Upload
dinhcuongscribd
View
80
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
_________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 1
___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT
CHNG 10 PHP BIN I LAPLACE
DN NHP
PHP BIN I LAPLACE Php bin i Laplace
Php bin i Laplace ngc CC NH L C BN CA PHP BIN I LAPLACE
P DNG VO GII MCH CC PHNG PHP TRIN KHAI HM P(S)/Q(S)
Trin khai tng phn Cng thc Heaviside
NH L GI TR U V GI TR CUI nh l gi tr u nh l gi tr cui
MCH IN BIN I in tr Cun dy T in
_______________________________________________________________________________________________
10.1 DN NHP
Php bin i Laplace, mt cng c ton hc gip gii cc phng trnh vi phn, c s dng u tin bi Oliver Heaviside (1850-1925), mt k s ngi Anh, gii cc mch in.
So vi phng php c in, php bin i Laplace c nhng thun li sau: * Li gii y , gm p ng t nhin v p ng p, trong mt php ton. * Khng phi bn tm xc nh cc hng s tch phn. Do cc iu kin u c a vo phng trnh bin i, l phng trnh i s, nn trong li gii y cha cc hng s.
V phng php, php bin i Laplace tng t vi mt php bin i rt quen thuc: php tnh logarit (H 10.1) cho ta so snh s ca php tnh logarit v php bin i Laplace
Ly logarit Nhn chia trc tip Cng cc s Ly logarit ngc
Cc con s
Kt qu cc php tnh
logarit ca cc s
Tng logarit ca cc s
Pt vi tch phn
Pt sau Bin i
MCH
_________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 2
___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT
Bin i Laplace Php gii c in k u Php tnh i s k u Bin i Laplace ngc lnh vc thi gian Lnh vc tn s
(H 10.1)
lm cc php tnh nhn, chia, ly tha . . . ca cc con s bng php tnh logarit ta thc hin cc bc: 1. Ly logarit cc con s 2. Lm cc php ton cng, tr trn logarit ca cc con s 3. Ly logarit ngc c kt qu cui cng.
Thot nhn, vic lm c v nh phc tp hn nhng thc t, vi nhng bi ton c nhiu s m, ta s tit kim c rt nhiu thi gian v c th s dng cc bng lp sn (bng logarit) khi bin i. Hy th tnh 1,43560,123789 m khng dng logarit.
Trong bi ton gii phng trnh vi tch phn dng php bin i Laplace ta cng thc hin cc bc tng t: 1. Tnh cc bin i Laplace ca cc s hng trong phng trnh. Cc iu kin u c a vo 2. Thc hin cc php ton i s. 3. Ly bin i Laplace ngc c kt qu cui cng.
Ging nh php tnh logarit, cc bc 1 v 3 nh s dng cc bng lp sn chng ta c th gii quyt cc bi ton kh phc tp mt cch d dng v nhanh chng.
10.2 PHP BIN I LAPLACE
10.2.1 Php bin i Laplace
Hm f(t) xc nh vi mi t>0. Bin i Laplace ca f(t), c nh ngha == 0 stdtf(t).eF(s)[f(t)]L (10.1)
s c th l s thc hay s phc. Trong mch in s=+j Ton t L thay cho cm t 'bin i Laplace ca" iu kin f(t) c th bin i c l
_________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 3
___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT
Th d, vi hm f(t)=tn, dng qui tc Hospital, ngi ta chng minh c 00,etlim tn
t>=
Vi n=1, ta c
01dtt.e0
t >= ,2
Vi gi tr khc ca n, tch phn trn cng xc nh vi 0 C nhng hm dng khng tha iu kin (10.2) nhng trong thc t vi nhng
kch thch c dng nh trn th thng t tr bo ha sau mt khong thi gian no .
nate
Th d v(t)= >
0
0at
tt,Ktt0,e
2
v(t) trong iu kin ny tha (10.2)
Ta ni ton t L bin i hm f(t) trong lnh vc thi gian sang hm F(s) trong lnh vc tn s phc. Hai hm f(t) v F(s) lm thnh mt cp bin i
Th d 10.1 Tm bin i Laplace ca hm nc n v
u(t) =
0 ca mch (H 10.9a). Cho i(0)=4A v v(0)=8V
(a) (H 10.9) (b) Mch bin i cho bi (H 10.11b)
I(s)=2/ss3
8/s43)(2/s++
++
=3)2)(s3s(s3)-8)(s-(4s2s
2 ++++
=3)2)(s1)(s(s
24-6s4s2
++++
Trin khai I(s)
I(s)=3s
32s
201s
13++++
Suy ra, khi t>0 i(t)=-13e-t+20e-2t- 3e-3t A
Th d 10.13 Xc nh v(t) ca mch (H 10.10a). Cho i(0)=1A v v(0)=4V
(a) (b) (H 10.10) Vit phng trnh nt cho mch bin i (H 10.10b)
0244
24sV
s1
3sV
4V =+++
MCH
_________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 14
___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT
V(s)=4s
202s
164)2)(s(s
244s+++=++
v v(t)=-16e-2t+20e-4t V
10.5 CC PHNG PHP TRIN KHAI HM P(s)/Q(s)
Trong phn gii mch in bng php bin i Laplace, kt qu t c l mt hm theo s c dng P(s)/Q(s) , trong P(s) v Q(s) l cc a thc.
Nu P(s)/Q(s) c dng trong bng 1 th ta c ngay kt qu bin i Laplace ngc. Trong nhiu trng hp ta phi trin khai P(s)/Q(s) thnh tng cc hm n gin hn v c trong bng. Gi m v n l bc ca P(s) v Q(s) C 2 trng hp
* mn, c th trin khai ngay P(s)/Q(s) * m>n, ta phi thc hin php chia c
(s)Q(s)P
sA.....sAAQ(s)P(s)
1
1nmnm10 ++++= (10.18)
P1(s) v Q1(s) c bc bng nhau v ta c th trin khai P1(s)/Q1(s)
10.5.1. Trin khai tng phn Trng hp 1
Q(s)=0 c nghim thc phn bit s1 , s2, . . . sn.
n
n
2
2
1
1
s-sK
s-sK
s-sK
Q(s)P(s) +++= ..... (10.19)
Ki (i= 1, 2,. . . ., n) l cc hng s xc nh bi:
issQ(s)
P(s))s(sK ii
== (10.20)
Th d 10.14
Trin khai hm I(s)=23ss
1s2 ++
, xc nh i(t)=L -1[I(s)] Phng trnh s2+3s+2=0 c 2 nghim s1=-2 v s2=-1
I(s)= 23ss
1s2 ++
=1s
K2s
K 21+++
3Q(s)P(s)
2)(sK-s
1 =+== 2
-2Q(s)P(s)
1)(sK-s
2 =+== 1
I(s)= 1s
22s
3++
MCH
_________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 15
___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT
i(t)= 3e-2t-2e-t
Trng hp 2
Q(s)=0 c nghim a trng bc r
r2r ..... )s-(sK
)s-(sK
s-sK
)s-(sP(s)
Q(s)P(s)
i
r
i
2
i
1
i
+++== (10.21) xc nh K1, K2, . . . Kr, ta xt th d sau: Th d 10.15
Trin khai 21)(s2s
Q(s)P(s)
++=
21)(sK
1sK
Q(s)P(s) 21
+++= (1) Nhn 2 v phng trnh (1) vi (s+1)2
s+2=(s+1)K1+K2 (2) Cho s=-1, ta c K2=1
Nu ta cng lm nh vy xc nh K1 th s xut hin cc lng v nh xc nh K1, ly o hm theo s phng trnh (2)
1+0=K1+0 K1=1 Tm li
21)(s1
1s1
Q(s)P(s)
+++= V i(t) = e-t + te-t
Vi Q(s)=0 c nghim kp, mt hng s c xc nh nh o hm bc 1. Suy rng ra, nu Q(s)=0 c nghim a trng bc r, ta cn cc o hm t bc 1 n
bc r-1. Trng hp 3 Q(s)=0 c nghim phc lin hp s= j
)j-)(sj--(sP(s)
Q(s)P(s)
+= (10.22)
)j-(s*K
)j--(sK
Q(s)P(s)
++= (10.23) Cc hng s K xc nh bi
=+==
jAeQ(s)P(s)
)j(sKjs
,
V +==+=
jAeQ(s)P(s)
)j(sK*js
(10.24)
Th d 10.16
Trin khai I(s)= 54ss
1Q(s)P(s)
2 ++= Q(s)=0 c 2 nghim -2 j
MCH
_________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 16
___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT
I(s)= j)-2-(s
*Kj)2(s
KQ(s)P(s) +++=
==++==
0e21
21j
Q(s)P(s)j)2(sK
js
9j
2
==+=+=
0e21
21j
Q(s)P(s)j)2(sK*
js
9j
2
I(s)=j-2s
j1/2j2s
j1/2+++
i(t)= ]e[e21j )tj2()tj2( + = ]
2jee[e
tjt2t
j
Hay i(t)=e-2tsint A
10.5.2 Cng thc Heaviside
Tng qut ha cc bi ton trin khai hm I(s)=P(s)/Q(s), Heaviside a ra cng thc cho ta xc nh ngay hm i(t), bin i ngc ca I(s)
10.5.2.1 Q(s)=0 c n nghim phn bit
i(t)=L -1[I(s)] = L -1j
stn
1jj
ssQ(s)P(s)e)s(s]
Q(s)P(s)[
==
= (10.25)
Hoc
i(t) tsje)(sQ')P(sn
1j j
j=
= (10.26) Trong sj l nghim th j ca Q(s)=0
Th d 10.17 Gii li th d 10.14 bng cng thc Heaviside
I(s)=23ss
1s2 ++
, xc nh i(t)=L -1[I(s)] Phng trnh s2+3s+2=0 c 2 nghim s1=-2 v s2=-1
Q(s)= s2+3s+2 Q(s) = 2s+3 Ap dng cng thc (10.26)
i(t) te1)(Q'1)P(2te
2)(Q'2)P(
e)(sQ')P(s tsjn
1j j
j +
== =
i(t)= 3e-2t-2e-t A
10.5.2.2 Q(s)=0 c nghim a trng bc r
i(t)=L -1[I(s)] = L -1j
n-rj
n-r1nr
1n ssds)R(sd
1)!(nt
n)!-(r1]
Q(s)P(s)[ ==
=ts je (10.27)
MCH
_________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 17
___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT
sj l nghim a trng bc r r)) jj s(sQ(s)
P(s)R(s = (10.28) Th d 10.18
Gii li th d 10.15 bng cng thc Heaviside
I(s)= 21)(s2s
Q(s)P(s)
++=
Q(s)=0 c nghim kp, r=2, sj=-1 Ap dng cng thc (10.27)
Vi 2s1)(s1)(s2s)R(s 22j +=++
+=
1s2)(s1!t
0!1
ds2)d(s
0!t
1!1[e(t)
10t =+++= ;]i
V i(t) = e-t + te-t A
Th d 10.19 Cho mch in (H 10.11), t C tch in n V0=1V v kha K ng t=0. Xc nh
dng i(t)
0dtdtdLR
t =++ iii Ly bin i Laplace
L[sI(s)-i(0+)]+RI(s)+ Cs1 [I(s)+q(0+)]=0
Dng in qua cun dy lin tc nn i(0+)= i(0-)=0 q(0+): in tch ban u ca t:
s1
sV
Cs)q(0 o ==+
( du ca in tch u trn t ngc chiu in tch np bi dng i(t) khi chy qua mch)
Thay gi tr u vo, sp xp li
11)(s1
22ss1I(s) 22 ++=++=
i(t)=L -1[I(s)]=e-tsint.u(t)
Th d 10.20
Cho mch (H 10.12), kha K ng t=0 v mch khng tch tr nng lng ban u. Xc nh i2(t)
Vit pt vng cho mch
100u(t)1020dtd
211 =+ iii (1)
01020dtd
122 =+ iii (2)
MCH
_________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 18
___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT
Ly bin i Laplace, mch khng tch tr nng lng ban u:
(s+20)I1(s)-10I2(s)= s100 (3)
-10 I1(s)+ (s+20)I2(s)=0 (4) Gii h (3) v (4)
I2(s)= 300)40ss(s1000
20s101020s010s
10020s
2 ++=++
+
Trin khai I2(s)
30s1,67
10s5
s3,33(s)I 2 ++++=
i2(t)= 3,33-5e-10t+1,67e-30t
10.6 NH L GI TR U V GI TR CUI
10.6.1 nh l gi tr u
T php bin i ca o hm: Ldt
df(t) = sF(s)-f(0+)
Ly gii hn khi s [L
slim
dtdf(t)
] = [sF(s)-f(0+)] s
lim
m [Ls
limdt
df(t)]=
slim 0 dtedtdf(t) st =0
Vy [sF(s)-f(0+)]=0 s
lim
f(0+) l hng s nn f(0+)= sF(s) (10.29)
slim
(10.29) chnh l ni dung ca nh l gi tr u Ly trng hp th d 10.10, ta c:
I(s)=1/RCs1
R/CqV 0
+
i(0+)= sI(s)= s
limR
/CqV 0
10.6.2 nh l gi tr cui
MCH
_________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 19
___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT
T php bin i o hm: Ldt
df(t) = sF(s)-f(0+)
Ly gii hn khi s 0 [L
0slim
dtdf(t)
] = 0s
lim
0
dtedt
df(t) st = [sF(s)-f(0+)] 0s
lim
m 0s
lim
0
dtedt
df(t) st = = 0s
lim
+=0
)f(0-)f(df(t)
Vy f()-f(0+)= [sF(s)-f(0+)] 0s
lim
Hay f()= sF(s) (10.30) 0s
lim
(10.30) chnh l ni dung ca nh l gi tr cui, cho php xc nh gi tr hm f(t) trng thi thng trc.
Tuy nhin, (10.30) ch xc nh c khi nghim ca mu s ca sF(s) c phn thc m, nu khng f()= f(t) khng hin hu.
tlim
Th d, vi f(t)=sint th sin khng c gi tr xc nh (tng t cho e ). V vy (10.30) khng p dng c cho trng hp kch kch l hm sin. Ly li th d 10.13, xc nh dng in trong mch trng thi thng trc
I(s)= )R/Ls1
s1(
RV
+
i()= sI(s)= 0s
lim R
V)R/Lss(1
RV =+
i()=RV
BI TP
10.1 Mch (H P10.1). Kha K ng t=0 v mch khng tch tr nng lng ban u. Xc nh i(t) khi t> 0 10.2 Mch (H P10.2). Xc nh v(t) khi t> 0. Cho v(0)=10V
(H P10.1) (H P10.2)
10.3 Mch (H P10.3). Xc nh vo(t)
MCH
_________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 20
___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT
Cho vi(t) =
>0
(H P10.7)
10.8 Mch (H P10.8) t trng thi thng trc t=0. Xc nh v khi t>0
(H P10.8)
10.9 Mch (H P10.9) t trng thi thng trc t=0- Xc nh i khi t>0
MCH
_________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 21
___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT
(H P10.9)
10.10 Mch (H P10.10). Xc nh i(t) khi t>0. Cho v(0) = 4 V v i(0) = 2 A
(H P10.10)
MCH
( CHUONG 1010.1 DN NHP10.2 PHP BIN I LAPLACE10.2.1 Php bin i Laplace10.2.2 Php bin i Laplace ngc
10.3 CC NH L C BN CA PHP BIN I LAPLACE10.3.1 Bin i ca mt t hp tuyn tnh10.3.2 Bin i ca e-atf(t)10.3.3 Bi?n d?i c?a f(t-()u(t-()10.3.4 nh l kt hp (Convolution theorem)10.3.5 Bin i ca o hm10.3.6 Bin i ca tch phn10.3.7 Bin i ca tf(t)
10.4 P DNG VO GII MCH10.4.1 Gii phng trnh vi tch phn10.4.2 Mch in bin i
10.5 CC PHNG PHP TRIN KHAI HM P(s)/Q(s)10.5.1. Trin khai tng phn10.5.2 Cng thc Heaviside10.5.2.1 Q(s)=0 c n nghim phn bit10.5.2.2 Q(s)=0 c nghim a trng bc r
10.6 NH L GI TR U V GI TR CUI10.6.1 nh l gi tr u10.6.2 nh l gi tr cui
BI TP