Phep Bien Doi Laplace

Embed Size (px)

Citation preview

  • _________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 1

    ___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT

    CHNG 10 PHP BIN I LAPLACE

    DN NHP

    PHP BIN I LAPLACE Php bin i Laplace

    Php bin i Laplace ngc CC NH L C BN CA PHP BIN I LAPLACE

    P DNG VO GII MCH CC PHNG PHP TRIN KHAI HM P(S)/Q(S)

    Trin khai tng phn Cng thc Heaviside

    NH L GI TR U V GI TR CUI nh l gi tr u nh l gi tr cui

    MCH IN BIN I in tr Cun dy T in

    _______________________________________________________________________________________________

    10.1 DN NHP

    Php bin i Laplace, mt cng c ton hc gip gii cc phng trnh vi phn, c s dng u tin bi Oliver Heaviside (1850-1925), mt k s ngi Anh, gii cc mch in.

    So vi phng php c in, php bin i Laplace c nhng thun li sau: * Li gii y , gm p ng t nhin v p ng p, trong mt php ton. * Khng phi bn tm xc nh cc hng s tch phn. Do cc iu kin u c a vo phng trnh bin i, l phng trnh i s, nn trong li gii y cha cc hng s.

    V phng php, php bin i Laplace tng t vi mt php bin i rt quen thuc: php tnh logarit (H 10.1) cho ta so snh s ca php tnh logarit v php bin i Laplace

    Ly logarit Nhn chia trc tip Cng cc s Ly logarit ngc

    Cc con s

    Kt qu cc php tnh

    logarit ca cc s

    Tng logarit ca cc s

    Pt vi tch phn

    Pt sau Bin i

    MCH

  • _________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 2

    ___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT

    Bin i Laplace Php gii c in k u Php tnh i s k u Bin i Laplace ngc lnh vc thi gian Lnh vc tn s

    (H 10.1)

    lm cc php tnh nhn, chia, ly tha . . . ca cc con s bng php tnh logarit ta thc hin cc bc: 1. Ly logarit cc con s 2. Lm cc php ton cng, tr trn logarit ca cc con s 3. Ly logarit ngc c kt qu cui cng.

    Thot nhn, vic lm c v nh phc tp hn nhng thc t, vi nhng bi ton c nhiu s m, ta s tit kim c rt nhiu thi gian v c th s dng cc bng lp sn (bng logarit) khi bin i. Hy th tnh 1,43560,123789 m khng dng logarit.

    Trong bi ton gii phng trnh vi tch phn dng php bin i Laplace ta cng thc hin cc bc tng t: 1. Tnh cc bin i Laplace ca cc s hng trong phng trnh. Cc iu kin u c a vo 2. Thc hin cc php ton i s. 3. Ly bin i Laplace ngc c kt qu cui cng.

    Ging nh php tnh logarit, cc bc 1 v 3 nh s dng cc bng lp sn chng ta c th gii quyt cc bi ton kh phc tp mt cch d dng v nhanh chng.

    10.2 PHP BIN I LAPLACE

    10.2.1 Php bin i Laplace

    Hm f(t) xc nh vi mi t>0. Bin i Laplace ca f(t), c nh ngha == 0 stdtf(t).eF(s)[f(t)]L (10.1)

    s c th l s thc hay s phc. Trong mch in s=+j Ton t L thay cho cm t 'bin i Laplace ca" iu kin f(t) c th bin i c l

  • _________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 3

    ___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT

    Th d, vi hm f(t)=tn, dng qui tc Hospital, ngi ta chng minh c 00,etlim tn

    t>=

    Vi n=1, ta c

    01dtt.e0

    t >= ,2

    Vi gi tr khc ca n, tch phn trn cng xc nh vi 0 C nhng hm dng khng tha iu kin (10.2) nhng trong thc t vi nhng

    kch thch c dng nh trn th thng t tr bo ha sau mt khong thi gian no .

    nate

    Th d v(t)= >

    0

    0at

    tt,Ktt0,e

    2

    v(t) trong iu kin ny tha (10.2)

    Ta ni ton t L bin i hm f(t) trong lnh vc thi gian sang hm F(s) trong lnh vc tn s phc. Hai hm f(t) v F(s) lm thnh mt cp bin i

    Th d 10.1 Tm bin i Laplace ca hm nc n v

    u(t) =

    0 ca mch (H 10.9a). Cho i(0)=4A v v(0)=8V

    (a) (H 10.9) (b) Mch bin i cho bi (H 10.11b)

    I(s)=2/ss3

    8/s43)(2/s++

    ++

    =3)2)(s3s(s3)-8)(s-(4s2s

    2 ++++

    =3)2)(s1)(s(s

    24-6s4s2

    ++++

    Trin khai I(s)

    I(s)=3s

    32s

    201s

    13++++

    Suy ra, khi t>0 i(t)=-13e-t+20e-2t- 3e-3t A

    Th d 10.13 Xc nh v(t) ca mch (H 10.10a). Cho i(0)=1A v v(0)=4V

    (a) (b) (H 10.10) Vit phng trnh nt cho mch bin i (H 10.10b)

    0244

    24sV

    s1

    3sV

    4V =+++

    MCH

  • _________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 14

    ___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT

    V(s)=4s

    202s

    164)2)(s(s

    244s+++=++

    v v(t)=-16e-2t+20e-4t V

    10.5 CC PHNG PHP TRIN KHAI HM P(s)/Q(s)

    Trong phn gii mch in bng php bin i Laplace, kt qu t c l mt hm theo s c dng P(s)/Q(s) , trong P(s) v Q(s) l cc a thc.

    Nu P(s)/Q(s) c dng trong bng 1 th ta c ngay kt qu bin i Laplace ngc. Trong nhiu trng hp ta phi trin khai P(s)/Q(s) thnh tng cc hm n gin hn v c trong bng. Gi m v n l bc ca P(s) v Q(s) C 2 trng hp

    * mn, c th trin khai ngay P(s)/Q(s) * m>n, ta phi thc hin php chia c

    (s)Q(s)P

    sA.....sAAQ(s)P(s)

    1

    1nmnm10 ++++= (10.18)

    P1(s) v Q1(s) c bc bng nhau v ta c th trin khai P1(s)/Q1(s)

    10.5.1. Trin khai tng phn Trng hp 1

    Q(s)=0 c nghim thc phn bit s1 , s2, . . . sn.

    n

    n

    2

    2

    1

    1

    s-sK

    s-sK

    s-sK

    Q(s)P(s) +++= ..... (10.19)

    Ki (i= 1, 2,. . . ., n) l cc hng s xc nh bi:

    issQ(s)

    P(s))s(sK ii

    == (10.20)

    Th d 10.14

    Trin khai hm I(s)=23ss

    1s2 ++

    , xc nh i(t)=L -1[I(s)] Phng trnh s2+3s+2=0 c 2 nghim s1=-2 v s2=-1

    I(s)= 23ss

    1s2 ++

    =1s

    K2s

    K 21+++

    3Q(s)P(s)

    2)(sK-s

    1 =+== 2

    -2Q(s)P(s)

    1)(sK-s

    2 =+== 1

    I(s)= 1s

    22s

    3++

    MCH

  • _________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 15

    ___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT

    i(t)= 3e-2t-2e-t

    Trng hp 2

    Q(s)=0 c nghim a trng bc r

    r2r ..... )s-(sK

    )s-(sK

    s-sK

    )s-(sP(s)

    Q(s)P(s)

    i

    r

    i

    2

    i

    1

    i

    +++== (10.21) xc nh K1, K2, . . . Kr, ta xt th d sau: Th d 10.15

    Trin khai 21)(s2s

    Q(s)P(s)

    ++=

    21)(sK

    1sK

    Q(s)P(s) 21

    +++= (1) Nhn 2 v phng trnh (1) vi (s+1)2

    s+2=(s+1)K1+K2 (2) Cho s=-1, ta c K2=1

    Nu ta cng lm nh vy xc nh K1 th s xut hin cc lng v nh xc nh K1, ly o hm theo s phng trnh (2)

    1+0=K1+0 K1=1 Tm li

    21)(s1

    1s1

    Q(s)P(s)

    +++= V i(t) = e-t + te-t

    Vi Q(s)=0 c nghim kp, mt hng s c xc nh nh o hm bc 1. Suy rng ra, nu Q(s)=0 c nghim a trng bc r, ta cn cc o hm t bc 1 n

    bc r-1. Trng hp 3 Q(s)=0 c nghim phc lin hp s= j

    )j-)(sj--(sP(s)

    Q(s)P(s)

    += (10.22)

    )j-(s*K

    )j--(sK

    Q(s)P(s)

    ++= (10.23) Cc hng s K xc nh bi

    =+==

    jAeQ(s)P(s)

    )j(sKjs

    ,

    V +==+=

    jAeQ(s)P(s)

    )j(sK*js

    (10.24)

    Th d 10.16

    Trin khai I(s)= 54ss

    1Q(s)P(s)

    2 ++= Q(s)=0 c 2 nghim -2 j

    MCH

  • _________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 16

    ___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT

    I(s)= j)-2-(s

    *Kj)2(s

    KQ(s)P(s) +++=

    ==++==

    0e21

    21j

    Q(s)P(s)j)2(sK

    js

    9j

    2

    ==+=+=

    0e21

    21j

    Q(s)P(s)j)2(sK*

    js

    9j

    2

    I(s)=j-2s

    j1/2j2s

    j1/2+++

    i(t)= ]e[e21j )tj2()tj2( + = ]

    2jee[e

    tjt2t

    j

    Hay i(t)=e-2tsint A

    10.5.2 Cng thc Heaviside

    Tng qut ha cc bi ton trin khai hm I(s)=P(s)/Q(s), Heaviside a ra cng thc cho ta xc nh ngay hm i(t), bin i ngc ca I(s)

    10.5.2.1 Q(s)=0 c n nghim phn bit

    i(t)=L -1[I(s)] = L -1j

    stn

    1jj

    ssQ(s)P(s)e)s(s]

    Q(s)P(s)[

    ==

    = (10.25)

    Hoc

    i(t) tsje)(sQ')P(sn

    1j j

    j=

    = (10.26) Trong sj l nghim th j ca Q(s)=0

    Th d 10.17 Gii li th d 10.14 bng cng thc Heaviside

    I(s)=23ss

    1s2 ++

    , xc nh i(t)=L -1[I(s)] Phng trnh s2+3s+2=0 c 2 nghim s1=-2 v s2=-1

    Q(s)= s2+3s+2 Q(s) = 2s+3 Ap dng cng thc (10.26)

    i(t) te1)(Q'1)P(2te

    2)(Q'2)P(

    e)(sQ')P(s tsjn

    1j j

    j +

    == =

    i(t)= 3e-2t-2e-t A

    10.5.2.2 Q(s)=0 c nghim a trng bc r

    i(t)=L -1[I(s)] = L -1j

    n-rj

    n-r1nr

    1n ssds)R(sd

    1)!(nt

    n)!-(r1]

    Q(s)P(s)[ ==

    =ts je (10.27)

    MCH

  • _________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 17

    ___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT

    sj l nghim a trng bc r r)) jj s(sQ(s)

    P(s)R(s = (10.28) Th d 10.18

    Gii li th d 10.15 bng cng thc Heaviside

    I(s)= 21)(s2s

    Q(s)P(s)

    ++=

    Q(s)=0 c nghim kp, r=2, sj=-1 Ap dng cng thc (10.27)

    Vi 2s1)(s1)(s2s)R(s 22j +=++

    +=

    1s2)(s1!t

    0!1

    ds2)d(s

    0!t

    1!1[e(t)

    10t =+++= ;]i

    V i(t) = e-t + te-t A

    Th d 10.19 Cho mch in (H 10.11), t C tch in n V0=1V v kha K ng t=0. Xc nh

    dng i(t)

    0dtdtdLR

    t =++ iii Ly bin i Laplace

    L[sI(s)-i(0+)]+RI(s)+ Cs1 [I(s)+q(0+)]=0

    Dng in qua cun dy lin tc nn i(0+)= i(0-)=0 q(0+): in tch ban u ca t:

    s1

    sV

    Cs)q(0 o ==+

    ( du ca in tch u trn t ngc chiu in tch np bi dng i(t) khi chy qua mch)

    Thay gi tr u vo, sp xp li

    11)(s1

    22ss1I(s) 22 ++=++=

    i(t)=L -1[I(s)]=e-tsint.u(t)

    Th d 10.20

    Cho mch (H 10.12), kha K ng t=0 v mch khng tch tr nng lng ban u. Xc nh i2(t)

    Vit pt vng cho mch

    100u(t)1020dtd

    211 =+ iii (1)

    01020dtd

    122 =+ iii (2)

    MCH

  • _________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 18

    ___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT

    Ly bin i Laplace, mch khng tch tr nng lng ban u:

    (s+20)I1(s)-10I2(s)= s100 (3)

    -10 I1(s)+ (s+20)I2(s)=0 (4) Gii h (3) v (4)

    I2(s)= 300)40ss(s1000

    20s101020s010s

    10020s

    2 ++=++

    +

    Trin khai I2(s)

    30s1,67

    10s5

    s3,33(s)I 2 ++++=

    i2(t)= 3,33-5e-10t+1,67e-30t

    10.6 NH L GI TR U V GI TR CUI

    10.6.1 nh l gi tr u

    T php bin i ca o hm: Ldt

    df(t) = sF(s)-f(0+)

    Ly gii hn khi s [L

    slim

    dtdf(t)

    ] = [sF(s)-f(0+)] s

    lim

    m [Ls

    limdt

    df(t)]=

    slim 0 dtedtdf(t) st =0

    Vy [sF(s)-f(0+)]=0 s

    lim

    f(0+) l hng s nn f(0+)= sF(s) (10.29)

    slim

    (10.29) chnh l ni dung ca nh l gi tr u Ly trng hp th d 10.10, ta c:

    I(s)=1/RCs1

    R/CqV 0

    +

    i(0+)= sI(s)= s

    limR

    /CqV 0

    10.6.2 nh l gi tr cui

    MCH

  • _________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 19

    ___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT

    T php bin i o hm: Ldt

    df(t) = sF(s)-f(0+)

    Ly gii hn khi s 0 [L

    0slim

    dtdf(t)

    ] = 0s

    lim

    0

    dtedt

    df(t) st = [sF(s)-f(0+)] 0s

    lim

    m 0s

    lim

    0

    dtedt

    df(t) st = = 0s

    lim

    +=0

    )f(0-)f(df(t)

    Vy f()-f(0+)= [sF(s)-f(0+)] 0s

    lim

    Hay f()= sF(s) (10.30) 0s

    lim

    (10.30) chnh l ni dung ca nh l gi tr cui, cho php xc nh gi tr hm f(t) trng thi thng trc.

    Tuy nhin, (10.30) ch xc nh c khi nghim ca mu s ca sF(s) c phn thc m, nu khng f()= f(t) khng hin hu.

    tlim

    Th d, vi f(t)=sint th sin khng c gi tr xc nh (tng t cho e ). V vy (10.30) khng p dng c cho trng hp kch kch l hm sin. Ly li th d 10.13, xc nh dng in trong mch trng thi thng trc

    I(s)= )R/Ls1

    s1(

    RV

    +

    i()= sI(s)= 0s

    lim R

    V)R/Lss(1

    RV =+

    i()=RV

    BI TP

    10.1 Mch (H P10.1). Kha K ng t=0 v mch khng tch tr nng lng ban u. Xc nh i(t) khi t> 0 10.2 Mch (H P10.2). Xc nh v(t) khi t> 0. Cho v(0)=10V

    (H P10.1) (H P10.2)

    10.3 Mch (H P10.3). Xc nh vo(t)

    MCH

  • _________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 20

    ___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT

    Cho vi(t) =

    >0

    (H P10.7)

    10.8 Mch (H P10.8) t trng thi thng trc t=0. Xc nh v khi t>0

    (H P10.8)

    10.9 Mch (H P10.9) t trng thi thng trc t=0- Xc nh i khi t>0

    MCH

  • _________________________________________Chng 10 Php bin i Laplace - 21

    ___________________________________________________________________________ Nguyn Trung Lp L THUYT

    (H P10.9)

    10.10 Mch (H P10.10). Xc nh i(t) khi t>0. Cho v(0) = 4 V v i(0) = 2 A

    (H P10.10)

    MCH

    ( CHUONG 1010.1 DN NHP10.2 PHP BIN I LAPLACE10.2.1 Php bin i Laplace10.2.2 Php bin i Laplace ngc

    10.3 CC NH L C BN CA PHP BIN I LAPLACE10.3.1 Bin i ca mt t hp tuyn tnh10.3.2 Bin i ca e-atf(t)10.3.3 Bi?n d?i c?a f(t-()u(t-()10.3.4 nh l kt hp (Convolution theorem)10.3.5 Bin i ca o hm10.3.6 Bin i ca tch phn10.3.7 Bin i ca tf(t)

    10.4 P DNG VO GII MCH10.4.1 Gii phng trnh vi tch phn10.4.2 Mch in bin i

    10.5 CC PHNG PHP TRIN KHAI HM P(s)/Q(s)10.5.1. Trin khai tng phn10.5.2 Cng thc Heaviside10.5.2.1 Q(s)=0 c n nghim phn bit10.5.2.2 Q(s)=0 c nghim a trng bc r

    10.6 NH L GI TR U V GI TR CUI10.6.1 nh l gi tr u10.6.2 nh l gi tr cui

    BI TP