espoir de reconquérir son royaume.

...Biri i Zogut ka fytyrë të trishtë. Me supe të rëna,me vështrim të ulur, mbretiLeka I-rë, dëgjon ministrin e oborrit mbretëror të kërkojë fitoren që u është vjedhurmonarkistëve. Leka i I-rë, ka humbur shpresën e fundit për të rifituar mbretërinë etij.

Figaro , korrik


Fjalorth e parulla popullore të ditëve të stuhishme.

- O Sali, o hajdut, paret tona ku i ke fut!- Poshtë qeveria!- Duam paret tona!- Ndal dhunës!- Sali, hajdut!- Ja të vdesim, ja të rrojmë, qeverinë ta rrëzojmë!- Moj Vlora me shumë derte, ti Skraparin e ke me vete!- O Sali o masat, do të nisim refugjat!- O Sali o diktator, po ta mbajti hajde në Vlorë!- O Sali o Sllobodan, paret tona ku janë!- Poshtë televizioni shqiptar!- Qeveri hajdute! - O Sali o legen, ke 6 vjet që na genjen!- Poshtë diktatura!- Duam bukë!- Poshtë Saliu!- Dorëheqje televizioni!- Neve kemi sheshin, Tritani ka preshin!- Lironi djemtë tanë! - Euronjuz, ti je bota!- Vlora, Vlora! Për mëmëdhenë!- Jo, Berisha!- Vlora! Vlora! Bjeri më të lumtë dora!- Kush i do paratë e tija, le të dalë nga shtëpia!- Poshtë Saliu, poshtë Enveri, të na rrojte Rrapush Xhaferri!



Nga shtypi amerikan

Bashkëpunëtorët e shefit shqiptar ia mbathin; të shtënat ndërpresinevakuimin e qytetarëve amerikanëve

nga Jane PERLEZNew York Times, 15 Mars, 1997

TIRANË, Shqipëri - Kolapsi i shtetit u përkeqësua në Shqipëri të premten,kur të besuarit e afërm të presidentit e braktisën vendin ndërkohë që qeveria dështoinë përpjekjet e saj për të çarmatosur bandat e grabitësve.

Shtetet e Bashkuara i ndërprenë përpjekjet për të evakuar amerikanët pasidy helikopterë që prisnin të merrnin familjet e mbledhura në një fushë të gjerë nërrethimin e ambasadës u qëlluan me armë. Sipas departamentit të shtetit në Shqipërika reth 2000 amerikanë. Deri në kohën e ndërprerjes qenë evakuar vetëm 408 vetë,tha Pentagoni, që i la amerikanët e shqetësuar të kalojnë edhe një natë tjetër në njëqytet të mbuluar me të shtëna qorre dhe plaçkitje.

Edhe Italia kreu një operacion evakuimi me helikopterë që u ulën në njëfushë sporti në qendër të qytetit dhe me aeroplanë që u ulën në portin rrëmujë tëDurrësit, qytet ky i Shqipërisë së Mesme. Njerëz të armatosur qëlluan në ajër. Njëhelikopter italian u godit nga një armë zjarri, por nuk u dëmtua seriozisht. Turmashqiptarësh të dëshpëruar, që donin të iknin, shtynë njëri-tjetrin drejt aeroplanititalian. Ushtarëve iu desh t i nxirrnin jashtë me forcë - tha një diplomat perëndimor.

Në kryeqytet, koalicioni qeveritar që presidenti Berisha u detyrua tëpranonte këtë javë, u përpoq pa sukses ta ndalonte kaosin. Policë mekallashnikovë u përpoqën të vendosnin pika kontrolli duke kërkuar që drejtuesit emakinave të dorëzonin armët. Por kishte vetëm pak pika kontrolli dhe nuk kishteshenja armësh të konfiskuara.

Qeveria e re i kërkoi gjithashtu policëve dhe oficerëve të ushtrisë, shumëprej të cilëve kishin dezertuar dhe disa ishin shndërruar në plaçkitës, të ktheheshinnë vendet e tyre. Thirrjet e tyre duket se në përgjithësi kaluan pa ua vënë kushveshin.

Megjithë thirrjet e Berishës për ndihmë nga vendet e tjera, duket se pakgjasë ka që vendet evropiane që dërgojnë trupa policie për mbështetje. Jamie Shea,një zëdhënës i NATO-s, i hodhi poshtë thirrjet e Berishës për ndërhyrje të NATO-sduke thënë: Problemi kryesor atje është se qeveria nuk gëzon besim.

Por edhe sikur Berisha të jepte dorëheqjen, do të kishte lënë një vakumpushteti. Në partitë e opozitës nuk ka liderë të qartë, dhe çdo pasues do të përballej


me detyrën e tmerrshme të shpëtimit të vendit nga një ekonomi e rrënuar dhe tëvendosjes së rendit në një vend me popullsi të armatosur.

Të premten pasdite, dy autoblinda të armatosura me shenjën policia tëshkruar në ballë, parakaluan poshtë e lart sheshit kryesor të Tiranës dhe përrethsheshit Skënderbej. Mbi to kishte nja tetë rreckamanë që tundnin armët automatikedhe shtinin. Ishte e pamundur të thoje nëse ata mbështesnin, presidentin, qeverinëe re, apo ishin pjesë e rrëmujës.

Anarkia mbrriti edhe në pjesën lindore të vendit, pranë kufirit maqedonasqë kishte qenë e qetë. Afro 10 milion dollarë duhan, një nga investimet më të mëdhanë Shqipëri, u dogj në vend pasi plaçkitësit rrëmbyen çka mundën.

Morën dyer, banja, gjithçka, tha Vebi Velia, pronari i fabrikës në Prrenjasdhe një nga biznesmenët më të shquar shqiptarë. Velia, i cili ka qenë kritik ndajBerishës, tha se ai ishte i shqetësuar se mos edhe qendra e tij katërkatëshe e biznesit,në zemër të Tiranës, do të plaçkitej.

Në Shkodër, 56 milje në veri të Tiranës, qendër e kulturës dhe edukimit, udogjën të gjitha institucionet qeveritare dhe u boshatisën të gjithë dollapet. U dogjselia e Shërbimit Sekret si dhe banka lokale.

Sipas Elsa Ballaurit, kryetare e një grupi të drejtash të njeriut, janë djegurgjithashtu edhe ndërtesat e një rruge historike të ndërtuara qysh në Mesjetë dhe tëkonsideruara pasuri kombëtare.

Qeveria e re e koalicionit detyroi të premten doroheqjen e Bashkim Ga-zidedes, kryetarit famëkeq të policisë sekrete. Gazidete kishte udhëhequr gjendjene emergjencës që e imponoi Berisha afro dy javë më parë.

Ndërkohë që vendi i tij kalon një kaos makthor sfiduesi Berisha duket senuk tundet, duke i injoruar kërkesat e popullit dhe të politikanëve që të japëdorëheqjen.

Ai e dërgoi djalin e tij 18 vjeçar Shkëlzen dhe vajzën 25 vjeçare Ardita nëItali me tragetin e fundit që nisej nga Durrësi për në Bari të enjten në mbrëmje,thanë zyrtarët italianë.

Të premten, ministri i mbrojtjes Safet Zhulali , gruaja e tij dhe vajza 14vjeçare ikën për në Itali nëpërmjet një anijeje që mbrriti në Brindizi, thanë zyrtarëtitalianë.

Një numër gardistësh të gardës kombëtare, që ruan presidentin, thanë se atapo përgatiteshin të iknin.

Një gardist nga Tropoja, krahina e Berishës në veri të Shqipërisë, tha se ai ekishte dërguar tashmë gruan dhe fëmijën në Greqi dhe do t i ndiqte këtë javë dukepërdorur pasaportën e tij dipllomatike.

Por Berisha nuk ka ndërment të ikë, tha zyra e tij e shtypit, sipas një lajmi tëtelevizionit italian. Ai ishte ftuar të merrte pjesë në bisedimet dipllomatike të kryeratë premten në bordin e një fregate italiane diku në brigjet e Durrësit, por duket senuk deshi të aventuronte edhe aq larg vendit, tha një diplomat italian.

Ndërkaq, kryeministri i ri 35 vjeçar, Bashkim Fino, anëtar i Partisë Socialiste,kryesoi delegacionin e qeverisë në një takim me ish-kancelarin austriak Vranitzky.


Vranitzky, që përfaqëson Organizatën e Sigurimit dhe BashkëpnimitEvropoan me qendër në Vjenë, tha, pas takimit, se vendet evropiane duhet të marrinparasysh idenë e dërgimit të forcave ushtarake dhe policore për të ndihmuarShqipërinë që të shuajë dhunën. Ai tha se shqiptarët e kishin bërë të qartë se ishin tëpaaftë për ta vendosur rendin vetë.

Por dipllomatët e NATO-s thanë se ata nuk do të donin të dërgonin ndihmëderisa një organizatë si ajo e Vranitzky-t të arrinte të gjente një zgjidhje politike.Nëse OSBE-ja do të përpunojë kuadrin e besueshëm të një zgjidhjeje politike të

krizës dhe do të bëjë një kërkesë specifike për NATO, psh diçka si monitorizimi imbledhjes së armëve, atëhere edhe mund të ndryshojmë qëndrimin tonë. tha njëzyrtar i NATO-s.

A e ka kuptuar apo jo Berisha tashmë se në ç gjendje të rëndë gjendet vendii tij? Kjo pyetje mbetet e hapur.

Një dipllomat perëndimor, burrë shtatlartë 51 vjeçar, me një fytyrë të kuqedhe me një zë të lartë dhe të shqetësuar, përshkroi një skenë të çuditshme të pallatittë presidencës të enjten. Ndërkohë që depot e armëve plaçkiteshin dhe qyteti pombulohej nga krismat, presidenti ishte krejt i vemuar në ndërtesën e tij të gurtëdukatëshe, tha dipllomati. Stafi e kishte braktisur.

Shqetësimi i parë i Berishës, tha dipllomati, ishte që të sillte trupa të huajaqë të shuanin dhunën e cila kishte shkatërrua një nga investimet më të çmuara nëShqipëri. Ne duhet të veprojmë sepse ata kanë djegur fabrikën e Coca -Colëscitoi dipllomati Berishën duke shtuar se presidenti i kishte thënë që fabrika e Coca-Colës në periferi të Tiranës ishte një nga investimet e pakta multinacionale nëShqipëri që ai, komunisti i konvertuar në kapitalist, e kishte shumë për zemër.

Në fakt, sipas rojes, fabrika ishte ende e paprekur dhe i kishte mbijetuarkatër sulmeve të njerëzve të armatosur.

Ja se si një president i rrethuar e lufton kaosin me kaos,

nga Lara SANTOROThe Christian Science Monitor, faqe 528 Mars,1997

TIRANË, Shqipëri - Si do t ia bëni me një kryengritje popullore që po ngjitetdrejt kryeqytetit?

Gjithnjë e më të shumtë janë ata që besojnë se përgjigja që gjeti presidentishqiptar Sali Berisha ndaj kësaj pyetjeje ishte fabrikimi i një kundërkryengritjeje tëmbështetësve të tij në Tiranë dhe në Veriun e Shqipërisë.

Në një Shqipëri të zhytur në kaosin e kryengritjes turmat e rebeluara të civilëvenuk e patën të vështirë të suleshin e të rrëmbenin qindra mijëra armë nga depot ehapura të armatimeve.


Në fillim refuzimi i ushtrisë për t u angazhuar në konfrontime u shpjeguame neglizhencën ndaj saj dhe pagat super të ulëta. Këta ushtarë marrin vetëm dydollarë në muaj, prandaj s kanë ndërmend të bëhen heronj. tha një dipllomatperëndimor kur civilët e armatosur, duke përfituar nga kaosi, pushtuan qytetin eGjirokastrës. Por tani ka gjithnjë e më shumë të dhëna se kryengritja, të paktënpjesërisht, ishte ideuar në Tiranë nga i fortifikuari Z. Berisha.

Duket se në Jug, ushtarakët e lartë në Sarandë dhe Tepelenë kanë marrëinstruksione të qarta për t i lenë civilët të marrin mijëra kallashnikovët - shumica etë cilëve gjenden tani në shtëpitë e shqiptarëve në të katër anët e vendit. Unë e dimirë se dyert e depove u lanë të hapura thotë Xhevat Koçia, një gjenerel në pensionnë qytetin e Jugut, Sarandë, i cili organizoi fazën e hershëme të revoltës pasi civilëtgrabitën depot e ushqimeve. Sipas meje një pjesë e kësaj që ndodhi ka qenë eorganizuar. Berisha donte që njerëzit të armatoseshin për të provokuar një kaos qëdo ta precipitonte gjendjen.

Ndërkohë që rebelimi po përhapej me shpejtësi drejt Tiranës, dhe rebelëtkërkonin dorëheqjen e Berishës si një nga kushtet për t i dorëzuar armët,Berisha, për të mbajtur situatën nën kontroll, duket se ka menduar t i kundërvihetkaosit me kaosin e krijuar nëpërmjet njerëzve të tij të SHIK- ut dhe të policisësekrete.

Një javë pasi Saranda doli jashtë kontrollit të qeverisë, një skenar identikndodhi në qytetin verior të Shkodrës. Civilë që ishin përgatitur për të sulmuar depoti gjetën ato të paruajtura.

Ne na kishin thënë se ushtarakët kishin marrë instruksione që t i linin depottë hapura thotë Xhejms Magan, një prift misionar katolik në Bushat, pesë milje nëjug të Shkodrës. Ajo që dinim me siguri shton ai, ishte fakti se nuk do të kishterezistencë. Njerëzit shkuan drejtë e në vend dhe morën armët.

Në Lezhë, rreth 15 milje në Jug të Shkodrës, Marku, një i ri që mori pjesë nëshpërthimin e depos ushtarake afër Manatisë, tha se dyert e depove ishin të hapura.Kishte disa ushtarë aty rrotull, por ata ikën menjëherë.

Sulmi në Manati, shton Marku, ishte organizuar në mënyrë të çuditshme.Unë ndalova tek stacioni i benzinës në orën tetë pa një çerek. thotë ai aty mëthanë menjëherë se për në orën tetë ishte organizuar sulmi mbi depo prandaj duhejtë nxitoja. Shkova atje dhe fiks në tetë filluam të turremi drejt depove. Këto gjëranuk bëhen vetvetiu. Në ato çaste nuk na shkoi mendja, por tani mendojmë se kaqenë SHIK- u.

Sipas disa vëzhguesve, trazirat duket se kanë patur dy faza që i kanë lejuarBerishës të rrisë kontrollin dhe ndoshta të shtyjë zgjedhjet e parashikuara për Qershor.

Faza e parë ka qenë lënia e një kryengritjeje spontane civilësh që të ndiqtekursin e saj duke i lejuar gjithë këta njerëz që të rrëmbenin armët. Në këtë fazëndoshta nuk ka pasur asgjë të planifikuar. Më shumë se gjithçka ishte një ndjenjëinstiktive e Berishës se kaosi i leverdiste thotë Ilir Gurakuqi, një gazetar dhekomentator i shërbimit të BBC-së. Faza e dytë ishte diçka më delikate sepsenënkuptonte gjetjen dhe armatosjen e mbështetësve të Berishës.


Në Tiranë iu shpërndanë armë Partisë Demokratike të Berishës dhembështetësve të tij. Pastaj cilitdo që donte të merrte një armë. Armët u shpërndanënë selinë e Partisë Demokratike thotë një burim dipllmatik perëndimor. Kagjithashtu të dhëna se ato janë shpërndarë edhe në vende të tjera në Tiranë.

Arben Puto, i cili drejton Komitetin Shqiptar të Helsinkit, thotë se ai ishteulur në zyrën e tij dy javë më parë kur një djalë i ri erdhi me vrull dhe kërkoi të flisteme dikë aty. Ishte shumë i tronditur. E pyeta se ç kishte ndodhur dhe ai më tha sedisa persona, ose agjentë të SHIK-ut ose njerëz të Partisë Demokratike, kishin ardhurnë zonën e tij në Tiranë dhe po shpërndanin armë. Më tha se ne duhej të bënimdiçka lidhur me këtë. Ai refuzoi të më tregonte emrin sepse kishte frikë.

Fakti se asnjë ndërtesë qeveritare, asnjë zyrë apo studio e medias e kontrolluarnga shteti nuk u sulmua apo nuk u dogj e përforcon pikëpamjen e shumë vëzhguesvese Berisha është ai që kontrollon civilët e armatosur që patrullojnë rrugët e Tiranës.Dhe, ndërkohë që rebelët e Jugut vazhdojnë të kërkojnë dorëheqjen e Berishës, njëkërkesë e tillë nuk është dëgjuar të vijë nga Veriu.

Duket se kaosi ka punuar, të paktën pjesërisht, në favor të Berishës. Kurkryengritja u shpërhap në periferi të Tiranës, shumë prej atyre që kishin kërkuarkokën e Berishës ngritën supet përpara pyetjes nëse vendi mund t ia dilte mbanëvakumit të pushtetit. Edhe lidershipi i partisë më të fortë rivale, Partia Socialiste,tha se Berisha ishte një e keqe e domosdoshme. thotë një vëzhgues perëndimor.

Sipas disa burimeve në Romë, vështirë se Berisha mundi të kontrollojëkrejtësisht kryengritjen. Sipas mendimit tim kishte një përkeqësim gradual tësituatës thotë një burim dipllomatik italian. Por në fund të fundit Berisha ështëende president, dhe qeverisë të kryesuar nga kryeministri Bashkim Fino i duhet tëtregojë se ka një farë kontrolli të rëndësishëm të situatës.

Ankthi anarkik i Shqipërisë

nga Misha GlennyNew York Times, 26 qershor 1997

TIRANË, Shqipëri - Kur gjendja e shtetrrethimit bije mbi mbrëmjen e Tiranës,heshtja fillon e thyhet nga të shtëna sporadike të cilat shpejt shtohen për të krijuarnjë simfoni kakofonike që luhet që nga pushkët italiane, deri tek mitralozatkundërajrorë kinezë dhe gjithçka tjetër midis tyre. Mëngjesin tjetër një qen rrugëshgoditet nga një prej Mercedeseve të panumërt që qarkullojnë nëpër rrugët e qytetitme gryka kallashnikovësh në dritaret e tyre.

Kafsha e gjorë tërhiqet drejt trotuarit duke klithur nga ankthi dhe tmerri.Asnjëri prej burrave të armatosur që kanë ndaluar për të surbur një kafe aty pranënuk ka gjendjen mendore apo enrgjinë për ta shpëtuar kafshën e mjerë nga vuajtajae saj. - qenit s i mbetet tjetër veç të jetojë me dhimbje të tmerrëshme orët e saj të


fundit pranë një grumbulli plehërash.Shqipëria nuk ka vdekur akoma, por është në agoni. Në një pjesë të vendit

shteti ka vuajtur atë që shqiptarët e quajnë shkatërrim .Në Vlorë, i ashtuquajturi kryeqytet i rebelëve, tre banda të armatosura luftojnë

për kontrollin e kontrabandës së drogës dhe të armëve. Kompeticioni i tyre gjakatare mban popullsinë e qytetit në një terror të pandërprerë.

Në zonat që policia e presidentit Sali Berisha i ka ende nën kontroll,Mercedesët, orët Rolex dhe shtëpi me kopshte të lulëzuara shënojnë humnerën etmerrëshme midis të pasurve dhe të varfërve. Politikanët kërcënojnë njëri tjetrinme krisma ferrësore dhe hakmarrje.

Të paktën 1500 veta janë vrarë për shkak të dhunës politike gjatë tre muajvetë fundit. Çdo ditë të tjerë vdesin gjatë fushatës elektorale. Në këtë atmosferë frikemendimi se zgjedhjet e së djelës mund të jenë të lira apo të drejta është mëse absurd.

Në Shqipërinë e mesme forcat paqeruajtëse italiane kanë deklaruar dy zonaindustriale, Cërrikun dhe Gramshin, si tepër të rrezikëshme për të hyrë. Atje s do tëketë as forca paqeruajtëse dhe as vëzhgues. Në verilindjen e largët, ku kundërshtarëte zotit Berisha, socialistët, kanë frikë se do të ketë manipulime, OSBE-ja ështëdetyruar të lerë boshllëqe të mëdha të pambuluara në punën e saj monitorizuese.

OSBE-ja po përpiqet me guxim të bëjë diçka në këtë zonë të vështirë, pornuk e ka kohën dhe mjete e mjaftueshme për këtë - organizata do të ketë 450 vëzhguesdhe mundësi për të patrulluar 4900 qendra votimi. 6000 trupave paqeruajtëse uështë dhënë nga Këshilli i Sigurimit të Kombeve të Bashkuara një mandat aq ipaqartë, saqë ushtarët janë të detyruar të rrinë e të shohin se si shpërbëhet vendi.

Zoti Berisha dhe mbështetësit e tij pretendojnë se destabilizimi kronik i venditështë krijuar nga një koalicion demoniak i komunistëve, banditëve dhe shërbimevesekrete të huaja. Por Z. Berisha dhe partia e tij e kanë qeverisur vendin me një lirithuajse të pakufizuar për pesë vjet. Tre vjetët e parë të qeverisjes së tij ai pati njëmbështetje të gjerë diplomatike nga SHBA. Ndonëse amerikanët u treguan të mënçurdhe u distancuan prej tij, Z. Berisha gëzon ende një mbështetje të konsiderueshmeevropiane, veçanërisht në Itali, por gjithashtu edhe në Austri dhe Gjermani.

Këtë javë ai dhe socialistët janë grindur mbi ligjin që do të bënte të mundurkontrollin e piramidave rënia e të cilave çoi në kaos. Kolapsi i pesë prej këtyrepiramidave këtë vit provokoi një dhunë të madhe dhe shkaktoi humbjen e 1.2 miliarddollarëve kursime. Furia e piramidave hapi gjithashtu një hendek të madh midisatyre që kishin dhe atyre që nuk kishin. Në një vend ku deri gjashtë vjet më parënuk kishte makina private mijëra Mercedesë nga taksitë e abandonuara dhe makinatë industrisë së vjedhjes, mbushin rrugët e Tiranës. Gangsterët kanë dalë në pah pasrrënimit duke krijuar atë që një ish-zyrtar e quan helmim ekonomik

Taksat dhe detyrimet doganore nuk mblidhen më. Nëse ndodh e pangjara qëzgjedhjet të sjellin njëfarë stabiliteti, do të duhen muaj të tërë reformash të rreptapër të vendosur institucione koherente ekonomike dhe administrative.


Situata është komplikuar edhe nga reagimi kontradiktor i komunitetitndërkombëtar. Pozita aktuale amerikane e një neutraliteti kritik është pa dyshimmë e preferueshme sesa mbështetja e fshehtë që Bashkimi Evropian po provon dheqë duket e papërshatëshme dhe e pashpresë se mund të japë ndonjë ndihmë përkapërcimin e krizës që ka pushtuar oborrin të tij të prapëm.

Disa vende si Britania nuk tregojnë as më të voglin interes për këtë problemtë jugut të Evropës. Kryeministri Toni Bler ka deklaruar se vitin tjetër samiti idemokracive të industrializuara duhet të fokusohet tek krimi i organizuar. Shqipëriaështë bërë një fushë e begatë vrasjesh, fushë e mbjellur dhe e korrur nga organizatatmë të egra kriminale të kontinentit. Italia dhe Greqia janë angazhuar seriozisht nëShqipëri, por qasja e tyre në shumë raste është shumë e njëanëshme.

Populli shqiptar po vuan tmerrësisht. Nëse kjo nuk është e mjaftueshme përta bindur Evropën që të dyfishojë përpjekjet e saj për të ndihmuar kthimin eShqipërisë në normalitet, të paktën zotit Bler i jepet mundësia të tregojë angazhimine tij në luftën kundër kartelave ndërkombëtare të drogës dhe trafikut të armëve qëpo e shkatërrojnë këtë vend të vogël.


ForestigasteZbardhje e plotë e kasetës me bisedat telefonike Foresti - Shehu botuar epjesëshme në gazetën Indipendent.

Foresti - ... po kjo do të thotë të mos të të punojë arësyeja (Berisha ka sulmuarashpër në një intervistë Komitetet).

Shehu - Po kush e tha këtë?Foresti - (I inatosur) E tha ai, ai, Berisha.Shehu - Në intervistë?Foresti- Po.Sheu - Televizorit apo radios?Foresti - Radios, BBC-së. Ishte ajo spanjollja.

(Shehu hesht dhe mërmërit diçka)Foresti - Mbeta vërtet i shokuar kur ma thanë. Nuk e dëgjova vetë, ma thanë.Shehu - Edhe unë nuk e kam dëgjuar. Puna është për atë komisionin... për t i

dhënë më shumë fuqi pushtetit lokal.Foresti - Mirë, mirë, më fal Tritan, ne këtë po përpiqemi të bëjmë. Por puna

është se kjo duhet bërë gradualisht. Nuk bëhet duke i qëlluar. Pastajs keni as mbështetje për t i qëlluar. Pastaj, edhe sikur të doni ta bëni këtënuk mund ta bëni. Pra, duhet durim, duhet një punë e hollë rithurjeje etj.Kurse të bësh deklarata të tilla do të thotë të rivesh në diskutimgjithshka; jo ta lehtësosh këtë lloj pune, por të bësh të kundërtën. Unëkam punuar shumë me komitetin e Vlorës. Arrita t i çoj në pozicioneshumë më të ekuilibruara; tani vënë në funksionim këshillin komunal;këto kanë rëndësi të madhe sepse ditën kur Vlora do të rreshtohet, tëtjerët natyrisht do të përçahen.... Berisha duke folur në atë mënyrë krijonefektin e kundërt, jo vetëm brenda vendit, por edhe në fushënndërkombëtare. Ne kemi tashmë një numur të tërë vendesh tërëndësishme që nuk duan që ne të ndërhyjmë.

Shehu - Po, pse?

Ky është teksti i plotë i kasetës ku ndodhet e inçizuar një pjesë e bisedave telefonike midisambasadorit italian Paolo Foresti dhe Kryetarit të PD-së, Tritan Shehu ish zv/kryeministërdhe ministër i jashtëm deri në qeverinë Fino.


Foresti - Sepse nuk duan. Thonë që Berisha duhet të ikë. Kjo është gjëja qëmendojnë dhe madje shumë prej tyre e deklarojnë.

Shehu - Po...Foresti - E pra, ne, nga ana jonë, përkundrazi, po bëjmë një punë të madhe për t i

qetësuar punët dhe ai duhet të na ndihmojë e jo të na e bëjë jetën më tëvështirë. Nuk mund të bëhet kështu dhe nuk do të bëhet.

(pauzë e pakuptimtë...)Duhet gjithashtu të luftojmë raportet që janë bërë nga D'Arcembourg,nga komisioni që erdhi këtu.. që nuk kanë qenë dhe aq të favorshme.

Shehu - Po po.Foresti - Duhet t ia bësh të qarta atij disa gjëra; thuaja, shpjegoja, pa e

dramatizuar, per karita, thuaja unë me ty flas sinqerisht kurse me tëduhet përdorur një gjuhë më delikate. Por, duhet t ia bësh të qarta disagjëra, përndryshe ai dëmton veten dhe na dëmton ne të gjithëve.

(Telefonatë tjetër)Foresti - Të enjten vjen ministri BerlinguerShehu - Po.Foresti - Pikërisht për t i dhënë një mbështetje inisiativave kulturore etj.Shehu - Shumë mirë.Foresti - Ti e di se cilët janë tre ministra që merren me kulturën apo jo?Shehu - Kishte një emision në Rai Uno mbi Shqipërinë.Foresti - Po, po e shihja edhe unë.Shehu - Fola me Starovën.Foresti - Po.Shehu - Nesër në orën dhjetë e dhjetë do të jetë gjithçka gati. Më tha se nuk është

e nevojshme të flas unë vetë me Finon sepse e rregullon nesër në dhjetëminutas më tha.

Foresti - Je i sigurt për këtë?Shehu - Kështu më tha. Më tha se duhet bërë gjithshka.Foresti - Dëgjo, Roma më thotë të flas me Vukajn. A duhet ta bëj këtë?Shehu - Pse jo, pse jo. Unë nuk mund të flas me Vukajn.Foresti - Jo, jo, dakort.

(Telefonatë tjetër. Del gruaja e Shehut)Foresti - ... Më vjen keq që ju shqetësoj, por është edhe një shenjë për t ju treguar

se u jam pranë.Gruaja e Shehut - Jo, jo, s ka problem faleminderi, shumë faleminderit.Foresti - FaleminderitShehu - prontoForesti - Tritan, më fal, por desha të të flas një moment. Vranicki po bën një paketë


të tërë mbi bazën e atyre pikave, etj. Besoj se nuk do të ma mbyllni ë?Shehu - Çfarë pakete?Foresti - Mbi ligjin elektoral, mbi komitetet...Shehu - Kur?Foresti - Me sa di unë po punon për këtë... sot në darkë takohet me presidentin.

Duket se don ta fusë në këtë rrugë dhe ka ndërmënd të mbledhë të gjithapartitë.

Shehu - Po, në orën nëntë.Foresti - Më nëntë? Po ju në ç orë e keni tuajën?Shehu - Më nëntë më thanë se kemi mbledhje.foresti - Me Vranickin?Shehu - Nuk e di.Foresti - Po mbledhja juaj kur është?Shehu - Ajo do të jetë më vonë, më 12.Foresti - Më 12. Dëgjo, ajo që do të rekomandoja unë është që, nëse ka ndonjë

disponibilitet nga ana juaj për të arritur një marrëveshje, ju lutem mos ebëni me Vranickin.

Shehu - Po, kuptoj,Foresti - Sepse.Shehu - (E ngre zërin me një ton që tregon se më në fund e kapi) Kuptoj shumë

mirë.Foresti - Është shumë e rëndësishme, ë? Edhe për Berishën, ti e kupton mirë se

ç kuptim ka kjo.Shehu - Po, po, jo vetëm për të. Se në fillim e kuptova ndryshe. Dhe u habita.

(qesh)Foresti - Jo, jo per carita. Dua të them, nëse është e nevoshme. Pastaj Fino niset

dhe...Shehu - Do ta shtyj, do ta shtyj.Foresti - Kështu mund të fitojmë pak kohë Unë tani mora atë materialin tënd të

observatorëve ndërkombëtarë dhe kërkesën tënde drejtuar Nanos... Nësearrijmë të vëmë bashkë disa gjëra...

Shehu - Po, do të ishte një gjë...foresti - Shumë më e plotë. Ti duhet të më thuash ndershmërisht se cilat janë ato

gjëra që mund t ju ndihmojnë dhe pastaj këto ua organizoj unë.Shehu - Atëhere, do të bëjmë kështu. Pas mbledhjes së nesërme do të takohemi

sëbashku. Dakort?Foresti - Va bene. Do të më telefonosh ti atëhereShehu - Po, po, të telefonoj unë. S ka problem.Foresti - Mirë. Faleminderit.Shehu - Ana si është?Foresti - Ana, s kam folur me të prej tre ditësh (qesh).Shehu - Do të vish këtej nga ne. Presim të mira tani.Foresti - Kështu Vranicki do ta gjejë gjithçka të përfunduar.


Shehu - Sepse ata bënë një gabim dje. Unë sot e vura re.Foresti - Që kërkuan rinegocimin e marrëveshjes.Shehu - Po, pikërisht.Foresti - Edhe unë sot e pashë.Shehu - Sot e vura re dhe unë.Foresti - Po po. (E zvarg zërin) Pak a shumë sot shkoi mirë...Shehu - Po, po, tani ka shumë shanse që do të shkojë mirë. Nuk i dihet kurrë, por

mundësitë janë rritur. Gjendja nuk është si sot në mëngjes.Foresti - Jo, jo (qeshin të dy).Foresti - Ishte ditë e vështirë sot.Shehu - Po, po, të falenderoj shumë Paolo.Foresti - Figurati.Shehu - Je me të vërtetë një mik. Një mik i madh.Foresti - Bah. Them se...Shehu, - Jo vetëm i yni, por edhe i Shqipërisë mbi të gjitha.Foresti - Vetëm se ndjehem shumë i lodhur.Shehu - E po miqësitë i kanë këto.Foresti - Shpresoj se mundi nuk do të më shkojë dëm.(pauzë)Shehu - Butiglione më telefonoi.Foresti- Eh, mirë?Shehu - I shpjegova pak. Edhe ai ishte shumë i preokupuar.foresti - (qesh) e besoj.Shehu - Më tha se mendojmë gjithnjë për ne.Foresti- Eh, po u mbyll ajo puna nesër, pastaj vërtet do të mund të fillohet të

punohet për të ardhmen.Shehu - Po, shpresojmë se do të mbyllet mirë.foresti - Po, le të shpresojmë.Shehu - Pastaj do të shkoj në Itali. Është ajo vizita për të cilën kemi diskutuar

bashkë.Foresti - Shumë, shumë mirë. Pastaj, nëse kjo punë mbyllet nesër do të duhet që

dikush të japë edhe zyrtarisht një lloj akti për Italinë, për meritat eqeverisë italiane që ka bërë të pamundurën që kjo punë të rregullohetmirë.

Shehu - Po, po, patjetër, pa dyshim, pa dyshim.(pauzë e shkurtër)Shehu - Genci është në Itali, Pollua.Foresti - Ëhë, më the.Shehu - Vjen nesër.Foresti - Dhe me kë ka patur kontakte atje?Shehu - Me Vatikanin dhe me disa politikanë. Në të vërtetë është një vizitë që e ka

realizuar vetë. Pastaj shpresoj të bëhet ajo vizita ime që do të jetë më zyrtare.Foresti - Po, po, është e nevojëshme.


Shehu - Por duhet kaluar ky moment njëherë.Foresti - (Paksa i lodhur) Pa dyshim, pa dyshim. Shpresoj se sot kemi bërë një

hap të madh përpara. Shpresojmë për mirë.Shehu - Po po. Faleminderit shumë.Foresti - Të faleminderit ty, Tritan. Shpresoj se do të shihemi nesër.Shehu - MirupafshimForesti - Natën e mirë.

(Telefonatë tjetër)Foresti - Ç bëhet?Shehu - Ata janë të çmendur.Foresti - Si?.Shehu - U bë ajo mbledhja.Foresti - Po.Sshehu - Aty bënë një deklaratë ultimative me, nuk e di, tridhjetë pika, ku kanë

futur të gjitha gjëratForsti - Ëhë.Shehu - Dhe thanë se ky është shansi i fundit. Dhe çfarë bënë? Bënë edhe një

mascalzonàta dhe e dhanë në televizor...Foresti - Ëhë.Shehu - Në emër të kryeministrit. Në fakt ky nuk dinte asgjë. Kur e mësoi tha se

kjo nuk ishte dhënë nga zyra e tij, ishte fallsifikim.Foresti - Unë, nga ana ime, u tregova shumë i ashpër me Finon.Shehu - Nuk e kuptoj. E vunë në vështirësi edhe atë. Sepse televizioni erdhi nga

zyra e kryeministrit. Unë i telefonova, ai kërkoi, verifikoi, u inatos dhemë tha se nuk ishte dhënë nga zyra e tij.

Foresti - Shiko. E ka bërë zyra e tij e shtypit pa e ditur ai.Shehu - Ai tha jo.Foresti - Sipas meje e kanë bërë sepse ai ishte shumë i inatosur me të vetët.

Ndoshta nuk e kanë kontrolluar mirë. Sidoqoftë unë e trajtova shumëkeq. Më telefonoi, më kërkoi disa gjëra... pastaj më tha se ishte edhe ajopuna e atyre të Otrantos, familiarëve që donin të shkonin në Itali. Ithashë: Shiko, mua mos më telefononi për viza. Kjo është një diçkahumanitare, më tha. I thashë: punë humanitare kam bërë shumë unë përju. Tani ka marrë fund. Duhet të filloni të silleni si të rritur. Kur të sillenimirë atëhere mund të vini të më kërkoni gjëra humanitare; përndryshekërkoni një ambasador tjetër dhe flisni me një ambasador tjetër.Unë tani po tentoj të organizoj nesër, atje tek unë, një takim me të gjithapartitë e vogla me përjashtim të Cekës dhe Gjinushit.

Shehu - Ah, shumë mirë.Foresti - Do të përpiqem se mos i rregullojmë një çikë gjërat.Shehu - Shumë mirë, shumë mirë.


foresti - Puna është se do të doja të kontrolloja me ty se kë kam thirrur për tëqënë i sigurtë, sepse nuk jam i sigurtë në i kam të gjithë numrat etelefonave të shtëpisë.

Shehu - Nesër në mëngjes... Në ç orë do ta bësh takimin?Foresti - Unë mendova për nesër në mëngjes, nga ora 11.Shehu - Në orën tetë e gjysëm unë të jap të gjithë numrat që kam në zyrën time,

sepse tani nuk i kam dhe nuk i di, kurse sekretarja ime i ka të gjitha.Foresti - Perfeto, perfeto. Vasil Melon tashmë e kam lajmëruar.Shehu - Nesër do të të dërgoj edhe bocën e plotë të ligjit, sepse tani për tani i

mungojnë akoma edhe dhjetë faqe.Foresti - Shumë mirë. Fino duhej të më dërgonte deklaratën, por nuk ma ka

dërguar ende. Në shqip. Unë u tregova shumë i ashpër me të prandaj aindjehet pak si i ofenduar. Por duhet të mbarojë kjo punë, mendoj unë.

Shehu - Edhe unë Paolo. Faleminderit shumë Paolo.Foresti - Tritan, atëhere dëgjohemi nesër ë.Shehu - Po, po. Ose të telefonoj unë ose..Foresti - Faleminderit, faleminderit.

(Telefonatë tjetër)Foresti - Ajo çka shoh unë në këtë copën e tyre të letrës. E di...Shehu - Jo objeksione nuk janë, janë...Foresti - Jo, sepse mund të bëhen thuajse të gjitha këto gjëra.Shehu - Këtë thanë atje. Kjo ka të bëjë me vendimet qeveritare, nuk janë

probleme tëForesti - Jo, më shkon shumë mirë, Tritan, sepse nëse është e nevojëshme vërtet

mund ta sjellim Prodin. Sjellim Prodin dhe i regullojmë menjëherë.Shehu - Po po, pse jo.

(Telefonatë tjetër)Shehu - Ciào Paolo, come stai?Foresti - Si je. Të kërkova, por celulari nuk funksiononte kurse në shtëpi dilte

zënë.Shehu - Po kam qenë në shtëpi.Foresti - Po, e mora me mend. Në fakt desha të dëgjoj nga ty se si shkojnë punët.

Sapo fola me Vranickin. Ai shkoi nga Fino. Pastaj fola me Hajdaragën qët i bënte presion Finos që të mos bëjnë budallallëqe, deklarata etj. Tanipo kërkoj Fatos Nanon i cili më duket se nuk gjendet.

Shehu - Fatos Nano ndoshta do të shkojë në Vlorë sot. Për të takuar komitetet.Foresti - Po, pikërisht. Duket se ka shkuar në Jug etj., por...Shehu - Për të shfrytëzusar komitetet.Foresti - Fatos Nano duhet të bëjë shumë kujdes sepse këtu njerëzit po mërziten,


dhe... nuk di ç të them...Shehu - Ai do të shkojë në Vlorë me Namik Doklen për të kërkuar mbështetjen e

komiteteve.Foresti - Po. Por nëse kërkon mbështetjen e komiteteve forca ndërkombëtare do

të shkojë në shtëpi. Dhe ai, pastaj, le të bëjë ç të dojë.Dëgjo, për atë tekstin që u aprovua pse ikën socialitët edhe Fino bashkëme ta?

Shehu - Nuk e di.Foresti - Ti nuk ishe aty?Shehu - Isha. Namik Dokle vendosi të ikte.Foresti - Namik Dokle iku kur unë isha ende aty.Shehu - Jo jo, u kthye përsëri.Foresti - Aha, u kthye!Shehu - Po, po, u kthye. Dhe pastaj i bëri presion edhe Finos që të ikte edhe ai.Foresti - Atje ata të Vranickit më thanë, por nuk ishin të sigurtë, se kanë dëgjuar

një zë sikur Berisha do të bëjë sonte një deklaratë ku do të thotë seVranicki po ndërhynte në punët e brendshme të Shqipërisë. Unë nuk ebesoj, ë.

Shehu - Jo jo, nuk është e vërtetë.foresti - E pra, duhet të kini kujdes.Shehu - Jo, jo, jo.Foresti - Ta them se është dikush që po mbjell grindje.Shehu - Jo jo, nuk është e vërtetë, nuk është absolutisht e vërtetë.Foresti - Unë mendoj se Berisha nuk duhet të bëjë asnjë deklaratë, sepse në këtë

moment ju jeni më në rregull se gjithë të tjerët.Shehu - Po, po. Unë të dhashë çdo pikë që është diskutuar me Vranickin.Foresti - Tani Vranicki po flet me Finon. Kërkoi që të vija edhe unë, por i thashë

jo, nuk është nevoja, shkoni ju. Unë po vazhdoj të bëj një xhirokontaktesh. Fola me Melon.

Shehu - Çfarë tha Melo? Ai siguron 12 deputetë me këtë ligj.Foresti - Po, por Melo megjithatë iku.Shehu - Po, nuk e marr vesh se pse.Foresti - Unë do ta thërres Melon. Ju, pse nuk përpiqeni të punoni me Godon?Shehu - Fola me Godon pak përpara.Foresti - E çfarë thotë?Shehu - I thashë: Dëgjo, Sabri, me këtë ligj ti do të fitosh aq sa nuk do të mund ta

fitoje kurrë.Foresti - Po, pra. Por janë të marrë. Po bëjnë lojën e Fatos Nanos, të Cekës dhe të

Gjinushit.Shehu - Kështu i thashë Godos. Nëse ti do, unë të jap numrin e Godos, atje ku

është tani, që të flasësh ti me të.Foresti - Mirë, po do ta marrë vesh që ma ke dhënë ti. T ia them.Shehu - Nuk ka problem.


Foresti - Atëhere ma jep.Shehu - Ja, një moment, sa të shoh tek sekretaria.Foresti - Dëgjo, Tritan, po ai si t u përgjegj?Shehu - Ai ishte i mendimit se duhet bërë diçka për t'u riparë gjithshka. Po ç të

rishohësh gjithshka, i thashë?Foresti - Tani nuk rishihet më asgjë.Shehu - Problemi është se.Foresti - (Ngre zërin) Tani duhet të dimë, i duan apo jo zgjedhjet dhe duhet të

dimë se kush don t i bojkotojë zgjedhjet.Shehu - Po, po, po.Foresti - Këtë duhet të dimë në këtë moment.Shehu - Po, po. Faleminderit.Foresti - Atëhere, ma jep numrin.Shehu - Ja, dy minuta.Foresti - Shumë faleminderit, ciào.

Zbardhi Fatos Lubonja


Faksimile e një thirrjeje që duket se është rezultat i punës së ambasadorit italian Foresti mekomitetin e Vlorës dhe me politikanë shqiptarë në Tiranë.


Faksimile e një letre mbështetëse dërguar Komitetit të Vlorës


Nata që bashkoi armiqtë*

Gjithçka rreth takimit të fshehtë të 5 marsit.Pajtimi i Cekës me Berishën dhe prishja e tyre. Kush e shkatërroi marrvëshjen e6 marsit.

Dy ditë pas vendosjes së gjendjes së jashtëzakonshme, Tirana të trembte mezbrastinë e rrugëve dhe ankthin se e jashtëzakonshmja ende nuk kishte filluar.[...]Shpëtim Nazarko më priste në hollin e Hotel Rognerit, me të njëjtin shqetësim qëkishte një ditë më parë. Gëzhoja me të cilin godiste tavolinën duke biseduar mezë të lartë me mikun e tij më të ngushtë të atyre ditëve Preç Zogaj më kujtoisërisht historinë spektakulare të qenit të tij, prindërve të paepur që ndoqënbanditët me kallshnikov me një tufë shishesh dhe varintet e supozuara tëdegradimit të situatës, ku varianti 3 , ishte më poshtëruesi për të gjitha palët. Aipërfundonte pak a shumë si përfytyrimet shkencore për pasluftën e tretë botërore,ku bota shkretohet dhe banorët e fundit të saj çmenden.[...]Pas hyrjes entuziaste te Nazarkos, ai (Zogaj) bëri ofertën e vështirë. Duhet tëpërpiqesha të takoja Berishën dhe të mundësoja një takim gati të fshehtë mekundërshtarët e tij . Pak minuta më vonë Zogaj ishte tërësisht i qartë në atë qëkërkonte. Duket se ishte i vendosur se të dy palët duhet të takoheshin. Ndrysheata do të ikin në ambasada tha Zogaj dhe ky është një turp për të gjithë. U pa senuk ishte e lehtë për të dy palët. Zogaj përpiqej të tregonte se ai kishte pjesën mëtë vështirë të punës pasi do të bindte Cekën dhe Meidanin, ndërsa unë megjithësenuk ankohesha e ndjeja hendekun që kisha përpara.[...]Orët u shtynë dhe mua më duhej të flisja patjetër me Berishën. Zogaj kishte orëqë priste në holl të Hotelit dhe kur unë u shfaqa aty rreth orës 13 ende pa e takuarBerishën, ai la tavolinën me urgjencë. Ende jo i thashë. Në orën 3 më ka lënëtakim. Në fakt unë ende nuk kisha guxuar të flisja me të. Rreth orës 13 itelefonova dhe më pyeti diçka për gjendjen. I thashë se ishte keq dhe ata tëopozitës po mendonin për të ikur në ambasada. Pati një heshtje të rëndë përtejreceptorit dhe pastaj një ton jo shumë i vendosur që miratonte planin e tyre.Duhet biseduar pak më qetë i thashë dhe ai më ftoi të shkoja në zyrë. E kisha mëtë lehte për ti thënë diçka, por jo gjithçka. I thashë për idenë e Zogajt, por e kishatë vështirë ta bëja autoritar propozimin, dhe nga vetja shtova se për këtë i ishin

* Këto janë fragmente nga një shkrim i Mero Bazes, asokohe gazetar i Zërit të Amerikës dhe njerii afërt i Berishës, botuar në revistën Blic, dhjetor 1997.


lutur opozitarët. Në fakt Zogaj ma paraqiti si iniciativë të tij dhe ende është epaqartë se sa kishin biseduar ata më parë për këtë gjë. Më dëgjoi jo shumë mevemendje dhe thuajse nuk më dha asnjë përgjigje, por nuk më kundërshtoi asgjë.Shkova në shtëpi mbylla telefonin celular dhe atë të familjes. U ngrita rreth orës16. 30 dhe telefoni i parë ishte ai i drejtorit të gazetës Albania. Më kërkonteurgjentisht. Ndjeva një lehtësim kur mendova se ai mund të ishte futur në këtëhistori. Dhjetë minuta më vonë, isha me të në Rogner. Zogaj i alarmuar ngazhdukja ime, kishte kontaktuar me Yllin dhe skena ime tek Berisha ishtepërsëritur. Ylli ishte më optimist për takimin. Duhej një përgjigje përfundimtare.I thashë Zogajt se gjithçka ishte gati, mjafton që ai siguronte pjesmarrjen e palëstjetër. Ylli më tërhoqi mënjanë dhe më tha se duhet t ia përsërisnim dhe një herëBerishës rëndësinë e gjerave. Ne oren gjashte mbasdite, nga telefoni i Berishës ula të kuptophej qartë se mund të vinte kush të donte në orën 21 të mbrëmjes nëpresidencë. Zogaj kishte thënë më parë se do të shkonte ai, Ceka dhe Meidani,por pasi ishte diskutuar kjo, një rreth i ngushtë tek socialistët, kishte vendosurdhe për Doklen.[...]Për gati dy orë kemi pritur në kafen e Hotelit ku Zogaj hyri aty rreth orës 11ndoshta në një nga ditët e tij më të gëzuara. Ai përsëriti jo me aq humorshprehjen më standart të asaj dite shqiptuar nga Nazarko se Shqipëria poshpëtonte . Skena që na vizatoi ai pas pak ishte gati e pabesueshme. Ai fliste përnjë Neritan tolerant dhe prekës në dialogun me Berishën, për një Berishëautokritik dhe tolerant, për një Dokle njerëzor, dhe për një Mejdan të sjellshëmdhe gati të heshtur.Kishin rënë dakord që të nesërmen më 6 mars, dhjetë parti politike do tëtakoheshin me Berishën dhe do të arrinin një marrëveshje politike për zgjidhjen ekrizës. Ceka kishte marrë përsipër ti vinte në rresht të tijët . Zogaj ishte i bindurse gjithçka do të bëhej. Ai tregonte skena gati fantastike ku Ceka dhe Berishashfajësonin njëri tjetrin për ato që kishin ndodhur.[...]Takimi me Berishën përfundoi rreth orës 16. Dhjetë partitë politike që kishinmarrë pjesë u bënë thirrje palëve për ndërprerjen për 48 orë të veprimeveluftarake, ranë dakord që të gjitha forcat politike të angazhoheshin në krah tëqeverisë për vendosjen e rendit dhe t i hapej rrugë zgjidhjes politike të problemitnë një takim të ardhshëm pas dy ditësh.Unë po prisja para derës së pasme të presidencës të dilnin kreytarët e partive. Ipari doli Meidani rreth orës 16 dhe nuk pranoi të jepte asnjë deklaratë. Dukej inxehur. Pas tij Paskal Milo po fliste me të madhe se ua kishte hedhur Berisha.Gjinushi duket se e mbështeste, ndërsa Zogaj po përpiqej ta sqaronte i skuqur nëfytyrë. Para tyre vraponte Durollari, kryetari i monarkistëve i cili kishte dhemarrëveshjen në dorë. Ja mora pa shumë edukatë dhe hyra në trasmetim direkt.Kur trasmetimi mbaroi aty rreth orës 16 e 15 minuta doli Neritan Ceka. I thashëse më duhej një intervistë për Zërin e Amerikës. E pashë se ishte i kënaqur nga


kërkesa. Filloi të fliste me entuziazëm dhe e vlerësoi marrëveshjen si historike.Intervista e tij u trasmetua në orën 18, e plotë, vetëm 1 orë e gjysëm pasi e kishtedhënë. Në emisionin e orës 20. 30 u përsërit po e plotë së bashku me intervistat eNamik Dokles, dhe Fatos Lubonjës këtë të fundit në cilësinë e një prej tripërfaqësuesve kryesorë të Forumit për Demokraci. Lubonja ishte i vetmi kundërmarrëveshjes. Në hollin e Rognerit ishte shtuar dendësia e njerëzve dhe kishteshumë gazetarë shtatshkurtër të gazetës Koha Jonë të cilët ishin njerëzit më tërevoltuar me marrëveshjen. Një prej tyre, i cili ka tani një post si gazetarshtetëror, bërtiste me të madhe se ua kishte hedhur Berisha. Lubonja kërkoipjesmarrjen në marrëveshje të përfaqësuesve të protestuesve të armatosur në Jugtë Shqipërisë. Zogaj ishte i tronditur. Ishte njeriu më i akuzuar i mbrëmjes. Ishteprerë në fytyrë dhe më ftoi për kafe. A shikon ndonjë hile më tha në gjithë këtëhistori. Tha se ishte grindur sidomos me Milon dhe Lubonjën. Ata, tha ai, janë tëbindur se na e ka hedhur Berisha.[...]Shkova të shtrihem i lodhur në shtëpi, dhe si për zakon hapa TV tek RAI. Fytyrae Neritan Cekës u shfaq aty rreth orës 22. 30 në linjë direkte nga Hotel Tirana. Ingrita zërin televizionit dhe e pabesueshmja ishte se Ceka tashmë njësoj si PaskalMilo disa orë më parë thoshte se ua kishte hedhur Berisha.[...]


For immediate release,Tirana, 16: 00 hrs, 11 March 1997

HUMAN RIGHTS GROUPS EXPRESS FEARSFOR SAFETY OF ALL ALBANIAN JOURNALISTS

Albanian and international human rights groups today (11 March 1997) expressedfear for the safety of journalists who are being threatened in anonymous lists withreprisals, including being killed, for their alleged role in spurring political conflict inAlbania. The groups also called for politically motivated investigations on charges ofincitement to violence by journalists and politicians to be dropped.

The groups expressed serious concern at the existence of a lists of pro-governmentaland of oppositonal journalists who are threatened with physical and other reprisals forhaving supported the different sides in the highly charged political debate of recentweeks in Albania. One particular list distributed in Tirana yesterday (10.03.97)contained the following names and called for them to be condemned to death: EdiPaloka, Sami Neza, Artur Kopani, Lazer Stani all of Rilindja Demokratike, Ylli Rakipi.Astrit Patozi, Sokol Olldashi all of Albania, Shemsi Peposhi and Arben Çejku, of theformer Tribuna, and Mero Baze of Voice of America Radio.

The human rights and media freedom groups noted that the Albanian government hasa solemn obligation to identify and bring to justice all those who threaten and attackjournalists and others. The government must also provide all possible protection forthe safety of these journalists - who should be allowed freely to continue collectingand disseminating information - as well as others under threat.

The Albanian Human Rights Group, ARTICLE 19, the International Center AgainstCensorship, the Association of Professional Journalists of Albania and the AlbanianLeague of Journalists have called for the dropping of current moves to prosecute foralleged incitement to violence various government critics. Those being investigatedinclude politicians such as Forum for Democracy activist Blendi Gonxhje, andjournalists, including from the Koha Jonë newspaper. The groups note that Article223 of the Penal Code, which is being used in these investigations and which carriesa maximum three year prison sentence, has been used in the past to penalize legitimateand peaceful expression of opinion.

The groups repeated their calls of last week for the immediate lifting of the priorcensorship which is curtailing the legitimate activities of the Albanian press.

For further information. please

contact-

Elsa Ballauri, Albanian Human Rights Group tel: 25060 or 39114Helen Darbishire, ARTICLE 19, at Rogner tel: 35035 room 408Association of Professional Journalists of AlbaniaLeague of Journalists of Albania

Deklaratë e Article 19 dhe grupeve të tjera të të drejtave të njeriut në mbrojtje të gazetarëve tështypit qeveritar shumica e të cilëve, megjithatë, e lanë vendin ato ditë.


Maj - qershori 1997ndjekur nga Observatori mbi Proçesin Demokratik ne Shqiperi *

KOHA JONE 22/4/97ARTICLE: Alba: un inizio difficileAUTHOR: Articolo di redazione.

Ieri i soldati della missione Alba sono entrati a Valona. Circa 850 soldati italiani egreci sono entrati dal mare e da terra, accompagnati da 320 mezzi blindati. Ibersaglieri e le forze della marina sono stati circondati da una clima generale dibenvenuto. Contro la paura che aveva acompagnato nei ultimi 30 kilometri i soldatida Fier a Valona, i militari di Alba hanno scoperto una nuova visione della capitaledelle proteste in Albania, ricevendo fiori al posto di kalascnikov. Le autoritá localie il Comitato di Salvezza hanno dimostrato che la missione internazionale eraaltrettanto benvenuta come nel resto dell paese.Nello stesso tempo, a Valona sono caduti anche i primi dubbi legati all arrivo dicirca 6000 soldati della forza internazionale di pace. Per ora, gli stati organizzantidella missione sono più tranquilli perché la reazione di Valona ha provato che,almeno per il momento, il messaggio di aiuto e solidarietá è stato recepito ugualmentea Tirana e al sud. I militari europei hanno constatato che lùnita dell Albania ,cosi tanto proclamata dal primo ministro Italiano Prodi , è una realtá fragile.Dopo il primo giorno le Forze dovrano cominciare la loro missione stabilita e quicominceranno le difficoltá.I militari dovranno cominciare con la distribuzione degli aiuti, 6000 soldatipesantemente armati dovranno acompagnare 3 milioni di ECU in aiuti umanitariche arriveranno presto nei porti principali del paese. Tale quantitá di aiuti, modestaper un numero cosi elevato di militari, sembra insufficiente per giustificare unamissione, lo scopo umanitario della quale è stato ripetuto più volte dalle cancellerieeuropee. Di fronte ad una situazione politica caotica, pressata dalle reazioni politiche

Observatori mbi proçesin demokratik ne Shqiperi lindi nga deshira e disa organizatave të shoqërisëcivile italiane për të vendosur lidhje me intelektualë dhe organizata të shoqërisë civile shqipëtare,përfaqësues të institucioneve dhe të botës politike, për të kontribuar veçanërisht në monitorizimine peridhës para zgjedhjeve. Observatori kishte si objektiva kryesore: 1. monitorizimin e zhvillimit tëproçesit demokratik; 2. vëzhgimin e pregatitjes dhe zhvillimit të fushatës elektorale; 3. ndjekjen erespektimit të të drejtave të njeriut e të lirive themelore; 4. informimin e opinionit publik të brëndshëmdhe ndërkombëtar për gjëndjen e përparimit të demokracisë në Shqipëri përmes botimeve dhebuletineve periodike.Në materialet që po botojmë, pjesë e punës së tyre në shqip dhe italisht, kemi zgjedhur pasqyrënnë italisht të shtypit shqiptar dhe fragmente nga buletinet.


dei governi che vi fanno parte, e anche dal rischio che possa degenerare in parte inun grave conflitto albanese, le forze multinazionali stanno soffrendo della mancanzadi un obiettivo preciso che la politica dell Europa non è stata in grado di precisare.Disarmo della popolazione, ristabilimento dell ordine e participazione al processodi normalizzazione delle condizioni per passare ad elezioni, sono stati temi chehanno fatto esitare a lungo i governi dell Europa, creando non poche incertezze edibattiti che hanno reso non chiaro il motivo dell arrivo di queste forze nel nostropaese.Arrivando a Durazzo, parecchi soldati italiani hanno dichiarato che non sannoesattamente cosa dovranno fare in Albania. Difficilmente lo sapranno anche adesso,una settimana dopo la loro installazione nelle caserme distrutte dell esercitoalbanese. La missione Alba potrá comunque fare qualcosa di utile per gli albanesi.Dopo aver accomangato gli aiuti, potrá proteggere i porti e i aeroporti e assicurarela sicurezza dei rapresentanti europei in Albania. I soldati con la loro presenzapotranno dare un apporto affinché la situazione si possa normalizzare e saranno quinei giorni nei quali andremo alle urne. Sperando che ciò avvenga entro giugnio.Questo contributo è il più prezioso che potrá dare a noi l Occidente, visto che leelezioni libere sono l unica strada per la quale deve passare la definitivanormalizzazione di un paese che si è ribellato contro il suo cattivo governo.

KOHA JONE 22/4/97ARTICLE: Lo SHIK passa nell illegalitá.AUTHOR: J.DOLE (TRATTI)

Pare che informatori dello SHIK siano ancora nella loro funzione. Macchine senzatarghe, con targe straniere o di altre cittá del paese entrano ed escono dalla presidenza,si muovono liberamente per le strade. Fino a poco tempo fa, quando il numero unodel governo ha dichiarato lo scioglimento di questo servizio, esso era diretto dalgenerale Gazidede. Ora lo dirige forse qualche guardia del corpo del PresidenteBerisha. Anche i soldi non mancano al famigerato SHIK: circa 4 milioni di $ sonostate ritirate in fretta dalle banche prima che la situazione precipitasse. Questa cifraè stata confermata anche dal Ministro delle Finanze Malaj, il quale si è pronunciatodicendo, inoltre, che è illegittimo il modo in cui sono stati ritirati questi soldi . Maora anche se nell illegalitá, lo SHIK continua a funzionare. I compiti per casa checi sono attribuiti continuano ad essere eseguiti, mediante la sorveglianza dellepersone, degli uffici e dei punti strategici prestabiliti.A loro erano stati garantiti alti stipendi e promozioni e, inaspettatamente loro sonorimasti delusi. Negli ultimi mesi sono venute fuori altre forze speciali , con diversedenominazioni. Così, si dice che le guardie della Presidenza e i loro rinforzi sonostati quelli che maggiormente si sono avvantaggiati di questa situazione.Le guardie che proteggono la Presidenza sono aumentate molto di numero ulti-mamente; quasi tutti parlano lo stesso dialetto, hanno cominciato a dare dei problemi


agli abitanti della zona vicina.

GAZETA SHQIPTARE 22/4/97ARTICLE: Fino e Berisha, la lotta per il caso ShehuAUTHOR: Articolo di redazione.

La destituzione di Agim Shehu ha generato un situazione di forte tensione nelGoverno e ormai lo scontro ha oltrepassato le poltrone del Gabinetto Fino ed èarrivato fino alla Presidenza. Dopo la dichiarazione dei ministri del PD, la scorsadomenica, alla decisione del Consiglio dei Ministri si è opposta anche la Presidenza,considerando questo passo come un atto che supera le competenze del Consiglio eche puo costituire un pericoloso precedente per il presente e per il futuro . Laveloce risposta del Governo, il quale non si è discostato minimamante da quelloche aveva deciso prima, è consistita nel chiarire che si è trattato di un attoamministrativo basato sul diritto costituzionale . Nel balletto delle dichiarazioniconsecutive, c è anche la seguente del Partito Democratico: è una provocazionerispetto allàccordo del 9 Marzo, una decisione che fuoriesce dal programa delGoverno di Riconcilazione Nazionale, che è stato votato dal Parlamento , si scrivenel comunicato del PD.Gli scontri per la questione del ministro Shehu avevano avuto inizio fin dalla riunionedel Governo, e all inizio sembravano semplici disaccordi che non sarebberoproseguiti a lungo. Ma soltanto pochi attimi dopo la riunione, il Ministro dell Interno,Çelo ha opposto a Fino la legge per le foze armate, che proteggeva Agim Shehu.Secondo questa legge, gli alti ufficiali devono essere nominati e destituiti condecreto presidenziale e il Governo ha trasgredito la legge . Alla sua posizione sisono associati in serata anche gli altri ministri del Partito Democratico, i qualiavevano votato contro. Noi chiediamo al Primo Ministro di non firmare la suadecisione, si diceva nella loro dichiarazione, chiarendo che erano totalmente contraricon quanto era stato deciso durante l ultima riunione. In seguito, la battaglia delledichiarazioni è proseguita ancora. Il Partito Democratico ha affermato - dal partesua - che Fino così aveva trasgredito l accordo del 9 marzo e gli ha chiesto diprendere decisioni basandosi soltanto su quella piattaforma e di non oltrepassarele competenze e che, in seguito a questo evento, si chiedeva ai loro ministri dioperare in base delle disposizione di legge.La domenica sarebbe stato il turno della Presidenza. Il suo portavoce dichiaravache la destituzione di Agim Shehu rientrava nelle competenze del Presidente,ricordando di nuovo la legge Per le forze armate , ma presentava anche i loridubbi relativi alle cause che hanno portato a questa decisione.Influenze di altre volontá, che contrastano con lìspirazione dellàccordo del 9

marzo, hanno spinto il Consiglio dei Ministeri a prendere una decisione illegittima .Al portavoce di Berisha risponde il portavoce di Fino. Non abbiamo mischiatonemmeno un atto e non abbiamo oltrepassato le competenze , è lèssenza della


dichiarazione del Governo, con la quale è stato ribadito che l incarico del viceMinistro è amministrativo e non deve essere attribuito con decreto presidenziale.Nello stesso tempo ha chiarito anche le cause di questa decisione: Si è tenutapresente la dichiarazione di tutte le parti politiche che fanno parte del Governodella data di 27-28 marzo che hanno autorizzato con consensus il Governo di Fino,di operare per la riorganizzazione del Ministero dellÌnterno . Mentre fonti internedel Gabinetto dicono che anche prima tre generali sono spostati dai lori posti con ledecisioni del Primo Ministro e del Presidente.Ora sembra che tutto è agganciato al labirinto delle leggi, ma dietro polemiche escontri, potrebbe nascere una grande spaccatura all interno delle istituzioni statalie dentro lo stesso Governo, come ha affermato anche Fino in una intervista per laBBC, domenica.Mentre le autoritá ufficiali continuano la loro guerra dei dichiarazioni, Agim Shehuieri ha continuato normalmente il lavoro. Nell edizione del telegiornale delle ore16.00 mentre si trasmetteva la notizia della visita del Ministro dell Interno in Italia,nello schermo della Televisione Shehu è apparso a fianco di Çela durante un incontroufficiale e fino vicino all aereo, ove Shehu è stata l ultima persona a stringere lamano al Ministro.

GAZETA SHQIPTARE 22/4/97ARTICLE: Se Shehu non va via, il governo e incapaceAUTHOR: Dichiarazione del Partito Social-Democratico

Il fatto che un governo non può destituire un vice ministro, è una prova che ilgoverno è senza potere.La confusione che ha generato il problema della sostituzione del direttore delMinistero degli Interni, Agim Shehu, si è riflessa anche nell ambito politicodell opposizione.Tuttavia, mentre molti di loro non hanno dichiarato apertamente la loro posizionesulla questione, i socialdemocratici sono apparsi duri e hanno messo in dubbioanche la capacitá del governo Fino. Il segretario generale del PSD, Gaqo Apostoli,in una dichiarazione per il Giornale, ha detto anche: "Shehu sta diventando il nodocruciale della riconciliazione. Proprio gli sforzi che sta facendo Berisha per difendereShehu dimostrano che il presidente detiene un potere sulla polizia e sullo SHIK."Dall altra parte, secondo Apostoli, "Il governo Fino deve resistere di più di fronte aBerisha e quest ultimo rispettare il governo e l accordo del 9 Marzo".

KOHA JONE 23/04/97ARTICLE: I prefetti passano a Belul Çelo (Ministro Affari Interni, del PD).AUTHOR: Aurel Simoni


Da oggi i Prefetti li propone il Ministro degli Affari Interni e li nomina il Consigliodei Ministri.Ieri al Parlamento é iniziata un dibattito tra i gruppi parlamentari del PartitoDemocartico (PD) e del Partito Socialista (PS). Il progetto é stato proposto duemesi fa dal governo Meksi, ma solo ieri é stato messo all ordine del giorno delparlamento. Dall inizio della seduta parlamentare il vice capo del gruppo socialistaErion Brace, ha chiesto che il progetto venisse prima discusso dal governo diriconciliazione nazionale e poi che venisse discusso in Parlamento. Lui ha ricordatol accordo dei partiti con il primo ministro dove si lasciava al governo la competenzadi nominare i rappresentanti del governo a livello locale.A questa dichiarazione ha controbattuto Arbnori presidente del Parlamento: Esisteuna corrispondenza ufficiale tra me ed il governo di riconciliazione nazionale dadodici giorni, ma il governo non ha risposto. E poi i prefetti non fanno parte deipoteri locali .Altri due deputati del PD hanno dichiarato che per quanto riguarda l accordo deipartiti con il governo Fino che questo é solo un accordo di carattere consultivo enon vincolante. D altra parte anche il progetto proposto da Meksi due mesi fa é inlinea con l accordo.Tra le diverse dichiarazioni il deputato socialista Ethem Ruka ha dichiarato Leistitutzioni democratiche che ha nominato Arbnori noi li conosciamo bene ma ilfatto é che noi ci troviamo in questa sitazione mostra che le istituzionidemocratiche hanno interferito uno nell altro. Il parlamento passato é stato uno

strumento del governoI socialisti hanno criticato la sostanza del progetto, la proposta che i prefetti venganonominati dal ministeero degli affari interni, e la proposta che il prefetto deveprendere sotto tutela gli organi eletti del potere locale. Il deputato socialista HamitGjoni ha citato l art. n.6, criticato anche dai deputati democratici, nel quale non sidá agli organi eletti la possibilitá di prendere decisioni senza il consenso del prefetto.Indipendentemente dalle critiche il progetto di legge é stato votato ed é statoapprovato dai deputati del PD dal PR e dal Balli Kombetar. I socialisti hanno votatocontro al principio e contro tutti gli articoli. Mentre i deputati indipendenti si sonoastenuti.

KOHA JONE 23/4/97ARTICLE: IL campo minato della Riconcilazione NazionaleAUTHOR: Editoriale (tratto)

Fino ostacolato di nuovo. Il Primo Ministro del Governo di Riconcilazione si ètrovato subito in scontro con Berisha per la destituzione del vice ministro dell interno.La seconda dichiarazione della presidenza, piu aspra di quella di un giorno fa, hareso publica la prima crisa che mette di fronte direttamente due dell più alte istituzionidello stato. L irrevocabile messaggio di Berisha è che il governo ha oltrepassato le


sue competenze e che non ha il diritto di destituire Shehu. Si delinea, così, uncollaso della situazione istituzionale, che può essere il preludio di una profondacrisi.Il caso Shehu è l ultimo segno che dimostra che il patto politico tra posizione eopposizione sta funzionando male. Tutto questo si sovrappone su un terrenoavvelenato di rifiuti, colpi bassi e sfide aperte, che ormai Fino conosce bene. Il suocomportamento equilibrato, non è riuscito a superare gli scontri che fino adesso sisono creati tra le due parti. Così, cinque settimane dopo che è stato votato dalParlamento (come capo) di Arbnori, il Governo di Riconcilazione non ha potutoraggiungere il consenso al suo interno e la possibilitá di fare le minime reformeverso una normalizzazione della situazione. Il gabinetto Fino si sta mantenendo invita più per il sostegno internazionale che per il consenso di tutte le parti albanesi.Se per A. Shehu il Governo sta rischiando la crisi che può verificarsi quando verráil turno della legge elettorale, della data delle elezioni e della decisione finale sullaposizione da assumere nei confronti dei comitati. Questi temi scottanti non possononon mettere in dubbio il futuro del Gabinetto Fino.Intanto, ieri si sono verificati due eventi che influenzeranno non poco il climapolitico. In primo luogo, il Parlamento ha presentato una legge per le prefetture,che toglie al Primo ministro il diritto di nominare i prefetti .Secondo la legge proposta, la proposta dei prefetti dovrá essere fatta dal Ministerodell Interno e approvata dal Consiglio dei Ministri. Rimandando lo sostituzionedei attuali prefetti implicati negli eventi di marzo, a Fino è stata tolta la posibilitá dinominare persone politicalmente normali nelle perfetture del paese e adesso si dovrásottomettere all incerta volontá del PD per cambiare i rappresentanti di governo.Il secondo evenimento ha che fare con l aperto monito che il Ministro Italianodella Difesa Andreatta ha fatto al Ministro dell Interno Albanese Çela, per il casoShehu . Il politico italiano ha intravisto il rischio della distruzione del Governo diRiconcilazione, che lo ha spinto a dichiarare al ministro del PD che, se dovessecrollare l attuale Gabinetto, calerebbero le speranze per la normalizzazione dellasituazione e potrebbe cominciare la guerra civile.Nell aspro tono di Andreatta, si legge la stanchezza dei governi occidentali di fronteal costante sabotaggio che il partito del Presidente ha fatto e sta facendo al governoche vuole portarlo alle elezioni. L incidente occorso con la visita di Vraniski, sembrasia servito per dare l allarme sul ritorno del PD ai vecchi metodi di imposizione.Fino deve avanzare lentamente e senza voltare la testa lateralmente, in un terrenominato che porta all urne. Fin adesso lui ha preferito non reagire con la stessa monetacon la quale è stato aggredito. Forse da ora in poi dovrá cambiare questoatteggiamento, se desidera acquistare nel paese un autorita che gli assicuri il postoe il mandato che ha assunto da tutte le parte.Diversamente, il suo compito è sottoposto a seri rischi.


REPUBLIKA 23/4/97ARTICLE: Il PD contro tuttiAUTHOR: Articolo di redazione.

Il Ministero della Giustizia ha presentato la proposta per la nuova legge elettorale.Il Primo Ministro - come aveva dichiarato - l ha inviata ai partiti. Il P.S. l ha giáricevuta e la sta studiando. Comunque, dalle prime reazioni non sembra tantod accordo. Pandeli Majko responsabile delle Relazioni Pubbliche del P.S., hadichiarato ieri per Republika: Sembra un pò disordinata, noi la stiamo studiandomentre io dico che qualche cosa non è molto chiara. Non posso ancora dire cosa dipreciso, ma comunque noi presenteremo i nostri disaccordi allàppuntamento conil Primo Ministro . Per questa legge ci sono state molte contrasti. Otto partiti sierano espressi per una legge proporzionale, solo il PD era per la legge maggioritario.Majko ha anche dichiarato: noi siamo per una legge totalmente proporzionalecome anche altri partiti .

KOHA JONE 24/4/97ARTICLE: L opposizione aiuta il PD degradato.AUTHOR: Enton Abilekaj.

Noi non abbiamo la maggioranza in Parlamento , è stato lùnico commento fattodal socialista Majko dopo làpprovazione della legge per le prefetture. ... É un fattoche da la colpa solamente al PS che ha permesso al partito della dittatura di avere ildiritto di scegliere i prefetti e togliere questo diritto al Primo Ministro Fino... Questoè stato rubato al Ministro degli Interni dal uomo del PD che non vuole mettere daparte Agim Shehu. Questo legge è uno dei ultimi atti che sta passando il potere dalPrimo Ministro agli uffici del PD. Questa legge ha dimostrato che questo Parlamentopotrá votare le leggi che attribuiscono al Primo Ministro un ruolo di pupazzo chesta al suo posto solo per nascondere le mosse del PD, che si sa bene a quale obiettivotendono.

(NOTA: La legge sui prefetti è rimasta all esame del Parlamento per due settimane.I partiti del governo che non sono in Parlamento hanno accusato il PS di non averlaanalizzata in tempo e di non averne, così, contrastato l approvazione.)

GAZETA SHQIPTARE 24/4/97ARTICLE: I partiti con OSBE: L incotro fallisceAUTHOR: EL.EL.

Làssenza del rapresentante del PD, ha fatto fallire lìncontro con gli espertidell OSCE . La dichiarazione dura è stata fatta ieri dal Partito Socialista. Lospecialista giuridico di questo Partito, Fehmi Abdiu, per la Gazeta Shqipëtare, ha


spiegato dettagliatamente lèvento. Ma, mentre i socialisti accusano i democraticicome sabotatori dell incontro, dagli uffici di PD vengono dichiarazioni che dicononon fondate le loro affermazioni. Il capo dei democratici, Tritan Shehu ha dichiaratoper il Giornale: il nostro rappresentante, Njazi Kosovrasti, è arrivato con pochiminuti di ritardo allìncontro pianificato nella sede della Presidenza del Consiglioperché era nell` assamblea . Lìncontro degli esperti dell OSCE, con i rappresentantidei partiti sulla legge elettorale, era fissato per le ore 12.00 presso la Presidenza delConsiglio. Ma, secondo le spiegazioni di Abdiu, I rappresentanti del Ministerodella Giustizia, dei partiti e dell OSCE, hanno aspettato quasi due ore làrrivo delrappresentante del PD, che non è arrivato per niente .Shehu contrattacca, Kosovrasti è andato, ma in ritardo .

GAZETA SHQIPTARE 24/4/97ARTICLE: ALBA: si chiude la prima fase dell operazione.AUTHOR: Articolo di redazione.

Missione ALBA. Si chiude la prima fase dell operazione militare in Albania. Finda ieri il comando è passato al Generale Italiano Forlanini, il quale ha tenuto laprima conferenza stampa. La parte più grande delle truppe militari si è installatanelle zone principali dell Albania. Martedì la missione ALBA ha ancheaccompagnato gli aiuti alimentari ad Elbasan. Un operazione che si è conclusasenza nessun incidente. Intanto si aspetta l arrivo delle altre forze.Il controllo del porto di Valona ha segnato la chiusura della prima fasedell operazione militare europea, che era cominiciata con lo sbarco e il controllo diRinas e del porto di Durazzo. La chiusura di questa fase coincide anche con l iniziodel funzionamento del comando di operazione terreste a Tirana. Il Governo ItalianoForlanini, fin da ieri nella conferenza per la stampa era accompagnato da un generalefrancese e uno greco.La seconda fase sará rivolta all estensione delle forze armate europee sul territorio,che dovranno installarsi nei due porti di Valona e Durazzo e anche all aeroporto diRinas. Adesso si aspetta l arrivo in Albania delle truppe austriache e danesi. Invece,i rumeni stanno per arrivare e ieri le loro unitá sono apparse a Argirocastro, cittáaffidata a queste truppe.Gli austriaci sono attesi per domani con un treno speciale.Nella sua prima conferenza, Forlanini ha fatto solo una presentazione della situazioneattuale delle forze e della loro distribuzione. Il generale ha riconfermato che la loromissione, secondo le delibere dell ONU, durerá tre mesi e che non sostituirá innessun caso la polizia e le forze dell ordine albanesi.

RILINDJA DEMOKRATIKE 24/4/4/97ARTICLE: Alba non riconosce i comitati militari del PS.AUTHOR: Brikena Kamenica


Le nostre operazioni nelle zone del sud procederanno in collaborazione con leautoritá governative centrali e locali, anche con le persone competenti tenendopresente le loro funzioni . É stata questa la dichiarazione data ieri alla conferenzastampa dal comandante delle forze multinazionali in Albania, il generale LucianoForlani. In seguito lui ha fatto sapere che le forze che dirige devono assicurare iltrasporto degli aiuti dai porti e aeroporti e garantire la sicurezza della comissioneinternazionale di controllo, che sará impegnata nella organizzazione dell operazione.La missione che ha un mandato di tre mesi, prevede anche il prolungamento,rinnovando il permesso e con làpprovazione dei paesi partecipanti. Lacollaborazione con l esercito Albanese ci sará a tutti i livelli. Intanto, la situazionein Albania, in confronto con la resoluzione della Comunitá Europea, sta migliorandodi giorno in giorno e mi rende ottimista , ha dichiarato lui.

RILINDJA DEMOKRATIKE 24/4/4/97ARTICLE: L elezioni dopo l eliminazioni dei comitatiAUTHOR: B. Kasmi V. Elbasani

Se i comitati ribelli non si eliminano fino al mercoledi della prossima settimanaallora i nuovi elezioni parlamentari non si possono svillupare alla fine del mese digiugno come è previsto dalle tutte forze politiche e degli organismi internazionali.I sei punti del accordo tra le 10 forze politiche con l intervento del inviato delOSBE, Franz Vraniski sono considerati da quest l ultimo come svillupo della politicaalbanese che è arrivata dai cambiamenti politici nel paese e nella scena inter-nazionale.

REPUBLIKA 24/4/97ARTICLE: La destra e i suoi vecchi capricciAUTHOR: Editoriale

Dopo il rifiuto di un invito fatto dal PD per una alleanza prima delle elezioni, ladestra albanese si è riunita ieri in una tavola rotonda per una consultazione. Dopotanto tempo, è questo il primo tentativo che fa la destra per discutere circa la creazionedi una alleanza di destra. La risistemazione della destra dovrà avvenire in manieranormale e non forzata. Gli sbagli fatti nelle alleanze precedenti, hanno condotto arisultati negativi. I leader pensano di aver imparato qualche cosa dai vecchi tempi,quando la loro politica si limitava ai banchi del Parlamento.Il periodo che ha preceduto le elezioni passate, ha fatto insorgere in loro sentimentiegoistici, dando così risultati non tanto positivi.Ieri la destra ha dimostrato la sua buona volontà di reagire in questa direzione.Anche se ancora non sono stati raggiunti risultati, hanno avuto modo di stare adiscutere insieme allo stesso tavolo. Prima, questo sarebbe considerato un lusso.


REPUBLIKA 27/4/97ARTICLE: Nessuna tolleranza per i piromani dell AlbaniaAUTHOR: Articolo di redazione.

La tavola dei partiti si sta transformando in una vera fatica. Il PD sta usando tutti imodi per ostacolare il consenso. Alcuni ex-primi ministri, ex-segretari o ex-consiglieri presidenziali cercano di contagiare l Albania con i lori cadaveri politici.Il problema della legge elettorale sta mettendo da parte sempre di più e sta isolandodefinitivamente il PD dai tentativi politici rivolti a stabilizzare il paese e portarloalle elezioni di giugno. La sua intrasigenza conferma totalmente l intenzione nascostadi bloccare la politica di Riconcilazione Nazionale. Il tentativo di coinvolgere incrimini intere zone della popolazione (si riferisce al nord, al tentativo del presidentedi metterlo contro il sud) è soltanto la parte visibile della sua politica di lotta e didivisione.I democratici non riescono a capire che la politica dei confronti è ormai una politicafallita e senza futuro non soltanto per il PD, ma per tutte le forze politiche chetenterano a metterla in applicazione. Il blocco che PD sta facendo per lalegge elettorale e per altre iniziative politiche, non lo aiuta a ricuperare le sueistituzioni. Al contrario! Questo comportamento sta disilludendo anche quegliindividui o forze politiche che durante gli ultimi anni gli sono state vicino e checredono ancora nel suo rinnovamento. Tocca alle forze di destra reagire aspramentee con dignitá contro ogni truffa e forma di ipocrisia dei capi democratici. É il lorocompito di incoraggiare e avvicinare a se l elettorato ingannato dal PD.Il fetore del cadavere del PD, sparso dappertutto, rischia di contagiare tutta la destraalbanese. Ai piromani dell Albania non deve essere consentito di incendiare anchela destra. Questa deve essere unita in un posizione che non sia compromessa contutti i giochi pericolosi che il PD ha fatto con Albania.La destra albanese deve prendere nelle sue mani l iniziativa. É l unica forza, chesenza il PD , potrá resistere con dignitá di fronte al PS in una lotta politica onesta.Per realizzare tutto questo, dovrá calcolare con precisione la sua posizione e i suoimovimenti.

DITA INFORMACION 25/4/97ARTICLE: Amnistia politica per abbassare la tensione.AUTHOR: Albert Nicolla

Le pressioni e le aggressioni politiche fatte al governo di riconciliazione nazionalehanno costretto il primo ministro albanese a dichiarare: "Resto al mio posto soloper il dovere morale di fronte al mio popolo e la spinta che la diplomazia inter-nazionale sta esercitando sui politici albanesi a scopo di salvare l Albania dallaguerra civile".Secondo fonti interne, due giorni fa il primo ministro è rimasto tutta la notte nel suo


ufficio per preparare un piano di emergenza per uscire dalla crisi. Il portavoce nonha dato nessuna spiegazione circa il programma che il primo ministro presenterà alpresidente Berisha. Secondo voci non comprovate, Fino proporrà un progetto diamnistia politica per tutti i politici albanesi che hanno portato il paese verso questocaos. Ciò significherà sottoporre all approvazione dei dieci partecipanti alledichiarazioni del 9 marzo e garantirebbe che il partito o i partiti che verranno alpotere dopo le elezioni non opererà vendette.Il portavoce ha dichiarato che questa proposta è un occasione politica che potràaiutare il Presidente ad assumere un ruolo più obiettivo e imparziale con i partiti,ruolo che dovrà svolgere con correttezza, dal momento che gli interessi del paesesono ben più alti degli interessi di uno solo.

REPUBLIKA 25/4/97ARTICLE: Il re non è stato accolto molto bene a ValonaAUTHOR: Luan Shtëpani.

Il pretendente al trono Leka Zogu, è stato ieri a Valona per circa venticinque minuti.Con la sua scorta, supportata anche dalle forze dell ordine, Leka è arrivato ieri alle11 a Valona. Nel frattempo nella Piazza della bandiera c erano circa duemilapersone radunate per aspettare il suo arrivo. Un gruppo di monarchici acclamava ilsuo arrivo mentre la maggior parte della gente rimaneva indifferente sfruttandol occasione per lanciare i propri slogan contro il Parlamento e Berisha. Gli altriappuntamenti pianificati sono stati annullati e mentre le macchine lasciavano Valonasono state colpite da sassi.

DITA INFORMACION 25/4/97ARTICLE: Interpellanza del Ministro della Difesa Shaqir Vukaj.AUTHOR: Jakin Marena.

Dispongo un documento per l'annullamento dell ordine di attaccare il sud

Il Ministro socialista della Difesa, nella sua interpellanza al Parlamento non hamancato di attaccare direttamente i dirigenti del governo precedente, per lapoliticizzazione dell esercito, l unico dovere del quale è proteggere il paese e nonpartecipare alla campagna elettorale, e tanto più mettersi contro il suo popolo.Sintetizzando la sua posizione, il Ministro dice: nel momento del nostroinsediamento, noi non abbiamo trovato un esercito (nel senso che non esiste almomento un vero esercito). Le riforme proclamate per anni interi, si sono con-cretizzate solo nel prescegliere gli ufficiali dell esercito secondo la loro devozioneper il partito al potere, nel favorire il razzismo locale, persino nell uso dell esercitoa servizio della campagna elettorale.Senza fare dei nomi, il Ministro ha parlato dell interesse che aveva qualcuno per un


possibile scontro fra Nord e Sud. Sfruttando in maniera insensibile la povertá delNord per metterlo contro il Sud e potenziando in maniera artificiale gli effettividella guardia nazionale. Secondo lui il popolo ha bisogno di un esercito nazionalee non di una guardia gigantesca. Secondo le sue dichiarazioni, di primaria importanzaè la riorganizzazione dell esercito in collaborazione con la NATO.Invece, alla domanda sull esistenza di qualche piano per la repressione del Sud, luiha risposto quanto segue: Secondo le documentazioni, non esiste un tale ordine;io dispongo solo di un documento secondo il quale il 6 marzo è stato annullatol ordine per l operazione al sud.

DITA INFORMACION 26/4/97ARTICLE: Fino: Dini in AlbaniaAUTHOR: Bledar Zaganjori

Il Primo Ministro Fino è ormai stufo degli scherzi con i scherzi politici di Berisha.Basta, bisogna rispettare làccordo dei partiti del 9 Marzo, altrimenti chiamerò

Dini a Tirana . Questo è lùltimo avvertimento di Fino al PD, e in particolar modoal presidente Berisha, che muove dietro le quinte i fili del partito al potere. Gliultimi insuccessi della tavola dei partiti, in particolare per il progetto della leggeelettorale, hanno constretto il Primo Ministro a cercare làiuto dei fattori inter-nazionali per applicare l'accordo del 9 Marzo. PD e il Presidente Berisha sembranoavere dimenticato gli impegni presi nella tavola rotonda dei Partiti, limitando con ilveto il Governo e le sue attivitá e iniziative. Il primo scontro tra Governo e laPresidenza per il viceministro dellÌnterno, Agim Shehu, ha portato alla rotturadella fragile coalizione, generando, in questo modo, la prima grande crisi delGoverno.Il progetto di legge elettorale è stato l ultima barriera per Fino; Berisha sta giocandola carta del prolungamento delle elezioni. Sono queste e altre le ragioni che hannocostretto il PS nell ultimo appuntamento con i partiti a chiedere l arrivo del Ministrodegli Esteri d Italia a Tirana per garantire il funzionamento del accordo, ormaitanto mutilato. L idea del Partito Socialista di chiamare in aiuto il ministro Dini èstato acolto da tutti i partiti escluso il PD.Per realizzare un consensus, Fino avrá un ultimo appuntamento con il PD. Se i

risultati saranno, negativi allora Fino fará un invito ufficiale al Ministro degli EsteridÌtalia Dini affinché garantisca làccordo , dichiara Majko (capo del dipartimentorelazioni publiche del PS). Così, dopo tutti gli ostacoli, Fino risponderá a Berishasensibilizzando sulla situazione a livello internazionale. I fattori esteri sonoaltrettanto importanti per porre fine alla crisi in Albania con le elezioni politiche.Ancora adesso, per loro e per il Primo Ministro Fino, lòstacolo da superare passaresará il Presidente e il suo partito.

GAZETA SHQIPTARE 27/4/97


ARTICLE: Strasburgo non aveva una conoscenza adeguata dellasituazione in Albania.

AUTHOR: Articolo di redazione

TIRANA. Deputati del Parlamento Europeo si sono espressi in modo critico neiconfronti dello stesso Parlamento, il quale, secondo loro, non ha preso in seriaconsiderazione la situazione in Albania. Loro non avevano conoscenza realedell aspetto politico, economico e giuridico di questo paese. Namik Dokle,rappresentante socialista del Parlamento Albanese a Strasburgo, continuando hadetto: questo anche per colpa della Comunita Europea (CEE), perché ha permessoai politici albanesi di abusare della loro posizione nel CEE.Alla domanda, Come considerebbe il dibattito per l Albania che si è appenaconcluso , lui ha risposto: "Direi che è statto fatto un dibattito realistico e contentativi seri del Consiglio Parlamentare della CEE di comprendere e conoscerequanto è accaduto, quanto sta accadendo e cosa deve essere fatto per l Albania, inmodo che torni a riprendere il difficile camino verso la democrazia".Si è discuso a lungo, e con toni duri di una deviazione della realtá . Questo è

avvenuto perché non tutti i deputati hanno avuto l occasione di conoscere la realtáalbanese, ma è da salutare la volontá espressa di conoscere questa realtá e suggerirele vie piu efficaci per uscirne. Devo precisare qui, che quando la CEE opera sulteritorio, le decisioni prese a Strasburgo subiscono delle deviazioni. Penso che tuttociò avviene a causa della disinformazione che è stata fatta e dell abuso di potere deipolitici più rilevanti nella CEE. Ciò è stato evidenziato anche dalla proposta fattada Pollo e Spahia (PD), che chiedevano dalla CEE un ruolo prioritario nellarisoluzione della crisi.

GAZETA SHQIPTARE 30/4/97ARTICLE: Missione Alba e interrogativi sull ordineAUTHOR: Stavri Marko (Vlora).

Quale è la vera missione delle forze militari multinazionali? La distribuzione degliaiuti umanitari protegendo quelle che loro stessi chiamano le arterie principalidella circolazione ? La collaborazione con le autoritá del paese durante le prossimeelezioni ? Oppure qualche altro scopo, il quale ancora non si dichiara ?

Oltre 340 mezzi pesanti, quasi 900 militari ed una tecnica delle piu moderne dellnostro tempo. Questo è quello che la gente di Valona vede ogni giorno la dove sonoinstallati i militari dell Alba . Ma sembra che i militari sono piu impegnati aproteggere loro stessi che gli altri. Il caso piu eclatante si è verificato sabato scorso.Un italiano ed un albanese minacciati di morte, hanno bussato a lungo alle portedella missione finchè hanno avuto una risposta laconica : Ci dispiace, non abbiamol ordine di intervenire in questi casi . L evento si è chiuso tragicamente, untrentacinquenne ha perso la vita in un modo terribile, incrementando ancora di piu


la tristezza dell popolo di Valona.

Ecco come esce ancora una volta il vecchio problema: É sufficiente per la situazioneche il paese sta passando, l attuale mandato di Alba ? Forse sarebbe meglio cheinvece di prepararsi a distribuire farina e polli, i militari stranieri si impegnasseronei punti piu caldi dell ordine?

GAZETA SHQIPTARE 30/4/97ARTICLE: L opposizione racoglie documenti si prepara il dossier

con le accuseAUTHOR: Redazione.

L opposizione si prepara ad accusare Berisha. Un dossier voluminoso ed alcuniproggetti sono ormai raccolti e prossimamente i partiti dell Forum si riuniranno adecidere definitivamente. Il nome di Berisha ed il dossier con una serie di graviaccuse forse viaggeranno verso il tribunale di Hage per genocidio. Possiamomandarlo anche lá, perchè le cose succese negli ultimi mesi qui, e che sono statedirette da Berisha costituiscono crimini , ha dichiarato il leader dei socialdemocraticiSkender Gjinushi, poichè i tribunali albanesi sono poco affidabili per i rappresentantidei partiti dell Forum. Ma anche se formalmente, sembra che queste accusepasserano anche alla Procura albanese e si presenteranno al Parlamento.

ZERI I POPULLIT 30/4/97ARTICLE: I mercenari di BerishaAUTHOR: D.P.

Non è un caso che Berisha abbia posto come condizione per fare le elezioni ildisarmo di quelli che lui chiama comitati ribelli , senza fare alcun accenno aldisarmo del Partito Democratico che lui stesso ha armato.Sapendo che non potra vincere in una onesta gara elettorale, Berisha intende portarefino in fondo l avventura con le forze armate. E questo lo dimostrano perfettamentei molti documenti di cui dispongono non solo i comitati ma anche gli onesti cittadini.Una cosa è vera; la quantitá maggiore delle armi sta nelle mani dei militanti e deimembri del Partito Democratico.Da fonti molto attendibili, che dispongono di tutta la documentazione neccessaria,si viene a sapere che l operazione dell armamento del P.D. a Fier è stato diretto inpersona da l ex capo del P.D. del distretto, attualmente Ministro dell Interno nelGoverno di Riconciliazione Nazionale. É vero?


KOHA JONE: 1.5.97ARTICLE: Tragedia a Burrel: piu di 22 morti.AUTHOR: Roland Zili

Tragedia nel paesino chiamato Qafe- Shtame, circa 14 km al ovest di citta diBurrel.Due tuneli con materiale militare sono compresi dalle fiame e poi hannoscoppiato due giorni fa alle 20.30, portando la morte almeno di 22 persone, ecausando gravi danni alle abitazioni vicine nella zona del incidente.Per quandoriguarda agli esplosioni questa tragedia è la piu grande tragedia non solo in questazona, ma in tutta l Albania.

KOHA JONE 2/5/97ARTICLE: Vranicki - ritorno a TiranaAUTHOR: E.A.

Vranicki verrá di nuovo in Albania. L alto rappresentante del OSBE ha comunicatoal Primo Ministro Fino in una conversazione che hanno avuto ieri. Insieme con lanotizia della nuova visita, Vranicki ha comunicato anche il motivo di questa visita:di essere presente al momento quando il parlamento passerá la legge eletorale, inmodo che si evita una possibile crisa governativa.La legge elettorale, l ostacolo piu grande che divisa oggi quelli che in fatti diriganoinsieme dentro al Governo di Riconcilazione, è il momento che si considera piudelicato per dare via all elezioni precoci.La legge elettorale è il vero nodo gordiane di questi elezioni. Danneggiato da unalegge cattiva elettorale di un anno fa, i partiti del opposizione stano dimostrando lamassima cautela che ogni cosa si scrive in carta e si definisce dettagliatamente.Questa perche anche l esperienza del Governo di Coalizione non risulta faccile esenza problemi. Le struture paralele, le quali si pensa che funzionano per il conto diPD, lo rendono difficile il dibattito e peggiorano il clima che circonda la tavola deldialogo.In queste condizioni, le forze politiche del opposizione hanno visto come la migliorestrada per passare all elezione, una legge pura proporzionale.

KOHA JONE 2/5/97ARTICLE: Fino andrá a USAAUTHOR: E.A.

Il Primo Ministro Albanese presto sará nel U.S.A. All mezzo di questo mese sirealizerá la visita del Primo Ministro Albanese con l invito della sign. Ollbrait,Segretaria americana dello Stato. Nel U.S.A Fino incontrerá senza dubbio, il numerouno del Dipartimento dello Stato, Margaret Ollbrait con gli altri dirigenti del questo


dipartimento.U.S.A dopo uno piccolo ritiro sembra interessata di nuovo per la crisi Albanese. Lavisita di Fino sará una totale riflesso di tutti gli ostacoli che il Governo diRiconciliazione ha trovato in questi giorni. Si puo discutere anche per un aiutomilitare per il qualle U.S.A. ha dimostrato una totale disponibilitá . La politicha delU.S.A. non si è ritirata dalla richiesta per la dimissione di Berisha.

REPUBLIKA 2/5/97ARTICLE: La morsa Presidente- Parlamento stringe la politicha

AlbaneseAUTHOR: Redazione.La seanza politica tra Nano - Shehu si è conclusa in niente. I capi si sono dimostratiincapaci di realizare l'atto dell accordo. La loro impotenza politicha non è ormaiuna cosa nuova per gli instituzioni internazionali. Sing. Fleming la portavoce delO.S.B.E. in Albania no è espressa per niente sorpresa per il resultato del incontro.La reazione di Andreata sui giochi dei politicani e l insistenza di Vranicki per losvillupo dell elezioni entro al 29 giugno, dimostra che l Occidente non intende ditollerare i lori disordini., le trappole, le truffe che hanno portato l Albania in questostato.La lotta dei nervi si sta sviluppando con totale intensitá nella tavola della politica.Il PD che sta usando la strategia del opposizione sembra sicura nel suo succeso,tenendo presente le due instituzioni dove passa ogni cosa: il Presidente e ilParlamento. l inconcessione del consenso è il primo schiaffo che il PD da allanormalizzazione e ai sviluppi dell elezioni e conseguentemente alla soluzione dellacrisa Albanese.Ogni proposta della tavola dei partiti, schema-legge o decreto governativo chefinirebbero nelle morse del Parlamento, il quale con un fischio del Presidente èpronto a distrugere tutto anche l Albania stessa.Con gli opposizioni sulla legge eletorale, della data dell elezioni , i casi di RTV oSHIK, PD somiglia a un malato che usa le medicine per sopravvivere.

ZËRI I POPULLIT 3/5/97ARTICLE: Il PD armata con callascnicov: Opinioni dei politichaniAUTHOR: Naim Zoto

Neritan Ceka, leader del PAD, afferma che l armamento dei membri del PD è unatto anticostituzionale. Il PD deve dichiarare al pubblico quali sono stati i motiviche l hanno costretto ad armare i suoi militanti quando gli altri partiti hanno rispettatola legge secondo cui i partiti creano organismi armativanno considerati illegali.Mentre quelli che hanno dato l ordine di armare i militanti di PD devono esseremandati davanti al tribunale. I comitati sono rappresentanti di intelletuali, sonorappresentanti dei partiti politici, tra quali anche il PD. Non appena Berisha dará le


dimissioni i comitati si dissolveranno.Skender Gjinushi, leader del PSD,afferma che Berisha ha armato il PD per i scopipolitici, per tenere il suo potere con ogni costo. L opposizione non ha armato nessunoperche non poteva trovare questi armi: l armi gli disponeva solo Berisha. Laresponsabilitá per l armamento della popolazione, come anche dei militanti di PDe soltanto di Berisha e della sua politica.

ZERI I POPULLIT 3/5/97ARTICLE: Il trafico dei clandestini da Velipoja (nord Albania)AUTHOR: Corespondente di Z. Popullit

Migliaia cittadini di Scutari e Malësia e Madhe fin da martedi aspettano sulle costedi Velopoja per andare in Italia.

GAZETA SHQIPTARE 3/5/97ARTICLE: Fino : Piu potere ai militari stranieriAUTHOR: Artan Cani.

Si deve estendere lo status e le competenze dei militari in Albania. Le dogane e idepositi militari sono fuori controllo, abbiamo bisogno per il loro aiuto .Il Primo Ministro albanese Bashkim Fino spiega l ultima posizione del Governosui Comitatti di Salvezza Publica.

I commitati erano importanti nei primi momenti quando si sono creati e per questosi devono ringrazziare. Invece in questi momenti che noi abbiamo organizzato lapolizia, abbiamo portato in un nivelo opportuno le autorita locali, realmente tutti icomitatti si devono sciogliersi .

Per estendere il ruolo del mandato e delle competenze delle truppe multinazionaliin Albania, due giorni fa io ho parlato con sig. Vranicki. Ho chiesto a sig. Vranickidi intervenire presso le forze multinazionale per estendere il loro status .

Noi cerchiamo dalle forze multinazionali, di intervenire e di creare le condizionifavorevoli per evitare le tragedie che stano succedendo nelle varie zonedellÀlbania .La risposta di Vranicki era positiva.

GAZETA SHQIPTARE 3/5/97ARTICLE: Telefonata per un falso atentato.AUTHOR: Mentor Kika.

Una telefonata anonima avvisa il commisariato nr. 1 di Tirana che sotto il ponte sulviale principale di Tirana c è una bomba. La polizia ha evacuato subito il posto e habloccato il traffico.


Dopo i controlli è emerso che l alarme era falso.

GAZETA SHQIPTARE 3/5/97ARTICLE: Le vittime di ValonaAUTHOR: Stavri Marko

Parla il direttore del Ospedale: 200 morti e piu di 600 feriti. Queste sono le cifreprovvisorie di questi messi. Abbiamo chiesto aiuto ai medici italiani .Presto un ospedale militare si installera a Valona.

GAZETA SHQIPTARE 4/5/97ARTICLE: Domani le lezioni a Valona: vigila la polizia e AlbaAUTHOR: sta.ma.

Si è deciso che lunedi ricominciano le lezioni al Universitá Ismail Qemali .Polizzioti, persone armate e i militari assicurerano che i studenti di Valona potrebberofare le lezioni senza disturbarsi. Per questo hanno promesso anche i contingenti diAlba .

Ieri è stato fatto un incontro tra Sezai Bazaj, il rettore dell universitá valonese e ilgenerale italiano Giglio che afferma: appena abbiamo parlato con rettore per lemisure che dobbiamo prendere per assicurare gli ambienti dell universitá. Cosicredo che non solo i studenti, ma tutti i cittadini di Valona.

REPUBLIKA 4/5/97ARTICLE: Mati rischia l eliminazioneAUTHOR: Majlinda Xhema.

Fonti del Ministero degli Interni confermano l esistenza di un altro tunnel nel QafeShtame. Questo secondo tunnel , nel caso di un esplosione porterebbe ad una veracatastrofe. L esplosione di questo tunnel in pochi minuti potrebbe eliminare Mati edintorni.Per questa ragione gli specialisti del Ministero della Difesa, Ministero del Internoe di rapresentanti delle forze pacifiste hanno deciso di minare la zona intorno altunnel.

REPUBLIKA 4/5/97ARTICLE: Il PSD critica Fino per il capo di SHIKAUTHOR: B.V.


Ieri i Socialdemocratici hanno criticato il Primo Ministro albanese Fino, perche luinon prende misure urgenti per nominare il nuovo capo del SHIK.

KOHA JONE 6/5/97ARTICLE: L attentato all ex-Ministro degli Esteri Serreqi.AUTHOR: Redi Sejamini.

Alle ore 16.00 di domenica la macchina Tipo Isuzu nella quale viaggiavano i duedeputati Femi Godo ed Alfred Sereqi è stata bloccata nella zona presso Thumanada tre persone sconosciute, i quali hanno terrorizzato i due deputati. Secondo letestimonianze dei deputati, sembra che la ragione del blocco è stata l aspra criticache Serreqi ha pubblicato giorni fa sul giornale indipendente Gazeta Shqipetare ,sulla politica estera che Berisha ha portato avanti. Ció che fa piú impressione è chequesto evento è succeso nel nord del paese, quando si sa che nel sud in mano deiribelli nessun deputato è stato terrorizzato o minacciato di morte.

Koha Jone: 11.5.97Artikulli: Giugno, alle elezioni con contràtto.Autori: Editorial

.....Esattamente due mesi dopo l accordo politico del 9 marzo i partiti hannosottoscritto un nuovo accordo, chiamato contratto politico. Cosi si puo dire chel arrivo del mediatore del OSCE per l Albania, sign. Vranicki, e stato un successonegli ultimi minuti. i partiti partecipanti hanno fatto cosi un altro passo avanti nellanormalizazione della situazione del paese. Questo contratto assume maggioreimportanza perche e stato stipulato allorquando questo processo di normalizzazioneappariva compromesso da manovre di qualche forza politica, che intendeva prenderetempo per rafforzare le sue posizioni..... Comunque, una buona parte dei punti del contratto stipulato ieri alla presenza delsignor Vraniski risultano formulati per grandi linee, lasciando in questo modo spaziper equivoci o interpretazioni differenti. Il fatto e che certi aspetti secondari aiquali non e stata data la dovuta attenzione nell accordo del 9 Marzo hanno lasciatospazi per (malintesi ) anche tra i firmatari di questo accordo, mettendo in pericolol accordo stesso........Nel contratto del 9 Maggio appare interessante il fatto che non si menziona ilGoverno di Riconciliazione Nazionale, in particolare il ruolo che dovra svolgerenel periodo che ci separa dal giorno delle elezioni, e la posizione dei partiti versoquesto Governo.


Faksimile e marrëveshjes së 9 majit



Koha Jone: 11.5.97Artikulli: IL CONTRATTO UNISCE E DIVIDE LE PARTIAutori: B.P. ed A.P.

Il contratto politico del 9 maggio è stato valutato con ottimismo dai politici albanesi,anche se molti di loro hanno espresso dei dubbi sul fatto che il PD rispetti il contratto.Il dibattito lasciato aperto nel contratto riguardo al rapporto tra proporzionale emaggioritario nella legge elettorale e la valutazione nell eliminare o meno i comitatie le bande armate hanno creato comunque paura nella politica e nell opinionepubblica albanese legata all applicazione rigorosa del contratto. Questa paura èlegata specialmente alla maggioranza del PD in Parlamento, e alla sua richiestadi valutare un altra volta tramite un gruppo di specialisti stranieri e locali lasituazione pre-elettorale in certe zone del paese.

Tritan Shehu, PDIl contratto sará applicato e rappresenta un passo avanti per giungere a

nuove elezioni e noi abbiamo dato il nostro contributo a questo contratto, realizzandocosi anche certi obiettivi del PD. Noi abbiamo contribuito all abbassamento dellarichiesta elettorale per permettere l applicazione di un sistema misto della leggeelettorale, abbiamo anche influito nella richiesta di scioglimento dei Comitati primadelle elezioni. Abbiamo proposto che CE avra il ruolo principale nelle elezioni.L approvazione in principio del progetto legge fatto dal governo è un azione affrettatae fuori dai suoi attributi. È il diritto del Parlamento di votare la legge, noi stiamostudiando il progetto. Noi abbiamo proposto che si creasse un gruppo di specialististranieri e locali per valutare il clima e le condizioni per l elezioni prima del loroannuncio e questa si potrebbe fare subito.

Pandeli Majko, PSIl contratto politico ha dimostrato un passo avanti della responsabilitá della

classe politica albanese. I rapporti ad interno della nostra classa politica erano vicinoal falimento, come nei occhi del oppinone interno come anche quello straniero.Questo accordo è fatto come conseguenza dei fattori internazionali e specialmentedel l inviato di OSBE, sig Vranitzky e ha messo un nuovo dimensione nei raportidella classa politica albanese. Sarebbe stato assurdo per ogni tipo delle forze politichedi ostacolare la realizzazione del questo accordo. Forse le date 9 sono fortunate pergli albanesi.

Skender Gjinushi PSDL accordo del 9 magio ha tutte le posibilitá per sblocare la situazione, per

decidere per la legge elettorale e della data degli elezioni. L accordo realizato al 9magio è al sostegno del Governo della Riconcilazione Nazionale e delle suedecisioni,perche il suo dovere è di preparare le elezioni. Dal altra parte non si devegiocare con le etichete sui comitati, perche l acordo arrivato ha chiarito questopunto.La legge presentato cercha di dare in modo inparziale i criteri chiesti dai 10


partiti e esperti stranieri,aparte la legge anti-genozid che secondo il CE non dovrebeessistere.

Sabri Godo, PR Questo contràtto dai altri paesi viene valutato anche come la soluzione deiconfliti principali della politica albanese.Nella lingua albanese, con questo contràttopoi creare tantti problemi. Infati non è un contràtto detagliato,ma definisce le lineeprincipali per le elezioni.Toca ai partiti di dimostrare la loro buona volonta perrealizarla, perche senza questo il paese potrebe andare verso un disordine totale. Senon faciamo questo ci scontreremo anche con i organizmi stranieri presenti inAlbania. Sono convinto che anche il Pd accetera di metere in atto questo contràtto.

Hysen Selfo, PBK Questo contratto non verra aplicato, finquando la situacione non sara

tranquila e non sarano disarmate le bande organizate dal PS e altri partiti del Forumper la Democrazia. Noi insisteremo nella legge del 92 e non ci tireremo indietrodalla nostra richiesta;che non dovrano candidarsi le persone che sono stati ex agentidei servici secreti,e persone con alti carichi nel sistema di ditattura. Non si sa comereagira il parlamento dominato dal PD. Comunque sono fiducioso che PD sidimostrera mattura,perche ha nelle sue file dei deputati coscienti e non implicatinegli ultimi eventi.

Dita Informacion: 13/5/97Article: La politica si transferisce a ValonaAutore: editorial

Domenica intensa per i Comitati e per la diplomaciaPOLITICA TRASFERITA A VALONAOSCE:Otto domande ai capi dei ribeli.

Valona dei forti epiteti, meritatamente sopranominata Alecsandria del Albania ,Perla della nostra riviera , Capitale della ribelione , e poi ingiustamente, Il paese

della droga e della criminalita , ora è diventata il centro piu importante della politica,dopo Tirana. Propio per questo che Valona è diventato una delle cita piu importantidella politica, OSCE presenta queste otto domande ai capi di Valona e del SUD1) Le elezioni si svolgerano con il CSP (comitatto di salveca publica) sciolte ?2) Se potra essere sicurato al PD una campagna elettorale senca disturbi ?3) I osservatori sranieri potrano lavorare tranquilli, e se avranno al sicuro la vita aValona?4) La posizione del CSP, nel caso se il presidente Berisha dopo che PD perde, cioè, non mantiene la promesa fatta publica? (perche secondo lui......in politica nontutto si ricorda.)5) La reazione del popolo nel caso se vincie il PD.


6) La pozicione con il nuovo governo, che dovra affrontare la crisi, cio è chiederanoi soldi.7) Le decisioni del incontro del CSP , al 16 Magio verrano conosciute dal popolo.8) Potra la Policia Albanese assicurare le urne.

Dita Informacion: 13.5 97Article: Majko: Governare con il PSD e PAD.Autore: editorial

TIRANE: contrato politico tra PS,PAD,PSD per le elezioni di Giugno.PandeliMajko , il secretario dei raporti publici del PS ha proposto ieri un coalizione pre-elettorale, tra questi tre grandi partiti del oposizione. La base di questo coalicionesarano 30 zone elettorali, i quali verrano divisi in modo uguale tra i partiti, e icandidati sarano appogiati da tutte e tre le forze.

UNIVERSAL

Lunedì 19 maggio abbiamo incontrato a Scutari Jetmir Shpuza e Ylli Pata,duegiornalisti del settimanale indipendente Universal. Attraverso la loro testimonianzaabbiamo ricostruito la storia di questo giornale. L Universal nasce nell agosto del1996 garzie all iniziativa di alcuni giovani giornalisti che già collaboravano conalcuni giornali di distribuzione nazionale come Dita Information, Gazetta Shqiptaree Koha Jonë.


Gjashtë orë tmerri të një qyteze*Reportazh nga Rudina XhungaKoha Jonë 26 maj 1997

MASAKRA E CERIKUT, NJE DITE ME PAS

Qyteza vetëm 16 km larg Elbasanit, ishte deri pardje nga më të qetat nëShqipëri. Asnjë dhunim, vjedhje, plagosje, vrasje e qëllimshme, apo ngjarje përtejtë zakonshmes, në këta muaj të jashtëzakonshëm. Banorët e saj, deri në 90, punësuarnë Metalurgjik, TEC, Uzinën e Naftës, SMT, NB, e më pas ngelur në mëshirën efatit, asistencës sociale dhe emigracionit, nuk demostruan në këta pesë vjet, asnjëzemërim të dhunshëm, madje edhe në ditët e përgjakura të marsit, duke qenë se nukkishin pasur ç të humbnin në firmat piramidale, ata qetësisht vazhduan të jetoninvuajtjet dhe hallet e veta. Nuk se bënë dallim nga pjesa tjetër e Shqipërisë, ndajshpërthyen depot e Mjekësit dhe morrën gjithë armatimin e ndodhur aty me shumicë.Pasi shtinë të gjithë në ajër, për netë të tëra, qyteti sërish u qetësua dhe dukej sikurs kishte për të ndodhur kurfarë çudie. Kështu deri ditën kur...

22 MAJ, MENGJESPresidenti i Republikës, Sali Berisha, viziton Elbasanin dhe Peqinin. Kryetari

i PD-së për Cërrikun, tregon se nuk ka pasur asnjë sinjalizim për ndonjë vizitë tëmundshme të Berishës në Cërrik. Ai vetë nuk kishte mundur të shkonte në Elbasan,pasi duke qenë mjek ishte mjaft i zënë.

22 MAJ, PASDITENë Cërrik përhapet lajmi për ardhjen e Berishës. Para policisë grumbullohen

njerëz që kundërshtojnë paqësisht ardhjen e presidentit. Policia e Cërrikut, ndërkaqlajmërohet nga Elbasani se në qytet do vijnë forcat speciale. Banorët e ndodhurpranë policisë, dëgjojnë dhe marrin vetë radiomarrësen e policisë, duke kërkuar tëmos guxonte kush të shkelte në Cërrik. Radio mbyllet pas të sharave dhe fyerjevenga të dyja palët. Sipas cërrikasve nga shefi i porsaemëruar i Komisariatit të Elbasanitështë përdorur shprehja; Do vimë t ju shtypim kokën! Përgjigjia që ai mori kaqenë; Hajdeni dhe do e shikoni kush do i shtypë kokën njëri-tjetrit.

Në çast, gjashtë të rinj të armatosur janë nisur drejt Malastenit dhe kanëimprovizuar një postbllok për të mbrojtur qytetin. Ndërkaq alarmi është dhënë.Forcat politike mblidhen në mesnatë në shtëpinë e Kryetares së Bashkisë, zonjësMishelina Xhelo dhe diskutojnë për masat e mundshme që do të ndihnin të binte

* Ky reportazh nuk bën pjesë në dokumentat e Observatorit


tensioni i krijuar. Kur kryetarja u përpoq në orët e vona të natës të lidhej me policinëe Cërrikut, askush s ju përgjigj. Sipas saj dhe dëshmitarëve të tjerë, në komisariat,atë natë nuk ndodhej njeri. Mesa dukej, e kishin lënë qytetin në mëshirë të fatit,ndoshta të urdhëruar. Atëherë, ajo i telefonon shefit të Komisariatit të Elbasanit,me të cilin nuk njihej dhe i kërkon të pengojë ardhjen e forcave speciale, pasi qytetiishte i armatosur dhe mund të krijoheshin incidente të papëlqyeshme. Përgjigja qëedhi nga receptori ishte e rëndë; Ju ndihmoni kriminelët, sepse rrini me ta.

Telefonatat e mesnatës, ndërkaq vazhdonin. Burri i Kryetares së bashkisë, icili për koinçidencë ishte dhe kryetari i PD-së për Cërrikun, i telefonon Kryetarit tëBashkisë së Elbasanit dhe merr prej tij fjalën, se forcat speciale nuk do të vinin,ndërsa të nesërmen ata të dy i prisnin në Elbasan, për të biseduar.

23 MAJ 97Ora 8.30. Ndërsa forcat politike ishin mbledhur sërish për të diskutuar para

nisjes në Elbasan, një plumb godet dritaren e shtëpisë së Kryetares së Bashkisë, kuzhvillohej mbledhja.

Forcat speciale kishin hyrë në qytet. Kishte nisur dita e tmerrit.Në SMT dhe Fermë kishin hyrë 6 makina të blinduara, një IFA me ushtarë

dhe një makinë e Bankës së Kursimeve me targë 1797 Z. Pasi parakaluan në gjithëqytetin, duke shtënë në ajër, makinat ndaluan në shtëpi të caktuara më parë. Në tëparën morrën peng Ilir Çengelin, të cilin pasi e rrahën, e futën në makinë. Në njëtjetër shtëpi, Afrim Dekalin, i cili, pasi u dëmtua rëndë nga rrahja u dërgua në spitalnga vetë ata. I pari u hodh nga makina, ndërsa udhëtohej drejt Elbasanit, ndërsa idyti u arratis nga spitali, duke u hedhur nga dritarja. Agim Azizi, i cili nuk ndodhejnë shtëpi, kur e vizituan forcat speciale, tregon; Kërcënuan nënën time 65 vjeçareme fjalët; Djalin tënd do ta çojmë në Tropojë . Ofenduan me shprehje që s shkruhennë gazetë motrën time dhe rrahën keq kunatin, pse guxoi t i kundërshtonte. Burrii rrahur kishte ende gjurmët e tytës së pushkës mbi ballë. Në shtëpinë e RrapushTavës, vdekur pak kohë më parë, qëlluan të venë e tij, në moshë dhe pasi i rrahëndjalin, nisën të preknin turpshëm nusen shtatzanë, me pretendimin se fshihte armënë bark.

Dëshmi që flasin për terrorin e ushtruar nga vizitorët e 23 majit në Cërrik,janë gjurmët e plumbave në pallate, xhamat e lokaleve të gjithë të thyer, plagët efashuara të kujt po pinte kafen qetësisht dhe u qëllua, gratë që thërrasin nga ballkonetpër të treguar gëzhojat që kanë shpuar muret, fëmijët që kanë mbledhur fishekë tëtë gjitha përmasave. Të gjithë duan të tregojnë me një frymë, ç kanë parë dhe ç kandodhur atë ditë prej orës 8.30 deri në orën 13.00 dhe asnjë dëshmi nuk ndryshonnga tjetra.

SI REAGUAN CERRIKASIT?Pasi qyteti u përfshi nga dhuna dhe fyerjet, çdo burrë e grua rrëmbeu një

armë, që e ruante në shtëpi dhe çdo dritare u kthye në një pozicion luftarak, nga kushtihej papushim. Ishte tanku, viktima e parë. Brenda tij u dogjën dy njerëz, që pasi


u nxorrën prej andej u dërguan në spital, por tashmë të vdekur.Ende në sheshin kryesor të qytezës dergjet tanku i shkatërruar dhe pranë tij

gjurmët e vdekjes. Duke qenë se pozicionet e qytetarëve ishin shumë më të favorshmese ato të policëve, të vrarët ju përkasin palës së dytë. Pasi u qëllua makina e Bankëssë Kursimeve, shoferi dhe policët e ndodhur aty, e braktisën, duke e lënë peng tëCërrikut. Në makinë u gjet municion i paketuar dhe armë me rreze lazer, të cilat undanë mes qytetarëve, që tashmë s i heqin nga krahu. U gjet gjithashtu një qese meheroinë, që më pas u shpërnda nëpër rrugët, ku ende kanë ngelur gjurmë.

Në orën 13.00 mjetet e blinduara dhe forcat speciale u detyruan të marrinrrugën drejt Tiranës.

A KA QENE LUFTE BANDASH KRIMINALE ME POLICINE?Kur pyet, Kush qëlloi mbi tank? Kush i plagosi dhe vrau të ardhurit? - në

Cërrik të përgjigjen Populli .Kryetarja e Bashkisë shpjegon se jo vetëm nuk ekziston ndonjë bandë

kriminale në Cërrik, por ajo nuk njeh as ndonjë person që mund ta quash kriminel.Qyetarët të rrëfejnë në kor se nuk ka pasur shkëmbime armësh mes gjashtë burravedhe policëve, por 120 ushtarët e ardhur u goditën nga gjithë populli i Cërrikut.Gjithashtu sipas tyre, nuk bëhet fjalë për ndonjë pritë, siç u tha në televizion, pasi,psh vendi ku ndodhet ende tanku, nuk është ndonjë pikë strategjike, por sheshi parakinemasë, tanimë karakatinë nga plumbat. Ne kemi qëlluar, - thonë cërrikasit, -por për t ju përgjigjur sulmit, për vetmbrojtje. Nëse nuk përgjigjeshim, ata do eshkatërronin qytetin. Ishim të papregatitur, por po të guxojnë të vijnë sërish, do tëna gjejnë edhe më të stërvitur. Ne nuk jemi kriminelë. Jemi njerëz të dhunuar, tëposhtëruar nga forcat speciale. Na vjen keq që pati të vrarë, por do të ketë të tjerë,po erdhën sërish. Të vijë këtu Fino, siç shkoi në spitalin ushtarak. Ai duhet ta marrëvesh të vërtetën dhe të marrë masa për të ndaluar specialet të vizitojnë qytetet etjera, për të parandaluar masakrat si kjo e këtushmja.

SA, KUSH, PSE SHKUAN NE CERRIK?Kjo pyetje mund të ngelej mister, nëse cërrikasit nuk do ta kishin gjetur

përgjigjen në mënyrën e tyre. Para tërheqjes së forcave speciale, ata mbajtën pengkatër vetë, njëri i plagosur rëndë, që u dërgua menjëherë në spitalin e Elbasanit meambulancën e qytetit. 3 të tjerët u futën në shtëpinë e shkatëruar nga një bombë ehedhur prej forcave speciale, për t u vënë para një kamere amatore. Personi qëdisponon regjistrimin, na lejon ta shohim. Eshtë filmuar qyteti i përfshirë nga tymi,tanku i gjithë në flakë, shtëpitë e dëmtuara, kinemaja e shkatërruar, gjaku i rrugëve,i plagosuri që mjekohet në infermierinë e qyetit dhe lutet ta lenë të vdesë, si dhe trepolicë, të cilëve pasi iu kanë hequr rrobat e dëmtuara dhe iu kanë dhënë veshjet etyre, i detyrojnë të tregojnë...

Petrit Gjonaj. Kam ardhur nga veriu, por banoj në Kamëz. Unë e dua plumbinballit, se nuk lufton njeriu me njerinë.

Azem Rusta, tankist, 24 vjeç nga Tropoja, banues në Babru. Ne nuk kemi


faj. Xhait Xhaferri na dërgoi të vendosnim qetësinë në Cërrik dhe ne erdhëm. Këtuna drejtonte Agron Koliqi. Kemi ardhur në Elbasan në 22.30 të 22 majit. Unë kamkatër muaj në forcat speciale..

Nuk besoj të jenë të forcave speciale, - thotë kryetari i PD-së, pasi poshtërrobave ushtarake, kishin veshjet e tyre, të grisura dhe më shumë se njerëz të stërvitur,dukeshin nevojtarë për para.

Në kasetë ka dhe filmime të tjera, si psh teserat e PD-së të harruara nga tëikurit, dokumenta lëshuar sëfundi për t u punësuar në polici. Ishte filmuar dhefotokopjuar gjithshtu një letër e përgjakur, gjetur në makinën e bankës, ku shkruhej;

1 Agim Azizi2 Ardian Ademi3 Land Xhepaxhi4 Arben Miraka5 Agron Dekali6 Arjan Toska dhe grupi i tij kanë zënë shtëpi tek ish -baxho në lagjen nr 3Kontrolle banesash1 Alfons Dekali ka në oborr një transhe mbushur me armatim. Një dalje e ka

të betonuar, kurse në anën tjetër ka salduar derën.2 Ardian Ademi ka në banesë shumë armë e municion.3 Ilir Kamani ka shkarkuar IFA me armatime në shtëpi etj...

A ESHTE E SAKTA LISTA DHE PSE SHERBENTE?Ata kishin ardhur të përgatitur për të na dhunuar banesat dhe vrarë të

rrezikshmit. E vërteta është që ne kemi armë - të thonë në Cërrik. kemi aq sa për tëbërë një luftë pafund. Por s i kemi bërë keq kujt deri më sot, as komshiut, as vetes.këtu nuk vdiq njeri gjithë këto kohë. Vdiqën vetëm ata që guxuan të na sulmojnë.ne u mbrojtëm. Nuk do t i japim armët, sepse kemi frikë nga Berisha. Ndoshta paszgjedhjeve, po iku ai... Por në të kundërt, jo vetem do qëllojmë kë vjen këtu, por dovijmë edhe në Tiranë..

DJEGIA E KOMISARIATIT ISHTE SHKAK, APO PASOJE?Eshtë thënë se pas djegjes së komisariatit, forcat speciale u detyruan të

ndërhyjnë. Në Cërrik të shpjegojnë se policët, pasi kishin treguar për mbërritjen eforcave speciale, s ishin bërë më të gjallë. Gjatë ngjarjes në qytet nuk kishte këmbëpolici të Cërrikut. Ndërsa djegia e shumëpërfolur ka ndodhur në orët e vona të pas-dites, kohë pas largimit të forcave speciale, nga disa njerëz që i vunë zjarrindyshekëve të komisariatit, ku ende nuk ka policë.

BERISHA TELEFONONPasditen e 23 majit, Berisha telefonon në Cërrik, për t u lidhur me Kryetaren

e Bashkisë; Ju përjetuat një ditë të rëndë, - është shprehur ai, por forcat specialenuk ishin nisur për në Cërrik. Ato erdhën, pasi dëgjuan për një incident ndodhur nëkomisariatin tuaj të policisë. Tani duhet të qetësoni situatën, të garantoni popullsinë


se nuk do të vijnë më forca të tjera. Megjithatë 6 të vdekur janë shumë dhepërgjegjësia bie mbi qytetin tuaj. Forcat speciale nuk ju kanë qëlluar. Këtë e provonfakti se ju nuk keni të vdekur, apo të plagosur.

E MEGJITHATE....Cërriku i ngjan fushës së betejës, një ditë më pas. Njerëzit nuk i kanë hequr

snajpërët nga tarracat, sepse i ndruhen ardhjes së forcave të tjera. Nuk e kanë fshirëgjakun rrugëve, nuk e kanë hequr tankun e djegur, nuk i kanë mbyllur vrimat eplumbave. Diku është izoluar sheshi, sepse tre ofocerë duan të heqin siguresën enjë granate të pashpërthyer. Burrat të rrethojnë për të treguar fashot e përgjakura,ndërsa gratë shtëpitë e dëmtuara. Land Xhepaxhi, i cili e kishte emrin në listën e tërrezikshmëve, të lutet të shkruash; Ne nuk jemi rebelë, por duam të mos na prekëkush. Duam qetësinë tonë , duam dhe Shqipërinë pa Salinë.

E megjithatë në Cërrik, në 23 maj, vdiqën gjashtë njerëz. pavarësisht ngapërkatësia partiake, vendlindja, apo faji, ata ishin njerëz. Cërriku i vrau, por s emban fajin mbi vete, duke e gjykuar atë që ndodhi vetmbrojtje qytetare.

Pas largimit të një trupi pajetë, në tokë ka ngelur dokumenti i PD-së, kulexohet dukshëm emri, Besnik Muharrem Sula. Lindur Kurbin. Aty pranë fotografiae fëmijës së tij.

A do gjendet përgjigje për lotët e një fëmije? Deri kur do vajtojmë ne?

E diel, 25 maj 1997



Albania * 17.06.97, pag.3Titolo: In Italia si riapre il processo per appropriazione indebita

a carico di Fatos Nano e Gianni De Michelis.Autore: Ilir Kuqi

L Italia ha riaperto ieri il processo contro l ex ministro degli esteri Gianni De Mi-chelis per appropriazione indebita (...), non essendo stata presa in considerazione lasua giustificazione, secondo la quale le infrazioni sono state commesse per ragionipuramente politico-diplomatiche (...). Si tratta degli aiuti alimentari, pari a circa20 milioni di dollari, distribuiti nel 1991dalla ditta italiana Levant Co. in Albania.Nel 1992 il tribunale di Roma ha iniziato le indagini in seguito al sospetto che iprezzi degli alimenti portati in Albania dalla Levant Co. fossero stati superiori aquelli di mercato (...). Nel fratempo, il leader socialista albanese Fatos Nano vennecondannato a 12 anni di reclusione per lo stesso motivo. (...) La corte dei contiitaliana fa sapere che l incarico è stato affidato personalmente da De Michelis senzagara d appalto e che i prezzi sono stati esageratamente gonfiati, per esempio quellidel pollame e delle conserve. (...). Ma innanzitutto la riapertura di questo casotestimonia che Fatos Nano è tuttora un noto ladro internazionale, indipendentementedalla libertà di cui gode ora dopo l assalto alle carceri e per l incomprensibiletolleranza di Sali Berisha verso i criminali e i ladri.

Dita informacion 17.06.97, pag.2Titolo: Attaccata con kallachnikov e granate la macchina del

segretario generale dei socialistiAutore: Bledar Zaganjori

Tirana. Ciò che è succeso è un atto terroristico politico, è questa l unica valutazionesu ciò che è accaduto ieri , e dopo il leader socialista si butta nel lavoro quotidiano.Facendo capire che non è successo niente durante la mattinata del lunedì, il segretariogenerale del Ps mantiene lo stesso sorriso e lo stesso comportamento di tutti i giorni.Solo dalle considerazioni che esprime si riesce a capire l attentato con i kalasnikovall uscita del Vau te Dejes nel luogo chiamato Qafa e Celies contro Meidani delPs e la sua scorta, durante il tour elettorale dei socialisti nel nord Albania.I leader della sinistra mentre sta all interno del suo ufficio e ascolta le notizie dellaradio riceve e invia i simpatizzanti politici del Ps, i quali esprimono il loro dispiacereper l incidente acaduto venerdi. Meidani racconta le dinamiche dell accaduto, calmocome ció non gli fosse accaduto direttamente, lui racconta come le pallottole di unabanda composta da trenta persone hanno sparato contro la sua macchina. Anzi,secondo il numero due del Ps, la gente armata deve aver sparato anche con i fucilidi precisione, forse per colpire intenzionalmente l alto dirigente del partito piú grande

* Vazhdojnë dokumenta të observatorit


dell opposizione. Una pallottala ha trapassato il vetro dell auto e si é conficcatonel sedile posteriore, proprio li dove abitualmente si siedono gli alti dirigenti deipartiti. In qualche modo l attentato é contro un alto politico anche se le modalitáscelte dal gruppo sono quelle dei principianti.Erano le 10.20 quando la macchina dei socialisti ha attraversato Vau i Dejës, quandouna raffica di kalanhikov e il lancio di granate hanno tagliato la strada impedendoglidi dirigersi verso Puka. La scorta, un furgoncino con le forze speciali del ministerodegli interni, sono usciti immediatamente assumendo la posizione di difesa,presentandosi ad alta voce agli attentatori. Ma, invece di una loro risposta, si sonosentiti spari e parolacce contro il dirigente del Ps.Appena sentiti i primi spari anche Meidani é uscito fuori dall auto, rischiando diperdere la vita, per mediare con gli attentatori. Ma come la scorta, anche al suoindirizzo al posto delle parole sono arrivati gli spari di pallottole. Giudicandoimpossibile il proseguimento, le macchine del Ps hanno fatto marcia indietro e sisono fermate prima al Commissariato di Vau i Dejës dove hanno fatto denunciaformale. L autoin cui viaggiava Meidani, colpita da 5 pallottole, prima di agiungerea mezzogiorno a Tirana si é fermata a Lezha da dove é stata data la notizia alla sedecentrale del Ps.Il leader socialista anche dopo l accaduto non ha voluto interrompere il programmadei suoi incontri elettorali nel nord del apese. Oggi Meidani dovrá svolgere uncomizio elettorale a Koplik nel distretto di Malesi e Madhe. Quando influenzerál accaduto i movimenti del segretario generale socialista? non ho paura di andarea Koplik, - risponde Meidani dopo l accaduto. Nemmeno li non ho avuto paura.Io non porto armi e non ho una scorta personale. Chi vuole farmi del male potráfarlo in ogni ora e in ogni momento .

Dita Informacion pag. 2Art. di Bledar Zaganjori

Shyti: Il Presidente condannato a morte, se viene.Gjolek Malaj: potrá venire chiunque del Pd, escluso Berisha

Valona. Berisha verrá a Valona? Che ci provi . - la dichiarazione piú dura delComitato verso il Presidente é stata fatta domenica.Spareremo contro Berisha con tutti i tipi di armi che disponiamo, se viene a Valona

- ha dichiarato domenica il Comitato di salvezza durante una manifestazione inPiazza della bandiera. Shyti, nel suo discorso ha accusato il Presidente Berisha diaver condotto il popolo nel caos . Anche prima il Comitato di Valona é statocategorico su questo problema. IL Pd a Valona é libero di fare la campagna cometutti i partiti, ma non con Berisha - ha dichiarato giorni fa il Comitato di salvezza.Mentre l ultima dichiarazione é ancora piú dura perché la stampa ha preannunciatouna visita di Berisha a Valona. Iddio mi ha detto di andare a Valona - si dice che


avrebbe detto Berisha. Mentre ieri si aspettava una visita del segretario del Pd GencPollo a Tepelena. É vero che si attende una visita di Pollo a Tepelena, ma non peroggi. Comunque la situazione non é favorevole per un incontro del genere - hadichiarato il leader del Pd di Tepelene, Sotir Ceka, il quale é alo stesso tempo capodel consiglio comunale. Durante la notte ci sono stati molti movimenti e spari nellacittá di Memaliaj, in segno di disapprovazione per la visita di Pollo. Si sa che Polloha annullato questo incontro per farlo nei giorni successivi della campagna. GjolekMalaj ha dichiarato che potra andare a Tepelena chiunque del Pd escluso Berisha.Ieri mattina a Valona un pettegolezzo diffuso sul probabile viaggio del Presidentenel villaggio di Novosela ha allarmato tutta la cittá. Decine di macchine sono partitein direzione di questo villaggio, mentre migliaia di pallottole sono state sparate inaria. In questa citt hanno acceso le sirene che hanno creato per minuti un atmosferadi guerra. La campagna del presidente nel sud dell Albania sembra una prova perraggiungere l impossibile, se si tiene presente la dichiarazione dei comitati i qualisono avversari armati del presidente Berisha. IL probabile viaggio del presidenteBerisha a Valona sarebbe l ultima provocazione verso la cittá sfinita dalle proteste,e per di piú lo svolgimento delle elezioni entrerebbe in un circolo vizioso..

Koha Jone pag.5Est-Libertes controlla la campagna nella Tv albanese

La televisione e la radio albanese non ha rispettato la legge sulla propagandaelettorale. Questa é la conclusione generale a cui é giunto il monitoraggiodell associazione francese Est-libertes sui media radiotelevisivi, durante il periodo9-15 giugno. Il rapporto diffuso ieri ha sottolineato l ingiusto ritardo nellatrasmissione della rubrica speciale programmata per le ore 22. Le telecamere seguonoil Pd nei villaggi piú sperduti, mentre piú perseguitati sarebbero i candidatiindipendenti e il PID (Partito degli Ideali Democratici), mai apparso in Tv. Est-libertes ha monitorato i 5 minuti messi dei tg a disposizione dei partiti principali. IlPd ha sfruttato lo schermo per 1957 minuti, il Ps 1382 minuti e gli altri con unadifferenza spesso a favore dei partiti dell Unione per la Democrazia (coalizione dipartiti in cui é presente il Pd ndr).Il monitoraggio del tempo messo a disposizione dei leader dei partiti, ha osservatoche Berisha ha avuto uno spazio di 1169 minuti, Fatos Nano 761 minuti, Ceka 403minuti, ecc.

REPUBBLICA DI ALBANIACommissione Centrale elettorale

Regolamento sugli osservatori(l articolo uno riguarda gli osservatori albanesi)


art.2 - Si considerano osservatori stranieri:a - i rappresentanti degli stati membri dell OSCE, delle assemblee

parlamentari del Consiglio d Europa , del parlamento europeo e degli altri organismiche si collegano alla causa dei diritti umani.

b - i rappresentanti dei partiti e dei movimenti politici stranieri, comeanche individui invitati dai partiti e dai gruppi e raggruppamenti di partiti.

c - i rappresentanti autorizzati dagli organismi dei paesi locali e stranierispecializzati in campo elettorale.

Për të kuptuar më mirë krizën shqiptare*

Në këtë numër përpiqemi të japim disa të dhëna të përgjithshme për të lehtësuarkuptimin e ngjarjeve shqiptare të muajve të fundit, natyrisht brenda kufijve të kufizuartë vendit, burimeve dhe kohës së realizimit. Kontributi i parë është një panoramë eforcave politike dhe e aleancave që përballen në këtë fushatë të vështirë elektorale.Më pas, një kronologji e përmbledhur paraqet kalimin nga regjimi i Hoxhës nëdemokraci, si dhe një kronologji më e gjerë rreshton datat më të rëndësishme tëkrizës së filluar në janar me falimentimin e firmave piramidale (f.4).

Shkrimet që vijojnë, paraqesin përshtypje dhe lajme të mbledhura nga monitorëttanë në zyrën e Vlorës (f.7) dhe të Shkodrës (f.9). Vazhdon me dëshminë e njërësprej punonjëseve tona, një vështrim dhe mbresë mbi problemet e një populli, që përne nuk është thjesht një imazh televiziv steriotip, por janë fytyra, trupa, qënienjerzore, miq (f10). Përfundohet ky numër me dy dokumente që lidhen me dy tragjeditë këtij vendi të cfilitur (f11-12): humbja e jetës se fëmijëve, si rrjedhojë e përhapjessë armëve dhe eksploziveve dhe tragjedia e kanalit të Otrantos.

Harta e partive shqiptare që kanë nënshkruar marrëveshjen e 9 Marsit.

Partia demokratike (Pd).Përqindja në zgjedhjet e 26.05.1996: 55,53%.deputetë: 122.Partia Demokratike është formuar në 12 dhjetor 1990 në Qytetin Studenti në Tiranë,pas protestave të studentëve, qytetarëve dhe intelektualëve të Tiranës. Legalizimi isaj nga ana e Ministrisë së Drejtësisë është bërë më 19.12.1990. PD ka marrë pjesëper herë të parë në zgjedhjet e zhvilluara në mars të vitit 1991 dhe ka fituar 38% të

* Nga buletinet


votave proporcionale. Në 15 prill të vitit 1991 refuzoi të merrte pjesë në parlament,në shenjë proteste për vrasjet e 2 Prillit, duke u paraqitur me tre ditë vonesë. Në tënjëjtin muaj ka votuar për anullimin e Kushtetutës të vitit 1976 dhe për përgatitjene një kushtetute të re. Në 5 qershor të 1991 pranoi kompromisin parlamentar përkrijimin e qeverisë së Stabilitetit, që shënoi fundin e grevës së përgjithshme tëSindikatës së Pavarur. U tërhoq nga kjo qeveri në 4 dhjetor 91. PD mori pjesë nëzgjedhjet e 22.03.92, ku fitoi 92 deputetë në mazhoritar dhe 61% në proporcional.Në zgjedhjet lokale të 92 humbi me një vlere minimale. Në dhjetor 94 PD organizoireferendumin për Kushtetutën, duke marrë vetëm 41% te votave në favor. Në maj96 fiton zgjedhjet duke siguruar 125 deputetë ndër 140. Në tetor fiton zgjedhjet

lokale. Në shkurt 97 partia dhe qeveria e formuar prej saj përfshihen në krizën eshkaktuar nga rënia e piramidave. Në 1 mars 97 tërhoqi kryeministrin. Në 9 marsPD nënshkroi marrëveshjen për Qeverinë e Pajtimit Kombëtar dhe në maj Kontratëne dhjetë partive për zgjedhjet nën kontollin e OSCE. Gjatë viteve 90 - 97 partiandryshoi disa kryetarë. I pari (dhjetor 90 - shkurt 91) ishte Azem Hajdari. Që atëherë,deri në zgjedhjen President i Republikës (prill 92), partia u drejtua nga Sali Berishae në vazhdim nga Eduard Selami. Prej marsit 95 partinë e drejton Tritan Shehu.Organi i PD është Rilindjia Demokratike. Në vigjilje të fushatës elektorale, PD kaformuar Aleancën për Demokraci me disa parti të vogla. PD është antare e UnionitEuropian të Partive Kristiandemokratike dhe atyre Popullore (Eucd/Epp).Përcaktohet si parti e qendrës së djathtë.

Partia Socialiste (Ps)Përqindja në zgjedhjet e 26.05.1996: 20,37%Vende: 10Në qershor 1991, me rikrijimin dhe ndryshimin e grupit drejtues të Partisë së Punës,u kaluan në Partinë Socialiste. Mori pjesë në Qeverinë e Stabilitetit deri në dhjetor1991. Qeveria Teknike që pati jetë deri në mars 92 u drejtua nga një anëtar i kësajpartie, Vilson Ahmeti. Në zgjedhjet parlamentare të marsit 92, PS mori 38 vende,pjesa më e madhe e të cilave në nivel proporcional. Që prej këtij momenti kaloi nëopozitë, por në 92 fitoi drejtimin e mazhorancës së opozitës shqiptare. Në 6 nëntor94 udhëhoqi opozitën në referendumin për kushtetën, propozuar nga PD dhe

presidenti Berisha. Në 26 maj 96 u tërhoq nga zgjedhjet, pasi denoncoi manipulimete bëra. Deputetët socialistë refuzuan të hyjnë në parlament nga qershori 96 deri neprill 97. Humbi ndjeshëm zgjedhjet administrative të 20 tetorit. Mbështeti revoltatpopullore të janar-marsit 97. Duke nënshkruar marrëveshjen për qeverinë e PajtimitKombëtar, siguroi drejtimin e saj, me përfaqësimin e Bashkim Finos (ish kryetar ibashkisë të Gjirokastrës). Fatos Nano, i zgjedhur president i partisë në qeshor 91,u rizgjodh unanimisht nga kongresi tjetër. Pas dënimit të tij në korrik 93 përshpërdorim detyre, të kryer në rolin e kryeministrit - të quajtur prej tij, nga partia etij dhe disa organizma ndërkombëtare si dënim politik - Nano drejtoi partinë ngaqelia e burgut. Në qershor 96 grupi drejtues i PS ka pësuar ndryshime të ndjeshme:3 zëvendëskryetarë, Pellumbi, Meta e Hajdaraga, u larguan nga drejtimi i partisë,


për t ua lënë vendin Meidanit, Majkos e Lakrorit. Organ i shtypit të PS është Zëri ipopullit. Në vigjilje të fushatës elektorale, partia deklaroi se do të jetë e hapur përaleanca të ndryshme me partitë që kanë bërë pjesë në Forumin për Demokraci dheka firmosur një marrëveshje elektorale me Partinë Socialdemokrate.

Partia Aleanca Demokratike (PAD)Përqindja në zgjedhjet e 26.05.96: 1,57%Vende në parlament: 0Është krijuar në shtator 92 dhe legalizuar në 4 nëntor 92. Lindur nga një ndarje ePD, fillimisht pati 6 deputetë ardhur nga kjo parti. Në fushatën për kushtetutën 94ishte e vetmja parti që bëri apel për bojkotim. Në zgjedhjet e majit 96 nuk moriasnjë vend, por tërhoqi kandidatët e saj nga zgjedhjet duke mos marrë pjesë nëbalotazh. Siguroi përqindje të paktë edhe në zgjedhjet vijuese administrative.Mbështeti revoltat popullore të janar-marsit 97,duke marrë pjesë në Forumin përDemokraci. Ka firmosur Marrëveshjen e 9 marsit, por nuk mori pjesë në Qeverinëe Pajtimit Kombëtar, sepse nuk pranoi lënien e postit të ministrit të brendshëm njëeksponenti të PD. Që prej dhjetorit 92, Neritan Ceka vazhdon të jetë president ipartisë. Organi i shtypit është Aleanca, që aktualisht nuk publikohet për motivefinanciare. Në këtë fushatë elektorale nuk ka nënshkruar ndonjë pakt me forca tëtjera politike. Deklaron se i përket qendrës së djathtë.

Partia Socialdemokrate (PSD)Asnjë vendËshte krijuar në prill 91. Ka marrë pjesë në zgjedhjet e 22 marsit 92 në aleancëme PD dhe PR, duke siguruar 7 deputetë dhe 4,7% në proporcional. Mori pjesë nëqeverinë Meksi me një ministër dhe një zëvendësministër. Ka qënë në koalicionderi në nëntor 94, kur PD prezantoi referendumin kushtetues. Në zgjedhjet lokaletë 92 fitoi 7%. Në referendum kundërshtoi aprovimin e kushtetutës së re duke dalëkundër PD. Prej nëntorit të 94 është në opozitë. Mori pjesë në zgjedhjet e 26 majitpor u tërhoq para mbylljes së votimeve e nuk pranoi rezultatet. Në zgjedhjet e 20tetorit siguroi rezultate minimale. Mbështeti protestat e janar-marsit 97. Kanënshkruar Marrëveshjen e 9 marsit dhe aktualisht merr pjesë në qeverinë e PajtimitKombëtar me një ministër e një sekretar shteti. President i partisë që prej 1992është Skënder Gjinushi. Organ i saj është Alternativa socialdemokrate, aktualisht epapublikuar për arsye financiare. Për zgjedhjet e 97 ka nënshkruar marrëveshjeme PS. PSD bën pjesë në Internacionalen Socialdemokrate që prej 1993

Partia Republikane (PR)Përqindja në zgjedhjet e 26.05.96: 5,74%Vende: 3Është krijuar në 10 janar të 91, në opozitë me regjimin komunist. Ka hedhur idenëe krijimit të Këshillit Presidencial, që zvogëlonte pushtetin e presidentit të


atëhershëm Alia, duke shpërndarë përgjegjësitë. Në 31.03.91 mori pjesë në zgjedhjete para multipartiake në aleancë me PD, duke siguruar 3,96% në proporcional. Nëdhjetor 91 terhoqi ministrat dhe kaloi në opozitë deri në mars 92. Në aleancë mePD dhe PSD fitoi zgjedhjet e 92 dhe mori pjesë në Qeverinë Demokratike me disaantarë. Në referendumin për kushtetutën te 94, mbajti pozicion neutral, duke lënëtë lirë antarët e saj të votonin sipas ndërgjegjes. Në shkurt 95 u bë antare e Lidhjessë Djathtë Shqiptare. Denoncoi manipulimet e votave të 26 majit, por 3 deputetët ezgjedhur në balotazh morën pjesë në parlament. Morri pjesë dhe në qeverinë Meksi2. Në 20.10.96 fitoi në 6 komuna në zgjedhjet administrative. Mbështeti protestat ejanar-marsit 97. Firmosi Marrëveshjen e 9 marsit. Organ i partisë është e përditshmjaRepublika. Kryetar i partisë është Sabri Godo, shkrimtar i njohur dhe një ngathemeluesit e PR. Në fushatën aktuale elektorale bën pjesë në koalicionin e tëDjathtës së Bashkuar Shqiptare me parti të tjera të djathta, që kundërbalancojnë PDdhe partitë e majta.

Partia Bashkimi për të Drejtat e Njeriut (PBDNj).Përqindja në zgjedhjet e 26.05.96: 4,4%Vende: 3U krijua në 24 shkurt 92 dhe pozicionohet në qendër. Ka si objektiv mbrojtjen e tëdrejtave të minorancave etnike (greke, sllave, maqedone, etj.). Në mënyrë të veçantëpartia interpreton objektivat e Unionit Demokratik të pakicës greke, Omonia ,presidenti i së cilës është Sotir Qiriazati. Partia drejtohet nga Vasil Melo. Kaseksionet e saj në Tiranë, Sarandë, Gjirokastër, Durrës, Elbasan, Korçë, Tepelenë eShkodër.

Partia e Ballit Kombëtar (PBK)Përqindja në zgjedhjet e 26.05.96: 4,97%Vende: 2Është krijuar në 1942 si forcë nacionaliste dhe u riaktivizua në Shqipëri në tetor të1991. Pas përfundimit të Luftës II Botërore dhe fitores së komunistëve, drejtuesit ePBK, akuzuar për bashkëpunim me okupatorët, lanë vendin duke vazhduar aktivitetine tyre jashtë. Në zgjedhjet e 92 nuk mori konsensusin e elektoratit. Në zgjedhjet e96 mori tre vende, por kryetari Abaz Ermenji denoncoi me forcë manipulimet

elektorale. PBK mbështeti me forcë rebelimet popullore të janar-marsit 97. Kryetarii partisë është Abaz Ermenji, një nga themeluesit e saj. PBK deklarohet parti e tëdjathës nacionaliste. Është pjesë e koalicionit të së Djathtës së Bashkuar Shqiptare.

Partia Demokristiane (PDK)Përqindjet në zgjedhjet e 26.05.97: 1,28%Vende:0Është formuar në 1991 dhe mbështet angazhimin e katolikëve në jetën politikenëpërmjet një perfaqësimi direkt. Ka raporte me partitë demokratike kristianeitaliane. Merr pjesë në Internacionalen Demokristiane. Kryetar është Zef Bushati.


Ka seksione në Tiranë, Laç, Lezhë, Shkodër, Mirditë etj. Përfaqësohet në koalicioninBashkimi për Demokraci.

Partia Bashkimi Socialdemokrat (PBSD)Përqindjet ne zgjedhjet e 26.05.96: më pak se 0,55Vende:0Me daljen e PSD nga qeveria Meksi, pas referendumit për kushtetutën, nga njëfraksion lindi partia dhe dy eksponentë të saj kanë vazhduar të bëjnë pjesë në qeverinëe PD, duke kapur postet e ministrit dhe të zëvendësministrit. Formacioni i ri uregjistrua në shkurt të 95-sës. Kryetar është Teodor Laço. Bën pjesë në koalicioninBashkimi për Demokraci.

Partia Lëvizja e Legalitetit (PLL)Përqindja në zgjedhjet e 26.05.96: 3%Vendet: 1Është themeluar në 1943 dhe u riaktivizua në 1991. Kryetar është Guri Durollari.Deklarohet në favor të një monarkie kushtetuese dhe për kthimin në pushtet të birittë mbretit Zog (Leka I). Përfaqësohet në Bashkimin për Demokraci. Ka kërkuarbërjen e referendumit për formën e pushtetit në zgjedhjet e ardhshme.

Aleanca elektorale dhe partitë e tjera

Në Bashkimin për Demokraci bëjnë pjesë - përveç PD-së, PBSD-së, PDK-së, PLL-së- edhe Partia e Bashkimit Demokratik (PBD) dhe Partia e Lidhjes Fshatare(PLF).PS e PSD kanë arritur një marrëveshje elektorale.Në të Djathtën e Bashkuar Shqiptare bëjnë pjesë - përvec PR e PBK- dhe e Djathtae Bashkuar Shkodrane, Partia e së Djathtës Demokratike dhe Partia e Lëvizjespër Demokraci.DBSH është formuar në zgjedhjet lokale të rajonit të Shkodrës dhe ka fituar kundërPD-së. Në bashkim kanë aderuar edhe disa seksione të rëndësishme të PLL-së(Shkodër), në kundërshtim me vendimin e partisë.Mbeten parti të tjera, pesha elektorale e të cilave deri tani është modeste, si Partiae të Gjelbërve e Partia e Unitetit Kombëtar (PUK).

Nga diktatura, në pushtetin e demokratëve

9.12.90: Demonstrata të studentëve12.12.90: Formohet PD, partia e parë opozitare.31.03.91: Zgjedhjet e para shumëpartiake, të fituar me 70% nga PPSH.2.04.91: Në Shkodër, gjatë një demonstrate popullore vriten 4 vetë në ndeshje me

policinë, përfshirë disa aktivistë të PD-së.


Prill1991: Qeveria e PPSH-së, që do të bjerë në fund të majit me grevat eSindikatës së Pavarur.

5.06.91: Formohet Qeveria e Stabilitetit, me pjesëmarrjen e PPSH-së, PD-së dhePR-së.

4.12.91: PD e PR tërheqin ministrat e tyre nga qeveria. Formohet një Qeveri Teknikenën drejtimin socialist, për të çuar vendin në zgjedhjet e parakohshme.22.03.92: Zgjedhje të parakohshme. PD-ja fiton me më tepër se 70% tëvotave dhe formon një qeveri koalicioni me PR-në e PSD-në, drejtuar ngademokrati Aleksandër Meksi.

8.04.92: Berisha President i Republikës.26.07.92: PS fiton zgjedhjet administrative me një diferencë minimale.6.11.94: Referendumi për kushtetutën i propozuar nga PD, nuk pranohet nga 60% e

votuesve.22.09.95: Aprovimi i ligjit për genocid , për të përjashtuar nga skena politike deri

në 2002-shin ata që kishin detyra në regjimin komunist.26.05.96: Zgjedhjet politike. PD-ja fitoi me 90%. Zgjedhjet s u pranuan nga të

gjitha partitë e opozitës. PS, PSD e PAD tërhiqen tre orë para mbylljes sëvotimeve. Rezultatet nuk njihen nga OSBE dhe Shtetet e Bashkuara, tëcilat do të kërkojnë kryerjen e zgjedhjeve të reja.

28.05.96: Gjatë një demonstrate paqësore, policia sulmon dhunshëm manifestuesitdhe arreston disa eksponentë të opozitës. Qëllohen dhe gazetarë të huaj.

20.10.96: Zgjedhjet lokale fitohen pothuajse kudo nga PD-ja. Partitë e opozitësdenoncojnë përsëri manipulimin e votave.

Kronologji e krizës shqiptare.*15.01.97: Shpërthen protesta pas lajmit të falimentimit të Sudes. Në Tiranë policia

godet dhunshëm protestuesit.16.01.97: Manifestime në Tiranë. Policia shpall arrestimin e drejtuesve të Sudes.

Protesta dhe në Vlorë dhe në Shkodër.22.01.97: Arrestohen 118 persona të lidhur në shoqëri investimesh. Arrestohen dhe

dënohen 52 manifestues.24.01.97: Turma sulmon dhe djeg bashkinë e Lushnjës. Të plagosur 29 policë, 30

manifestues të arrestuar. Qeveria mblidhet për të studiuar masat urgjentetë shkatërrimit të firmave

25.01.97: Mijëra njerëz manifestojnë në Lushnjë. Ministri i jashtëm dhe kryetari idemokratëve Tritan Shehu plagoset dhe sekuestrohet për disa orë

26.01.97: Në Tiranë disa mijëra manifestues sulmojnë parlamentin që i jep pushtettë jashtëzakonshëm Presidentit të Republikes Sali Berisha.

30.01.97: 10 parti të opozitës formojnë Forumin për Demokraci, që bën apel përprotesta paqësore dhe kërkon krijimin e një qeverie teknike.

3.02.97: Falimenton Gjallica e Vlorës.5.02.97: Fillon me shuma të vogla rimbursimi qeveritar për fajdexhinjtë e gënjyer.6.02.97: në Vlorë rreth 30000 vetë rrethojnë stacionin e policisë.


7.02.97: Arrestohet presidenti i Gjallicës.9-10.02.97: në Vlorë 3 të vdekur nga luftimet me policinë.11.02.97: Parlamenti rrëzon propozimin e qeverisë për të shpallur gjendjen e

jashtëzakonshme në Vlorë.15.02.97: Berisha pranon gabimet në planin e investimeve piramidë .18.02.97: Berisha në Lushnjë premton ndërprerjen e gjithë taksave në rajone për dy

vjet.19.02.97: Firma Vefa vendos të bllokojë pagimin e interesave e të kthejë vetëm

depozitat.20.02.97: Në Vlorë rreth 50 studentë fillojnë një grevë urie duke kërkuar dorëheqjen

e qeverisë Meksi.20.02.97: Nxënësit e të mesmes dhe të universitetit Gjirokastër fillojnë një grevë

urie kundër qeverisë.26.02.97: Në Vlorë rreth 10000 njerëz manifestojnë solidaritetin me studentët.28.02.97: Në Vlorë shërbimi sekret tenton të sulmojë universitetin, në përgjigje

manifestuesit djegin selinë e SHIK: 9 të vdekur e 30 të plagosur. Në TiranëPD dhe PS takohen për herë të parë pas zgjedhjeve të majit 96.

1.03.97: Shpallet dorëheqja e qeverisë Meksi.2.03.97: Parlamenti dekreton gjendjen e jashtëzakonshme. Manifestuesit sulmojnë

bazat e marinës në Orikum e Sarandë. Në Sarandë sulmohen qendra epolicisë, depot e armëve, bankat dhe dyqanet. Kazerma të zbrazura nëGjirokastër, Himarë, Fier, Kavajë e Delvinë.

3.03.97: Parlamenti, me votat e PD, rizgjedh Berishën president. Hyn në fuqishtetrrethimi e ndalohet publikimi i gazetave.

4.03.97: Tanket qeveritare hyjnë në Gjirokastër e Fier. Në Sarandë është zgjedhurnjë komision antiqeveritar.

6.03.97: Ushtria refuzon të sulmojë Vlorën e regjistrohen dezertime midis ushtarëve,ndërkohë që forca antiqeveritare marrin kontrollin e Tepelenës. Opozitakërkon ndalimin e operacioneve ushtarake kundër rebelëve, për të cilëtofrohet falje.

7.03.97: Regjistrohen aksione terroriste të grupeve të armatosura në tërheqje drejtTiranës. Rebelët refuzojnë amnistinë dhe dorëzimin e armëve dheorganizohen në komitete të mbrojtjes. Jo e Berishës ndaj idesë së qeverisësë koalicionit dhe zgjedhjeve të afërta.

8.03.97: Të revoltuarit marrin në kontroll Gjirokastrën, duke dëbuar trupat qeveritare.Misioni i parë i OSBE.

9.03.97: Me ndërmjetësinë ndërkombëtare, presidenti dhe 10 parti firmosinmarrëveshjen për një qeveri të pajtimit kombëtar e për zgjedhjet brendaqershorit. Partitë kërkojnë ndërhyrjen e Italisë. Vizitë e shpejtë në Tiranë eministrit të jashtëm Dini. Rebelët marrin Beratin dhe Përmetin.

10.03.97: Rebelimi përfshin Kuçovën, Poliçanin, Çorrovodën.11.03.97: Dhuna shpërthen edhe në Veri: 300 vetë sulmojnë kazermat e Bajram

Currit dhe marrin qindra kallashnikovë. Fillon evakuimi i qytetarëve të


huaj.12.03.97: Kryeministri Bashkim Fino diskuton me partitë për formimin e qeverisë.

Apele nga Italia dhe Greqia për tratativa me rebelët. Shpallet mbërritja nëTiranë e një misioni diplomatik europian kryesuar nga Franc Vranitzki.

13.03.97: Tirana kërkon një ndërhyrje ushtarake ndërkombëtare. Maqedonia dheRepublika Federative Jugosllave mbyllin kufijtë me Shqipërinë.

14.03.97: Qeveria e Pajtimit Kombëtar, me pjesëmarrjen e 9 partive, merrvotëbesimin e parlamentit.

19.03.97: Italia dekreton gjendjen e jashtëzakonshme si rezultat i mbërritjes së rreth13000 refugjatëve shqiptarë.

23.03.97: Manifestime paqësore të banorëve tëTiranës në Sheshin Skënderbej.24.03.97: Brukseli shpall: misioni ushtarak do të kryhet dhe do të drejtohet nga

Italia.25.03.97: 3 policë të vrarë në Vlorë nga një bandë e armatosur.28.03.97: Në kanalin e Otrantos mbytet anija Irina, e mbushur me refugjatë shqiptarë,

për shkak të përplasjes me fregatën Sibilla të marinës italiane: 89 të mbytur.29.03.97: Rrugë e lirë për OKB për misionin multinacional në Shqipëri.30.03.97: Parlamenti shqiptar jep miratimin e tij për misionin.1.04.97: Vizita e parë e kryeministrit Fino në jug, në Gjirokastër.5.04.97: Në rrethinat e Shkodrës, njerëz të armatosur detyrojnë Finon të mos kryejë

vizitën e tij të parë në Veri.8.04.97: Berisha përcakton përgjegjës deklaratën e zëvendësministrit të jashtëm

italian Piero Fasino, sipas të cilës presidenti shqiptar duhet të largohet .9.04.97: Ushtarët e parë italianë të misionit Alba zbarkojnë në Durrës.11.04.97: Gazetat fillojnë të publikohen.12.04.97: Vjen në Tiranë trashëgimtari i fronit Leka I.13.04.97: Kryeministri Prodi për vizitë në Vlorë dhe Tiranë.15.04.97: Banka Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim konfirmon se shuma e parave

të firmave piramidale është e barabartë me gjysmën e prodhimit tëbrendshëm bruto.

16.04.97: Vranitzki në Tiranë. Objektiv - zgjedhjet politike brenda 29 qershorit.17.04.97: 12 deputetë të PD largohen nga partia.19.04.07: Qeveria shkarkon zëvendësministrin e brendshëm Agim Shehu.

Shpërthejnë dy depo ushtarake në Berat dhe një në Jug të vendit.20-21.04.97: Berisha gjykon të paligjshëm shkarkimin e shefit të policisë, konflikt

midis qeverisë dhe presidencës.22.04.97: Atentat makinës së një zyrtari të lartë të policisë. Admiralja Vittorio

Veneto ngec në afërsi të portit të Vlorës.23.04.97: disidentët e PD formojnë Lëvizjen për Demokraci.24.04.97: ministri i mbrojtjes pranon në parlament ekzistencën e një plani ushtarak

kundër Jugut.25.04.97: zëvendësimi i guvernatori të Bankës Qëndrore, Kristaq Luniku27.04.97: bllokohet shpërndarja e të përditshmes Koha Jonë. Partitë e opozitës


kërkojnë ndërmjetësimin e Dinit për ligjin e ri elektoral.28.04.97: hapen shkollat në pjesën më të madhe të vendit.30.04.97: shpërthen një depo armësh: 27 të vrarë.1.05.97: për mospranim të variantit të qeverisë për ligjin elektoral, Fino kërcënon

me krizë qeverie.3.05.97: shtetrrethimi reduktohet me dy orë. Autoritetet shpallin se depot e armëve

dhe municioneve do të minohen.5.05.97: lind një e përditshme e re: Indipendent.7.05.97:Vranitzki në Tiranë.9.05.97: garanton Vranitzki, 10 parti të gjithë harkut politik firmosin një kontratë

për zgjidhjen politike të krizës dhe për zgjedhjet nën kontrollinndërkombëtar. Qeveria, me votën kundër të PD aprovon një projekt të ligjitelektoral me sistem mazhoritar e proporcional të përzier.

13.05.97 PD aprovon në parlament një ligj elektoral me shumicë mazhoritare.Opozita kërcënon bojkotimin e zgjedhjeve.

14.05.97: formohet koalicioni elektoral, Bashkimi për Demokracinë.15.05.97: Vranitzki në Tiranë.16.05.97: ligji elektoral modifikohet me një rritje të ulët të proporcionalit e disa

masa në favor të partive të vogla. Ndërmjetësimet e Vranitzkit nuk kanërezultat dhe socialistët kërcënojnë se do të bojkotojnë zgjedhjet. Presidentishpërndan parlamentin: zgjedhjet më 29 qershor.

19.05.97: vritet në Vlorë në një luftë bandash Arben Latifi, krahu i djathtë i ZaniÇaushit. Zhvillohet guerilia qytetare.

21.05.97: Indipendent publikon biseda telefonike që provojnë lidhjen e ngushtëmes ambasadorit italian Paolo Foresti dhe PD. Dekreti i presidentit Berishaqë fikson për në 29 qershor dhe një referendum për republikën dhemonarkinë. Të dhjetë partitë e koalicionit qeveritar arrijnë një akord për tëmarrë pjesë në zgjedhje n.q.s. OSBE dhe BE do të garantojnë transparencëne operacioneve të votimit.

23.05.97: garda presidenciale hyn në Cërrik me autobilnda. Përpjekje të dhunshmemes popullsisë dhe gardës: 5 roje të vrara. Qeveria i kërkon Berishës tërishohë gjendjen e jashtëzakonshme.

24.05.97: u vendos thirrja në Itali e ambasadorit Foresti.25.05.97: autoblinda dhe fuoristrada hyjnë me forcë në spitalin ushtarak të Tiranës,

trupat presidenciale rrahin personelin spitalor, duke i akuzuar se nukshpëtuan jetën e një prej rojeve të plagosur në Cërrik. Berisha afirmon seheqja e gjendjes së jashtëzakonshme nuk është në kompetencën e tij.

27.05.97: pa rezultate vendimi midis partive për një pakt social . Mbetetmosmarrëveshja mbi heqjen e gjendjes së jashtëzakonshme.

30.05.97: Manfredo Incisa di Camerana është emëruar ambasadori italian në Tiranë;gjenerali Franco Angioni u emërua komisar i jashtëzakonshëm përkoordinimet e ndihmës italiane në Shqipëri. Dy muaj pas dorëheqjes sëBashkim Gazidedes, Berisha emëron Arben Karkinin kryetar të SHIK-ut.


1.06.97: qeveria italiane anullon mandatin e Manfredo Incisa di Camerana, përshkak të deklaratave të gjykuara të papërshtatshme . Prodi në Tiranë.Tani për tani Foresti mbetet në Tiranë.

2.06.97: shpërthejnë dy bomba në qendër të Tiranës: bilanci i përgjithshëm ështënjë i vdekur dhe 30 të plagosur.

4.06.97: Marcelo Spatafora emëruar ambasador në Shqipëri. Dështuar në rrethanajo të qarta një atentat ndaj Berishës gjatë një takimi në Shkallnuer, Durrës.

7.06.97: me kërkesën e qeverisë e të PS, Gjykata Kushtetuese Shqiptare anulloinormat e ligjit elektoral që favorizojnë partitë e vogla në proporcional.Disa parti të vogla kërcënojnë me bojkotim.

8.06.97: Vranitzki në Tiranë takon autoritete dhe parti dhe deklaron: të gjithë dakortpër zgjedhjet e 29 qershorit.

* burimet: Lajme të përditshme shqiptare, ANSA, AFP, Klan, Manifesti, REUTER

Vlora një qytet në STREMO

Përleshja e fundit me zjarr, në 3 qershor, pati 2 të vdekur. Kalimtarë. Në dritat epara të mbrëmjes Vlora është një qendër e luftimeve të vërteta me mitraloz,kallashnikov, eksplozivë. Zhurma e armëve ka transmetuar lajmin nga një anë eqytetit në tjetrën se dy autoblinda të forcave speciale presidenciale kanë zënë urëne Mifolit, rreth 20 kilometra larg Vlorës Lajmi u përhap në televidion e TV shqiptar.Të nesërmen nga autoblindat asnjë gjurmë. Mendimi për një rezistencë të qytetit,që pas një dehjeje kolektive me paratë e fituara nga piramidat u gjend në gjunjë mekrakun dhe tani tenton të rifitojë identitetin e humbur dhe besimin në të ardhmen.Zhvillohet e qetë jeta në Vlorë. Asgjë s ka të bëjë me qytetin fantazëm të mbyturnga dhuna dhe vdekja e grupeve të palogjikshme. Nga vrasja e Arben Latifit nëmes të majit, krahu i djathtë i Zani Çaushit, Vlora u sforcua të bëhej normale .Tregjet e shtrenjta, universiteti i hapur, shkollat dhe kafenetë u rihapën, e bashkëme to filluan edhe autobusët e linjave lokale. Restorantet dhe dyqanet e qendrësnuk duket të kenë ndër mend të hapen. Frika nga bombat dhe mortajat nashpjegojnë. Është e pamundur që të japësh një emër dhe mbiemër të padronëve tërinj të situatës. Është e vështirë të kuptosh shkallën e organizimit dhe xhiron etregtisë. Në zhvillimin e tregut legal dhe ilegal do të konfrontoheshin vazhdimishtdy grupe. Nga një anë ai i Zani Çaushit, djaloshi i fotografuar si skortë e Prodit nëvizitën e tij në Vlorë, i preferuar nga TV dhe gazetarët e vënë në garë për t i marrëintervista. Nga ana tjetër, është grupi i Alfred Nebiut, i quajtur Kakami . Zani dheKakami nuk humbin rastin për të hedhur akuza reciproke nëpër gazeta. Kakamivepron për llogari të ish shefit të policisë së Vlorës Mulosmani dhe të agjentëve tëBerishës , deklaron i pari. Ishte Zani që vrau ish ortakun e tij Latifin dhe Kuqon ,replikon Nebiu. Ndërkohë një gjeneratë adoleshentësh qëndron mes goditjeve tëluftës së quajtur midis bandave. Është hija e një tragjedie pa fund, ajo e udhëtimeve


të shpresës së mbytur nën stuhitë dhe incidentet . Zani thotë se ka patur dijeni përnisjen e anijes, që më pas u mbyt në kanalin e Otrantos me 89 të vdekur, pas përplasjesme fregatën Sibilla. Anija vinte nga Saranda dhe ishte e mbushur me të njohurit emi , ka dëshmuar Zani për Indipendentin. Kanë paguar vetëm 2000 lek përshpenzimet e karburantit. Përfitimi i vetëm ishte ai që të ndihmoja njerëzit e mi.Asnjë nuk na ka LUKRATO.Zani që vjedh paratë për t ua shpërndarë pensionistëve, Zani që u shpërndan paratëviktimave të një atentati të bandave rivale, Zani që furnizon me ushqime varfanjakëte lagjes së tij: mblidhen mjaft nga këto histori nëpër baret e Vlorës. Pjesërisht tëvërteta e pjesërisht falco. Në fund të fundit është i njohur ky lloj realiteti në Italinëe shumë viteve të shkuara, kur banda të ndryshme kriminale kishin fituar besimin epopullit dhe kontrollin e territorit. Simpatia dhe admirimi që grupi i Zanit gëzon nëpopullsinë e Vlorës është e pamohueshme. Fëmijët luajnë nëpër rrugë duke umaskuar në fytyrë - të armatosur me pushkë lodre, hidhen në sulm me thirrjenZani, Zani . Në fund të fundit në Vlorë luhet gjithmonë luftash , shpjegon Ylli,

një i ri mësues në shkollën e mesme. Imagjino që nuk munden të mos turbullojnëndërgjegjen e mësuesve. E keqja më e madhe është se, si rezultat i popullaritetit qëi është dhënë atij nga disa shërbime televizive, Zani është transformuar nga kriminelnë hero, dhe atij i jepet falje kolektive. Kur të mbërrijnë ushtarët e Berishës, për tëna mbrojtur do të dalë Zani , besojnë mjaft nga qytetarët e Vlorës. Ndërkohë natën,të rinj dhe të rritur ruajnë tarracave të pallateve, për të siguruar rendin publik dheparandaluar sulmet e mundshme të SHIK e të besnikëve të Berishës . Dhe qytetiparaqitet i zbrazët.Rregulli publik, ky është problemi i vërtetë i madh i një qyteti, që ka parë të largohenpa pikën e përgjegjësisë që nga prefekti, shefi i policisë si dhe shumë gjykatës. Porindërtojmë strukturat e komisariatit të Vlorës , afirmon zëvendësshefi i komisariatitHaxhi Demini, i cili shton: Vjedhur, bastisur, 4 policë të vrarë . I fundit ka mbeturai brenda komisariatit. Këto ngjarje ishin negative për imazhin e policisë. Prejdisa ditësh garantojmë ruajtjen e objekteve publike e të centraleve hidroelektrike.Kemi numrin e nevojshëm të njerëzve, por mjetet janë shumë të pakta. Sidoqoftëjemi në gjendje të garantojmë që fushata elektorale të zhvillohet e lirë.Një farë optimizmi për kushtet e aftësitë politike shprehen nga përfaqësuesi i PDdhe ai i PS në qeverinë lokale bashkiake të Vlorës. Optimizmi përplaset me njënumër pasigurish. Në zgjedhjet politike të majit 96 u verifikua një anomali që patirrjedhoja të rënda për vlefshmërinë e votës , shpjegon Kujtim Sulçe,zëvendëskryetari i rrethit dhe drejtues i PS. Ishin rreth 91.000 banorë, por një vitmë parë votuan 118.000 zgjedhës, me një diferencë prej 27.000 vetësh. Votuanvetëm 70.800 vetë, por kishim shënuar vetëm 54.600 zgjedhës . Koha e shkurtërpër të parë listat elektorale nuk lë të shpresosh në punën e komisionit që do tëverifikojë brenda 12 qershorit numrin real të zgjedhësve të Vlorës. Fluksi i madh ipopullsisë pas shpërthimit të revoltës e bën akoma më të vështirë përpilimin e saktëtë listave. Kujtim Sulçe ka frikë se ndonjë nga elementet e paktit elektoral nukpranohet nga Tirana. Ne nuk e njohim prefektin e emëruar, që e braktisi qytetin


pas fillimit të protestave. Dhe nuk kemi se si, sepse ai i braktisi njerëzit. U lëvizshefi i komisariatit i emëruar nga populli. Në disa komuna nuk janë emëruar endekryetarët .Midis militantëve të formacioneve të qendrës së djathtë është nemitur besimi mbigarancitë elektorale. Këto zgjedhje janë të vështira , komenton një funksionar ikomunës. Paralajmërojnë frikë te zgjedhësit tanë, ndoshta nuk mund të organizohenmitingje dhe është sensacioni që zgjedhësit , duke patur frikë për sigurinëe tyrejetike, aq sa të mos vijnë të votojnë. Jam gati të vë bast që përqindja e votuesve nëjug të Shqipërisë do të jetë e ulët. Janë të të njëjtit mendim edhe shumë simpatizantëtë PD në këto anë. Shezai Bazaj, rektor i universitetit dhe themelues i Shoqatës sëIntelektualëve të Vlorës, flet për pasigurinë e intelektualëve, nëse ata flasin publikishtpër pikëpamjet e tyre, që bijen në kundërshtim me ato të të tjerëve. Në qytet kaarmë dhe kur flasin armët, intelektualët pushojnë. Mass-media nxit konfliktin, PDnuk mund të bëjë as dhe një mbledhje dhe gazetat e së djathtës nuk vijnë . PD, poriorganizohet rreth sekretarit të ri Argent Grabova. Zgjedhja e njerëzve të pakompromentuar me të kaluarën është strategjia e ndjekur nga forca politike epresidentit Berisha për të rifituar besimin e humbur në Jug, pas rrënimit tëpiramidave. Në zgjedhjet adminisrtative të 20 tetorit, PD ishte partia më e votuarnë Vlorë, me rreth 43% të votave dhe 10 vende. Më pak PS,(36% të votave me 8vende), më pas PAD/PSD (4%).Sot loja është hapur. Ndërsa Kurt Kola, një nga liderët e Forumit për Demokraci, dotë konkurojë i pavarur me mbështetjen e disa partive të djathta, PS e PSD arritënnjë akord për të prezantuar kandidatë të përbashkët, duke shpresuar tek ministriaktual i financave Arben Malaj, tek ish ministri i qeverisë së stabilitetit të 91 SabitBroka. Të tjerë kandidatë janë Eduard Alushi, kryetar i PS lokale (Fatos Nano kahedhur kandidaturën në Tepelenë), intelektuali i njohur Paskal Milo si dhe ElizaHoxha, një nga gratë përfaqësuese të komitetit të shpëtimit publik të Vlorës,organizmi i lindur pas revoltës spontane shpërthyer nga dështimi i firmës Gjallica eqë prej tre muajsh bashkon përditë qindra njerëz në sheshin qëndror të flamurit.Pasi kërcënoi me bojkotazh, pjesmarrja direkte në fushatën elektorale duket të jetëzgjidhja primare në komitet. Pranojmë vendimet e marra nga partitë politike ,deklaron Albert Shyti, kryetar i komitetit të Vlorës. Qytetarët që marrin pjesë nëkomitet janë të lirë të kandidohen dhe do të kenë mbështetjen e komitetit. Ne nukduam të prezantohemi vetëm .Raportet midis partive dhe komiteteve të shpëtimit kombëtar nuk janë si ato të dymuajve më parë, kur në jug shumë nga organizatat politike dhanë kontributin e tyrenë ndërtimin e koordinimin. Në takimin e fundit të komiteteve të shpëtimit, përveçdiskutimit për zgjedhjet, vetëm PS e PAD dërguan përfaqësuesit e tyre nga Tirana.Domethënëse deklarata e Dashamir Bejës zëdhënës i komitetit të shpëtimit tëVlorës: Të tjerët na thanë se kishin patur probleme teknike. Ardhja e PS ndoshtaështë më diplomatike. Nuk do të pranojë raportet me komitetet e shpëtimit sepse kafrikë nga se Berisha vazhdon të thotë se janë krahu i armatosur i socialistëve .Për distancimin e disa forcave politike kanë shërbyer disa deklarata publike të


komiteteve: Si deklarata ku thuhet: se po të mos pranoheshin kërkesat e tyre mbizhvillimin elektoral, nuk do të shprehet më me deklarata, por do të bëjëveprimekonkrete. Atëherë shumë vetë menduan se komiteti do të shpërbëhej. , shpegonDashamir Beja.Asgjë nga këto. Vetëm se herën tjetër do të gjejmë një rrugë daljeje me forcë.

Ndoshta me një marshim drejt Tiranës . Albert Shyti shton: Kontribuojmë për tëkrijuar kushtet për gjithë partitë që të jetë një fushatë elektorale e qetë. Por në VlorëPD nuk mund të bëjë fushatë elektorale. Kandidatët e saj nuk kanë të drejtën moraletë flasin para popullit. Nëse do të ketë kandidatë të PD që populli i njeh si njerëz tëmirë, ata mund të zhvillojnë fushatën e tyre. Këtu në Vlorë nuk mund të vijnëBerisha, Hajdari dhe liderë të tjerë kombëtarë të PD. Ata janë njerëz që kanë dhënëurdhra për të qëlluar kundër popullit. Në gjithë Jugun Berisha është një person ipadëshiruar. Mund të hyjë i gjallë por do të dalë i vdekur .Moseksperienca politike, një zhvillim strategjik ndoshta jo i përshtatshëm nërëndesën e krizës shqiptare, mungesa e mekanizmave të nevojshëm për aktivitetinpolitik, qarkullimi i dobët i informacioneve të qendrës në Shqipëri, janë elementëqë vonojnë rritjen politike të komiteteve. Megjithatë këta kanë fituar në fushën elegjitimimit dhe konsensit. Përveç kontradiktave, dobësitë dhe vështirësitë, ata kanëqenë protagonistë të një thyerjeje të një zhvillimi historik që kishte sjellë në pushtetSali Berishën. Revolta popullore e shkathtësoi jetën e shqiptarëve. Delegjitimimiaktual i komiteteve nga ana e forcave politike të kryeqytetit, mosmarrja nëkonsideratë nga ana e qeverisë Fino, konfrontimi mbi zgjidhjen e krizës shqiptare,më tepër se të jetuarit në varfëri dhe intolerancë, rrezikojnë të shtyjnë protestën nënjë udhë pa krye sidhe ta venë në pikëpyetje tërë procesin demokratik në Shqipëri.Arsyet e revoltës së marsit mbeten të rënda: rrënimi i firmave, papunësia-vetëm nëVlorë numërohen 36.000 të papunë-në nivel të ulët të 8.800 punonjësve shtetërorëdhe të 15.800 pensionistëve që marrin 35 deri 70 dollarë në muaj të cilëve u shtohendisa asistenca sociale. Ky është kuadri i një qyteti, ndërkohë që strukturat e pushtetitmund të shkaktojnë hakmarrje dhe të organizojnë provokime.

Shkodra drejt votës në kushte pothuajse normale

Duke u gjendur në Veri, që konsiderohet shkëmbi i fortë i PD dhe i Berishës, situatapolitike e Shkodrës që nga tetori 1996 është stabilizuar rreth figurës së kryetarit tëBashkisë Bahri Boriçi, zgjedhur në turin e dytë me rreth 70% të votave jo vetëmnga partitë e së djathtës PLL, PBK,DBSH, që e kishin kandiduar, por edhe nga PS,PSD,PAD, PBDK. Mbështetja e këtyre të fundit për Boriçin ishte një zgjedhje e njëopozicionimi të pastër ndaj PD. Qyteti mbetet sot i hapur për çdo përfundim elektoral.Kur në janar të 1997 shpërtheu kriza shqiptare dhe u ndezën në gjithë Shqipërinëmanifestime proteste, në Shkodër situata ishte e qetë. Në qytet shpërndarja eaktivitetit të piramidave financiare nuk ishte shumë e konsiderueshme, të vetmetishin Xhaferri dhe Populli. Pas falimentimit të tyre popullsia organizoi dy


manifestime proteste, në rastin e të cilave nuk u manifestuan shenja dhune. Boriçii foli popullit duke u shprehur se do të kontatonte me qeverinë qëndrore për të nisurkthimin e parave. Deklarata e gjendjes së emergjencës e fillimit të marsit, i kapi nësurprizë shkodranët, nuk dukej se kishte ndonjë motiv të dukshëm që të mund tajustifikonte. Deri në 9 mars, kur u ndërtua qeveria e pajtimit kombëtar, gjithçkaishte e qetë në Shkodër. Por në ditët që pasuan filloi të qarkullonte ideja e një sulmitë mundshëm të rebelëve të Vlorës. Në 12 mars, e kujtuar si dita e tmerrit , PDarmatosi militantët e saj. Situata filloi të degjenerojë, shpërndarja e armëve u kryepërpara komisariatit e iu besua të njëjtëve policë. Në të njëjtën ditë u vodhën kazermatprej një çmendurie të madhe njerëzish, midis të cilëve kishte dhe kriminelë tëthjeshtë, shpesh të përdorur nga politikanët si forca ose për të mbushur sheshet.Nga ana e ushtarakëve nuk u bë ndonjë tentativë mbrojtje e reparteve, ndoshta ishtenisur nga lart urdhëri për të mos bërë rezistencë. Ka që mendojnë se përgjegjësishte ish ministri i mbrojtjes Safet Zhulali, përpara se të largohej për në Itali. Rrethorës 19.00 të së njëjtës ditë në Shkodër filluan të dëgjohen të shtënat e para që uintensifikuan gjatë natës, kur dhe iu vu zjarri divizionit qëndror të forcave tëarmatosura të Veriut. Në mbrëmjen e 13 marsit më tepër se 100 persona të armatosurme granata, tritol dhe benzinë sulmuan dhe dogjën dy bankat e Shkodrës. U vodhëndhe u dogjën gjykata e komisariati i policisë dhe u liruan të burgosurit, kështu qënga ajo ditë shumë kriminelë shëtisin të pa shqetësuar nëpër rrugët e qytetit mekallashnikov. Nuk patën dëme, prefektura dhe bashkia, kjo e fundit e konsideruarsi një simbol i vullnetit të popullit të shprehur në zgjedhjet administrative të 20tetorit 96. Kryetari i bashkisë duhet dhe vlerësohet nga shkodranët, të cilët ekonsiderojnë person tepër të ndershëm.Në ditët në vijim u krijuan në çdo zonë komitete vullnetarësh, që duhet të bëninroje të përditshme në lagjet e tyre. Boriçi ligjëroi dhe mbështeti grupet e qytetarëvevullnetarë. Policia, duke mos mundur të mbajë nën kontroll qytetin, ato ditë u ofrontembështetjen e saj komiteteve të vullnetarëve, duke bërë inspektime në vendet në tëcilat ata bashkoheshin.Në ditët në vijim u ndërtua Tavolina e Partive, e cila sipas prefektit Elham Sharra,punoi në bashkëpunim me prefekturën dhe bashkinë për të rivendosur në një kohësa më të shkurtër rregullin publik. U organizuan takime dhe midis komunitetevefetare, intelektualëve dhe forcave politike.Gjatë periudhës së krizës më të madhe në Shkodër, ndërmarrjet e energjisë dhe tëujësjellsit nuk ndaluan asnjëherë, ashtu si dhe spitalet e mjekët, megjithëse shpeshkanë qënë të kërcënuar.Që prej 15 marsit e në vazhdim situata në qytet erdhi duke u përmirësuar, por kjovetëm pas gjysmës së dytë të prillit që dyqanet, restorantet dhe baret e qendrës sëqytetit u hapën, gjë që të lë të mendosh për një fillim të normalizimit. Shkollat dheuniversiteti, që u mbyllën si pasojë e shpalljes së gjendjes së jashtëzakonshme, urihapën në 21 maj.Por në orët e shtetrrethimit shpesh dëgjohen të shtëna, të shpeshta janë dheshpërthimet e bombave gjatë natës. Në disa raste dhe gjatë pasditeve, siç ndodhi në


28 maj. Lajmet e fundit që mbërrijnë nga Shkodra nuk janë bindëse. Në 8 qershortre të rinj humbën jetën gjatë tre luftimeve. Me fillimin e fushatës elektorale, në 31maj pati takim në Shkodër presidenti Berisha, në të cilën morën pjesë rreth 2000vetë. Sipas disa përfaqësuesve të partive të opozitës, duhet të ishin qindra rojepresidenciale në mes të publikut, të veshur civilë. Një aspekt i dukshëm ishte praniae tre përfaqësuesve të komuniteteve fetare shqiptare: Frano Ilia, arkipeshkvi iShkodrës, ortodoksi Aleksandër Petani dhe imami Faik Hoxha, që duke ndërhyrëftuan të gjithë besimtarët që të votonin në mbështetje të demokracisë e për gjithëata që në Shkodër i kanë mbështetur gjithmonë. Në një udhëtim të Berishës, aideklaroi: Nevojitet të mbajmë armët dhe mbledhja e tyre do të bëhet paszgjedhjeve . Gjatë gjithë takimit u nënvizuan aspektet propagandistike dhe sloganet,duke lënë mënjanë pothuajse plotësisht programin elektoral të PD. Berisha i ështëreferuar çështjes së federalizmit fiskal dhe problemit të rregullit publik. Tëvendosësh rregullin në vendin tonë me më shumë forcë e më tepër vendosmëri -thaai - është një nga objektivat tona prioritare. Në prefekturën e Shkodrës në 29 maj, umbajt takimi i parë mes prefektit dhe përfaqësuesve të komunave për të programuarelementet e zgjedhjeve. Kryetari i bashkisë ka detyrë të ndërtojë grupin e punës qëmerret me ndërtimin e listave të votuesve. Regjistrimi i votuesve do të bëhet dukeshkuar shtëpi më shtëpi. Do të futen në listë jo vetëm ata por dhe ata që kanë ndërmend të ndalojnë në ndonjë lokalitet deri në datën e zgjedhjeve e më tej. Votuesi qëka ndryshuar vendbanimin duhet të lajmërojë në vendin e origjinës dhe u takonzyrave të dy qendrave të zhvillojne kontrollet derisa zgjedhësi të regjistrohet nëlistën e zgjedhjeve. Ky grup pune do të takohet çdo fund jave. Në prefekturë ështëndërtuar një komision i përhershëm për të dhënë sqarime mbi ligjin elektoral.

Shqiptarët: jo steriotipe, por fytyra, trupa prej mishi dhe gjaku, njerëz.

E premte, 6 qershor. Në Tiranë duket se është kthyer qetësia pas ditës së bombave.Janë ato që shpërthyen në 2 qershor, dhjetra të plagosur dhe një i vdekur. Ishte njëgoditje e rëndë dhe një nga të shumtat e muajve të fundit, por u mbyll. Njerëzit,gjatë dyzet viteve të sistemit totalitar kanë mësuar të durojnë dhe padrejtësitë më tëmëdha. Por këtu jeta ka një vlerë të lartë, nuk pranohet që dikush të vendosë tësakrifikojë burra e gra në hapësirat e luftës politike: në këtë Shqipëri, që dikush epërcakton një vend pa kulturë, gjen ende vlera që vendet me kulturë i kanë harruar.Ndodhemi në Shqipëri prej vitesh. Tani si punonjës të Observatorit do të donim tëhidhnim një sy mbi procesin demokratik, por do të donim edhe të mund t i tregonimItalisë Shqipërinë pa anën sipërfaqësore që karakterizon informacionin e zakonshëm.Rishoh takimet e sotme dhe gjej me qartësi arsyet e qëndrimit dhe të punës tonëkëtu.Ora 9.00. Takim në Ministrinë e punës. Është një listë e pafund nevojash; pritet qëtë vijnë më së fundi ndërhyrjet domethënëse. Rastësisht takoj Arianën që punonkëtu. Kisha një vit që nuk e shihja, që kur Irisi vajti në SH.B.A. Ajo erdhi në shtëpinë


e saj ku unë jetoja në atë kohë për ta përshëndetur. Fillojmë të flasim për Irisin. Ajofitoi një bursë studimi në një nga kolegjet më prestigjozë të Albany në shtetin eNew York. Është shumë e zonja, një nga më të mirat e kolegjit, por që qan nëtelefon nga nostalgjia. Një nga plagët e këtij vendi është emigracioni, një rrjedhje eenergjisë së re nga një tokë që vazhdon të shohë si zvenitet çdo prespektivë e re. Nënjë çast Ariana fillon të qajë.Vëllai i saj jeton prej dy vjetësh në Spanjë dhe ajodëshiron ta shohë. Ka kërkuar një vizitë por garancia dërguar nga i vëllai nuk ështëkonsideruar e mjaftueshme. I është kërkuar: Punon në Ministrinë e Punës? Atëherëpërgatit një letër nga superiorët e tu . Ariana ka kërkuar dokumentin por ka marrënjë refuzim sepse nuk bëhet fjalë për vizitë pune. Rezultati tani për tani nuk mundtë shohë të vëllanë. Ne shqiptarët - thonë- jemi një popull i pafat. Goditemi çdoditë edhe në ndjenjat më të mëdha Në Europë na urrejnë dhe bëjnë të ndihemi sikafshë . Në fakt nga shumë miq kam mësuar se intoleranca ndaj shqiptarve ështëmprehur në ambasada, mbi të gjitha në atë tonën. Një funksionar i konsullatës mëka thënë disa ditë më parë: Hajde kur të duash. Për italianët jam gjithmonë i gatshëm,shqiptarët do të bëja gjithçka për të mos i pritur .Ora 14.00. Takim me Hajrien dhe Teutën. Ato janë përgjegjëse të shoqatës sëjetimëve. Kemi punuar së bashku në një projekt një vit më parë. U kërkoj atyre secila është situata në jetimoret. Është e tmerrshme, më përgjigjen. Në Tiranë janëfëmijë të braktisur që nuk kanë asnjë kujdes. Jetimorja nuk kishte më vende boshdhe rreth 20 fëmijë janë braktisur në martenitetin e Tiranës, rreth 43 të tjerë nëspitalin distrofik. Më shoqërojnë t i shoh. Kanë të gjithë një moshë më të vogël se3 vjeç.Në Korçë në ditët mes 13-15 marsit, banda kriminale te shfaqura nga hiçi kanësulmuar lokalet e jetimores dhe kanë marrë gjithçka, krevatet, karriget, pajisjet ekuzhinës, edhe dritaret. Tridhjetë fëmijë tani janë strehuar në një pavion të spitalit.Ora 17.00. Takim për një kafe me Tamarën. Tamara është një grua kurajoze. Ështëe sëmurë nga kanceri dhe gjashtë muaj më parë i është hequr njëri gji . Është operuarnë Greqi. Në spitalet shqiptare mund të vdesësh edhe për një mjekim të thjeshtë.Varfëria e strukturave nuk lejon mjekët që të vënë re masat higjienike minimale.Do të preferoja të shkoja në Itali, një vend në të cilin kam jetuar dhe kam shumë

miq - më tha - por autoritetet italiane vendosin procedura të gjata e të komplikuara,ndaj ishte më e lehtë të shkoj në Greqi . Do të donim të çlodheshim, por nisim sëfoluri për faktet e ditëve të mëparshme. Është e vështirë për njerëzit të ndalojnë sëfoluri për atë që tashmë shfaqet si fundi i ëndrrës demokrate. Tamara vazhdon:Unë kisha besuar se kishim hedhur një hap përpara në Shqipëri. Të shumtë qenë

shqiptarët e mbërritur në Itali në 1990. Kemi jetuar tre vjet në Bari. Aty lindi Jori,nipi im. Pastaj vendosëm të ktheheshim sepse kishim besim tek ndryshimet endodhura. Për mua ishte më dinjitoze të punoja si punëtore shtëpie në Shqipëri,sesa të jetoja jashtë atdheut tim. Gjithçka që po ndodh na dekurajon thellësisht.Unë tashmë jetën time e jetova, por shpresoja në një Shqipëri të re për Jorin Ugënjeva nga sistemet financiare piramidale. Sa budallaqe! Kisha vënë 5.000 dollarë,të gjitha paratë që djali i kishte fituar duke punuar në Itali. Sikur t i kisha tani mund


të shkoja në Greqi për të bërë kemio terapinë .Ora 20.30. Kthehem në shtëpi.Afërdita, nëna ime adoptive shqiptare, është e preokupuar për mua sepse punojshumë. Ajo do të më përgatisë darkën dhe fillon me shpejtësi të përgatisë brumin ebyrekut. Hamë së bashku. Pas katër ditësh niset për në Itali ajo dhe Ramazani, burrii saj. Arjani, djali i tyre që jeton në Bari martohet pas dy javësh. Kemi turp tëshkojmë në Itali , më thonë. Tashmë të gjithë na shohin si kriminelë. Thuhet sekëtu edhe fëmijët kanë armë, por ne nuk arrijmë të kuptojmë se si ndodhi e gjithëkjo. Dimë vetëm se ne nuk e kemi dashur. Italia, Europa, përse rrinë e vështrojnë?Arjana, fëmijët e spitalit distrofik, Tamara, Afërdita, janë realiteti që vetëm ai qëjeton këtu e njeh Shqipërinë. Në imagjinatën kolektive italiane, të ndërtuar mbimesazhet e masmedias, Shqipëria është një popull kriminelësh. Është e vërtetë: nëkëtë vend gjenden banda dhe armë gjithandej. Por shqiptarët, janë burra dhe gra qëme dinjitet dhe kurajo të madhe përballen me njëmijë vështirësi të përditshme dheluftojnë për ndërtimin e së ardhmes.Janë të shumtë të huajtë që, pasi vijnë këtu habiten duke zbuluar një Shqipëri tëndryshme nga ajo që ishin mësuar të imagjinonin. Fjammetta, një neurologe ngaPeruxhia, e ardhur këtu për herë të parë disa javë më parë, me kthimin e saj në Italimë tha në telefon: Shqipëria nuk ka një të shkuar, ka një të tashme konfuze, por dotë ketë me siguri një të ardhme! .

Tragjedia e ëngjëjve.

Ferri shqiptar nuk kursen as të vegjëlit.Shqipëria vendi ku vriten fëmijët.*Bilanci tragjik i vrasjes së ëngjëjve : 30 fëmijë të vdekur dhe rreth 600 të plagosur.

Tirana - Shqipëria, vendi ku vriten dhe fëmijët. Është hera e parë që një gazetë epërditshme shqiptare zbulon bilancin tragjik të fëmijëve shqiptarë, vrarë e plagosurnga plumbat apo eksplozivi: 30 vogëlushë kanë humbur tragjikisht jetën dhe mëshumë se 600 janë plagosur gjatë pranverës së përgjakshme shqiptare. Këto të dhënajanë siguruar për gazetën tonë nga burime të ministrisë së shëndetsisë. Andrea Gudha,specialist i drejtimit spitalor pranë kësaj ministrie tha dje se: vdekja e fëmijëveështë paraqitja më tragjike dhe më e turpshme e realitetit shqiptar që ka indinjuar tëgjithë opinionin publik dhe në mënyrë të veçantë këmishët e bardha . Ndërsapërfaqësuesi i UNICEF në Shqipëri Gianfranco Rotigliano ka deklaruar:Pjesëmarrja e fëmijve dhe e adoleshentëve në aksionet violente dhe fakti i të qenitnë zotërim të armëve, municionit dhe eksplozivit sjell rreziqe të rënda për jetën etyre. Ne jemi duke ndjekur me një preokupim të madh dhe keqardhje tragjedinë efëmijëve shqiptarë dhe përfitojmë nga rasti për të tërhequr vëmendjen e prindërvepër të mos lënë armët, municionin e tipe të ndryshme eksplozivi në duart e fëmijvetë tyre, sepse kjo është një fushë e minuar për të ardhmen e këtij vendi . Rajonet e


ferrit për fëmijët konsiderohen ai i Shkodrës dhe i Kurbinit, në secilin prej tyre janëvrarë nga 6 fëmijë, ndërsa numri i të plagosurve arrin në 85. Rekordi i fëmijve tëplagosur është arritur në Gjirokastër:105. Paraqesim këtu poshtë një kuadër më tëplotë të kësaj tragjedie:

Rrethi femij te plagosur fmij te vrarëELBASAN 35 5KURBINI 38 6BERATI 24 -RRESHENI 2 2SKRAPARI 42 5SHKODRA 42 6GJIROKASTRA 105 -TEPELENA 36 2TIRANA 96 -GRAMSHI 20 1

Përgjegjësi i repartit okulistik në spitalin ushtarak flet për Koha Jonë: Çdo ditëmbërrin në spitalin tonë një fëmijë i plagosur nga eksplozivi, në pjesën më të madhetë rasteve me djegje e plagosje në kokë . Sipas mjekut , një e katërta e këtyre fëmijëvehumbet vështrimin. Gjatë muajve të marsit dhe prillit ëngjëjt e përgjakur shqiptarëjanë kthyer në objekte kronike për disa rrjete të njohura televizive të botës. Ështëkjo tragjedi që detyroi UNICEF të financojë një seri spotesh televizive drejtuarfëmijëve, adoleshentëve dhe prindërve, për t i thënë jo dhunës mbi ëngjëjt epafajshëm. Për fat të keq tragjedia vazhdon. Kështu disa ditë më parë dy fëmijë 5-vjecarë në Burrel kanë humbur jetën nga nje shpërthim. Shifrat e publikuara janëvetëm një pjesë e realitetit ngjethës shqiptar, sepse ka qenë e pamundur marrja e tëdhënave që i përkasin një të katërtës së territorit të Shqipërisë (9 rajone për saktësi). Andrea Gudha konfirmon se numri i fëmijve të vrarë është më i lartë se statistikat.Sipas të dhënave të përditshme të Ministrisë së Brendshme në gjithë vendinnumërohen 60 fëmijë të vrarë dhe 1200 të plagosur. Mjekët thonë se një e katërta efëmijëvë të plagosur janë kthyer tashmë në handikapatë, duke rritur numrin e atyreme kapacitet fizik e mendor të kufizuar.Nikolla, Koha Jonë, 5 qershor 1997.

Komunikatë e të shpëtuarve nga tragjedia e Kanalit të Otrantos dhe eobservatorit permanent Itali-Shqipëri.


Të shpëtuarit e tragjedisë së Kanalit të Otrantos , të strehuar në ish-kazermënCaraffa të Brindisit, kanë mbërritur në ditën e 12-të të grevës së urisë, ndërmarrëme synim për të shkurtuar kohët, tashmë vetëm teknike, të rikuperimit të anijes dhetrupave të izoluar në fund të detit.Brenda datës 13 qershor 1997 ekspertët e përcaktuarnga gjykata do të paraqitin një seri projektesh për nxjerrjen e anijes nga deti, do tëzgjidhet njëra dhe do të realizohet. Maksimumi i kohës së parashikuar për nxjerrjenështë brenda shtatorit 1997.Të shpëtuarit duan të bashkëpunojnë nga jashtë, pa ndërhyrë në gjykatën, në kërkim,në gjithë botën, të shoqërive të specializuara të kërkimit në det të objekteve tëdimensioneve të mëdha. Me këtë synim i janë drejtuar një shoqërie informatike tëspecializuar të Brindisit, Internet Service Point me qëndrim në Corso Roma, 54-tel.0831/528764, E-mail Virginia@mail 2.elio.it, për të lëshuar një mesazh në nivelbotëror në Internet me qëllim që të ndihmohen në kërkim të të quajturave shoqëri.Shoqëri që duhet të jenë të nivelit të lartë sepse anija duhet të nxirret pa modifikuarprovat për procesin.Dërgojmë një apel udhëtuesve të Internetit dhe gjithë qytetarëve për të na ndihmuarnë kërkim, duke patur si pikë referimi Internet Service Point në Brindisi që tashmëprej pak ditësh po vepron në këtë drejtim. Jemi të sigurtë se solidariteti do tëfunksionojë akoma, për t i dhënë një kontribut asaj që është ideja e rikuperimit tëtrupave të mbetur në fund të detit, para se të jetë shumë vonë. Brindisi, 4 qershor 1997.

Questo bollettino è stato redatto da:Agostino Bevilacqua, Michele Citoni, Antonino De Leo, Anna MariaGravina, Edlira Kadiu, Gjergj Kereci, Ilir Kulla, Antonio Mazzeo, ErvinTeme, Ada Trifirò.

Il nostro impegno in Albania

Un doppio titolo, albanese e italiano, per definire un piccolo periodico d infor-mazione rivolto in primo luogo a quanti, qui in Albania e poi in Italia, si vanno datempo adoperando affinché questo tormentato paese possa vedere rispettate legaranzie fondamentali della democrazia, la dignità e l integrità fisica della sua gente.Affinché questo paese possa avere, dopo sette anni, libere elezioni, una costituzione,una giustizia indipendente dal potere politico, la libertà d espressione e informazioneoggi negata da una Tv di stato totalmente sottoposta al controllo del partito delpresidente Berisha.Per contribuire all affermazione dei principi di democrazia e al superamento dellagrave crisi istituzionale, politica ed economica dell Albania, alcune organizzazioniitaliane non governative e del volontariato, sostenute da intellettuali e scrittoridemocratici albanesi e con il contributo di Amnesty International ed Helsinki Watch,hanno dato vita ad un osservatorio con sedi a Tirana, Valona e Scutari. Con esso


vogliamo condurre un monitoraggio costante, sia informando sullo scenario politico-istituzionale sia su quello della società civile, assumendone man mano, eprioritariamente, il punto di vista. Per valorizzare l impegno delle associazionidemocratiche e degli organismi internazionali che operano in Albania abbiamopensato di presentare, a partire da questo numero, le indagini condotte sul campodall Associazione per la Cultura Democratica (SDC) e alcune inchieste della nuovastampa indipendente albanese.Resta, tuttavia, per noi molto importante l osservazione sul processo elettorale incorso. Nel mentre chiudiamo il bollettino, giovedì 21 maggio, arrivano le agenziecon novità dall Italia e da Vienna. A Tirana, sotto la cappa di caldo torrido esmog dei gas di scarico delle vecchie Mercedes, l annuncio che ci saranno le elezionisotto il controllo OSCE non suscita particolari emozioni: non è affatto scontato chele elezioni annunciate per il 29 giugno saranno condotte con la necessaria correttezzae trasparenza.

La capacità di condizionamento che Berisha può esercitare sul voto attraverso ilcontrollo totale dell apparato amministrativo e della televisione di stato, la funzionerepressiva dello Shik, la sua potente polizia segreta, spingono al pessimismo. Lostesso pessimismo che induce oggi Dritero Agolli, poeta e intellettuale tra i piùpopolari d Albania, a dire che saranno altre stagioni, altri scenari politici, traanni, a determinare stabilità e democrazia in Albania .Secondo molti osservatori Sali Berisha costituirebbe la più pesante ipotecasull attuale fase politica e sullo stesso destino dell Albania. È noto che la sua volontàdi potere è sfrenata, che la sua formazione culturale e politica, ispirata allaconcezione e alla pratica autoritaria del potere politico come a lungo si sono espresse,in altre forme, in questo paese, lo spingono a rompere qualsiasi accordo, a nontenere in nessun conto le regole più elementari del metodo democratico. Mentre glialtri partiti si sfiancano da settimane nelle trattative con Franz Vranitzky, eglicontinua il suo giro elettorale, nelle vesti sia di presidente della repubblica che dicapo unico del partito democratico, presentandosi ogni sera puntualmente intelevisione e utilizzando spazi incompatibili con il pluralismo politico. Ieri sera,nel notiziario delle 20, il più seguito, dopo quattro minuti riservati all accordo sulleelezioni tra OSCE e partiti il servizio sul comizio tenuto da Berisha a Elbasan èdurato esattamente otto minuti.Di fronte a questi fatti le richieste avanzate dai partiti perché sia rispettata la parcondicio nell accesso alla televisione di stato, in assenza non soltanto di unorganismo pubblico di vigilanza ma di ogni sede giurisdizionale competente,risultano oltre che tardive del tutto inefficaci.Questo il clima preelettorale in Albania con il quale, vogliamo credere, si stannoconfrontando le cancellerie degli stati europei e gli organismi internazionali. Perparte nostra, ci impegniamo a fornire alle istituzioni e all opinione pubblicaitaliana e internazionale un informazione attenta e rigorosa sulla realtà politica esociale albanese.


Il sistema elettorale: i dati e il dibattito. Nel 1996 il Presidente Sali Berishaottenne l approvazione di una legge elettorale fortemente contestata dalleopposizioni che assicurò al Partito Democratico una schiacciante maggioranza diseggi. Si trattava di un sistema maggioritario così strutturato:Numero di parlamentari: 140.Quota maggioritaria: 115 eletti a doppio turno.Quota proporzionale: 25.I seggi della quota proporzionale venivano distribuiti con calcolo su base nazionaletra i partiti che avessero superato lo sbarramento del 4%.La definizione della mappa dei collegi elettorali era prerogativa del Presidente dellaRepubblica, su proposta del Consiglio dei Ministri.La composizione della Commissione Elettorale Centrale veniva decisa dalPresidente, su proposta del Consiglio dei Ministri e dei partiti. La Commissioneaveva il compito di nominare presidenti e vicepresidenti delle commissioni di zona.I presidenti delle commissioni elettorali dei seggi venivano nominati dai presidentidelle commissioni di zona. I segretari delle commissioni di zona e delle commissionidei seggi venivano nominati dai prefetti. Le commissioni elettorali potevano deciderea maggioranza semplice.L orario delle operazioni di voto, compresa l ispezione delle urne e la preparazionedelle schede, era stabilito dalle 7.00 alle 20.00, ma il giorno stesso delle elezioniun decreto di Berisha spostò la chiusura di un ora.

In vista delle prossime elezioni il Presidente Berisha e i Democratici hanno propostoun sistema maggioritario puro. Le opposizioni hanno proposto un sistemaproporzionale puro.Il 13 maggio 1997 il Parlamento ha approvato (dopo l uscita dall aula delleopposizioni) il seguente sistema:Numero di parlamentari: 140.Quota maggioritaria: 115 eletti a doppio turno.Quota proporzionale: 25.I seggi della quota proporzionale vengono distribuiti con calcolo su base nazionaletra i partiti che superino lo sbarramento del 4%.La Commissione Elettorale Centrale diventa un organismo permanente rinnovatoogni 7 anni, ma la nomina del presidente e del vicepresidente, effettuata su propostarispettivamente del più forte partito di maggioranza e del più forte partito diopposizione, rimane prerogativa del Presidente della Repubblica. Maggioranza eopposizione sono rappresentate tra i componenti della Commissione in manieraequilibrata. Al Presidente della Repubblica spetta anche la scelta dei presidenti evicepresidenti delle commissioni di zona, mentre i segretari sono nominati all internodelle commissioni. Le commissioni di zona stabiliscono la composizione delle co-mmissioni dei seggi. Le commissioni elettorali decidono con maggioranza di 2/3.Per controllare l equa ripartizione delle tribune elettorali della radio-televisione distato (funzione prima svolta dalla Commissione Elettorale Centrale) viene istituita


una commissione di controllo dei media elettronici , responsabile anche per tuttii programmi di informazione.Le commissioni dei seggi iniziano a lavorare alle 7.00 e le operazioni di voto sisvolgono dalle 8.00 alle 21.00.

Tre giorni dopo, il 16 maggio, il Parlamento (dopo l uscita dall aula delleopposizioni) ha approvato una legge così emendata:Numero di parlamentari: 155.Quota maggioritaria: 115 eletti a doppio turno.Quota proporzionale: 40.La soglia di sbarramento è stata abbassata al 2%. Un quarto dei seggi dellaquota proporzionale viene ripartito tra i due partiti maggiormente votati, i restantitre quarti tra gli altri partiti che abbiano superato lo sbarramento.

Non avendo ottenuto un riequilibro tra la quota maggioritaria e quella proporzionale,i partiti di opposizione continuano, mentre scriviamo, a contestare l orario di chiusuradei seggi (che per essi, in presenza del coprifuoco, dovrebbe essere anticipato alle18.00) e soprattutto la mappa dei collegi elettorali, considerata assai favorevole alPartito Democratico. Chiedono inoltre una serie di garanzie all OSCE, che riportiamonel riquadro. Le garanzie richieste a Vranitzky dai partiti di opposizione.La piena garanzia nel compilare e correggere le liste degli aventi diritto al voto.La garanzia che siano ammessi al voto soltanto gli elettori in possesso del certificatoelettorale e che tutti i materiali legati alle elezioni vengano preparati all estero.La garanzia che la dislocazione dei seggi elettorali e la creazione dei collegi elettoraliavvengano secondo le norme internazionali.Rivedere l orario della chiusura dei seggi sulla base delle condizioni concrete delpaese.L applicazione di tutte le dovute misure amministrative da parte delle autoritàalbanesi, dopo che queste siano state esaminate e confrontate con tutti gli espertidella comunità internazionale.La garanzia della presenza delle Forze Multinazionali nei pressi dei seggi elettorali.

Il contratto del 9 maggio sottoscritto da 10 partiti*.

Due mesi dopo l accordo del 9 marzo la situazione in Albania e lo scenariointernazionale sono cambiati. Noi comprendiamo che è giunto il momento di farepassi straordinari per difendere il futuro del nostro paese. Siamo consapevoli chese non sfruttiamo questa possibilità adesso, con l aiuto della comunitàinternazionale, ci assumiamo la responsabilità, di fronte alle future generazioni, dicompromettere lo sviluppo pacifico e democratico dell Albania. Nel documentodel 9 marzo, che noi abbiamo sottoscritto nel momento più drammatico della crisialbanese, abbiamo preso il solenne impegno di collaborare con il governo di


riconciliazione nazionale. Noi abbiamo avviato un processo generatore di fiduciache porterà verso il consolidamento dello stato di diritto e determinerà le condizionidi base per la preparazione delle nuove elezioni. Come è stato suggerito dall OSCE,dal Consiglio d Europa e dalla sua assemblea parlamentare, adesso è venuto ilmomento di mettersi d accordo sui punti che seguono:

1. Le elezioni parlamentari si devono svolgere entro la fine di giugno 1997. Nelrispetto degli obblighi assunti dall Albania come membro del Consiglio d Europae dell OSCE, noi accettiamo di buon grado l appoggio e l assistenza della comunitàinternazionale e ci impegniamo per l organizzazione e lo svolgimento corretto delleelezioni.

2. Noi accettiamo come base per l amministrazione di queste elezioni una legge inbase alla quale i membri del parlamento saranno scelti con un sistema elettoralemisto:a) collegi uninominali con elezione a doppio turnob) sistema proporzionale con calcolo su base nazionaleSiamo consapevoli che anche se sarà approvata una buona legge, i risultati delleelezioni dipenderanno dal modo in cui questa sarà applicata. Consapevoli che lalegge elettorale stabilirà le regole e le procedure per l amministrazione e losvolgimento delle elezioni, concordiamo che la decisione sulla legge si deve prendereentro lunedì 12 maggio 97.

3. I partiti ritengono che le elezioni si debbano amministrare in modo credibile edebbano essere guardate con fiducia dai partiti partecipanti e dall elettorato.L amministrazione del processo elettorale, a cominciare dal censimento deglielettori, spetterà alle commissioni elettorali e all amministrazione pubblica. Noicome forze politiche ribadiamo che i cosiddetti comitati di salvezza pubblica siscioglieranno 46 giorni prima della data delle elezioni, fissata con decretopresidenziale.

4. Ci accordiamo perché tutti i partiti facciano ogni tentativo per assicurare libertàdi movimento e di accesso a tutti i partiti e gli individui nell intero territorionazionale durante la campagna elettorale. Inoltre garantiamo tutte le necessarieed eque condizioni per l utilizzo dei media.

5. Ci accordiamo perché l articolo 3 della legge sul genocidio sia riformulato inmodo che, senza mutarne l essenza, la limitazione del diritto alla candidatura siaimposta solo agli ex membri del Politburo, ai collaboratori della sicurezza dellostato e a tutte le persone condannate dal tribunale per crimini contro l umanità.

6. Noi accettiamo di buon grado la presenza di osservatori locali ed internazionali,i quali possono rafforzare l integrità del processo elettorale. Il monitoraggio


internazionale sarà uno sforzo comune dell OSCE, del Consiglio D Europa edell Unione Europea, includendo tra le altre anche le loro strutture parlamentari.Noi invitiamo la comunità internazionale a nominare un coordinatore, che deveessere una figura politica di rilevanza internazionale. Il rapporto finale da questiredatto non sarà da noi contestato.

*Partito Democratico, Partito Socialista, Partito Democristiano (PDK), Partitodell Alleanza Democratica, Partito Repubblicano, Fronte Nazionale (PBK),Partito Socialdemocratico (PSD), Partito dell Unione dei Diritti Umani(PBDNJ), Partito dell Unione Socialdemocratica (PUSD), Partito delMovimento della Legalità (PLL).

Giornalisti indipendenti: minacciati e aggrediti

È estremanente lungo l elenco delle violazioni del diritto di cronaca e delle gravipressioni intimidatrici sui giornalisti in Albania. Koha Jonë, il primo giornaleindipendente albanese (la sua uscita in edicola risale all 11 maggio 1991), ècertamente il quotidiano che più ha subito il clima di violenza contro la stampademocratica di questi anni. I primi arresti dei giornalisti avvengono dopo l arrivo alpotere del Partito Democratico alle elezioni del 22 marzo 1992. Appena un mesepiù tardi, il governo del Primo ministro Aleksander Meksi bloccò la pubblicazionedel quotidiano per circa 3 settimane mentre fu arrestato il suo direttore, poi rilasciatoin seguito alle pressioni dell opinione pubblica. Il 17 marzo 1993, il direttore incarica di Koha Jonë Aleksander Frangaj fu arrestato in seguito ad una denunciada parte del ministro della difesa Safet Zhulali. Dopo un mese di detenzione senzauna formale inchiesta, Frangaj fu scarcerato dalla Corte distrettuale di Tirana, mentreLeka fu condannato a 18 mesi di prigione. L 1 novembre 1995, un ordigno è esplosonel sottoscala del quotidiano. Sono rimasti sconosciuti gli attentatori. Il 15 gennaio1996, il viceministro agli Interni Agim Shehu, reagì duramente ad un articolo diKoha Jonë sulla corruzione statale e la polizia decise il sequestro di tutti i macchinariper 65 giorni.Il 25 febbraio 1996, dopo l esplosione di un autobomba nel centro di Tiranaall esterno del supermercato Vefa, la polizia entrò con le armi negli uffici redazionali,bloccò 33 giornalisti e li condusse con i cellulari alla stazione per essere interrogati.Nel maggio successivo, il giornalista Altin Hazizaj fu arrestato mentre lavorava adun articolo sulle attività della polizia in un sobborgo di Tirana. Dopo tre giorni diarresto fu multato per 500 dollari. Altri tre giornalisti di Koha Jonë furono picchiatidalla polizia nel dicembre 1996.Il 16 gennaio 1997 il corrispondente del quotidiano nella cittadina sudorientale diKorça fu tenuto in prigione per 11 giorni e venne picchiato. Ancora più gravi leviolenze durante i primi giorni di marzo. Come ha raccontato Nikollë Lesi, direttoredi Koha Jonë, il 2 marzo, quando fu introdotto lo stato di emergenza e fu istituita


la censura ufficiale, un gruppo di 20 uomini armati, probabilmente agenti dei servizisegreti, fecero irruzione negli uffici del giornale dopo aver picchiato la vigilanza eincendiarono l edificio, distruggendo i computer e l attrezzatura necessaria allapubblicazione. Il danno stimato fu di oltre 225.000 dollari, mentre il giornalistaZamir Dule, che stava dormendo negli uffici, fu arrestato e picchiato alla stazionedi polizia. Il 3 marzo le forze di polizia segreta arrestarono per 24 ore a Fier ilgiornalista Alfred Peza (oggi all Indipendent). Durante l interrogatorio egli sarebbestato severamente picchiato. Due giorni più tardi, uomini sconosciuti, anch essiprobabilmente agenti della polizia segreta, intervennero un altra volta e incendiaronogli uffici di Koha Jonë . Nikolle Lesi fu poi aggredito il 25 marzo duranteun irruzione di alcuni squadristi nella hall dell albergo Rogner di Tirana.Numerosi gli incidenti avvenuti nei mesi scorsi a giornalisti e opinionisti di altretestate albanesi. Alla fine del gennaio 97, l editorialista Edi Rama fu picchiato intesta con bastoni di ferro; Gjerg Zefi, direttore di Aleanca (giornale del Partito diAlleanza Democratica), fu duramente picchiato un paio di volte. Alla fine di febbraio,membri della polizia segreta sequestrarono dal suo ufficio il direttore di RepublikaGenc Cobani e lo portarono fuori dalla città, dove fu eseguito un pestaggio selvaggio.Il giornalista ha riportato una riduzione della vista e la paralisi di una gamba.Il 5 marzo Shpëtim Nazarko, direttore del quotidiano Dita Informacion, hadenunciato di essere scampato ad una raffica di mitra sparata da un gruppo disconosciuti. Minacce sono state denunciate da giornalisti della Gazeta Shqiptare edallo scrittore di Tirana Dritero Agolli, vicino al partito socialista. Jetmir Shpuza,giovane giornalista del settimanale di Scutari Universal, pubblicato dal 31 marzo1997 da alcuni corrispondenti locali di testate nazionali, ha dichiarato in un incontrodel 19 maggio con i monitor dell Osservatorio di avere subito pressioni in diverseoccasioni sia da parte della polizia che da parte di criminali comuni che si ritrovanoad eseguire gli ordini di personaggi legati all apparato statale . Il giornale Universalha subito attacchi crudeli dalla stampa vicina al presidente Berisha , ha sottolineatoShpuza. Sempre a Scutari i monitor dell Osservatorio hanno incontrato ilcorrispondente locale della BBC Arben Zaimi, che ha dichiarato di aver subitodiverse minacce, la più grave tra queste da parte di elementi di polizia criminaliche lo avrebbero fermato per mostrargli tre proiettili. Per intimidirmi mi hannodetto che quelli erano per me , ha raccontato Zaimi. Un giovane redattore del nuovoquotidiano di Tirana Indipendent, fondato poche settimane fa dai redattori di KohaJonë, usciti quasi tutti per dissensi sulla forma proprietaria, ha recentementedenunciato ai monitor dell Osservatorio un grave episodio capitato alla sua fidanzata,aggredita da due sconosciuti all uscita di scuola. Dì al tuo ragazzo di non scriverepiù certi articoli , avrebbero detto alla ragazza dopo averle puntato un coltello allagola.Violenze contro i mass-media filogovernativi da parte di gruppi di rivoltosi , specienel sud del paese, sono state descritte dall agenzia di stampa albanese ATA. Neiprimi giorni di marzo sono stati messi a fuoco gli uffici del giornale del PartitoDemocratico Rilijnda Demokratike. Il 9 maggio gruppi composti da persone armate


avrebbero aggredito un rivenditore di giornali a Valona, bruciandogli le copie diAlbania (giornale scandalistico vicino a Berisha) e Rilijnda Demokratike.Violazioni al diritto di cronaca, violenze e intimidazioni contro giornalisti demo-cratici sono stati rilevati nei rapporti più recenti delle principali organizzazioniinternazionali sui diritti umani e dallo stesso Dipartimento di Stato USA. Il rapportodi Amnesty International sulla Detenzione e i maltrattamenti di oppositori delgoverno durante le elezioni del maggio 1996 riferisce la vicenda del giornalistaBardhok Lala, reporter del quotidiano indipendente Dita Informacion, il qualeha sofferto duramente quando finì nelle mani delle forze di sicurezza il 28 maggio,dopo la manifestazione di massa di protesta sul risultato elettorale. Egli ha denunciatodi essere stato arrestato e picchiato da agenti dello Shik che lo hanno poi condottoin un lago fuori Tirana, dove è stato costretto a spogliarsi e a sottoporsi ad una falsaesecuzione: «Mi trattarono come un animale o peggio. Mi colpirono ritmicamente,al ritmo di un esercito in marcia...». Il referto medico ha dichiarato che oltre alleevidenti ferite egli aveva una frattura al cranio e parecchie ferite nella regione deigenitali .Il rapporto di Amnesty accenna inoltre alla vicenda che ha visto protagonista nelfebbraio 96 il giornalista Fatos Veliu di Saranda dopo la pubblicazione sul quotidianoKoha Jonë di un articolo intitolato Quattro furti in due notti , in cui si ipotizzavanofatti di corruzione da parte della polizia di Saranda. Il 16 febbraio, due giorni dopola pubblicazione dell articolo, egli fu arrestato e portato alla stazione di polizia diSaranda , scrive Amnesty International. Il capo della polizia lo ha preso a pugni ea calci, lamentandosi che Fatos Veliu stava cercando di denigrare il lavoro dellapolizia e non aveva mai scritto sul loro buon lavoro. Egli fu rilasciato senza cauzionedue ore più tardi, gravemente contuso (...) .Il rapporto del Dipartimento di Stato Usa del marzo 1996 sulle Pratiche dei dirittiumani in Albania segnala che i rappresentanti del governo hanno invocato lalegge sulla stampa e la diffamazione contro diversi direttori e giornalisti . CitandoHuman Rights Watch di Helsinki e il Comitato per la protezione dei giornalisti ilDipartimento Usa descrive il caso di Blendi Fevziu, direttore del quotidiano delPartito di Alleanza Democratica Aleanca e di Gjergj Zefi, rappresentante dellostesso partito e direttore del periodico Laijmeteri, entrambi colpiti dalla legge sulladiffamazione per aver scritto articoli sulla corruzione ufficiale. A Zefi è statoproibito di pubblicare articoli o di tenere incarichi pubblici per un anno. Fevziu hapagato 2.000 dollari di multa, ma è stato perdonato dal presidente Berisha l 8dicembre. Altri due giornalisti sono stati detenuti dalla polizia, interrogati e rilasciatia causa delle inchieste che stavano portando avanti. È stata denunciata la detenzionenel giugno di Filip Çakulli, direttore del settimanale satirico Hosteni, e del giornalistaNaim Haka, fermato per 12 ore .


Dalla stampa albanese

Piano del Consiglio della difesa della Repubblica di Albania per il territorio alsud dell Albania

Il PD voleva schiacciare con il ferro e il fuoco la rivolta*

Data 3 marzo 1997. Nella riunione del Consiglio militare viene presentato il pianomilitare al presidente Berisha. Gazidede (il capo dimissionario dello Shik, serviziosegreto albanese, NdR) e il PD avevano approntato le liste nere .

Scopo: assicurare la collaborazione di parte delle forze effettive e dei riservistidell esercito con la forza speciale presidenziale, al fine di sopprimere con la violenzala rivolta popolare e ristabilire il potere e l ordine.

Idea dell operazione: attraverso la mobilitazione delle truppe di riservistidell Albania centrale e di quella del nord, in cooperazione con le truppe del Comandopresidenziale, e con il supporto ampio dell aviazione, delle armi chimiche,dell artiglieria e dei gruppi di intelligence nelle zone avversarie, realizzare laconcentrazione di truppe e reparti nelle riva nord del fiume Vjosa quale base dipartenza per intraprendere l offensiva generale e colpire principalmente nelladirezione Fier-Valona e fornire aiuto nella direzione Argirocastro-Saranda, perannientare fisicamente tutte le persone che potevano opporsi e le persone che eranostate inserite nelle liste nere dallo Shik e dal PD. In caso di resistenza o impossibilitàdi realizzare i sopraddetti obiettivi, per terrorizzare i ribelli, effettuare ilbombardamento con l aviazione utilizzando armi chimiche, blindati e carri armatifino a stabilire il pieno potere militare. Questa idea si realizzerà attraverso questiobiettivi: 1) mobilitazione di truppe dell Albania centrale e del nord nelle date trail 4 e il 7 marzo 1997 e loro concentramento nelle basi di partenza di Fier-Ballsh-Kelcyre-Permet-Argirocastro. 2) Compilazione delle liste con le persone chedovevano essere annientate prima dell arrivo delle truppe nelle città di Valona,Tepelene, Argirocastro, Permet, Delvine, Saranda. 3) Conquista dei ponti principalinelle strade principali di passaggio delle truppe: ponte di Mifol (Valona), ponte diPacini (Malacastro), ponte di Dragot, ponte di Lekli (Tepelene), passo di Muzina(Argirocastro), utilizzando truppe speciali, mezzi blindati, armi chimiche nei giorni4-6 marzo 1997. 4) Lanci paracadutati di truppe speciali nelle regioni Campo diÇaiupi, aeroporto di Argirocastro, Saranda, piana di Kurvelesh e sbarco dal marenella direzione di Valona nei giorni 4-6 marzo 1997. 5) L intervento dell Accademiadi Ordine pubblico e delle forze speciali nella regione militare di Gerhot ed ArshiLengo ad Argirocastro. 6) Realizzazione delle connessioni dirette tra le forzegovernative e i reparti di polizia e dello Shik, e delle forze di alta fedeltà, le qualiverrebbero armate dai prefetti con armamento leggero e che servirebbero come


centri affidabili e stabili per le forze governative che sono state già costituite neigiorni 25-26 febbraio 1997. 7) Organizzazione del terrore tra le popolazioni dellecittà di Valona, Argirocastro, Saranda, Përmet, Tepelene, attraverso incendi edistruzioni di infrastrutture che paralizzino la vita pubblica come ad esempio ilcommissariato di Argirocastro, la prigione di Saranda, ecc. 8) Limitazione ad ognicosto della diffusione della rivolta a nord del fiume Vjosa, interrompendo ogni tipodi comunicazione nelle due direzioni. 9) Difesa ad ogni costo della marcia delleforze ribelli dal sud assicurando il controllo dei movimenti e il blocco del ponte diRogozhina, passo di Krraba, concentrando le forze di polizia militare in questedirezioni. 10) Controllo della condizione morale e dell origine geografica delletruppe per la difesa di Tirana e neutralizzazione dei soldati del sud. 11) Usodell aviazione militare del reggimento di Gjadri per bombardare e sparare contro iconcentramenti delle forze a Saranda e a Valona.

Le forze partecipanti all operazione - Comando: Bashkim Gazidede: alle suedipendenze le forze del ministero della difesa, dell ordine pubblico e dello Shik intutta l Albania.a) Comando dell operazione nella direzione principale Fier-Valona: BashkimGazidede, Agim Shehu (capo della polizia e viceministro degli Interni, NdR).b) Comando delle operazioni nelle direzioni secondarie Permet-Argirocastro-Delvine-Saranda: Safet Zhulali, Bujar Rama, Hysni Arapi, Gjergj Vladi, Ali Kocaku.

Forze partecipanti nelle direzioni secondarie1) Brigata di fanteria di Kavaja con due battaglioni2) Brigata di fanteria 147K con due battaglioni3) Brigata di fanteria di Tirana4) Brigata BR.AT Gerdec con 3 battaglioni5) Brigata Motorizzata Lac con tre battaglioni di fanteria meccanizzata6) Brigata del genio7) Brigata di Carri armati di Argirocastro8) Brigata AT Fushë-Krujë9) Brigata carri di Valona10) Distretto navale di Durazzo e Shengijn11) Reggimento di aviazione di Gjader12) Reparto comando di Permet13) Reparti speciali e logistici14) Tutte le forze dei commissariati nei distretti di Valona, Argirocastro, Permet,Tepelene, Delvine e Saranda.Tutte le forze partecipanti raggiungono il numero di 25.000 unità, senza contare igruppi armati dei militanti del PD e dei prefetti, i quali raggiungono le 1.000 unità.

Le fasi dell operazioneLa prima fase (dall 1 al 10 marzo 1997) prevede la preparazione e la mobilitazione


delle forze e il loro concentramento nelle basi di partenza, la purificazione dellezone dei ribelli dalle persone che li guidano e la preparazione del terreno grazie adattacchi aerei e all uso di armi chimiche e dell artiglieria; la seconda fase (10-30marzo 1997) prevede la movimentazione delle forze in direzione delle città e lastabilizzazione del potere militare in queste zone.

(nota 1) Queste conclusioni sono state estratte dalle note originali presentate dalgenerale Agim Kocaku alla riunione del Consiglio della difesa della Repubblica diAlbania. Va detto che questi materiali sono finiti nelle mani dei ribelli di Valona ilgiorno 4 marzo 1997 e sono considerati prove contro il regime. Il generale AgimKocaku è finito nelle mani dei ribelli di Argirocastro insieme ad un altro generaledi nome Gjergj Vladi; in seguito i due, in maniera misteriosa, utilizzando un blindato,si sono allontanati in compagnia del generale della divisione di Argirocastro DilaverLaci nella direzione di Bënçë.(nota 2) Nella riunione del Consiglio di difesa Berisha ha fatto delle obiezioni aquesto piano preparato dal generale Bashkim Gazidede chiedendo ulteriorichiarimenti.

*da Koha Jonë, 13 aprile 1997

La recente presa di posizione dei Comitati di Salvezza Pubblica*

Il Comitato Nazionale di Salvezza Pubblica, dopo essersi riunito oggi 22maggio 1997, dichiara:1) Denunciamo la politica di Berisha, che ha bloccato la situazione, e i suoi tentatividi ripetere quanto fatto il 26 maggio del 1996.2) Il governo Fino non dovrà assumere la responsabilità di portare il paese alleelezioni senza nessuna garanzia e senza realizzare le condizioni che gli spetta diattuare, altrimenti perderà il suo appoggio popolare.3) Ogni partito che farà delle concessioni e accetterà la sottomissione sarà isolatodall appoggio popolare.4) Chiediamo al mediatore Vranitzky e alle organizzazioni internazionali di tenerepresenti le richieste del popolo, perché senza l appoggio popolare in Albania nonpotranno svolgersi le elezioni.5) Se non saranno accolte queste richieste per elezioni libere e ugualitarie, ilComitato Nazionale di Salvezza Pubblica chiederà a tutto il popolo di non permettereuna farsa elettorale simile a quella delle elezioni del 26 maggio 1996.6) Il Comitato Nazionale di Salvezza Pubblica sottolinea che è l ultima volta cheopera sotto forma di dichiarazioni.

Comitato Nazionale di salvezza PubblicaValona, 22/5/1997

* Na mungon dokumenti që flet për bashkimin disa kohë më parë të të gjithë komiteteve të shpëtimitnë Jug në një Komitet Shpëtimi Kombëtar


NOTA DI PROTERSTA DIRETTAAL GOVERNO DELLA REPUBBLICA ITALIANAAL PARLAMENTO ITALIANOAI MASS MEDIA STRANIERIAL POTERE LOCALE DI VALONA

Il Comitato di Salvezza Pubblica di Valona ha seguito con molta attenzionel attivita dell ambasciatore della Repubblica italiana a Tirana- Paolo Foresti come rappresentante di uno Stato vicino, ha avuto un ruolo principalenella stabilizzazione della situazione di crisi albanese.- Partendo con buone intenzioni, anche se ci sono stati dei momenti di dubbio, noiabbiamo avuto le nostre riserve senza renderle pubbliche.- In seguito agli ultimi fatti, volendo mettere in luce la verita confermiamo:1) Il signor Paolo Foresti in qualita di ambasciatore ha contribuito a favorire il PDdurante le campagne elettorali dello scorso anno, azione che e proibita secondo lanostra legislazione.2) Ha avuto una posizione unilaterale a favore di Sali Berisha, a danno dellademocrazia del popolo albanese.3) Il suo impegno per i feriti di Valona in gravi situazioni e stato minimoinfluenzando in maniera molto visibile la credibilita del popolo verso il governoitaliano.4) Il suo ruolo nel rapporto tra il Comitato di Salvezza Pubblica e Vranitzky e statonegativo, malizioso e disinformante.5) Gli ultimi fatti pubblicati sulla stampa albanese confermano la sua posizioneunilaterale, in appoggio della dittatura berishiana. Comprendiamo che il signor PaoloForesti tenti di compromettere l atteggiamento del governo italiano.6) Per quanto sopra chiediamo alle autorita italiane l allontanamento immediatodel signor Paolo Foresti dall Albania.7) A seguito della sua attivita e dell ateggiamento negativo verso il Comitato diSalvezza Pubblica e del popolo di Valona, chiediamo alle autorita locali, di togliereal signor Paolo Foresti il titolo di Cittadino onorario di Valona .

Noi non c impegniamo di chiarire i legami e gli interessi del signor PaoloForesti con i governanti e la mafia albanese.

Siamo convinti che le autorita italiane, a partire dai principi universali delladiplomazia, si pronunceranno in modo opportuno, e prenderanno posizione comespetta ad uno Stato democratico, non compromettendosi con rappresentanti diparticolari circoli.

Comitato di Salvezza Pubblica di ValonaValona 23-5-1997


APPELLO

diretto a tutto il popolo albanese:

alle madri, alle donne e alle sorelle albanesi! ai genitori e ai figli dell Albania! agli uomini e ai giovani ovunque si trovino! ai soldati, ai poliziotti, agli agenti della Guardia presidenziale e dello Shik, alle

Forze speciali in carica.

Noi popolo di Valona, radunato come ogni giorno, da tre mesi e mezzo, nellaPiazza della bandiera, sentendo piu che ovunque in Albania il dolore per la perditadelle vite umane dei nostri cari, per mano della politica sanguinaria di Sali Berisha,facciamo appello:1) Non date i vostri figli, i vostri mariti e i vostri fratelli a Sali Berisha che li addestra,li arma e poi li incita contro il popolo delle città del sud dell Albania.2) Non permettete che si vestano ancora in nero madri, donne, figlie e sorelle inAlbania.3) Non permettete che la vostra gente venga usata come carne da cannone da SaliBerisha e dai generali neri Agim Shehu, Sokol Mulosmani, ecc.4) Non credete all incredulo, non date la vostra vita per colui che conosce solo lamorte, non date l onore per colui che conosce solo la vergogna.5) Militari di diverse strutture, riservisti e forze speciali, non dovete accontentarvidegli stipendi che vi promette Sali Berisha, non alzate le armi contro il popolo maper difendere il popolo dai dittatori e dal criminale Sali Berisha.6) Sali Berisha non ha pena per l Albania, per i suoi figli e per la democrazia. A luiinteressa piu di ogni altra cosa la sua poltrona e la sua pelle. I giovani uominidell Albania non devono prendere vite umane ma, neanche dare la loro cara vitaper favorire un malato psichico che cerca di affogare l Albania nel sangue e quandovedrà se stesso in cattive acque, fuggirà con i suoi segugi lasciando il popolo inmiseria e diviso in cerca di vendetta.

La madre Albania ha bisogno di tutti noi, dei gheghi e dei toschi, dei montanarie dei contadini, dei cham e dei kossovari.

Madri albanesi, dite ai vostri figli, ai vostri uomini e ai vostri fratelli diabbandonare Berisha e se non si sentiranno sicuri nelle loro case che vengano aValona libera.

Noi sappiamo accogliere gli amici che vengono in fede e cuore aperto, comesappiamo anche dare risposta a tutti coloro che verranno come nemici non in fedema con le armi e le bare. Noi abitanti di Valona, come tutti, amiamo la vita ma piusacro è l onore e per questo non permetteremo a nessuno, chiunque sia, di giocarecon le nostre vite e il nostro onore. Ancora una volta diciamo a Sali Berisha: "Via lemani da Valona, via le mani dal popolo, via le mani dai Comitati di Salvezza. Nonmandare gente innocente da sacrificare e discreditare a Valona come stai facendo


anche in altre citta".La responsabilità per le azioni folli da pazienti di psichiatria e di coloro che loseguiranno ciecamente non cadrà sul popolo. Chi ama e crede in Sali Berisha chegli dia il voto e non la vita.

VIVA L ALBANIA VIVA IL POPOLO ALBANESE

Piazza della Bandiera, Valona, 24-5-1997

Valona saluta RomaIl Comitato di Salvezza Pubblica farà la guardia alle urne del 29 giugno.

Valona. Salutiamo le decisioni della Conferenza di Roma , - avrebbe comunicatoil Comitato di Salvezza Pubblica ai cittadini di Valona, radunati di nuovo in Piazzadella Bandiera alle ore 9 di ieri. Queste decisioni favoriscono il popolo albanese emettono il limite a Berisha hanno detto alcuni partecipanti durante il meeting diieri. I manifestanti di ieri hanno chiesto che si metta fine allo stato di emergenza esi fermi il terrore da parte di Berisha. L assemblea ha avuto al centro della discussionel incidente all ospedale militare da parte della Guardia presidenziale. Ci sonopersone che gridono: Inizino le inchieste sulla Guardia perchè sta svolgendo lefunzioni fuori del suo mandato. Alcuni hanno accusato l ex commissario di poliziadi Valona Sokol Mulosmani. Noi avanziamo una sola richiesta, - ha detto il capodel Comitato di Salvezza Albert Shyti, - che il 29 giugno non si trasformi in un 26maggio. Si fermi la mano sanguinaria di Berisha, ladro di voti, responsabile delmassacro. Se lui avesse un briciolo di logica, trarrebbe lezioni dagli incidenti successia Cerrik e in alcune altre città, dove lui è andato a fare campagna elettorale. Noiprenderemo le nostre misure, insieme al popolo, di difendere il voto - concludeShyti. Secondo Shyti si viene a sapere che il Comitato di Salvezza Pubblica staprendendo delle misure, sta organizzando il lavoro con i ragazzi piu onesti di Valona,per assicurare la tranquillità e l ordine, e per difendere i seggi. Berisha è infedele,- dice Shyti - troverà altre vie astute per raggiungere lo scopo. Il popolo ha diritto didifendere il proprio voto, - conclude Shyti, - altrimenti sarà calpestato uno deidiritti fondamentali dei cittadini . Tra i cittadini di Valona, che manifestano ognigiorno in Piazza della Bandiera, è nato un filo di speranza nel 29 giugno, se l elezionisaranno oneste. Koha Jone 28/5/1997

ZERI I POPULLITeditorial. 31/5/97

La piazza della bandiera sotto il potere dei liberi cittadini, che hanno sconfitto


il dittatore

La vittoria parte da Valona

La rinascita dell Albania comincerá da ValonaComizio del capo del Ps Fatos Nano

...........Il Ps si impegna a sfruttare tutte le possibilità e a garantire fondi per larestituzione del denaro perduto nelle società finanziarie dichiarate fallite .Il controllo rapido, con professionalità ed onestà di tutte le società finanziarieesistenti e fallite, sarà solo il primo passo di questo processo. Noi cercheremo dallefinanziarie ancora esistenti l applicazione corretta dei loro contratti con i creditori,liberando decine di migliaia di persone dall angoscia dell insicurezza e dell attesa.Il Ps appoggerà tutte le società finanziarie che non sono basate su schemi piramidalie non hanno svolto affari illeciti. L Albania e il nostro futuro li costruiremo senzaschemi piramidali.

............Berisha ha speculato, usando male le occasioni che offre la democrazia,maltrattando la libertà per evitare la legge e seminare il caos, per indebolire edistruggere lo Stato, la giustizia, l esercito, l ordine, la propietà e le ricchezze deicittadini. Il Pssh è deciso a dire basta a questo processo profondamente regressivo,antidemocratico, antipopolare e antinazionale. La nostra fermezza sorge e s appoggianel vostro voto per le forze politiche progressiste, nel vostro voto libero per unAlbania normale, per una vera democrazia per la vita, proprietà, dignità, il presentee il futuro nostri e dei nostri figli. Le elezioni libere e democratiche sono oggi lagrande ed unica occasione per salvare l Albania, per introdurla nel cammino sicurodel progresso, per integrarla tra i paesi dell unione euroatlantica come merita!

RELAZIONE VIAGGIO A VALONA 23-25 maggio 1997

Nel corso della visita a Valona ho tentato di raccogliere alcune risposte ai quesitiaperti in sede di discussione dell Osservatorio: situazione ambientale, condizionidi vita, agibilità politica, sicurezza monitor, questione Comitati di Salvezza Pubblica(reale rappresentatività popolare, strategie politiche, atteggiamento elettorale,composizione sociale interna), maggiori informazioni sulla questione delle bandearmate , credibilità della figura di Zani, economia illegale, esistenza di altri soggettidella società civile (donne, intellettuali, studenti, associazioni religiose, giornalisti,ecc.), operatività della Forza Multinazionale (nel caso specifico truppe italiane),ecc. Innanzitutto è necessario sfatare i luoghi comuni proposti in questi ultimi giornidalla televisione italiana: Valona non è una città fantasma , le immagini di banditi


bardati e mascherati sono introvabili, l idea della violenza come elemento costantedella vita quotidiana non è veritiera, ecc. Indiscutibile è lo stato di costante tensioneche si respira nell aria, ma pur a fatica la popolazione tenta di riconquistare spazi dilibertà e di spostamento nella vita quotidiana, proprio dopo l inasprimento del climàverificatosi a Valona in seguito agli attentati presumibilmente da parte di gruppicomunque vicini a Berisha a infrastrutture della città o alla stessa strage che hacolpito a morte il braccio destro di Zani, Arben Latifi. La vita si svolge esclu-sivamente nelle ore antimeridiane. Il mercato è affollato, i bus viaggiano con assiduitàverso i villaggi vicini, le scuole sono riaperte e sono frequentate da buona partedegli studenti iscritti. Continuano invece a restare chiusi moltissimi dei localipubblici che affollavano Valona: inesistenti ormai i ristoranti, restano aperti tutto ilgiorno (sino alle 20 ma comunque pieni) solo alcuni bar del centro e dei quartieripiu periferici. Il motivo generalmente addotto riguarda la paurà dei proprietari ariprendere le attività per la guerra tra bande, ma ho potuto raccogliere voci sullaquestione racket , anche se non mi è mai stata spiegata l identità dei nuovi criminalidel pizzo, fenomeno che però risalirebbe a ben prima della rivolta del marzo 97. Ilcosto della vita non si discosta di molto da quello che è possibile registrare a Tirana.Impennate nei prezzi si verificano in seguito a gravi fatti di sangue in città, maquando sono assicurati i rifornimenti, i prezzi dei generi alimentari tornano astabilizzarsi. Diversa è la situazione a Valona nelle ore pomeridiane: come ognicittà tipicamente mediterranea le ore 14-17 sono dedicate alla siesta e le vie sispopolano del tutto. Il gran caldo di questi giorni ha certamente accentuato ilfenomeno. Dopo le 17 è possibile osservare un pò di movimento di giovani edanziani nelle vie, i bambini affollano i vicoli dei quartieri piu popolari, i cortiliinterni si riempono di madri e donne anziane alla ricerca della brezza serale. Il tuttosino alle 20, circa, quando la città torna ad essere deserta. Il tutto testimonierebbeuna certa tranquillità dei cittadini, tranquillità rotta di tanto in tanto dagli spariprovenienti da un pò tutte le parti di Valona. Comunque non ho mai visto gentearmata durante le ore di luce. Gli adolescenti e gli adulti imbracciano fucili ekalashnikov solo a partire dal tramonto, quando la gente si chiude in casa, vengonoserrati portoni e cancelli e le guardie s insediano sui tetti dei palazzi per la vigilanzanotturna. Nel corso della notte gli spari e i colpi di mitra sono costanti. Essi segnalanogeneralmente che tutto è sotto controllo. Il sabato sera gli spari sono stati certamentepiu numerosi, in buona parte a causa dei giochi goliardici di ragazzoni poco piuche maggiorenni. L organizzazione dei gruppi di controllo è assicurata dairesponsabili individuati tra i condomini e i quartieri di Valona. Ciò ormai vieneconsiderato del tutto normale dagli abitanti: qualche sensazione di fastidio l hopotuta registrare solo tra le persone piu anziane. Esse tuttavia sono consapevolidella necessità della difesà di Valona e tollerano pazientemente che i nipotini sidivertano al tiro alla luna. L accoglienza e la disponibilità che ho ricevuto da coloroche ho incontrato nella visita a Valona è stata enorme, a testimonianza della stimadi cui nonostante tutto godono ancora gli italiani. Ha certamente influito il nonessere stato propriamente identificato come un giornalista, l aver dormito presso


una famiglia di un ex ufficiale dell esercito albanese, ormai 76enne, particolarmentestimato nel quartiere di residenza.

Concludendo l aspetto prettamente di quotidianità è possibile ipotizzare chela sicurezza non dovrebbe rappresentare un grosso problema per i monitor, a menoche non si verifichino eventi certamente oggi non prevedibili: provocazioni di gruppio agenti filopresidenziali, attacco manu militari della città, eventuale risposta/vendetta del gruppo di Zani all assassinio di Latifi, omicidio che ha colpitoenormemente la sensibilità popolare e che ha raccolto il cordoglio di ampii stratidella popolazione strettasi attorno ai familiari (ho conosciuto un cognato di Latifiche mi ha rivelato, tutto da verificare evidentemente, che dietro la morte delcongiunto oltre alla necessità di dare un segnale inequivocabile a Zani, ci sarebbela storia di alcuni documenti che proverebbero loschi affari di un manager dellaVefa di Valona, documenti ritrovati insanguinati dalla famiglia addosso al corpo diLatifi e che sarebbero stati gelosemente nascosti - quello dei documenti su mafia-Pd-ecc. È una storia ricorrente, tuttavia quando si chiede di prenderne visione, nonè possibile mai accertarne l esistenza).

Problemi tecnici alle attività dei monitor potrebbero derivare dal fatto che lavita pubblica si conclude alle ore 13, che incontri, interviste, ecc. sono pressochèimpossibili nelle ore pomeridiane. Appare dunque necessaria un organizzazionedifferente per l ufficio di Valona a quella preventivata nella stesura del progettoOsservatorio. Probabilmente, almeno per il periodo iniziale, non sarà necessaria lapresenza fissa di un secondo monitor, mentre potrebbe essere prevista la presenzadi supporto all ufficio di Tirana del primo monitor specie a ridosso della stesura delbollettino. Potrebbero essere assicurati mezzi di collegamento alternativi Tirana-Valona (fax, trasmissione documenti con auto, o altri mezzi pubblici e privati didocumentazione), in modo da smaltire a Valona, nelle ore pomeridiane, parte delladocumentazione dell Osservatorio. È indispensabile che a Valona arrivino via fax,anche con frequenza trisettimanale, copie di rassegne stampa locali e italiane e altridocumenti utili raccolti, in quanto è difficilissimo ottenere in loco documentazionisimili.

Per quanto riguarda gli aspetti piu prettamente politici, è necessario soffermarsisulle impressioni raccolte in merito alla reale consistenza del locale Comitato diSalvezza Pubblica, certamente il piu rappresentativo del sud Albania. Partecipandoa due meeting che quotidianamente si tengono alle ore 9 in Piazza della Bandieraormai da tre mesi e mezzo, posso confermare che all appuntamento partecipano trale 8oo e le 1.000 persone. La composizione sociale è certamente popolare (in buonaparte pensionati ma anche tanti lavoratori e diverse donne). Assenti all appu-ntamento gli studenti e l universo giovanile che vive invece direttamente l esperienzadegli spari notturni. Il meeting, gestito sempre da coloro che sono conosciuti inItalia (Albert Shyti, Dashmir Beja, ecc.), consiste nella lettura del comunicato delgiorno o in un breve comizio sui principali fatti avvenuti nel Paese. Dopo loscioglimento del meeting i leader del Comitato s incontrano in un bar per discuteresulle attività e organizzare incontri con i giornalisti, i monitor delle organizzazioni


internazionali, ecc. Sono sempre i due leader piu giovani (Shyti e Beja) a fare daportavoce esterni del Comitato. Beja è stato da me intervistato e appena sbobino lacassetta saranno disponibili le sue dichiarazioni, alcune delle quali certamenteinteressanti. L impressione sulle dinamiche interne al Comitato è che esista unabuona dialettica interna e che posizioni politiche del tutto divergenti sianomanifestate liberamente. Credo poi che i leader godano della stima dei partecipantial meeting, ma è avvertibile spesso una specie di delega in bianco ai componentidel Comitato. L inesperienza politica, il livello di elaborazione strategica talvoltainadeguato alla difficile fase, la totale mancanza di strumenti politici (inesistenzadi telefono, fax, computer, auto, ecc.), la carenza d informazioni dal centro e dallearee periferiche del Paese, i saltuari collegamenti telefonici con gli altrirappresentanti dei Comitati del sud, sono fattori che certamente non facilitanol impegno e la pratica politica dei mebri del Comitato. Non nascondo di essereperplesso sul linguaggio sin troppo ricco di minacce e riferimenti violenti. Credoche ciò non favorisca i contatti con la stampa locale ed internazionale; inoltre questeespressioni verbali possono creare un certo distacco da quei settori della societàcivile che in passato a Valona erano stati protagonisti dei movimenti di opposizioneal governo Meksi. In particolare penso ai giovani universitari dello sciopero dellafame (sia quelli iscritti nelle facoltà di Valona che i valonesi iscritti a Tirana) o agliinsegnanti e agli intellettuali, oggi del tutto esterni al Comitato. Questi elementi misono stati confermati in particolare da Pemto Gogo, studente di 21 anni tra i piurappresentativi del Coordinamento universitario creato prima della dichiarazionedello stato d emergenza a Tirana, vittima egli stesso di gravi intimidazioni da partedi agenti dello Shik (lo intervisterò nei prossimi giorni per ricostruire un pò lastoria del movimento degli universitari e le sue stesse vicende personali). Gogo,assai vicino ai modelli culturali e ai linguaggi degli studenti che hanno dato vita aimovimenti di opposizione nelle univerità italiane di questi anni, ha confermato ledistanze tra l universo giovanile e i Comitati. Diversità generazionali, status socialidifferenti, diffidenza estrema degli studenti per il modello dei partiti albanesi e perle organizzazioni verticistiche dei partiti che hanno cogestito con la gente la faseiniziale dei Comitati, hanno reso difficile da subito la possibilità di relazione e diun comune intendimento politico tra i due soggetti. Secondo Gogo ciò harappresentato un limite per lo stesso movimento degli universitari, ma ha ancheavuto riflessi negativi sui Comitati, probabilmente privi di una leadership capacedi elaborazioni piu complessive sullo scontro in atto in Albania. Gogo ha infineespresso il disagio tipico di un mondo giovanile che culturamente appare distantedal linguaggio spesso violento dei Comitati, che non a caso ha scelto una forma diprotesta politica tipicamente nonviolenta (lo sciopero della fame) e cheepidermicamente forse rifiuta la stessa scelta armata. Le elezioni hanno bloccato la riflessione interna dei Comitati sul futuro a medioe lungo termine della loro lotta, costringendoli ad un lungo dibattito, ancora incorso, che potrebbe portare a scelte in grado perfino di mutare le dinamiche e lastessa organizzazione interna (boicottare o no le elezioni, parteciparvi come soggetto


politico autonomo, far partecipare autonomamente i leader piu in vistaautonomamente - sono sufficienti 400 firme per la candidatura - o una partecipazionedi essi all interno delle organizzazioni politiche piu impegnate, almeno nella faseiniziale, nei Comitati - il Ps, il PSD, AD). Molto dipenderà comunque da comesceglieranno di muoversi le formazioni politiche formalmente interne ai Comitati.Ho potuto assitere ad un incontro tra i rappresentanti di PSD e AD per la scelta diuna rosa di possibili candidati nella circoscrizione di Valona. In molti hanno espressoriserve su quello che appare il progressivo sganciamento delle forze politiche (inparticolare del Partito Socialista) dai Comitati di Salvezza Pubblica. Sganciamentoacceleratosi dopo la firma del contratto e l apertura dell interminabile tavolo ditrattativa sulle regole elettorali. I membri del Comitato avvertono da tempo lasensazione dello sganciamento e in conseguenza di una possibile delegittimazionepolitica dell esperienza dei Comitati.

Questo tema richiede, a mio parere, una riflessione anche da partedell associazionismo italiano, delle ONG, delle forze politiche che in Italia hannoguardato con attenzione alla vicenda dei Comitati e alle lotte del marzo 97. Èindubbio che indipendentemente dalle contraddizioni, dalle debolezze e dalledifficoltà mostrate dai Comitati di Salvezza Pubblica, essi sono stati protagonistidella fase di rottura di un percorso storico che ha visto la piena stabilizzazione delpotere autoritario di Berisha, rimettendo così in gioco contraddittorie possibilità dimodificare lo status quo. È indubbio che i Comitati siano ancora un soggetto politicoampiamente riconosciuto e legittimato dalle popolazioni delle città del sud. La loropossibile delegittimazione da parte delle forze politiche della capitale, la scarsaconsiderazione del governo Fino, la mancata convocazione ad ogni tavolo ditrattativa sul processo elettorale e di dibattito sulla democratizzazone albanese,oltre ad essere vissuta a Valona come ingiusta e intollerabile, rischia di mettereall angolo i Comitati. L assenza di dialettica politica, cioè, potrebbe spingerli in unvicolo cieco costringendoli a scelte che potrebbero avere effetti devastanti intantoper la stessa sicurezza delle popolazioni locali, e in secondo luogo per il processodi pacificazione e democratizzazione dell Albania. Mi pare dunque indispensabileche ci si faccia carico di spiegare intanto in Italia come resti esplosiva la situazionea sud e come la non considerazione della soggettività e delle richieste di diritto allarappresentanza dei Comitati, possano ulteriormente facilitare la spinta verso ilconflitto civile. Pressioni sul governo italiano, sulle istituzioni internazionali e sullestesse forze politiche di opposizione albanesi per un maggiore confronto ed ascoltodelle realtà popolari a sud, l accettazione della richiesta fatta dai Comitati per unaloro partecipazione alla Conferenza internazionale di Roma, potrebbero facilitareil raffreddamentò delle tensioni e migliorare la fiducia tra le parti, assicurandocosì all Osservatorio creato dalle Ong in Albania, un ruolo attivo per la democrazià.

Per ciò che riguarda la questione bande militari, Zani, ecc , mi riservo di fornirein futuro un quadro che possa delineare il piu possibile l immagine dei principaliattori in campo. Credo possa essere esclusa qualsiasi forma di contiguità o peggio,di unitarietà strategica, tra parti di riferimento ai Comitati e il gruppo Zani. Innegabile


è tuttavia la simpatia e il consenso che il gruppo Zani gode tra i ceti piu popolari diValona. Se avessi dovuto prendere appunti su tutte le storie che mi hanno raccontatosu Zani, forse sarebbe già pronto il libro Il ritorno di Robin Hood . Zani che rubai soldi da una banca per distribuirli ai vecchi di Valona che attendono da mesi lemisere pensioni; Zani che arriva un paio d ore dopo l attentato al tritolo contro unostabile del centro città per distribuire il denaro ai residenti che hanno perso i mobilio hanno subito danni agli appartamenti, ecc. I bambini per le strade giocano alloZani : si mascherano il volto e il capo e carichi di armi giocattolo, fucili di legno e

frustini di ferro si lanciano all attacco dei cingolati dell Esercito italiano al grido diZani, Zani . Da una parte la vedetta di turno; dall altra, nascosto dietro gli

immancabili rifiuti e le carcasse delle auto, un folto gruppo di bambini. La vedettagrida Italiano! e dal nascondiglio di fortuna escono urlando gli amichetti fieri dimostrare le armi e l abbigliamento dei ribelli . Una scena che si ripete decine divolte al giorno, forse il guasto peggiore alle coscienze di un conflitto che dura damesi. Madri, padri, nonni e nonne guardano annoiati i giochi di guerra di figli enipoti. Non nascondo come la cosa mi abbia turbato. Mi turba poi pensare che unaparte di questi guasti di coscienza siano dovuti alle inchieste della Tv italiana e aquei giornalisti che hanno fatto di un mediocre criminale l eroe di Valona. Credoche la maggioranza della popolazione conosca le diffuse illegalità del sistema Zani .Tuttavia è come avvertire la sensazione del perdono collettivo, perchè comunquesu quel bandito si potrà contare quando bisognerà difendersi dalle provocazionidelle guardie di Berisha, o peggio ancora dal sempre possibile attacco armato deimilitari per sedare la rivolta e riportare l ordine pubblico .

Una considerazione a parte meriterebbe l interpretazione che parte dellapopolazione dà alla presenza militare italiana. La sorveglianza si riduce ad unpresidio all ingresso del vialone di Valona da parte di due mezzi pesanti dell Esercito(un carro armato e un cingolato) e dal rumoroso via vai nel vialone, avanti e indietrodi altri due mezzi militari dello stesso tipo. La prima distribuzione in città di pochiaiuti alimentari è stata effettuata sotto i riflettori della Rai, solo il 27 maggio. Intanti mi hanno posto la domanda: Che ci stanno a fare? e c è chi sospetta, ancheall interno del Comitato di Salvezza, che la loro funzione è tutt altro che umanitariàe potrebbe essere legata al tentativo di normalizzazione pro-Berisha. In effettiproprio il Comitato di Valona ha denunciato domenica 25 maggio una graveprovocazione che si sarebbe verificata il giorno precedente ad Argirocastro, dovesarebbero stati individuati all interno di un convoglio della Forza Multinazionale(nello specifico dei mezzi dell esercito rumeno) presunti agenti speciali di Berisha .La popolazione della cittadina avrebbe invaso la piazza antistante il Comandorumeno, e solo dopo una lunga mediazione tra gli ufficiali e i rappresentanti dellocale Comitato di Salvezza si sarebbe raggiunto l accordo per l immediatoallontanamento da Argirocastro degli agenti provocatori senza incidenti. Dellavicenda il Comitato di Salvezza di Valona ha immediatamente informato il localeComando della forza militare italiana durante un incontro tenutosi la mattina didomenica. Gli ufficiali italiani, nel ringraziare i rappresentanti del Comitato, hanno


fornito garanzie che tali vicende non si verificheranno mai a Valona . Sarebbeinteressante capire come tale impegno formale si possa conciliare con lo stessoaccordo sulla Forza Multinazionale in Albania, dato che uno degli obiettivi è ilsostegno al governo per ricostituire le forze di polizia statali.... Tuttavia gli sporadici incontri con giovani militari italiani a Valona durante illoro servizio di sorveglianza fissa - poche parole strappate di nascosto con la pauradi essere scoperti dall ufficiale di turno - mi fanno pensare che le sensazioni diimpotenza, i timori di possibili rappresaglie, la frustrazione per l assenza di contatticon la popolazione (vietati per motivi di sicurezza), la mancanza di vita civilefuori dall accampamento in cui vivono da oltre un mese, siano il pane quotidianodi molti dei giovani inviati in Albania. Vedremo se sarà possibile avvicinare qualchealtro militare. Sulle possibili fonti di reddito della popolazione dopo il collasso delle piramidi(capitolo che richiederà assolutamente uno studio piu scientifico dell Osservatorioe degli economisti locali e italiani), immagino che a Valona le rimesse degli emigrati(in maggioranza clandestini in Italia e Grecia) garantiscano ancora l accesso diparte della popolazione ai principali beni di consumo. Mi sembra di capire che ilconfine tra economia legale ed economia illegale sia del tutto inesistente, e che laconsapevolezza di ciò sia generale. Scafisti, traffico di droga direzione Puglie,introduzione clandestina di cittadini in Italia, sono elementi a conoscenza di tutti, ealcuni dei giovani incontrati hanno confessato con sincerità di essere stati coinvoltialmeno una volta in tali affari . Sorvolo sulle motivazioni addotte, scontate; ciòche piu colpisce è che queste contrastino con la ricchezza di umanità e di valoriche gli stessi giovani riescono comunque ad esprimere. Infine alcune considerazioni di carattere prettamente logistico e tecnico. In attesadi trovare l abitazione-ufficio (ho girato tanto, anche grazie ad una persona che miè stata segnalata dalle suore e dai preti della congregazione che gestisce unambulatorio popolare a Valona, - un canale d informazioni di notevole obiettivitàper una lettura la piu precisa sulla realtà locale -, ma ho dovuto scartare tutte leproposte per l assenza di telefono o per il costo troppo alto dell appartamento), miè possibile ipotizzare con enormi difficoltà un proficuo lavoro di spostamento nellealtre città del sud. Alcuni riferimenti interessanti mi sono stati suggeriti per uneventuale viaggio ad Argirocastro, Saranda, ecc. Il mezzo pubblico può essereutilizzato solo in alcuni casi; ad Argirocastro si può andare solo in certe condizioni(due ponti sono stati fatti saltare e ci si va solo dopo un lungo giro in auto); in altrelocalità non è assolutamente ipotizzabile un viaggio di andata e ritorno da Valonanell arco di una sola giornata. Ciò potrebbe creare grosse difficoltà nel reperirel auto ed un autista disponibile a viaggi per piu giorni; ipotizzabile la crescitaesponenziale dei costi. Vedendo, facendo. Sarà comunque opportuno aprire un canaleValona-Tirana-Italia che verifichi con comunicati bi o trisettimanali il lavoro svolto,gli incontri, le valutazioni, ecc. Tutto comunque ad uso esclusivamente interno.Eventuali articoli per il bollettino o per altri organi di stampa esterni , andrebberoprima valutati insieme.


Con affettoAntonio Mazzeo

Questo bollettino è stato redatto a cura di:Agostino Bevilacqua, Michele Citoni, Antonino De Leo, Anna MariaGravina, Edlira Kadiu, Ilir Kulla, Antonio Mazzeo, Ervin Teme, AdaTrifirò.

Terrorismo a Tirana

Gli ordigni esplosi a Tirana il 2 giugno segnano un radicale e minaccioso mutamentodello scenario politico in Albania. Prima la bomba delle dodici e trenta al bar Freskia,vicinissimo alla sede del partito socialista, annunciata il giorno prima dal giornaleAlbania legato al presidente Berisha; poi un altra la sera stessa, pochi minuti primadelle nove, che ha colpito coloro che nello slargo di Rruga Kavajes, al capolineadegli autobus provenienti dalla periferia, s affrettavano a rientrare prima delcoprifuoco. Altre ne sono seguite, fortunatamente - almeno mentre scriviamo -senza le nefaste conseguenze delle precedenti.Queste bombe rappresentano la comparsa, per la prima volta, del terrorismo sullascena politica in Albania. Ma allo stesso tempo rappresentano il tentativo di azzerarela fase della trattativa politica. Quella che ha visto per due mesi i partiti albanesi, ilgoverno Fino, l OSCE e i governi occidentali impegnarsi nella lunga e, per moltiaspetti, ancora inconclusa vertenza sulle modalità del voto. Anche l ultimo, decisivopunto rimasto ancora aperto - la richiesta dei partiti di opposizione di abolire lostato d emergenza, per consentire un voto in condizioni di maggiore serenità econtrollo democratico - sembra ormai sepolto dagli eventi. E con esso il trionfaleottimismo espresso da Prodi al termine del suo colloquio con Berisha, che l avevarassicurato sulla propria disponibilità a far slittare l orario d inizio del coprifuoco.Certamente gravi erano stati alcuni fatti accaduti negli ultimi giorni, già in pienacampagna elettorale: il cruento assalto delle forze speciali di Berisha a Cerrik, nelsud dei comitati popolari che il Presidente vuole assolutamente schiacciare con laforza; il blitz all ospedale militare di Tirana della guardia presidenziale, che si èvoluta vendicare per la morte di un collega ferito a Cerrik usando violenza neiconfronti di medici inermi. Ma niente faceva supporre che il terrorismo, nelle formepiù ripugnanti della violenza contro persone innocenti, potesse di colpo assumereuna funzione così decisiva e devastante per un paese da mesi sull orlo del collassopolitico economico e sociale.Di fronte a questo scenario la vicenda della rappresentanza diplomatica italiana,dall annunciato ritiro dell ambasciatore Paolo Foresti alla repentina revoca dellanomina di Manfredo Incisa di Camerana, le contraddizioni interne ai compartiministeriali, tra spinte a coprire e perpetuare l intreccio affari-politica ed esigenze


di rinnovamento e imparzialità, l incerta funzione assunta dalla missione Alba,hanno introdotto nuovi elementi di confusione e instabilità. Ciò malgrado questotormentato paese si ostina a concedere all Italia una fiducia sempre meno meritata.

I fatti avvenuti nelle scorse ore a Tirana ci spingono a diffondere in tempi rapidiuna selezione di articoli della stampa albanese in edicola il 3 giugno. Pubblichiamoanche un intervista rilasciataci da Fatos Lubonja, scrittore e intellettualeindipendente, fondatore del Forum per la democrazia, perseguitato dal regime diEnver Hoxha, nelle cui prigioni è stato detenuto per diciassette anni.

Un intervista a Fatos Lubonja

Il fantasma del terrorismo compare in Albania per la prima volta. Si direbbe unulteriore passaggio dal piano del confronto politico a quello della violenza.

È vero, si tratta della prima manifestazione di questo genere, anche se nel periodoprecedente le elezioni di maggio e di ottobre si era creato un clima di tensionecreato dall annuncio di ordigni in diversi luoghi. La polizia sgomberava la zonacircostante e tutto finiva lì. Ma lo scenario oggi è radicalmente cambiato. Ho sempredetto che Berisha gioca con due carte: quella politica-legale e quella sotterraneadello scontro, dell uso della forza, del terrorismo. Quanto accaduto ieri è lamanifestazione del fatto che sta giocando la seconda carta; dobbiamo ricordareanche come si è comportato quando ha mandato l esercito al sud per reprimere larivolta popolare dopo il crollo delle piramidi finanziarie.Sono sicuro che oggi ci sono settori del PD, direttamente legati al presidente, iquali usano questi metodi per intimidire la popolazione, per impedire la revocadello stato d emergenza. È una strategia conosciuta. Se volevano una strage, uccideremolte più persone, potevano farlo. Loro non hanno il coraggio, meglio lavigliaccheria che usare il terrorismo fino in fondo, perché la situazione diventerebbeincontrollabile.In realtà non molti seguirebbero Berisha su questa strada. Ma forse con un pó disoldi una nuova generazione cresciuta senza educazione e senza valori - gente ingran parte venuta dal nord negli ultimi anni - può essere disposta a compiere questicrimini.

Ci sono state avvisaglie nei giorni scorsi di azioni di tipo terroristico compiutedalla guardia presidenziale, come quella dell Ospedale militare di Tirana dopo gliscontri di Cerrik. In quel caso, secondo lei, si trattava di una iniziativa autonomaoppure di una direttiva proveniente dallo stesso Berisha?

Considerando l autorità che Berisha ha sulla sua gente, direi che anche se loroavessero autonomamente preso quest iniziativa e Berisha l avesse successivamente


condannata sicuramente non si sarebbe ripetuta. Io direi che lui è il primoresponsabile di questo.

È ancora ipotizzabile un normale svolgimento delle elezioni dopo questi fattisanguinosi?

Secondo me anche se le elezioni si svolgeranno non si risolverà la crisi albanese.Chiunque vinca difficilmente sarà in grado di arrestare questi banditi, di ristabilirel ordine pubblico e di impedire definitivamente che questa gente possa continuaread operare secondo logiche criminali. L Italia vuole che si svolgano elezioni libere,per poi appoggiare un governo credibile . Ma secondo me sarà molto difficile.Le truppe cosa stanno facendo per evitare tutto questo sangue? Direi niente. Forsesarebbero state utili nel caso di una guerra civile, ma questo non è il caso dell Albania.Non ci sono motivi e presupposti per i quali nord e sud del paese si combattano. Cisono delle bande terroristiche difficilmente eliminabili. Berisha è un punto diriferimento per queste bande, se lui esce definitivamente dalla scena politica questebande saranno come un serpente senza testa.

C è stata una crisi strisciante all interno del governo sulle ultime vicende che hannoriguardato il richiamo di Foresti, la nomina e la revoca di Incisa di Camerana.Quale peso pensa che abbia avuto la vicenda di Foresti e Incisa di Cameranarispetto allo scenario politico albanese?

Nel migliore dei casi si può pensare che l Albania rimane vittima delle lotte internedella politica italiana. Nel migliore dei casi vogliamo credere che, come risultadalla stampa italiana, Prodi e Andreatta siano pro-Fino e Dini invece sia pro-Berishae che il gioco degli ambasciatori sia legato a questa lotta interna al governo. Ma c èanche un altra ipotesi: l Italia forse vuole nascondere o impedire che venga allaluce qualcosa; e proprio questa, forse, è un altra ragione per impedire l uscitadall arena politica di Berisha, creando un compromesso o una pseudo ricon-ciliazione.

Quale scenario prevede nel caso in cui, per un intensificarsi del terrorismo o per ilvenire meno delle garanzie del loro libero svolgimento, le elezioni non siverificassero?

Io non conosco bene la situazione economica del paese, non so bene se lo statopotrà pagare i salari ai suoi dipendenti, poliziotti, agenti di sicurezza. Questo èmolto importante per poter prevedere gli scenari futuri. Se ci saranno fondi perrimanere al potere allora continuerà questa angoscia senza fine.Il popolo albanese ha due strade: o rimanere a letto malato o capire finalmente chedeve organizzarsi e creare uno stato che sia suo e non lo stato di questi politici chenon rappresentano il popolo, come avveniva un tempo con gli appartenenti alla


nomenklatura comunista. Questa è l essenza della crisi albanese: questo popolodeve creare per la prima volta uno stato che sia al suo servizio e non il suo tiranno.

Dalla stampa albanese del 3 giugno 1997:alcuni commenti sugli atti terroristici.

IndipendentUna bomba per sette ministeridi Emin Barçi

La responsabilità della bomba messa in uno dei locali frequentati dai leader socialisticade indubbiamente sulla polizia. In un raggio di 300 metri dal locale distrutto diLush Përpali, si trovano i ministeri della Difesa, dell Agricoltura edell Alimentazione, dell Industria e dell Energia, la Cassazione, la Banca deiRisparmi, una delle sedi dello Shik e la sede centrale del Partito Socialista. Nelcortile del ministero della Difesa ci sono tre auto blindate in stato di allerta e per dipiù intorno a questo ministero, in un perimetro di 800 metri, pattugliano decine dipoliziotti e militari. In ciascuno degli altri sei dicasteri c è almeno un poliziotto colkallashnikov. Ma la bomba è scoppiata proprio in mezzo a questi edifici. Gliattentatori sono andati via correndo e nessun poliziotto, membro dello Shik, soldatoo giudice è riuscito ad identificarli o prenderli.È difficile trovare un altro posto nella capitale in cui siano concentrati 7 ministeritra i più importanti dello stato ed è inspiegabile che le forze dell ordine non abbianopreso alcuna misura di sicurezza per difenderli.La polizia ha dimenticato in fretta l operazione di sequestro delle armi. Gli omicidirappresentano ormai la normalità nella nostra vita. Le notti delle stelle hanno lasciatoil posto alle notti delle raffiche. Spesso sono gli stessi poliziotti a sparare in aria.Poliziotti in borghese fanno commercio di armi sequestrate . Il traffico stradalenon rispetta più alcuna regola. I controlli alle automobili per il sequestro delle armivengono fatti in posti ed ore fisse. Pur essendoci i pattugliamenti dei militari lanotte è diventata il regno dei ladri. I poliziotti accusano i gardisti (truppe specialidella guardia presidenziale, NdR) e questi ultimi contrattaccano. La polizia vienepagata per non fare nulla mentre i proiettili e le bombe continuano a spegnere viteumane. Le forze dell ordine ed il loro ministro non hanno più alcun ruolo. Soltantonell ultimo mese due bombe sono state indirizzate alla polizia: la prima al capodell ufficio investigativo di Tirana; la seconda al segretario di stato presso il ministerodegli Interni. Il fatto più grave è che la polizia non sta perseguendo i criminali purconoscendo la loro identità.

Koha JonëLe bombe seguono la propaganda


Il momento e l obiettivo - un locale vicino al Ministero della Difesa - dell attentatodi ieri, in conseguenza del quale sono rimaste ferite 20 persone, indicano diversepiste da seguire per arrivare agli organizzatori. Ma tutte le ipotesi sull atto terroristicodi ieri sono legate al nome di Lush Përpali, attualmente segretario di stato al ministerodegli Affari Interni e noto esponente del Partito Socialista. Una delle ipotesi puòessere collegata con determinati gruppi che tentano di fare pressione sul governo diriconciliazione nazionale, di cui il proprietario del locale colpito ieri è uno deiresponsabili del settore più delicato. È un fatto che da tempo il governo Fino hasubito aspri attacchi da parte di Berisha e dei suoi fedeli. L attentato è stato compiutoin una zona che si trova fra tre edifici ministeriali.Tra gli esponenti di questo governo il primo ministro Fino, il ministro delle FinanzeMalaj, il ministro della Difesa Vukaj e Lush Përpali sono stati i nomi maggiormenteinvestiti dalla propaganda di Berisha. Solo una settimana fa, due giorni dopo i fattidi Cerrik, il sig. Përpali è stato accusato direttamente dal quotidiano del presidentee di altri settori vicini a Berisha Albania come responsabile della morte degli uominidelle forze speciali protagonisti dell operazione di Cerrik. È interessante chel articolo contro Përpali sia stato pubblicato lo stesso giorno in cui un gruppo dibashibozukë* della guardia presidenziale ha effettuato la rappresaglia all ospedalemilitare. Al momento sembra che si abbia a che fare con un semplice atto di vendettacontro il segretario di stato del ministero degli interni da parte dello stesso commandoche ha attaccato l ospedale militare, o da parte di altri gruppi affini. È possibile chel attentato nel locale del sig. Përpali sia stato organizzato per intimidirlo, in mododa indurlo a chiudere gli occhi e a non aprire bocca di fronte a quanto faranno gliuomini di Berisha per rubare i voti, come già fatto il 26 maggio dell anno scorso.Non è per nulla improbabile che la campagna propagandistica intrapresa contro dilui dalla stampa di Berisha abbia lo stesso scopo. D altra parte un attentato controun uomo politico socialista può essere considerato anche come un avvertimentocontro il più grande partito di opposizione.

Lo stesso giornale Albania solo 24 ore prima dell esplosione avvertiva che saràfatto saltare in aria il ristorante di Lush Përpali . Considerando che questo giornalee un noto veicolo di precise informazioni provenienti dallo Shik o dal capo dellapolizia, l origine politica dell atto terroristico di ieri e il coinvolgimento dideterminati segmenti del potere sono ipotizzabili. Da questo punto di vista qualchevoce fantasiosa su gruppi simili al cosiddetto Vendetta per la giustizia , o l attri-buzione dell attentato ai comitati del sud, non sono solo poco credibili ma appaionocome bluff ancora più scoperti.Non si può escludere nemmeno l ipotesi che l attentato di ieri al centro di Tiranasia stato progettato da coloro che si oppongono all abrogazione dello stato diemergenza. In un certo senso questo attentato può costituire una risposta alla richiestafatta in questo senso a Berisha dal primo ministro italiano Prodi.

*Termine turco intraducibile simile a soldataglia : si riferisce a individui armati dall aspettoindisciplinato che eseguono ordini di varia provenienza e si prendono la più ampia libertà d azione.


Una bomba annunciata

Il giorno precedente l attentato nel bar di proprietà di Lush Përpali, in data 1giugno, il quotidiano Albania, giornale schierato con il Presidente della RepubblicaBerisha e dallo stile violento e scandalistico, pubblica in prima pagina un brevearticolo cosi titolato: «Allarme bomba tra la sede del PS e il ministero dellaDifesa. Il ristorante di Lush Përpali sarà fatto saltare in aria ». L articolo riferisceche una telefonata giunta il giorno precedente avrebbe dato la notizia di unabomba che sarebbe esplosa nel ristorante di Lush Përpali, segretario di stato alministero degli Interni e noto esponente socialista, come vendetta nei confronti diPërpali, perché aveva tradito i militari della guardia presidenziale avvisando lebande di Cerrik del loro attacco. La notizia - proseguiva l articolo - ha messo inmovimento le forze del ministero della Difesa sotto l ordine speciale di ShaqirVukaj (il ministro, NdR). Alla constatazione di un falso allarmé, il ristorante si èaffollato di nuovo. La sera, alla chiusura della cassa, si è registrato un calo delleentrate da 100.000 a 70.000 Lek . Il 3 giugno, dopo le esplosioni, viene pubblicatal intervista che segue.

AlbaniaParla il direttore del giornale, Ylli Rakipi

Sig. Rakipi, il segretario di stato presso il ministero degli Interni, sig. Lush Përpali,ha chiesto oggi pubblicamente la chiusura del giornale Albania e il suo arresto acausa dell esplosione nel suo locale, dove sono rimaste ferite 19 persone.

Prima di tutto esprimo il mio rammarico per le persone colpite in quel locale daiterroristi. Esprimo la mia solidarietà a Lush Përpali per i danni causati al locale. Iocapisco che lui abbia perso il controllo. Questo, credo, succede a tutti in simileoccasioni. Ma si avverte emozione politica in Lush Përpali. Lui è quasi contentoche ci sia stata una bomba nel suo locale. È molto contento che Albania abbia datol avvertimento sabato scorso. Vorrei chiedere al sig. Përpali se sa qualcosa su chiha telefonato al giornale. Il giornale Albania non può chiuderlo lui. Ci hanno provatoanche altre volte. La verità è questa: in 6 distretti del paese il giornale non arriva acausa dei cosiddetti comitati, che hanno le stesse idee politiche di Lush Përpali edel suo partito. La chiusura del giornale è stata chiesta specialmente in questi ultimi6 mesi con minacce, percosse dei giornalisti e perfino minacce alle loro famiglie.Il giornale non l ha creato Përpali. Lui e gli altri vogliono chiuderlo. D altra parte,dato che lui ha già fatto questa accusa pubblicamente, mi riservo di rivolgermi altribunale appena torno in Albania.

L accusa di Lush Përpali parte da una notizia pubblicata domenica su Albania...

Nel giornale Albania è stata pubblicata una notizia. C è stata una telefonata anonima,


un nostro giornalista ha portato la notizia di una telefonata anonima. Il giornaleAlbania non ha fatto altro che informare della telefonata anonima. Ci sono moltetelefonate del genere in Albania. Non è l unica notizia di questo genere pubblicatanella stampa albanese.Lush Përpali si è agitato. Lo stesso giorno, la domenica, mi ha telefonato intornoalle 9.30 e mi ha avvisato: se nel mio locale sarà messa un bomba, il colpevolesarai tu .

Lei cosa ha risposto?

Io gli ho risposto che avrei voluto andare a prendere un caffè con lui, ma che stavoper andare all estero per lavoro. La notizia apparsa su Albania è ordinaria. Inquietanteè il fatto che è stato scelto il giornale Albania per preannunciare la bomba a Tirana.Sicuramente questo è un avvenimento terribile e gli organi giudiziari devonocompiere il loro dovere, ma il sig. Përpali non deve incolpare il giornale. Lo scopodi Albania non è mettere le bombe. Del resto lo sanno tutti che chi mette le bombenon avverte prima. Io penso che qualcuno si sia spinto oltre trasformandosi anchein un kamikaze di un idea politica, nel nostro caso bolscevica. E chi si trasforma inun terrorista kamikaze è certamente condannabile.Il giornale Albania deve ripubblicare questa notizia (l articolo in questione vieneriprodotto a fianco, NdR) e il lettore veda cosa c è di vero. Quella è un informazionecompletamente ordinaria, pubblicata nel giornale Albania.Secondo me i poliziotti del ministero degli Interni, Lush Përpali, Agim Shehu eBelul Çelo (questi ultimi rispettivamente capo della polizia e ministro degli Interni,NdR), devono essere licenziati perché non riescono a difendere nemmeno i lorolocali, figuriamoci se si possono occupare dei criminali. L unica cosa che sembrasappiano fare bene è occuparsi dei giornalisti.

In realtà lo scontro a distanza tra il quotidiano Albania e Lush Përpali risale adalmeno venti giorni fa. Come ha puntualizzato il leader socialista in un espostoalla procura di Tirana per calunnia, presentato esattamente un giorno primadella pubblicazione dell annuncio dell attentato, la vicenda parte dal numero diAlbania del 13 maggio 1997. In un intervista del giornalista S.Olldashi al ministrodegli Interni Çelo (che appartiene al Partito Democratico) veniva formulata unadomanda inquietante: Fonti del ministero degli Interni che non posso rivelarehanno notato una strana coincidenza: tutte le volte che il signor Përpali è stato aconoscenza di operazioni delle forze speciali, esse sono fallite e ai posti di bloccosono stati incontrati banditi armati. Non nutrite anche voi lo stesso dubbio? . Laprovocazione non sarà accolta dal ministro degli Interni, che rifiuterà di rispondereal giornalista. Il 25 maggio Albania tornerà ad accusare Përpali. Sulla primapagina, a lettere maiuscole, si legge: Ogni volta che Lush Përpali raccoglieinformazioni sulle azioni della polizia, la polizia si scontra con le bande e le forzearmate del Partito Socialista, come a Tropoja, Gramsh e Cerrik . L affermazione


è ripetuta nell articolo titolato I criminali nel sud sono diretti da Tirana . Nelnumero 89 del 27 maggio, nell articolo Nano (leader del Partito Socialista, NdR)si assume la responsabilità del crimine di Cerrik , si legge: L avvenimento iniziaa Tirana. Un alto funzionario del ministero degli Interni, Lush Përpali, è statoaccusato dai militari rimasti vittime delle bande criminali in alcune cittàdell Albania per le informazioni date . L esposto di Perpali alla Procura di Tiranaè stato pubblicato interamente su Zeri i Popullit, organo del PS, del 3 giugno 1997.

Un altro inquietante episodio di violenza a Lezha.

Mentre a Tirana esplodono le bombe, nel paese continuano a verificarsi violenze eintimidazioni. La stampa indipendente è una delle principali vittime, come abbiamodocumentato nello scorso numero di questo bollettino. La notizia che segue è statapubblicata sempre il 3 giugno.

Koha Jonë Uomini di Berisha terrorizzano il suocero del direttore di Koha Jonë

L altro ieri 4 persone armate e mascherate a Lezha hanno attaccato la macchina delgiornale Koha Jonë, su cui viaggiava Gjon Ucaj, suocero del direttore di KJ e allostesso tempo amministratore del quotidiano. I civili armati hanno sparato due colpicontro Gjon Ucaj dicendo: Questo proiettile per Nikolle Lesi, quest altro per KohaJonë." Ferito e sanguinante, gli uomini hanno puntato i mitra alla sua testa, hannobendato lui e l autista e li hanno portati al villaggio Vaine di Lezha, vicino al mare.Quindi hanno sparato in aria gridando Bruceremo di nuovo Koha Jonë e quelNikolle Lesi. Non vogliamo vedervi più al giornale. Avete capito?! Sanguinante ein stato di coma, Ucaj non ha sentito i colpi dei calci e dei kallashnikov. L autistadell automobile, Tom Ivanaj, è stato invece rilasciato con queste parole: Scappa,tu non hai niente a che fare con Nikolle Lesi. Quest altro, che è suo parente, hoavuto il fatto suo. Cammina, vai! . Poi uno degli uomini, che parlava con il dialettodel paese del presidente della Repubblica Berisha, ha cambiato il caricatore prontoa sparare su Gjon Ucaj, ma in quel momento è intervenuto un altro, con il dialettodi Mirdita, che ha detto: Lascialo, risparmia i colpi per suo genero Nikolle, chevuole anche farsi eleggere a Lezha. Fino a quando ci saremo noi non vincerà. Glistrapperemo gli intestini, vai a dirglielo! . Alla fine si sono allontanati prendendola Mercedes del giornale e lasciando i due massacrati alla loro sorte. Grazie a unagente dello Shik di Lezha, che è giunto in loro soccorso, i due si sono salvati, sonostati portati urgentemente in ospedale.L attacco di ieri l altro segue altri attentati fatti al direttore del giornale Koha Jonë,a cominciare con la bomba messa a casa sua il primo novembre 95, e proseguendocon l incendio della redazione di Koha Jonë appiccato il 2 marzo 1997, le minacce


di morte proprio nella hall dell hotel Rogner ad aprile e con l assedio e l irruzionenella casa dei parenti di Lesi compiuti pochi giorni fa dalle forze di SokolMulosmani*. E infine con quest ultimo atto di violenza. Tutto ciò preannuncia unaselvaggia e violenta campagna elettorale nella circoscrizione n.17, dove si presentacome indipendente Nikolle Lesi, ma il candidato è preparato a rispondere con lastessa moneta. In relazione a questo evento Lesi ha dichiarato: Gli atti di violenzaverso i miei cari sono dovuti alle prese di posizione del giornale Koha Jonë e allamia candidatura come deputato nella zone che il PD considera come roba suá.Prendersela con chi non c entra è disumano. Se vogliono possono venire da me.Sono preparato a rispondere con la stessa moneta .

*Cugino di Berisha, ex capo della polizia di Valona cacciato a furor di popolodalla città. È ritenuto al centro di traffici illeciti e a capo di forze criminali che sicontrappongono alla banda di Zani Çaushi come ai comitati di salvezza nazionaledel sud del paese.

Questo bollettino è stato redatto a cura di:Agostino Bevilacqua, Michele Citoni, Antonino De Leo, Anna MariaGravina, Edlira Kadiu, Ilir Kulla, Antonio Mazzeo, Ervin Teme, AdaTrifirò.


Caro Antonio,*

Apprezzando la vostra richiesta con la difficoltá di arrivare ad Argirocastro e dimuoversi da qui a Tepelene, Permet, Saranda e Delvine. La situazione é difficile,ma piú difficile é per me la collaborazione con l Osservatorio, poiché in fatti é laprima volta che faró un osservazione diretta sui problemi della politica pubblica inquesta bruciante campagna elettorale.La zona che debbo osservare é una zona difficile in tutti i sensi economico, socialee politico. Per orientarmi in fretta vi prego di inviare un elenco di domande orientativeche potró usare durante i movimenti in questa zona, durante gli incontri con irappresentanti delle autoritá locali, delle forze politiche, ecc. I documenti potróscriverli in albanese perché non conosco la lingua.

Argirocastro 16-6-97Dopo gli avvenimenti del marzo 1997, in questa provincia é stata sperimentata lateoria della terra bruciata, solo distruzioni di tutto e a tutti i livelli. Tutti i servizi egli organismi amministrativi non funzionano (esistono solo nominalmente). L unicaistituzione che funziona é il consolato greco che fornisce i visti ai cittadini albanesiche si recano in Grecia. Noi abitanti abbiamo cambiato il nome di Argirocastro dacittá museo a cittá mortá per il deserto che vive dopo le 14 tutti i giorni da lunedie venerdi e completamente il sabato e la domenica. In queste ore non si muovenulla e la gente si chiude in casa aspettando con anzia il giorno successivo. Lebanche di ogni livello, hanno subito furti con i carri armati per tre giorni, credo uncaso unico al mondo, e questo ha fatto sentire il popolo piú povero che mai. Ogniamministrazione, gli amministratori del settore pubblico e privato, da 4 mesi chenon percepiscono gli stipendi, maggiormente colpiti sono gli insegnanti e ipensionati, senza parlare delle 600 famiglie che ricevono gli aiuti umanitari dallamunicipalitá. Si avverte la mancanza di acqua, bevande, cibo, ecc. Tutti i prezzisono aumentati del 200%. Tutte le strade che conducono a Kakavia (punto difrontiera con la Grecia) sono divenute insuperabili senza incidenti, i casi aumentanogiorno dopo giorno, i passanti e i cittadini vengono derubati perfino a mezzogiorno,eppure la frontiera di Kakavia funziona. Ogni giorno si allontanano da Argirocastro100 persone, donne, uomini, bambini, famiglie intere per la mancanza di sicurezzaper la vita. Gli spari sono diventati normali nella vita quotidiana, come gli scontritra le bande. L unica attivitá lavorativa che funziona intensamente é il mercatoclandestino degli emigranti. Tutti gli alberghi della cittá sono pieni di cittadini chevengono da altre zone dell Albania, che nell impossibilitá di prendere il vistoall ambasciata greca di Tirana o al consolato greco di Argirocastro, hanno scelto lastrada che passa per la montagna. Gli intermediari di questo mercato sono personeche godono di un maggiore potere economico. Un visto falso, un passaporto falso,

Letër e bashkëpunëtorit të observatorit nga Gjirokastra, Maksim Bakiri.


ecc, costano 250.000 dracme, pari a 1000 dollari Usa, mentre il passaggio per lastrada di montagna costa 100.000 dracme, 350 dollari circa.Mentre si allontanano i cittadini dalla frontiera di Kakavia, dalla Grecia arrivanoautotreni carichi di sigarette, gasolio, caffé, zucchero e farina che non pagano ladogana. Al mercato puoi trovare qualsiasi cosa, ma sta fiorendo il commercio illegaledi armi. I kallashnikov, le munizioni, i bazooka, le granate vengono esportateillegalmente, un kallashnikov al mercato nero si vende per 100.000 dracme, unbazooka da 60 mm per 400.000 dracme. Mi farete una domanda, come mai questiprezzi in moneta greca? A sud, nelle province di Argirocastro, Tepelene, Saranda eDelvine, si é persa la nozione di lek. Questo é un riassunto su Argirocastro.Oggi sono andato ad un incontro con i membri delle commissioni elettorali deicollegi 111 e 112 e anche di Libohova per la questione elettorale.

Thimio Fili, leader del PLD: Come candidato comune della coalizione di destraabbiamo Genci Ruli. Sono daccordo con la legge elettorale proporzionale del 1992.I comitati dei collegi elettorali non hanno iniziato a funzionare e la gente ha pauraperché non é stata riattivata la vigilanza. Temo che ci saranno troppe astensioniperché una parte della popolazione sta fuggendo dall Albania. Ho comunquel impressione che la situazione a Tirana sia piú difficile che a sud. I responsabilidelle commissioni centrali elettorali sono persone che devono andare via perchésono compreomesse .

Bexhet Kobani, sindaco di Libohova. Abbiamo giá predisposto gli elenchi, abbiamodeciso di collocare 2 poliziotti all interno dei seggi elettorali insieme a tre volontariarmati. A Libohova sará tutto a posto, abbiamo sempre avuto il consenso delleforze politiche che operano nella cittadina. A Libohova c é stato solo un incidentequando é arrivato Leka Zogu. Il popolo ha sparato tutta la notte affinché siallontanasse dalla cittadina, perché é figlio di un assassino, suo padre ha uccisoAvni Rustemi ed ha avvelenato Mufit Bei Libohova . Le persone che ho incontratonon sono d accordo con i candidati di Pd, Ps e Pld e in questo periodo nessuncandidato ha incontrato la gente. Secondo me andrá a votare il 70-75% degli elettori.La situazione in questa cittá é troppo difficile.

Edmond Fico, candidato del PLD nella zona 111, responsabile del PR locale. Cisono tante difficoltá, sono state pubblicate le liste elettorali e ci sono troppe coseche vanno male, innanzitutto la mancanza di registrazione nelle montagne. Lo statocivile ha lavorato troppo male, esso dipende dal municipio, e questo viene fatto peravere manipolazioni alle elezioni. Una cosa che non va é che non hanno registratoi membri del Comitato centrale elettorale e ad non é stata data alcuna informazionesul da farsi. Anche il Comitato centrale della zona 111 non é mai completo. Per mela situazione é relativamente tranquilla. Mentre é assurdo l orario di chiusura delleelezioni, le 21. Abbiamo delle riserve sulla Tv albanese e per la stampa di destra.Non ho subito alcuna pressione sino ad oggi, ma non é impossibile che avvenga .


Njazi Mahmuti del PBK, Partito del Fronte Nazionale. Durante i prossimi giornila situazione si fará piú calda, la temperatura si sta alzando specialmente a Lazaret,Libohove e a Dropull, dove ci sono molti problemi. I leader di questi comitatielettorali sono stati trasferiti dal Pd da altre zone di campagna per metterli a capo dizone che erano troppo discriminate nelle elezioni del maggio e dell ottobre 96.Sono dei giovinastri, proprio adesso che non funziona piú l ordine pubblico.

Perlat Aliu di Alleanza Democratica. Le commissioni elettorali sono composte dallestesse persone del 26 maggio scorso, imposte dal Pd. Non hanno alcun diritto moraledi stare in queste commissioni. Sono stati i responsabili dei furti elettorali. Lacommissione 111 non ha neanche il telefono, manca ancora ogni forma dicollaborazione con la Commissione centrale. Manca la sicurezza dei membri dellacommissione. Il sindaco non é venuto neanche una volta per parlare con noi,nonostante sia stato scelto per dare il suo contributo a questa campagna elettorale.La situazione diventa calda, Berisha non vuole partecipare alle elezioni, c é terrore,e ne consegue che la gente non partecipi alle elezioni e preferisca allontanarsi indirezione della Grecia. Quando non esiste l ordine pubblico, vengono fuori lesporcizie, le cose cattive che sono venute fuori il 26 maggio 1996. La situazione édifficile e Berisha con i suoi comportamenti vuole uccidere gli albanesi, ma noidifenderemo con il sangue il voto, faremo appello all elettorato affinché i votivengano protetti. Anche il popolo ha le armi, non solo il Pd .

Questi sono gli incontri che ho fatto oggi, domani 17 giugno andró a Tepelena.

Saluti da Maksim Bakiri

Caro Maksim.

Come ti ho detto al telefono, abbiamo tutti molto apprezzato le notizie che ci haiinviato e pensiamo di pubblicarle sul prossimo bollettino, magari in forma di articoloche prepareró tra oggi e domani. Ottime anche le citazioni dei politici che haiincontrato, perché ci permettono di capire alcuni dei problemi di questo difficilepercorso elettorale. Ti chiederei peró la cortesia, se ti é possibile, di fornirci il maggiornumero d informazioni sull area elettorale (numero elettori, partiti e candidati chesi sono presentati), piú qualche informazione sull esito del voto alle scorse elezionidel 26 maggio e del 20 ottobre e sulla composizione attuale delle municipalitá(gruppi politici che gestiscono la municipalitá, ecc.). É molto importante poiconoscere le posizioni politche di eventuali candidati del Partito Democratico e delPartito Socialista, raccogliendone le eventuali valutazioni o denunce. Importante la valutazione sulle elezioni fatte dai rappresentanti dei Comitati disalvezza, la loro composizione sociale, ecc. Ti confermiamo il massimo di garanziesulla riservatezza dell tuo nome, comprendendo ovviamente i rischi e le difficoltá


che sei costretto ad affrontare quotidianamente. Un nodo spinoso, che hai fatto molto bene ad affrontare, é la questione della

sicurezza all interno dei seggi elettorali il 29 giugno. Abbiamo raccolto informazionisulla possibilitá che civili armati, esterni alle forze dei Commissariati, possanoessere investiti di questo compito. Se sei al corrente di questa possibilitá, sarebbeimportante che ce ne parlassi, magari specificando eventuali sezioni o collegi. Speriamo di poterci vedere domani a Tirana per conoscerci direttamente e poterapprofondire meglio i temi della nostra collaborazione. Spererei di poter venire adArgirocastro. Poter vivere le sensazioni che vivete da mesi anche solo per un paiodi giorni, potrebbe essere un piccolo nostro segno di solidarietá......

A domani Antonio Mazzeo

Argirocastro, 17 giugno 1997.

Anche ieri pomeriggio, il 16 giugno 1997, Argirocastro ha subito eventi di violenza.In serata il personale e i pazienti dell ospedale locale di Argirocastro hannoconfermato le vicende. Secondo informazioni fornite dal direttore dell ospedaleHodo Cela, alle 19.30 alcune persone mascherate sono entrate in ospedale e conspari di kallashnikov hanno terrorizzato medici e pazienti, il personale sanitario sié allontanato impaurito dall ospedale. Oltre al medico chirurgo Igli Kokalari e alsuo staff si sono allontanati anche 25 pazienti, incluse 8 donne del reparto dimaternitá. I banditi hanno anche preso l autoambulanza dell ospedale.Oggi 17/06/1997, i medici insieme al direttore hanno fatto un appello al presidentedella republica, al primo ministro, al ministro degli interni e al popolo di Argirocastro,Permet, Saranda e Tepelene per difendere questa istituzione umanitaria. Hannochiesto l aiuto del responsabile delle forze dell ordine sig. Vasil Zoga in un incontrocon il prefetto del distreto sig. Thanas Merkuri.Alle 10.00 c è stato un incontro dei membri della commissione delle zone elettoraliN.112 e N.111. In questo incontro i membri dei commissioni di tutte le forze politichehanno chiesto con forza che si prendano precise misure per difendere le loro vite eche le elezioni durino fino all 18.00.Alcune forze politiche come Pd e Pbsd non hanno completato ancora la nomina deimembri delle commissioni elettorali, il che porterá certamente ad anomalie; laragione è che la gente non accetta per paura di ció che potrá avvenire in futuro. Unproblema affrontato nella discussione con alcuni candidati e dirigenti dei partiti èche ancora non sono stati raccolti i fondi e ci sono difficolta per muoversi e svolgerela campagna elettorale. Uno dai candidati che non vuole essere identificato perl Osservatorio ha detto che qualche candidato a deputato del Pbdnj sta usando ilmodo di trovare i visti per la Grecia in cambio della raccolta di voti.Un altro problema è anche quello relativo alla trasmissione di documentazione e di


comunicazioni con la Commissione centrale elettorale, e ancora non è stato decisoun collegamento diretto secondo le raccomandazioni del PT.Da parte della prefettura sono state prese le misure organizzative, ed è stato decisoche i seggi elettorali non vengano fissati in abitazioni private.L evento piu macabro di oggi a cui ho assistito con i miei occhi, é stato il ritrovamentodi un corpo bruciato di una persona di sesso maschile dentro un sacchetto di plastica:questo è 17mo caso di ritrovamento di un corpo non identificato.A Tepelena ho avuto un incontro con il presidente del Municipio sig. VladimirBirbili il quale mi ha spiegato la situazione della campagna elettorale in questacittà. Generalmente la situazione è tranquilla, il popolo parteciperá alle elezioni,non é terrorizzato, le forze politiche stanno chiedendo che le votazioni si chiudanoalle 18.00 PM per evitare ogni incidente.La situazione politica è grave, tutti i partiti possono fare incontri, oltre il PD di cuinon capiamo perche non li organizza, nessuno li ostacola. Ci sono molte zoneelettorali in cui una parte della popolazione si è allontanata da Tepelene verso laGrecia; questa situazione è piu accentata nel municipio di Memaliaj.A Tepelene alle elezioni parlamentari dello scorso anno non abbiamo permessoche ci fossero manipolazioni ed è stato eletto colui che é stato scelto dal popolo,invece alle elezioni municipali ci sono state manipolazioni e hanno vinto in molticomuni i rappresentanti del PD. Le manipolazioni sono state fatte dopo le 21.00PMalla chiusura dei seggi. Per questo vogliamo che l orario venga cambiato. Anchel ordine pubblico non è all altezza e cosi non siamo sicuri per l attività delle forzemultinazionali, che non siano dei turisti?Fino ad ora i candidati non hanno subito alcun tipo di minaccia. Abbiamol impressione che le votazioni si svolgeranno in modo tranquillo e non siamodaccordo che i partiti al potere ci considerino zone calde. Siamo per i problemieconomici, il popolo é senza lavoro e le difficoltá economiche hanno portato moltiproblemi. Maksim Bakiri

REPUBLIKA D ALBANIAKOMISSIONE CENTRALE DELLE ELEZIONITirana il 31 05 97

Piataforma per il rispechio della campagna elettorale per le elezioni politiche inTV basato sulla legge elettorale, articoli 52,53, e 93,a.

La RTSH presenta la campagna elettorale per le elezioni politiche in TV basatosulla legge elettorale, articoli 52,53, e 93,a come segue.1. Il tempo di 4 ore precisato dalla legge, sara usato come segue:-50% del tempo sara messa a disposizione ai partiti della coalizione governativa .


-50% del tempo sara mesa a disposizione del oposizione.Questo tempo sara usato per:a)Presentare il programma eletorale da ogni partito che partecipa alle elezionipolitiche.b)La trasmissione dei spot con i quali i partiti si dirigono ai elettori.

2.RTSH a scopo di informare il publico sullo sviluppo della campagna dei partitipolitici metera a disposizione non piu di 5 minuti, nella edizione delle notizieprincipali delle 20 e le ultime notizie. Alle ore 22 RTSH allungera il tempo finno30 min per includere la rubrica I Partiti politici nella campagna elettorale perelezioni politiche. RTSH metera a disposizione ai partiti politici il tempo definitodall KQZ (Commissione Cen. delle elezioni) per fare appello ai eletori 48 ore primadel appertura delle urne. KQZ basato sul articolo 53 della legge ha precisato perogni Partito il tempo che avrano a loro disposizione per le rubriche dette al punto 2.

KQZ ha precisato l ordine dei partiti politici in tutti i programmi televisivibasato nella percentuale dei voti avuti nelle elezioni amministrativi di 96.Durante la presentazione delle ore 20 alla TVSH l ordino dei partiti sara comesegue.1-Partito democratico PD2-Partito Socialista3-Partito republicano4-Partito di fronte nazionale5-Unione per i diritti dell uomo6-Partito social democratico7-Partito aleanza democratica8-Partito unione social democratico9-Partito democristiano10-Partito agrario11-Partito movimento della legalita12-Partito unione popolare13-Partito unione democratico14-Partito di destra democratico15-Partito della Unione nazionale16-Partito dei verdi.17-Partito unione democristiana18-Partito conservatore19-Partito degli ideali democratici20-Partito republicano di destra21-Partito del progresso popolare

Nelle ultime notizie l ordine del apparenza dei partiti sara uguale con quello delleore 20.Nell programma dove i partiti faranno appelo 48 ore prima della apertura delle urne


l ordine sara a rovescio con quello delle ore 20 e delle ultime tg. cioe il partitodemocratico sara l ultimo.Quando l attivita sara commune (2 o piu partiti insieme) deve essere calcolata lasomma di ciascun partito.3-Per l educazione elettorale della popolazione sulla base del articolo 53 della leggeper le elezioni politiche, RTSH in colaborazione con KQZ dovra mettere adisposizione dei spazzi secondo la richiesta di questa commisione.a)Per far conochere la legge tramite la lettura e scritture in sovraimpressione diparte di essa.b)Per i spot che fanno appello ai elettori per partecipare alle elezioni.c)diversi programi per i problemi technici connessi alle elezioni.d)Per i programmi dove vienne spiegato il processo di votazione e il modo di commecompilare le schede.RTSH sara aperta per il dibatitto tra i partiti. Se i Partiti si mettono d accordo a fareun tale dibatitto e questo sara confermato dalla KQZ.Ogni ativitta connessa con la campagna elettorale che verra trasmessa nei notiziarideve essere compresa nei trempi precisati per ogni sogetto.

V/Presidente Segretario Presidente Prof. Dr. Fatos Klosi Thimio Kondi Prof. Dr.Kristaq Kume

Republica d AlbaniaCommissione cemtrale delle elezioniNr 92 Prot. Tirana il 6.6.1997

A Radio televisione Albanese.Tirana

Oggetto:Addizione alla piataforma elettorale al RTSHI partiti sottoelencati dovrano essere aggiunti alla lista dei partiti presentata sullapiataforma elettorale aprovato dalla KQZ.Questi partiti aprofitano nella tabela delle 4 ore il tempo di 10 minuti. Nella tabelladelle ore 22 il tempo di 58 sec mentre per l ultimo appello agli elettori il tempo di1.5 minuti.

L ordine:

partito movimento per la democraziapartito unione democratica albanesepartito lega nazionale albanesepartito lega agrariapartito lega popolare albanese


partito difesa dei diritti nazionalipartito del ricostruzione nazionalepartito sociale lavoratoripartito del progresso democratico albanesepartito della fiducia nazionale democratica albanesepartito alternativa republicana albanese

Per la commissione centrale

V/Presidente Segretario Presidente Prof. Dr. Fatos Klosi Thimio Kondi Prof.Dr. Kristaq Kume Dita

Indipendent 12 giugno 97Artikulli Commissione centrale elettorale ( Kqz): elezioni in pericolo

Sono state violate tre punti principali della legge. Il Pd ostacola il governo per lapreparazione del 29 giugno.

I preparativi delle elezioni sono intralciati dalle strutture esterne al governo,hanno accusato ieri i rappresentanti del Ps, Psd, che fanno parte del Kqz . Tre deiquattro articoli principali della legge elettorale sono stati violati. È la colpa dellaCommissione statale della verifica delle persone ( ndr . commissione proposta alcontrollo dei requisiti dei candidati secondo la legge cosiddetta antigenocidio del96). La verifica dei candidati doveva già essere fatta dalla Commissione perchètre giorni fa i candidati dovevavo essere già registrati. La mancanza di risposta daparte della commissione dei sette ha obbligato la Commissione centrale arimandare per il giorno 13 la presentazione delle liste dei candidati . Questacommissione non dipende dal governo perchè è stata nominata dal parlamento,dalla quale deriva anche la Commissione di verifica dei candidati.(Enton Abilekaj)

Indipendent, 12 giugnoTitolo: Usa , le elezioni del 29 giugno, il 30 governo di coalizione.

Intervista di Rudolph V.Perina , v.segretario Dipartimento di stato Usa per lequestioni europee e canadesi(Stralci dall intervista)

Domanda: Signor Perina potrebbe darci una sintesi dell incontro avuto con ilPresidente del Parlamento albanese( ndr Pieter Arbnori ) ?Perina: .... Nella discussione io ho insistito con il presidente del parlamento sul


fatto che le elezioni debbono essere libere corrette e tenute in modo tale da ottenerela credibilità degli albanesi e della comunita, internazionale. Ho anche insistito chequeste elezioni sono un evento molto importante per uscire il paese dalla situazionenella quale si trova....Domanda: Quale è il suo pensiero sulla situazione albanese e se possono effettuarsilibere elezioni ?Perina: ... ci dispiace per gli atti personali di violenza di cui abbiamo sentito. ..Primadi tutto siamo in contatto stretto con Wranitzki con l ambasciatore Stoudeman ealtri membri dell OSCE che si stanno occupando dei preparativi elettorali. Dallenostre discussioni siamo arrivati alla conclusione che è possibile che le elezioni siterranno, come previsto, il 29 giugno ...Sicuranmente noi continueremo a seguiregli eventi da vicino includendo anche la questione della sicurezza.Domanda: Quanto saranno impegnati gli USA nel monitoraggio delle elezioni inAlbania?Perina : ... Siamo sul punto di organizzarci per dare il nostro contributo. Non viposso dare ancora un numero esatto ma posso dirvi che sicuramente noiparteciperemo nello sforzo di osservazione e questo sarà sia attraverso i nostrimonitor dentro l OSCE e può darsi anche con altri monitor che rappresenterannogli USA dentro una delegazione americana. Spero che contribuiremo anche con gliosservatori degli organismi non governativi che possono andare in Albania dagliUSA.Domanda: Avete qualche piano attivo per il periodo post elettorale?Parina: ... Noi consideriamo molto importante il tentativo di riconciliazionenazionale così come l abbiamo conosciuto prima delle elezioni rappresentato dalgoverno del primo ministro Fino. È necessario che una tale coalizione diriconciliazione nazionale continui anche dopo le elezioni, anche nel caso in cui cisaranno punti interrogativi sulle elezioni. Ci deve essere una continuitàdell esperienza del tipo di quella del governo di riconciliazione . In ogni caso,penso che la regola generale è che il governo rimanga nelle funzioni sino a quandonon subentra un altro governo. ....

KOHA JONE

INDIPENDENT 13 giugnotitolo: Gli osservatori, rimandare le elezioni. Fino mi

oppongo

Le elezioni si potrebbero rimandare di almeno due settimane è stato il preavvisodell Istituto democratico americano (ndr tra le delegazioni ufficiali degli osservatorinelle scorse elezioni in Albania). Questa dichiarazione è stata rilasciata in seguito auna verifica negativa effettuata dall istituto. Dopo una perlustrazione da parte dialcuni osservatori stranieri operanti a Tirana risulta che nessun seggio è pronto.


Dita Informacion pag.3Il responsabile dei rapporti pubblici del PD chiede aiuto allasede del PS per l attentato fatto al leader dei democratici aValonaRuka: Minarolli, fuori dagli uffici del P.SSe lui viene per provocare litigio politico fra P.S e P.D

Tirana. Se viene per provocare , Minarolli o altri non devono entrare nei nostriuffici. Ethem Ruka uno dei membri del direttivo del P.S esprime questaconsiderazione nei confronti del segretario pubblico del P.D.Tutto é cominciato sabato mattina, quando l alto segretario democratico si épresentato alla sede del Ps dove é stato ricevuto dal capo del dipartimento .La preoccupazione di Minarolli riguardano i fatti accaduti a Valona, dove un fratellodel leader é stato preso in ostaggio, e la sorella é stata uccisa dall esplosione ditritolo.La notizia luttuosa ha commosso anche Ruka avversario politico del Pd.Chiedo che tramite la sede del partito di Valona vi attiviate per liberare l ostaggio

Minarolli sperava nella mediazione dei socialisti ma la risposta di Ruka é statadecisa. Condivido il dolore, il Ps si dissocia decisamente dagli atti di violenza cheaggravano il clima delle elezioni del 29 giugno. Non sappiamo chi abbia presol ostaggio e la sede di Valona non sa nulla. Il Ps non controlla nessun comitato enon potrá dare la colpa a nessuno se non ai reali responsabiliL incontro é stato definito dai due leader amichevole .Ma Minarolli poche ore dopo ha dichiarato a Voice of America che credevanella mediazione dei socialisti .Ruka con toni duri ha accusato il leader del Pd: sono offeso, Minarolli é venutoper incriminare il partito socialista.... noi siamo pronti a discutere sinceramente, e atrovare delle soluzioni che possano abbassare la tensione, ma....Le tensioni di Valona potranno trasferirsi a Tirana e questa non é la prima volta cheuna discussione amichevole fra Ps e Pd si trasforma in un litigio politico durantela campagna elettorale

Art. di Bledar Zaganjori18 giugno 97

Gazeta ShqiptareAttacco con un carro armato contro la polizia di Nano a Kuçovë

Alle tredici e trenta é iniziato un attacco da parte di un carro armato contro lautocolonna di polizia che aveva scortato i leaders Nano e Gjinushi a Fier.Un autoblindato e un furgone della polizia e le auto sono state prese di miraNella sparatoria sono state uccise due persone, sei poliziotti feriti di cui tre in grave


condizioni, tre ustionati trasportati a Tirana e altri dieci civili feriti poi dimessidall ospedale.Non si conosce l identitá dei responsabili dell attacco.riassunto

Testata: Gazeta Shqiptare, 19.06.97, pag.1Editoriale: La Banca mondiale nasconde la povertà degli albanesi

L Albania è il paese più povero d Europa, ma la povertà della sua gente continua arimanere un segreto di stato. Nel sesto anno della transizione le fonti ufficiali nonpotranno dire chiaramente di quanti soldi ha bisogno ogni mese un albanese persoddisfare i bisogni elementari, in poche parole per sopravvivere in questi tempidifficili. Un contributo particolare all occultamento della verità di fronte al popoloalbanese lo stanno dando anche istituzioni internazionali come la Banca mondiale.Anche senza un fallimento gigantesco come quello delle finaziarie, fare una riformaeconomica richiederebbe grandi sacrifici. Ma pur avendo accettato questo assiomai governanti albanesi non dicono mai la verità - per ragioni, crediamo, solo politici-, cioè i dati economici che illustrano la dimensione sociale del sacrificio dellariforma. Così tali dati, come il reddito minimo di sopravvivenza o la mortalità,non sono pubblicati da anni. Non si faceva così anche ai tempi del socialismo,quando era un sacrilegio solo pensare al reddito minimo di un paese felice ? Alcontrario, ogni passo in avanti nel campo ecomico è stato amplificato così tantodalla propaganda che quasi è sembrato un chilometro. Si può comprendere - manon giustificare - che i governanti albanesi, indipendentemente dai nomi e dallebandiere, non riescano a staccarsi facilmente dalla mentalità e dai modi arcaici digoverno, che prima o poi degenerano in dominazione.Ma cosa si puo dire quando vedi che i colaboratori appasionati che hanno realizatoquesta censura politica sull economia,diventano anche dei specialisti delleinstituzioni internazionali,come nel caso della Banca Mondiale.Era propio questoinstituzioneIndipendent pag.2 Eni Duka.

Shyti: Il Presidente condannato a morte, se viene.Gjolek Malaj: potrá venire chiunque del Pd, escluso Berisha

Valona. Berisha verrá a Valona? Che ci provi . - la dichiarazione piú dura delComitato verso il Presidente é stata fatta domenica.Spareremo contro Berisha con tutti i tipi di armi che disponiamo, se viene a Valona

- ha dichiarato domenica il Comitato di salvezza durante una manifestazione inPiazza della Bandiera. Shyti, nel suo discorso ha accusato il Presidente Berisha diaver condotto il popolo nel caos . Anche prima il Comitato di Valona é statocatogorico su questo problema. IL Pd a Valona é libero di fare la campagna cometutti i partiti, ma non con Berisha - ha dichiarato giorni fa il Comitato di salvezza.Mentre l ultima dichiarazione é ancora piú dura perché la stampa ha preannunciato


una visita di Berisha a Valona. Iddio mi ha detto di andare a Valona - si dice cheavrebbe detto Berisha. Mentre ieri si aspettava una visita del segretario del Pd GencPollo a Tepelene. É vero che si attende una visita di Pollo a Tepelene, ma non peroggi. Comunque la situazione non é favorevole per un incontro del genere - hadichiarato il leader del Pd di Tepelene, Sotir Ceka, il quale é alo stesso tempo capodel consiglio comunale. Durante la notte ci sono stati molti movimenti e spari nellacittá di Memaliaj, in segno di disapprovazione per la visita di Pollo. Si sa che Polloha annullato questo incontro per farlo nei giorni successivi della campagna. GjolekMalaj ha dichiarato che potr a andare a Tepelena chiunque del Pd escluso Berisha.Ieri mattina a Valona un pettegolezzo diffuso sul probabile viaggio del Presidentenel villaggio di Novosela ha allarmato tutta la cittá. Decine di macchine sono partitein direzione di questo villaggio, mentre migliaia di pallottole sono state sparate inaria. In questa citta hanno acceso le sirene che hanno creato per minuti un atmosferadi guerra. La campagna del Presidente dnel sud dell Albania sembra una prova perraggiungere l impossibile, se si tiene presente la dichiarazione dei comitati i qualisono avversari armati del Presidente Berisha. Il probabile viaggio del presidenteBerisha a Valona sarebbe l ultima provocazione verso la cittá sfinita dalle proteste,e per di piú lo svolgimento delle elezioni entrerebbe in un circolo vizioso..

Koha Jone pag. 5 Art. B.P."Est-Libertes" controlla la campagna nella Tv albaneseLe telecamere seguono piú Berisha e il PdInteri minuti fuori programma per il Pd

La televisione albanese non ha rispettato i punti della legge elettorale per lapropaganda dei partiti durante la campagna elettorale, e la rilevazione programmatada un gruppo della Commissione centrale elettorale. Mentre Radio Tirana l unicaemittente pubblica, ha fatto propaganda non rispettando questa legge. Questa é laconclusione generale a cui é giunto il monitoraggio dell associazione francese Est-libertes, fatto sui media radiotelevisivi, durante il periodo 9-15 giugno. Secondo ilrapporto diffuso ieri, la prima critica fatta agli operatori della Tv albanese che sioccupano del tempo dei partiti per la propaganda sullo schermo, é l ingiusto ritardonella trasmissione della rubrica speciale programmata per le ore 22. Questaassociazione ha notato che in questo programma i partiti sono stati attenti nelmandare l informazione, sfruttando cosi in modo quasi totale gli spazi adestinazione. Campione come sempre il Pd e le telecamere che lo seguono neivillaggi piú sperduti, mentre i piú perseguitati sono i candidati indipendenti e ilPID (Partito degli Ideali Democratici), che non é mai apparso in tv. Est-libertes hamonitorato anche i Tg, e in particolare i 5 minuti messi a disposizione dei partitiprincipali, ma questi, si dice, in molti casi sono stati superati. In totale il Pd hasfruttato lo schermo per 1957 minuti, il Ps 1382 minuti e gli altri dietro con unadifferenza spesso a favore dei partiti dell Unione per la Democrazia (coalizione di


partiti in cui é presente il Pd ndr).Ulteriore specialitá di questa osservazione é stato il monitoraggio del tempo che loschermo ha messo a disposizione a favore dei leader dei partiti, dove si osserva cheBerisha ha avuto uno spazio di 1169 minuti in una settimana, alle ore 22 e dopo dilui Fatos Nano con 761 minuti, Ceka con 403 minuti, ecc.L osservazione principale di Est-Libertes ha a che fare con l uso della televisionealbanese da parte dei politici locali e stranieri, oltre il tempo previsto. Specialmnetele lunghe dichiarazioni di Doris Pack a favore del Pd, del suo portavoce, dell ufficiostampa del Presidente, le visite di Arbnori, e le dichiarazioni governative.

Koha Jonë 18 giugno 97. Pag.3Ieri una riunione degli alti funzionari dell Istituzione europea aVienna Ultimatum dell Osce: Votazioni sino alle 18 o noi ciritiriamoAutore Elio Elini.

L Osce lancia l ultimatum. Se le votazioni non finiranno alle 18 noi ci ritireremo ,é questo l ultimatum che i piú alti funzionari dell Osce hanno lanciato ieri seraall Albania, preavvisando cosi un abbandono del monitoraggio europeo sulleelezioni del 29 giugno. Durante una lunga riunione, alti funzionari della istituzioneeuropea specializzata nell osservazione delle elezioni, in mancanza dell excancelliere austriaco Franz Vranitzky il quale si trova per una visita di lavoro negliUsa, si sono messi d accordo all unanimitá di usare la lingua della minaccia suglispazi della politica albanese, ormai entrata nella fase piú difficile, quella delleelezioni. Piú che agli altri partiti l ultimatum europeo sembra essereindirizzato al numero uno della presidenza albanese e al suo partito che disponedella maggioranza parlamentare nella legislatura in corso. Dopo gli aspri dibattitiche si sono verificati nelle relazioni fra opposizione e potere l Osce é arrivato aquanto pare alla conclusione che le questioni albanesi possono essere risolte soloattraverso pressioni. L opposizione da tempo aveva cercato di limitare l orario diapertura dei seggi alle 18, ma questa richiesta era stata rigettata aspramente daBerisha e dagli alti funzionari del Partito Democratico. Una tale richiesta era stataformulata anche dal primo ministro Fino all interno di un piano per calmare lasituazione e portare il paese verso le elezioni libere e tranquille. Ma come si é visto,gli sforzi dell opposizione e quelli del capo del governo di riconciliazione nazionale,sono stati inutili di fronte alla fermezza degli uomini democratici che per piú dicinque anni hanno diretto il paese secondo i loro metodi. L Europa cerca adesso dicontrastare Berisha anche se la sua testardaggine, di nuovo, puó provocare un altroclamoroso abbandono europeo. Ma questa volta nel momento piú nevralgico per ilpaese: le elezioni del 29 giugno.


Pag. 3. Autore Gavrosh LevonjaGioco albanese, giocatori italiani

Due settimane prima della contesa elettorale, alla propaganda di Berishainaspettatamente un donno dall Italia. La Corte dei conti italiana ha riesumato ilcadavere del dossier degli aiuti italiani per l Albania durante l anno 91, chiusa inItalia ma che in Albania aveva fatto una vittima illustre: l allora primo ministroNano. Il ruolo per il quale fu accusato dal partito di Berisha é relativo agli aiutiitaliani, e la nuova notizia che arriva dall Italia va considerata come un aiuto perBerisha. In Italia, come in tutti i paesi democratici, la riapertura dei processi dopoche sono stati chiusi , e una azione normale nel quadro della ricerca della veritá. Maquesta uscita a solo due settimane dalla data delle elezioni in Albania fa dubitaredei veri scopi della Corte dei conti italiana controllata dall opposizione di centrodestra alla quale fanno parte Casini, Buttiglione e qualcun altro, che non raramente,si sono schierati con Berisha e il Pd. E i dubbi diventano piú grandi se si tiene contoche a questa Corte sono stati necessari sei anni per scoprire che nella operazionedegli aiuti del 91 ci sono state irregolaritá e malversazioni che qualcuno avevacercato di nascondere . Ormai si sa che nelle file dei politici italiani ci sono diversefigure collegate con gruppi politici e alti funzionari albanesi, senza parlare dirappresentanti del mondo degli affari molto influenti sulla politica italiana e chehanno i loro interessi in Albania. Sapendo che questi interessi sono strettamentecollegati a coloro che sino ad ora sono stati al potere in Albania l ipotesi che tuttoció serva a dare un aiuto a Berisha, é un modo per spiegare la richiesta di nuoveinvestigazioni sugli aiuti del 91. Il caso Foresti ha mostrato che una tale ipotesinon puó essere scartata ma lo sfruttamento di questo caso per poter dinuovoincriminare il leader socialista Nano é un tentativo vano, i cui effetti rimarrannosolo quelli di una propaganda rozza che ormai non ha piú efficacia. Prima di tutto,Nano o altri politici di quei tempi, non hanno nessun legame con i giochi deigovernanti italiani di allora perché Tirana non aveva nessuna autoritá e competenzaper incidere nella selezione delle ditte che dovevano consegnare gli aiuti. Secondo,la firma della parte albanese per la consegna di questi aiuti é stata apposta dalpredecessore di Nano prima che quest ultimo fosse nominato primo ministro, nelquale incarico é rimasto solo 40 giorni. D altra paret l arrivo degli aiuti italiani nonsi é interrotto con l allontanamento di Nano, ma avrebeb dovuto continuare ancoraper due anni. Se qualcuno ha intenzione di accusare il leader socialista deve sapereche una tale cosa deve essere fatta anche ai suoi successori ad incominciare da YlliBufi primp ministro del governo di stabilitá, per arrivare a Meksi ultimo primoministro di Berisha. Il fatto é che la Corte dei conti in Italia prevede di richiamarein qualitá di testimoni quattro primi ministri albanesi di questo periodo ad iniziaredall ex primo ministro in pensione Çarcani per arrivare ad Aleksander Meksi.

Pag. 1. Autore Skender Minxhozi


Alba: il mandato cerca mandato. (Abstract)

Il destino delle elezioni continua ad essere appeso alle armi di Alba. Mancanododici giorni alla data delle votazioni e i sospetti che possano essere rimadate stannoavvelenando sempre piú la campagna elettorale. Ormai la situazione é capovolta egli albanesi vedono con sospetto che proprio quelli che hanno insitito fino all ultimoper il rispetto della data del 29 giugno stanno ora lanciando l idea che almeno inuna parte del territorio le urne non saranno pronte entro questo termine.Nel gioco delle cancellerie che stanno decidendo sul destino delle elezioni albanesiresta indecisa la funzione del fattore Alba. Quale sia insomma il ruolo e la posizionedi ben 6000 militari delle Fmp installate in Albania dall 11 aprile scorso. Tre giornifa il generale Forlani che comanda l operazione ha risposto un no secco allaCommissione centrale elettorale che chiedeva di essere aiutata per il trasporto delmateriale nelle zone elettorali in Tirana. 24 ore dopo scadeva l ultimo termine,secondo gli accordi tra Osce e Commissione centrale elettorale, per la consegna diquesti materiali che poi saranno stampati in Italia. I ritardi hanno fatto risuonarenel palazzo dei Congressi una sirena d allarme a propoposito della necessitá dirimandare le elezioni. Cosa che non ha affatto impressionato ne il militare italianoForlani ne gli stati che stanno dietro di lui. Ne guerra ne pace, il nostro paese étornato ad essere il territorio sul quale la politica occidentale ha deciso disperimentare la politica dell attesa. Questo mentre gli albanesi hanno piú che maibisogno di assistenza e del fattore esterno.

GAZETA SHQIPTARE 12/06/97ARTICLE: Il risultato è predeterminato dall Europa?AUTHOR: Fatos Baxhaku e Arian Çani

Non è vero che me ne sono andato per motivi personali. Non sono matto . BrianPridhan, l uomo che ha causato una bufera alla missione dell Osce a Tirana solopochi giorni prima delle elezioni, non ha accettato di parlare ma neanche di tacere.Da Tirana (...) Pridhan conferma alla Gazeta Shqiptare che nel gruppo degliosservatori si è verificata una grave spaccatura. Ma non vuole dare dettagli: Nonvoglio danneggiare il lavoro dei miei colleghi dell Osce - ha aggiunto - ma certamentenon posso accettare la versione ufficiale dei «motivi personali» . Pridhan ieri hafatto capire che ci sono altri suoi colleghi dell Osce in Albania che la pensano allostesso modo. Questi altri hanno cominciato a parlare. Qualcuno di loro ha portatoalla luce la grave accusa che pesa sulla comunità internazionale: Il risultato delleelezioni in Albania è stato già deciso dalla comunità internazionale e queste nonpossono essere libere elezioni . Ecco qual è il vero motivo dell energica protesta diPridhan, contenuta in una lettera che fino a ieri era segreta. Se le accuse di Pridhane dei suoi colleghi risultassero vere, allora vorrebbe dire che gli albanesi andrannoinutilmente alle urne, così tanto attese, del 29 giugno. Forse ogni cosa si chiarirà se


Pridhan deciderà di rendere pubblico il contenuto preciso della lettera, nonostantei guai che ciò potrà causare ai suoi colleghi a Tirana.Secondo informazioni provenienti dagli osservatori, ormai rese pubbliche anchedai giornali stranieri, Pridhan ha mandato una lettera a Herbert Grubmayer, bracciodestro di Vranitzky in Albania. Con l intenzione di garantire anche dopo le elezionipolitiche un clima stabile di intesa, basata su un governo di coalizione, nel qualenessuno dei partiti potrà avere la maggioranza assoluta, i vertici dell Osce sonointenzionati, e forse hanno fatto anche passi concreti in questa direzione, a favorireun preaccordo in vista delle elezioni, in modo da predeterminarne il risultato .Questo è, più o meno, il contenuto delle accuse contenute nel messaggio inviato daPridhan a Grubmayer. La lettera del capo degli osservatori Osce è stata stilata subitodopo l ultima visita di Vranitzky a Tirana. Sembra che proprio domenica Pridhanabbia discusso le sue idee con i colleghi, ma senza ottenere il risultato che sperava.Dopo pochi giorni, la sua grave decisione: le dimissioni, non per motivi personali,ma professionali, come lui stesso ha dichiarato ieri al nostro giornale.Pridhan era sempre più convinto della tesi che andava circolando con crescenteinsistenza tra gli osservatori. Era uno dei primi a ricevere le informazioni provenientidagli osservatori sparsi su tutto il territorio albanese. Come quelle del team 18 ,che è arrivato due giorni fa da Saranda: La polizia non è assolutamente in grado digarantire la sicurezza. Le bande controllano tutto. Il monitoraggio delle elezioniporterebbe gravi conseguenze . Altre due squadre - i team 2 e 19 - hanno comunicatoal centro: A tre di noi la situazione di Valona ricorda quella di Bagdad durante laguera del Golfo . Ecco perché nella sua lettera Pridhan ha presentato anche un altrarichiesta: Le elezioni in Albania non possono essere realizzate finché non è garantitala sicurezza in tutto il paese . Sembra che questa teoria non sia piaciuta ai verticidell Osce, i quali insistono per la realizzazione delle elezioni nella data fissata.Resta ora da verificare se veramente i risultati delle elezioni siano stati negoziatiprima del 29 giugno. E se risultasse vero, allora avremmo diritto di dire che l Europaquesta volta ha dimenticato dei principi base della democrazia e ha spinto gli albanesia dare il loro voto solo formalmente.

INDIPENDENT 12/06/97ARTICLE: Berisha non si piega all FmiAUTHOR: Emin Barçi

Falliscono a Roma i negoziati sulla trasparenza delle piramidi tra Fmi, presidenzae governo. BERISHA NON SI PIEGA ALL FMI. La presidenza: era un progettopolitico. Fmi: niente aiuti all Albania.

L Fmi capitola davanti a Berisha. È fallita a Roma la mediazione dell Fmi tra lapresidenza albanese e il governo Fino sulla legge sulla trasparenza. Era un progettopolitico : dalla presidenza giustificano così la mancata firma della legge. Mentredalle finanze, il ministro Malaj, che si trovava a Fieri, non ha accettato di pronunciarsi


pubblicamente. Non ho ancora contattato gli inviati del governo a Roma , haspiegato Malaj. I funzionari dell Fmi a Roma non hanno voluto rivelareall Indipendent i dettagli della riunione fallita. Si trattava di un incontroconfidenziale , hanno dichiarato. Dopo il fallimento della mediazione dell Fmi traBerisha e Fino, una cosa è certa: gli aiuti all Albania saranno rinviati per ancoramolto tempo.La battaglia sull usura tra governo e Pd in realtà è cominciata con le condizioniposte dall Fmi all Albania: Gli aiuti all Albania arriveranno solo se sarà fatta pienatrasparenza sulle piramidi , ha dichiarato Washington subito dopo la formazionedel governo di riconciliazione nazionale. Sotto questa pressione, il ministero dellefinanze in collaborazione con gli esperti dell Fmi arrivati a Tirana, ha preparato unprogetto di legge sulla trasparenza e l ha mandato al parlamento controllato dallamaggioranza assoluta del Pd. Proprio questa maggioranza ha rigettato il progettopresentato dalle finanze e dall Fmi, facendo diverse modifiche che ne hanno mutatola sostanza. Il governo, per una piena realizzazione della trasparenza e per frenarel evaporazione dei capitali e dei beni immobili delle società in crisi, proponevaper esempio la nomina di commissari. Secondo l intendimento dell Fmi e delleFinanze, tramite questo commissario dovrebbe passare ogni movimento economicoe transazione delle società sotto controllo. Ma i deputati del Pd non hanno accettatoquesto articolo del progetto di legge. Subito l Fmi e la Banca mondiale hanno rispostoal presidente Berisha mandando il mese scorso a Tirana le loro missioni. Infatti, leproposte che venivano da Washington erano del tutto coincidenti con il progetto dilegge proposto dal governo albanese. Ma sono passate alcune settimane e Berishanon ha mantenuto l impegno, per questo l Fmi ha chiesto di fare da mediatore tra ilpresidente e il governo.

DITA 13 giugno 1997Titolo: Comizio sanguinoso di Berisha

Dopo la sparatoria sei feriti tra i quali uno della guardiapresidenziale

(Stralci sul comizio tenuto a Elbasan). Ore 11.35 La guardia presidenziale sparasulla gente. Mentre il comizio di Berisha stava per finire da un bar vicino alla piazza del

campanile un giovane di diciotto anni ha gridato davanti ai militari della guardiaabbasso Berisha . Secondo i testimoni i militari sono scesi dalla macchina e hanno

sparato in aria per fare allontanare la folla. Le grida abbasso Berisha, abbasso ilPd si sono estese per tutto il vialone. Da una macchina targata polizia sono scesele guardie in divisa e in borghese e hanno ripreso a sparare direttamente sulla folla.... I poliziotti del commissariato di Elbasan erano in servizio nelle zone circostantiil comizio. Dopo la sparatoria della guardia presidenziale un poliziotto delcommissariato di Elbasan ha tentato di spararare sulle guardie in borghese chestavano scappando per raggiungere le loro macchine. I colleghi glielo hanno impeditobloccandolo.


DITA 13 giugno 1997titolo: La reazione del Pd: Il Ps incoraggia i banditi

É la seconda volta in tre settimane che nella cittá di Elbasan scorre il sangue traforze irregolari della guardia presidenziale e la gente. In tutte e due le occasioni ilmotivo principale é legato alla visita di Berisha. Solo che nella cittá dove Berishaha promesso pace sociale sono rimaste vittime otto persone ferite. . . La colpa diquesto grave incidente è del Ps, come in tutte le altre occasioni avvenute nel sudquesta dichiarazione di Berisha testimonia ancora una volta la sua testardaggine diandare a fare comizi li dove l opposizione è stata accolta con entusiasmo senza laguardia presidenziale. La stessa cosa gli è successo a Laç dove le guardie nonhanno risposto al fuoco e non c è stata nessuna reazione da parte del Pd. D altraparte anche l opposizione tra cui il Ps stanno preparando una dichiarazione checondanna questa vicenda sanguinosa e chiede che la guardia presidenziale non siacoinvolta nella campagna elettorale.

INDIPENDENT 13 giugnotitolo: BLITZ della Commissione centrale elettorale a Tirana

NESSUN SEGGIO É PRONTO

Dopo un operazione blitz della Commissione centrale elettorale risulta che nessunacircoscrizione, seggio o commissione di zona è in funzione a Tirana . Mentre laCce finora ha emesso alcune circolari per l andamento del processo elettorale, ilgruppo di controllo della commissione ha fatto ieri un rapporto secondo il quale lecommissioni di zona non sono al corrente di tali circolari. Questo vuol dire che imembri della Cce hanno lavorato invano. ..I seggi , secondo la legge, dovevanoesser pronti un mese prima del giorno delle elezioni e con essi dovevano esserecompilate le liste degli elettori. Sinora niente è ancora pronto. Un altro ostacolonon secondario è costituito dalla Commissione di verifica dei candidati, la qualeha ritardato la normale registrazione dei candidati. In uno dei seggi della capitale ilpresidente ha chiuso la porta a chiave e se ne è andato in Turchia, un altro non sipresenta al lavoro, invece un altro sostiene che nel sud non si puó andare.

Koha Jone pag.3

La crisi degli osservatori divide Ps, Pad e Pr


L Osce divide l opposizione

Tirana - L Osce divide l opposizione albanese. I contrasti all interno dell importanteistituzione europea che opera in Albania hanno trovato eco all interno dei partitilocali. Namik Dokle, segretario organizzativo del Ps, butta acqua sul fuoco, per lui,Dove si lavora è ovvio che possano sorgere anche dei contrasti . Per Perikli Teta,

alto dirigente di Alleanza democratica invece, Vranitzky e la sua istituzione sonoormai inaffidabili per gli albanesi in quanto li ritengono squalificati . E queste duecontrastanti dichiarazioni fanno seguito alle dimissioni del coordinatore Osce delleelezioni in Albania, signor Pridham.. Quindi a due settimane dalle elezioni propriol Osce sta creando una spaccatura all interno dell opposizione. Dokle ha inoltredichiarato a Koha Jone, Non so cosa stia succendendo con gli osservatori Osce,ma una cosa è certa: sta lavorando per elezioni libere e giuste. Anche se sono ancorain una fase di discussione . Ma Teta dichiara con forza, Vranitzky ha buttatonell immondizia i suoi uomini . Piu cauto nelle sue valutazioni Sabri Godo, Non credo che l Europa e il mondo stiano litigando sulle spalle dell Albania . Leultime due visite di Vranitzky hanno causato grossi dubbi tra i partiti dell opposizionetranno il Ps. All inizio Vranitzky aveva incaricato la missioen Osce a Tirana perpreparare le elezioni in Albania. Ma appena la missione aveva definito il da farsi,all improvviso, Vranitzky ha mandato tutto a monte mettendo sul tavolo altre ventinuove proposte.Elio Elini

Indipendent: 16/06/97Autori

Indipendent, 22.06.97, pag. 3Titolo: Il presidente del Pr racconta l incontro che si terrà aRoma lunedi 23 tra i partiti albanesi.Autore: Aurel Simoni

È da tempo che si parla dell incontro di Roma, ma io sono sempre stato del parereche gli accordi tra gli albanesi devono essere firmati a Tirana e non in qualche altracapitale del mondo .Sabri Godo sarà uno dei sei leader dei partiti che prenderanno domani la nave perRoma, per incontrare il Ministro Andreatta. In fin dei conti avrei potuto accettare- dice poi Godo sorridendo - se mi avessero chiamato a Washington, perchè la sonoaccadute cose simili .Dom.: Comunque voi partirete?Si, perchè attribuisco importanza all incontro con il ministro Andreatta, al quale

esprimerò qualche obiezione sulle Forze multinazionali in Albania. Vorrei cheoffrissero un aiuto più efficace per la difesa dell ordine in Albania: carriarmati apresidiare gli ospedali, perchè qui attaccano anche gli ospedali, difendere i ponti,


pattugliare le strade, difendere le banche. Ci son tante cose che si possono fare peralleggerire i compiti della polizia albanese dalla difesa degli oggetti importanti .Dom.: Come spiegate il fatto che sarà un Ministro della difesa a riconciliare ipartiti albanesi?Per quanto ne so io all inizio doveva essere il Ministro degli esteri Dini ad occuparsi

di questa faccenda, ma a quanto pare lui è impegnato all estero .Dom.: Quali partiti parteciperanno all incontro?Io so che saranno rappresentati due partiti per ciascun gruppo politico, cioè due

per il gruppo di Berisha, due per il gruppo di destra (Pr e Fronte nazionale) e dueper il gruppo del Ps ( Ps e Psd). Così sembra che saranno sei i presidenti dei partitiche verranno a Roma.Dom.: Firmerete un patto sociale?Ancora un altra volta vi dico che il patto sociale deve essere firmato a Tirana, io

spero che verrà firmato qui in occasione dell incontro tra i partiti che fanno partedella coalizione governativa .

Indipendent, pag. 1titolo: DOMANI TRIESTE NUMERO 2autore: Blendi Fevziu

(....) I leader della politica albanese rappresentati questa volta da due membri diogni coalizione elettorale, si riuniranno una delle sale del Ministero della difesaitaliano. La presenza di Andreatta in sostituzione di Dini, si giustifica con l impegnodi quest ultimo alla riunione dei G7 a Denver.Ufficialmente l accordo riguarda le elezioni, ma questo motivo non sembra tantonormale. Un tale accordo poteva essere realizzato senza grandi sforzi anche a Tirana.I capi della politica albanese sembrano essere chiamati a Roma piu che per il 29giugno, per i giorni a seguire. L impegno particolare italiano sulla crisi albanese, laguida della missione Alba e la patente internazionale che l Italia ha conseguito perla soluzione del problema albanese, fanno credere che l Italia cerca garanzie per glisviluppi futuri. Pochi giorni fa ad Amsterdam, Dini ha dichiarato che per Tirana c èuna sola soluzione: governo di riconciliazione per un altro mandato. La suadichiarazione, appoggiata anche dai 16 europei, dovrebbe essere stata già discussaanche in occasione dell incontro bilaterale con Clinton e la Allbright a Denver.Non è per niente strano che nel semplice tavolo di Andreatta, la politica albanesetrova il suo progetto dell anno 2000. Questo progetto che può aver preso labenedizione di Clinton, arriverà in paese da piu di una strada. Ma quella piu semplicerimane sempre la linea politica albanese, la sua prontezza ad adattarsi ad ogni formulabasta che abbia il marchio made in Europe .Cinque anni fa, alla vigilia del grande cambiamento del 1992, Nano e Berisha sisono incontrati a Trieste. La loro conversazione è rimasta un mistero, ma gli accordidi questa sembra che non funzionino piu . Senza dubbio non può esserci un momentopiu appropriato per realizzare questa volta a Roma una Trieste numero2.


ARGIROCASTRO

Nonostante i problemi di ordine pubblico, ad Argirocastro i partiti politici continuanoa svolgere una tranquilla campagna elettorale. Il 26 giugno, Dhimitër Shoni eVangjel Dule, candidati del Pbdnj (il partito dell unione dei diritti umani, cherappresenta i cittadini di origine greca e altre minoranze etniche, ndr)rispettivamente nelle circoscrizioni 111 e 112, hanno tenuto un incontro con il loroelettorato nella sala del cineteatro, trattando in particolare i temi della collaborazionecon le altre forze politiche, dell economia, dell ordine e della sicurezza. Nelfrattempo, i candidati del Ps Fatri Sinani e Vangjel Tavo continuano a tenerecomizi nei quartieri della città e nei piccoli paesi limitrofi. I candidati della lega didestra (coalizione che riunisce piccoli partiti di destra avversari del Pd, ndr) GencRuli ed Edmond Fico sono stati invece a Libohova, Lazarat e Dropull. Continuanoi loro incontri elettorali anche i candidati del Pd Kasoruho e Çabej e l indipendentePanajot Vasili. Due sono stati i problemi maggiormente sollevati dal pubblico:l ordine pubblico e i risparmi perduti nelle piramidi. È stata ribadita lapreoccupazione per il rischio dell aggravarsi della situazione durante il ballottaggioe nei giorni successivi.Il dato più interessante di tutti questi incontri è che non si sono verificati incidentidi alcun genere.È da notare il ritorno in massa dei rifugiati albanesi (in regola e non) dalla Grecia,che dovrebbero votare. Oggi, fino alle 10.00, alla dogana di Kakavie (al confinecon la Grecia) ne sono passati circa 2000; da quella di Tre Urat ( i tre ponti ),presso Permet, sono passate invece 700 persone circa, principalmente abitanti diquesto distretto. Il governo greco li ha muniti di visti di reingresso validi per unmese e ha messo a loro disposizione dei pullman gratuiti, che li dovrebbero portarepresso le proprie famiglie.L avvicinarsi del 29 giugno ha accresciuto le tensioni. Circa duecento giovani armatipattugliano la città e la strada nazionale per Tepelena per impedire le incursionidelle bande. Negli ultimi giorni si sono verificate numerose rapine ai passeggeridegli autobus tra Dropull e Argirocastro. Due commercianti, Theodhori Bezhani -membro del comitato organizzatore di Omonia (organizzazione delle minoranzeetniche legata al Pbdnj, ndr) - e Ksenofon Mema, sono stati sequestrati; secondo ilcommissariato di polizia, incerti restano i motivi dei sequestri e i luoghi in cui sonoavvenuti. Sono stati anche incendiati campi di grano. Si è di nuovo verificataun esplosione presso la fabbrica di cuoio e scarpe, cosa che ha indotto la popolazionedei quartieri a organizzare pattugliamenti notturni, dato che i reparti di polizia nonsono operativi.Proseguono gli incidenti per inesperienza nell uso di armi da fuoco. Negli ultimidue giorni ci sono stati 5 morti e 8 feriti. Si continua a sparare, soprattutto di notte.Dopo le 13.00 la zona del museo è completamente morta .Non mancano tuttavia i tentativi degli intellettuali di Argirocastro di animare lavita culturale della città. L associazione dei musicisti del distretto ha organizzato,per tutti i candidati al parlamento, un concerto sul tema collaboriamo insieme per


rivalutare le meravigliose tradizioni della nostra cara Argirocastro . Sono stati invitatia partecipare anche gli osservatori dell Osce e le forze multinazionali.Fervono i preparativi per le elezioni nelle cittadine vicine ad Argirocastro. ALibohova il sindaco ha assicurato che i seggi della circoscrizione elettorale n. 111sono pronti e rispettano le condizioni previste dalla legge elettorale.Nei seggi di Lazarat è stata consegnata tutta la documentazione elettorale; a Bulo ilcapo villaggio Fejzo Dalani ha assicurato di aver preso tutte le misure necessarie eche la votazione andrà a gonfie vele. L attesa e la fiducia per il voto del 29 giugnoè generale.

Maksim Bakiri

LETTERA APERTA DEI NAUFRAGHI DELL EX CASERMA CARAFFA.

Noi naufraghi sopravvissuti alla tragedia del Canale d Otranto, alloggiati nella excaserma Caraffa di Brindisi, abbiamo deciso di sospendere temporaneamente losciopero della fame iniziato il 23 maggio 1997 perchè vogliamo denunciarepubblicamente la nostra vicenda, e per fare questo abbiamo bisogno di uscire dallaex caserma.La prima iniziativa che abbiamo realizzato è stata la protesta davanti alla Questuradi Brindisi il 16 giugno, quando è stato presentato dalle autorità inquirenti il progettodi recupero della nave albanese. Siamo stati lì per denunciare che sono passati duemesi e venti giorni dall affondamento e niente di concreto è stato fatto.Se le vittime fossero state italiane si sarebbe mosso sicuramente qualcosa di piu , ilGoverno e i partiti si sarebbero interessati della questione, ci sarebbero stati specialiin Tv, si sarebbero trovate subito aziende capaci di recuperare la nave. Invece lenostre iniziative, il nostro sciopero della fame, è stato caratterizzato da un freddosilenzio , forse per far dimenticare all opinione pubblica un altra STRAGE DISTATO .Abbiamo ascoltato i racconti di molti amici italiani, ci dicevano che forse a noistava andando già bene a fronte dei misteri che avevano caratterizzato la vita dellanazione italiana negli scorsi anni. Abbiamo risposto loro che questo Governo, il cuimassimo esponente, Romano Prodi aveva promesso davanti al popolo di Valona eal mondo intero di recuperare immediatamente la nave, doveva essere teoricamenteun Governo diverso da quelli precedenti. Ci sbagliavamo.Rimane quindi solo l operato della Magistratura, che ci sembra molto lenta e pocoattenta a noi. Inoltre, l inchiesta, è fortemente inquinata da una serie di avvenimenti:

l interrogatorio della polizia nei nostri confronti svoltosi il 29 marzo è duratonon piu di 10 minuti con l assenza in quasi tutti i casi dell interprete, subendo lepressioni dei poliziotti che tendevano a scrivere cose diverse da quelle che noi


raccontavamo. Addirittura, alcuni di noi a causa della lingua non hanno potuto direnulla. E ricordiamo soprattutto l invito da parte della polizia ad andare via daBrindisi, a casa di parenti ed amici. Venti di noi raccolsero l invito, ma in 14decidemmo di rimanere per seguire gli avvenimenti, nonostante avessimo parentiin Italia.

Assenza nell inchiesta dei nostri periti, nonostante li avessimo nominati 3 giornidopo della tragedia e di aver richiesto la loro presenza all ambasciatore albanese,in occasione di un incontro tenutosi nella ex caserma Caraffa di Brindisi il 2 aprile.Sono numerose le sollecitazioni che abbiamo realizzato in questi mesi, di tutto ciòsono a conoscenza numerose istituzioni albanesi ed italiane.

È stato impossibile ai parenti delle vittime di raggiungere Brindisi, per nominarei propri avvocati di fiducia, e dare un contributo alla inchiesta.

Il giudice Leonardo de Castris afferma che all inchiesta non è inclusa nessunadocumentazione foto e video della collisione. Dove sono andate a finire le foto e leriprese realizzate dalla nave e dall elicottero che ci ha sempre sovrastato?

Loro avanzano la possibilità che noi abbiamo zigzagato andandogli sopra; dovesono i tracciati radar, le riprese con i satelliti, le riprese con gli aerei spia e qualchealtra cosa ancora?I nostri dubbi sono legittimi? O forse perchè siamo albanesi dobbiamo stare zitti edaccettare per buono quello che ci viene fatto?Solo un esempio: se il robot sceso giu per ispezionare la nave ha commesso qualcheerrore e liberato alcuni corpi, noi non lo sapremo mai, perchè i nostri periti nonc erano.È importante fare chiarezza intorno a questa vicenda per tutti quanti. Questa tragediasi deve trasformare in una battaglia di civiltà.

Noi naufraghi affermiamo che i corpi dei nostri cari vanno recuperati, che nondevono accadere piu fatti come questi, che l immigrazione è sì un problema, manon lo si risolve affondando navi ed uccidendo centinaia di donne e bambini.Il nostro invito è quello di sostenere questa battaglia giusta, la nave e i corpi deinostri cari vanno recuperati.

Brindisi 16.6.1997

Sandri Lavdosh, 21 anni, è uno dei piu giovani naufraghi scampati alla tragedianel Canale di Otranto. Sua moglie, 18 anni, e il figlioletto di appena tre mesi, sonoscomparsi in acqua. Erano in coperta e non sono riusciti a mettersi in salvo.Sandri è tornato a Valona dall Italia da qualche giono. Deve recarsi a Tirana pressol ambasciata italiana per chiedere i motivi per cui non sono stati concessi i visti aidue periti, Ljliana Galaj e Skander Dule, nominati dai familiari delle vittime. Sandriaccetta di raccontare la vicenda che lo ha colpito profondamente negli affetti piucari.

Avevo sentito che quel giorno sarebbe partita una nave per l Italia. Il telegiornale


di Rai 3 aveva detto che non ci sarebbe stato nessun blocco navale contro gli albanesi.A Valona si imbarcarono 130 persone tra cui 40 bambini. La nave era in buonecondizioni e io non ho pagato niente. Appena siamo usciti a largo dell isola diSazan abbiamo visto una nave militare, lo Zeffiro . Non eravamo ancora uscitidalle acque territoriali albanesi. Ci ha seguito per 2-3 ore tagliandoci la rotta ecostringerci a tornare indietro. Ci hanno intimato di tornare indietro. Noi gli abbiamorisposto che eravamo profughi perchè nel nostro paese c era la guerra. Abbiamofatto vedere i nostri bambini, il più piccolo aveva appena 30 giorni e poi c era miofiglio che aveva tre mesi. Pensavamo che ci avrebbero scortati sino alla costapugliese, invece, mentre ero a coperta, sono stato avvertito dai miei amici che allenostre spalle si era inserita un altra fregata, la Sibilla . Non sapevamo il puntoesatto in cui ci trovavamo. La nave militare ci ha girato intorno, ci ha tagliato lastrada, e poi è venuta dietro per colpirci. Ho visto bene quel momento. Il primocolpo ce l ha dato dietro a poppa. La nave, molto più piccola, ha subito unospostamento verso destra: poi è stata colpita una seconda volta sul fianco. La navesi è immediatamanete ribaltata sul fianco opposto ed è affondata in appena 5 minuti.Alcuni siamo riusciti a gettarsi dall imbarcazione e abbiamo nuotato per una trentinadi minuti senza che nessuno ci soccorresse. Se lo avessero fatto almeno unaquarantina di persone scomparse nel canale di Otranto potevano essere salvate.Sulla Sibilla non c erano militari all esterno, ho visto solo due marinai che hannosganciato una scialuppa e un altro che piu in alto legava una cima della nave .

Continua il racconto di Sandri Lavdosh: Sulla Sibilla abbiamo udito ilComandante che ci diceva che eravamo tutti in arresto su ordine della polizia italiana.Abbiamo risposto che erano dei criminali e che avevano ucciso i nostri familiari.Lui ha preso un nostro amico e lo ha colpito con un pugno, gridandogli di starezitto. I militari non ci hanno rivolto la parola. L unico gesto è stato quello di cambiarcii vestiti, ma certo non posso definirla solidarietà. La nostra non era certo un azionedi guerra. Avevamo fissato bene in vista tre bandiere bianche, dei lunghi lenzuoli.Nessuno di noi aveva armi . Sandri denuncia di avere subito altre intimidazionidopo essere sbarcato a Brindisi. Siamo stati spintonati sulla banchina e la poliziaci ha infilato nelle auto. Nella caserma Caraffa ci hanno proibito per i primi duegiorni qualsiasi rapporto con l esterno. Ci hanno detto che avremmo potutocomunicare con i nostri familiari in Albania solo in lingua italiana. Così cicontrollavano le telefonate. Siamo stati sentiti da persone in borghese che ci hannofatto firmare un verbale. Possono aver scritto quello che hanno voluto in quei verbali,erano in lingua italiana e non ci hanno fatto la traduzione in albanese. Infine cihanno lasciato liberi di andare dove volevamo, di raggiungere i nostri parenti inItalia, per distenderci , dicevano. Chi è rimasto in caserma poteva uscire a partiredalle ore 8, mentre doveva fare ritorno entro le 22, firmando un foglio all entrata eall uscita. Firmiamo anche quando ci rechiamo a prendere i pasti. Non ci dannoneanche le schede telefoniche per metterci in contatto con le nostre famiglie.Nemmeno un pacchetto di sigarette... .

Sandri è profondamente amareggiato per l assenza di solidarietà da parte degli


italiani. I naufraghi hanno effettuato un lungo sciopero della fame ma nessunaautorità istituzionale, nessun partito, nessuna associazione di volontariato ha chiestod incontrarli. Al loro fianco solo i militanti della Rete Antirazzista di Brindisi. Èvenuto solo il Prefetto. Un mio amico, Sali Begodara, gli ha detto che eravamopronti a morire se non ci avessero restituito i corpi dei nostri cari. Lui gli ha rispostoche gli avrebbe portato un mazzo di fiori... .

Non vogliamo niente dall Italia, viviamo per inerzia, solo per portare i nostricari in Albania aggiunge Sandri. L unica cosa importante è che si recuperi ilrelitto al più presto, non c è motivo di rinviare il recupero ad agosto. Parlavano diuna commissione d inchiesta italo-albanese, ma perchè il signor Foresti non haconcesso i visti ai due nostri periti? Non si può fare nulla senza la loro presenza. Gliitaliani hanno lavorato sei giorni per raccogliere informazioni in profondità, sannobenissimo in quali punti è stata colpita la nostra imbarcazione. Gli avvocati chehanno visto i filmati, ci hanno detto che conformano le nostre testimonianze. Laverità è nascosta sotto il mare. Basta andarla a trovare... .

Tensione e anarchia vano bene alla Serbia di MilosevicBerisha vuole un governo tecnico tutto suoIntervista con sig. Petrit Kalakulla, capo del PDD

Lasciato fuori della tavola dei partiti, il capo del PDD Kalakulla, non esita afatturare a Berisha la distruzione del paese.Mentre la tavola dei partiti la vedecome una trampolino che servira al Presidente, per rigenerare le forze, e perorganizare le bande armate pronte per ripetere il 26 magio scorso. Il fallimento deldibattito per la legge elettorale, il lider del partito di destra la vede come un tentativoper far cadere il governo di Fino, per creare dopo un governo tecnico, governo cheal ultimo momento dara a lui la posibilita di amministrare e in seguito di manipolarele elezioni.Non siete partecipante della tavola dei partiti. Secondo voi, che ha obbligato Berishadi metersi in un tavolo coi partiti.

Questa tavola sin dal inizio è partita male, perche effetivamente i partiti partecipanti,senca discutere i loro intenzioni, hanno dato una mano a Berisha, che era sul orlodel abbiso. Questa tavola dei partiti dove partecipa un partito come il PD,responsabile di tanti crimini, cominciando con il rapimento delle richeze nazionali,la liberta del popolo, disttruzione dello stato e l organisazione delle bande armate,non fa nient altro che nasconde il crimine. Il governo di rinconciliacione volutochiamarsi cosi, con la forte insistenza di Berisha, nega il dirito morale e leggale deipartiti, per chiamare in causa i lider del PD, e i suoi alti funzionari, i quali dovranospiegare che hanno fato in questi 5 anni.


Tavola dei partiti con il Primo ministro riguarda la legge eletorale e falito.Pensateche questo fato portera alla destabilizacione del paese.

Questo io l avevo previsto, perche un lavoro cominciato male è ovvio che anche irizultati li avra tali. PD ha fatto con Fino un senduic, che da una parte vienne morsoda Berisha e le sue bande armate, e da l altra parte dal suo parlamento di pupazzi.Berisha e PD non vogliono le elezioni non solo a fine giugno, ma se è possibile mai, loro sono interessati per una situacione caotica. Questa situacione conviene ainostri vicini di nord, alla Serbia di Milosevic. PD chiede la legge del 96 nonperche è sicura di vincere, ma perche insistendo crea la crisi, alontana le elezioni, edal altra parte, crea le possiblita di manipolare con le bande, cosi è stato espresoanche uno dei suoi deputati, Pellumb Malaj.

Fino allo stesso tempo con il proggeto legge chiedera al parlamento anche il votodi fiducia. Quali potrebero essere le conseguenze di una possibile caduta delgoverno.

Se il governo cade, ed e molto propabile se l Europa e USA non fanno pressionesul Berisha,per obliggarlo ad acietare la proposta dei 9 partiti, che nello stesso tempoè dacordo anche l Europa,allora è molto probabile il rischio di un conflito aperto,cheporterebbe il paese in una situazione gravve e con delle conseguence inprevedibili.

ECCO I PUNTI DELLA RICHIESTA DEL GOVERNO FINO A VRANITZKY

1) La piena garanzia nella realizzazione e nella correzione delle liste elettorali.2) La garanzia del possesso da parte degli elettori del certificato elettorale e nellepreparazioni all estero di tutti i materiali collegati alle elezioni.3) Garanzie per la definizione dei seggi elettorali e nella costruzione dei collegielettorali secondo le norme internazionali.4) Riesaminare l orario della chiusura dei seggi sulla base delle condizioni concretedel paese (attualmente l orario di chiusura è stato fissato per le ore 21 ndr)5) L applicazione di tutte le misure amministrative da parte delle autorità albanesi,dopo essere state esaminate e confrontate con tutti gli esperti della comunitàinternazionale.6) Garanzie della presenza delle Forze multinazionali nei pressi dei seggi elettorali.

Strana AlbaniaA cura di Rosella Simone, dell Osservatorio sul processo democratico in Albania

Strana Albania. È come se in questa terra afosa e un pò triste si parlassero due lingue


disperatamente incomunicanti. Quella del giorno, quando la gente, con coraggio, cercadi vivere una quotidianita sospesa tra catastrofe e speranze e quella della notte, quandociascuno si chiude nella propria casa e ascolta gli spari che corrono per le strade buiee deserte e che si stanno intensificando notte dopo notte. Ma ancor più desolante è lacomunicazione tra i poteri e il popolo, e voglio usare questa parola desueta perché lagente è senza anima e senza corpo, è massa informe priva di sentimenti; il popolo

invece spera e dispera, ride e piange, a volte si innamora. E non parlo dei partitilocali, democratici o socialisti, nuove alleanze democratiche o destre più o menostoriche, ma dei poteri venuti dal prospero Occidente ad aiutare questo paese balcanicoche è povero ma ha sognato di diventare ricco sposando il sogno della democraziaoccidentale. Quando martedi 10 il signor Massimo Brutti, sottosegretario alla difesaitaliano, ha tenuto la sua conferenza stampa all Hotel Tirana, ha detto che la situazioneinterna in Albania è tesa, c è una vera e propria strategia della tensione , ha affermatouna verita oggettiva, sotto gli occhi di tutti quelli che vogliono vedere. Ma il generalecomandante Luciano Forlani, in un intervista rilasciata solo il giorno dopo, haminimizzato: Attentati? Una certa tensione, ma non si può parlare di attentati veri epropri . E ha continuato: Noi non abbiamo alcun sintomo di possibili recrudescenzecon l avvicinarsi alla data delle elezioni . E certo è difficile accorgersi di quello chesuccede in città da Sauk, la località dove è installato il quartier generale. Ma i cittadinidi Tirana hanno paura, paura di restare e paura di andarsene. Di restare perché inmolte case di persone vicine all opposizione i telefoni stranamente hanno smesso difunzionare, perché corrono voci di bombe messe o da mettere in un cassonettodell immondizia o sotto un ponte di periferia, a caso. Di andarsene, perché le stradesono insicure, perché i pullman e le macchine sono derubate e i passeggeri uccisi. MaBrutti ha detto: Solo le forze albanesi possono impedire il deterioramento ulterioredella situazione, con il rafforzamento del patto democratico e le elezioni libere . Eallora forse le elezioni ci saranno, magari non proprio il 29 di giugno, magari duesettimane più in là, come si dice abbia suggerito lo statunitense Istituto democraticonazionale. Ci saranno, anche se le liste elettorali non sono ancora pronte, visto che laCommissione preposta a decidere sulla idoneità dei nuovi candidati (dovrebbe stabilireche non siano stati, negli esecrati anni di Enver Hoxha, spie del regime) non hannodeciso nulla, anche se le sedi dove dovrebbero essere messe le urne non sono statescelte. Ci saranno perché lo vogliono i paesi occidentali , diceva sconsolato GaqoApostoli, segretario generale del partito socialdemocratico e membro del parlamento.Ci saranno perché anche Apostoli, come tutto il popolo, le vuole, come un traguardodopo il quale finalmente vivere in pace. O almeno vivere. Ma come credere allapossibilità di un rafforzamento del patto democratico sul quale calcava l accento ilsottosegretario Brutti, quando sino ad oggi il partito democratico del presidente Berishanon ha mai rispettato gli accordi, quando sotto un velo (quante volte stracciato!) diapparente legalità si muovono bande armate di provocatori con lo scopo evidente didissuadere il popolo, o almeno quella parte di popolo ancora incerto, ad andare avotare? Ma già, il signor Brutti ha parlato di quadro di sicurezza garantito dallaForza multinazionale di protezione . Che qui chiamano, non si capisce se per ironia o


per difetto di traduzione, la multinazionale. Ma oltre l attitudine ai giochi di parole glialbanesi vorrebbero anche poter credere che il vantato quadro di protezione esista perdavvero. E lo chiedono, forzando con il desiderio la risoluzione 1101 dell Onu ecercando di tirare questa coperta, troppo stretta per le loro esigenze, affinché tuttiquesti uomini in divisa e blindati che girano per l Albania, emblemi di paesi più ricchie più prosperi, servano a dare anche a loro se non la ricchezza almeno meno povertà,se non la prosperità almeno elezioni giuste. E non, per la terza volta, e questa voltaben più tragica, la truffa elettorale. Tragica, perché se le elezioni non saranno giuste èfin troppo facile prevedere, in questo paese armato sino ai denti, un bagno di sangue.Ma il generale comandante Forlani risponde: Per quanto riguarda l organizzazionedelle elezioni e il controllo dello svolgimento delle stesse il 29 giugno, si tratta diun attività di competenza dell Osce e dell Odihr, cioè di quelle organizzazioniinternazionali che hanno il compito precipuo di svolgere quelle attività. Per quantoriguarda la presenza della forza multinazionale in Albania per questo evento delleelezioni, il nostro compito è quello di dare la cornice di sicurezza generale o, in casiparticolari, una sicurezza più diretta al personale dell Osce. Cioè non è assolutamentein connessione con l organizzazione tecnica, lo sviluppo e il relativo controllo delleoperazioni elettorali, sulle quali questioni la Forza multinazionale non è tenuta adintervenire . Ma allora cosa significa quadro di sicurezza? Sicurezza fisica, sicurezzaper quanto riguarda la tutela del personale dell Osce. La sorveglianza ai seggi, adesempio, non pertiene alle Fmp . E la sicurezza delle persone che vorrebbero andarea votare? Spetta alla polizia albanese. Le elezioni sono un fatto interno di uno statosovrano che organizza lo sviluppo di un attività democratica, le elezioni appunto. Noigarantiamo solo la sicurezza del personale Osce o di organizzazioni internazionaliriconosciute che prendono parte alle elezioni su mandato delle Nazioni unite . Eneanche vi occuperete di proteggere la consegna delle schede ai seggi? Per adessoquesto compito non ci è stato assegnato. È un attività ancora in fase di organizzazioneda parte di un certo numero di team arrivati da due settimane e che stanno già facendomonitoraggio in determinate città e aree. A questi team noi abbiamo garantito il serviziodi scorta . E cosa fanno? Non sappiamo e non ci compete. Noi agiamo nell ambitodel mandato che ci è stato affidato con la risoluzione 1101 . E il popolo d Albanianon capisce, come me d altronde, cosa sia questo quadro di sicurezza, questo ambientesicuro tanto vantato. Sicuro per chi? Perché le elezioni siano veramente libere e giuste?O perché appaiano giuste ai membri dell Osce, alla stampa internazionale e ai governid Occidente? E il popolo di Albania, se proprio ci tiene a votare, si faccia almeno unpò ammazzare.


ACCORDO POLITICO - STORICO DELLE FORZE SOCIALDEMOCRATICHE

COALIZIONE PRE E POST ELETTORALE TRA IL PS E IL PSDCOALIZIONE PRE ELETTORALE TRA IL PS IL PBDNJ

Essendo coscienti che la collaborazione tra i partiti politici di opposizione al regimetotalitario di Berisha è diventata una necessità per far fronte alla campagna elettoraleed in seguito alle raccomandazioni dell Internazionale Socialista il PS ed il PSDhanno sottoscritto questo accordo:

1. Di andare assieme alle elezioni del 29 giugno proponendo candidaticomuni nella metà dei collegi ;

2. Di collaborare durante l intera campagna elettorale in tutte lecircoscrizioni con la propaganda, le attività e gli appelli unici per votare perun Albania normale;

3. Di proclamare un alternativa unica per il prossimo governo, essendopronti ad una collaborazione piu estesa con le altre forze politiche moderate delCentro Destra o di Destra distaccate dal PD;

4. Di offrire un contratto politico comune dei partiti per la soluzione deiproblemi e le grandi riforme che si dovranno fare subito dopo le elezioni: laprogettazione della riforma Costituzionale e la sua approvazione; l istallazione delleistituzioni democratiche; la creazione di un sistema giudiziario apolitico; lariorganizzazione e la depolitizzazione dello SHIK e delle forze dell ordine, dellatelevisione e la creazione di un disegno legge adatto ai media privati e pubblici;trovare le soluzioni per il problema economico creato dalle finanziarie e dalleimprese piramidali; preparare le condizioni per il disarmo della popolazione, ilridimensionamento del crimine e del banbitismo, e sollecitare il processodell integrazione dell Albania nelle strutture Euroatlantiche e trovare una soluzionedella questione albanese in questo ambito.

PSD : Skender GjinushiPS : Fatos NanoTirane 4/06/97

Gazeta Shqiptare 26-6-1997 pag. 2titolo: Patto di Roma? un brutto affareautore: r.xh

TIRANA- L accordo di Roma è un affare tra PD e PS . Sabri Godo esprime il suodisappunto nei confronti del patto sociale sottoscritto due giorni fa. Secondo il suoparere la collaborazione tra i due grandi partiti è pericolosa.

Mancano tre giorni alle elezioni. Come definisce l attuale situazione politica?


A mio avviso c è una forte mancanza di responsabilità da parte delle forze politiche,che non stanno creando le condizioni per un giusto svolgimento delle elezioni. Lasituazione attuale non promette nulla di buono.Si tratta di un gioco tra due grandi partiti o di un normale schema della politicaalbanese?Comunque sia si tratta di una brutta manovra. Se poi è un gioco, è ancora peggio, edè più difficile giustificarlo, visto che il paese è stanco e non ha la possibilità di fareacrobazie politiche.

Due giorni fa si è abbassata la tensione politica per sottoscrivere questo patto.Non è così?

Questo accordo è stato una sorta di affare tra PD e PS che ha avuto inizio con laquestione del proporzionale. Nano è arrivato a proporre una spartizione al 50 %,ma io ne ho suggerita una 60% e 40%. Ogni altra soluzione significa un parlamentocon due partiti principali e di nuovo una crisi politica in Albania.

Lei considera l accordo come un affare di carattere politico tra PS e PD o come unammortizzatore per la politica albanese?

Non so quanto Nano e Berisha considerino utile questo accordo. Io credo che sarebbemeglio chiedere l opinione degli albanesi del Sud e del Nord. Questo patto è piùche altro propaganda e non vanno presi sul serio i commenti di Berisha e ciò chedice Nano, cioè che quello di Roma è un grande avvenimento.

Lei dice che è un patto senza alcun valore, ma sembra che la torta elettorale siastata divisa tra due grandi.

Non si tratta di una torta ma delle sorti del futuro parlamento, e se questoparlamento sarà bipartitico allora realmente non ci sarà una risoluzione politica peril paese. In questo modo continuerà la lotta per il potere ed proprio questo che ilpopolo albanese non è più in grado di sostenere.

Koha Jone, 14/06/97artikulli I partiti salvano le testeautore: A.BAÇI

Tirana - i partiti salvano le teste . Tutti i leader politici sono risultati puri . Ierisera i sette della Commissione Mezini hanno finalmente dato il verdetto definitivosu tutte le candidature proposte dai partiti politici, tranne quella di Gramoz Rucidel Partito socialista il cui dossier, a quanto pare, è stato dimenticato in qualchecassetto da Mezini o dai suoi collaboratori. Complessivamente le candidature


bocciate arrivano a 31 e appartengono a :

Pad 11 candidatiPll 7Pbdnj 4Ps 3Psd 3Pdk 2Pd 1

Invece sono risultati completamente puri il Pdd, il Pr e il Pbk. Il partito più colpitoè stato quello di Alleanza democratica con 11 candidati considerati collaboratoridell ex Sigurimi .

Testata: Koha Jone, 21.06.97, pag.2Titolo: I dieci partiti non arrivano ad un accordo sulla chiusura

dei seggiAutore: B.P.

L orario di chiusura dei seggi elettorali per le elezioni del 29 giugno sará decisodal presidente della Corte costituzionale, Rrustem Gjata. Cosí hanno deciso irappresentanti dei dieci partiti in una riunione convocata da Godo del partitorepubblicano per sottoscrivere un patto politico in vista delle elezioni. Irappresentanti del Pd hanno accettato che la questione relativa alla chiusura deiseggi sia ridiscussa....

Non abbiamo fiducia in questa Corte dice Majko del Ps . Una dichiarazione chevuole sottolineare l ostinazione dei leader del Pd di non recedere dalla chiusuradelle ore 21 e la subordinazione della Corte durante l ultimo periodo dal Pd.

Indipendent, 25.06.97, pag. 2Titolo: Gli uomini del presidente Berisha tentano di controllare

la capitale.DUELLO TRA GUARDIA E POLIZIA.

Autore: Z.A.

Un duello silenzioso è cominciato tra il reparto del presidente e la polizia, permettere sotto controllo Tirana. Gli attacchi vengono effettuati in seguito alle azioniche intendono intimidire il personale della polizia. Qualcuno cerca di avere manolibera sulla capitale. Dai dati provvisori che abbiamo potuto raccogliere, le personeche hanno compiuto quest attacco potrebbero aver fatto parte dell ex contingentedei crimini, che si sono potuti infiltrare negli organi speciali del Ministero degliinterni questa è l informazione data all Indipendent da un ufficiale dello Shir del


Ministero dell interno, il quale fa riferimento alle minacce subite dai poliziottidell ordine pubblico. Sebbene non autorizzati alcuni uomini della guardiapresidenziale hanno organizzato posti di blocco, facendo così un doppiaggio dellecompetenze della polizia dell ordine continua l uomo dello Shir. Questo è duratosolo due settimane perché la reazione della direzione della polizia di Tirana è stataimmediata. In seguito sono state diffuse delle informazioni false circa un possibileattacco ai commissariati, con l unico scopo di destabilizzare questi commissariatiin modo che avessero luogo le diserzioni e di creare le condizioni per infiltrarenella polizia uomini fidati del nord. Gli uomini della guardia che circolano di solitocon macchine senza targa, hanno minacciato verbalmente i poliziotti in servizio.Questi non sono soldati, ma mercenari. Nel mirino dei guardisti ci sono statianche i poliziotti del Brisku , reparto specializzato che dipende sia dal Ministerodegli interni che dalla direzione della polizia di Tirana. L inimicizia dei guardistinei nostri confronti è iniziata subito dopo un incidente sulle colline del lago, dovenoi stavamo adempiendo servizi per conto della polizia dell ordine. Noi li abbiamodisarmati e consegnati alla polizia alcuni di loro che circolavano su un auto senzatarga. Abbiamo saputo dopo che erano guardisti, dopo di che noi siamo statiminacciati di morte dice un membro del reparto speciale. Loro sono terroristi èquesta la definizione fatta dal Ministero degli interni alle persone che hannocompiuto questi attacchi ai poliziotti. Quello che colpisce è il termine impiegatodal Ministero degli interni. Pure l ufficiale dello Shir non crede che gli attacchi

Zeri i Popullit 25-06-1997

Messaggio delle migliaia di manifestanti ai comizi dei socialisti nelle città di Elbasan,Gramsh, Cerrik e Belsh.Berisha consegna il potere in modo pacifico!.Fatos Nano: Oramai Berisha non può uccidere il sorriso a nessuno. Perchédefinitivamente ha perso ogni potere davanti a questo popolo che non lo vuolevedere più. Berisha consegna il potere in modo pacifico all opposizione.

Pagina 2

Berisha minaccia il futuro dell AlbaniaDichiarazione del Comitato Direttivo del PS.

Berisha progetta un nuovo versamento di sangue.Tali dichiarazioni possono fare solo i criminali.Berisha non è ancora sazio, non gli basta il sangue di 1600 albanesi uccisi e di10 000 feriti.

Pagina 3


Comizi elettorali del PS nelle città di Elbasan, Gramsh Cerrik e Belsh.La storia condannerà gravemente Sali BerishaIl discorso del capo del PS Nano, al comizio di Elbasan.

Pagina 4

La Presidenza della Repubblica calpesta costituzionalmente il Governo FinoBerisha blocca con un decreto la trasparenza.Il governo Fino, si è espresso ieri, deciso a rispettare la costituzione e a realizzarela trasparenza.

Il decreto di Berisha contro il FMIFMI chiede che sia abrogato il secondo paragrafo del Articolo 7.

Gli albanesi aspetteranno la risposta dopo il 29 giugnoSali (Berisha) sei un ladro, i nostri soldi dove li hai messi!

Il ministro della giustizia Nella denuncia il decreto del Presidente Berisha.Berisha sei contro la costituzione.

Pagina 5

Conversazione con il sign. Pisher Consigliere e rappresentante dell OSCE perl osservazione delle elezioni a Vlora.Vlora chiede una soluzione per ripristinare la pace.

A DevollIl 30 giugno sarà ripristinata la ragione!Maqo Lakrori continua gli incontri con i suoi elettori.

Calunnie che mirano a rovinare l immagine dell esercitoReazione del Ministero della Difesa alle affermazioni del Giornale Albania

Pagina 6

Prima di andare a votareVi ricordiamo che

Dichiarazione del PSAzioni del sig. Pone che infrangono le leggi.Sig. Pone (Funzionario al Segretariato dell Amministrazione Locale)

Alla Commissione Centrale Elettorale


Gravi infrazioni che mirano alle manipolazioni9-10 % dei seggi in case e locali privati, i seggi elettorali vengono distribuiti neivari distretti senza prendere in considerazione il parere della Commissione CentraleElettorale.

FierRaffiche di mitra sulla macchina del PS nella zona dove si è candidato BelulÇelo.

Berisha insiste per le ore 21 di seraI tecnici pensano che la questione dell orario non costituisce azione costituzionaleo anticostituzionale.

Pagina 7

Un altro confronto di Berisha con il Governo Fino, FMI e la Banca MondialeBerisha devi accettare la formula del FMI e della Banca Mondiale perché è avantaggio dell Albania.

Si cercano strade per portare l Albania fuori dalla crisi economico finanziariaDonatori internazionali attendono la stabilizzazione.Ci sono possibilità finanziarie per aiutare l Albania ma mancano i progetti rispettiviper la loro applicazione. Vehbi Velia, in conferenza stampa dopo il ritorno da Wash-ington.

Senza ripulire le ditte piramidali nessun aiuto all AlbaniaLe finanziarie piramidali di fronte e fuori del Paese.

Prof Lek Gjiknuri candidato del PS a Tirana.Da sempre opponente dell ecologia politica.

Intervista a Pavli Zeri Segretario di Stato al Ministero degli Esteri, candidato dalPSD-PS alla zona 51 di Tirana.Noi costruiremo uno Stato per gli albanesi e non per i governanti.

Reazione della Commissione della MediaLa TVSH continua a infrangere la legge.

Albania 25-06-1997

Il dossier degli aiuti umanitari: Indagini sull ex ministro degli esteri italiano el ex Presidente del Consiglio albanese, Fatos Nano.


L Italia: Nano ha diretto il furto degli aiuti.I giudici chiameranno davanti a loro Gianni de Michelis, ma il colpo (se verràdato) potrà passare l Adriatico e giungere nell Albania sconvolta dalla violenza edagli inganni. In quel periodo, in Albania il Presidente del Consiglio era FatosNano

Nano: 300 000 USD per entrare a Shkodra

A Vlora: le bande dei terroristi terrorizzanoFaremo fuori tutti i democratici

Il profilo del Mega Speculatore SorosLa mafia dei diritti dell Uomo

Fallisce il tavolo rotondo del PRPS : Basta con Godo, gli abbiamo dedicato troppo tempo

Pagina 2

La situazione è difficile ma le elezioni sono indispensabili.La Lumiere: Il rapporto sarà oggettivo

Mi sono reso conto di quanto fosse grande la necessita dell Albania per avereistituzioni democratiche, ma mi sono reso conto di quanto fosse difficile questo inun Paese che aveva vissuto una feroce dittatura.

Vengono minacciati i membri del PD nella commissione elettorale.I Socialisti esercitano violenza alla Commissione Centrale ElettoraleI Socialisti continuano a creare un clima anormale.

Il candidato del PAD e del PSD si scontranoGjinushi mette fuori gioco Frrok Çupi.Quando i membri del PD alla Commissione Centrale Elettorale si sono messid accordo che Çupi metta la sua candidatura, allora nel campo di Sinistra si èverificata la spaccatura, perché in quella zona si candida anche Gjinushi.

Settimana difficile per la FMPAlba: sparerà quelli che impediscono gli osservatori.

Atene saluta il patto firmato a Roma dai partiti politici albanesi

PBD presenta i candidati a MatNdreu: La Sinistra incita la ribellione.


Il portavoce del Presidente Berisha risponde alla dichiarazione del GovernoMalaj risponderà dell occultamento della verità sulle finanziarie truffa.In quattro mesi di governo i socialisti non hanno fatto niente per portare alla lucela verità sulle finanziarie truffa, perché sanno bene che gli schemi sono stati costruitida dottori di scienze economiche come Malaj.

Il presidente Berisha incontra l elettorato di Pogradec, Maliq e DevollRipristineremo l ordine in 75 giorniIn 100 giorni supereremo tutte conseguenze della ribellione.

Il PD si riconferma a favore dei partiti piccoliIl PS deve sottostare ai nove partiti.Una nuova variante di compromesso: il PD offre la ponderazione dei voti dei partitipiccoli con un coefficiente accettabile da loro.

Pollo spiega l atteggiamento del PD nella situazione attuale.Il PS deve accettare le regole del giocoIl governo Fino non ce la fa a raccogliere le armi.

I criminali, la scorta di Nano, a Berat150 abitanti di Lushnja possono testimoniare che Azem Hajdari si è trattenuto conloro durante tutto il tempo

L assemblea Parlamentare decide:CE: 30 parlamentari ad osservare le elezioni in Albania.

Il coordinatore capo dell OSCE, Welch.Le elezioni, non perfette, ma normali

Domani arrivano gli osservatori.

Pagina 5

ONU accetta la propria debolezza riguardo le finanziarie truffa in AlbaniaONU: colpiremo i paradisi fiscali

ONU: 257 000 USD per il controllo e la legislazione sulla droga.L Albania prende l assistenza anti-droga.

La Germania regala 500 000 DM all Albania.

Gazeta Shqiptare 25-06-1997


Pagina 1

Al novembre del 1996, l allarme del ex - Governatore Luniku : I soldi stannofuggendo verso le banche degli altri Stati .

Dove sono i soldi delle ditte piramidali ? .I depositi delle banche, ecco quanto hanno succhiato fino al 96 le ditte piramidali.Il trasferimento dei soldi, Luniku : Ho il sospetto che i soldi si riciclano affinchési puliscano .

Solo un giorno dopo la sottoscrizione del decreto dal Presidente Berisha.Titolo :Per quanto riguarda le ditte piramidali, Fino non firma.Ritorna il ping - pong governo - presidenza.

La tragedia di OtrantoTitolo : I sopravvissuti contro Roma.Fallisce l incontro con il ministro Napolitano.

Pagina 2

Il PD e il PS : L accordo è OK . I partiti piccoli : È solo una farsa .Titolo : Il patto : I partiti fanno il bilancio.I democratici ottimisti : Ci voleva il patto . Shehu (capo del PD) : Non è unacoalizione . Selfo (capo del PBK) : È solo una farsa . La Sinistra : Che vengaapplicato .

Posti di blocco ad ogni passaggio. A Tirana non entrerà nessuno senza i documenti .Titolo : La polizia : Useremo le armi .Tirana circondata con blindati e carri armati.

In due giorni, otto poliziotti all ospedale. Uno è stato mandato ieri in Italia.Titolo : Pallottole alla polizia, ogni giorno ci sono delle vittime.Tre poliziotti sono stati feriti la notte del lunedì.

Il PAD scende anche a Korça.Titolo : Proteggeremmo i voti anche con le armi .

Kukes, i confronti elettorali.Titolo : 24 candidati mirano di entrare al Parlamento.

Pagina 3

Il Presidente Berisha a Korça : In 75 giorni rimetteremo l ordine pubblica .Titolo : Nano - Berisha : Guerra di accuse.


Il leader del PS : Berisha ha ideato il spargimento di sangue . Continua la tourdei due grandi della politica. Da Korça e da Elbasan, accuse reciproche di Nano eBerisha, i quali attaccano brutalmente l un l altro.

StrasburgoTitolo : Verremo con 30 occhi di osservatori .Le nuove emissioni della moneta.Titolo : Il Comitato per la Salvezza Pubblica di Valona : Fino attenzione aisoldi, si sta speculando .

Alla Commissione Centrale Elettorale arriva la risposta : Non posso ridurrel orario .Titolo : Berisha : Rivolgetevi alla Corte Costituzionale

Ieri la decisione della Corte di Cassazione.Titolo : Perikli Teta pulito : Viene destituita la commissione Mezini.

Pagina 4

A Tropoja, due gravi incidenti l uno dopo l altro, i contadini scambiano fuoco conla pattuglia jugoslava.Titolo : Pallottole al confine, cinque feriti.Gli jugoslavi fanno prigionieri i contrabbandieri del tabacco. Il contrabbandiereracconta : Sono certo che siamo stati spiati dai nostri rivali. La pattuglia deisoldati sapeva tutto . Sono iniziate le indagini dalla commissione comune albanese- jugoslava. Gli esperti sono andati nel luogo dell accaduto, però non ci sono ancorale conclusioni definitive.

Tirana, le tre vittime l avevano minacciato e gli avevano chiesto dei soldi.Titolo : L italiano assassino si nasconde all ambasciata.Ieri, Barbieri è stato interrogato dai giudici albanesi.

Kuçova, i bersaglieri in pericolo.Titolo : Pallottole sull ALBA : Attacca una banda.

Pagina 5

L ex Governatore aveva avvertito lo Stato di una possibile fuga e pulizia dei soldi,sin dal novembre del 96.Titolo : L allarme Luniku : I soldi se ne stanno andando dall Albania .Le banchemostrano i depositi delle compagnie e delle ditte piramidali. Otto fondazioni ecompagnie hanno depositato fino alla fine del `96 nelle banche del secondolivello, circa 41 miliardi di lek oppure 400 milioni di dollari. Luniku : AlcuneFondazioni hanno mandato dei soldi in diverse banche d Europa. Ho dei dati,


che questi soldi, sono stati depositati nelle banche greche .

Koha Jonë 25-06-1997

Pagina 1

Il presidente Berisha viola le leggi costituzionali. Decreta la legge della trasparenzacambiando i suoi articoli. Continua la reazione contro il patto di Roma.Le ditte piramidali : Berisha sta manipolando la legge.Oggi Vranicki, l ultima visita. Arrivano in aereo le schede elettorali. Çupi verso lasua zona elettorale, Teta pulito . Pollo : Se il PS vince, Berisha se ne va.

Titolo : Fermate la mano a quest uomo !

Pagina 2

Il PAD a Korça, si rendono noti i candidati.Titolo : Ceka : La lista di Roma l ha preparata Foresti.

L opposizione occupa il distretto di Elbasan.Titolo : Nano : Berisha non può uccidere il nostro sorriso .

I partiti condannano il patto di Roma.Titolo : È stato offeso il popolo albanese .

Un patto vergognoso, la religione non si mischi con la politica .

Circa 300 albanesi sono impegnati nell attività tecnica dell organizzazione.Titolo : L OSCE, il portafogli giornaliero albanese contiene 2550 dollari.

Titolo : Il PS e il PD, ritorno al gioco dei 40 deputati.

Dagli incontri elettorali di Nicolle Lesi a Lezha.Titolo : Verrò il 30 giugno per incontrarvi .

Pagina 3

Il presidente Berisha cambia e decreta il progetto contro le ditte piramidali.Titolo : Berisha, questa è una violazione costituzionale !Il progetto del governo viene corretto alla Presidenza.

Il PD vuole vincere più del 50%.Titolo : Pollo : Se il PS vince, Berisha se ne va .


Oggi il leader del PS alla tour del Nord.Titolo : Nano tocca la terra di Scutari.

Oggi arriva Vranicki, la sua ultima visita prima delle elezioni.Titolo : OSCE : Albanesi, fattela finita !

I Democratici insistono : Si voti di notte.Titolo : Il PD : L orario della votazione non può essere cambiato .

È cominciato l arrivo degli osservatori.Titolo : Gli angeli custodi scendono a Rinas.

La Commissione Centrale Elettorale rinuncia.Titolo : I partiti decidano da soli sull orario.

Pagina 4

Un comizio di protesta contro La Commissione Centrale Elettorale.Titolo : Valona : Berisha, tu e la Commissione Centrale elettorale, statesabotando le elezioni.5000 persone firmano la protesta, Çupi, candidato .

Titolo : Fra lo Stato e lo scarafaggio.Le parole di Frrok Çupi alla Corte Costituzionale, il 21 giugno 1997.

Titolo : La ribellione del Sud era dettata.

Titolo : I membri della commissione vengono militarizzati.Fier : alla commissione, armato di pistola.

Titolo : La mancanza della Costituzionale, la disgrazia degli albanesi.

Pagina 5

I Socialisti reagiscono alla minaccia del Presidente Berisha.Titolo : Berisha, questo generale del tempo ormai passato .Majko : Berisha, appella al fratricidio, ma nessuno gli dà ascolto .

Il 29 giugno, decisivo per l Albania.Titolo : anche Fino rifiuta Krans Montana.

Titolo : La Commissione Centrale Elettorale : Frrok Çupi verrà candidato .


Il PD prepara la contestazione delle elezioni al Sud.Titolo : Non possiamo entrare al Sud.

Il PAD, Perikli Teta, pulito .Titolo :La Cassazione annulla la decisione della Commissione Mezini.

Un aereo militare le trasporterà alle prime ore del mattino.Titolo : Arrivono a Rinas le schede della votazione. L OSCE e l ALBA si ritirano di nuovo dalla protezione del viaggio.

Pagina 6

Stato di all erta straordinario per la polizia della capitale.Titolo : Pallottole ai poliziotti dalla Guardia presidenziale ?

Terrore sui poliziotti, affinché non prottegano il voto del 29 giugno .

Pagina 7

Il sindaco di Tirana parla per Koha Jone .Titolo : Berisha, attenzione ai collaboratori !

Se perdessi, come prima cosa telefonerei al vincitore della mia zona e micongrattulerei con lui. Questo mi sembra un atto civile e espressione della tolleranzaindispensabile in questa lotta politica .

Pagina 8

L ex - carabiniere siciliano, lavorava al Italdruri al paese di Sanxhak.Titolo : Proiettili italiani : due uccisi e un ferito.Le truppe di ALBA assicurano il suo viaggio da Laç a Tirana.

Titolo : Protesta davanti al municipio di Valona.L assistenza sociale, l avrete dopo le elezioni .

Titolo : ALBA : Abbiamo fatto delle analisi in Romania .

Pagina 9

Parla il Ministro delle Finanze Malaj, dopo il decreto sulla trasparenza delle dittepiramidali firmato da Berisha.Titolo : Malaj : L ostacolo della trasparenza si chiama Berisha .


Pagina 11

Il diario segreto : Ecco come lavorava un Dirigente del Servizio Segreto Nazionalenei distretti.Titolo : La linea greca alle rivolte di Valona.Dall inseguimento dei preti greci fino alla sorveglianza dell ambasciatore, daglisforzi per cercare collaborazione fino ai movimenti delle navi greche alla costaalbanese.

Indipendente 25.06.1997

Pagina 1

Pallottole sul generale Agim Shehu.Titolo : Oggi Vranicki a Tirana.

Pagina 2

La gente di Presidente Berisha tenta a controllare la capitale.Titolo : Duello tra la Guardia Presidenziale e la polizia.

Titolo : Attentato a Agim Shehu (L ex - Ministro dell Ordine).

La polizia avverte che sparerà senza preavviso.Titolo : Il commissario Tusha : Pallottole ai terroristi .

La questione : L attacco contro l ospedale militare a Tirana.Titolo : Un pazzo guida la Guardia Presidenziale.

Pagina 3

Titolo : Berisha perde Krans Montana.

Viene scoperta la formula d oro dell orario delle elezioni. Le 22 :00 diventerannole 20 :00.Titolo : Fino deve cambiare l ora dell Albania.

Titolo : Berisha : L orario delle elezioni non è mia competenza .

Hysen Selfo racconta l avventura italiana. L accordo era già stato preparato.Titolo : La destra : L accordo dell Italia non è valido .


Pagina 4

Pogradec, Korca, Kolonja, il giro elettorale.Titolo : Nano bacia Servet Pellumbi.

Titolo : Nano : Berisha, non rubare più i voti .

Il PAD presenta a Korça i candidati per deputato.Titolo : Ceka : Politica con la bandiera nazionale .

Per il PD nelle zone del Sud, le elezioni sono in forse.Titolo : Viene violato l accordo di Roma.

Il segretario del PD è d accordo con la decisione del Presidente Berisha, nel casoche il PD perdesse le elezioni.Titolo : Pollo : Berisha darà le dimissioni .

Titolo : A Perikli Teta gli viene permesso di candidarsi.

Titolo : La Destra Unita : Berisha al potere, una catastrofe nazionale .

Pagina 6

Titolo : Se i soldi non verranno restituiti al 100%, saremo di nuovo in strada.Un intervista con il candidato per deputato del PSD a Vlora , Albert Shyti.

Intervista del Sig. Vili Minarolli, il Segretario delle Relazioni Pubbliche del PD.Titolo : Il partito deciderà la sorte di Berisha .

Vlora, i candidati si uniscono insieme in un aula.Titolo : Il PS : I soldi delle ditte piramidali verranno restituiti al 70% .

Titolo : Omonia, fa la campagna elettorale ad Atene.

Si stabiliscono a Korça 400 forze italiane. 150 truppe al servizio dell OSCE.Titolo : Alba : Aiuteremo i profughi .

Titolo : Alba aumenta al Sud.

Pagina 15

Titolo : L ONG, un macro progetto per le elezioni.


La Chiesa Cattolica esprime la sua opinione sulle elezioni.Titolo : Il 29 giugno la crisi deve finire .

Koha jonë, 01.07.97, pag.1Titolo d apertura: Il Ps stravince le elezioni del 29 giugno.

Berisha: Adesso sono all opposizione .Editoriale: UNA LEZIONE DI STORIA

Oggi l Albania ha voltato pagina. Il 29 giugno ha dato i risultati attesi. Dopo cinqueanni di dominio totale, il Pd non è più il padrone del paese e non è più tale neancheil suo leader assoluto Sali Berisha. In una giornata più calma di quanto ci si aspettasse,due milioni di elettori hanno votato in grande maggioranza per far cadere dal tronoquella classe politica che ha guidato col pugno di ferro gli anni della transizionealbanese.Il 29 giugno costituisce ormai il dramma del partito democratico e il trionfo deisocialisti. La lettura dei risultati elettorali mostra che il Ps ha raccolto la sua vittoriapiù clamorosa dal giorno in cui è conosciuto con questo nome, mentre il Pd hasubito la sconfitta più clamorosa da sette anni a questa parte. Fonti dei partiti politiciconfermano il dato clamoroso della vittoria dei socialisti al primo turno in più disessanta collegi, contro il risultato umiliante di sette collegi elettorali vinti dal Pd.Se si aggiunge anche la quota proporzionale, si può dire che il Ps e il suo alleato Psdvanno verso la formazione di una maggioranza assoluta nel futuro parlamento.Dall altra parte la terza area politica, rappresentata nel centro e a destra, ha delusole aspettative dei suoi seguaci non riuscendo a rompere il bipolarismo Ps-Pd. LaDestra unita, il Pad e il partito della minoranza greca, non sembrano in grado dicostituire un problema per la maggioranza del futuro parlamento, perché non sonoriusciti a sottrarre elettori neanche a un Pd in crisi totale. Così la mattina del 30giugno in Albania si è realizzato un quadro politico rovesciato e senza grandi sorpresedal punto di vista della comparsa sulla scena di nuove forze politiche.Sullo sfondo di un aspra lotta politica tra i partiti, il pretendente al trono reale,Leka Zogu, ha fatto una campagna elettorale tranquilla e capillare che sembra abbiadato dei frutti. Le notizie che giungono, attorno al referendum sulla forma di stato,sono contraddittorie. I legalisti pretendono di aver vinto; comunque, anche in casodi vittoria della repubblica, possono condiderare positiva la loro avventura. In pochimesi una persona venuta da mille chilometri è riuscita a convincere una partedell elettorato, soprattutto al nord, a votare per la monarchia. Ciò anche usandoillegittimamente le istituzioni dello stato repubblicano costruite da Berisha.Presentando la monarchia come forma superiore di governo rispetto alla repubblica,Leka Zogu è riuscito ad assicurarsi un certo numero di seguaci mentre le altre forzepolitiche non si occupavano di lui e della sua anacronistica battaglia.Ora tutti riconoscono, in generale, il risultato. L ha accettato anche Berisha,annunciando il passaggio del suo partito all opposizione. Il primo punto interrogativo


è ora la nuova alleanza di governo. L accordo politico Ps-Psd-Pad sembra essere labase di questa alleanza, che dovrà comunque definire i rapporti, il programma e lecondizioni di convivenza. In secondo luogo, adesso 3 milioni di albanesi voglionovedere come si risolverà l incognita Berisha. Un politico, ora vincitore, prima delleelezioni aveva detto che se Berisha fosse passato all opposizione ci sarebbe volutoqualche battaglione delle forze speciali per difenderlo dal popolo. Mentre ilpresidente è sul punto di allontanarsi, il suo futuro politico preoccupa il suo partito,ma anche il resto della classe politica. Comunque, dentro o fuori il Pd, Berisha èormai una figura consumata che il 29 giugno ha avuto la fine che meritava.

(... notizie da piazza Skanderbeg ...)

In mattinata si erano svolte due manifestazioni dei monarchici. La prima a Mamurras,nel centro-nord, vicino a Burrel del pretendente al trono Leka Zogu. A Mamurrasha vinto il partito democratico ed è passata la monarchia nel referendum sulla formadello stato abbinato alle politiche. La seconda manifestazione, piccola ma minacciosaper la presenza di uomini armati della guardia presidenziale di Berisha, si è svoltaal centro di Tirana, in piazza Skanderbeg. I monarchici hanno urlato slogan a favoredel re e contro il leader socialista Fatos Nano, accusato di avere manipolato i risultatidel referendum. Dopo il sopraggiungere di pattuglie della Fmp la tensione si èraffreddata e la manifestazione è stata sciolta.Un duro scontro istituzionale si era consumato nella notte. Sali Berisha, cheall indomani del voto aveva dichiarato di voler rispettare la volontà degli elettori,nella tarda serata di martedì ha ordinato alla guardia presidenziale e ai reparti specialidel ministero degli interni di presidiare il centro della capitale e le vie di accesso.L ordine è stato bloccato dal premier Bashkim Fino, che dichiarava: Non consentiròa Berisha di violare la Costituzione . Berisha ha anche tentato di sostituire il ministrodegli interni Belul Çelo, dato per fuggiasco, con un altro fedelissimo, Azem Hajdari,ma Fino ha bloccato anche questa manovra assicurando che Çelo sarebbe sul puntodi tornare e quindi non vi sarebbe alcuna fretta di sostituirlo.La schiacciante vittoria dei socialisti nelle elezioni di domenica scorsa e la sconfittadella monarchia non possono ancora essere proclamati ufficialmente. I dati giungonoinfatti con lentezza, nonostante il mediatore europeo Franz Vranitzky abbiasollecitato il premier Bashkim Fino a fare in modo che sia accelerata la consegnadei verbali delle 115 commissioni di zona alla commissione elettorale centrale.Ritardi si registrano nei territori più periferici dell Albania. Secondo fonti internealla commissione, la parte sud del paese, controllata dai comitati di salvezza, nonaccetterebbe di inviare urne, schede e verbali via terra, temendo per l integrità delmateriale. Un elicottero era stato chiesto da tempo al comando Fmp, che non l avevaconcesso, mentre uno dei due apparecchi a disposizione della commissione centralesarebbe in panne.


Ieri sono stati diffusi i dati parziali ufficiali riguardanti 72 circoscrizioni su 115. Inqueste la monarchia ha ottenuto il 36% dei consensi contro il 64% della repubblica.Nelle politiche il partito socialista è in testa con il 52%, cui vanno aggiunti i votidel Psd e del partito di Alleanza democratica, facenti parte della coalizione di sinistra,che sembra abbiano superato lo sbarramento del 2% e conquistato seggi nella quotaproporzionale. La segreteria del Ps ha annunciato che alla coalizione sarannoattribuiti, tra maggioritario e proporzionale, 93 seggi su un totale di 155. Secondo idati parziali, il partito democratico di Sali Berisha è per ora al 27%, con 7 seggi giàassegnati. In ballottaggio resterebbero appena una ventina di collegi, alcuni di essicontesi tra candidati dell area di sinistra.La polarizzazione del voto ha ampiamente penalizzato i partiti minori: lo stessopartito socialdemocratico non ha beneficiato dell alleanza con i socialisti. A Valonail segretario nazionale Skender Gjinushi, attestandosi sul 47% nel collegio 107,sarà costretto a confrontarsi domenica con il giornalista di Koha jonë Frok Çupi(31,8%), di alleanza democratica, che sarà sostenuto dal Comitato di salvezza. Peruna settimana il comitato sospenderà ogni altra attività per concentrarsi sullacampagna elettorale. Nel secondo collegio di Valona ancora in ballottaggio, il 104,il comitato si schiera a favore di Vladimir Fejziu, dirigente socialista, contro ilcompagno di partito Platon Arapi; entrambi si sono presentati come indipendenti .A Saranda uno dei due collegi è stato conquistato dal candidato del Pbdnj, cherappresenta la minoranza greco-albanese. A Elbasan invece, appena più a sud diTirana, i socialisti hanno annunciato il ritiro del proprio candidato che si oppone alpresidente nazionale del Pad Neritan Ceka.Nella capitale risultano assegnati alle sinistre 13 collegi, che salirebbero a 18 incaso di vittoria nel ballottaggio. Al Pd sarebbe stato assegnato un solo collegio diTirana.

Michele CitoniAntonio Mazzeo(Osservatorio sul processo democratico in Albania)


Epilog


VLORA, HIROSHIMA PA BOMBEN A

nga Rudina XhungaKoha Jonë 31 gusht 1997

Nga varret e reja tek mbledhja e armëve, nga misteret e Zanit tek vilat eshkatërruara të bllokut - qyteti që nuk do të mësohet me humbjen.

Eshtë naivitet të besosh se të mjaftojnë 7 orë për ta takuar, vizituar dhepërshkruar Vlorën. Sepse në Vlorë, (ndoshta ende ka njerëz që nuk e dinë), ka pasur7 muaj lufte të mirëfilltë.

Nëse dikur në Hiroshima u hodh një bombë, që dihej nga kush dhe pse,vlonjatët ende nuk e kuptojnë pse zgjodhën pikërisht Vlorën për të mbjellë vdekjendhe s dinë në do të ketë ndonjëherë njerëz që do të dalin para gjyqit për t u ndëshkuarsiç e meritojnë. Ekziston një kujtesë kolektive që s harron kurrë, në emër të së cilësnjë ditë do të ketë shumë për të thënë. Veç, deri atëherë qyteti duket se do falë eharrojë përkohësisht. Sepse njerëzit që përjetuan netët e tmerrshme në pritje tëSHIK-ut, të plumbit të rastësishëm, të trokitjes në mesnatë që kërkonte jetën oseparatë, njerëzit që jetuan në ankth dhe tmerr, duke u ngujuar në shtëpi, pa ditur derikurrë, ata që vranë pa u menduar, ata që humbën të afërmit, ata që ngelën të gjymtuar,ata që kanë trupat e të dashurve në det, ata që humbën djersën e punës së keqpaguarnëpër botë, e kanë megjithatë një zemër dhe një shpresë në emër të së cilës kërkojnëtë jetojnë.

Vlora dëshiron fuqishëm ta rinisë jetën, ku ia ndërprenë dhe kjo duket kursheh makinat që kanë rënduar trafikun, plazhin plot, kur sheh dyqanet që po hapenpërditë, kur sheh themelet e lokaleve buzë detit, kur sheh policinë në çdo rrugë.

Eshtë pikërisht një makinë policie dhe referenti i inspektoriatit të rendit Vlorëqë na shoqërojnë gjatë gjithë rrugëtimit tonë, duke dëshmuar kështu respekt përgazetën që i qëndroi pranë qytetit, në ditët e tij më të vështira.

BABICA, QYTETI I VDEKJES

Në 10 shkurt 1997 u vra në Vlorë Artur Rustemi. Në 10 gusht vdiq një fëmijëi porsalindur, Bebi Saçaj. Nga 10 shkurti në 10 gusht janë shuar 362 jetë. Rruga mëe zakontë për banorët e qytetit këta 7 muaj ka qenë ajo që të çonte në varreza.Andaj, nuk mund të mos e nisim reportazhin nga vdekja, që ndonëse tani duketsikur e ka braktisur qytetin, për ditë e muaj e ka zotëruar plotësisht. Nekrologjitë engjitura shkujdesshëm në muret e bankës, zëvendësonin njëra-tjetrën, ndërsa varretmbinin përditë, duke shtuar parcela të reja në varrezat e vjetra. Të vdekurit e parë uvendosën në parcelën përcaktuar dikur për të persekutuarit. Mandej varret u shtuan


aq shumë, sa zunë dhe rrugën dhe kur gjithë hapësira e mundshme u mbush, për tëardhurit e rinj u caktuan parcela të tjera. Në qytetin e të vdekurve tani ka rënëheshtja,aq sa të duket e pabesueshme se dikur çdo ditë ka pasur deri 10 funerale,kuje, lule dhe krisma. Vdekjet ndillnin njëra -tjetrën. Ndërsa varrosej dikush,ngaplumba të rastësishëm, apo hakmarrës vdiste dhe ndonjë tjetër. Punëtorët e varrezavetregojnë se atje kanë ndodhur çudira. Si psh, rasti i një gruaje që vinte të qante tëshoqin dhe merret peng nga dy djem, të cilët e detyrojnë të zhvendoset një varr mëtutje për të qarë shokun e tyre. Gruaja që s kishte dëgjuar kurrë për djalin para varrittë të cilit e lanë, nuk mund të bënte ndryshe, kur shikonte mbi kokë dy fytyra tëegërsuara dhe dy automatikë. Pasi e qau të vdekurin, djemtë siç duket ngelën tëkënaqur dhe e çuan me makinën e tyre në shtëpi, madje dhe e paguan. Ndërsa njëvarrmihës që mundohej t i bindte dy të rinj se sipërfaqja e çdo varri është 1.2 me2.4 dhe ai s mund ta zgjeronte dot këtë hapësirë, u qëllua shtazarisht, derisa u detyruatë vepronte siç kërkonin shokët e të vrarit.

Çdo varr i ri në qytetin e vdekjes e ka një histori të veçantë. Ajo ç kanë tëpërbashkët është se të gjithë janë njëlloj të bardhë, të bukur, të mbushur me lule, përmë tepër punuar kujdesshëm. Pranë e pranë gjen jo vetëm varre njerëzish të sënjëjtës familje, por dhe varret e atyre që kishin vrarë njëri tjetrin. Një 20 vjeçar vraunjë tjetër, shokët e të vrarit e dogjën atë të gjallë. Dy të vdekurit janë pranë megjithatë.Dy vëllezër i kanë gjithashtu pranë varret. I pari vdiq i madhi, tjetrin e vranë ndërsavajtonte mbi varrin e vëllait. Afër varrit të gruas, vrarë nga policia 6 muaj të shkuar,është varri i burrit, vdekur 2 ditë më parë në një aksident automobilistik. Familjarëtkishin sjellë vajzën e tyre 1-vjeçare e cila shikonte e çuditur fotografinë e mamitdhe të babit, pa kuptuar gjë. Varre fëmijësh vdekur aksidentalisht, grash te bukurasi Greta e vrarë pranë dyqanit, apo Eva e përdhunuar dhe braktisur pa jetë buzërruge, varre njëzet vjeçarësh vdekur për hakmarrje, varre pafund, epitafe rrënqethëse.20 milion lekë kushton varri ende i papërfunduar i tre vëllezërve vdekur në të njëjtënditë. Ç të duhen emrat?- të pyesin punëtorët e vdekjes, në fytyrat e të cilëve dukete gdhendur frika. Ata kanë qenë aq pranë vdekjes dhe e dinë mirë ç do të thotë tëgjesh arkivol për një kokë pa trup, apo për një trup lënë 3 ditë në Panaja, gjetur ingrënë nga krimbat. Ata e dinë se ç do të thotë të hapësh një varr duke pritur gjithëankth mos një plumb i rastësishëm e shndërron atë në varrin tënd. Ata i dinë tëgjitha, aq sa ju duket e çuditshme si kanë ende frymë të të flasin dhe të tregojnë përmakabritete dhe paradokse, nga ato që kanë ndodhur me shumicë në Vlorë. Ata nukduan të shkruhet se afër kriminelëve, janë varrosur dhe policët vrarë prej tyre, afërnjë vrasësi është varrosur dhe viktima pafaj. Mjaft - të thonë, - mos shkruani mëpër krime dhe kriminelë. Kanë vdekur tani, s dinë ç bëhet më këtu, ndërsa ne tëgjallët duam të harrojmë . Punëtorët e vdekjes janë gati të lumtur që këto ditë poshohin më pak makina funeralesh, madje fare pak dhe gëzohen shumë kur dëgjojnëpër vdekje nga perëndia, megjithëse nuk e kanë fort të qartë nga kanë ardhur atovdekjet e tjera. Në mos ka qenë perëndia, ç qe ai djall që mbolli aq varre?

BLUZAT E BARDHA QE LANE JETEN PENGNë këta 7 muaj vlonjatët mbijetuan gjithsesi. Në rast se ndër këta të mbijetuar


ka heronj, ata janë bluzat e bardha. Kur Vlora u kthye në një kasaphanë dhe moringjyrë gjaku dhe erë vdekjeje, 690 punonjësit e spitalit nuk e braktisën punën përasnjë çast, ndonëse në terrorin e kallashnikovëve. Spitali rrethohej përditë nga bandatë armatosura që merrnin peng mjekët. Ndërsa kirurgët shpëtonin një jetë, rivalët etij vinin e vrisnin në sallë të operacionit, kur ai ishte ende nën narkozë. Janërrahur,ofenduar, keqtrajtuar dhe kërcënuar mjekët e sanitarët, por askush prej tyrenuk u largua për asnjë çast, nuk u tremb nga morgu, ku kufomat duheshin kapërcyerpër të kaluar, as nga shtretërit e larë në gjak, as nga krismat në korridore, as ngatarraca e spitalit, ku qëllohej parreshtur. Drejtori i spitalit Servet Kojdheli kujtonnjë natë kur duhej të kthehej në punë vonë, shumë vonë dhe ndërsa në rrugë luftohej,ai ecte me një bluzë të bardhë në dorën e ngritur lart, derisa arriti në zyrë, e veshibluzën, piu një trinitrinë dhe u fut në morg për ekspertizën e zakontë mjeko-ligjore.Ai të tregon se kur në Vlorë nisi ora e parë e luftës, mblodhi personelin për t juthënë; Tani kemi punë. Kush do të iki unë e kuptoj, kush do të rrijë të fillojë nëçast. Atë ditë u krijua brigada e parë roje 24 orëshe me mjekë të të gjithë spe-cialiteteve, sanitare, infiermierë, që të lodhur, stresuar, trembur dhe të papaguar,ndërronin përditë njëri -tjetrin, për t i shërbyer jetës, në pritjen e ankthshme tëvdekjes së vet. Në një qytet të braktisur dhe nga zogjtë, ku vetëm vdekja ishte zot,ku vritej, plagosej, me dhe pa shkak, mjekët, infermierët, lanë peng jetën e tyre nëemër të jetës së Vlorës.

Tani spitali i Vlorës është i zhveshur nga shumëçka. Në sallën e operacioneveduken gjurmët e plumbave të kujt vinte dhe qëllonte gjatë punës. Dyshekë, shtretër,ilaçe, janë vjedhur. Aparate të rëndësishme janë shpuar nga plumbat dhe nukfunksionojnë më.

Xhamat gjithashtu s duken gjëkundi. Dhe nuk mund të ndodhte ndryshe,kur në dyert e këtij spitali kanë hyrë 345 të plagosur me armë zjarri dhe janë shtruarpër ditë të tëra deri në shërim. Janë mjekuar dhe dërguar në shtëpi 461 persona,kanë vdekur 13 njerëz dhe kanë ardhur të vdekur 315 të tjerë. Prej të plagosurve , 94janë dërguar në Greqi dhe 14 në Itali. Shumica nën kërcënimin se do të hidhejspitali në erë, nëse ata nuk dërgoheshin jashtë. Ndërkaq në spital sëfundi ka trokiturtestamenti i një anglezeje, që pasurinë e saj, prej 150 mijë dollarësh, ia dhuronspitalit. Derisa ato dhe fonde të tjera të vijnë, spitali i qytetit, do të jetë po ai. Mjekëtdo të lëvizin nëpër korridoret dhe dhomat që mbartin kujtime nga më makabret dheçdo gazetari që do vijë do i tregojnë të njëjtat histori, që mbyllen zakonisht: Asgjënuk mbaroi këtu. Do shihni ata që do lindin këto kohë nga nëna të sëmura ngatmerri. Tani nuk vijnë më në spital shumë të plagosur, apo të vrarë, por njerëz meinfarkte, ishemi zemre, apo cerebrale. Njerëzit, deri më sot të adoptuar me tmerrin,tanimë do të ndjejnë pasojat...

VLORA, APO HIROSHIMA?Si për shoqërim idesh gjatë takimit me Vlorën, të kujtohet filmi Hiroshima

mon amur . Dhe Vlora i ngjan qytetit rrafshuar nga bomba. Pallate të rrëzuara ngatritoli, dyqane të zhveshura nga grabitja, Banka e Kursimeve e djegur, Vefa e pla-çkitur. Karkasa makinash të djegura dhe lule në çdo rrugë në kujtim të një vdekjeje.


Ngado të hedhësh sytë ndesh vetëm shkatërrim, aq sa të duket se nuk ka ngelurasnjë kujtim nga kohët, kur në Vlorë takoje lumturinë gjatë një jave plazhi. Dikurvila më e bukur e Vlorës ishte ajo e Mehmet Shehut, që mandej u përdor nga Berisha.Tashmë ajo është një gërmadhë, së cilës i kanë marrë gjithçka, duke i lënë vetëmpërfytyrimin e asaj ç ka qenë dikur. Atje gjen disa 16 vjeçarë që e përdorin dikurpishinën si trampolinë për t u hedhur në det. Fëmijët të afrohen dhe kur i pyetç bëjnë , qeshin; Lahemi - të thonë.

-Keni qenë këtu kur u shkatërrua vila?-Jo, erdhëm kur i kishte ngelur vetëm skeleti.-Vini për të peshkuar?-Ku ka peshq në Vlorë! Ata kanë emigruar dhe në det mund të gjesh vetëm

kocka njerëzish...-Do ikni dhe ju në Itali?-Pse? Pastaj, ku ka qytet më të bukur se Vlora. Ne do e bëjmë nga e para, ja

kështu.... dhe njëri prej tyre ulet në pishinë, merr disa pllaka dhe bën sikur i ngjitbashkë.

-Hajde më nxirrni në fotografi - thotë ai, që ta shikojnë në Tiranë si do ebëjmë ne Vlorën. Ju vazhdoni të shkruani për Zanin që qenka në Itali dhe gënjeshtratë tjera nga ato që lexohen në kafene.

-Zani ishte dje tek moli dhe bënte plazh.-Jo, dje po vriste cironka me tritol.Pastaj të gjithë qeshin dhe ndërsa ne largohemi, na shoqërojnë me batuta,

aspak naive..-Na keni dërguar specialet. Po para do na dërgoni? Ju bie ndërmend për ne,

apo ju vjen keq vetëm se s bëni dot plazh këtu? Do e kërkoni Vlorën.....![...]

VLORA TJETERKa dy javë që Vlorës i ka ndryshuar frymëmarrja. Qyteti që mbyllej në shtëpi,

në orën 10 të drekës, tashmë, ndonëse jo krejt shpenguar, ka nisur të jetojë nor-malitetin e vet. Kjo shkak të parë njeh ardhjen e specialeve, që tregojnë ardhjen eshtetit. Sidomos në Vlorë, e kanë kuptuar mirë, se shteti i mirë, apo i keq, është idomosdoshëm, sepse, kur ai mungon, ligjin e bëjnë bandat, të cilat, të mira , apotë këqija , ngelen banda.

Njerëzit përpiqen të flasin sa më pak për çfarë kaluan. Shumëkush nuk kaharruar aspak paratë humbur tek Gjallica, por sidoqoftë i gëzohet mundësisë për tëshkuar në plazh. Ata që nuk u kujtuan në shtatë muaj se kishin edhe det, tani mbushinplazhin deri vonë. Natën nuk e trembin më krismat dhe dëshira për t ju rikthyerjetës është zotëruese në qytet. Të gjithë duan të jetojnë ndryshe, duan të besojnë tekata për të cilët votuan dhe presin vëmendjen e premtuar. Nesër në Vlorë shkonPresidenti i Republikës i shoqëruar nga katër ministrat, që qyteti i ka dhënë qeverisëNano. Pasnesër...të gjithë shpresojnë se do të jetë një ditë tjetër...

Do mund t ia rivrasin shpresën Vlorës? Nëse ndodh, ajo e ka treguar sireagon...

E diel, 31 gusht 1997

This document was created with Win2PDF available at http://www.win2pdf.com.The unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use only.

http://www.win2pdf.com

Documents

perpjekja_11-12