Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
'pf*spfw,fjrefrmtm;vHk;yg0ifonfh 'pf*spfw,fpD;yGm;a&;odkY ckefysHausmfvTm;jcif;
2
rmwdu m
rmwdum
tpdk;&\ 'pf*spfw,fjrefrm arQmfrSef;csuf 3
w,fvDaem\wlnDonY f 'pf*spfw,fjrefrm arQmfrSef;csuf 6
t"du u@ (1) - 'pf*spfw,ftajccHrlabmif 7
t"du u@ (2) - 'pf*spfw,ftajccHtaqmufttHk 10
t"du u@ (3) - 'pf*spfw,fa*[pepf 14
t"du u@ (4) - 'pf*spfw,fuRrf;usifrI 19
t"du u@ (5) - 'pf*spfw,ftpdk;&tkyfcsKyfrI,E å&m; 23
t"du u@ (6) - 'pf*spfw,fpD;yGm;a&;vkyfief;rsm; 27
t"du u@ (7) - 'pf*spfw,foHk;pGJolrsm; 30
'pf*spfw,fjrefrmodkYa&muf&ef avQmufvSrf;&rnfhc&D;pOf 34
tpdk;&? vlrItodkuft0ef;? pnf;rsOf;xdef;odrf;olESifh yk*¾vdutcef;u@ 34
2023 ckESpfyef;wkdifodkY atmifjrifpGma&muf&efenf;vrf;tqkdjyKcsufrsm; 36
rmwdum 'pf*spfw,f jrefrm
3
tpdk;&\ 'pf*spfw,fjrefrm arQmfrSef;csuf jrefrmEkdifiHonf pdwf0ifpm;zG,faumif;onfhtajymif;tvJudk jzwfoef;vsuf
&Sdonf/ ESpfaygif;40ausmfwHcg;ydwf0g'usifhoHk;aeNyD;aemuf EkdifiHwumtokdif;t0ef;
ESif hwpfzefjyefvnfaygif;pnf;aponfh2011ckESpfwGifvkyfaqmifcJ haompD;yGm;a&;
jyKjyifajymif;vJrIrsm;rSpwifum qufoG,fa&;uefYowfcsufrsm;udkz,f&Sm;jcif;ESif h
jynfolwifajr§mufaom 'Drdkua&pDtpdk;&ay:aygufvmjcif;wdkYtygt0if thHrcef;zG,f
wpfrlxl;jcm;aom tjzpftysufrsm; qufwdkufay:aygufvmjcif;wdkYu 21&mpkwGif
jrefrmEkdifiHukd tm&Swdkuf\ zGHYNzdK;rItenf;qHk;aomtqifhrS tv,ftvwf0ifaiG&Sdaom
EkdifiHwpfcktjzpf ckefysHausmfvTm;Edkifaom tvm;tvmrsm; ay:aygufvmapcJhonf/
jrefrmEkdifiHonf 2030 ckESpfwGifvuf&Sd pD;yGm;a&;wdk;wufrIxufav;qydkrdk wdk;wuf
vmrnf[k McKinsey Global Institute u oHk;oyfxm;ygonf/
qufoG,fa&;u@wGif tpdk;&u tcGifhtvrf;aumif;rsm; zefwD;ay;cJhjcif;
aMumifh qif;rfuwfxdk;azmufrIonf 105% txd a&muf&SdaeNyD; acwfrDprwfzkef;toHk;
jyKaeMurIrSm 80% &Sdum 3 ESpfwm umvtwGif; jrefEIef;tjrifhqHk;&&Sdonfhtm&S
EdkifiHrsm;teufrSwpfEdkifiHjzpfvmcJhonf/1odkYaomfjrefrmekdifiHonf ta&;tBuD;qHk;aom
pdefac:rIrsm;udk udkifwG,fEkdif&ef 'pf*spfw,ftajcjyK ajz&Sif;aqmif&Gufcsufrsm; vkyf
aqmifNyD;2 'pf*spfw,f pD;yGm;a&;wpf&yf jzpfay:vm&ef vdktyfvsuf&Sdayonf/
'Drdkua&pDenf;vrf;jzifhwifajr§mufxm;aomtpdk;&onf wnfwHhcdkifNrJaom
&if;ESD; jr§KyfESHrIudk qGJaqmifEkdif&ef? tvkyftukdiftcGifhtvrf;rsm; wdk;yGm;ap&ef? ,SOfNydKif
rIrsm;jym;vmap&efESifh uRrf;usifrIwdk;wufvmap&ef paom&nf&G,fcsufrsm;jzifh jynfol
A[kdjyKaom 12csufyg pD;yGm;a&;rl0g'udk Mo*kwfv? 2016 ckESpfwGif xkwfjyefcJhonf/
'pf*spfw,f tpdk;&enf;AsL[mESifh e-government pepftjyif 'pf*spfw,f oufaocH
uwfpepfwkdYudk taumiftxnfazmf&efvnf; &nf&G,fonf/
Ed kifiHawmftwGufta&;ygaom pd kufysK d;a&;u@? c&D;oGm;vma&;u@?
ukefypönf;xkwfvkyfrIu@?aiGa&;aMu;a&;u@ESifhtajccHtaqmufttHku@wkdYudk
acwfrDapjcif;? xda&mufpGm taumufcGefpnf;MuyfaumufcHjcif;?ul;oef; a&mif;0,fa&;
u@udkydkrdkaumif;rGefapjcif;?ynma&;pepfudk tqifhjr§ifhjcif; ESifhusef;rma&; apmifha&Smuf
rIus,fus,fjyefYjyefY vTrf;jcHKxm;aom obm0ywf0ef;usifESihf a&&Snfo[Zmw
jzpfonfhNrdKUrsm; azmfaqmif&ef usef;rma&;apmifha&SmufrIpepf vTrf;jcHKrIudk ydkrdkus,fjyefY
apjcif;wdkYwGif 'pf*spfw,f enf;ynm&yfrsm;udk us,fus,fjyefYjyefY toHk;csvkyfaqmif
taumiftxnfazmfEdkifrnfqkdygu wkdif;a'oBuD;ESifh jynfe,f tm;vHk;wdkYwGif tpdk;&\
12 csufyg pD;yGm;a&;rl0g'u &nf&G,fonfhtwdkif; a&&SnfwnfwHhckdifNrJonfh bufpHk
vlrIpD;yGm;a&;wdk;wufrIudk &&SdEdkifrnf jzpfonf/
jrefrmEk di fi H\'pf*spfw,fajymif;vJrIu@tm;taxmuftuljyKap&ef
tpdk;&onf 'kwd,or®w OD;[ife&D AefxD;,lu em,utjzpf OD;aqmifonfh 'pf*spfw,f
pD;yGm;a&;zGHU NzdK;wdk;wufrIaumfrwD (Digital Economy Development Committee,
DEDC) udk zGJUpnf;cJhonf/
1 tjynfjynfqkdif&mqufoG,fa&;or*¾ (International Telecommunications Union)? ykd haqmifa&;ESifhqufoG,fa&;0efBuD;Xme
2 Mckinsey Global Institute 2013
1
2
'pf*spfw,f pD;yGm;a&;wdk; wufzGH.Nzd K;rIau mfrwD (DEDC) \ 2020 ckESpf &nfrSef;csuf yef;wdkifrsm;
' p f * s p f w , f p D ; y G m ; a & ; u @ \ w d k u f
& k d u f E S i f h o G , f 0 d k u f o u f a & m u f r I r s m ;
aMumifh&&Sdaprnfhxyfaqmif;jynfwGif;
tom;wifukefxkwfvkyfr I (*s D' Dy D)
&mcdkifEIef;
owif;ESifhqufoG,fa&; enf;ynmbGJY&
olrsm;udk tvkyftudkif&&Sdapjcif;/
pD;yGm;a&; vkyfief;rsm;twGuf 0efaqmif
rIESifh jynfolrsm;twGuf 0efaqmifrI
50%wdkYudk tpdk;&u 'pf*spfw,f pepfjzifh
aqmif&Gufjcif;/
t " d u N r d K U Bu D ; r s m ; w G i f j r e f E I e f ; j r i f h
tifwmeuf &&Sdapjcif;/
a&mif;0,fa&;&mrsm;twGuf aiGpuúLrJh
pepfjzifh jyKvkyf jcif;/
3
4
5
tpdk;&\ 'pf*spfw,fjrefrmarQmfrSef;csuf 'pf*spfw,f jrefrm
5%
50%
10Mbps
80%
75%
4
'kwd,or®wu 'pf*spfw,f pD;yGm;a&;zGH YNzdK;wdk;wufrIaumfrwDudk EdkifiHawmf\
pD;yGm;a&; rl0g'rsm;udk xda&mufatmifjrifatmif aqmif½GufEdkif&ef? jrefrmEdkifiHwGif
'pf*spfw,f pD;yGm;a&;wpf&yf atmifjrifpGm ay:xGef;vma&;twGuf EdkifiHawmftpdk;&u
OD;aqmifyHhydk;&ef? 'pf*spfw,f pD;yGm;a&;udk tajccHí tjcm;pD;yGm;a&;u@rsm;udk
zGH YNzdK; wdk;wufatmif aqmif½Guf&ef? jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD;rsm;tm;vkH;&Sd
jynfolrsm; 'pf*spfw,fenf;ynmudk tokH;jyKí vlrIa&;? ynma&;? usef;rma&;ESifh
pD;yGm;a&;wdkYwGif zGH YNzdK;wdk;wufvmap&ef? pD;yGm;a&;ywf0ef;usif tajctae
aumif;rsm;ESifh 'pf*spfw,fenf;ynmrsm;udk jr§ifhwifzefwD;íjrefrmEdkifiHudk tmqD,H
a'o\ 'pf*spfw,fA[dkcsufwpfck jzpfvmap&efESifh ¤if;rSwpfqifh 'pf*spfw,f
pD;yGm;a&;&SifoefzGH YNzdK;atmif aqmif½Guf&eftp&Sdonfh &nf½G,fcsufrsm;udk taumif
txnfazmf&ef zGJUpnf;&jcif;jzpfaMumif; aumfrwDyxrtBudrftpnf;ta0;wGif tav;
teufajymMum;cJhonf/ 4
DEDC onf 2020 ckESpfwGif &&Sd&ef&nfrSef; xm;onfh yef;wdkifrsm;udk csrSwf&ef
pDpOfvsuf &Sdonf/
3 tDvufxa&mepf tpdk;&zGH YNzdK;rI? uGef&uftqifoifhjzpfrI? pD;yGm;a&;vkyfief; vG,fulpGm vkyfudkifEdkifjcif;? wpfurmÉvHk;qdkif&m wDxGifrItnTef;
4 jyefMum;a&; 0efBuD;Xme? Zlvdkif? 2017
5 urmÇ YbPf? urmUÇ pD;yGm;a&;zdk&rf? ukvor*¾? GSMA, International Telecommunication Union ydkYaqmifa&;ESifhqufoG,fa&;0efBuD;XmeESifh w,fvDaem\cefYrSef;csufrsm;
tpdk;&\ 'pf*spfw,fjrefrmarQmfrSef;csuf 'pf*spfw,f jrefrm
tao;pm;? ti,fESifh tvwfpm;
pD;yGm;a&; vkyfief;rsm;(MSMEs) tae
jzifh enf;ynm toHk;jyKvsuf&Sdjcif;/
'pf*spfw,f tajcjyKtpysK d;vkyfief;
rsm;udk wdk;yGm;apjcif;/
EkdifiHjcm;rS 'pf*spfw,f &if;ESD;jr§KyfESHrIudk
ydkrdk rsm;jym;vmapjcif;/
urÇmhtqifhnTef;udef;rsm;wGif &yfwnf
Ekdifjcif;/3
6
7
9
8
50%
2 q
3 q
tqifh 100
jrefrmEdkifiH\ vkyfaqmifcsufrsm;ESifhtvm;tvm5
oifhavsmfrSefuefaom 'pf*spfw,frl0g'rsm;udk a&;qGJ
taumiftxnf azmfEdkifygu jrefrm\'pf*spfw,f pD;yGm;a&;rSm
tvGefaumif;onfh tvm;tvmrsm;&Sdonf/ jrefrmEkdifiHonf
urmÇ U bPfu owfrSwfaom pD;yGm;a&;vkyfief;vkyfudkif&ef
vG,fulrItnTef;? ukvor*¾\ tDvufxa&mepf tpdk;&
tnTef;? uGef&ufcsdwfquf&ef tqifoifhjzpfrItnTef;? owif;
tcsuftvufESifh qufoG,fa&;enf;ynm wkd;wufrI tnTef;ESifh
zdkifbmaub,fvfBudK;rsm;jzifh csdwfquftoHk;jyKEdkifrI tp&Sdonfh
'pf*spfw,fenf;ynm toHk;csjcif;qdkif&m nTef;udef;rsm;wGif
a'otwGif;&Sd tjcm;EkdifiHrsm;\aemufwGif &Sdaejcif;rSmpD;yGm; a&;
wdk;wufzGH YNzdK;rIedrfhuscJhjcif;\ tusKd;qufaMumifhjzpfygonf/
odkYaomf qufoG,fa&;u@wGif aqmif&GufcJhonfh
jyKjyifajymif;vJrIrsm;ESifh rl0g'rsm;aMumifhrdkbkdif;zkef;ESifh ywfouf
onfh tnTef;udef;rsm;onf a'owGif;&Sdtjcm;EkdifiH rsm;ESifh wef;wl
odkYr[kwf xdkEkdifiHrsm;tm; ausmfvTm;vsuf&SdaeNyDjzpfonf/
qif;rfuwf xdk;azmufrIrSmvnf; 105% xufausmfvGefNyD;?
prwfzkef;oHk;pGJrIrSm 80% &SdaeNyDjzpfonf/ xkdYtjyif jrefrmEdkifiH
onf 3G/4G jzefYMuuffrIwGif tmqD,HtzGJ Y0if EkdifiHrsm;udk
OD;aqmifvsuf&SdNyD; vlOD;a&\ 90% udk rdkbdkif;uGef&uf jzifh vTrf;jcHK
xm;NyD; jzpfonf/
tajccHjyKjyifajymif;vJrIESifh uefYowfcsufrsm;z,f&Sm;
vdkufjcif;\ tusdK;&v'frsm;udk odomxif&Sm;pGm awGU jrif
ae&ouJhodkY xyfrHaqmif&Guf&efvdktyfonfh ydkrdkwdk;wufNyD;
acwfrD qef;jym;aom jyKjyifajymif;vJrIrsm;udk ,ck pmwrf;wGif
&Sif;vif;wifjyxm;onf/
prwfzkef;rsm;udk us,fjyefYpGmtoHk;jyKjcif;ESifh xdk;azmufrI
jrif hrm;aom rd kbd kif;tifwmeufwkd YaMumi fh jrefrmEd kifiHudk
“'pf*spfw,fe,fajr” [kac:qkdEkdifNyDjzpfonf/ 'pf*spfw,f
0efaqmifrIrsm; prf;oyf&ef wpfrlxl;jcm;aom 0ef;usifjzpfvm
NyD; rSefuefonfh tajctaersm; azmfaqmifEdkifygu jrefrmh
'pf*spfw,f pD;yGm;a&;onf a'owGif;&SdEkdifiHrsm;udk ckefysH
ausmfvTm;Ekdifrnfh tvm;tvm&Sdonf/
5
80%prwfzkef;oHk;pGJrI
105%50%
tpdk;&\ 'pf*spfw,fjrefrmarQmfrSef;csuf 'pf*spfw,f jrefrm
rdkbdkif;jzifh broadband tifwmeuf oHk;pGJol
vlOD;a& ESifh rdkbdkif;oHk;pGJol
a'otwGif;EIdif;,SOfcsuf
EdkifiH
jrefrm
xdkif;
tif'dkeD;&Sm;
puFmyl
rav;&Sm;
AD,uferf
urmUÇ bPfu
owfrSwfxm;aom
pD;yGm;a&;vkyfaqmif
&efvG,fulrItqifh
171
26
72
2
24
68
ukvor*¾\
e-gov tqifh
169
77
116
4
60
89
wpfurmÉvHk;qdkif
&m owif;?tcsuf
tvufESifh enf; ynm
wdk;wuf
zGH. NzdK;rItqifh
135
78
111
18
63
108
uGefysLwm uGef&uf
csdwfqufjcif; tqif
oifhjzpfrI tqifh
133
62
73
1
31
79
qif;rfuwf
xkd;azmufrI
105%
122%
126%
145%
142%
152%
vlOD;a& ESifh rdkbdkif;
oHk;pGJol%
50%
85%
58%
72%
76%
50%
3 G/ 4 G vTrf;rdk;rI%
90%
82%
40%
63%
60%
36%
prwfzkef;
oHk;pGJol%
80%
59%
40%
78%
65%
28%
zdkifbmaub,fvf
BudK;rsm;jzifh csdwfquf
toHk;jyKEdkifrI
0.1%
10.7%
1.9%
25.4%
8.7%
9.9%
6
w,fvDaem\wlnDonfh“'pf*spfw,fjrefrm” arQmfrSef;csuf
'pf*spfw,f tajccHtkwfjrpfrsm;
1 'pf*spfw,ftajccHrlabmifrsm;
'pf*spfw,ftpdk;& 'pf*spfw,fpD;yGm; a&;vkyfief;rsm;
'pf*spfw,foHk;pGJ olrsm;
2 'pf*spfw,ftajccHtaqmufttHkrsm; 3 'pf*spfw,f a*[pepf 4 'pf*spfw,fuRrf;usifrIrsm;
'pf*spfw,f0efaqmifrI
5 6 7
'pf*spfw,fjrefrm
'pf*spfw,fpD;yGm;a&;zGH YNzdK;wdk;wuf
rIonfjrefrmEkdifiHjynfe,fESifh wdkif;a'oBuD;
tm;vHk;twGuf wnfwHhcd kifNrJonfh vlrI
p D;y Gm;a&;bufpH k wk d ;wufzG H Y Nz d K ; &efE Si f h
E k di fiH jcm;wd kuf&k duf &if;ES D; jr§ KyfES Hr Iwd k;yGm;
jrifhwufvmEkdif&ef tvGefta&;ygonf[k
w,fvDaemu ,kHMunfygonf/
tqd kyg&nfrSef;csufyef;wd ki fod k Y
atmifjrif pGma&muf&ef w,fvD aem taejzifh
tpdk;&? yk*¾vduESifh vlrIa&;toif;tzGJYrsm;ESifh
yl;aygif;aqmif&Guf&ef tav;xm;ygonf/
2013 ckESpfrSpí w,fvDaemonf jrefrm
EkdifiH\ 'pf*spfw,f ydkrdktqifhjrifhap&ef
twGuf vdktyfonfh ta&;BuD;aom tajccH
t a q m u f t t H k j z p f o n f h jrefrmEkdifiH\
tBuD;rm;qHk;aom rkdbkdif;uGef&ufudk wnf
aqmufvsuf&Sdonf/
'pf*spfw,f ordkif;aMumif;tajc
cHtm; enf;cJhjcif;udk tjcm; EkdifiHrsm; &&SdcJhonfh
tawG YtMuHKrsm;rS oifcef;pm,lEkdif&efESifh
pD;yGm;a&; wdk;wufrIItwGuf aemufqHk;ay:
enf;ynmrsm; toHk;jyKEdkifrnfh tcGifhtvrf;
aumif;rsm; &&Sdapygonf/
'pf*spfw,f tajccHrlabmifrsm;?
'pf*spfw,ftajccH taqmufttHkrsm;?
'pf*spfw,f a*[pepfESi f h 'pf*spfw,f
uRrf;usifr Irsm; yg0ifaom ck di frmonf h
'pf*spfw,f tkwfjrpfrsm;udk EdkifiHtwGif;wnf
axmif&ef w,fvDaemu tMuHjyKygonf/
odkYrSom'pf*spfw,ftpdk;&? 'pf*spfw,f pD;yGm;
a&;vkyfief;rsm;ESifh 'pf*spfw,f oHk;pGJolrsm;
tygt0if 'pf*spfw,f tkwfjrpfrsm;tay:
trS D jyKí Ek di fi HpD;yGm;a&;zG H Y Nz d K; wkd;wuf
rIudk taxmuftuljzpfrnfh 'pf*spfw,f
0efaqmifrIvkyfief;rsm; ay:aygufvmEdkif
rnf jzpfonf/
w,fvDaem\ 'pf*spfw,fqkdif&m
tMuHjyKcsufrsm;onf tpkd;&\ 12csufyg
pD;yGm;a&;rl0g'ESifh DEDC \ r[mAsL[m
rlabmifwkdYESifh wpfom;wnf; jzpfonf/
tBuHjyKcsufrsm;onf wlnDpGmarQmfrSef;xm;
aom wnfwHhcdkifNrJonfh vlrIpD;yGm;a&;
bufpHkwdk;wufzGH YNzdK;rI yef;wkdifodkYa&muf&ef
vrf;jyajryHkESifh tcGifhtvrf;rsm;? &ifqkdif&
rnfh pdefac: rIrsm;udk wpfzufwpfvrf;rS yHhydk;
wifjyjcif;yif jzpfygonf/
w,fvDaem\wlnDaom 'pf*spfw,fjrefrm arQmfrSef;csuf 'pf*spfw,f jrefrm
tmqD,H\ taumif;qHk;aom 'pf*spfw,f
Oya' ESifh pnf;rsOf;rsm;jzifhtaxmuftyHh
jyKxm;onfh 'pf*spfw,f pD;yGm;zGHU NzdK;a&;
yifr tpDtpOfudk vkyfydkifcGifh&Sdaom DEDC u a&;qGJ taumiftxnf azmf&ef/
USF (Universal Service Fund) \ tultnDjzifh aus;vuf rdkbdkif;tifwm
eufuGef&uf jzefYMuufum wpfEkdifiHvHk;&Sd
vlOD;a&\ 95% udk 2022 ckESpftwGif;
uGef&uf vTrf;jcHK&ef/6
'pf*spfw,f tpysKd;vkyfief;rsm;tm; ulnD
a x m u f y h H a y ; o n f h q e f ; o p f w D x G i f r I
1
2
3
4
5
6
7
2023 ckESpf twGif;vkyfaqmif&ef tMuHjyKvkdaom t"duta&;ygonfh tcsufrsm;
pifwmrsm;? 'pf*spfw,f aiGaMu;0efaqmif
rIrsm;? 'pf*spfw,f oufaocHuwf rsm;udk
zefwD;ay;&ef/
a u s m i f ; r s m ; w G i f ' p f * s p f w , f y n m & y f
q d k i f & m o i f ½ k d ; n T e f ; w r f ; r s m ; t a u m i f
t x n f a z m f & e f E S i f h w u ú o d k v f r s m ; t m ;
tifwmeufjzifh csdwfqufxm;&ef/
G2B? G2C ESifh ICT qdkif&m0efaqmif
rIrsm;odomxif&Sm;pGm us,fjyefYvmap&ef
ESifh0efBuD;Xmersm;wGiftdkifpDwDudk us,fjyefY
pGm toHk;cs&ef/
G2B? B2B ESSifh B2C qdkif&m 'pf*spf
w,f0efaqmifrIudk tao;pm;ESifh tvwf
pm; pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;\ 50% u toHk;
jyKjcif;/
rd kbd kif; pd kufysK d;a&; vkyfief;(m-agri) ?
rdkbdkif; arG;jrLa&; vkyfief;(m-livestock)ESifh rdkbdkif;ig;vkyfief; (m-fishery) rsm;
twGuf a'oESifh udkufnDaom 'pf*spfw,f
0efaqmifrIrsm;ESifh owif;tcsuf tvuf
rsm;jzpfay:vm&ef/
6 qufoG,fa&; nTefMum;rIOD;pD;XmeESifh oufqdkifonfhenf;Oya'rsm;? jynfoltm;vHk;ESifhywfoufaom 0efaqmifrIAsL[m (2018-2022) trsm;jynfolESifhaqG;aEG;n§dEdIif; tMuHÚmPf&,l&efrlMurf;
7
t"duu@ - 1'pf*spfw,ftajccHrlab mifrsm; 'pf*spfw,fpD;yGm;a&;zGH YNzdK;&efESifh EkdifiHjcm;wkduf½kduf&if;ESD;jr§KyfESHrIqGJaqmifEdkif&ef aumif;rGefpGmwDxGifzefwD;xm;aom 'pf*spfw,f
tajccHrlabmifonf ta&;BuD;aomtkwfjrpfjzpfonf/ tpkd;&tmPmydkiftqifhwkdif;\ wm0ef,lvkyfaqmifrIESifh 'pf*spfw,fpD;yGm;
a&;wkd;wufzGH YNzdK;a&; r[mpDrHcsufwkdYjzifhom 'pf*spfw,f pD;yGm;a&;udk xda&mufpGm taumiftxnfazmfEkdifrnf/ þr[mpDrHcsuftm;
w&m;Oya'pdk;rdk;a&;ESifhtnD rSswrI? yGifhvif;jrifomrIjzifh ta&;,laqmif&Gufonfh pnf;rsOf;Oya'rsm;ESifhaxmufuefxm;&ef vdktyfygonf/
tpdk;&onf qufoG,fa&; Oya' 2013
udk jy|mef;cJhNyD; jzpfonf/ Oa&myaumifpD (The
Council of Europe) onf Cyber Crime
and Electronic Evidence Act rlMurf;
udka&;qGJcJ haomfvnf; ,if;udkOya'tjzpf
jy|mef;Edkif jcif;r&Sdao;ay/8
tpdk;&ESifh ywfoufonfh qufoG,fa&;
udpötm;vH k ;wGif,leDuk' fazmif hud kp Hxm;
toHk;jyK&ef trdefYxkwf nTefMum;xm;aomf
vnf; qufoG,fa&; ud&d,m xkwfvkyfol
rsm;ESihf application a&;qGJolrsm;tay:
oufa&mufrI r&Sdao;ay/9
pdefac:rIrsm;
tpdk;&\vuf&Sd
vkyfaqmifcsufrsm;
Oya'pdk;rdk;a&;ESifht*wdvdkufpm;
rIwkduf zsufa&;udk tpdk;&uOD;pm;ay;vkyf
aqmifaejcif;onf jrefrmEdkifiH\ urÇmwGif
vuf&Sd “pD;yGm;a&;vkyfudkiff&efvG,fulrI” tqifh 171 rS ydkrdkaumif;rGefaom
tqifhodkY wdk;wufvm&ef tcGifhtvrf;
aumif;yifjzpfonf/7 od k Yr SomvSsifouf
w r f ; E k e , f Ny D ; t p y s K d ; ½H k o m & S d a o ; o n f h
'pf*spf w,f pD;yGm;a&;twGuftvGef vdktyf
aeaom EkdifiHjcm; &if;ESD;jr§KyfESHrIESifh enf;ynm
uRrf;usifrIrsm; EkdifiHtwGif;odk Y0ifa&muf
vmayrnf/
tpdk;&Xmersm;wGifw&m;Oya'pdk;
rdk;a&;tpm; yk*¾vduqefqef rnDnGwf ?
ravsmfuefaomqHk;jzwfcsufcsrSwfjcif;rsm;
jyKvkyfjcif;aMumifh yGifhvif;jrifomrIr&Sdjcif;
qufvufjzpfay:aeNyD; urÇmhtqifhnTef;
udef;rsm;wGif jrefrmEkdifiHtqifhjrifhvmap&ef
BudK;yrf;rIrSm cufcJaernfjzpfonf/
'pf*spfw,fpD;yGm;a&;udktaxmuf
t ul jy K aom O y a ' r s m ; jy | m ef; cs rSw f
usifhoHk;jcif;onf 'pf*spfw,fa*[pepf\
ta&;BuD;aom tcef;u@jzpfonf/ jrefrm
Ed kifiHuJhodk YrMumao;rDurS wHcg;zGif hvmcJh
onfh pD;yGm;a&;wGif urÇmtESYHrS tawG Yt
MuHKrsm;ESifh uGsrf;usifolrsm;xHrS tMuHÓPf
rsm;&,lítwnfjyK&ef Muef Y Mumaeaom
Cyber Crime and Electronic Evi-
dence Act tjyif tcsuftvufrsm;
tumtuG,fay;jcif; (data protection)?
ÓPypönf; qdkif&mrlydkifcGifh (intellectu-
al property rights) ESifh'pf*spfw,fudk,f
a&; tcsuftvufrsm; vHkNcHKpGmxdef;odrf;rI
(digital privacy) wdkYtwGuf tjyif
t D v u f x a & m e p f u l ; o e f ; a & m i f ; 0 , f
a & ; ( e - co m m e rce) t w G u f v n f ;
t a x m u f t u l jy K o n f h O y a ' r s m ; u d k y g
a&;qG J jy|mef;Ek di fonf/ þOya'rsm;ud k
,ckxufwdkif jy|mef;jcif; rjyKao;ojzifh
raocsmra&&mrIudk jzpfay:apNyD; 'pf*spf
w,f pD;yGm;a&;udk t[efYtwm;jyKaeonf/
Oya'ESifhpnf;rsOf;rsm;ukd vdkufemrI
& S dapa&; BuD; Muyf&ef z G J Upnf;xm;aom
p n f ; u r f ; x d e f ; o d r f ; a & ; t z G JYr s m ; u d k v d k
tyfaomvkyfyk difcGif h ay;oifhonf/ xdk Y
tjyif tjynfjynfqd ki f&m pHcs de fp HnTef;
ESifhtnD ¤if;wdkYtm; rGrf;rHavhusifhay;NyD;
tpdk;&ESifh trDStcdkuif;aprSom a&&Snf
pD;yGm;a&; wdk;wufzG YHNzdK;rI twGufqHk;jzwf
csufrsm; csrSwfEdkifrnfjzpfonf/ 2015 ckESpf
tukefwGif vGwfvyfaom tzGJUtpnf;t
jzpf &yfwnff&ef qufoG,fa&;Oya'wGif
jy|mef;xm;aomfvnf; ,if;odkY vGwfvyf
pGm &yfwnfEdkifjcif;r&Sdao;aom tzGJYtpnf;
rsm;xJwGif qufoG,fa&; BuD;MuyfrIaumf
r&SifrSmvnf; tygt0ifjzpfonf/
pHowfrSwfEdkifrI r&Sdao;jcif; aMumifh
pD;yGm; a&;u@? tpdk;&ESifh oHk;pGJolrsm;twGuf
odomxif&Sm;aom jyóemrsm;ay:ayguf
v m c J h o n f / O y r m t m ; jz i f h b P f r s m ; -
Mum; 'pf*sp fw,f aiGay;acsrI tcuftcJ&Sd
jcif;? rdkbdkif;aiGay;acsrIwGif qufpyfaygif;
pnf;rI r&Sdjcif;ESifh jrefrmazmifhrsm;udk tDvuf
xa&mepfud&d,mrsm;ESif h application wkdif;wGif wnDwnmwnf; roHk;pGJEdkifao;
aomaMumifh vG,fulpGm rzwf½IEkdifjcif;wkdY-
jzpfonf/
t"du u@ 1 - 'pf*spfw,ftajccHrlabmif 'pf*spfw,f jrefrm
7 urmYÉbPf?2017
8 Cyber-Security - Myanmar Centre for Responsible Business9 azmifhrsm;\ppfyGJ (Battle of the fonts) Frontier Myanmar, 23 rwfv? 2016
8
'pf*spfw,fOya'rsm;? txl;ojzifh
rlMurf;a&;qGJNyD;aomfvnf; twnfjyK&ef
MuefYMumaeonfh Cyber Crime and
Electronic Evidence Act udk
aemufxyf raESmif haES;apbJtwnfjyK
jy|mef;oifhygonf/ pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;ESifh
EkdifiHom;rsm;\ &ydkifcGifhrsm;ukd tum
tuG,fay;onfh Oya'rsm;jzpfonfhtcsuf
tvuf tumtuG,fay;jcif; Oya'
(data protection)? 'pf*spfw,f udk,fa&;
tcsuftvuf vHkNcHKpGmxdef;odrf;rI Oya'
(digital privacy)? ÚmPypönf;qdkif&m rlydkif
cGifhOya'(intellectual property rights)?
tDvufxa&mepf ul;oef;a&mif;0,fa&;
Oya' (e-commerce) wkdYudkvnf;
jy|mef; oifhyg onf/
Ed ki fiH\a&&Snf tusdK;pD;yGm;ESif h
udkufnDonfh qHk;jzwfaqmif&Gufcsufrsm;
udkcsrSwfEdkif&ef qufoG,fa&; BuD;Muyf
r Iaumfr&Si ftm; vGwfvyfpGm ud k,fyd ki f
qHk;jzwfydkifcGifh ay;tyfoifhonf/ Oya'ESifh
p n f ; r s O f ; p n f ; u r f ; r s m ; u d k w & m ; O y a '
p d k ; r d k ; a & ; E S i f h o u f q k d i f a o m EdkifiHwum
uGefAef;&Sif;rsm;ESihftnD a&;qGJjy|mef;um
touf0ifap&rnf jzpfonf/ þvkyfaqmif
csufrsm;onf 'pf*spfw,fpD;yGm;a&; udk
wdk;wufzG H YNzdK;apEkdifrnfh tjyifurmÇ YbPf
\ jrefrmEkdifiHwGif “pD;yGm;a&; vkyfudkif&ef
v G, fu l rI tn Tef; u de f ;” ud k jrif hw u fap
um EkdifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHrIudk qGJaqmifEkdif
rnfjzpfonf/
jynfhpH kaom 'pf*spfw,fpD;yGm;
a&; wdk;wufzGH. NzdK;rI r[mpDrHcsufudktjynf
jynfqkdif&m tultnDESifhwuGjynfwGif;
rS us,fus,fjyef Y jyef Y aqG;aEG;rIrsm;jzif h
yga&;qGJoifhonf/ zGJ Upnf;xm;NyD;jzpfonfh
DEDC wGif tpdk;&ESifh yk*¾vdursm;rS vkyfEkdif
p Gr f;& S daom tcs de f jynf h0efxrf;rsm; ud k
cefYxm;NyD; r[mpDrHcsufudk taumif
t x n f a z m f & e f t c G i f h t m P m E S i f hw u G
&v'ftwGuf tusdK;cHpm;cGifhrsm; ay;oifh
ygonf/ yl;aygif;vkyfukdif&ef? nd§EdIif;aqmif
&Guf&efESifhvdktyfygu 0efBuD;Xmersm;tae
jzifh r[mpDrHcsufudkvkdufem taumif
txnf azmfapa&; tcGifhtmPmay;&ef
tpdk;&bufrS MoZm&Sd xdyfoD;yk*¾dKvf rsm;udk
tcsdef jynfh wm0eftyfESi f;E d ki fonf/ xk d
aumfrwDudk tpd k;&ESif htjcm;tzG J Ytpnf;
rsm;uuGsrf;usifrIESifhaiGaMu; axmufyHhrIrsm;
xnfh0ifoifhygonf/
tpdk;&onfjrefrmEkdifiHudka&&Snf
wGiftmqD,H\ 'pf*spfw,fA[kdXme jzpfap
&ef &nf&G,fcsufxm;oifhonf/
jrefrm'pf*spfw,ftpysKd; vkyfief;
rsm;tm; tjynfjynfqkdif&m &if;ES D;jr§KyfES H
rIrsm; qGJaqmifEk dif&ef'pf*spfw,fpD;yGm;
a&;&if;ESD;jr§KyfESHrI wdk;jr§ifha&;rl0g' a&;qGJoifh
onf/
uarmÉ'D,m;tpdk;&u 2010 ckESpf
wGif ,if;EkdifiH\ azmifhjyóemrsm;udk ajz
&Sif;cJhouJhodk Y j r e f r m t p d k ; & o n f v n f ;
device ESifh 'pf*spfw,f0efaqmifrIrsm;tm;
vHk;wGif,leDuk'fjrefrmazmifhrsm;udkpHpepf
t j z p f o H k ; & e f t a & ; , l a q m i f & G u f o i f h
ygonf/10
t"du u@ 1 - 'pf*spfw,ftajccHrlabmif 'pf*spfw,f jrefrm
w,fvDaem\ tMuHjyKcsufrsm;
t"duu@ - 1'pf*spfw,ftajccHrlabmifrsm;
10 azmifhrsm;\ppfyGJ (Battle of the fonts) Frontier Myanmar, 23 rwfv? 2016
9
tGefvdkif; &mZ0wfrIqdkif&m Oya'r&Sdjcif;aMumifh &ifqkdif&rnfh pdefac:rI 10 csuf
'pf*spfw,fpD;yGm;a&;ESifh qufpyfonfh trItcif;rsm;ESifh
ywfoufaom tpdk;&trIxrf;rsm;? Oya'jyKtzGJUtpnf;rsm;
ESifh w&m;Oya'pdk;rdk;a&;wm0ef&Sdolrsm; tMum;ü em;vnfrI
enf;yg;apjcif;/
rl;,pfaq;0g;ukeful;jcif;uJhodkYaom w&m;r0if e-commerce qkdufrsm;
jrefrmEdkifiHwGif xlaxmifvmEkdifjcif;/
a*[pepfwGif tm;enf;onfhvHkjcHKa&;aMumifh EkdifiHwumrS
qdkufbm jypfrIusL;vGefolrsm;jrefrmEkdifiHokdY 0ifa&mufvm&ef
qGJaqmifouJhodkY jzpfEkdifjcif;/
ta&;BuD;aom tpdk;&ESifhaiGaMu;0efaqmifrIvkyfief;pepfrsm;ukd
EkdifiHjcm;rS [ufumrsm; (hacker) aESmifh,SufvmEkdifjcif;/
tumtuG,fay;jcif;r&SdaomaMumifh enf;ynmu@wGif
EkdifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHrItwGuf twm;tqD;jzpfEdkifjcif;/
xdcdkuffvG,faom EkdifiHom;rsm;tm; (Oyrm uav;vli,frsm;) npfnrf;"mwfyHk
ESifh AD'D,dkrsm;½dkufwifjcif;? tGefvdkif;ay:wGif tEdkifusifhAdkvfusjcif;? tGefvdkif;
ajc&mcH vdkufjcif;wdkYjzifh vlrIa&;u@wGif rw&m;tjrwfxkwfEkdifjcif;/
vGwfvyfpGmajymqkdEkdifcGifhESifh tGefvdkif;ay:rS jypfrIcsdK;azmufrIMum; roJuGJjcif;/
trkef;yGm;onfhpum;rsm;? twktvdrfowif;rsm;udk &nf&G,fcsuf½Sd½SdESifh
jzefYa0jcif; aMumifh wnfNidrfrIysufjym;um qlylrIrsm;jzpfyGm;Ekdifjcif;/
tpdk;&ESifhpD;yGm;a&;vkyfief;rsm;\ tdkifpDwD vkHjcHKa&;twGuf
p&dwfydkrdkukefusjcif;/
'pf*spfw,f0efaqmifrIrsm;tay: ,HkMunfrIr½SdaomaMumifh
aiGa&;aMu;a&; vufvSrf;rDrIESifh 'pf*spfw,f vTrf;jcHKrI
enf;yg;apjcif;/
1 2 3
4 5 6
tmqD,HwGiftaumif;qHk;
aom'pf*spfw,fOya'ESifh
pnf;rsOf; pnf;urf;rsm;
taumiftxnfazmfjcif;/
wpfEdkifiHvHk;wGifw&m;Oya'
pdk;rdk;apjcif;/
vGwfvyfaom qufoG,f
a&; BuD;MuyfrI aumfr&Sif
zGJUpnf;jcif;/
'pf*spfw,fpD;yGm;a&;wdk;
wuf zG HYNzdK;a&; yifrpDrHudef;
a&;qGJí taumiftxnf
azmfjcif;/
DEDC udk r[mpDrHcsuf
taumiftxnfazmf&ef
tcGifhtmPmay;tyfjcif;/
'pf*spfw,fpD;yGm;a&; &if;ESD;
jr§KyfESHrIjr§ifhwifa&;twGuf
rl0g'a&;qGJjcif;/
t"du u@ 1 - 'pf*spfw,ftajccHrlabmif 'pf*spfw,f jrefrm
t"duu@ - 1'pf*spfw,ftajccHrlabmifrsm;
2023 ckESpfwGif &&SdaeNyD;jzpf&ef arQmfrSef;xm;onfh &nfrSef;csufrsm;
10
ckdifrmaom 'pf*spfw,ftajccHtaqmufttHkonf 'pf*spfw,fpD;yGm;a&;wnfaqmuf&eftwGuf r&Sdrjzpfvdktyfaomyifrausm
½dk;yifjzpfygonf/ 2013ckESpfjrefrmEdkifiH\ qufoG,fa&;aps;uGufudk zGifhay;cJhcsdefrSpí jynfwGif;ESifhjynfyrS BuD;rm;aom&if;ESD; jr§KyfESHrIrsm;
0ifvmcJhMu&m 2016-2017 b@ma&;ESpfwGif EdkifiHjcm;wkduf½dkuf&if;ESD;jr§KyfESHrI (FDI) \47% txd&SdcJhonf/ 11 2017-2018 b@ma&;ESpf
(Ekd0ifbm 2017 txd ) EdkifiHjcm;wkduf½dkuf &if;ESD;jr§KyfESHrIwGif trsm;qHk;rSm vuf&SdqufoG,fa&;0efaqmifrI ukrÜPDrsm;qufoG,fa&;u@wGif
&if;ESD;jr§KyfESHrIyif jzpfonf/ 12
xdkYaMumifhEkdifiHwGif;rdkbdkif;zkef;ajym
qdkrIESifh tifwmeuf0efaqmifrIudk &&Sdae
aom vlOD;a&rSm pkpkaygif;\ 7% om&SdcJh&mrS
3 ESpftwGif; 90% txd&SdvmcJhonf/
&efukefESifh rEÅav;NrdKUrsm;wGif zdkifbmau
b,fvfjzifh a'wmtoHk;jyKrIudk oufom
aom aps;jzifh&&SdEkdifrIrSm odomxif&Sm;pGm
wdk;wuf vmcJhonf/ ,if;odkYjzifh pD;yGm;a&;
wdk;wufzHG YNzdK;rIudk taxmuftuljyKonfh
tjyif vlYtzG JYtpnf;udkvnf; ydkrdktusKd;
jzpfxGef;apcJhonf/
w,fvDaemjrefrm\ &if;ESD;jr§KyfESHrI
onf2015ckESpfwGif jrefrmEdkifiH jynfwGif;
tom;wif ukefxkwfvkyfrI (*sD'DyD)\
5 . 2 % t x d & S d Ny D ; t v k y f t u d k i f t o p f
110,000 ausmfudk zefwD;ay;cJhonf/13
j r e f r m h ' p f * s p f w , f t a j c c H t
a q m u f t t H k r S m , c i f u r & S d c J h b J , c k r S
pwif ay:aygufvmjcif; jzpfonfh
tavsmuf aemufqHk;ay: enf;ynmrsm;udk
toHk;csaeygonf/ jrefrmEdkifiH\ 4G uGef&uf
a'gif;vkyftjrefEIef;onf wpfpuúefYvSsif 28
t"duu@ 2 - 'pf*spfw,ftajccHtaqmufttHk 'pf*spfw,f jrefrm
t"duu@ -2 'pf*spfw,ftajccHtaqmufttHk
r*¾gbdkuf ay;pGrf;EdkifjyD; urmÇtjrefEIef;xuf
11 r*¾gbdkuf ydk jrefygonf/ w,fvDaem
jrefrm\ ysrf;rSs a'gif;vkyftjrefEIef;onf
wpfpuúefYvSsif 29.2 r*¾gbdkuf &SdjyD;
trfyDwD ESifh atmf&D'l;jrefrmwdkYurl
28.1 r*¾gbdkuf pD&SdMuonf /14
jrefrmrdkbdkif; a'wmuGef&uf\
t&nftaoG;ESif h tjrefEIef;onf 80%
txd &SdaeNyDjzpfaom jrefrmprwfzkef;
xk d;azmufrIESif htwl tpkd;&ESif h yk*¾vdu
'pf*spfw,f0efaqmifrIvkyfief;rsm;twGuf
ckdifrmaom tkwfjrpfftjzpf taxmuftul
jyKouJhodkY jrefrmEkdifiHudk 21&mpkESpfod k Y
ckefysHausmfvTm;Ekdifaponf/ ,if;odkYckefysH
ausmfvTm;&mwGif tjcm;EdkifiHrsm;\ tawG Y
tBuHKrsm;udk xnfhoGif; toHk;csEdkifygonf/
tpkd;&\ 12csufaom pD;yGm;a&;
rl0g'rsm;t& bufpH kz G H Y Nz d K ;wd k;wufrIud k
&&SdEkdif&ef jrefrmEkdifiH\a0;vHaom ae&m
a ' o r s m ; t x d ' p f * s p f w , f t a jc c H
taqmufttHkrsm; &S d&efvnf; vkdtyf
onf/ 2018 ckESpfwGif taumiftxnf
azmf&ef&nfrSef;xm;onfh qufoG,fa&;
O y a ' w G i f u d k ; u m ; x m ; a o m t a jc c H
q u f o G , f a & ; v d k t y f c s u f j z n f h q n f ;
jcif;qk di f&m &efyH kaiGonf aus;vuf
a ' o r s m ; t x d t a jc c H t a q m u f t t H k
rsm;taumiftxn f azmfwnfaqmuf
Edkifrnfh tcGifhtvrf;aumif;yifjzpfonf/
,if;odkYr[kwfygu pD;yGm;a&;t& jzpfEkdif
ajcr&Sday/ tqdkygAsL[mpmwrf; rlMurf;udk
t rs m ; jy n f o l r s m ; a q G ; a E G ; t Mu HjyK
Ek dif&ef 2018ckESpf Zefe0g&DvwGifxkwf
jyefcJ h NyD;jzpfonf/ odk Yaomf,if;rQta&;
B u D ; a o m & e f y H k a i G w p f & y f \ r l 0 g ' E S i f h p D r H
cefYcGJrIwdkYonf ,cktcsdeftxd a&;qGJ
taumiftxnf azmfEkdifjcif;r&Sdao;aom
jrefrmh'pf*spfw,f rl0g'rsm;ESifh wpfom;
wnf; us&ef vdktyfayonf/
11 jrefrmh &if;ESD;jr§yfESHrI aumfr&Sif? 20 'DZifbm? 2016
12 &if;ESD;jr§yfESHrI ESifh ukrÜPDrsm; nTefMum;rI OD;pD;Xme? 20 'DZifbm? 2017
13 KPMG: w,fvDaem\ wpfur ÉmvHk;qdkif&m oufa&mufrI? 'DZifbm? 2016
14 ppfwrf;aumuf,lrI-arv? 2016 rS pufwifbm? 2017 xd yHkrSefaumuf,lxm;aom tifwmeufjrefEIef; prf;oyfrI
11
90%
34%
jy n f a x m i f p k t pd k; & o n f
2013 ckESpfwGif qufoG,fa&;Oya'udk
xkwfjyefvdkufonfh tcsdefrSpí vkdifpiftrsdK;
tpm; av;rsKd;udk xkwfay;cJhonf/17
tpdk;&onf 1800 MHz ESifh 2100 MHz vdIif;EIef;pOfrsm;udk wdkuf½dkuf cGJa0ay;tyfcJhNyD;
2600 MHz vdIif;EIef;pOfudkrl jynfwGif;ESifh
jynfy qufoG,fa&; 0efaqmifrI ukrÜPDrsm;
tMum; avvH wifcJhonf/18
a&ay:a&atmuf tjynfjynf
qkdif&m zdkuffbmcsdwfqufrIrsm;ESifh twl
txufygaqmif&Gufcsufrsm;aMumifhoHk;ESpf
twGif; vlOD;a&\ 90% ausmfudk
vTrf;NcHKaom? t&nftaoG; aumif;rGefonfh
rdkbdkif; uGef&uf jzpfay:vmcJhygonf/
jrefrmtpd k;&onf2030ckESpf19
wGif tdrfaxmifpkwdkif; vQyfppf"mwftm;
oH k;pG JE k di fapa&; &nf&G,fcsufBuD;rm;pGm
xm;vsuf trsKd;om;vQyfppf "mwftm;
&&Sda&; pDrHudef;udk taumiftxnfazmf
aqmif&Gufvsuf &SdouJhodkY EdkifiHvHk;qdkif&m
Nidrf;csrf;a&; oabmwlnDcsufudk a&;xdk;
Ekdifa&;twGuf wdkif;&if;om;vufeufudkif
tzG JYrsm;ESifh pdwftm;xufoefpGm aphpyf
n§dESdKif; vsuf&Sdonf/20
,aeYtxd tpdk;&\
vkyfaqmifcsufrsm;
15 vQyfppfpGrf;tm; OD;pD;Xme? 2016-2017
16 jynfaxmifpk0efBuD;u jynfol YvTwfawmfodkY &Sif;vif;wifjyrI? 9 &uf ? pufwifbm 2016
17 qufoG,fa&;nTefMum;rIOD;pD;Xme\ “jrefrmEdkifiHtwGif; rdkbdkif;qufoG,fa&; vdkifpifay;tyfrI qdkdkif&mrlabmif”18 1800 MHz vdIif;EIef;pOftwGuf qufoG,fa&;0efaqmifrI ukrÜPDwpfckvQif a':vm oef; 80 oHk;pGJ&
19 "Ministry talks target of 100% electrification by 2030", Myanmar Times, 19th June 201520 "Third Session of 21st-Century Panglong Peace Conference to Convene in January", Irrawaddy, 27th November 2017
t"duu@ 2 - 'pf*spfw,ftajccHtaqmufttHk 'pf*spfw,f jrefrm
ausmftxdvTrf;jcHKNyD;jzpfonfh rdkbdkif;uGef&ufonf ,if;udk taxmuftuljyKonfh vQyf
ppf"mwftm;uGef&ufxuf ydkrdkvsifjrefpGmwkd;wuf zGHU NzdK;cJhonf/ vQyfppf"mwftm;uGef&uf
onf vlOD;a&\
vQyfppf"mwftm;r&&Sdaom aus;vufa'orsm;wGif 'DZ,foHk;"mwftm; ay;puf
rsm;tay:rSDcdk&ojzifh obm0ywf0ef;usifnpfnrf;rIESifh toHqlnHrIwkd Yjzpfaponf/
toHqlnHrIaMumifhjzpfay:vmaom jynfolvlxk\ rauseyfoHrsm;udk ydkYaqmifa&;ESifh
qufoG,fa&;0efBuD;Xmeu tm½Hkpdkuf vmcJhonf/16
Oya'ESifh pnf;rsOf;rsm;tm; ta&;,ltaumiftxnfazmf&mwGif nDnGwfudkuf
nDrIr&SdbJ aESmifhaES;rIrsm;aMumifh oHk;pGJoljynfolrsm;ESifh tvSrf;a0;um EdkifiHawmf\
'pf*spfw,f vufvSrf;rDEkdifrItm; xdcdkufEdkifajc&Sdayonf/ wnfaqmufcGifh cGifhjyKrdefYrsm;?
zkdufbm oG,fwef;cGifh? oGif;ukefESifh tcGeftcrsm;ESifh ywfoufonfhudpörsm;wGif nDnGwf
udkufnDrIr&Sdjcif;wdkYaMumifhaus;vuftajccHtaqmufttHkrsm; azmfaqmif&mwGifjzpfEkdif
ajcESifh tjrefEIef;wkdYukd xdcdkufavsmhenf;apEdkifonf/ e,fpyfa'orsm;wGif vHkNcHKa&;ESifh Nidrf;
csrf;a&;tm;enf;jcif;aMumifh aus;vufa'owGif 'pf*spfw,fvufvSrf;rDrIudk ydkrdk½IyfaxG;
cufcJapygonf/
pdefac:rIrsm;
t"duu@ -2 'pf*spfw,ftajccHtaqmufttHk
,cktcg EkdifiHvlOD;a&\
udkom vTrf;jcHKEkdif ao;onf/ 15
12
t"duu@ -2 'pf*spfw,ftajccHtaqmufttHk
tpdk;&taejzifh vdIif;EIef;pOfuJhodkY
aomtrsm;ESifh oufqkdifonfh obm0
t&if;tjrpfrsm;udk aps;EIef;owfrSwfjcif;ESifh
wdkuf&kdufcGJa0 ay;tyfjcif;wdkYvkyfaqmif
&mwGif vwfwavm b@maiGaMu;twGuf
OD;pm;ay;aernfhtpm; 'pf*spfw,fpD;yGm;a&;
a&&Snf zG Y H Nzd K;wd k;wufrIud k OD;pm;ay;
aqmif&Gufoifhonf[k w,fvDaemutMuH
jyKygonf/ q u f o G , f a & ; 0 e f a q m i f r I
ukrÜPDrsm;onf ajymif;vJrIrsm; jzpfay:
aeaom 0efaqmifrI ay;tyfonfh vkyfief;pOf
wpfavQmufudk xdef;ausmif;Edkif&rnfhtpm;
,if;vkyfief;pOftwGuf 0efaqmifrI ay;tyf
olrsm;tay: rSDcdkae&rIu ydkrdkaeonfhtwGuf
a&&Snf zG YHNzdK;wdk;wufrIudk OD;pm;ay;aqmif
&GufrIu tvGefta&;BuD;onfh tcsufyif
jzpfonf/
o i f h w i f h r Q w o n f h aps;EIef;jzifh
'pf*spfw,f vufvSrf;rDEkdifrIonf 'pf*spf
w,f pD;yGm;a&;t"dur@dKif jzpfonf/ xkd
vrf;aMumif;odkY OD;wnf avQmufvSrf;&eftpdk;
&onf rdkbdkif;qufoG,fa&;qdkif&mtajccH
taqmufttHkESif hra&G Uajymif; Ek difaom
tajccHtaqmufttHkrsm; wdk;csJ U wnf
aqmufrIrsm;udk tpdk;&\ txl;OD;pm;ay;
tqifhwGif qufvufxm;&Sd aqmif&Guf&ef
vdktyfNyD; wpfcsdefwnf;rSmyif EkdfifiHtESHY
w&m;Oya'pd k;rd k;rI? yGif hvif;jrifomrI?
wpforwfwnf;&S daom wnfaqmufcGif h
cGifhjyKrdefU rlabmifESifh zkdufbmoG,fwef;cGifh
ponfwdkYudk wpfygwnf; aqmif&Guf&ef
vdktyfonf/
Bu d K c e f Y r S e f ; E k d i f o n f h t e m * w f
umvwGif aus;vufae jynfolrsm;onff
rdkbdkif; tifwmeufudk oHk;pGJvmMuawmh
rnfjzpf&m tajccHqufoG,fa&; vdktyfcsuf
jznfhqnf;jcif;qdkif&m &efyHkaiG\ ueOD;
aiGaMu;axmufyHhrIonf rdkbdkif;qufoG,f
a&;qdkif&m tajccH taqmufttHkESifh zkduf
bm twGuf OD;pm;ay;jzpfoifhonf/
2022 ckESpfwGif rdkbdkif;zkef;ac:qdk
E d ki fr IuGef&ufu vlOD;a&\ 99% udk
vTrf;jcHKEdkifNyD; rdkbdkif;tifwmeuf uGef&uf
u 95% txd vTrf;jcHKEkdif&efarQmfrSef;xm;
onfh tajccHqufoG,fa&; vdktyfcsuf
jznfhqnf;jcif; qdkif&m&efyH kaiGAsL[mudk
axmufcHygonf/21 v,f,majrESifhajrvGwf
ajr&k dif;rsm;ay: wm0gwdkifpd kufxlcGif h jyK
jcif;qdkif&m ajr,mZkef owfrSwfuefYowf
csufrsm;ESifh ywfoufNyD; jyefvnfpOf;pm;
jyifqifjcif;jzifhaus;vufa'owGifwm0g
wkdifpkdufxljcif;vkyfief;udk taxmuftul
rsm;pGmjzpfouJ hod k Y r D ;pufoHqlnHrIE Si f h
ywfoufaom jyóemrsm;udk avsmhenf;
apum rdkbdkif;0efaqmifrIrsm;udk EIef;xm;
csdKompGmjzifh EkdifiHwum pHcsdefpHEIef;rsm;
twdkif; ay;tyfEkdifrnf jzpfonf/
NrdKU jya'orsm;wGif txl;ojzifh
tao;pm;ESifh tvwfpm;pD;yGm;a&;vkyfief;
rsm;'pf*spfw,ftoGifodkY ul;ajymif;vmrnf
jzpffí jrefEIef;jrifh tifwmeuf0efaqmifrI
onf ydkrdkta&;ygvmrnf jzpfonf/
'pf*spfw,f tpkd;&taejzifh NrdKU BuD;rsm;
wGif jrefEIef;jrifhtifwmeuf uGef&uf
qufaMumif;opfrsm; csJUxGifjcif;twGuf
owfrSwfvrf;e,frsm;udk yGifhvif; jrifompGm
csrSwfay;jcif;ESifh zdkufbm csdwfquf&ef
t w G u f vQyfppf"gwftm;ay;wd ki frsm;
toHk;jyKcGifhay;jcif;wdkYjzifh taxmuftul
ay;oifhygonf/
tpdk;&onf yifr"mwftm;vdkif;
wdk;csJU jcif; vkyfief;wGif qufvuf&if;ESD;jr§KyfESH
rIrsm;jyKvkyfNyD; Nidrf;csrf;a&;vkyfief;udkvnf;
tqHk;owfEk di f&ef aqmif&Guf&ygrnf/
okdYrSom EkdifiHtpGeftzsm; a'orsm;txd
'pf*spfw,f tajccHtaqmufttHk a&muf
&SdEkdifNyD; aps;EIef;csdKompGmESifh vufvSrf;rDpGm
toHk;jyKEkdifrnf jzpfonf/
t"duu@ 2 - 'pf*spfw,ftajccHtaqmufttHk 'pf*spfw,f jrefrm
w,fvDaem\ tMuHjyKcsufrsm;
21 qufoG,fa&; nTefMum;rIOD;pD;XmeESifh oufqdkifonfhenf;Oya'rsm;? jynfoltm;vHk;ESifhywfoufaom 0efaqmifrIAsL[m (2018-2022) trsm;jynfolESifhaqG;aEG;n§dEdIif; tMuHÚmPf&,l&efrlMurf;
13
22 KPMG: w,fvDaem\ wpfur ÉmvHk;qdkif&m oufa&mufrI? 'DZifbm? 2016
23 'pf*spfw,f pD;yGm;a&; zGUH NzdK;wdk;wufrI aumfrwD\ 2020 &nfrSef;csufrsm;ESifh qufpyfrI
24 'pf*spfw,f pD;yGm;a&; zGUH NzdK;wdk;wufrI aumfrwD\ 2020 &nfrSef;csufrsm;ESifh qufpyfrI
1
2
3
4
5
6
7
pkpkaygif;&if;ESD;jr§KyfESHrI
-tar&duefa':vm
oef;2,000ausmf
jrefrmEkdifiHtpdk;&okdY b@ma&;qdkif&m
ay;aqmifaiG (tcGef? vdkifpif?
vlrI tusdK;jyK vkyfief;rsm;) -
tar&duefa':vm
oef;250ausmf
2015 ckESpfwGif jynfwGif;
tom;wifukefxkwfvkyfrI (*sD'DyD) \
5%
Supply chain wGif vlaygif;
110,000udk tvkyftudkifopfrsm; ay;tyfEdkif
cJhonf/
2015 ckESpfwGif jynfwGif; ynma&; ESifh
usef;rma&; tpDtpOfrsm;rS vlaygif;
540,000twGuf jynfol YtusdK;jyKvkyfief;rsm;
2023 ckESpfwGif &&SdaeNyD;jzpf&ef arQmfrSef;xm;onfh &nfrSef;csufrsm;
jrefrmEkdifiHtwGuf w,fvDaem \ xnfh 0ifulnDrIrsm; (2014-2017)22
tajccHqufoG,fa&; vdktyfcsuf jznfhqnf;jcif;qdkif&m &efyHkaiG
aus;vufa'o rdkbdkif;oHk;pGJEdkifrIudk OD;pm;ay;jcif;/
( 99% txd rdkbdkif;zkef;ajymqdkEdkifjcif;)
NrdKU jyrsm;ü zkdufbmqufoG,fjcif;qdkif&m uefYowfcsufrsm;avQmh
ay;jcif;? zdkufbm uGef&uf twGuf owfrSwfvrf;e,f rsm;udk yGifhvif;
jrifompGm csrSwfay;jcif; ESifh vQyfppf "mwftm;ay;wkdifrsm;tm;
toHk;jyKcGifhay;jcif;/
v,f,majrESifh ajrvGwfajr½kdif; rsm;ay:wGif wm0gwdkifpkdufxlcGihf
jyKjcif;/
tajccHqufoG,fa&; vdktyfcsuf jznfh qnf;jcif;qdkif&m &efyHkaiG\
axmuf yHhulnDrIjzifh jrefEIef;jrifh (1 puúefYvQif 5 r*¾gbdkufxuf jrifh
aom) rdkbdkif;a'wm udk vlOD;a& 95% txd okH;pGJEkdifjcif; / 23
tBuD;qHk;NrdKU BuD; 10 NrdK UwGif EkdifiHwum pHEIef;ESihftnD aps;EIef;oifh
aom jrefEIef; jrifh (1 puúefYvQif 10 r*¾gbdkufxufjrifhaom) tifwm
euf 0efaqmifrIudk &&SdoHk;pGJEdkifjcif;/ 24
tdrfaxmifpkrsm;\ 90% r[mvQyfppf"mwf tm;vdkif;ESifhcsdwfqufjcif;/
EkdifiHvHk;qkdif&m Nidrf;csrf;a&;oabm wlnD csufwGif e,fpyfa'orsm;
ü 'pf*spfw,f tajccH taqmufttHk cGifhjyKay;Ekdifa&;udk xnhfoGif;
pOf;pm;jcif;/
jzpf&yfavhvmrI- jrefrmEkdifiH\ tHhrcef; rdkbdkif; xdk;azmufrI
2013 ckESpfrwdkifrDu jrefrmEkdifiH\ rdkbdkif;xkd;azmufrIonf 7% xufenf;NyD; urmÇ wGif tenf;qHk;tjzpf &yfwnfcJhonf/ qif;rfuwf wefzdk;onf
a':vm 3,000 txufwGif &SdcJhonf/ qufoG,fa&; u@udkzGifhvSpfvkdufNyD; &if;ESD;jr§KyfESHrI jyKvkyf&ef vG,fulonfh Oya'rsm;ESihf rl0g'rsm;csrSwfcJhNyD;aemuf
qif;rfuwf aps;EIef;rsm; usqif;um qif;rfuwf xkd;azmufrIrSmvnf; 2017 ckESpfwGif 105% okdY jrifhwufvmcJhonf/ Ericsson \ 2015 ESifh 2016 Mobility tpD&ifcHpmrsm;t& jrefrmEkdifiHonf tifwmeuf oHk;pGJoltopf wdk;yGm;rI tjrefqHk;EdkifiHrsm;teuf wpfck
tjzpf tdE´d,ESifhw½kwfEkdifiHwdkYaemuf wwd,ae&mwGif &yfwnfEdkifcJhonf/ w,fvDaemonf wm0gwdkifaygif; 8,000 jzifh EkdifiHhvlOD;a& 90% udk uGef&uf
vTrf;jcHK ay;xm;EkdifNyD; aps;uGufa0pk ysrf;rQ 40% txd&&Sdaeaom jrefrmEkdfifiH\tBuD;qHk; rdkbkdif;zkef;uGef&ufudk 3 ESpftwGif; wnfaxmif vnfywfEkdifcJhNyD
jzpfonf/ pD;yGm;a&;vrf;zGifhay;jcif;onf Ed kifiHwGif;&S d pD;yGm;a&;vkyfief;qkdif&m tvHk;pHkpdwfcs,kHMunfEdkifrIESifh wm0gwdkifukrÜPDrsm;? jzefYcsdolrsm;ESifh
jrefrmEkdifiHom;rsm;twGuf tvkyftudkiftcGifhtvrf;rsm;tygt0if qufoG,fa&; u@wpfckvHk;\ zG YHNzdK;wkd;wufrIudk jzpfxGef;aponfhtwGuf cdkifrmaom
tusdK; oufa&mufrI&SdcJhayonf/
t"duu@ 2 - 'pf*spfw,ftajccHtaqmufttHk 'pf*spfw,f jrefrm
t"duu@ -2 'pf*spfw,ftajccHtaqmufttHk
14
'pf*spfw,ftpysKd;vkyfief;rsm;onf 'pf*spfw,fpD;yGm;a&;pepfwpf&yftwGuf wnf&SdaeNyD;jzpfaom pHerlemykHpHrsm;? qef;opf
wDxGifzefwD;rIrsm;ESifh wdk;wufBuD;yGm;rIrsm;udk pdefac:vsuf&Sdonf/ 'pf*spfw,f tpysKd;vkyfief;rsm; &SifoefzGH YNzdK;Edkif&eftwGuf
oaE¨wnfzG H YNzdK;a&; axmufyHhrIuGef&uf? wwfEdkifaom aiGaMu;tiftm;? oufomacsmifcsdaom tcGefpepfrsm;? wDxGifrIudk tm;ay;
tm;ajr§muf jyKaom Oya'ESifh pnf;rsOf;todkif;t0ef;wdkY tygt0if vG,fulpGmvIyf&Sm;Ekdifaom ywf0ef;usifvdktyfonf/ Oyrmtm;jzifh
zefwD;&mESifh Social Impact Myanmar ? ponfwkdY &SdaeNyDjzpf&m jrefrmEkdifiHwGif 'pf*spfw,f pGefYOD;wDxGifvkyfief;&Sifrsm;twGuf
vIyf&Sm;Ekdifonfh taetxm;udk vHk;vHk;vsm;vsm; wdk;wufjzpfxGef;apEdkifrnfh tcGifhtvrf;&Sdonf[k qdkEdkifonf/
'pf*spfw,fpD;yGm;a&; wnfwHhckdifNrJpGmzGH YNzdK;Edkifa&;? vHkavmufNyD; oufomvG,fulaom aiGaMu;xnfh0ifrIESifh aiGay;acsrI
pepf&Sd&eftvdkYiSm aiGaMu;0efaqmifrI vkyfief;rsm;udk us,fjyefYpGm vufvSrf;rD&ef vdktyfonf/
tao;pm;aiGa&;aMu;a&; 0efaqmifrI? tmrcHrJhbPfacs;aiGrsm;? uwftoHk;jyK aiGay;acsrIrsm;ESifh Wave Money uJhokdYaom
rdkbdkif;aiGay;acsrI vkyfief;rsm; vkyfaqmifEdkifjcif;onf ta&;BuD;aom yxrqHk;vkyfaqmif&rnfh tqifhrsm;jzpfygonf/
odkYaomf w&m;0ifaiGaMu;0efaqmifrIvkyfief;rsm;tm; tenf;qHk;wpfcgom toHk;jyKzl;olrSm vlOD;a&\ 30%om &Sdao;aom
aMumifh aiGaMu;0efaqmifrIvkyfief;rsm;tm; vufvSrf;rDrIrSmrl edrfhusaeqJjzpfonf/25 qiff;rfuwfxkd;azmufrIonf 105% ausmfNyD;
prwfzkef; xkd;azmufrI 80%26 &SdaeaomaMumifh aiGpuúLrJh 'pf*spfw,faiGaMu; 0efaqmifrIzGHY NzdK;vmapjcif;jzifh aiGa&;aMu;a&;ESifh
'pf*spfw,fvufvSrf;rDrIwdkYudk ydkrdk wdk;wuf aumif;rGefatmif vkyfaqmifEkdifrnfh tcGifhtvrf;rsm;pGm&Sdaeayonf/
tpdk;&\tcsuf 12csufyg pD;yGm;a&;rl0g'onf 'pf*spfw,f oufaocHuwf vdktyfcsufudk azmfjyxm;NyD; vuf&Sdü
tqdkyg vdktyfcsuftwGuf taumiftxnfazmf&efBudK;yrf;tm;xkwfaeMuonfhenf;wl 'pf*spfw,fESifhaiGaMu;0efaqmifrI vufvSrf;
rDrIwdkYudk wdk;wufap½HkrQru tpdk;&ESifh yk*¾vdu0efaqmifrIrsm;udk &&SdapcJhaom tdE´d,EkdifiHrS Aadhar \ atmifjrifrIoifcef;pmrsm;rS
twk,lavhvmEdkifonfh tcGifhtvrf;aumif;rsm;pGm&Sdayonf/ xdk YjyifEkdifiHwGif tdrfwpfvHk;csif; odkYr[kwf tcef;wpfcef;csif;udk
&SmazGazmfxkwf&efrSm (txl;ojzifh aus;vufa'orsm;wGif) cufcJonfhtavsmuf ae&yfvdyfpmjyKpkjcif;vkyfief;udk jyKjyif&ef
vkdtyfaeayonf/ ,if;odkYvdyfpmjyKpkjcif;onf tGefvdkif;aps;0,fjcif;uJhodkY tdrfwdkif&ma&muf ukefypönf;ydkYaqmif&onfh 'pf*spfw,f
0efaqmifrIvkyfief;rsm; a&&Snfwdk;wufzG HYNzdK;a&; twGuf r&Sdrjzpfaom vdktyfcsufyifjzpfonf/
t"duu@ -3 'pf*spfw,f a*[pepf tpdk;&\pD;yGm;a&;rl0g'ESifhtnD *sD'DyDwdk;wufjrifhrm;rItwGuf taxmuftuljyKEdkifrnfh &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; vG,fulpGmaqmif
&GufEdkifaom 'pf*spfw,f pD;yGm;a&;pepfwpfckudkzefwD;&mü tqifajyacsmarGU pGmvnfywfaeaom 'pf*spfw,f a*[pepfwpfck
&Sd&ef rjzpfraevdktyfygonf/ þa*[pepfwGif 'pf*spfw,fpGefYOD;wDxGifrIrsm;udktm;ay;NyD; tpdk;&? pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;ESifh oHk;pGJ
olrsm;tm;vHk;twGuf qef;opfwDxGifxm;aom 'pf*spfw,f0efaqmifrIrsm;udk tajcwnfay;Edkifrnfh 'pf*spfw,faiGaMu;0efaqmifrI
vkyfief;rsm;ESifh 'pf*spfw,f oufaocHuwfwdkYudk azmfaqmifEkdifrnfhvkyfief;rsm; yg0ifonf/
pdefac:rIrsm;
t"duu@ 3- 'pf*spfw,f a*[pepf 'pf*spfw,f jrefrm
25 UNCDF: Making Access Possible26 ITU? o,f,lydkYaqmifa&;ESifh qufoG,fa&;0efBuD;Xme
30% w&m;0ifaiGaMu;0efaqmifrI vkyfief;rsm;tm;
tenf;qHk; wpfcgom toHk;jyKzl;olvlOD;a&
15
200tao;pm;aiGaMu;0efaqmifrI
vkyfief;vdkifpif
tar&duef a':vm
338 oef; acs;aiGyrmP
t"duu@ 3- 'pf*spfw,f a*[pepf 'pf*spfw,f jrefrm
EkdifiHrsm;\ 'pf*spfw,f qef;opf
wDxGifjcif;tusKd;oufa&mufrIudk tajccH
um urmÇ U pD;yGm;a&;zdk&rfu trSwfay;
jyKpkonfh uGef&uf csdwfqufrItoifhjzpfjcif;
nTef;udef;wGif tqifh 100 twGif;0ifEkdifa&;
OD;wnfcsufxm;&ef tBuHjyKygonf/ acs;aiG
ESifhaiGay;acsrIrsm; vG,fulpGm &&SdEkdifrS
omvQif 'pf*spfw,f a*[pepf&SifoefEkdif
rnfjzpf&m 'pf*spfw,f aiGa&;aMu;a&; 0ef
aqmifrIrsm;udk oHk;pGJMu&ef EkdifiHom;rsm;udk
tpdk;&u tm;ay;tm;ajr§mufjyKoifhonf/
tpdk;&u jynfolrsm;xHaomfvnf;
aumif;? pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;xHaomfvnf;
aumif;? aiGa&;aMu;a&;vkyfaqmifrIrsm;
aqmif&Guf&mwGif 'pf*spfw,f aiGa&;
aMu;a&; 0efaqmifrIrsm;udk wdk;jr§ifhoHk;pGJ
oifhNyD; aiGa&;aMu;a&; vkyfief;rsm;tm;
em;vnfwwfuRrf;rIESifh vufvSrf;rDEdkifrIudk
wdk;jr§ifhEdkifa&;twGufvnf; EdkifiHom;tcsif;
csif;aomfvnf;aumif;? pD;yGm;a&;vkyfief;
rsm;ESifh vkyfudkif&mwGif vnf;aumif;oHk;pGJ
w,fvDaem\ tMuHjyKcsufrsm; Edkif&ef todynmay;tpDtpOfrsm; azmf
aqmifoifhonf/
bPftajcjyKESif hrd kbdkif;tajcjyK
0efaqmifrIrsm;twGuf toHk;csEdkifrnfh
tcsuftvufzvS,f toHk;jyKEdkifaom
'pf*spfw,f aiGaMu;0efaqmifrI vkyfief;rsm;
u A[kdbPft"durl0g' jzpfoifhonf/
tdE´ d,EkdifiH\atmifjrifaeaom Aadhar ID \tawG YtMuHKudk oifcef;
pm,lí &oifh&xkdfufaom EkdifiHom;tm;vHk;
twGuf 'pf*spfw,f o u f a o c H u w f
xkwfay;Edkif&ef tjrefaqmif&Gufoifhonf/
tqifoifhjzpfyguþ'pf*spfw,foufao
cHuwfudk 'pf*spfw,f aiGaMu;0efaqmif
rIrsm;ESif hcs dwfqufxm;oifhonf/ tufpf
wdk;eD;,m;EkdifiHwGif toHk;jyKaeNyD; 'lbkdif;?
uae'gESif h *syefEk difiHwd k YwGif toHk;jyK&ef
p DpOfaeNyD jzpfonfh blockchain tajc
jyK oufaocHuwfuJhodkYaom tqifhjrifh
enf;ynmrsm;udk vH k jc H Ka&;yd kr d kaumif;rGef
vmap&efESifh ukefusp&dwf enf;yg;ap&ef
&nf&G,fNyD; toHk;jyK&ef pOf;pm;oifhygonf/
tpdk;&bufrS &efyHkaiG taxmuf
tyHhtygt0if jynfwGif;tpysKd;vkyfief;rsm;
pwifwnfaxmifjcif;ESif h aiGaMu;t&if;
tESD;rsm;twGuf 'pf*spfw,fqef;opfwDxGif
rI pifwmrSwqifh yHhydk;ulnDay;Edkifonf/
tenf;qHk;rwnfaiG vkdtyfcsufowfrSwf
jcif;? rSwfyHkwifaMu;ESifh pm&Gufpmwrf;
udpörsm;udk avQmhcsjcif;jzifh 'pf*spfw,f
pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; rSwfyHkwifjcif;udpöudk
vG,fulpepfwusjzpf&ef vkyfaqmif&rnf/
jynfwGif; tdkifpDwDvkyfief;rsm;\
wDxGifMuHqrIrsm;udk EkdifiHtwGif;? a'o
twGif; xkwfazmfjyoNyD; tcGefuif; vGwfcGifh
ESifh EIef;xm;avQmhayghay;jcif;ponfh tusKd;
cHpm;cGifh rsm;udkvnf; ay;tyfoifhonf/
'pf*spfw,fpD;yGm;a&; zG H Y NzdK;wdk;wufjcif;udk
t m ; a y ; t m ; a jr§ m u f jy K o n f h t a e j z i f h
tDvufxa&mepf ukefoG,fa&;ESif h a'wm
oHk;pG JrItay: aumufcHonfhoHk;pG JcGefESif h
0ifaiGcGefudk avQmhcsjcif;jzpfap z,f&Sm;jcif;
jzpfap jyKvkyfoifhonf/
uGefysLwm? wufbvufeSifhzkef;uJh
okdYaom tajccHtdkifpDwD toHk;taqmif
ypönf;rsm;udk pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;? oHk;pGJ
olrsm;ydkrdk toHk;jyKEkdif&eftwGuf ,if;wkdY
tay: tcGefrsm;ESifh taumufcGefrsm;udkavQmh
'pf*spfw,ftpysKd; vkyfief;pkrsm;udk axmufyH hulnDEd ki fa&;twGuf Yangon Innovation Centre udk 2018 ckESpf? {NyDvwGif zGifhvSpfEdkif&ef
tpdk;&u pDpOfvsuf&Sdonf/27 tao;pm; aiGa&;aMu;a&; vkyfief;Oya' 2012 ckESpfudk jy|mef;jcif;ESifhtwl tao;pm;aiGa&;aMu;a&;0efaqmifrI
vkyfief;vkdifpifaygif; 200 cefYudk xkwfay;cJh&m 2017 ckESpfOD;ydkif;txd acs;aiG tar&duefa':vm 338 oef;txd xkwfacs;xm;onf/28 rdkbdkif; aiGa&;aMu;a&;
0efaqmifrIrsm;qkdif&m pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;ESifhtnD vkdifpif 3 ckxkwfay;cJhNyD;jzpf&m ½dk;rbPfESifh w,fvDaemwdkY yl;aygif;aqmif&Gufaom Wave Money
onf yxrOD;qHk;jzpfonf/ ,if;vkyfaqmifcsufrsm;aMumifh aiGa&;aMu;a&; 0efaqmifrIvkyfief;rsm;tm; vufvSrf;rDEkdifjcif;udk odompGm jrifhwufapcJhonf/
'pf*spfw,f oufaocHuwfpepfonf tpdk;&\pD;yGm;a&;rl0g' 12 csufwGif wpfpdwfwpfydkif;tjzpfyg0ifNyD; a&SUajy;pDrHudef;udk aejynfawmf? rEÅav;?
&efukef ESifh &ckdifjynfe,fwdkYwGif 2017 ckESpf? Zefe0g&DvrSpí taumiftxnfazmf aqmif&Gufvsuf&Sdonf/29
tpdk;&\ vuf&Sdvkyfaqmifcsufrsm;
27 'pf*spfw,f pD;yGm;a&; zGUH NzdK;wdk;wufrI aumfrwD\ yxrtBudrf owif;pm &Sif;vif;yGJ? 9? Zefe0g&D? 2017
28 ADB: Risk Analysis and Lending Profitably to MFIs and Cooperatives in Myanmar, May 201729 " 'Smart' ID pilot project rolls out in 4 test areas", Myanmar Times, 13th January 2017
t"duu@ -3 'pf*spfw,f a*[pepf
16 t"duu@ 3- 'pf*spfw,f a*[pepf 'pf*spfw,f jrefrm
uGef&ufcsdwfquf&ef tqifoifhjzpfrI nTef;udef;tqifh 100 wGif xdyfwef;0if&ef/30
&oifh&xkdufaom EkdifiHom;tm;vHk;udk 'pf*spfw,f oufaocHuwf ay;&ef/
tcsuftvufzvS,f toHk;jyKEkdifaom 'pf*spfw,f aiGaMu;0efaqmifrIvkyfief;rsm;tm;
A[kdbPf\ t"dutpdwftydkif;tjzpf xm;&Sd&ef/
rSwfyHkwif udkifaqmifxm;ol EkdifiHom;rsm;\ 95% u 'pf*spfw,faiGaMu;0efaqmifrI aiGpm&if;
tenf;qHk;wpfck toHk;jyK&ef/
'pf*spfw,fqef;opfwDxGifrIpifwm xlaxmif&ef/ 2017 ckESpfxuf jynfwGif; 'pf*spfw,f
tpysKd;vkyfief;rsm; oHk;qydkrdk ay:xGef;vmap&ef/31
tdkifpDwD0efaqmifrI ESifh toHk;taqmif pufud&d,mrsm;twGuf tcGefaumufjcif;udk
&Sif;vif;pGmxkwfazmf&ef/
EkdifiHwumrS tawG YtMuHK&Sd 'pf*spfw,fynm&Sifrsm;udk qGJaqmif&ef/
1
4
5
3
2
7
6
2023 ckESpfwGif &&SdaeNyD;jzpf&ef arQmfrSef;xm;onfh &nfrSef;csufrsm;
30? 31 'pf*spfw,f pD;yGm;a&; zGUH NzdK;wdk;wufrI aumfrwD\ 2020 &nfrSef;csufrsm;ESifh qufpyfrI
ayghaumufcHjcif;jzpfap tcGefuif;vGwfcGifh
jyKjcif;jzpfap jyKvkyf&rnf/ xkdenf;wl tjrwf
tpGef; jrifhrm;pGm&&Sdonfh Facebook ESifh Google wkdYuJhodkYaom tzGJ Ytpnf;rsm; tyg
t0ifoufqdkif&m tzGJ Ytpnf;tm;vHk;u
jynfaxmifpktcGefpepfodkY xnfh0ifaom
a&&SnfwnfwhHNyD; rQwonfh a*[pepfwpf
ckudk taumiftxnf azmf&ef vdktyfonf/
jynfya&muf jrefrmjynfzGm; 'pf*spfw,f
ynm&Sifrsm;udk tcGefESifhqkdifaom? odkYr[kwf
tjcm;aom tusdK;aus;Zl; cHpm;cGif hrsm;
ay;um EkdifiHokYdjyefvnfac:,loifhouJhodkY
xl;cRefxufjrufaom EkdifiHjcm; 'pf*spfw,f
ynm&Sifrsm;udkvnf; vG,fulvsifjrefonfh
ADZmtpDtpOf jzifh zdwfac: oifhygonf/
t"duu@ -3 'pf*spfw,f a*[pepf
17
tdE´d,&JU 'pf*spfw,foufaocHpepfu awGU zl;orQrSmtqef;jym;qHk;pepfyg/ aiGa&;aMu;a&;
csdwfqufrIawG tukefvHk;twGuf tajccHygyJ/ 'Dpepfudkus,fus,fjyefYjyefY toHk;jyKvmEkdifr,fqkd&if
urÇmBuD;twGuf tusKd;&SdEkdifygvdrhfr,f/
Paul Romer, urmÇ UbPf pD;yGm;a&;ynm&Sif? rwfv 2017/ 33
AADHAR qdkif&m udef;*Pef;rsm; 34
99%t&G,fa&mufNyD;om;OD;a& &mckdifEIef;
rSwfyHkwifxm;onfhvlOD;a&
tdE´d,EkdifiHonf 'pf*spfw,f pD;yGm;a&;zG YHNzdK;a&; txl;ojzifhh 'pf*spfw,f aiGa&;aMu;a&;0efaqmifrIrsm;tm; vufvSrf;rDEdkifa&;twGuf
qef;opfwDxGifrIrsm;jzifh &if;ESD;jr§KyfESHvsuf&Sdonf/ wpfEdkifiHvHk;udk,fa&; tcsuftvufrsm;tm; rSwfyHkwifonfh pepfjzpfaom Aadhar onf
jynfolrsm; taejzifh tpdk;&ESifhyk*¾vdu 0efaqmifrIrsm;udk ½dk;&Sif;pGmESifhvHkjcHKpGm &,lEkdifaponf/ 2010 ckESpfwGif pwiftaumiftxnf azmfcJhaom
,if;tpDtpOfu t&G,fa&mufNyD; tdE´d,EkdifiHom; 1.16 bDvsHtwGuf 'pf*spfw,f oufaocHuwf ID rsm;udk 7ESpf twGif; xkwfay;cJhonf/32
0ifaiGcGefwifoGif;vTm? EkdifiHul;vufrSwf avQmufxm;jcif;? bPfaiGpm&if;zGifhjcif;? yifpifaiGxkwf,ljcif;? tpdk;&taxmuftyHhrsm; &,ljcif;?
qE´rJay;jcif;? tGefvdkif;odrf;qnf;jcif;? tpk&S,f,m&if;ESD;rIjyKvkyfjcif;wdkYrSm Aadhar ID jzifh vG,ful&Sif;vif;pGm aqmif&GufEkdifcJhaom vkyfief;rsm;
teufxif&Sm;aom vkyfief;aqmifwmrsm; jzpfonf/
xkdYtjyif aiGa&;aMu;a&;qkdif&m tzGJUtpnf;rsm;taejzifh ydkrdktrsdK;tpm; pHkvifaom0efaqmifrIrsm;udk ay;tyfEdkifa&;? ydkrdkvGwfvyfpGmvIyf&Sm;
Ekdifaprnfh pnf;rsOf;topfrsm;udk tdE´d, tmPmydkifrsm;u taumiftxnfazmfcJhMuonf/ Oyrmtm;jzifh aiGxkwfacs;onfh bPftopfrsm;onftajccH
vlwef;pm;rsm;twGuf aiGaMu;0efaqmifrIrsm;udk 2014 ckESpfwGif ydkrdkaqmif&Gufay;chJNyD; EGrf;yg;onfh EdkifiHom;rsm; w&m;0if aiGpm&if;rsm; zGifhvSpfEkdifa&;
tpdk;&u ulnDum xkdaiGpm&if;rsm;rSwpfqifh aiGay;acsrIrsm; jyKvkyfEkdifa&;twGuf yHhydk;ulnDay;cJhonf/ jrefrmEkdfifiHonf xkdodkYaom BuD;rm;onfh atmifjrifrI
rsm;pGm&&SdcJhonfh 'pf*spfw,f oufaocHuwfpepfrS avhvmoif,llEkdifonfh tcGifhtvrf; jrefrmEkdifiHwGif &Sdaeayonf/
pepfvnfywfcJhonfh ESpfaygif; 7 ESpf
32 UIDAI State/UT wise Aadhaar Saturation, t& 31? 12? 2017
33 Bloomberg, “India ID Program Wins World Bank Praise Despite ‘Big Brother’ Fears” 16/3/1734 UIDAI State/UT wise Aadhaar Saturation, t& 31? 12? 2017
t"duu@ 3- 'pf*spfw,f a*[pepf 'pf*spfw,f jrefrm
jzpf&yfavhvmrI-tdE´d,rS Aadhar digital ID taMumif;
t"duu@ -3 'pf*spfw,f a*[pepf
1160 oef;
18
vlyk*¾Kdvfwdkif; cGJjcm;qufqHcH&rIrsm;rS
uif;a0;NyD; arG;zGm;&mrS aoonfhtxd
todtrSwfjyKrI &&Sdjcif;/
enf;ynmESifh owif;tcsuftvuf
&,l&ef^toHk;cs&eftwGuf twm;
tqD;rsm;udkz,f&Sm;jcif;/
wpfrlxl;jcm;jcif;? vHkjcHKjcif;? rSefuefwdusjcif;
wkdYESifh jynfhpHkonfh cdkifrmaom oufaocH
taxmuftxm;udk aqmif&Gufay;jcif;/
trsdK;rsdK;aom oHk;pGJolrsm;\
vkdtyfcsufrsm;udk jznfhqnf;ay;Edkif&ef
twGuf tcsuftvufrsm;zvS,fí wkHY
jyefEkdifaom vrf;aMumif;wpfck zefwD;jcif; /
vGwfvyfpGm csJUxGifowfrSwfEkdifonfh
pHowfrSwfcsufrsm;udk toHk;jyKjcif;ESifh
ypönf;ay;oGif;olESifh enf;ynmwdkYudk
uefYowfcsufr&SdbJ toHk;jyKEdkifjcif; /
toHk;jyKol\ udk,fa&;udk,fwm
vGwfvyfcGifhudk tumtuG,fay;jcif;ESifh
yHkpHuseaompepfjzifh xdef;uGyfjcif;/
vG,fulpGm&,ltoHk;jyKEkdifjcif;udk rxdcdkuf
apbJ aiGa&;aMu; a&;ESifhvkyfief; vnfywfrI
a&&SnfwnfwHhap&ef pDrHxm;&Sdjcif; /
udkff,fa&;udk,fwm vGwfvyfcGifh? vHkjcHKrI
ESifh oHk;pGJol\ udk,fydkiftcGifhta&;rsm;udk
us,fjyefYaom w&m;Oya'ESifh pnf;rsOf;
rlabmiftwGif;rS tumtuG,fay;jcif;/
tzGJUtpnf;tvdkuf vdkufem aqmif&Guf&rnfh
&Sif;vif;wdusonfh owfrSwfcsufrsm;ESifh
wm0ef,lwm0efcHrIudk aqmufwnfjcif;/
epfemcsuf? rauseyfcsufrsm;udk
vGwfvyfpGm ½IjrifNyD; pD&ifqHk;jzwfjcif;jzifh
w&m;Oya'ESifh ,HkMunfrI rlabmifrsm;udk
taumiftxnfazmfjcif;/
tm;vHk;yg0ifjcif; yHkpHusjcif; pDrHcefYcGJjcif;
1/
2/
3/ 8/
9/
10/
4/
5/
6/
7/
t"duu@ 3- 'pf*spfw,f a*[pepf 'pf*spfw,f jrefrm
a&&SnfwnfwHhaom zG HYNzdK;wdk;wufrIudk udk,fpm;jyKaom tajccHrl 10 csuf35
tm;vHk;vufvSrf;rDjcif;ESifh todtrSwfjyKrI &&Sdjcif; MuHhckdifaom? vHkjcHKaom? wkHYjyefEkdfifaom? a&&SnfwnfwHhaom udk,fa&;udk,fwm vGwfvyfrIESifh oHk;pGJol\tcGifhta&;rsm;udk
umuG,fay;jcif;jzifh ,HkMunfrIudk wnfaqmufjcif;
t"duu@ -3 'pf*spfw,f a*[pepf
35 a&&SnfzG Y HNzdK;wdk;wufrIrsm;twGuf vdkufem&rnfh ed,mr 10csuf? ur Ém hbPf
'D*spfw,f c&D;udk avSsmuffvSrf;aeonfh jrefrmEdkifiHtaejzifh rnfonfhpepfrqdk zGJUpnf;wnfaxmif&mwGif atmufazmfjyyg
urmÇ U bPf\ pOfqufrjywfzGH YNzdK;wdk;wufrItwGuf udk,fpm;jyKaom tajccHrlrsm;udk vdkufem&ef ta&;BuD;onf/
19
t"duu@ -4 'pf*spfw,f u Rrf;usifrI
t"duu@ 4- 'pf*spfw,f uRrf;usifrI 'pf*spfw,f jrefrm
'pf*spfw,f0efaqmifrIvkyfief;rsm;udk azmfaqmifonfh vkyfEkdifpGrf;ESifh wDxGif
MuHqrIjynhf0aom 'pf*spfw,fuRrf;usifvkyfom;tiftm;pkESifh tqdkyg'pf*spfw,f 0efaqmif
rIrsdK;pHktm; oHk;pGJolEkdifiHom;rsm;onf 'pf*spfw,fpD;yGm;a&;twGuf tvGefta&;ygaom
tpdwftydkif;rsm;jzpfonf/
jrefrmEdkifiHol^om;rsm;onf 'pf*spfw,f pl;prf;pdwfjyif;xefMuonf/ 2013 ckESpf
qufoG,fa&;u@udk vrf;zGifhay;vkdufNyD;onfhaemuf jynfolrsm;\ enf;ynmtay:
pdwf0ifpm;rIESifh ydkrdkvufvSrf;rDvmrIwdkYaMumifh qifrf;uwfxkd;azmufrI 105% xufausmfESifh
prwfzkef;xkd;azmufrI 80% txdjzpfvmcJhum wpfurÇmvHk;twdkif;twmESifh prwfzkef;trsm;
qHk;oHk;onfh EdkifiHrsm;teuf wpfEdkifiHtjzpfodkY a&muf&SdcJhonf/36
a'wmtoHk;jyKjcif;ESifhywfoufívnf; EdkifiHwpf0ef;vHk;wGif ysrf;rQtm;jzifh wpfv
vQif 1.2 *pf*gbdkuf oHk;pGJMuNyD; NrdKU jya'orsm;wGif 4G toHk;jyKol wpfOD;vQif 5.6 *pf*gbdkuf
txd oHk;pGJaeMuonfudk awGU&ojzifh w,fvDaemuGef&ufEdIif;,SOfEdkifaom a'owGif;&Sd
tjcm;EkdifiHrsm;ESifh,SOfygu a'wmtoHk;jyKjcif;onfvnf; jrifhrm;onf[k qkdEkdifayonf/
Facebook oHk;pGJrIonf EkdifiHhvlOD;a&\ 34%37 txd xdk;azmufEdkifNyD; Viber u 35%38 txd
xdk;azmufEdkifNyDjzpf&m vlrIqufoG,fa&;uGef&ufrsm;tay: pdwf0ifpm;rIonfvnf; jrifhrm;
ayonf/
VIBER oHk;pGJol vlOD;a&
34%
35%
FACEBOOK oHk;pGJol vlOD;a&
jrefrmEdkifiHtifwmeuf oHk;pGJrIonf
pD;yGm;a&;ESif hvlrIa&;zG Y H NzdK; wkd;wufrIrsm;
twGufr[kwfbJ vlrIuGef&uf? qufoG,f
jyefMum;a&;ESifh a z s m f a j z a & ; w d k Y w G i f o m
t"du tm½Hkpdkufaeonf [lonfhtcsuf
ud krl a'wmtoHk;jyKEIef;qd kif&m pm&if;
Z,m;rsm;u xkwfazmfjyoxm;jcif;r&Sday/
,if;rSm 'pf*spfw,fpD;yGm;a&;\ yifr
ausm½kd;jzpfaom 'pf*spfw,f uRrf;usifrI
qdkif&m 0,fvdktm;ESifha&mif;vdktm; ESpfrsdK;
pvHk;wGif&S daeonfh jyóemrsm;aMumif h
yifjzpfonf/ þjyóemrsm;onf aus;vuf
a'o&Sd 0ifaiGenf;onfh vlrIpD;yGm;a&;
todkif;t0ef;wGif ydkíodomxif&Sm;onf/
a&mif;vdktm;yk dif;wGif jrefrm'pf*spfw,f
vkyfom;rsm;\ uRrf;usifrItm;enf;jcif;
u jynfwGif;jynfy &if;ES D; jr§ KyfES Holrsm;
t w G u f t c uf t c J jz p f a p c J h o n f /
'pf*spfw,fynm&yfqdkif&m tm;enf;rI40
78%
pdefac:rIrsm;
tvkyf&Sifrsm;onf uGefysLwmodyÜ HE Si f h
tif*sife D,mbG J Y&rsm;tm; vkyfief;c Gi f
twGif; xyfrHavhusifhay;&onfh twGuf
tcsdefukefNyD;ukefusp&dwfrsm;jym;onf/
þtcsufaMumif htjcm;EkdifiHrsm;&Sdtvm;
w l b G J Y & r s m ; E S i f h Ed I i f ; , S O f y g u j r e f r m
'pf*spfw,f vkyfom;rsm;twGuf oifwef;
vdktyfcsufrsm; odomxif&Sm;pGm rsm;jym;
aeonfjzpf&m jrefrm'pf*spfw,fvkyfom;
rsm;\ ,SOfNydKifEdkifrIpGrf;&nfudk tm;enf;
apNyD;Ek difiHjcm;rS uRrf;usifvkyfom;rsm;
trsm;tjym; ac:,lae&onf/ tusKd;quf
t j z p f t p d k ; & E S i f h y k * ¾ v d u @ r s m ; w G i f
'pf*spf w,f0efaqmif rIvkyfief;rsm; wkd;wuf
rIaESmif haES;apNyD; tcsK d UaomjynfwGif;jzpf
0efaqmifrI vkyfief;rsm;rSm E d k i f i H w u m
pHcsdefpHnTef;xuf edrfhusaponf /
0 , f v d k t m ; t y k d i f ; w G i f v n f ;
tifwmeuf toHk;jyKolrsm;\ 78%onf
'pf*spfw,fwwfuRrf;rI tm;enf;Ny D; 39
browsers odkYr[kwf app stores wkdYudk
toHk;jyKzl;jcif;r&Sday/ okd Y jzpfygí vuf&Sd
'pf*spfw,f0efaqmifrI vkyfief;rsm;onf
pD;yGm;a&;t& tvm;tvm&Sdaom NrdK U jyae
vlvwfwef;pm;rsm;udkom oD;oefY&nf&G,f
NyD;tajccHvlwef;pm;rsm;udk csefvSyfxm;vm
Muonf/
u a v ; o l i , f r s m ; \ 1 1 % E S i h f
t&G,fa&mufNyD;olrsm;\ 17%onf qkduf
36 ITU? o,f,lydkYaqmifa&;ESifh qufoG,fa&; 0efBuD;Xme
37 We Are Social, January 201838 Viber, January 2016
39 LirneAsia/MIDO National ICT study, 201640 w,fvDaem\ ppfwrf;aumuf,lcsuf? 2016
20
41 “Myanmar adopts new first-grade curriculum with help from Japan”, Japan Times, 20th June 201742 KMD Training Center
2015-16 ynmoifESpfrS tpjyKí tpdk;&onf oif½kd;nTef;wrf;rsm;udk ausmif;om; A[dkjyKjzpfa&; jyefvnfjyif qifvsuf&dSonf/ okdYaomfvnf;
oif½dk;nTef;wrf;topfESifh ynma&;rl0g'qdkif&m pm&Gufpmwrf;rsm;wGif tdkifpDwDynmoifMum;a&;udk xnfhoGif;xm;jcif;r&Sdao;ay/41 jrefrmEkdifiH\
'pf*spfw,fc&D;pOftwGuf tvGefta&;ygaom vkyfaqmifcsufwpfcktjzpf 0efBuD;Xme\ t"du0efxrf;rsm;udk EdkifiHwum tzGJUtpnf;rsm;\ axmufyHhrIjzifh
uGefysLwmynmoifwef;rsm; ydkYcsxm;NyD;vnf;jzpfonf/42
Zefe0g&Dv? 2018 ckESpfwGifjynfoltrsm;wkdifyifaqG;aEG;&ef xkwfjyefcJhonfh “jynfoltm;vHk;ESifhywfoufaom 0efaqmifrIAsL[m” (Universal Service Strategy) wGif broadband tifwmeufcsdwfqufjcif;(broadband Internet connectivity) ESifh tpdk;&txufwef;ausmif;rsm;wGif
owif;ESifh tcsuftvuf qufoG,fa&;enf;ynmoifMum;avhusifhay;jcif; (ICT training) rsm;yg0ifonf/
bmtEd ki fusif hc H&rIud k c Hpm;cJ h&NyD; vlrI
uGef&uftoHk;jyKolrsm;onf trkef;pum;
rsm;? owif;twkta,mifrsm; zefwD;
jcif;ESif h jyef YyGm;apjcif;wkd Y ud kjyKvkyf&eftm;
oefMuonf/ ,if;wdkYtm;vHk;onf 'pf*spf
w,fynmwwfajrmufrI e dr f hyg; jcif;\
vu©Pmrsm;jzpfonf/
,if;jyóemrsm; ordkif;aMumif;udk
avhvmMunfhygu ynma&; rl0g'ESifhtdkifpDwD
o i f ½ dk ; n T e f ; w r f; r s m ; w G i f ' p f * s p f w , f
uRrf;usifrIud kxnfh oGif;aygif;pnf;&ef?
ynma&; rl0g'csrSwfolrsm;? q&m^q&mr
rsm;?uxdursm;\ 'pf*spfw,fuRrf;usif
rIjr§ifhwif&ef? tvGwfusuf oifMum;enf;
tm; udk,fykdifawG;ac: pOf;pm;csif hcs defrIudk
tajccHonfh oifMum;enf; pepfjzifhtpm;
xdk;&ef? oDtdk&Drsm; oifMum;&mwGif udk,fwdkif
ukd,fus vufawGUprf;oyfrIrsm; xyfrHaygif;
pnf;&ef? acwfrDí vufawG YtoHk;csEk dif
onfh tdkifpDwDwefqmyvmrsm; xm;&Sd&ef
ESifh EdkifiHwpf0ef;&Sd ausmif;rsm;ESifh wuúodkvf
rsm;tm; yifrvQyfppf"mwftm;vdkif; ESif h
csdwfqufEdkifa&; &if;ES D;jr§KyfES H&ef ponfh
trsm;odxm;NyD; jzpfonfh vdktyfcsufrsm;udk
awG YjrifEkdifonf/
uav;oli,f
t&G,fa&mufNyD;ol
11%
17%onf qkdufbm tEdkifusifhcH&rI
cHpm;&olrsm;41
,aeYtxd tpdk;&\vkyfaqmifcsufrsm;
t"duu@ -4 'pf*spfw,f u Rrf;usifrI
t"duu@ 4- 'pf*spfw,f uRrf;usifrI 'pf*spfw,f jrefrm
21
t"duu@ - 4'pf*spfw,f uRrf;usifrI
0efBuD;Xmersm;&Sd tqifhjrifht&m
xrf;rsm;rSpí 0efxrf;rsm;tm;vHk; acwfrD
owif;tcsuftvufenf;ynmrsm;ESi f h
tuRrf;w0if&S dap&ef'pf*spfw,ftoHk;cs
ynmoifwef;rsm; avhusih foifMum;xm;
ay;&rnf/ 'pf*spfw,f vkyfom;rsdK;qufopf
rsm;ESifh'pf*spfw,fpD;yGm;a&;pepfoHk;pGJolrsm;
udk jyKpkysKd;axmifay;Murnfh ynma&;rl0g'
a&;qGJolrsm;? ausmif;q&mq&mrrsm;ESif h
u x d u r s m ; u d k O D ; p m ; a y ; t q i f h x m ; í
oifMum; avhusifh ay;&rnf/
a u s m i f ; r s m ; w G i f a u s m i f ; o m ;
A[kd jyKNyD;oifMum;jcif;?'pf*spfw,fynm
wwfuRrf;jcif;? odyÜH? enf;ynm? tif*sifeD,m
ynmESif hocsFmwdk Yud k 21&mpk ynmrl0g'\
t"dutcsufrsm; tjzpfxm;&SdoifhNyD;tv,f
wef;ESifhtxufwef;ynmoif½dk;nTef;wrf;
r s m ; w G i f w p f y g w n f ; w G J z u f x m ; o i f h
onf/ 'pf*spfw,fynmoif½kd;nTef;wrf;wGif
r d k b d k i f ; E S i f h u G e f y s L w m ' p f * s p f w , f u R r f ;
u s i f r I r s m ; E S i f h ' p f * s p f w , f a w G ; a c :
rI tavhtxrsm;(tifwmeufudk tusKd;
& S d p G m t o H k ; jy K jc i f ; ? t r k e f ; p u m ; r s m ; u d k
a&Smif&Sm;jcif;? owif;twkta,mifrsm;
ud k &S m a z G a z m f x k w f jc i f ; ) udk o D ; o e f Y
xnfhoGif;xm;&rnf/
t v i f ; t d r f ( L i g h t h o u s e ) 'pf*spfw,fynmoifMum;a&;pifwmrsm;
E Si f h tpk d ;&ausmif;rsm;ü usif;yonf h
ab;uif;onfh tifwmeuf a[majymyGJrsm;
wGiftoHk;jyK&ef w,fvDaemu&nf&G,fjyK
pkxm;onfh 'pf*spfw,f ynmoifMum;a&;
oif½dk;nTef;wrf;ESifh avhusifhoifMum;a&;
AD'D,dkrsm;onf ausmif;oif½d k;nTef;wrf;
xGufay:vma&;twGufvnf; taxmuf
tuljyKEdkifygonf/ 'pf*spfw,f pD;yGm;a&;
twGufBudKwifjyifqifrI wpfpdwfwpfydkif;
t j z p f t x u f w e f ; a u s m i f ; o m ; r s m ; u d k
21&mpk 'pf*spfw,f pD;yGm;a&;pepf twGuf
tqifoifhjzpfaea&; BudK;yrf;onfhtae
jzifh Scratch odkYr[kwf tvm;wl tajccH
uGefysLwm y½dk*&rfa&;qGJjcif; oifwef;rsm;
oifMum; ay;oifhonf/
tpkd;&onf oifhavsmfonfhtzGJU
tpnf;rsm;ESifh yl;aygif;vufwGJaqmif&Guf
&ef pOf;pm;oifhNyD; taumiftxnfazmfjcif;
udkvnf; yGifhvif;jrifomrIESifh xda&mufrI
&Sd&Sdaqmif&Guf&ygrnf/ wuúokdvftm;vHk;udk
r[m"mwftm;vk di f;ESi f homrutoHk; jyK
Edkifonfh tdkifpDwDvufawGU prf;oyfcef;ESifh
jrefEIef;jrifhzkdufbmtifwmeufwdkY csdwfquf
xm;&S d&rnf/ ausmif;om;rsm; taejzif h
tem*wf tvkyftukdif tcGifhtvrf;twGuf
tGefvd ki f;rSowif;tcsuftvufrsm;ud k
tusKd;&S dpGm&SmazGEd kifa&; jyifqifay;onfh
taejzifhwuúodkvf oif½dk;nTef;wrf;rsm;wGif
tGefvdkif; okawoevkyfjcif;udkxnfhoGif;
xm;&rnf/
uGe fysL w m w uúo d kv frsm ; o n f
0ufbfqdkufESifhrdkbdkif; app wdkY twGuf
y½dk*&rfa&;qGJjcif;ESifh 'DZdkif;qGJjcif; twwf
ynmrsm;tygt0if uGefysLwmodyÜHtpDtpOf
rsm;udk ydkrdktm;ay; aqmif&Gufay;oif h
onf/ EkdifiHwum wuúodkvfrsm;ESifhvufwGJ
íaomfvnf;aumif;? EkdifiHwum ukrÜPD
r s m ; E S i f h y l ; a y g i f ; í a o m f v n f ; a u m i f ;
oifwef;rsm;\ t&nftaoG;ESi fhyg0ifonfh
taMumif;t&mrsm;udk tqif h jr §if hwif&ef
pOf;pm;oifhygonf/ xkdYtjyif uGefysLwm
bGJ Yoifwef;rsm;wGif tvkyfoifqif;jcif;
ESifh oufqdkif&m vkyfief;cGifrsm;ESifh csdwf
qufjcif;wkdYudk xnfhoGif;owfrSwfjcif;jzifh
ausmif;om;ausmif;olrsm;onf vkyfief;cGif
0if&ef tqifoifh jzpfaeayvdrfhrnf/
ausmif;^wuúodkvfjyifya&muf
EkdifiHom;rsm;twGuf &nfrSef;um jrefrm
jynftESH Y&S d ausmif;rsm;ESif h avhusif ha&;
oifwef; pifwmrsm;wGif toufarG;0rf;
ausmif;'pf*spfw,f twwfynmoifwef;
rsm;zGifhvSpfEkdifonf/ tpdk;&taejzifhtxuf
ygtvkyfcGifoifwef;rsm; zGifhvSpf&ef vuf&Sd
zGifhvSpfNyD; uGefysLwmoifwef; pifwm
rsm;ESifh vufwGJaqmif&Gufoifhonf/ tpdk;&
uzGifhvSpfaom oifwef;rsm;udk wufa&muf
vdkjcif;r&Sdolrsm;twGufrl w,fvDaem\
tvif;tdrfpifwm (Lighthouse) rsm;
uJhodkY ( jzpf&yfavhvmrIrsm;udk Munfhyg )
'pf*spfw,f twwfynm pifwmrsm;udk
aus;vuf a'orsm;wGif wnfaxmif&ef
tm;ay;ulnD axmufyHhay;oifhonf/
t"duu@ 4- 'pf*spfw,f uRrf;usifrI 'pf*spfw,f jrefrm
w,fvDaem\ tMuHjyKcsufrsm;
22
1
2
4
5
3
6
vuf&SdESifhhtopfcefYxm;onfh
tpdk;&0ef xrf;tm;vHk; tajccH
'pf*spfw,fynmem;vnf wwfuRrf;
rItwGuf oifMum;ay;NyD; jzpf&ef/
tpdk;&tv,fwef;ESifhtxufwef;
ausmif;tm;vHk;wGif tajccHquf
oG,fa&;vdktyfcsuf jznfhqnf;
jcif;qdkif&m &efyHkaiG\ tultnDjzifh
vufawGU owif;tcsuf tvufESifh
qufoG,f a&;enf;ynm (tdkifpDwD)
oif½dk;nTef;wrf; ESifh ausmif;om;
A[dkjyKoifMum;jcif;wdkYudk taumif
txnfazmf&ef/
tajccHqufoG,fa&; vdktyf
csuf jznfhqnf;jcif;qdkif&m&efyHk
aiGudk toHk;jyKí txufwef;
ausmif; tm;vHk;wGif tajccH
Scratch coding a&;qGJjcif;udk
oifMum;ay;&ef/
wuúodkvftm;vHk;wGif jrefEIef;
jrifhzkdufbmtifwmeuf? r[m"mwf
tm;vkdif;csdwfqufrIESifh tdkifwD
vufawGUprf;oyfcef;rsm; xm;&SdNyD;
tifwmeuftoHk;jyKí oif,ljcif;udk
taumiftxnfazmf&ef/
uGefysLwmausmif;om;rsm;twGuf
0ufbfqdkuf ESifh rdkbdkif;apprsm;
twGuf coding ynm&yfrsm;ay;jcif;?
tvkyfoifqif;&efpDrHay;jcif; ESifh
oufqdkif&mvkyfief;cGifrsm;ESifh
csdwfqufjcif; /
toufarG;0rf;ausmif;vufrSwf&
tdkifpDwD oifwef;rsm;ESifh 'pf*spfw,f
twwfynmpifwmrsm;udk EkdifiHtESHY
zGifhvSpfjcif;/
2023 ckESpfwGif &&SdaeNyD;
jzpf&ef arQmfrSef;xm;
oifhonfh &nfrSef;csufrsm;
2015 ckESpfwGif Ericsson onf
Connect to Learn (CTL) Myanmar
tpDtpOfudk pwifcJhonf/ jrefrmEdkifiHtESHY
tjym;&S d ausmif;aygif;31ausmif;wGif
rdkbdkif;ud&d,mrsm;?tifwmeuf csdwfquf
rI? oufqdkif&mu@twGuf txl;jyKpk
xm;onfhtaMumif;t&mrsm;ESif h txl;
q & m j z p f o i f w e f ; r s m ; u d k , l e u f p u d k ?
,lau EdkifiHwumzG HYNzdK;a&;Xme? the Earth Institute? Qualcomm ? jrefrmh
qufoG,fa&;vkyfief;ESifhynma&;0efBuD;
XmewkdYu yl;aygif;axmufyhH ulnDay;cJh
MuNyD; ausmif;om;^olOD;a& 21,000
ausmfudk tusdK;&SdapcJhonf/ xkdYtjyif
ausmif;oifcef;pmrsm; oifMum;&mwGif
tdkifpDwDenf;ynmudk aygif;pyfxnfhoGif;
Ekdifonfh enf;vrf;rsm;ESifh ywfoufNyD;
txl;a&;qGJ pDpOfxm;aom oifwef;udk
ynma&;0efBuD;XmerS q&m^q&mrESif h
0efxrf;pkpkaygif; 200 cefYudk avhusifh
oifMum;ay;cJhonf/ q&m^ q&mr rsm;
twGuf vufyfawmh uGefysLwmrsm;ESifh
a u s m i f ; o m ; ^ o l r s m ; t w G u f o i f y k e f ;
u G e f y s L w m ( t a b l e t ) r s m ; u dk u l n D
a x m u f y H h a y ; x m ; o j z i f h ¤ i f ; w d k Y o n f
tifwmeuf toHk;jyKrI tawGUtMuHKudk
y x r q H k ; t Bu d r f t j z p f & & S d c J h M u o n f /
,aeYwkdif Connect to Learn Myanmar tpDtpOfonfjrefrm jynfol
j y n f o m ; r s m ; u d k q u f v u f u l n D
axmufyH haeqJjzpfNyD; 2017-2018
ynmoifESpfwGif tv,fwef;ausmif;
om;^olaygif; 4000 cefYudk axmuf
y H h u l n D c J h o n f / , i f ; v k y f a q m i f c s u f
onf q&mq&mrrsm; enf;wlausmif;om;
ausmif;olrsm;\ 'pf*spfw,f ynmem;
vnf wwfuRrf;rIudk ydkrdkwdk;wufapNyD;
ynmoifMum;yHk enf;vrf;udkvnf; ydkrdk
tusdK; jzpfxGef;aponf/
2014ckESpfwGif w,fvDaem onf
zGHYNzdK;rItwGuf "jref"tdkifpDwDtzGJU (MIDO)
ESifhwGJzufí 'pf*spfw,f ynmoif½kd;
n T e f ; w r f ; E S i f h a u s ; v u f a ' o r s m ; u d k
OD;wnfzGifhvSpfaomw,fvDaem tvif;
tdrf (Telenor Lighthouse) [k trnf
a y ; x m ; a o m ' p f * s p f w , f y n m o i f
Mum;a&;pifwm uGef&ufud kxlaxmif
cJ honf/ þpifwmrsm;onf vlrIpGef YOD;
wDxGif vkyfief;&Sifrsm;ESif h cs dwfquf
í EkdifiHtESH Y&S d aus;vufa'oaejynf
olrsm;udk 'pf*spfw,fynmrsm;oifMum;
a y ; c J h o n f / j y n f e , f E S i f h w k d i f ; a ' o
BuD; 13 ckwGif pifwmaygif; 61 ckzGifh
v S p f Ny D ; j z p f o n f / t q d k y g u G e f & u f u
,aeY txdausmif;om;aygif; 100,000
eD;yg; oifMum;ay;cJhonf/ tvif;tdrf
tpDtpOf\ atmifjrifrIudk t&if;jyKí
ausmif;om;ausmif;olrsm;udk tifwmeuf
rSwpfqifh &&SdEkdifonfh tcGifhtvrf;rsm;ESifh
aqmif&ef a&Smif&efrsm;taMumif; tod
ynmay;Ek difrnfh oif½k d;nTef;wrf;ESif h h
oifMum; a&; AD'D,dkdwdkYukd jyKpkcJhonf/ 2017
ckESpf 'DZifbmvtxd tpkd;&ESifhyk*¾vdu
ausmif;rsm;rS ausmif;ol ausmif;om;
aygif; 100,000 ausmfudk þtpDtpOfu
todynm ay;EkdifcJhonf/43
t"duu@ 4- 'pf*spfw,f uRrf;usifrI 'pf*spfw,f jrefrm
Ericsson Connect to Learn
tpDtpOf/
w,fvDaem\ tvif;tdrf (Light-house) ESifh ausmif;rsm;wGif ab;uif;
aom tifwmeuftoHk;jyKenf;oif Mum;
ay;jcif;/
t"duu@ - 4 'pf*spfw,f uRrf;usifrI
43 http://bit.ly/TelenorSafelnternetVideos
23
jrefrmEdkifiHonfvGefcJhonfhq,fpk
ESpftwGif; azmfaqmifcJhonfh trsdK;rsdK;aom
e-government AsL[mrsm;tMum; tqdk;
taumif; a&maxG;aeonfh &v'frsm;
jzifh wjznf;jznf;csif; wdk;wufvmcJhonf/
tawGUtMuHK&Sd ynm&Sifrsm;ESifh tao;pdwf
awGUqHk aqG;aEG;cJh&mwGifa&S;&dk;pGJ ,Ofaus;rI
&Sdjcif;? wm0ef,lrItm; enf;jcif;ESifh vkyfEkdif
p Gr f; tuef Ytowf&S d jcif; wk d Yon ft"du
taMumif;jycsufrsm;[k¤if;wdk Yuaxmuf
jycJhMuonf/
enf;ynmtopfrsm;onfvuf&Sd
wnfqJtajctaeudk aESmifh,SufzsufqD;
rnf[kxifjrifEkdifojzifh a&S;½dk;pGJ,Ofaus;
rIonf wdk;wufzGH.NzdK;rIudk t[efYtwm;
jzpfaponf/ a&S;½d k;tpOftvm twdkif;
tkyfcsKyfrIpepfonf &mxl;tqifhtwef;ESifh
vkyfoufumvtay: rlwnfjcif;aMumifh
v k d t y f o nh f t w w f y n m E Sih f e -
government tawG Y tMuHK&Sdol0efxrf;
i,frsm;xHrSvrf;nTefrIudk vufcH&efqkdonf
rSm 0efav;p&mjzpfapEdkifonf/
½H I;edrf hrnfud kaomfvnf;aumif;?
vkyfydkifcGifh? emrnfESifhaiGa&;aMu;a&;pdwfcs
&rIwkdYudk qHk;½HI;&rnfudkaomfvnf;aumif;
aMumif h MuaomaMumif henf;ynmtopf
rsm;ESifh ¤if;wdkYESifhqufpyfaom tusKd;quf
udk vufcH&ef rvdkvm;Mujcif; jzpfEkdifonf/
,if;ESifhqufpyfípGrf;aqmif&nf
jynfh0a&;vuf&Sdaqmif&Gufaeaomvkyfief;
pOfrsm;udk 'pf*spfw,fajymif;vJ&ef0efav;
rIrsm;&SdEdkifNyD; jzpfEdkifajctrsm;qHk; tjzpf
&SdNyD;om; analogue enf;ynmoHk; vkyf
ief;pOfrsm;udk wpfoa0rwdrf; 'pf*spfw,f
ajymif;vJrI &SdEdkifouJhodkU tqdk;qHk;tqifh
tjzpf ay:ay:xifxif qefYusifMuonfudk
awGU MuHK&Ek difayonf/ e-government
ay:aygufvma&;r[m AsL[mESifhvdkufavsm
nDaxG&SdNyD; 0efBuD;Xmetcsif;csif;csdwfquf
aqmif&Guf&efOD;wnfwm0efay;xm;onfh
A[d krSt"du OD;aqmiftaumiftxnf
a z m f a e a o m t m P m y d k i f t z G J U r & S d jc i f ; \
tusd K;quftjzpf wm0ef,lrI uif;rJ h
jcif; jzpfay:&jcif;jzpfonf/ acwftquf
' p f * s p f w , f p D ; y G m ; a & ; w p f & y f
wd k ;wufjzpfxGef;vma&;twGufwm0ef
,lrI& S d Ny D; t&if;tjrpfrsm;yd ki fqk di fxm;
onfh tpdk;&wpf&yf &Sd&eftvGefta&;
B u D ; o n f / t a x m u f t u l j y K a o m r l 0 g '
r s m ; ? O y a ' E S i f h p n f ; r s O f ; r s m ; ? e - government 0efaqmifrIrsm;? EkdifiHom;
wdkY\ em;vnfwwfuRrf;rIudk jr§ifhwifjcif;ESifh
pGrf;aqmif&nfjr§if hwifjcif;wdk Y jzif h,if;uJh
okdYaomzG H YNzdK;wdk;wufrIudk yH hyd k;azmfaqmif
E kd i f& e f t w G uf t p d k ; & ü Bu D ; r m ; a o m
t&if; tjrpf &Sdaeonf/
t"duu@ -5 'pf*spfw,f tpdk;&
t j r p f w G , f a e a o m u d k , f u s K d ; & S m r I r s m ; ? y l ; a y g i f ; a q m i f & G u f rIr & S d j c i f ;
odkYr[kwf vGJrSm;aeonfh rl0g'rsm;udk taumiftxnfazmfjcif;jzifh zGYHNzdK;wdk;wufrItm;
t[efYtwm;jzpfaponfh tajctaersm;vnf; tpdk;&ü&Sdonf/ tjcm;EdkifiHrsm;\
'pf*spfw,f tpdk;&azmfaqmifonfh tawGYtMuKHrsm;udkavhvmí jrefrmEkdifiHESifh
oifhavsmfonfhyHkpHudk azmfaqmif&ef olrwlxl;jcm;onfh tcGifhtvrf; wpf&yfvnf;
jrefrmtpdk;&wGif &Sdaeonf/ 'pf*spfw,ftpdk;&pepfudk taumiftxnfazmfjcif;jzifh
t*wdvkdufpm;rIudk avsmhenf;apNyD; urÇmhtnTef;udef;rsm;wGif jrefrmEkdifiH\tqifhudk
jr§ifhwifay;rnfhtjyif EkdifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;udkvnf; qGJaqmifEdkifayrnf/
'pf*spfw,ftpkd;& azmfaqmifa&;wGif u@ESpfck&Sdonf/ enf;ynmudk tom;
usapum EkdifiHom;rsm;ESifh pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;twGuf 'pf*spfw,f0efaqmifrIrsm;
azmfaqmifay;jcif;ESifh enf;ynmaMumifh ay:aygufvmonfh tjyKoabmaqmifaom
tajymif;tvJrsm;udkvufcHí txajrmufatmif aqmif&Gufvdkaom tawGG;tac:wdkY
tpdk;&tzGJ YtwGif;&Sd&ef vdktyfonf/
pdefac:rIrsm;
txufazmfjyyg pdefac:rIrsm;&Sdae
aomfvnf; 'pf*spfw,fenf;ynmrsm;tm;
vufcHBudKqdkonfh tpdk;&tmPmykdifrsm;
ESifh e-government 0efaqmifrIrsm;\
atmifjrifaom erlemjzpf&yfrsm;vnf;&Sdonf/
e-government [lonf tpdk;&\
12 csufyg pD;yGm;a&;rl0g'\ wpfpdwfwpfydkif;
jzpfonf/ aemufqH k;a&;qG Jc J honf h e- government AsL[monf tm&SzGHYNzdK;a&;
bPf\ tultnDjzifh Infosys u
2016 ckESpfwGif a&;qG JcJ h jcif;jzpfonf/
jynfaxmifpktpk d ;&onf Ek di fi Hc&D;oGm;
vkyfief;udk taxmuftuljzpfaom e-visa 0efaqmifrIudk atmifjrifpGmtaumiftxnf
azmfcJ hNyD;jzpfonf/ 'pf*spfw,foufaocH
uwfESif h ta&;BuD;aom rSwfyH kwifoGif;
jcif;qkdif&m pm&if;Z,m;rsm;? pufrI,EÅ&m;
rsm;rSwfyH kwifjcif;? ukefypönf;o,f,lyd k Y
a q m i f a & ; u d p ö r s m ; u d k cGif h jyKay;jcif;?
0ifaiGcGefESifh ukefoG,fcGef ay;aqmifjcif;?
wefzd k ;enf;tdrf&m avQmufxm;jcif;ESi f h
,mOfarmif;vkdifpif ppfaq;rItwGuf &ufcsdef;
,aeYtxd tpdk;&\ vkyfaqmif
csufrsm;
t"duu@ 5- 'pf*spfw,f tpdk;& 'pf*spfw,f jrefrm
24
quf usif hoH k;cJ haomyH kpHrsm;t& 0efBuD;
Xmetcsif;csif; n§dEIdif;yl;aygif;aqmif&Guf
&mwGifcufcJaecJhjcif;jzpfonf/ xdkYaMumifh
tcsif;csif;cs dwfqufrIr&S d ? toHk;csp&m
pGrf;tm;t&if;tjrpfrsm;r&SdbJ odkYr[kwf &SdNyD;
om;pepfwGif aygif;pyfyg0ifEd kifjcif;r&S dbJ
wpfOD; wpfa,mufcsif;u taumiftxnf
azmfaeaom e-government AsL[mrsm;
jzpfvmaponf/ xkdYtjyif e-government
pepfrsm;aMumifhay:aygufvmonfh yGifhvif;
jrifomrI&S d jcif;ESif hwm0ef,lwm0efcHjcif;
wkdYonf EkdifiHom;rsm;ESifh vludk,fwdkif
wdkuf&dkuf qufqHMu&mwGif udk,fusdK;&Sm
aejcif;rsm;ud k t[ef Ytwm;jzpfaponf
jzpf&mjynfolvlxktm; 0efaqmifrIay;ae
Muonfhtqifhtm;vHk;wGifyl;aygif;aqmif
&GufrIESifh pdwfyg0ifpm;rIwdkYudk tm;enf;
apygonf/
,cifazmfjycJhonfhtwkdif; tpdk;&
0efxrf;rsm;ESifh EkdifiHom;rsm;\ 'pf*spfw,f
ynmuRrf;usifrI enf;yg;&mrS wpfqifh
enf;ynmyd ki f;qk di f&mpGrf;aqmif&nfr&S d
jcif;aMumifhvnf; txufyg jyóemrsm;udk
y d k í ½Iy f a x G ; a p o n f / a t m i f j r i f a o m
e - g o v e r n m e n t p D r H u d e f ; e r l e m r s m ;
& S d a o m f v n f ; t a u m i f t x n f a z m f N y D ;
aemufydkif; xda&mufpGmqufvuf xdef;odrf;
rIr&SdaomaMumifh acwfaemufusukefNyD;
tvkyfrjzpfaom 0efaqmifrIrsm;omjzpf
ay:apaom e-government pDrHudef;
rsm;vnf;&Sdonf/ e-government pepf
azmfaqmif&mwGif xifomjrifomr&Sdaom
0,f,la&;pepfrsm;aMumif h tpd k;&t&if;
tjrpfrsm;udk avsmhyg;apouJhodkY toifh
a w m f q H k ; t zGJ Y t p n f ; r s m ; E S i f h v n f ;
vufwG Jvkyfud ki fc Gi f hr&MuonfhtwGuf
t&nftaoG;qdkif&m t c u f t c J r s m ; u d k
ydkrdk jzpfay:aponf/ 44
jynfolvlxk\ 'pf*spfw,fynm
tm;enf;jcif;aMumif h e-government
pepf\ 0efaqmifrIrsm;udk jynfolurod
jcif;[kaomfvnf;aumif; odkYr[kwf roHk;
pGJwwfjcif;[kaomfvnf;aumif; ,lqEdkifNyD;
Ek difiHom;rsm;\ pdwf0ifpm;rIenf;yg;jcif;
aMumifh tpdk;&updwfr0ifpm;jcif; [laom
oHo&mvnfjcif;od k Y O D;wnfoGm;Ek di fay
onf/
, l j c i f ; p o n f h 0 e f a q m i f r I r s m ; u d k e - g o v e r n m e n t p e p f j z i f h a q m i f & G u f
E d k i f c J h N y D j z p f o n f / E k d i f i H w u m t a x m u f
t y H h j z i f h t p d k ; & 0 e f x r f ; v u f a & G ; p i f r s m ;
u dk u G e f y s L w m t w w f y n m o i f w e f ;
a y ; c J h Ny D ; jz pfo n f / e - g o v e r n m e n t
0efaqmifrIrsm;\ 0ufbfqdkuf tm;vHk;udk
w p f p k w p f p n f ; w n f ; j z p f a p & e f t w G u f
e-government portal udk 2018 ckESpf
OD;ydkif;wGif pwif&ef yxrqHk; tBudrftjzpf
tpDtpOfrsm; a&;qGJxm;onf/45
&efukefwkdif;a'oBuD;tpkd;&onf
ac:,lpD;EkdiffonfhtiSm;um;0efaqmifrIukrÜPD
rsm;jzpfonfh Uber ESifh Grab wkdYudk vdkvdk
vm;vm; zdwfac:um tiSm;um;rsm;aMumifh
jzpfyGm;aom ,mOfaMumydwfjcif;udk ajz&Sif;
&ef BudK;yrf;jcif;jzifh urmÇU ZmwfcHkay:okdY
OD;aqmif wufvSrf;cJhonf/ 46 bwfpfum;
r s m ; \ w n f a e & m u d k G P S jz i f h a jc & m c H
c G i f h jy K v d k u f jc i f ; a Mu m i fh t c s d e f Z , m ; r s m ;
twkdif; twdtus vkyfaqmifjcif;? trsm;
jynfoltwGuf owif; tcsuftvufrsm;ESifh
aemifwGif ajy;qGJrnfh vrf;aMumif;rsm;tm;
BudKwif pDrHEkdifrnfh tcsuftvufrsm;udk
&&Sdap ouJhodkY Application Program Interface (API) rsm;jzifh csdwfquf&ef
aqmhzf0Ja&;qGJolrsm;udk cGifhjyKay;vdkufjcif;
ESifhtwl &efukefbwfpf um;pepf jyKjyifajymif;
vJrIudk azmfaqmif EdkifcJhonf/47 xkdYtjyif
ygrpf 21 rsKd;udk &efukefNrdKUawmf pnfyif
om,ma&; aumfrwDodkY tGefvkdif;rSwpfqifh
avQmufxm;Ekdif&efvnf; pDrHEdkifcJhonf/ 48
44 “e-governance: Myanmar got its wires crossed”, Myanmar Times, 12th May 201445 “Government plans to launch internet portal in January”, Myanmar Times, 16th November 201746 “How technology is changing the face of Yangon’s taxi industry”, Myanmar Times, 28th July 201747 “Yangon govt starts GPS rollout for new bus service”, Myanmar Times, 2nd February 201748 “YCDC Introduces Online Services”, Myanmar Business Today, 7th January 2015
t"duu@ 5- 'pf*spfw,f tpdk;& 'pf*spfw,f jrefrm
t"duu@ -5'pf*spfw,f t pdk;&
25
1
2
3
4
5
6
12csufyg pD;yGm;a&;pDrHudef;wGif
azmfjyxm;onfhtwkdif; xda&mufonfh
'pf*spfw,f tpdk;&wpf&yf xlaxmifjcif;udk
OD;pm;ay;aqmif&Gufoifhonf[k w,fvD
a e m u , H k M u n f y g o n f / D E D C v u f
a t m u f w G i f e - g o v e r n m e n t p e p f
azmfaqmifa&; vkyfief;tzGJUudk wnfaxmif
&efvdktyfonf/ þvkyfief;tzGJUudk zGJ.pnf;
Ny D ; o n f E S i f h v u f & S d e - g o v e r n m e n t
p D r H u d e f ; E S i f h y w f o u f Ny D ; t " d u u s a o m
pGrf;aqmif&nf tnTef;udef;rsm; (KPIs) ?
&oHk;rSef;ajcaiGpm&if;? 0efxrf;vlom; t&if;
tjrpfESifh wm0ef 0wÅ&m;rsm;udk 0efBuD;rsm;ESifh
jyefvnfn§dEIdif; jyKjyifa&;qGJoifhygonf/
tusd K;cHpm;cGif htaejzif h0ef BuD;
Xmersm;\ESpfpOf &oHk;rSef;ajcaiGpm&if;onf
e-government pDrHudef;\ t"duusaom
p G r f ; a q m i f & n f t n T e f ; u d e f ; r s m ; t m ;
atmifjri f pGm taumiftxnfazmfEkdifrItay:
rlwnf&rnf/ enf;ynmonfpD;yGm;a&;zG H Y NzdK;
wkd;wufrIESifh Nidrf;csrf;a&;twGuftaxmuf
tultjzpf½Ijrifvmapa&;tpdk;&0efxrf;
rsm;tMum;pGrf;aqmif&nfjr§if hwifjcif;udk
aqmif&Guf&efvkdtyfonf/0efBuD;Xmewkdif;
&Sdtqifhjrifh OD;aqmift&m&Sdrsm; tm;vHk;
o n f v k y f i e f ; t z G J U u p D p O f u s i f ; y a o m
'pf*spfw,fpD;yGm;a&;qdkif&mtodynmay;
vkyfief;cGifaqG;aEG;yG Jrsm;ESif h'pf*spfw,f
ynmoifwef;rsm;udk wufa&muf oifhonf/
tqifhjrifh t&m&Sdrsm;xHrS oabmwlnD csuf&
NyD;onfESifh yl;aygif;aqmif&Gufjcif;? apmifh
Munfhppfaq;jcif;ESifh tusdK;cHpm;cGifhqdkif&m
,EÅ&m;rsm;udk wnfaxmifum pDrHudef;
w,fvDaem\
tMuHjyKcsufrsm;
vkyfief; taumiftxnf azmfjcif;udk
O D ; p m ; a y ; a q m i f & G u f o i f h o n f / e -
government azmfaqmifa&; vkyfief;
wm0efrsm;udk xrf;aqmifaeaom 0efxrf;
rsm;taejzifh ¤if;wkdY\uRrf;usifrItwGuf
txl;todtrSwfjyKjcif;ESifhaiGaMu;qdkif&m
tydktusdK;cHpm;cGifhrsm; &&Sdoifhonf/
wpfNydKifeufwnf; tpdk;&u pD;yGm;a&;
v k y f i e f ; r s m ; E S i fh j y n f o l r s m ; t w G u f a y ;
aom 'pf*spfw,f e-government 0ef
aqmifrIrsm;udk taumiftxnf azmfoifh
ygonf/ 'pf*spfw,f oufaocHuwf?
'pf*spfw,fajr,mpDrHcef YcG JrI?'pf*spfw,f
tcGeftcaumufcHjcif;? 'pf*spfw,faq;
rSwfwrf;rsm;ESif h NrdK U jytajccHtaqmuf
ttHkpm&if; ( vrff;? wHwm;rsm;? vQyfppf
"mwftm;wkdifrsm;? qufoG,fa&; wkdifrsm;
pojzif h)ponfrsm;ud k ueOD; tm½H kp d kuf
oifhonf/ tpdk;&\ 12csufyg pD;yGm;a&;
rl0g'wGif nTef;qdk&nfrSef;xm;onfhrQwNyD;
x d a & m u f a o m t c G e f p e p f w p f & y f x l
axmif&mwGif'pf*spfw,ftcGeftc aumuf
,ljcif;onf tcsuftcsmusonfhtcef;
u @ j z p f o n f h t a v s m u f t x l ; t a & ;
y g a y o n f / t jc m ; t p d k ; & 0 e f a q m i f r I r s m ;
u d k v n f ; j y n f o l r s m ; t w G u f t u s d K ; & S d r I
tay: rlwnfí OD;pm;ay;NyD; 'pf*spfw,f
pepfodkY tpDtpOfwus ul;ajymif;oifhyg
onf/ rnf odkY aom e-government pepfudk
azmfaqmifonf jzpfapvG,ful½k d;&Sif;rI?
0efaqmifrI t&nftaoG;aumif;rI? jynfol
vlxkESifhcsdwfqufrI? rdkbdkif;OD;pm;ay;toHk;
jy K E d k i f r I ? t c s u f t v u f z v S , f t o H k ;
jyKEdkifjcif;ESifh wnDwnGwf wnf; vGwfvyfpGm
cs J UxGifowfrSwfEk difonfh pHowfrSwfcsuf
rsm;udk t"duxm;&rnf/
2023 ckESpfwGif &&SdaeNyD;
jzpf&ef arQmfrSef;xm;
oifhonfh &nfrSef;csufrsm;
u rmÇ U u k v o r * ¾ \ t m q D , H a ' o
wGif; e-Government tqifhnTef;
udef;wGif xdyfwef;tqifh 5 twGif;
0ifEkdif&ef/ (vuf&SdwGif- pkpkaygif; 193
EkdifiHteuftqifh 169 ESifh tmqD,H
wGif aemufqHk;tqifh )49
'pf*spfw,f pD;yGm;a&;ESifh e-gover-nment r[mAsL[mudk 0efBuD;Xme
tm;vHk;tjynfht0vkdufemusifhoHk;&ef/
0efBuD;Xmetm;vHk;enf;ynmudk aeYpOf
vkyfief;aqmifwmrsm;wGiftoHk;jyK&ef/
Ek difiHom;rsm;ESif h p D;yGm;a&;vkyfief;
tm;vHk;wkd Y\ tcGefaiGay;aqmifjcif;
vkyfief;rsm; udk tGefvkdif;rS jyKvkyf&ef/
tpkd;&u pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;twGuf
ay;aom0efaqmifrIrsm;tm;vH k;ud k
prwfzkef; app odkYr[kwf web
browser 50 ay:rS toHk;jyKEdkif&ef/
tpdk;&u jynfolrsm;twGufay;aom
0efaqmifrIrsm;\ 80% udk prwfzkef;
app wpfckay:rS toHk;jyKEkdif&ef/51
t"duu@ 5- 'pf*spfw,f tpdk;& 'pf*spfw,f jrefrm
t"duu@ -5'pf*spfw,f t pdk;&
49? 50? 51 'pf*spfw,f pD;yGm;a&; zGUH NzdK;wdk;wufrI aumfrwD\ 2020 &nfrSef;csufrsm;ESifh qufpyfrI
26
prf;oyfpDrHudef;umv - 18 v
rSwfyHkwifEIef; wkd;wufrI - 30% rS 90% txd prf;oyfumvtwGif; Sindh
jynfe,fwGif 300%ausmfESifh Punjab jynfe,fwGif 126% ausmfjrifhwufvmonf
udkawGU&onf/ prf;oyfpDrHudef; jyKvkyf&mae&m oHk;ckpvHk;wGif2015 ckESpf
ZGefvESifh 'DZifbmvtwGif; arG;pm&if;rSwfyHkwifrIrSm ,cifESpf xkdumvESifh
EIdif;,SOfygu oHk;q txd&Sd vmcJhonf/
txif&Sm;qHk;aomwdk;wufrI- qif;efjynfe,f&Sd Dhabejiaus;&GmwGiftrsKd;
orD; usef;rma&;0efxrf;rsm;onf ,cifESpfuxufuav;OD;a& av;q ydkí
arG;zGm;onfudk rSwfyHkwifcJhMu&m arG;pm&if;oGif;NyD; rdef;uav;arG;zGm;EIef;rSm
800% txd wdk;jrifhvm onfudk awG.&onf/
1
2
3
52 GSMA: Innovations In Mobile Birth Registration: Insights From Tigo Tanzania And Telenor Pakistan
2014 rSwfyHkwifjcif;
2014 arG;zGm;EIef;
2015 arG;zGm;EIef;
2015 rSwfyHkwifjcif;
arG;pm&if; rSwfyH kwifjcif;onf
tajccHusaom vl YtcGifhta&;wpf&yfjzpfNyD;
uav;i,fwpfOD;\yxrqHk;aomw&m;0if
oufaocH taxmuftxm; jzpfonf[k
ukvor*¾ uav;oli,frsm;\ &ydkifcGifh
qdkif&m uGefAif;&Sif;u todtrSwfjyKzGifhqdk
xm;onf/ tcsdef? ukefusp&dwf? c&D;oGm;
vma&;? vkyfxHk;vkyfenf; qkdif&m twm;
tqD;rsm;ESifh A[kokwenf;yg;jcif; ponfh
trsKd;rsKd;aom vlrIpD;yGm;a&; taMumiff;
&if;rsm;aMumifh ygupöwefEkdifiH\ arG;pm&if;
rSwfyHkwifEIef;rSm edrhfyg;onf/ ygupöwefEkdifiH
ae&mtESHYtjym;odkY rdkbdkif; enf;ynm a&muf&Sd
t o m ; u s a e Ny D ; j z p f & m w,fvDaemESifh
,leDqufzf(ygupöwef)wdk Yyl;aygif;um jynf
e,ftcsdKU ü arG;pm&if; rSwfyHkwifEIef;wkd;jrifhvm
apa&;twGuf rSwfyHkwif t&m&Sdrsm;tm;
tef;'&GdKuf app udktoHk;jyKum vkyfief;
aqmif&GufEdkifrnfh pDrHudef;wpfckudk 2015
ckESpfwGif pwif aqmif&GufcJhonf/52 pDrHudef;
prf;oyf taumiftxnf azmfcJhonfh a'o
rsm;wGif arG;pm&if;rSwfyHkwifEIef;onf 30%
rS 90%txd jrifhwufvmcJhonfh twGuf
pDrHudef;udk xyfrHoufwrf;wdk; aqmif&Guf
cJh&onf/ tvm;wl rdkbdkif;toHk;jyKarG;pm
&if; rSwfyHkwifjcif;udkvnf; jrefrmEdkifiH
wGif prf;oyf taumiftxnf azmfonfh
taejzifh rGefjynfe,fwGif tm;vHk;twGuf
tusKH;0ifaom rdkbdkif;toHk;jyK arG;pm&if;
rSwfyHkwifjcif;vkyfief;udk 2019 ckESpf wGif
pwif&ef &nf&G,fxm;onf/
rdkbdkif; jzifh arG;pm&if;rSwfyHkwif
jcif;udpöudk jzpf&yfavhvmjcif;ygupöwefEkdifiHü rdkbdkif;toHk;jyK arG;pm&if;rSwfyHkwifjcif;
t"duu@ 5- 'pf*spfw,f tpdk;& 'pf*spfw,f jrefrm
t"duu@ -5'pf*spfw,f t pdk;&
27
98% rSwfyHkwifxm;aom ukrÜPDrsm;
yk*¾vdu u@\ tvkyform;rsm;5383%
t"duu@ -6 'pf*spfw,f pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; vuf&SdpD;yGm;a&;ukd 'pf*spfw,ftoGifajymif;jcif;jzifh 'pf*spfw,fpD;yGm;a&;wpf&yf
ay:xGufvmrnfjzpfonf/ xkdokdYjzpfay:vm&eftwGuf vuf&SdjrefrmhpD;yGm;a&;vkyfief;rsm;?
txl;ojzifh rSwfyHkwifxm;aom ukrÜPDtm;vHk;\ 98 &mckdifEIef;&SdNyD; yk*¾vduu@\
tvkyform; 83 &mckdifEIef;udk tvkyftudkif&SmazGay;xm;Ekdifonfh tao;pm;ESifh
tvwfpm; pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; (SMEs) taejzifh ukefxkwfvkyfrI ydkrdkaumif;rGefap&ef?
vkyfief;BuD;yGm;wdk;wuf&efESif h tusKd;tjrwfydkrd k&&Sdap&efwdk YtwGuf acwfrDtdkifpDwD
enf;ynmudk vufcHusifhoHk;&ef vdktyfonf/
Boston Consulting Group \ tqdkt& tdkifpDwDudk jynfhjynfh00toHk;csaom
tao;pm;ESifh tvwfpm;pD;yGm;a&; vkyfief;rsm;onf ¤if;wkdY\ NydKifbufvkyfief;rsm;xuf
vkyfief;wkd;yGm;rIESifh jynfywifydkYEdkifrIwdkY ESpfqydkí &&Sdonf[kod&onf/54 odkYaomf
vnf; a,bk,stm;jzifh jrefrm SME rsm;onf ukefxkwfvkyfrIpGrf;tm; wdk;yGm;&ef
t w G u f e n f ; y n m u d k t o H k ; c s & r n f h t p m ; v k y f o m ; t i f t m ; u d k o m t m ; x m ;
Muonf/ þenf;vrf;onf tvkyfvufrJ hta&twGufudk avQmhcsaumif; avQmhcs
Ed kifrnfjzpfaomfvnf; ukefxkwfvkyfrIESif h 0efaqmifrIu@rsm;ü vG,ful½d k;&Sif;
NyD; tBudrfBudrfjyKvkyfae&aom vkyfief;aqmifwmrsm;twGuf uRrf;usifrIenf;yg;í
vkyftm;cenf;yg;aom vkyfom;pkudk rSDcdkae&onfh oHo&mqdk;udk qufvnfaeaponf/
tusdK;quftjzpf a'owGif; tjcm;EkdifiHrsm;wGif us,fjyefYpGm toHk;jyKaeMuonfh
enf;ynm\ ukefxkwfpGrf;tm;wkd;wufrIud kr&&S dEd ki fbJa'owGif; ,SOfNyd KifEk di fpGrf;
qufvufuif;rJhaeapNyD; tvkyform;rsm;taejzifhvnf; ¤if;wdkY\ ußGrf;usifrIESifh
toufarG;0rf;aMumif;udk wdk;wufatmif BudK;pm;cGifhqHk;½IH;aponf/ SME rsm; enf;ynmudk
vufcHusifhoHk;&ef wGefYqkwfae&jcif;rSm enf;ynmudk em;vnfwwfuRrf;jcif;ESifhoHk;pGJonfh
tawGUtMuHKwdkY uif;rJhjcif;? &if;ESD;rwnfaiG tuefYtowf&Sdjcif;ESifh vkyfom;tiftm;
pkBuD;BuD;rm;rm;udk y&[dwqefqef axmufyHhulnDvkdonfh tavhtxrsm;tyg
t0if 'pf*spfw,fpD;yGm;a&;tajccHtkwfjrpfrsm; wnfaqmuf&efpOfqufrjywfvdktyf
aecJhjcif;rSmvnf; taMumif;&if;wpf&yfyif jzpfonf/
pdefac:rIrsm;
'pf*spfw,ftpkd;& azmfaqmif
rIvkyfief; wpfpdwfwpfa'otjzpf pD;yGm;
a&;vkyfief;rsm; vdkufavsmnDaxG yg0if&ef
vdktyfonfh tcsdKUaomtaumufcGef&Sif;vif;
jcif;ESif h tcGefavQmufvTmwifjcif; wkd Yudk
' p f * s p f w , f p e p f o d k Y a j y m i f ; v J c J h Ny D ; j z p f
onf/ tao;pm;ESif htvwfpm;pD;yGm;a&;
vkyfief;aumfrwDwpf&yfESifh at*sifpDwpfck
wdk YudkzGJ Ypnf;&efpDpOfaeaomfvnf; tqdkyg
vkyfief;rsm;udk 'pf*spfw,fpepfodkYul;ajymif;
& e f t w G u f r l t a v ; a y ; a x m u f c H j c i f ;
r&Sday/ 55
,aeYtxd tpdk;&\
vkyfaqmifcsufrsm;
t"duu@ 6- 'pf*spfw,f pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; 'pf*spfw,f jrefrm
53 jrefrmhA[dk pm&if;tif;½Hk;
54 Boston Consulting Group, Ahead of the Curve: Lessons on Technology and Growth from Small Business Leaders, 201355 "Government plans to establish SME Working Committee”, Myanmar Cable News, 14th September 2017
28
' p f * s p f w , f r l a b m i f ? t a jc c H
taqmufttHk? a*[pepfESifhuRrf;usifrI
u@rsm;wGif a q G ; a E G ; c J h o n f h t w k d i f ;
pD;yGm;a&; vkyfief;rsm; 'pf*spfw,f pepfodkY
ul;ajymif;&mwGif a&&SnfwnfwHhNyD; p&dwf
puoufompGm ul;ajymif;Ekdifap&ef&nf&G,f
í'pf*spfw,f pD;yGm;a&;tajccH tkwfjrpf
rsm;udk tpdk;&uqufvuf taumif txnf
azmfoifhonf/ od k Y jzpf&m t a o ; p m ; E S i f h
tvwfpm; pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;\ 50%u
tpk d;&u pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;twGuf
ay;aom 0efaqmifrIrsm;udkvnf;aumif;?
p D;y Gm;a&;vkyfief; tcsif;csif;ay;aom
0efaqmifrIrsm;udkvnf;aumif;? pD;yGm;a&;
vkyfief;rsm;u jynfolrsm;twGufay;aom
0 e f a q m i f rI r s m ; ud k v n f ; a u m i f ;
tifwmeufudk xda&mufpGm toHk;jyKapa&;
tpdk;&u&nfrSef;csufxm;&ef w,fvDaem
u tMuHay; vdkonf/
pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; 'pf*spfw,f
p e p f o k d Y u l ; a j y m i f ; v m M u & e f t p d k ; & u
rufvHk;ay;um tm;ay;tm;ajr§mufjyKEdkif
onf/ Oyrmtm;jzifh tGefvkdif;rS ay;aqmif
ygu tcGefavQmhayghay;jcif;? tao;pm;
ESifh tvwfpm;pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; tdkifpD
wDtoHk;csEdkifa&; tpdk;&uaiGaMu;axmufyHh
ay;jcif; odkYr[kwf jynfwGif;pGefYOD;wDxGif
vkyfief;&Sifrsm;twGuf enf;ynmpGrf;&nfjr§ifh
wifjcif; tpDtpOfrsm;udkpDpOfay;Edkifonf/
enf;ynm topfrsm; toHk;jyKjcif;twGuf
v u f i i f ; u k e f u s r n f h p & d w f a v s m h e n f ;
ap&eftwGuf tpd k ;&on f jrefrmEk di fi H
& S d a q m h z f 0 J 0 e f a q m i f r I a y ; o l r s m ; u d k
wcs d K Uwpf0ufrufvH k;ay;jcif;ud k jyKvkyf
&ef xnfhoGif;pOf;pm;oifhonf/ tao;pm;
ESif htvwfpm;pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;z G H Y NzdK;
wk d;wufa&;uk denf;ynmjzif h xda&muf
pGmulnD axmufyhH&eftwGuf 0efBuD;Xme
rsm;tMum; EkdifiHawmftqifh tao;pm;ESifh
tvwfpm; pD;yGm;a&;vkyfief; at*sifpD
wpfckudkwnfaxmifoifhygonf/ qufpyf&m
0efaqmifrIrsm;udk wpfxkdifwnf;ay;Ek dif
rnfh tqdkygXmeonf SME rsm;twGuf
vGwfvyfaom ukefoG,frI? enf;ynmESifh
aiGa&;aMu;a&;qkdif&m oifwef;rsm;ud k
ay;Ekdifayrnf/ tGefvdkif;rSwpfqifh ukef
ypönf;wifydk Yjcif;ESifh 0efaqmifrIay;jcif;?
vkyfief;acsmarG Ya&;twGuf vkdtyfaom
taumufcGef &Sif;vif;jcif;ESif hygrpfudpö
r s m ; u d k u l n D y H h y d k ; j c i f ; r s m ; E S i f h y w f o u f
Ny D; to d y n m a y ; jc i f ; jz p f a o m jy n f y
wifyd k Y jcif;qd kif&m pnf;½H k;vIyf&Sm;rIrsm;
r Sm xd kat*sifp D\ t"duOD;pm;ay;jzpf
oif honf/ tpdk;&vkyfief;aqmifwmrsm;
'pf*spfw,fpepf ajymif;vJvd kufonf
ESifhwpfNydKifeuf pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;onf
v n f ; t p d k ; 0 e f a q m i f r I r s m ; u d k & , l & e f
'pf*spfw,fpepfodk Y twlajymif;vJ&efvdk
tyfvmrnfjzpfí ,if;odkYulnD axmufyHh
rIESifh pGrf;&nfjr§ifhwifrIwkdYrSm tvGefta&;
BuD;onf/
w,fvDaem\ tMuHjyKcsufrsm;
t"duu@ 6- 'pf*spfw,f pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; 'pf*spfw,f jrefrm
t"duu@ -6 'pf*spfw,f pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;
29
SPRING SINGAPORE TECHNOLOGY ADOPTION PROGRAMME udk avhvmjcif;
70%
20%
jynfwGif; tao;pm;ESifh tvwfpm; pD;yGm;a&;
vkyfief; rsm;taejzifh ukefusp&dwfoufomNyD;
xkwfvkyfrI vkyfief;pOfwpfavQmuf ydkrdk aumif;rGef
apjcif;jzifh ukefxkwfvkyfrIudk tenf;qHk;
wdk;wufapaom
enf;ynmtoHk;csrIqdkif&m owfrSwft&nf
tcsif;jynfhrDvQif aiGaMu;taxmuftyhH
txd tultnD &Ekdifonf/
cloud tajcjyK pm&if;tif;
wGufcsufrIrsm;
puúLrJh 0,f,la&; pepfrsm;
RFID okdYr[kwf bm;ukwf
tajccH ukefypönf; pDrH cefYcGJ
jcif;ESifh rSwfwrf;jyKjcif;pepf
uJhokdYaom enf;ynmrsm;
twGuf axmufyhHcJhNyD;jzpfonf/
1
2
3
puFmyltpdk;&onf ¤if;\tao;pm;
ESifhtvwfpm; pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; urmÇ
wpf0ef;wGif ,SOfNydKifEkdif&eftwGuf odomxif
&Sm;pGm &if;ESD;jr§KyfESHxm;onf/ OyrmwpfckrSm
ukefoG,fa&;ESSifh pufrI0efBuD;Xmevufatmuf
wGif&SdNyD; pifumylEkdifiH\ pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;
wd k;wufBuD;yGm;apa&; ulnDay;aeonfh SPRING Singapore at*sifpD jzpfygonf/
þokdY ulnDyHhydk;ay;jcif;jzifh pifumyl
tajcpdkuf tao;pm;ESifh tvwfpm; pD;yGm;a&;
vkyfief;rsm;onf urmÇ wpfvTm; ,SOfNydKifEkdifpGrf;
j r i f h r m ; a e Mu Ny D ; j r e f r m E k d i f i H r S t v m ; w l
vkyfief;rsm;udk enf;ynm vufcHusifhoHk;a&;
twGuf rufvH k;ay;qG JaqmifEd ki frnf h yd kr d k
½d k ; & S i f ; a o m t p D t r H r s m ; \ tajccHtjzpf
toHk;jyKEkdifayonf/
t"duu@ 6- 'pf*spfw,f pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; 'pf*spfw,f jrefrm
t"duu@ -6 'pf*spfw,f pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;
56 'pf*spfw,f pD;yGm;a&; zGUH NzdK;wdk;wufrI aumfrwD\ 2020 &nfrSef;csufrsm;ESifh qufpyfrI
tao;pm;ESifhtvwfpm;pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;\ 50% udk tpkd;& u
pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; twGuf ay;aom0efaqmifrIrsm;? pD;yGm;a&;
vkyfief;rsm;u pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;twGuf ay;aom0efaqmifrIrsm; ESifh
pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;u trsm;jynfoltwGuf ay;aom0efaqmifrIrsm;
udk&,l&mwGif zdkufbm okdYr[kwf rdkbdkif; tifwmeuf udktoHk;jyK&ef/56
EdkfifiHawmftqifh tao;pm;ESifhtvwfpm;pD;yGm;a&;vkyfief;at*sifpD
xlaxmifNyD; enf;ynmqdkif&m tMuHÚmPfrsm;ESifh ukefoG,f0efaqmifrIrsm;
tcrJh ay;&ef/
tao;pm;ESifhtvwfpm;pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;twGuf tukeftus
enf;aomfvnf; xda&mufrIjrifhrm;aom enf;ynmtoHk;csrIrsm;
(pufypönf;? tifwmeuf? pD;yGm; a&;vkyfief;rsm;twGuf)
('pf*spfw,fynmoifwef;rsm;? aqmhzf0J0efaqmifrI?
tD;ar;vf? aiGa&;aMu;a&;? 0efxrf;a&;&m? xkwfvkyfjcif;ESifh
ppfwrf;aumufjcif;qdkif&m pDrHjcif;ESifh rSwfwrf;jyKjcif;?
vufvDa&mif;csjcif;? toHk;jyKjcif;rsm;) vkyfaqmifEdkifa&; tpdk;&u
axmufyHh&ef/
2023 ckESpfwGif &&SdaeNyD;jzpf&ef arQmfrSef;xm;oifhonfh &nfrSef;csufrsm;
30
jrefrmh'pf*spfw,fpD;yGm;a&;vkyfief;rsm; enf;ynmudkpGJpGJNrJNrJ toHk;csvmonfESifhwpfNydKifeuf 'pf*spfw,fjrefrmtwGuf
qufvufazmfaqmif&rnfh orkdif;rSwfwkdifwpfckrSm NrdKU jyaus;vufrusef vlwdkif;\aeYpOfb0wGif enf;ynmudkus,fus,f
jyefYjyefYoHk;pGJMuaom? vlwkdif;tusHK;0ifonfh 'pf*spfw,f vlYtzGJUtpnf;wpfck wnfaqmufjcif;jzpfonf/ þtqifha&mufonfESifh
wpfNydKifeuf EdkifiHwpf0ef; NrdK U jyESifhaus;vufa'orsm;&Sd oHk;pGJolrsm;onf vlrIuGef&uf ? vlrIqufoG,fa&;ESifh azsmfajza&;wkdYukd ausmfvGefí
ydkrdktusdK;&Sdaom 'pf*spfw,f 0efaqmifrIrsm;jzpfonfh tDvufx&Gefepf ukefoG,fa&;? tDvufx&Gefepf usef;rma&;? tGefvdkif;ynma&;ESifh
tjcm;aom 0efaqmifrIrsm;udkyg vufvSrf;rDvmMurnfjzpfonf/ jrLeDpDy,f tmPmykdifrsm;onfvnf; enf;ynmudk NrdKUaejynfolrsm;\
b0t&nftaoG; jr§ifhwifay; Ekdifrnfh enf;vrf;wpfcktjzpf ½Ijrifaom smart city t,ltqukd oHk;pGJvmMurnfjzpfonf/
jrefrmEd kifiHwGifjynfwGif;rD'D,m
rsm;? 0efZif;? PyonePlay? CarsDB ESifh "l0H ponfhjynfwGif; 'pf*spfw,f
0efaqmifrIrsm;rSm a&yef;pm;vsuf&Sdonf[k
avhvmolrsm;u qkdonf/ odkYaomfvnf;
'pf*spfw,f uRrf;usifrI t"duu@
wGif tav;ay;aqG;aEG;cJhonfh twkdif;
'pf*spfw,f wwfuRrf;rItm;enf;jcif;u
vlrIuGef&uf? vlrIqufoG,fa&;ESifh azsmfajz
a & ; r s m ; u d k o m o H k ; p G J o l t a & t w G u f
jrifhrm;aernfjzpfNyD; tjcm;aom 'pf*spfw,f
0efaqmifrIrsm; &,loHk;pGJ&eftwGufrSmrl
qufvufí todynm enf;yg;aeay
vdrfhonf/ Facebook rSvGJí jrefrm
bmomjzifh Munfhp&m? zwfp&m 'pf*spfw,f
taMumif;t&mrsm; r&S doavmufenf;
yg;jcif;? (Google Maps ? Uber ESifh Grab
ponfh) EdkifiHwumoHk; 'pf*spfw,f
0efaqmifrIrsm;tm; jynfwGif;ESifh ukdufnD
rI&Sd&ef jyKjyifzefwD;rI tm;enf;jcif;?
toHk;jyKoltrsm;pktMum; t*Fvdyfbmom
pum;em;vnfrItm;enf;jcif;ESif hpufud&d
,mrsm;ESifh 0efaqmifrIrsm;wGif jrefrm
azmifhudk pHjyKoHk;pGJEkdifjcif; r&Sdao;jcif;wdkYu
tajctaeudk ydkrdkcufcJ ½IyfaxG; aponf/
urÇmtESY HwGif vuf&S d jzpfay:ae
ouJhodkY jrefrmEdkifiH\ aus;vufae
jynfolwkdYonfvnf; NrdK U BuD;rsm;odkYajymif;
a&T Uaexk difvmMu&m pD;yGm;a&;wd k;wuf
rIESifhtwl aygufyGm;vmonfh ,mOfaMum
usyfwnf;rI? ywf0ef;usif npfnrf;rI?
ajymif;a&TUaexdkifrIESifh tdk;tdrf ae&mcsxm;rI
ponfh jyóemrsm;udk pDrHcefYcGJ&efrSm
ydkrdkta&; BuD;vmcJhonf/ tpkd;&\ 12csufyg
p D ; y G m ; a & ; r l 0 g ' E S i f h t n D ywf0ef;usifESifh
o [ Z m w j z p fNy D ; a & & S n f w n f w H h a o m
NrdKUrsm;wnfaqmuf&ef twGuf ud&d,m puf
ypönf;toHk;taqmif rsm;udk tifwmeufjzifh
csdwfquf toHk;jyKjcif; (IOT) ESihf rsm;jym;
½IyfaxG;aom a'wmtcsuftvufrsm;udk
cGJjcrf; qef;ppfrI (big data analytics)
e n f ; y n m w d k Y u J h o d k Y a o m s m a r t c i t y
t,ltqrsm;udk NrdKU jypDrHudef; a&;qGJjcif;
vkyfief;wGif aygif;pyf xnfhoGif; &rnf/
'pf*spfw,f0efaqmifrIrsm;onf
ta&;BuD;onfh pD;yGm;a&;owif; tcsuf
tvufrsm;ESifhurÇmhaps;uGufrsm;udk vuf
vSrf;rDEd kifrnfhtcGif htvrf;rsm;udkyh Hyd k;ay;
jc i f ; j z i f h a u s ; v u f a ' o p D ; y G m ; a & ; u d k
ydkrdka&&Snf wnfwHhap&ef taxmuftul
j z p f E k d i f a y o n f / o d k Y a o m f v n f ; p d k u f y s K d ;
a&;? arG; jrLa&; od k Yr[kwf a&vkyfief;
r s m ; E S i f h y w f o u f í j r e f r m b m o m jz i f h
z e f w D ; x m ; a o m t a Mu m i f ; t & m r s m ;
okdYr[kwf 0efaqmifrIrsm; enf;yg;onf/
t b , f a Mu m i f h q d k a o m f , i f ; o d k Y a o m
taMumif;t&mrsm;rS 0ifaiG&½S d&efenf;
yg; jcif; ? aiGay; acsEk di fr I tm ; en f; jcif ; ?
' p f * s p f w , f y n m w w f a j r m u f r I e n f ; y g ;
jcif;ESifh pufud&d,moHk;pGJEkdifrI jyóemrsm;
(tukeftuscHEdkfifjcif;? pHjyK jrefrmazmifhr&Sd
jcif;) wdkYaMumifh jzpfonf/
, i f ; o d k Y a o m v k y f i e f ; r s m ; j z i f h
toufarG;0rf;aMumif;jyKolrsm;rSm vlOD;
a&\ 50&mckdifEIef;eD;yg;&Sdojzihf57 tpdk;&\
12csufygpD;yGm;a&;rl0g'ESif htnD a&&Snf
wnfwHhaombufpH kpD;yGm;a&;wdk;wufrI
twGuf oifhavsmfonfh 'pf*spfw,f 0ef
aqmifrIrsm;ay;&eftvGef ta&;BuD;onf/
t"duu@ -7 'pf*spfw,f oHk;pGJolrsm;
pdefac:rIrsm;
t"duu@ 7- 'pf*spfw,f oHk;pGJolrsm; 'pf*spfw,f jrefrm
57 vlOD;a& tcsdK;tpm;ESifh usef;rma&; ppfwrf;? 2015-2016
31
yk*¾vduu@ 'pf*spfw,f0efaqmifrIrsm;udk jynfaxmifpktpdk;&ESifh wdkif;a'oBuD;^
jynfe,ftpdk;&wdkYu us,fus,fjyefYjyefY vufcHaecJhNyD;jzpfonf/ tpkd;&tqifhwkdif;\ 0efBuD;Xmersm;wGif
aMunmcsufrsm; xkwfjyefjcif;? Oya'topfrsm;ESifh 0efaqmifrIjywfawmufjcif;ESifh ywfoufonfh
owif;rsm;? &moDOwkESifh obm0ab; tEÅ&m,fowif;rsm;udk xkwfjyefjcif;rSonf jynfolrsm;\
ar;cGef;rsm;ESifh wkdifwef;csufrsm;udk wkduf½kdufajzMum;jcif;txd trsm;jynfolESifh xdawGU&eftwGuf Facebook ukd us,fus,fjyefYjyef h toHk;jyKvsuf&Sdonf/
&efukefESihfrEÅav;wkdif;a'oBuD;tpdk;&rsm;onf ,mOfaMumjyomemudk ulnDajz&Sif;a&;ESifh
trsm;oHk;o,f,lykdYaqmifa&;pepf ydkrkdaumif;rGefvmapa&;twGuf ac:,lpD;eif;Ekdifonfh tiSm;um;
0efaqmifrI ukrÜPDrsm;jzpf aom Uber ESifh Grab ukrÜPDrsm;ukdzdwfac:cJhonfh tjyif &efukefwdkif;a'oBuD;
,mOfxdef;wyfzG J YESihf &efukefbwfpfum;0efaqmifrI (YBS) wdkYuvnf; vltrsm;udk tajcjyKonfhpepfjzifh
jzpf&yfrsm;udk avhvmjcif;tm; Facebook wGif jyKvkyfaeonfudk awG Y jrifae&onf/
Uber ESifh Grab 0efaqmifrIrsm;? prwf rD;ydGKifhrsm;ESifh YBS pepf\ GPS ajc&mcHrI rsm;xHrS
aumuf,l&&Sdonfh tcsuftvufrsm;udk big data analytics pepfjzifh oHk;oyfum tem*wfNrdKU
jypDrHudef;a&;qGJjcif;twGuf ulnDyHhydk;rIay;Ekdifonfjzpf&m txufygvkyf&yfrsm;onf tem*wf smart
city wpfckjzpfay:vma&; taxmuftuljyKonf[k qkdEdkifayonf/
50%58
pdkufysKd;a&;? arG;jrLa&; odkYr[kwf a&vkyfief;rsm;
ESifhywfoufí jrefrmbmomjzifhzefwD;xm;aom
taMumif;t&mrsm; okdYr[kwf 0efaqmifrIrsm;enf;
yg;onf/ tb,faMumifhqdkaomf ,if;odkYaom
taMumif;t&mrsm;rS 0ifaiG&½Sd&efenf;yg;jcif;?
aiGay;acsEk difrItm;enf;jcif;? 'pf*spfw,fynm
wwfajrmufrIenf;yg; jcif;ESifh pufud&d,moHk;pGJEkdifrI
jyóemrsm; (tukeftuscHEdkfifjcif;? pHjyKjrefrmazmifh
r&Sd jcif;) wdkYaMumifh jzpfonf/
vlOD;a&
,aeYtxd tpdk;&\ vkyfaqmifcsufrsm;
t"duu@ 7- 'pf*spfw,f oHk;pGJolrsm; 'pf*spfw,f jrefrm
t"duu@ -7 'pf*spfw,f oHk;pGJolrsm;
58 vlOD;a& tcsdK;tpm;ESifh usef;rma&; ppfwrf;? 2015-2016
32
1
2
3
4
5
6
vSrf;jrifae&onfh tem*wfwGif
jynfolrsm; taejzifh tifwmeufudk prwf
z ke f;r Swpfqif htrsm;qH k;toH k; jyK Murnf
jzpf&m 'pf*spfw,f0efaqmifrI ay;aom
yk*¾vdu vkyfief;rsm;onf oHk;pGJolrsm;xH
rd kbdkif;OD;pm;ay;enf;vrf;jzih fcsOf;uyf&ef
OD;pm;ay; oifhonf[k w,fvDaemu
,H k Munf ygonf/ tem*wfe - gover-
n m e n t v k y f i e f ; r s m ; v k y f a q m i f r n f h
portals rsm;rSwpfqif hvnf;toHk;0if
aom yk*¾vdu'pf*spfw,f 0efaqmifrI
r s m ; u d k jy n f o l r s m ; x H t o d a y ; jc i f ; j z i f h
tpd k;&ESif hy k*¾vdu'pf*spfw,f0efaqmif
rIrsm;tMum;uGm[csufudk avsmhyg;apEdkif
rnfjzpfonf/ tpd k;&onf smart city
t,ltqudk wwfEdkiforQ wuf<upGm
taumiftxnfazmfoif honf/ ,if;odk Y
vkyfaqmif&mwGifNrd K U jy pDrHudef;qG J jcif;
ESifh jynfoltrsm;twGuf o,f,lykdY
aqmifa&;pDrHcef YcG J jcif;? ,mOfaMumxdef;
o d r f ; a & ; p D r H j c i f ; ? o b m 0 y w f 0 e f ; u s i f
xdef;odrf;a&;pDr H jcif;ESi f htjcm;aompDrH
udef; rsm;twGuf IOT ESifh data analytics wkdYudk xnfhoGif; pOf;pm;&rnf/
'pf*spfw,f0efaqmifrIrsm;udkaus;vuf
a'o&Sdjynfolrsm; pD;yGm;a&; ½IaxmifhrSydkrdk
toHk;jyKEdkifa&;twGuf pD;yGm;a&;t& tusdK;
tjrwf r&SdEdkifaomfvnf; aus;vufESifh
v d k u f a v s m n D a x G j z p f o n f h ' p f * s p f w , f
taMumif;t&mrsm;ESif h0efaqmifrIrsm;udk
zefwD;&ef tpdk;uOD;aqmif aqmif&Gufjcif;ESifh
t&yfbufvlrI tzGJUtpnf;ESifh yk*¾vdu@
wdkYu zefwD;vmMuap&ef tpdk;&&efyHkaiGrS
axmufyHhjcif; odkYr[kwf tcGefavQmhaygh
ay;jcif;uJhodkY tusdK;cHpm;cGifhrsm;jzifh tpkd;&u
rufvHk;ay; yHhydk;ulnDEdkifonf/
EdkifiHwpfvTm;rSjynfolrsm; tm;vHk;
onf yk*¾vdu 'pf*spfw,f tcGifhta&;?
vHkjcHKa&;? tifwmeufudk pD;yGm;a&;twGuf
toHk;csjcif;? (trkef;pum;rsm;? owif;twk
ta,mif rsm;uJhodkYaom) tifwmeuf\
tEÅ&m,frsm;udk a&Smif&Sm;jcif; ponfwdkYudk
us,fus,fjyef Y jyef Y em;vnfvufcHaom
'pf*spfw,f vlrI0ef;usifESifh o[Zmw
jzpfpGmaexdkif&efvdktyfonf/ 'pf*spfw,f
uRrf;usifrI t"duwGif azmfjycJhonfhtwdkif;
ausmif;rsm;? wuúodkvfrsm;ESifhoufarG; ynm
oifwef;rsm;wGif avhusifhoifMum;ay;jcif;
wd k Ytjyif 'pf*spfw,foH k;pG Jolrsm;tjzpf
aexdkifEdkifa&; jynfolrsm;tm; todynm
ay;jcif;udk tpdk;&u e-government vrf;
aMumif;rsm;ud ktoHk;csumOD;pD;OD;aqmif
&efvkdtyfonf/ txl;ojzifh trkef;pum;
rsm;udk z,f&Sm;&efESifh vlrItodkif;t0dkif;tay:
qdk;usdK;oufa&mufEdkifonfh tajctae
rsm;udkowfrSwfazmfxkwf&ef Cybercrime
and Electronic Act \aqmif&GufcGifh
a b m i f x J r S w p f q i f h O y a ' E S i f h Bu D ; Mu y f
uGyfuJrI r l a b m i f w p f c k u d k xlaxmif
xm;oifhonf/ vGwfvyfpGmajymqkdcGif hudk
umuG,fNy D; qifqmpdppf jcif;tm;tpOf
a & S m i f & S m ; o n f h e n f ; w l t E Å & m , f & S d Ny D ;
jynfolrsm;tcsif;csif;oabmxm;uGJvG J
apEdkifaomtaMumif; t&mrsm;udk tGefvdkif;rS
z,f&Sm;jcif;udk tpdk;&u OD;pD;OD;aqmifjyK
aqmif&Gufoifhonf/
w,fvDaem\ tMuHjyKcsufrsm;
rd kb d k i f ; p d k u f y s K d ; a & ; v k y f i e f ; (m -
agri)? rdkbdkif;arG;jrLa&; vkyfief;
( m - l i v e s t o c k ) E S i f h rd kb d k i f ;
ig;vkyfief; (m-fishery) rsm;ESifh
y w f o u f o n f h ' p f * s p f w , f t
aMumif;t&mESifh 0efaqmifrIrsm;udk
jrefrmjynfolrsm;ESifh vdkufavsmnD
axG&Sdap&ef us,fus,f jyefYjyefYvkyf
aqmifjcif;/
yk*¾vdu'pf*spfw,f 0efaqmifrIrsm;
tm;vHk; prwfzkef;rsm; toHk;jyKEkdif
jcif;/
toHk;0ifNyD; aemufqkH;ay: jzpfaom
yk*¾vdu 'pf*spfw,f 0efaqmifrI rsm;
udk e-government portal wGif
pm&if;jyKpkazmfjyjcif;/
Smart city t,ltqrsm; ESifh IOT enf;ynmudk NrdKU jypDrHudef;rsm;wGif
tajccHtjzpf xnfhoGif;owfrSwf
jcif;/
oHk;pGJoltm;vHk; 'pf*spfw,ftcGif h
ta&;&ykdifcGifhrsm;ESifhtuRrf;w0if
&Sdjcif;/
tpd k;&? pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;ESif h
oHk;pGJolrsm;tMum; 'pf*spfw,fenf;
vrf;jzifh tjyeftvSef qufqHjcif;
udk OD;pm;ay; vkyfaqmifjcif;/
2023 ckESpfwGif &&SdaeNyD;jzpf&ef
arQmfrSef;xm;onfh &nfrSef;
csufrsm;
t"duu@ 7- 'pf*spfw,f oHk;pGJolrsm; 'pf*spfw,f jrefrm
t"duu@ - 7'pf*spfw,foHk;pGJolrsm;
33
IOT okdYr[kwf Internet of Things qkdonfrSm tifwmeufESifhcsdwfquf xm;aom
tm&kHcHud&d,m rsm;jzpfNyD; tcsuftvufrsm;udk
tvkdtavsmufpkaqmif;í tcsdefESifhwajy;nD
odkYr[kwf a&&Snf apmifhMunfhrSwfwrf;wifum
qHk;jzwfcsufcsEkdifonf/ vmrnfhq,fpkESpfwGif
NrdK U jypDrHudef;a&;qGJjcif;ESifh apmifhMunfh rSwfwrf;
wifjcif;wkdYtwGuf t"du ausm½dk;jzpfvmrnfh
enf;ynmjzpfonf/ þenf;ynmonfrMumrD
urS pwifay:aygufcJhonfh twGuftopf
tqef; jzpfonfhtavsmuf wDxGifzefwD;
toHk;jyKEdkif&eftwGuf prf;oyfrIrsm;jyKvkyf&ef
vdktyfayonf/ pGrf;tifoHk;pGJrI enf;enf;
jzihfae&mus,fus,f vTrf;jcHKEdfkifaom prf;oyf
uGef&uf? ulnDvrf;nTefrnfh pepfwpfckESifh
tpysKd;vkyfief;rsm;? ausmif;om;rsm; ESifhaqmhzf0J
a&;qGJolrsm; vmrnfhig;ESpftwGif; prf;oyf
oHk;pGJMunfh&efESifh avhvmEdkif&ef twGuf
taxmuf tuljyK ypönf;tpHk yg&Sdonfh
Telenor Start IOT udk 2017 ckESpf arvü
w,fvDaemu aemfa0EkdifiHwGif pwifcJhonf/
jrefrmEdkifiHwGif jrefrmhenf;jrefrmh[efjzif h
ajymif;vJ toHk;jyKEkdifrnfh tcGifhtvrf;&Sdaom
rSwfÚmPfwk? IOT ESifh big data tp
&S donfhacwfa&S Uajy;enf;ynmrsm;ud kyd kr d k
t o H k ; jy K Mu a & ; u s , f u s , f jy e f Y jy e f Y v k y f
aqmif&efrSm w,fvDaem\ vkyfief; wpfpdwf
wpfydkif;yif jzpfonf/
dtac onf SamnuekRak Ban Kerd a z m i f a ' ; & S i f ; ? R u a m D u a y C h u a y K a n a'oEÅ&a&'D,dk? pdkufysKd;a&;csJUxGifjcif;0efBuD;
X m e E S i f h p d k u f y s K d ; a & ; o r 0 g , r b P f w k d Y E S i f h
yl;aygif;í Smart Farmer tpDtpOfudk
t a u m i f t x n f a z m f v s u f & S d o n f / x k d t p D
t p O f u x k d i f ; E k d i f i H t E S H Y& S d t o u f 1 7 E S p f
rS 45ESpfMum; tvm;tvm&Sdaom vli,f
pd kufysK d;a&;vkyfief;&Sifrsm; pk dufysK d;a&;enf;
pepfrsm;udk enf;ynmtoHk;jyKí pepfwus
aumif;rGef wkd;wufapjcif;? ukefaps;EIef;rsm;
a0rQjcif;? qef;opfwDxGifrIudk tm;ay;jcif;ESifh
pkdufysKd;a&;qdkif&mA[kokwESifhvkyfxHk;vkyfenf;
rsm;wGif toD;oD;yl;aygif;yg0ifMujcif;wkdYvkyf
aqmifEdkif&ef zefwD;yHhydk;ay;onf/ pdkufysKd;a&;
qdkif&m A[kokwESifh tMuHjyKcsufrsm;udkAD'D,dk
twdkrsm;yHkpHjzifhMunfh½IEkdifrnfY dtac udk,fydkif
zefwD;a&;qG Jxm;aom v,form;owif;
jzpf&yfavhvmjcif; -
w,fvDaem\ Start IOT udk
avhvmjcif;
jzpf&yfavhvmjcif; -
dtac Smart Farmer udk avhvmjcif;
tcsuftvuf application toHk;jyKenf;
udkyl;aygif;yg0ifolrsm;tm;oifMum;avhusif h
ay;onf/ xkd application uv,f,mxGuf
u k e f r s m ; \ a p s ; E I e f ; r s m ; u d k t c s d e f E S i f h w a jy ;
nDay;ydk YEk difouJhodk Y xkdif;EkdifiHxkwftao;pm;
E S i f h t v w f p m ; u k e f y p ö n f ; r s m ; u d k o H k ; p G J o l
rsm;xHwk duf½kdufa&mif;csaomtGefvk dif;aps;
qk di f tjzpfvnf;toHk; jyKEk di frnfjzpfonf/
þtpDtpOfonf 2008 pwifcs de fuwnf;
u v , f o r m ; a y g i f ; 2 5 0, 0 0 0 u d k t m ; a y ;
ulnD EdkifcJ hNyD;owif;tcsuftvufESif h quf
oG,fa&;enf;ynmqd ki f&mxl;cRefr ItwGuf
qkrsm;pGmqGwfcl;Ed kifcJ h NyD;jzpfonf/ xkdif;ESif h
j r e f r m E S p f E d k i f i H t M u m ; v , f , m p k d u f y s K d ; a & ;
qd ki f&mtodkuft0ef;tcsif;csif;wlnDeD;pyf
rI&SdonfESifhtwl xkdtpD tpOfudk jrefrmEdkifiH wGif
toHk;csEdkifajc&Sdonf/
v,form;aygif;
250,000Smart Farmer tpDtpOf
touf 17-45 ESpf½Sdaom i,f½G,fonfh
pdkufysdK;a&;orm;rsm;twGuf
axmufyHhay;rI
avhusifhoifMum;ay;rI v,form;owif;tcsufvuf app
tm;toHk;jyKEdkif&ef
t"duu@ 7- 'pf*spfw,f oHk;pGJolrsm; 'pf*spfw,f jrefrm
t"duu@ - 7'pf*spfw,foHk;pGJolrsm;
34
tpdk;&? vlrItodkuft0ef;? pnf;rsOf;xdef;odrf;olESifh yk*¾vdutcef;u@
tpdk;&
'pf*spfw,f pD;yGm;a&;r[mpDrHudef; taumiftxnfazmfrItwGuf 'pf*spfw,fpD;yGm;a&;zGH YNzdK;wdk;wufrIaumfrwDudk tcGifhtmPm
ay;tyf&ef
12 csufyg pD;yGm;a&;rl0g'udk xda&mufpGmtaumiftxnfazmf&ef/
pD;yGm;a&;wkd;wufzGH U NzdK;rIESifh Nidrf;csrf;a&;udkwajy;nD tav;xm;OD;pm;ay;í
,if;u@ESpfck\csdwfquffrItm; tusKd;&SdpGm toHk;cs&ef/
'pf*spfw,fpD;yGm;a&;r[mpDrHcsufudk acwfrDpD;yGm;a&;wkd;wufzGHU NzdK;rI\ A[dkr@dKif
tjzpf taumiftxnfazmf&ef/
uRrf;usifrI? a*[pepfESif htajccHtaqmufttHkwkd Yud k 'pf*spfw,fpD;yGm;a&;\
tkwfjrpfrsm;tjzpf owfrSwfazmfaqmif&ef/
'pf*spfw,fpD;yGm;a&;zGHU NzdK;wkd;wufrIESifh pGef YOD;wDxGifrIrsm;udk rufvHk;ay;qGJ
aqmifEdkifrnfh ' p f * s p f w , f O y a ' ? w&m;Oya'pd k;rd k;rI? yGifhvif;jrifomrIESifh
oufqkdifolrsm;tm;vHk; omwlnDrQ vIyf&Sm;Edkifonfhtaetxm;? tcGeftcrsm;
ponfwdkYudk yHhydk;ay;&ef/
'pf*spfw,fuRrf;usifrIrsm;udk udef;*Pef;ESifh ta&;tzwfwwfajrmufjcif;rsm;ESifh
wajy;nD OD;pm;ay;&ef/
'pf*spfw,f oufaocHuwfudk OD;pm;ay;aqmif&Gufvsuf t"duusaom jynfolY
0efaqmifrIvkyfief;rsm;udk 'pf*spfw,fpepfodkY ajymif;vJ&ef/
txl;ojzif haus;vufa'orsm;\ 'pf*spfw,fvufvSrf;rDrIudk tm;ay;tm;
ajr§mufjyK&ef/
jrefrmEkdifiHtm; zGHU NzdK;wdk;wufaom 'pf*spfw,ftoHk;cs EkdifiHwpfEdkifiHjzpfvmapa&;
a&&Snf&nfrSef;csufxm;&ef/
w,fvDaem jrefrm\ tMuHjyKcsufrsm;
'pf*spfw,fjrefrmodkYa&muf&ef avQmufvSrf;&rnfhc&D;pOf
'pf*spfw,fjrefrmodkY a&muf&ef 'pf*spfw,f jrefrm
35
yk*¾vduu@
t&yfbuf vlrItzGJUtpnf;
pnf;rsOf;xdef;odrf;ol
jrefEIef;jrifhuGef&ufrsm;? rdkbdkif;tom;ay; qef;opfonfh xkwfukefrsm;ESifh
0efaqmifrIrsm;ukd oufomaomaps;EIef;jzif h&Ekdifa&; &if;ESD;jr§KyfESH&ef/
oHk;pGJolrsm;\ tcsuftvufrsm; udk vHkjcHKpGmxm;&SdNyD; oifhavsmfpGm toHk;jyK&ef/
t p d k ; & E S i f h t jy n f j y n f q d k i f & m u R r f ; u s i f r I r s m ; u d k c s d w f q u f a y ; & e f/ t u s d K ;
oufa&mufrI&Sdaom vlrItusdK;jyKvkyfief;rsm;udk azmfaqmifjcif;jzifh 'pf*spfw,f
uRrf;usifrIrsm;? tGefvkdif;vHkjcHKrI? qef;opfwDxGifrI? pGefYOD;wDxGifrIESifh usdK;aMumif;
qDavsmfaom 'pf*spfw,foHk;pGJolrsm; jzpfapa&; ulnDaxmufyhH&ef/
21&mpk 'pf*spfw,foHk;pGJolrsm;tm; tumtuG,fay;jcif;ESifhywfoufí tpdk;&udk
pnf;½Hk;aqmfMo&ef/
'pf*spfw,fuRrf;usifrIrsm;ESifh tGefvkdif;vHkjcHKrI wnfaxmif&mwGif taxmuftul
jyK&ef/
tpdk;&ESifh tjynfjynfqdkfif&m 'pf*spfw,fuRrf;usifrIrsm;udk csdwfqufay;&ef/
tpdk;&t&dyftm0gorS uif;vGwf&ef/
oufqkdifolrsm;tm;vHk;Mum; yGifhvif;jrifom&SdrIESifh ,if;wdkYtm;vHk; omwlnD
rQvIyf&Sm;Edkifonfh taetxm;&Sdapa&; aqmif&Guf&ef/ tajccHqufoG,fa&;
vdktyfcsuf jznfhqnf;jcif;qdkif&m &efyHkaiGtm; 'pf*spfw,fvufvSrf;rDa&;twGuf
oifhavsmfrSefuefpGm toHk;jyKap&ef/
oHk;pGJolrsm;\ &ykdifcGifhudk apmifha&SmufumuG,f&ef/
'pf*spfw,fjrefrmodkY a&muf&ef 'pf*spfw,f jrefrm
'pf*spfw,fjrefrmodkYa&muf&ef avQmufvSrf;&rnfhc&D;pOf
36
2019
'pf*spfw,fpD;yGm;a&; wdk;wufzGH YNzdK;a&;
r[mpDrHcsufa&;qGJ taumif txnf
azmf&ef/
xdkr[mpDrHcsufudk taumiftxnf
azmfa&; 'pf*spfw,f pD;yGm;a&;zGH YNzdK;wdk;wufrI
aumfrwDtm; tcGifhtmPmay;tyf&ef/
tcsuftvuf xdef;odrf;umuG,frI?
tGefvkdif; udk,fa&;tcsuftvuf vHkjcHKrI
eSifh e-commerce qdkif&m Oya'rsm;
taumiftxnfazmf&ef/
2020
'pf*spfw,fpD;yGm;a&;ESifh &if;ESD;jrSKyfESHrI
jr§ifhwifa&;rl0g' a&;qGJ&ef/
2018
tajccHqufoG,fa&; vdktyfcsuf
jznfhqnf;jcif;qdkif&m &efyHkaiGudk
aus;vufa'o rdkbdkif;uGef&ufwdk;csJU
jcif;twGufcGJa0ay;&ef/
NrdKU jyrsm;ü zdkufbmuGef&uftwGuf
owfrSwfvrf;e,frsm;udk yGifhvif;jrifompGm
csrSwfay;jcif;ESifh vQyfppf"mwftm;wkdifrsm;
toHk;jyKcGifhay;&ef/
v,f,majrESifh ajrvGwfajr½kdif; rsm;ay:wGif
wm0gwkdif pdkufcGifhay;&ef/
2020
aps;EIef;oifhaom jrefEIef;jrifh(1 puúefY vQif
10r*¾gbdkufxufjrifhaom) tifwmeuf
0efaqmifrIudk tBuD;qHk;NrdKU BuD; 10wGif
&&SdoHk;pGJEkdif&ef/
2021
EdkifiHvHk;qkdif&m Nidrf;csrf;a&; oabmwlnD
csufudkvdkufem&ef/
2023
tajccHqufoG,fa&; vdktyfcsuf
jznfhqnf;jcif;qdkif&m &efyHkaiG\
axmufyHhrIjzifh vlOD;a&\ 99%
rdkbdkif;toHk;jyKajymqdkqufoG,fEkdifap&ef/
xdk&efyHkaiGaxmufyHhrIjzifh jrefEIef;jrifh
(1 puúefYvQif 5 r*¾gbdkufxuf jrifhaom)
rdkbdkif;tifwmeufudk vlOD;a&\ 95%
txuf oHk;pGJEkdifap&ef/
tdrfaxmifpk pkpkaygif;\ 90% r[m"mwftm;
vdkif;ESifh csdwfqufEkdif&ef/
'pf*spfw,ftajccH
rlabmif
'pf*spfw,f
a*[pepf
2023 ckESpf yef;wkdifodkY atmifjrifpGma&muf&ef enf;vrf;tqkdjyKcsufrsm;
'pf*spfw,f tajccH
taqmufttHk
2023 ckESpf yef;wkdifodkY atmifjrifpGm 'pf*spfw,f jrefrm
2020
EkdifiHwumrS us,fjyefYonfh tawGYtMuHK&Sd
'pf*spfw,fynm&Sifrsm;udk qGJaqmif&ef/
tdkifpDwD0efaqmifrIESifh ypönf; ud&d,mrsm;
twGuf tcGeftcrsm;udk &Sif;vif;wduspGm
owfrSwf&ef/
2018
'pf*spfw,f oufaocHuwfudk wpfEkdifiHvHk;
twdkif;twmjzifh xkwfay;&ef/
2019
tcsuftvufzvS,f toHk;jyKEkdifaom 'pf*spfw,faiGaMu;0efaqmifrIudk A[kdbPf\ t"duu@ tjzpfxm;&Sd&ef/
2018
Cybercrime and Electronic Evidence Act twnfjyK&ef/
vGwfvyfaom qufoG,fa&; BuD;MuyfrI
aumfr&SifzGJUpnf;&ef/
EdkifiHtESHYwGif w&m;Oya'pdk;rdk;ap&ef/
2023
uGef&ufcsdwfquf&ef tqifoifhjzpfrI
nTef;udef;tqifh 100wGif xdyfwef;0if&ef/ &oifh&xkdufaom EkdifiHom;tm;vHk;udk
'pf*spfw,f oufaocHuwf ay;&ef/
'pf*spfw,f oufaocHuwf&&Sdxm;aom
EkdifiHom;rsm;\ 95% wGif 'pf*spfw,f
aiGa&;aMu;a&; 0efaqmifrIqdkif&m aiGpm&if;
tenf;qHk; wpfck&Sd&ef/
jynfwGif; 'pf*spfw,ftpysdK;vkyfief;rsm;
2017 ckESpfuxuf 3q ydkí
ay:xGef;vmap&ef/
37
2018
yk*¾vdu 'pf*spfw,f 0efaqmifrIrsm;\
100% udk prwfzkef;rsm;ay:rS
toHk;jyKEkdif&ef/
toHk;0ifaom yk*¾vdu 'pf*spfw,f
0efaqmifrIrsm;udk e-government portal wGif pm&if;jyKpkazmfjyxm;&ef/
2020
'pf*spfw,f pD;yGm;a&;ESifh e-government r[mAsL[mudk 0efBuD;Xmersm;\ 100% u
vkdufemusifh oHk;&ef/
2022
EdkifiHom;tm;vHk; 'pf*spfw,ftcGifhta&;rsm; ESifh &if;ESD;uRrf;0ifrI&Sd&ef/
2019
topfcefYonfh tpdk;&0efxrf; tm;vHk;udk
tajccH'pf*spfw,fynm oifMum;ay;&ef/
uGefysLwmausmif;om;rsm;twGuf
0ufbfESifh rdkbdkif; app A[kdjyKonfh coding?
tvkyfoifqif;jcif;ESifh oufqdkifonfh
vkyfief;cGifrsm;wGif ae&mcsxm;ay;jcif;/
2020
vuf&Sd tpkd;&0efxrf;rsm; tm;vHk;udk
tajccH'D*spfw,fynm oifMum;ay;&ef/
tajccHqufoG,fa&; vdktyfcsuf
jznfhqnf;jcif;qdkif&m &efyHkaiGudk toHk;
jyKí tpkd;&txufwef;ausmif; rsm;
tm;vHk;wGif tdkifpDwD oif½dk;nTef;wrf;ESifh
ausmif;om;A[dkjyK oifMum;jcif; pepfrsm;
taumiftxnfazmf&ef/
2021
toufarG;0rf;ausmif; vufrSwf&
tdkifpDwD oifwef;rsm;ESifh 'pf*spfw,f
twwfynm pifwmrsm; wpfEkdifiHvHk;wGif
zGifhvSpf&ef/
wuúodkvftm;vHk;wGif tifwmeuf?
r[m"mwftm;vkdif; csdwfqufrI? tdkifpDwD
vufawGU prf;oyfcef;wdkY xm;&Sd&efESifh
tifwmeuftoHk;cs oif,lrIrsm;
jyKvkyf&ef/
2023
txufwef;ausmif;tm;vHk;wGif tajccH
Scratch coding ynmrsm; oifMum;ay;&ef/
'pf*spfw,f
tpdk;&
'pf*spfw,f
uRrf;usifrI
'pf*spfw,f
oHk;pGJolrsm;
'pf*spfw,f
pD;yGm;a&;
vkyf ief;rsm;
2020
Smart city t,ltqESifh IOT enf;ynmudk NrdKU jypDrHudef;\ t"du
u@tjzpf owfrSwf&ef/
m-agri, m-livestock ESifh m-fishery qdkif&m 'pf*spfw,f 0efaqmifrIrsm;udk
us,fus,fjyefYjyefY toHk;jyK&ef/
2023 ckESpf yef;wkdifodkY atmifjrifpGm 'pf*spfw,f jrefrm
2023 ckESpf yef;wkdifodkY atmifjrifpGma&muf&ef enf;vrf;tqkdjyKcsufrsm;
2022
tajccHqufoG,fa&; vdktyfcsuf jznfhqnf;
jcif;qdkif&m &efyHkaiGudk toHk; jyKítpdk;&
tv,fwef;ausmif;rsm;tm;vHk;wGif
vufawGYtdkifpDwD oif½dk;nTef;wrf;ESifh
ausmif;om;A[dkjyKoifMum;jcif; pepfrsm;
taumiftxnfazmf&ef/
2023
tpkd;&? EkdifiHom;rsm;ESifh pD;yGm;a&; vkyfief;rsm;tMum; 'pf*spfw,f enf;vrf;udk t"duxm; qufoG,fvkyfaqmifMu&ef/
2021
0efBuD;Xmetm;vHk; aeYpOf vkyfief;rsm;wGif
enf;ynmudk xda&mufpGm toHk;jyK&ef/
2023
EkdifiHom;tm;vHk;ESifh pD;yGm;a&;tcGef
ay;aqmifjcif; vkyfief;rsm; 100% tjynfht0
tGefvkdif;rSvkyfaqmif&ef/
tpkd;&u vkyfief;rsm;twGuf ay;aom
0efaqmifrIvkyfief;rsm;\ 100% udk
prwfzkef; app odkYr[kwf web browser ay:rS
toHk;jyKEkdif&ef/
tpdk;&u jynfolrsm;twGuf ay;aom
0efaqmifrIvkyfief;rsm;\ 80% udk prwf zkef; app
ay:rS toHk;jyKEkdif&ef/
ukvor*¾ \ e-Government tmqD,Htqifh
owfrSwfjcif; nTef;udef; wGifxdyfwef;tqifh 5
twGif; 0ifEkdif&ef/
2020
EdkifiHtqifh tao;pm;ESifh tvwfpm; pD;yGm;a&; vkyfief;rsm;qkdif&m at*sifpD xlaxmifNyD;jzpf&rnf/
2023
tpdk;&u pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;twGuf
aomfvnf;aumif;? pD;yGm;a&;vkyfief;
tcsif;csif;aomfvnf;aumif;? pD;yGm;a&;
vkyfief;rsm;u jynfolrsm;twGuf
aomfvnf;aumif; ? ay;tyfaeonfh
'pf*spfw,f0efaqmifrIrsm;udk tao;pm;ESifh
tvwfpm;vkyfief;rsm;\ 50% u toHk;jyK&ef/
ukefusp&dwfenf;yg;NyD; xda&mufrI&Sdaom
enf;ynmrsm;udktao;pm;ESifh tvwfpm;
vkyfief;rsm; toHk;csEdkif&eftwGuf tpdk;&u
ulnDaxmufyHh&ef/
38
www.telenor.com