PIM Journal No.5 Vol.1

วารสารป�ญญาภวฒน�

PANYAPIWAT JOURNALป�ท 5 ฉบบท 1 กรกฎาคม - ธนวาคม 2556

Volume 5 No. 1 July - December 2013

ISSN 1906-7658วารสารป�ญญาภวฒน� (PANYAPIWAT JOURNAL)

ผ�านการรบรองคณภาพจาก TCI (กล�มท 1)สาขามนษยศาสตร�และสงคมศาสตร� ลำดบท 20

(ประกาศผลการประเมนคณภาพวารสารทอย�ในฐานข�อมล TCI ประกาศ ณ วนท 30 เมษายน 2556)

วารสารปญญาภวฒนปท 5 ฉบบท 1 กรกฎาคม - ธนวาคม 2556

PANYAPIWAT JOURNAL Volume 5 No. 1 July - December 2013

สถาบนการจดการปญญาภวฒน

วารสารปญญาภวฒน ปท 5 ฉบบท 1กรกฎาคม - ธนวาคม 2556PANYAPIWAT JOURNAL Volume 5 No. 1July - December 2013

จดท�าโดย : สถาบนการจดการปญญาภวฒน 85/1หม2ถนนแจงวฒนะ ต�าบลบางตลาดอ�าเภอปากเกรด จงหวดนนทบร11120 โทรศพท028320230โทรสาร028320392

พมพท : บรษทจรลสนทวงศการพมพจ�ากด 219ซอยเพชรเกษม102/2 บางแคเหนอบางแค กรงเทพฯ10160 โทรศพท028092281-3โทรสาร028092284 www.fast-books.com E-mail : [email protected]

สงวนลขสทธตามพระราชบญญต

ปท5ฉบบท1กรกฎาคม–ธนวาคม2556Vol.5No.1July–December2013ISSN1906-7658

วารสารปญญาภวฒน ไดด�าเนนการตพมพเผยแพรอยางตอเนองตงแตป พ.ศ. 2552 ปจจบนเปนวารสารทอยใน

ฐานขอมลTCI(Thai-JournalCitationIndexCentre)กลมท1สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตรล�าดบท20

โดยมนโยบายการจดพมพดงน

วตถประสงค

1.เพอเผยแพรผลงานวจยและผลงานวชาการในสาขาวชาบรหารธรกจวทยาการจดการศลปศาสตรนเทศศาสตร

วศวกรรมศาสตรและเทคโนโลยนวตกรรมการจดการเกษตรและศกษาศาสตร

2.เพอเผยแพรความรทางวชาการแกสงคมทงในแวดวงวชาการและผสนใจทวไป

ขอบเขตผลงานทรบตพมพ

ขอบเขตเนอหาประกอบดวยสาขาวชาบรหารธรกจวทยาการจดการศลปศาสตรนเทศศาสตรวศวกรรมศาสตร

และเทคโนโลยนวตกรรมการจดการเกษตรและศกษาศาสตร

ประเภทผลงานประกอบดวยบทความวจย(Researcharticle)บทความวชาการ(Academicarticle)บทวจารณ

หนงสอ(Bookreview)และบทความปรทศน(Reviewarticle)

นโยบายการพจารณากลนกรองบทความ

1. บทความทจะไดรบการตพมพ ตองผานการพจารณากลนกรองจากผทรงคณวฒ (Peer review) ในสาขาท

เกยวของจ�านวนอยางนอย2ทานตอบทความ

2.บทความทจะไดรบการตพมพตองไมเคยตพมพเผยแพรทใดมากอนและตองไมอยในกระบวนการพจารณาของ

วารสารหรอสงตพมพอนใด

3.บทความขอความภาพประกอบและตารางประกอบทตพมพในวารสารเปนความคดเหนและความรบผดชอบ

ของผเขยนแตเพยงผเดยวไมเกยวของกบสถาบนการจดการปญญาภวฒนแตอยางใด

4.กองบรรณาธการขอสงวนสทธในการพจารณาและตดสนการตพมพบทความในวารสาร

ก�าหนดพมพเผยแพร

ปละ2ฉบบฉบบท1กรกฎาคม–ธนวาคมและฉบบท2มกราคม–มถนายน

ตดตอกองบรรณาธการ

ส�านกวจยและพฒนาสถาบนการจดการปญญาภวฒน

85/1หม2ถนนแจงวฒนะต�าบลบางตลาดอ�าเภอปากเกรดจงหวดนนทบร11120

โทรศพท:028320915โทรสาร:028320392อเมล:[email protected]เวบไซต:http://journal.pim.ac.th

วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL

วารสารปญญาภวฒน ปท5ฉบบท1กรกฎาคม–ธนวาคม2556

PANYAPIWAT JOURNAL Vol.5No.1July–December2013

ISSN 1906-7658

ทปรกษา

อธการบดรองอธการบดผชวยอธการบดและคณบดสถาบนการจดการปญญาภวฒน

บรรณาธการ

ผชวยศาสตราจารยดร.จรวรรณดประเสรฐ รองผอ�านวยการส�านกวจยและพฒนา

รองบรรณาธการ

ผชวยศาสตราจารยดร.ปรญญาสงวนสตย คณะวศวกรรมศาสตรและเทคโนโลย

กองบรรณาธการ

ผทรงคณวฒภายนอกสถาบน

ศาสตราจารยดร.ผดงศกดรตนเดโช มหาวทยาลยธรรมศาสตร

รองศาสตราจารยดร.วลลภสนตประชา มหาวทยาลยสงขลานครนทร

รองศาสตราจารยดร.สตานนทเจษฏาพพฒน SEASTARTRegionalCenter

รองศาสตราจารยดร.เสรชยโชตพานช จฬาลงกรณมหาวทยาลย

รอศาสตราจารยดร.เอจสโรบล มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

รองศาสตราจารยดร.กนกพรนมทอง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

รองศาสตราจารยดร.พรอมพไลบวสวรรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ผชวยศาสตราจารยดร.ยกตมกดาวจตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ผชวยศาสตราจารยดร.สภาวดอรามวทย จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ดร.กานตจราลมศรธง มหาวทยาลยสยาม

ดร.สาธมาปฐมวรยะวงศ นกวจยอสระ

ผทรงคณวฒภายในสถาบน

ผชวยศาสตราจารยดร.ดชกรณตนเจรญ คณะวศวกรรมศาสตรและเทคโนโลย

ผชวยศาสตราจารยดร.ทพยพาพรมหาสนไพศาล คณะนเทศศาสตร

ผชวยศาสตราจารยดร.ศรไพรศกดรงพงศากล คณะบรหารธรกจ

ผชวยศาสตราจารยไกรคงอนคฆกล คณะศลปศาสตร

ดร.ณชปภาวาสงหน คณะศลปศาสตร

ดร.ธญญาสพรประดษฐชย คณะบรหารธรกจ

ดร.เลศชยสธรรมานนท คณะวทยาการจดการ

อาจารยจรวฒหลอมประโคน คณะบรหารธรกจ

อาจารยววฒนไมแกนสาร คณะนวตกรรมการจดการเกษตร

ผทรงคณวฒกลนกรองบทความ (Reviewers)

รองศาสตราจารยดร.กฤษมนตวฒนาณรงค มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

รองศาสตราจารยดร.กลชลพวงเพชร มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร

รองศาสตราจารยดร.เฉลมพงศมสมนย มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

รองศาสตราจารยดร.ปรยานชอภบณโยภาส มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

รองศาสตราจารยดร.พศมยศรอ�าไพ มหาวทยาลยมหาสารคาม

รองศาสตราจารยฉตรชยลอยฤทธวฒไกร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

รองศาสตราจารยชนดดาเหมอนแกว มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

รองศาสตราจารยยทธนาธรรมเจรญ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ผชวยศาสตราจารยดร.ฉฐวณสทธศรอรรถ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ผชวยศาสตราจารยดร.ทพยพาพรมหาสนไพศาล สถาบนการจดการปญญาภวฒน

ผชวยศาสตราจารยดร.ภมมลศลป มหาวทยาลยอสสมชญ

ผชวยศาสตราจารยดร.วรภทรองคโรจนฤทธ จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ผชวยศาสตราจารยดร.ศรไพรศกดรงพงศากล สถาบนการจดการปญญาภวฒน

ผชวยศาสตราจารยดร.สทธพรนยมศรสมศกด มหาวทยาลยบรพา

ผชวยศาสตราจารยดร.อบลเลยววารณ มหาวทยาลยราชภฏพระนคร

ผชวยศาสตราจารยประทปจนง มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ผชวยศาสตราจารยพมพาหรญกตต มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

ดร.กานตจราลมศรธง มหาวทยาลยสยาม

ดร.กลลนมทธากลน จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ดร.เลศชยสธรรมานนท สถาบนการจดการปญญาภวฒน

ดร.สาธมาปฐมวรยะวงศ นกวจยอสระ

ดร.สนนาถศกลรตนเมธ มหาวทยาลยศลปากร

ดร.สมนาจรณสมบรณ มหาวทยาลยรามค�าแหง

ดร.อนพงษอวรทธา มหาวทยาลยศรปทม

บทบรรณาธการกรอบความรวมมอระหวางเอเชยตะวนออกและลาตนอเมรกา

Forum for East Asia-Latin America Cooperation (FEALAC)

ในวารสารป ญญาภวฒน ป ท 5 ฉบบท 1

บทบรรณาธการขอยอเรองกรอบความรวมมอระหวาง

เอเชยตะวนออกและลาตนอเมรกาเปนเวทความรวมมอ

ระหวางภมภาคเอเชยตะวนออกและลาตนอเมรกา

กอตงในป 1998 โดยเกดจากการรเรมของผน�าสงคโปร

และชลมชอเดมวาEastAsia-LatinAmericaForum

(EALAF) ทงนไดเปลยนมาเปน Forum for East

Asia-Latin America Cooperation (FEALAC) เพอ

เนนความรวมมอระหวางกนมากกวาการแบงประเทศ

สมาชกตามทตงทางภมศาสตรปจจบนมสมาชกทงหมด

36 ประเทศ ประกอบดวยประเทศเอเชย 16 ประเทศ

ประกอบดวย 10 ประเทศในอาเซยนและ จน ญปน

เกาหลใตออสเตรเลยนวซแลนดและมองโกเลยและ

ประเทศในแถบลาตนอเมรกา20ประเทศไดแกบราซล

อารเจนตนาอรกวยปารากวยชลเวเนซเอลาคอลมเบย

เปรเอกวาดอรโบลเวยกวเตมาลาคอสตารกาฮอนดรส

นคารากว เอลซาวาดอร ปานามา ควบา สาธารณรฐ

โดมนกนซรนมและเมกซโกจะเหนไดวาทงสองภมภาค

สวนใหญประกอบไปดวยประเทศก�าลงพฒนาอยในขนตอน

การขยายตวและมบทบาททางเศรษฐกจ การเมอง

และสงคมมากขน

วตถประสงคหลกในการจดตงกเพอสงเสรมความ

รวมมอระหวางภมภาคเอเชยตะวนออกและลาตน

อเมรกาในทกดาน ทงการเมอง เศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรมวชาการฯลฯและลดชองวางในระบบระหวาง

ประเทศโดยประเทศสมาชกสามารถเสนอโครงการความ

รวมมอในดานทตนมความพรอมและใหประเทศสมาชก

ผสนใจสมครเขารวมได เหตทตองมการจดตง FEALAC

เพราะในยคโลกาภวตนมการรวมตวเปนกลมและเวท

ตางๆ เพอรวมมอดานผลประโยชนและการพฒนา

รวมกนทงนไดมเวทเชอมประเทศเอเชยกบภมภาคอนทง

เอเชยตะวนออก(ASEAN+3+6)แปซฟก(APEC)ยโรป

(ASEM) แตยงขาดเวทเชอมเอเชยตะวนออกกบลาตน

อเมรกา

โครงสรางการท�างานของFEALACมการจดตงคณะ

ท�างาน3ชดไดแกคณะท�างานดานการเมองวฒนธรรม

การศกษาและกฬา คณะท�างานดานเศรษฐกจและ

สงคม และคณะท�างานดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย

นอกจากนFEALACมกลไกการประชม3ระดบคอการ

ประชมระดบรฐมนตรตางประเทศ(ForeignMinisters

Meeting(FMM)) การประชมระดบเจาหนาทอาวโส

(SeniorOfficial’sMeeting(SOM))และการประชมใน

ระดบกลม(WorkingGroupMeeting(WG))การด�าเนน

งานของFEALACจะกระท�าผานประเทศผประสานงาน

ของแตละภมภาค ซงมวาระการด�ารงต�าแหนงคราวละ

2ปและมภารกจทจะตองเปนเจาภาพจดการประชมระดบ

รฐมนตร(SOM)

FEALACแมจะเปนการรวมกลมประเทศทใหญมาก

และเปนครงแรกในการเชอมโยง2ภมภาคทหางไกลแต

FEALAC ยงถอวาเปนการรวมกลมอยางหลวมๆ แมจะ

พฒนามามากกวา10ปมการประชมในแตระดบอยาง

ตอเนอง แตความรวมมอยงอยในกรอบทคอนขางแคบ

กลาวคอเปนความรวมมอในบางโครงการและโครงสราง

การจดตงองคกรยงไมหนาแนนหากแตการเปลยนแปลง

ของโลกาภวตนไดสรางแรงกดดนใหทง 2 กลมประเทศ

มความจ�าเปนทจะตองกระจายการพงพาทางเศรษฐกจ

การเมอง และสงคม ดงจะเหนไดจากการประชมระดบ

รฐมนตรตางประเทศครงท6เมอวนท14มถนายน2556

รอบทผานมาทเกาะบาหล ประเทศอนโดนเซย ถอวา

เปนกาวทส�าคญของFEALACและเปนกาวทส�าคญของ

ประเทศไทย เนองจากไทยไดรบเกยรตใหเปนประเทศ

ผประสานงานฝายเอเชยตะวนออก ซงรบหนาทตอจาก

อนโดนเซย โดยจะท�างานรวมกบประเทศคอสตารกา

ทงนไทยจะผลกดน2เรองหลกคอระบบประกนสขภาพ

30บาทรกษาทกโรคทประเทศไทยด�าเนนการส�าเรจและ

เปนทยอมรบจากสหประชาชาตและความรวมมอความ

มนคงทางดานอาหาร

นอกจากนแลวสาระส�าคญของการประชมคอไดม

การเสนอวสยทศนเฟแลก(FEALACVision)ซงเปนการ

ก�าหนดทศทางการการพฒนาของประเทศสมาชก 36

ประเทศอยางเปนรปธรรมในอก 12 ปขางหนา ทงทาง

เศรษฐกจการเมองสงคมและวฒนธรรมเปรยบเสมอน

การก�าหนดวสยทศนเอเปก ซงทศทางทส�าคญ ไดแก

การเชอมโยงกนเปนหนงเดยว(Connectivity)และการ

พฒนาอยางยงยน(SustainableDevelopment)การ

ขนสงโดยเฉพาะทางอากาศ ความมนคงและพลงงาน

ตลอดจนเทคโนโลยในการพฒนาสงแวดลอม การสง

เสรมการพฒนาธรกจขนาดเลกและขนาดกลางการวจย

และพฒนาความเสยงจากภยธรรมชาตการสงเสรมการ

ทองเทยว ความรวมมอทางสงคมและวฒนธรรม การ

สรางเครอขายธรกจ และการปองกนและแกไขปญหา

อาชญากรรมขามชาตฯลฯ

“วสยทศนเฟแลก” จงเปนกรอบทเกยวของกบ

นกธรกจ นกการเมอง นกวชาการและประชาชนทวไป

ในทศวรรษหนา และเปนปรากฏการณทเกยวของกบ

อาเซยน เพราะหนงในเปาหมายทส�าคญของภมภาคนน

คอ การบรณาการเขากบเศรษฐกจโลก โดยการสราง

ความเชอมโยงกบประเทศอนๆ นอกเหนอจากในกรอบ

ของอาเซยน+3+6APECและTPPดงนนการกระตน

ความเชอมโยงดานการคา การลงทน สงคม การศกษา

การเมองใหกระชบมากขน ยอมสงผลกระทบทงดาน

บวกและลบตอประเทศสมาชกและตอการแขงขนซงนน

หมายถงความจ�าเปนของประเทศและของธรกจทตอง

ปรบตวรองรบกบโลกแหงการเปลยนแปลง ซงน�าไปส

จดเปลยนของประเทศไทยในอนาคต เพราะนอกจาก

เรองของเศรษฐกจแลวสงทไทยจะไดประโยชนมากจาก

ความรวมมอในครงนคอเรองการแกไขปญหายาเสพตด

การสงเสรมการทองเทยวและเรองของพลงงานทดแทน

วารสารปญญาภวฒนปท 5 ฉบบท 1 น�าเสนอ

บทความวจยและบทความวชาการ ในสาขาวชา

บรหารธรกจวทยาการจดการศลปศาสตรนเทศศาสตร

วศวกรรมศาสตรและเทคโนโลย นวตกรรมการจดการ

เกษตร และศกษาศาสตร รวมทงหมด 16 บทความ

ทมความนาสนใจประกอบดวยบทความวจย จ�านวน

11บทความและบทความวชาการจ�านวน5บทความ

จากสถาบนการจดการปญญาภวฒนและสถาบน

การศกษาอน

ในประการสดท ายกองบรรณาธการใคร ขอ

ขอบพระคณผ เขยนบทความทกทานทได ให ความ

ไววางใจวารสารปญญาภวฒนไดถายทอดความรสผอาน

และขอขอบพระคณ Peer Reviewers ทกทานทไดให

เกยรตสนบสนนและใหความเชอมนในวารสารปญญา

ภวฒนดวยดเสมอมาทายทสดทางกองบรรณาธการบรหาร

ขอเชญชวนทกทานทสนใจเขาเยยมชมWebsite ของ

วารสารปญญาภวฒน ไดทWebsite:http://journal.

pim.ac.th

บรรณาธการ

ผศ.ดร.จรวรรณ ดประเสรฐ

[email protected]

สารบญ

เรอง หนา

บทความวจย

ความส�าเรจของการมสวนรวมในการจดกจกรรมการทองเทยวโดยชมชน:

กรณศกษาชมชนถนนคนเดนกาดกองตาจงหวดล�าปาง

ดวงพร พทธวงศ, ทรายทอง อนนนกาศ

1

การยอมรบและพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลของวยรนไทย

ปภงกร รดาชชวาล, ไฉไล ศกดวรพงศ, สากล สถตวทยานนท

17

การศกษาศกยภาพการทองเทยวเชงศาสนาในกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ

ภทรพงษ เกรกสกล, อารย นยพนจ, ฐรชญา มณเนตร, ธงพล พรหมสาขา ณ สกลนคร

31

ปจจยดานคณลกษณะผบรหารลกษณะงานของครและแรงจงใจในการท�างานของคร

ทสงผลตอคณภาพการปฏบตงานของครโรงเรยนเอกชน

ศรรตน ทองมศร, สนน ประจงจตร

41

การพฒนารปแบบการบรหารเขตพนทการศกษามธยมศกษา

สรเดช ปนาทกล, ธร สนทรายทธ, เฉลมวงศ วจนสนทร

54

ตวแบบการบรหารจดการทมประสทธภาพของส�านกงานอธการบด

มหาวทยาลยราชภฏในประเทศไทย

โสพศ ค�านวนชย

70

ชมชนตนแบบการเรยนรแนวทางการใชวสดทางเลอกในการกอสรางอาคาร

กรณศกษาชมชนบานปรางคเกาต.กดนอยอ.สควจ.นครราชสมา

นราธป ทบทน

83

TheEffectofProductInvolvementonThaiCustomers’Willingness

toBuyPrivateLabelBrands

Ashraful Alam Siddique

97

ปจจยทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาสถาบนการจดการปญญาภวฒนโดยวธวเคราะห

การถดถอยพหแบบโลจสตค

นธภทร กมลสข, วรญา สรอยทอง

108

พฤตกรรมการซอสนคาและบรการของกลมเบบบมเมอรทรานสะดวกซอในเขตกรงเทพมหานคร

ชนาธป ผลาวรรณ, จรวรรณ ดประเสรฐ

121

เครดตภาษตางประเทศส�าหรบภาษเงนไดบคคลธรรมดาในประเทศไทย

รชดาพร สงวร, อารยา อนนตวรรกษ

135

เรอง หนา

บทความวชาการ

S-commerce:อนาคตของพาณชยอเลกทรอนกสบนเครอขายสงคมออนไลน

อราเพญ ยมประเสรฐ

147

แนวคดหวงโซการบรการแหงก�าไร

ณฐชย วงศศภลกษณ

159

เทคโนโลยแสงสวางและกฏหมายควบคมมลภาวะทางแสง

ปดเทพ อยยนยง

168

การบรหารจดการหลกสตรนานาชาตของสถาบนการศกษาระดบอดมศกษาในประเทศไทย

วราภรณ คลายประยงค

181

การเปลยนแปลงองคการ:แนวคดกระบวนการและบทบาทของนกบรหารทรพยากรมนษย

จระพงค เรองกน

194

Panyapiwat Journal Vol. 5 No.1 July - December 2013

ผานการรบรองคณภาพจาก TCI (กลมท 1) สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร ลำาดบท 20

1

ความสำาเรจของการมสวนรวมในการจดกจกรรมการทองเทยวโดยชมชน : กรณศกษาชมชนถนนคนเดนกาดกองตา จงหวดลำาปางTHEACHIEVEMENTOFPARTICIPATIONINCOMMUNITY-BASEDTOURISMACTIVITIES:ACASESTUDYOFKADKONGTAWALKINGSTREET,LAMPANGPROVINCE

ดวงพร พทธวงค 1* และทรายทอง อนนนกาศ 2

บทคดยอการศกษาวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาสภาพสวนบคคลและระดบความพงพอใจของนกทองเทยวและ

ผมสวนรวมในกจกรรม ตลอดจนศกษาผลส�าเรจของการจดกจกรรมการทองเทยวโดยชมชนถนนคนเดนกาดกองตา

จงหวดล�าปางโดยใชระเบยบวธการวจยเชงคณภาพและเชงปรมาณใชแบบสมภาษณกงมโครงสรางเปนเครองมอในการเกบ

ขอมลเชงคณภาพกบกลมตวอยางจ�านวน10คนใชแบบสอบถามในการรวบรวมขอมลเชงปรมาณกบกลมตวอยางจ�านวน

300คนและใชการวเคราะหขอมลเชงคณภาพและเชงปรมาณดวยสถตเชงพรรณนาผลการศกษาพบวาผลส�าเรจของการจด

กจกรรมการทองเทยวโดยชมชนตองพจารณาแนวทางการพฒนาใน 2 ประการ คอ ประการแรกดานการสรางความ

พงพอใจใหแกนกทองเทยวพบวาระดบความพงพอใจตอการจดกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตาจงหวดล�าปางในระดบด

ทกดานทงในดานการบรหารจดการการอ�านวยความสะดวกสภาพแวดลอมและการรกษาความปลอดภยประการท

สอง ดานการสรางการมสวนรวมในผลประโยชนใหแกชมชนทองถน ซงพบวาความส�าเรจของการจดกจกรรม

ถนนคนเดนกาดกองตาจะเกดขนไดดวยปจจย4ประการไดแกศกยภาพความพรอมของพนทการรกษาความหลากหลาย

ของสนคาและบรการการบรหารจดการโดยชมชนมสวนรวมและการรวมการพฒนาการทองเทยวเขาอยในการวางแผน

พฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนและหนวยงานราชการในระดบจงหวด

ค�าส�าคญ : การทองเทยวชมชน ถนนคนเดนกาดกองตา ประชาคมอาเซยน

1อาจารยสาขาวชาระบบสารสนเทศคณะบรหารธรกจวทยาลยอนเตอรเทคล�าปาง2บรรณารกษปฏบตการส�านกหอสมดแหงชาต

*E-mail:[email protected]

วารสารปญญาภวฒน ปท 5 ฉบบท 1 ประจำ�เดอนกรกฏ�คม-ธนว�คม 2556


2

AbstractThisresearchstudyaimstoinvestigatethepersonalizationandsatisfactionleveloftourists

andparticipator,andevaluatetheachievementofthecommunity-basedtourismactivitiesinKadKongTa

WalkingStreet,Lampangprovince.Theresearchmethodologythatwasusedarebothqualitative

andquantitativeresearchmethods.Thesemi-structuredinterviewformisusedasatoolforqualitative

datacollectionwithasampleof10people.Thequestionnaireswereusedtocollectthequantitative

datawithrandomsamplingfrom300people.Inthequalitativeandquantitativedataanalysis,the

descriptivestatisticswasusedtoanalyzeandsummarizeresults.Thisresearchresultsdemonstrated

thatthedevelopmentalactivitiesinthecommunity-basedtourismwastobeconsideredin2aspects.

Thefirstis,tobuilduptouristsatisfactionandthesecondis,tobuildupbenefitparticipationtothe

localcommunity.However,thestudyresultalsofound4factorsthataffectedtheachievementof

thecommunity-basedtourismactivitiesinKatKongTaWalkingStreet.Firstly,thepotentialreadiness

of thearea, secondly, thediversityofproductsandservicesmaintenance, thirdly,management

bycommunityparticipationandfinally,theintegrationofthetourismdevelopmentintostrategic

planningoflocalgovernmentandgovernmentagenciesattheprovinciallevel.

Keywords : Community-basedTourism, KatKongTaWalkingStreet, ASEAN

บทนำาในขณะทประเทศไทยก�าลงมงสการเปนประชาคม

เศรษฐกจอาเซยน(AseanEconomicCommunity)ในป

พทธศกราช2558การทองเทยวเปนรากฐานส�าคญตอ

การพฒนาเศรษฐกจโดยภาพรวมของประเทศจากการ

ขยายตวอยางตอเนองของตลาดนกทองเทยวและแนวโนม

การฟนตวของเศรษฐกจจน เศรษฐกจเอเชย-อาเซยน

และบางประเทศในยโรปซงเปนกลมทนยมมาทองเทยว

ในประเทศไทย (เดลนวส, 2553: ออนไลน) สงผลตอ

การเพมขนของปรมาณนกทองเทยวทงชาวไทยและ

ชาวตางประเทศท�าใหหลายหนวยงานราชการในระดบ

จงหวดและหนวยงานราชการอนทเกยวของ โดยเฉพาะ

จงหวดล�าปางซงเปนจงหวดทมขนาดเศรษฐกจใหญ

เปนล�าดบ3ในภมภาคเหนอตอนบนของประเทศไทยไดม

การพฒนาแหลงทองเทยวใหมอย ตลอดเวลา ทงน

ภายใตแผนพฒนาจงหวดล�าปางทมงเนนการสงเสรมและ

พฒนาการทองเทยวใหมมลคาทางเศรษฐกจควบคกบ

การอนรกษทรพยากรการทองเทยวและสงแวดลอม

อยางยงยน(คณะกรรมการบรหารงานจงหวดแบบบรณาการ

จงหวดล�าปาง, 2555: 99) เพอใหภาคการบรการและ

การทองเทยวมอตราการขยายตวอยางตอเนอง

การจดกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตา จงหวด

ล�าปาง เปนแนวทางการพฒนากจกรรมการทองเทยว

รปแบบใหมทสอดคลองกบศกยภาพเชงวฒนธรรมและ

ทรพยากรธรรมชาตทมอยในพนททงยงเปนการสงเสรม

ใหชมชนทองถนซงประกอบดวยผอยอาศยผคาขายวด

และกลมคณะกรรมการจดการ ไดเขามามสวนรวมใน

การบรหารจดการกจกรรมกาดกองตา(มกดาทวมเสน,

2554: 69) ซงตองอาศยกจกรรมทสอดคลองและ

เหมาะสมกบศกยภาพพนท“กาดกองตา”คอตลาดตรอกทาน�า

ทเคยรงเรองในอดตในยคทล�าปางเปนศนยกลางการท�า

ไมสกของภาคเหนอตงแตปพ.ศ.2383จนกระทงเรม



3

ชะลอตวชวงสงครามโลกครงท 2 เลยบรมฝงแมน�าวง

ดานทศตะวนออกเดมเปนทาจอดเรอขนถายสนคาขนลง

และทาลองซงไปยงปากแมน�าโพจงหวดนครสวรรคจง

ขวกไขวไปดวยผคนหลากหลายทมาความผสมกลมกลน

ทางเชอชาตมตงแตชาวไทยใหญ ชาวอนเดย ชาวพมา

ทมาท�าปาไมชาวพนถนชาวองกฤษทไดสมปทานปาไม

และชาวขมทมาเปนแรงงานเกดเปนแหลงชมชนคาขาย

แลกเปลยนสนคาอยางคกคก (กตตศกด เฮงษฎกล,

2552:10)

กาดกองตาเคยเปนตลาดขายสนคาทมความเจรญ

รงเรองในยคของเจานรนนชยชวลตเจาครองนครล�าปาง

แตเดมจงหวดล�าปางถอเปนเมองศนยกลางทางการคาและ

การท�าไมสกทส�าคญของภาคเหนอการขนสงสนคานยมใช

การขนสงทางเรอเนองจากประหยดและสะดวกยานการคา

จงมกเกดขนตามรมฝงแมน�าใหญๆ ส�าหรบกลมประเทศ

ทเขามาคาขายไดแกองกฤษพมาและจนซงชาวจนเปน

กลมการคาทเขามาคาขายและตงถนฐานเปนสวนใหญ

สงผลท�าใหเกดชมชนการคาขายขนดงนนกาดกองตาจงถก

เรยกอกชอวา “ตลาดจน” ซงเปนตลาดทเคยรงเรอง

ในชวงเวลาหนงแลวกเรมร วงโรย เนองจากมการ

ขยบขยายขนไปอยบนถนนสายกลางหรอถนนทพยชาง

เพอหนสภาวะน�าทวมทคกคามทกปและเมอรถไฟขบวน

แรกมาถงจงหวดล�าปางกไดกอเกดความเปลยนแปลง

อนหลากหลายตามมาสงผลใหความเจรญยายไปอยทยาน

สถานรถไฟและกลายเปนชมชนการคาใหม ตลาดจนจง

แปรเปลยนสภาพไปเปนยานทอยอาศย และจนถงวนน

ตลาดจนเดนทางมาไกลมากจากจดเรมตน ผคนเปลยน

ผานจากรนสรน คงหลงเหลอเพยงอาคารเกาแกทยงคง

รปแบบสถาป ตยกรรมแบบต างๆ ไม ว าจะเป น

เรอนปนหยาเรอนมะนลาเรอนขนมปงขงและตกฝรงททก

อาคารแทบจะสรางชดกนหนหนาเขาหาถนนเปดหนา

รานเพอคาขาย และยงมการน�าอฐและปนมาใชในการ

กอสรางดวย ท�าใหมความแขงแรงทนทานหลายหลงจง

ยงยนหยดผานกาลเวลามาไดจนถงทกวนน (กตตศกด

เฮงษฎกล,2552:19,31,33)

ความเปนชมชนการคาแหงตลาดจน หรอทเรยก

วากาดกองตานน ถกรอฟนขนมาจากโครงการถนนคน

เดน“กาดกองตากองฮมวงอาหารฮมน�า”ครงแรกเมอ

ปพ.ศ.2541โดยงบของการทองเทยวแหงประเทศไทย

(ททท.) ทตองการใหเทศบาลนครล�าปางอนรกษถนน

ตลาดเกาเปนถนนสายประวตศาสตร หากแตไมประสบ

ความส�าเรจเทาทควร จงถกทงชวงไปนาน กระทงชวง

เทศกาลสงกรานตปพ.ศ.2548ถนนคนเดนกาดกองตา

กมาถงจดเปลยน เมอคนในชมชนมสวนรวมในการจด

ถนนคนเดนกาดกองตามากขน โดยชวยกนตกแตงถนน

เสนนอยางนาตนตาดวยโคม1,500ดวงเชญดร.นมตร

จวะสนตการ นายกเทศมนตรเทศบาลนครล�าปาง

มาเปดงานดวยความประทบใจน�าไปสการคดเลอกคณะ

กรรมการชมชนชมชนละ7คนมาเปนคณะกรรมการ

บรหารจดการกาดกองตาโดยนายขวญพงษคมสนไดรบ

เลอกเปนประธานและมวาระด�ารงต�าแหนง4ปซงคณะ

กรรมการชมชนและคณะกรรมการบรหารจดการ

กาดกองตาเปนอสระตอกนมไดมความเชอมโยงสมพนธกน

จนในทสดก เป ดตวอย างเป นทางการในวนท 5

พฤศจกายน2548(กตตศกดเฮงษฎกล,2552:104)

กจกรรมถนนคนเดนกาดกองตา จงหวดล�าปาง

ครอบคลมพนทบรเวณถนนตลาดจนและถนนอาหาร

ปลอดภย บรเวณถนนรมแมน�าวง ตงแตสะพานรษฏา

ถงสะพานรตนโกสนทร การจดกจกรรมถนนคนเดน

กาดกองตา ก�าหนดใหจดกจกรรมขนทกวนเสารและ

วนอาทตยตงแตเวลาประมาณ17.00–22.00น.บรเวณ

ชมชนกาดกองตา ถนนตลาดเกา แบงพนทออกเปน

2สวนคอสวนแรกเรยกวา“ชมชนกองตาเหนอ”จดสรร

พนทจากบรเวณสะพานรษฏาจนถงบรเวณหลงจนหมน

ขางวดเกาะวาลการาม บรเวณดงกลาวไดจดเปนสวน

กจกรรมการขายสนคาการแสดงดนตรพนเมองและศลป

วฒนธรรมของเดกเยาวชนชมชนตางๆ สวนทสอง

เรยกวา “ชมชนกองตาใต” จดสรรพนทจากบรเวณ

หลงจนหมนจนถงบรเวณรานRelaxระยะทางประมาณ

700เมตรรวมถงเสนทางยอยๆตามซอยตางๆเปนสวนจด



4

กจกรรมการจ�าหนายสนคาศนยประชาสมพนธและกอง

อ�านวยการปจจบนมผประกอบการลงทะเบยนขายสนคา

ประมาณ500-700รายประเภทสนคาทน�ามาจ�าหนาย

ไดแกอาหารเสอผาของใชสนคาพนเมองและอาหาร

พนเมอง มเมดเงนหมนเวยนจากการจ�าหนายสนคา

ไมต�ากวาวนละ500,000–1,000,000บาทในหนงเดอน

จะมเงนสะพดรวม 10,000,000 บาท และตลอดป

กวา100,000,000บาท(ธตพลวตตะกมาร,2555:ออนไลน)

จากการทเทศบาลนครล�าปาง ไดด�าเนนโครงการ

กจกรรมถนนคนเดนกาดกองตา โดยมวตถประสงคเพอ

ส งเสรมการทองเทยวและกระต นเศรษฐกจชมชน

ในเขตเทศบาลนครล�าปางและรองรบการคาขายรปแบบ

ถนนคนเดนและถนนอาหารปลอดภย (มกดาทวมเสน,

2554: 47) ตลอดจนเพอยอนยควฒนธรรมวถชวต

คนเมองและชมชนในอดตทเคยรงเรองซงเปนสวนหนงของ

แนวคดการพฒนาเมอง และไดก�าหนดใชพนทเมองให

สอดคลองกบวถชวตชมชน เพอเปนแนวทางการพฒนา

และการใชประโยชนพนทในเมอง ในหลายประเทศได

กลายเปนทรจกในฐานะแหลงรวมงานศลปะวรรณศลป

และจตรกรรม ตลอดจนเปนสถานททองเทยวเพอให

นกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาตไดแวะมาเยยมชม

การจดกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตา จงหวดล�าปาง

ซงถอเปนแหลงทองเทยวแหงใหมของจงหวดล�าปาง

จงตองจดรปแบบกจกรรมใหสอดคลองกบแผนพฒนาเมอง

และสอดคลองกบความตองการของทองถนรวมถงตองม

การประเมนผลความส�าเรจจากการจดกจกรรม เพอให

สามารถพฒนาการบรหารจดการโครงการโดยหนวยงาน

ภาครฐ ใหมประสทธภาพยงขนได ดงนนเพอใหแนวคด

การพฒนาการทองเทยวโดยชมชนเปนไปอยางยงยน

นกวจยจงสนใจท�าการศกษาผลส�าเรจของการจดกจกรรม

การทองเทยวโดยชมชนถนนคนเดนกาดกองตา จงหวด

ล�าปาง ในมตด านการสร างความพงพอใจให แก

นกทองเทยวและดานการสรางการมสวนรวมในผลประโยชน

ใหแกชมชนทองถน ทงนเพอประโยชนตอการรองรบ

กจกรรมทางเศรษฐกจของทองถนโดยใหชมชนทองถน

มสวนรวมทางการทองเทยวอยางเตมทตลอดจนเพอสราง

ผลประโยชนและยกระดบคณภาพชวตใหแกประชาชน

ทองถนโดยรวม อนจะสงผลตอการพฒนาประเทศไปส

การเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนโดยสมบรณ

วตถประสงคของการวจย1. เพอศกษาสภาพสวนบคคลและระดบความ

พงพอใจของนกทองเทยวและผมสวนรวมในกจกรรมตอ

การจดกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตาจงหวดล�าปาง

2. เพอประเมนผลส�าเรจของการมสวนรวมใน

กจกรรมการทองเทยวของชมชนถนนคนเดนกาดกองตา

จงหวดล�าปาง ในมตดานการสรางความพงพอใจให

แกนกทองเทยว และมตดานการสรางการมสวนรวมใน

ผลประโยชนใหแกชมชนทองถน

วธดำาเนนการวจยขอบเขตการวจยครงนแบงออกเปน

1. ขอบเขตพนทศกษาครอบคลมพนทจดกจกรรม

ถนนคนเดนกาดกองตาจงหวดล�าปางแบงพนทออกเปน

2สวนคอสวนชมชนกองตาเหนอและชมชนกองตาใต

2. ขอบเขตดานเนอหา การวจยครงนไดก�าหนด

ประเดนการศกษาใน 2 มต คอ ดานการสรางความ

พงพอใจใหแกนกทองเทยวและดานการสรางการมสวนรวม

ในผลประโยชนใหแกชมชนทองถน

2 .1 ด านการสร างความพ งพอใจให แก

นกทองเทยวเปนการศกษาความพงพอใจและความคดเหน

ของนกทองเทยวและผ จ�าหนายสนคาและบรการ

ในบรเวณกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตาจงหวดล�าปาง

ซงวดจากความพงพอใจในดานการบรหารจดการ

ดานชวงเวลาและสถานทในการจดกจกรรมดานสงแวดลอม

และดานความปลอดภย รวมถงปญหาอปสรรคในการ

ด�าเนนกจกรรม

2.2ดานการสรางการมสวนรวมในผลประโยชน

ใหแกชมชนทองถน เปนการศกษาผลส�าเรจของการ

จดกจกรรมทองเทยวโดยชมชนถนนคนเดนกาดกองตา



5

จงหวดล�าปาง โดยพจารณาจากปจจยความส�าเรจจาก

การมสวนรวมในผลประโยชนของชมชนทองถนของ

ผมสวนรวมในกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตา จงหวด

ล�าปาง

3. ขอบเขตดานประชากรและกล มตวอย าง

ประชากรในการวจยคอนกทองเทยวและผมสวนรวม

ในกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตาจงหวดล�าปางซงไดแก

ผจ�าหนายสนคาและบรการทตงรานถาวร ผจ�าหนาย

สนคาและบรการเฉพาะกจ คณะกรรมการบรหาร

กาดกองตาและสนทนาการซงไมสามารถระบขนาดประชากร

ทแนนอนไดจงใชวธการคดเลอกกล มตวอยางชนด

ไมทราบความนาจะเปน(NonprobabilitySampling)โดย

การเลอกตวอยางแบบบงเอญ (Accidental Random

Sampling) และก�าหนดขนาดตวอยางตามโควตา

(Quota Sampling) จากกลมประชากรดงกลาว ทงน

เมอพจารณาความครอบคลมคณลกษณะกลมตวอยางทเปน

ตวแทนทดและงบประมาณสนบสนนการวจยแลวผวจย

จงไดก�าหนดขนาดตวอยางทเหมาะสมไวเทากบ300คน

แบงเปนนกทองเทยว120คนและผมสวนรวมในกจกรรม

ไดแก ผจ�าหนายสนคาและบรการทตงรานถาวร 80 คน

ผจ�าหนายสนคาและบรการเฉพาะกจ80คนคณะกรรมการ

บรหารกาดกองตา10คนและสนทนาการ10คน

1. วธการเกบรวบรวมขอมล การเกบรวบรวม

ขอมลในการวจยครงน อาศยระเบยบวธการวจย

อย 2 ลกษณะ คอ ระเบยบวธการวจยเชงปรมาณ

(QuantitativeMethod)โดยใชการเกบรวบรวมขอมล

จากการส�ารวจ(SurveyResearch)ดวยแบบสอบถาม

(Questionnaire) และระเบยบวธการวจยเชงคณภาพ

(QualitativeMethod) โดยใชการรวบรวมขอมลจาก

เอกสารและหลกฐานทางวชาการ การสมภาษณ

เจาะลก(In-depthInterview)การสงเกตแบบมสวนรวม

(Participant Observation) ดงนนผ วจยจงได

เกบรวบรวมขอมลตามแหลงทมาของขอมลไดตามขนตอน

ตอไปน

1.1การเกบรวบรวมขอมลทตยภม(Secondary

Data) โดยการคนควาจากเอกสารทางวชาการหนงสอ

และงานวจยทเกยวของ โดยน�ามาใชในสวนของแนวคด

และทฤษฎทเกยวของ

1.2 การเกบรวบรวมขอมลปฐมภม (Primary

Data) โดยการเกบขอมลภาคสนาม ดวยการสอบถาม

กบกลมตวอยางทถกเลอกแบบโควตาใหตอบแบบสอบถาม

จ�านวน300คนและกลมตวอยางทถกเลอกอยางเฉพาะ

เจาะจง(PurposiveSampling)เพอตอบค�าถามจากการ

สมภาษณเจาะลกจ�านวน10คน

2. เครองมอทใชในการวจยการวจยครงนประกอบ

ดวยเครองมอทใชส�าหรบการรวบรวมขอมลภาคสนาม

ใน2วธการคอ

2.1 แบบสอบถาม (Questionnaire) ทมการ

ระบขอค�าถามใหกล มตวอยาง โดยมโครงสรางของ

แบบสอบถาม ประกอบดวยค�าถาม 4 สวน สวนแรก

เปนขอมลทวไปของผตอบสวนทสองเปนขอมลการจด

กจกรรมถนนคนเดนกาดกองตา สวนทสาม เปนขอมล

ความพงพอใจของผ รบบรการจากการจดกจกรรม

ถนนคนเดนกาดกองตาและสวนสดทายเปนขอเสนอแนะ

ทวไป

2.2 แบบสมภาษณกงมโครงสราง (Semi-

Structured Interview Form) ในการสมภาษณ

เจาะลกกลมตวอยาง ในประเดนค�าถามแนวเดยวกบ

แบบสอบถาม โดยมลกษณะค�าถามปลายเปดและไมม

โครงสรางตายตว ใหผถกสมภาษณมโอกาสตอบ และ

แสดงความคดเหนอยางเปนอสระภายใตวตถประสงค

ของการศกษา

3. วธประมวลผลและการวเคราะห ข อมล

การประมวลผลขอมลทไดจากการเกบรวบรวมขอมล

จากแบบสอบถาม น�ามาวเคราะหโดยการใชโปรแกรม

ส� า เ ร จ ร ป ท า ง ส ถ ต ก อ น ก า ร ว เ ค ร า ะห ข อ ม ล

น�าแบบสอบถามทสมบรณทงหมดมาตรวจใหคะแนน

น�าหนกในระดบ 1 – 5 และท�าคะแนนเฉลยรายขอ

ดวยเกณฑการแปลความหมายของคาเฉลยโดยใชเกณฑ



6

สมบรณ (Absolute Criteria) ตามแนวทางของเบสต

(Best,1981:204-208)จากนนอธบายลกษณะทวไป

ของกลมตวอยาง โดยใชสถตพรรณนา (Descriptive

Statistics) แสดงคาความถ คารอยละ คาเฉลย และ

คาเบยงเบนมาตรฐาน และในสวนขอมลทไดจากการ

สมภาษณจะถกประมวลเนอหาสาระเพอสรปและ

บรรยายความ

ผลการวจยและอภปรายผลการศกษาวจยครงน สามารถเสนอผลการวจยตาม

ประเดนการศกษา ไดเปน 2ประเดนตามวตถประสงค

ของการวจยไดดงน

ประเดนท 1 สภาพสวนบคคลและระดบความพง

พอใจของนกทองเทยวและผมสวนรวมในกจกรรมตอ

การจดกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตา จงหวดล�าปาง

จากการศกษาดวยวธการวจยเชงปรมาณผลการศกษาสภาพ

สวนบคคลของกลมตวอยางท�าใหทราบวาคณลกษณะ

ทวไปของนกทองเทยวสวนใหญเปนเพศหญงมรอยละ

64.0อายระหวาง26–30ปมรอยละ30.3สถานภาพ

โสด มรอยละ 52.0 จบการศกษาระดบปรญญาตร

มรอยละ39.0คาขาย/ท�าธรกจเปนอาชพหลกมรอยละ

28.7รายไดหลกจากการท�างานเฉลยตอเดอนประมาณ

5,001–10,000บาทมรอยละ54.3ภมล�าเนาอยใน

อ�าเภอเมองล�าปางนอกเขตเทศบาลนครล�าปางมรอยละ

44.3 ได รบข าวสารการจดกจกรรมถนนคนเดน

กาดกองตา จงหวดล�าปาง ผานสอซงสวนใหญไมระบ

แหลงทมาของสอมรอยละ58.3และเดนทางมาเทยวชม

ถนนคนเดนกาดกองตา จงหวดล�าปาง โดยรถยนตสวน

บคคลมรอยละ61.3รายละเอยดดงตารางท1

ตารางท 1 แสดงคณลกษณะทวไปของนกทองเทยว

คณลกษณะทวไป รอยละ คณลกษณะทวไป รอยละ

เพศ

ชาย

หญง

*ไมระบ

35.7

64.0

0.3

สถานภาพสมรส

โสด

สมรส

หมาย/อยาราง

*ไมระบ

52.0

39.3

8.0

0.7

อาย

15–20ป

21–25ป

26–30ป

31–35ป

36–40ป

41–45ป

46–50ป

ตงแต51ปขนไป

7.0

19.0

30.3

16.7

12.0

7.7

5.3

2.0

ระดบการศกษา

ประถมศกษา

มธยมศกษาตอนตน

มธยมศกษาตอนปลาย

อนปรญญา

ปรญญาตร

สงกวาปรญญาตร

อนๆ

9.0

9.7

11.0

25.7

39.0

3.0

2.7



7

ส�าหรบผลการศกษาคณลกษณะของผมสวนรวมใน

กจกรรมถนนคนเดนกาดกองตา จงหวดล�าปาง พบวา

สวนใหญเขารวมกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตา ตงแต

ปพ.ศ.2550รอยละ26.7สวนใหญเปนผจ�าหนายสนคา

และบรการเฉพาะกจ รอยละ 53.7 ขายสนคาประเภท

เสอผา รองเทา กระเปา รอยละ 37.0 และมทตงราน

ในถนนคนเดนกาดกองตาแนนอน รอยละ 84.4 โดย

สวนใหญมาจ�าหนายสนคาและบรการเปนประจ�า

รอยละ87.4รายไดจากการขายสนคาและบรการจะอยท

ประมาณ 5,001 – 10,000 บาท/เดอน รอยละ 64.1

ผจ�าหนายสนคาและบรการเฉพาะกจสวนใหญรบสนคา

มาจ�าหนายจากแหลงขายสงโดยตรง รอยละ 52.6 ซง

ลกษณะการท�าธรกจอย ในรปแบบเจาของคนเดยว

รอยละ92.3และไมเคยขาดทนจากการจ�าหนายสนคา

และบรการในถนนคนเดนกาดกองตา รอยละ 53.7

สวนสาเหตทมาจ�าหนายสนคาและบรการในกจกรรม

ถนนคนเดนกาดกองตาเพราะตองการหารายไดเสรมจาก

รายไดหลก รอยละ 71.9 และนอกจากนนผจ�าหนายฯ

สวนใหญยงมสถานทจ�าหนายสนคาอนนอกบรเวณ

การจดกจกรรมอกดวยรอยละ59.6และมความเหนวา

ควรมการจดกจรรมถนนคนเดนกาดกองตาต อไป

รอยละ100.0รายละเอยดดงตารางท2


อาชพ

นกเรยน/นกศกษา

ขาราชการ/รฐวสาหกจ

ลกจางบรษท/หางราน

รบจางทวไป

คาขาย/ประกอบธรกจ

อนๆ

17.3

11.0

21.7

19.7

28.7

1.7

รายไดเฉลยตอเดอน

ไมเกน5,000บาท

5,001-10,000บาท

10,001-15,000บาท

15,001-20,000บาท

20,001-25,000บาท

มากกวา25,001บาทขนไป

16.7

54.3

19.7

5.3

2.0

2.0

ภมล�าเนา

อ�าเภอเมองในเขตเทศบาลนครล�าปาง

อ�าเภอเมองนอกเขตเทศบาลล�าปาง

จงหวดใกลเคยง

อนๆ

41.0

44.3

12.7

2.0

สอทใชในการรบขาวสาร

วทย/โทรทศน

หนงสอพมพ/วารสาร

ใบปลว/สงตพมพ

อนๆ

20.3

14.3

7.0

58.3

การเดนทางมาเทยวชมงาน

เดนเทา

จกรยาน/จกรยานยนต

รถรบจางสาธารณะ

รถยนตสวนบคคล

อนๆ

2.7

31.0

4.3

61.3

0.7



8

ตารางท 2 แสดงคณลกษณะของผมสวนรวมในกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตาจงหวดล�าปาง


ป พ.ศ. ทเขารวมกจกรรม

2547

2548

2549

2550

2551

2552

0.4

15.9

21.9

26.7

17.4

17.8

รายไดจากการขายสนคาและบรการเฉลย

ตอเดอน

ไมเกน5,000บาท

5,001-10,000บาท

10,001-15,000บาท

15,001-20,000บาท

20,001-25,000บาท

19.3

64.1

15.2

1.1

0.4

ประเภทของรานคาและบรการ

จ�าหนายสนคาและบรการเฉพาะกจ

จ�าหนายสนคาและบรการทมรานอยเดม

53.7

46.3

ลกษณะของธรกจ

เจาของคนเดยว

รวมกลมกน

92.3

7.4

ประเภทของสนคาและบรการ

เซรามค

เสอผารองเทากระเปา

งานไม

ของใชทวไป

เครองประดบ

อาหารเครองดม

บรการตางๆเชนนวด

ของฝาก/ของทระลก

อนๆ

2.6

37.0

1.9

11.5

14.1

17.4

1.0

5.6

8.9

การจ�าหนายสนคาและบรการนอกบรเวณ

การจดกจกรรม

จ�าหนาย

ไมจ�าหนาย

ความถในการขายสนคาและบรการ

เปนประจ�า

ไมแนนอน

59.6

40.4

87.4

12.6

ลกษณะของสนคาและบรการทจ�าหนาย

ผลตเพอขายเอง

รบจากผผลตมาขาย

รบจากแหลงขายสงมา

อนๆ

26.3

10.0

52.6

11.1

การขาดทนจากการจ�าหนายสนคาและบรการ

ไมเคย

บอยมาก

นานๆครง


53.7

2.2

35.9

8.1

สาเหตทมาจ�าหนายสนคาและบรการ

ท�าใหจ�าหนายสนคาไดมากขน

ลดตนทนการโฆษณาสนคา

หารายไดเสรมจากรายไดหลก

ไมมทขายอน

อนๆ

17.8

3.3

71.9

1.9

5.2

การตงรานคา

แนนอน


การจดกจกรรมตอไปในอนาคต

ควรจด

ไมควรจด

84.4

15.6

100.0

0.0



9

ตารางท 3 แสดงคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของความพงพอใจของผมสวนรวมในกจกรรมตอการจดกจกรรม

ถนนคนเดนกาดกองตาจงหวดล�าปาง

ขอค�าถาม x S.D.ระดบความคด

เหน

การบรหารจดการ

1.ความชวยเหลอของเจาหนาทในการประสานงาน

2.อธยาศยของเจาหนาท

3.การใหความรและค�าแนะน�า

4.ความกระตอรอรนในการใหบรการของเจาหนาท

5.ราคาคาเชาท

3.65

3.62

3.62

3.75

3.81

0.77

0.77

0.79

0.81

0.91

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

รวม 3.69 0.81 มาก

การอ�านวยความสะดวก

1.ความสวางของแสงไฟบรเวณงาน

2.คาเชาไฟฟาคาเชาท

3.สถานทจอดรถของคนทมาขายสนคาและบรการ

4.บรรยากาศและสถานทจดงาน

5.วนในการจดกจกรรม

6.ชวงเวลาในการจดกจกรรม

7.ขนาดของพนทขายสนคาและบรการ

8.ทตงในการขายสนคาและบรการ

9.ความเหมาะสมของสถานทจดกจกรรม

10.ชองทางเดนชมสนคาและบรการ

3.84

3.79

3.57

3.76

3.76

3.79

3.70

3.72

3.85

3.87

0.83

0.86

0.97

0.77

0.73

0.77

0.88

0.84

0.80

0.80

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

รวม 3.77 0.83 มาก

ในการศกษาระดบความพงพอใจตอการมสวนรวม

ในกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตา จงหวดล�าปาง ผวจย

ใชแบบสอบถามในการรวบรวมขอมลความพงพอใจ

ตอการจดกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตา จงหวดล�าปาง

โดยท�าการเกบขอมลจากนกทองเทยวและผมสวนรวมใน

กจกรรมถนนคนเดนกาดกองตา จงหวดล�าปาง ผลการ

ศกษาท�าใหทราบวาระดบความพงพอใจของนกทองเทยว

และผมสวนรวมในกจกรรมอยในเกณฑดมคาเฉลยเทากบ

3.68และเมอพจารณาแตละดานพบวานกทองเทยวและ

ผมสวนรวมในกจกรรม มความพงพอใจในดานสงอ�านวย

ความสะดวกดวยคาเฉลยสงสดเทากบ 3.77 รองลงมา

พงพอใจในสภาพแวดลอมดวยคาเฉลยเทากบ3.71พงพอใจ

ในการบรหารจดการดวยคาเฉลยเทากบ3.69และมความ

พงพอใจในการรกษาความปลอดภยดวยคาเฉลยนอยทสด

เทากบ 3.57 (เมอเทยบกบประเดนอนๆ) รายละเอยด

ดงตารางท3



10

ขอค�าถาม x S.D.ระดบความคด

เหน

สภาพแวดลอม

1.ความสะอาดของพนท

2.ความเพยงพอของจ�านวนถงขยะ

3.ระบบการกระจายเสยงภายในงาน

4.การถายเทอากาศภายในงาน

5.ระบบสาธารณปโภคภายในงานเชนหองน�า

4.01

3.48

3.73

3.83

3.51

2.44

1.03

0.86

0.81

1.13

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

รวม 3.71 1.25 มาก

การรกษาความปลอดภย

1.ระบบความปลอดภยภายในงาน

2.ความเพยงพอของเจาหนาทรกษาความปลอดภย

3.60

3.53

0.88

0.97

มาก

มาก

รวม 3.57 0.93 มาก

โดยจากการศกษาความคดเหนของนกทองเทยว

และผ มสวนรวมในกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตา

จงหวดล�าปาง ทงความคดเหนทางดานบวก และทาง

ดานลบทควรปรบปรง สรปสาระส�าคญทน�าไปสการ

พฒนาการทองเทยวแบบยงยนตามมตดานการสราง

ความพงพอใจใหแกนกทองเทยวได4ประการตอไปน

ประการท 1 การบรหารจดการถนนคนเดน

กาดกองตาจงหวดล�าปางเปนแหลงชมชนยานตลาดเกาทม

เอกลกษณของสถานท ความมเสนหของสถาปตยกรรม

บานเรอนเกาแก เปนสงทแสดงออกมาใหเหนเปน

รปธรรม การจดกจกรรมการทองเทยวโดยชมชน

จงถอเปนการสงเสรมการใชประโยชนจากพนทได

เปนอยางดทงนในระยะแรกของการด�าเนนการใหสทธแกคน

ในชมชนกอนโดยเจาของบานจะไดสทธในการจ�าหนาย

1แผงหนาหองแตถาเจาของบานมพนทมากกวา1หอง

ตองคนสทธครงหนงใหแกชมชน เพอใหคณะกรรมการ

จดสรรใหผจ�าหนายสนคาและบรการรายอนมาจ�าหนาย

ซงผ จ�าหนายสนคาและบรการตองมาจ�าหนายสนคา

ดวยตนเองทกครงไมอนญาตใหโอนสทธใหผอนรวมถงสนคา

ทจ�าหนายในกาดกองตา ตองผานการพจารณาจาก

คณะกรรมการกอนจ�าหนายและเนองจากสถานทจดกจกรรม

ถนนคนเดนกาดกองตาเปนพนทสาธารณะ เทศบาล

นครล�าปางหรอคณะกรรมการบรหารจดการกาดกองตา

จงไมสามารถเกบคาเชาแผงจากผจ�าหนายไดยกเวนคาไฟฟา

ทตองเสยใหแกเจาของบานทแผงคานนตอไฟฟามาใช

นอกจากการจ�าหนายสนคาคณะกรรมการฯ ไดจดสรร

พนท ให มการแสดงตามจดต างๆ บนถนนคนเดน

กาดกองตาตลอดสายโดยไมตองเสยคาใชจายและมพนทหลก

อยบรเวณหนาอาคารหมองหงวยสนซงเปนเวทการแสดง

หรอลานกจกรรมทเนนดานวฒนธรรมส�าหรบเยาวชน

และหนวยงานทงภาครฐและเอกชน การบรหารจดการ

ทผานมาสงผลใหผเขารวมกจกรรมพงพอใจตอการจด

กจกรรมถนนคนเดนกาดกองตาเปนอยางด หากแตม

ขอเสนอแนะใหปรบปรงระบบการบรหารจดการใหด

ยงขนอาทเชนความชดเจนและโปรงใสในการเชาพนท

จ�าหนายสนคาหรอการจดระเบยบและหลกเกณฑ

การใชพนทจ�าหนายสนคาการตดปายประชาสมพนธเพอ

เปนการสงเสรมการทองเทยวในจงหวด การปรบปรง



11

สนคาทจ�าหนายใหมความหลากหลายการจดพนทส�าหรบ

จ�าหนายสนคาใหเปนระเบยบ การจดกจกรรมสาธต

การผลตสนคาหตถกรรมเพอเปนการสงเสรมอาชพ

การปรบปรงระบบเครองเสยง ไฟฟา น�าดม และหองน�า

ใหมอยางเพยงพอและการสรางบรรยากาศใหมเอกลกษณ

และจดเดนเปนตน

ประการท 2 การอ�านวยความสะดวก ถนนคนเดน

กาดกองตาจงหวดล�าปางเปนกจกรรมทจดขนทกวนเสาร-

อาทตยตงแตป2548เทศบาลนครล�าปางไดจดสงอ�านวย

ความสะดวกตางๆ ไวใหบรการแกนกทองเทยวและผม

สวนรวมในกจกรรมอยางเหมาะสมโดยผเขารวมกจกรรม

มความพงพอใจมากตอชวงเวลาและสถานทในการจด

กจกรรมการทองเทยวของชมชนถนนคนเดนกาดกองตา

จงหวดล�าปาง และคดวามความเหมาะสมมากแลว

หากแตมขอเสนอแนะใหเพมระยะเวลาในการจดการกจกรรม

อก1วนคอวนศกรและสงเสรมใหมการจดกจกรรมอน

เพมเตมรวมทงกจกรรมในโอกาสพเศษดวยเชนกจกรรม

ปใหม นอกจากนนเสนอแนะใหสงเสรมกจกรรมทางดาน

ศลปวฒนธรรมลานนาหรอกจกรรมของศนยคนพการหรอ

กจกรรมของหนวยงานอนๆมารวมแสดงใหมากขนดวย

ประการท 3 สภาพแวดลอมและสงอ�านวยความ

สะดวก บรรยากาศและสภาพแวดลอมโดยรวมของ

บรเวณถนนคนเดนกาดกองตา จงหวดล�าปาง อย ใน

ระดบดมาก รวมทงบรเวณพนทจดกจกรรมมการรกษา

ความสะอาดและไดรบความรวมมอในการเกบขยะจาก

ผจ�าหนายสนคาและบรการเปนอยางด ซงสงผลตอความ

พงพอใจของผเขารวมกจกรรม หากแตมขอเสนอแนะให

ปรบปรงเรองการปลกฝงจตส�านกใหชมชนในการอนรกษ

สงแวดลอม โดยการปลกตนไมเพมขน และควรปรบปรง

ระบบการถายเทสงสกปรกมใหสงกลนเหมน อกทงยง

ควรมทนงพกเปนระยะ ๆ เพออ�านวยความสะดวกใหแก

นกทองเทยวมากขน

ประการท 4 ระบบรกษาความปลอดภย ผ เขา

รวมกจกรรมพงพอใจตอระบบรกษาความปลอดภย ซง

เทศบาลนครล�าปางรวมกบต�ารวจจราจรสถานต�ารวจภธร

เมองล�าปาง ไดด�าเนนการจดสรรพนทจอดรถยนตและ

รถจกรยานยนตเพอรองรบผจ�าหนายสนคาและนกทองเทยว

ไวในบรเวณใกลเคยง โดยไมเสยคาใชจาย ทงยงจดก�าลง

เจาหนาทต�ารวจมาคอยตรวจตราทกอาทตยทมกจกรรมเพอ

ปองกนปญหาการโจรกรรมรถและทรพยสนนอกจากนน

คณะกรรมการบรหารจดการกาดกองตาและอาสาสมคร

ในชมชน รวมเปนเจาหนาทกระจายตวอยโดยทวตลาด

เพอท�าหนาทรกษาความปลอดภยอยางเตมท หากแต

ผเขารวมกจกรรมมขอเสนอแนะใหเจาหนาทรกษาความ

ปลอดภยแตงกายใหถกตองชดเจนเพอไมใหสบสนปะปน

กบคนทวไปและควรจดใหมเจาหนาทดแลโซนทคอนขาง

อนตรายมากกวาน โดยเฉพาะบรเวณทจอดรถในซอยทม

ความสวางไมเพยงพอเปนตน

ประเดนท 2 ผลประเมนความส�าเรจของการมสวน

รวมในกจกรรมการทองเทยวของชมชนถนนคนเดน

กาดกองตา จงหวดล�าปางจากการศกษาดวยวธการวจย

เชง คณภาพ เพอศกษารปแบบและลกษณะการม

สวนรวมในผลประโยชนของชมชนทองถนและผมสวนรวม

ในกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตาจงหวดล�าปางผลการ

ศกษาสามารถสรปสาระส�าคญทน�าไปสการพฒนาการ

ทองเทยวแบบยงยนตามมตดานการสรางการมสวนรวมใน

ผลประโยชนใหแกชมชนทองถน ซงสะทอนใหเหนถง

ความส�าเรจของการจดกจกรรมอนประกอบดวยปจจยส�าคญ

4ประการไดแก

1) ศกยภาพความพรอมของพนท ซงมความเปน

เอกลกษณเฉพาะถน เนองจากตลาดจนหรอกาดกอง

ตาเปนชมชนทมประวตมายาวนาน เคยเปนศนยกลาง

การคาของล�าปางแหงแรกอาคารบานเรอนเกาแกหลายหลง

ยงคงศลปะการกอสรางทสวยงามและยงคงกลนอายของ

วฒนธรรมเกาแกของจงหวดล�าปางรวมถงหอศลปล�าปาง

มลนธนยมปทมะเสว ทสรางขนเพอเปนแหลงเรยนรใหม

ของชมชนชาวล�าปาง เหลานลวนเปนความโดดเดนจาก

บรรยากาศทเปนเอกลกษณเฉพาะของทองถน

2) การรกษาความหลากหลาย เนองจากม

รปแบบการจดกจกรรมทองเทยวทคอนขางหลากหลายและ



12

ตอเนอง ไมวาจะเปนการจดจ�าหนายสนคาและบรการ

กจกรรมนนทนาการอาทเชน“ยอดนกอานประจ�าเดอน”

“แอววดแอวเวยง” “โครงการหองสมดสญจร” เพอสง

เสรมการเรยนรของเดกและเยาวชน ตลอดจนกจกรรม

“การเลนดนตรพนเมอง”เพอการอนรกษศลปวฒนธรรม

ลานนา เหลานกจะชวยเตมเตมความมชวตชวาใหถนน

คนเดนกาดกองตา กรอปกบขนาดความยาวของถนน

ทพอเหมาะพอดตอการเดนพกผอนซงเปนสงชวยเสรมให

การเดนเลนบนถนนคนเดนกาดกองตาเปนไปอยางนารนรมย

ท�าใหเกดกจกรรมรวมกนระหวางคนในครอบครว และ

สรางเศรษฐกจรายไดระดบจงหวด

3) การบรหารจดการโดยชมชนมสวนรวม ถนน

คนเดนกาดกองตา จงหวดล�าปาง เปนรปแบบกจกรรม

การทองเทยวทมการบรหารจดการโดยการมสวนรวมของ

ชมชนทองถนตงแตการศกษาคนควาหาความตองการของ

ชมชนเพอการเปนแหลงทองเทยว การรวมคดและหาวธ

การใชทรพยากรทองเทยวทมอยใหเปนประโยชนตอชมชน

ทองถนการรวมวางนโยบายและวางแผนตดสนใจจากการคด

เลอกตวแทนในชมชนกองตาเหนอและกองตาใต มารวม

เปนคณะกรรมการบรหารกาดกองตาเพอท�าหนาทในการ

ก�าหนดนโยบายและวางระเบยบการตงแผงจ�าหนายสนคา

และบรการรวมทงจดระบบการดแลรกษาความปลอดภย

ในชมชนถนนคนเดนกาดกองตา รวมปฏบตตามนโยบาย

หรอแผนงานใหบรรลตามทก�าหนดไว และรวมควบคม

ตดตามประเมนผลการบรหารจดการทมงใหคนในทองถน

ไดมสวนรวมในการตดสนใจโครงการทองเทยวจงสงผลตอ

คณภาพชวตของคนในชมชนทองถนทยงยน

4)การรวมการพฒนาการทองเทยวเขาอยในการ

วางแผนเปนการรวมแผนการพฒนาการทองเทยวเขากบ

แผนพฒนาทองถน โดยจากนโยบายสงเสรมของเทศบาล

นครล�าปาง ทไดรเรมและสงเสรมผลกดนท�าใหกจกรรม

ถนนคนเดนกาดกองตา กลายเปนกจกรรมทสรางสรรค

ประโยชนแกชมชนไดอยางเปนรปธรรม หากแตทกวนน

เทศบาลนครล�าปางไมไดเขาไปมสวนเกยวของแลว

เนองจากนโยบายทพยายามถายโอนการบรหารจดการ

คนใหแกชมชน

นอกเหนอจากความส�าเรจดงกลาวแลวนนแนวทาง

การพฒนากจกรรมการทองเทยวโดยชมชนจากการ

สงเสรมการมสวนรวมในกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตา

จงหวดล�าปาง อนเปนแนวคดความรวมมอของชมชนทม

เจตนารมณเพอใหกาดกองตาไดกลบฟนคนชวตชวาอกครง

ยงควรตองค�านงถงปจจยสงเสรมอนอกดวย โดยเฉพาะ

การปรบแผนการบรหารจดการอาทเชนการบรหารความ

หลากหลายและการกระจกตวของสนคาและบรการ

การก�าหนดนโยบายและมาตรการการครอบครองพนท

ระยะยาวการจดระบบการจราจรและการบรหารจดการขยะ

มลฝอยเปนตน



13

รปท 1:สถาปตยกรรมอาคารบานเรอนสมยเกาและบรรยากาศการจ�าหนายสนคาบรเวณถนนคนเดนกาดกองตา

จงหวดล�าปาง(กตตศกดเฮงษฎกล,มปป.:ออนไลน)

ผลการศกษาสะทอนใหเหนความส�าเรจของการ

พฒนาการทองเทยวแบบยงยนทตองอาศยการสรางความ

พงพอใจใหแกนกทองเทยวและการสรางความมสวนรวม

ในผลประโยชนใหแกชมชนทองถน(บญเลศตงจตวฒนา,

2545:19-20)โดยกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตาจงหวด

ล�าปาง ไดถกสรางขนเพอวตถประสงคดานการทองเทยว

ทมงเนนการสรางความพงพอใจใหแกนกทองเทยวจากการ

ประเมนระดบส�าเรจของการจดกจกรรมโดยใชเกณฑ

ความพงพอใจ(Satisfaction)(วรเดชจนทรศรและไพโรจน

ภทรนรากล, 2541: 44) และจากการวดระดบความ

พงพอใจตามแนวคดของ CasterGoird (1973 อางใน

ธญกาญจนวฒนานนท,2547:21)ทวดระดบความพงพอใจ

จากความสนใจและทศนคตของบคคลตอคณภาพและ

สภาพของกจกรรม ดงนนความส�าเรจของกจกรรมจงไม

สามารถวดไดจากปจจยสภาพสวนบคคล แตสามารถ

วดไดจากความพงพอใจของผรบบรการนนกคอนกทองเทยว

ผจ�าหนายสนคาและบรการคณะกรรมการบรหารจดการและ

ผมสวนรวมในกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตาจงหวดล�าปาง

ทงนผลการศกษาพบระดบความพงพอใจตอการจดกจกรรม

ถนนคนเดนกาดกองตาจงหวดล�าปางในระดบดทกดาน

ทงในดานรปแบบการบรหารจดการ การอ�านวยความ

สะดวกสภาพแวดลอมและการรกษาความปลอดภยและ

พบปจจยความส�าเรจของการจดกจกรรมถนนคนเดน

กาดกองตาหลายประการไดแกศกยภาพความพรอมของพนท

การรกษาความหลากหลาย การบรหารจดการโดยชมชน

มสวนรวมและการรวมการพฒนาการทองเทยวเขาอยใน

การวางแผนพฒนาทองถน

การจดกจกรรมถนนคนเดนกาดกองตา จงหวด

ล�าปาง มแนวคดจากการพฒนาการทองเทยว เพมการ

จางงาน และกระจายรายไดสชมชน เปนแนวทางการ

พฒนากจกรรมการทองเทยวโดยชมชน (Community-

BasedTourism) รปแบบใหมทสอดคลองกบศกยภาพ



14

เชงวฒนธรรมและทรพยากรธรรมชาตทมอย ในพนท

ทงยงเปนการสงเสรมใหชมชนทองถนเกดการเรยนรรวมกน

ในการดแลและรกษาทรพยากรของชมชนโดยใหทกภาค

สวนในชมชนไดเขามามสวนรวมในการบรหารจดการ

กจกรรมการทองเทยว(วญญาพชญกานต,2544อางใน

วชรวรรณศศผลน,2549:14)นนเพราะชมชนเปนผได

รบผลกระทบโดยตรงจากการทองเทยว จงตองใหชมชน

ซงเปนผรปญหาและความตองการของชมชนดกวาผอน

เขามามสวนรวมในการพฒนาการทองเทยวเพอประโยชน

และกรรมสทธของชมชนเอง(บญเลศจตตงวฒนา,2548:

155;Harold&Rosa,2009)โดยหนวยงานรบผดชอบ

ระดบทองถนเชนเทศบาลนครล�าปาง ไมตองเขาไปม

สวนรวมหรอเกยวของกบการบรหารจดการมากนกดงค�ากลาว

ของนายกเทศมนตรนครล�าปาง “บานเมองเปนของเขา

ตองใหเขามสวนรวมคด รวมจดการ รวมด�าเนนการเพอ

ประโยชนของเขาเอง” (นมตร จวะสนตการ,สมภาษณ

อางในกตตศกดเฮงษฎกล,2552:109)

สรปการศกษาวจยครงนมวตถประสงคหลกเพอประเมน

ผลส�าเรจของการมสวนรวมในกจกรรมการทองเทยวของ

ชมชนถนนคนเดนกาดกองตา จงหวดล�าปาง โดยการ

ประเมนจากสภาพจรงจากการด�าเนนงานทผานมาทงท

เปนผลโดยตรงจากการจดกจกรรมเพอกระตนเศรษฐกจ

ชมชนอนรกษวฒนธรรมและวถชวตของชมชนกาดกองตา

ในอดต และผลทไมไดตงใจใหเกดขน แตมผลกระทบตอ

ประชาชนโดยรวม นนคอแหลงทองเทยวแหงใหมของ

จงหวดล�าปาง ซงเกดขนจากการจดกจกรรมทสอดคลอง

กบแผนพฒนาเมอง และสอดคลองกบความตองการของ

ทองถน

จากผลการศกษาน�ามาสบทสรปความส�าเรจในการ

จดกจกรรมการทองเทยวโดยชมชน : กรณศกษาชมชน

ถนนคนเดนกาดกองตา จงหวดล�าปาง ทวา การพฒนา

การทองเทยวชมชนแบบยงยนดวยกจกรรมถนนคนเดน

กาดกองตาจงหวดล�าปางตองพจารณาแนวทางการพฒนาใน

2 ประการ คอ ประการแรกดานการสรางความพงพอใจ

ใหแกนกทองเทยว และประการสองดานการสรางการม

สวนรวมในผลประโยชนใหแกชมชนทองถน ทงนชมชน

ซงมบทบาทในฐานะสมาชกของสงคมจะตองรวมมอกน

ในการท�ากจกรรมการทองเทยวของชมชน บทบาทของ

ชมชนทองถนในแหลงทองเทยวจะมความส�าคญสงมาก

โดยเฉพาะอยางยงองคกรปกครองสวนทองถนและหนวย

งานราชการในระดบจงหวดจะตองรวมกนรบผดชอบดแล

ชวยเหลอและวางแผนรวมกนอยางเปนระบบผลส�าเรจตอ

การพฒนาโดยรวมจงจะเกดขนทงนเพอประโยชนตอการ

ขยายตวทางเศรษฐกจและยกระดบคณภาพชวตของชมชน

และเพอการพฒนาการทองเทยวเชงรกของจงหวดล�าปาง

ใหมความไดเปรยบเชงการแขงขนและเพอยกระดบสการ

เปนศนยกลางทางเศรษฐกจในระดบอนภมภาคลมน�าโขง

และประชาคมเศรษฐกจอาเซยนโดยสมบรณ



15

เอกสารอางองกตตศกดเฮงษฎกล.(2552).กาดกองตา ยานเกาเลาเรองเมองล�าปาง.พมพครงท2.นนทบร:มตชน.

คณะกรรมการบรหารงานจงหวดแบบบรณาการจงหวดล�าปาง.(2555). แผนพฒนาจงหวดล�าปาง 4 ป (2557-2560).

ส�านกงานจงหวดล�าปาง.

เดลนวส.(2553).แนวโนมธรกจทไปไดด SMEs 8 กลม.สบคนเมอวนท24มกราคม2553,จาก:http://www.thai-

aec.com/682#ixzz2MpwHKzLT.

ธตพลวตตะกมาร. (2555).กาดกองตาดนแดนของคนลานนา.สบคนเมอวนท20กรกฎาคม2555,จาก:http://

donutphoto.multiply.com/photos/album/22/22.

ธญกาญจนวฒนานนท.(2547). การประเมนผลโครงการถนนคนเดน จงหวดเชยงใหม.วทยานพนธศลปศาสตรมหา

บณฑต(การจดการอตสาหกรรมการทองเทยว)เชยงใหม,บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม.

บญเลศตงจตวฒนา.(2548). การพฒนาการทองเทยวแบบยงยน.กรงเทพฯ:เพรสแอนดดไซน.

มกดาทวมเสน.(2554).การมสวนรวมของชมชนในการจดการถนนคนเดนกาดกองตา อ�าเภอเมองล�าปาง จงหวดล�าปาง.

วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต(การเมองและการปกครอง)เชยงใหม,บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม.

วรเดช จนทรศร และไพโรจน ภทรนรากล. (2541). การประเมนผลในระบบเปด. กรงเทพฯ: สถาบนบณฑต

พฒนบรหารศาสตร.

วชรวรรณ ศศผลน. (2549).การจดกจกรรมเพอการทองเทยว: กรณศกษากจกรรมถนนคนเดนในจงหวดเชยงใหม.

วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต (การจดการอตสาหกรรมการทองเทยว) เชยงใหม, บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยเชยงใหม.

Best,J.W.(1981). Research in education.EnglewoodCliff,NJ:PrenticeHall.

GoodwinH.&SantilliR.(2009).Community-Based Tourism: a Success?.Retrievedon10March2013,

fromhttp://www.andamandiscoveries.com/press/press-harold-goodwin.pdf



16

Daungporn Puttawong received her Bachelor Degree of Scienceswith

amajor in Statistics from Chiangmai University in 1998. In 2005, she

graduatedMasterofSciencesinInformationTechnologyandManagement

fromChiangmaiUniversity.InJuly2013,sheisgraduatingwithaDoctorof

PhilosophyinDevelopmentAdministrationfromSuanSunandhaRajabhat

University.SheiscurrentlyafulltimeDirectorofResearchCenter,Lampang

Inter-TechCollege,Thailand.

Saithong OunnankatreceivedherBachelorofFacultyofSocialSciences

andHumanities,majorinLibrarySciencefromChiangRaiRajabhatInstitutes

in1998. In2006, shegraduated MasterofEducation inDepartmentof

EducationalCommunicationsandTechnologyfromSukhothaiThammathirat

OpenUniversity.In2012,shewasstudyingMasterofInformationStudies

from SrinakharinwirotUniversity. She is currently a full time librarian in

Special Service ISSN ISBN and Press Act Section, Information Resources

ServiceGroup,NationalLibraryofThailand.



17

การยอมรบและพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรม จากสอบนเทงเกาหลของวยรนไทยACCEPTANCEANDBEHAVIORALIMITATIONOFKOREANCULTUREFROMKOREANENTERTAINMENTMEDIAAMONGTHAITEENAGERS

ปภงกร ปรดาชชวาล 1 ไฉไล ศกดวรพงศ 2 และสากล สถตวทยานนท 3

บทคดยอการวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาระดบการยอมรบวฒนธรรมเกาหลของวยรนไทย และระดบพฤตกรรม

การเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลของวยร นไทย ตลอดจนศกษาความสมพนธระหวางปจจย

สวนบคคลการเปดรบสอบนเทงเกาหลและการยอมรบวฒนธรรมเกาหลกบพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจาก

สอบนเทงเกาหลของวยรนไทย กลมตวอยางทใชในการศกษาคอ กลมวยรนทมาใชบรการทศนยการคาสยามสแควร

กรงเทพมหานคร ทมอายระหวาง 15-25 ป และเคยมการเปดรบชมหรอฟงสอบนเทงเกาหล จ�านวน 378 คน

เกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถามวเคราะหขอมลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรส�าเรจรปสถตทใชในขอมลคอคารอยละ

คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานคาไคสแควรการวเคราะหสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสนและการวเคราะหการ

ถดถอยพหคณ โดยก�าหนดระดบนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ผลการวจยพบวา วยรนไทยมการยอมรบวฒนธรรม

เกาหลอยในระดบสง วยรนไทยมพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลอยในระดบปานกลาง

ปจจยสวนบคคลในดานเพศดานระดบการศกษาการเปดรบสอบนเทงเกาหลและการยอมรบวฒนธรรมเกาหลมความ

สมพนธกบพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล(Sig=.000,Sig=.004,r=.425,r=.555

ตามล�าดบ)สวนปจจยสวนบคคลในดานอายดานอาชพและดานรายไดไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการเลยนแบบ

ทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล(r=.078,Sig=.072,r=.064ตามล�าดบ)นอกจากนการเปดรบสอบนเทง

เกาหลและการยอมรบวฒนธรรมเกาหลสามารถพยากรณพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล

ได(Beta=.250,Beta=.457ตามล�าดบ)

ค�าส�าคญ: การยอมรบ การเลยนแบบ วฒนธรรมเกาหล วยรน

1นสตปรญญาโทสาขาพฒนสงคมศาสตรคณะสงคมศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตรE-mail:[email protected]รองศาสตราจารยภาควชานตศาสตรคณะสงคมศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตรE-mail:[email protected]รองศาสตราจารยภาควชาภมศาสตรคณะสงคมศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตรE-mail:[email protected]



18

ABSTRACTTheobjectivesofthisresearchwerethree-folds.Firstly,itaimedtostudythelevelofacceptance

ofKoreancultureamongThaiteenagers.Secondly,itaimedtostudythelevelofbehavioralimitation

KoreanculturefromKoreanentertainmentmediaamongThaiteenagers.Andfinally,itexaminedthe

relationshipbetweenpersonalfactors,theexposureofKoreanentertainmentmedia,theacceptance

ofKoreancultureandbehavioralimitationofKoreanculturefromKoreanentertainmentmediaamong

Thaiteenagers.Thesamplesofthisstudywere378Thaiteenagers,agebetween15-25yearsold

whoobtainedserviceatSiamSquareandtheexposureofKoreanentertainmentmedia.Datawere

collectedbyquestionnaireandanalyzedbyutilizingcomputerprogrampackage.Statisticsusedfor

dataanalysiswerepercentage,mean,standarddeviation,andchi-square.TheStatisticalsignificance

levelwassetat.05.ResearchresultsindicatedthatThaiteenager’sacceptanceofKoreancultureisat

thehighlevel.ThaiteenagershavebehavioralimitationofKoreanculturefromKoreanentertainment

mediaatthemediumlevel.Personalfactorssuchassex,educationlevel,theexposureofKorean

entertainmentmediaandtheacceptanceofKoreanculturerelatedtobehavioralimitationofKorean

culturefromKoreanentertainmentmedia(Sig=.000,Sig=.004,r=.425,r=.555respective)

butpersonalfactorssuchasage,careerandincomeunrelatedtobehavioralimitationofKoreanculture

fromKoreanentertainmentmedia(r=.078,Sig=.072,r=.064respectively).Finally,theexposure

ofKoreanentertainmentmediaandtheacceptanceKoreanculturewasabletopredictbehavioral

imitationofKoreanculturefromKoreanentertainmentmedia(Beta=.250,Beta=.457respective).

Keywords: Acceptance, Imitation, KoreanCulture, Teenagers

บทนำาโลกในปจจบนเปนยคของการสอสารทไรพรมแดน

หรอยคโลกาภวฒน (Globalization)ขอมลขาวสารจาก

แหลงตางๆ สามารถสงผานถงกนและกนไดทวโลก โดย

อาศยชองทางทมอยมากมาย ชองทางส�าคญทชวยให

ขอมลขาวสารเหลานนสามารถสงตอถงกนไดภายในระยะ

เวลาอนสนและสงผลกระทบกวางไกลกคอ“สอมวลชน”

นนเอง ดงนนเรองของสอมวลชนจงมใชแคการเผยแพร

ภายในประเทศของตนเทานนแตมการเผยแพรเรองราวใน

ดานตางๆของประเทศตนใหเปนทรจกไปยงนานาประเทศ

อกดวย โดยเฉพาะในเรองของการสอสารดานวฒนธรรม

เราสามารถรบรวฒนธรรมของตางประเทศ โดยแฝงผาน

มากบเนอหาของสอนนเอง อนเนองมาจากวฒนธรรมท

ไดถกถายทอดผานสอมวลชนทมปรมาณมากขน สวนหนง

ทส�าคญกเพราะสอมวลชนสามารถแพรกระจายขาวสาร

ไปยงกล มคนทกว างขวางได ในระยะเวลารวดเรว

กลาวไดวาสอมวลชนคอตวจกรส�าคญทชวยเปนสอกลาง

ใหเกดปฏสมพนธขนในแตละสงคม นอกจากนนยงถอ

เปนเครองมอในการถายทอดภาษา ประเพณ ทศนคต

ความเชอ คานยม ตลอดจนวฒนธรรมจากสงคมหนง

ไปยงอกสงคมหนงทงในระดบบคคลและระดบมวลชน

(Cross Cultural) เพราะอตสาหกรรมสอมวลชนไมได

ผลตสนคาอปโภคบรโภคทวไป แตเปนผผลตสนคาทาง

วฒนธรรม(CulturalProduct)ผลตความคดอดมการณ

(IdeologicalMessage)ทมอทธพลเหนอจตใจของผคน

ในสงคม(ชตมาชณหกาญจน,2550:1)โดยมชองทางการ

สอสารทใชเทคโนโลยทนสมยสอจงมทศทางการไหลและ

การถายทอดเนอหามากขน ซงอาจเปนการถายทอด



19

ขามทวปหรอการถายทอดภายในเขตหรอภมภาคเดยวกน

สงคมไทยได มการรบอทธพลของการสอสาร

ขามวฒนธรรม ซงมการไหลของขอมลขาวสารเขามา

เปนจ�านวนมากเชนกนโดยมการเปดรบทงวฒนธรรมจาก

ตะวนตกและจากตะวนออก การหลงไหลของสนคาและ

วฒนธรรมจากประเทศหนงสประเทศหนง จากซกโลก

หนงสอกซกโลกหนงกระแส“Americanization”ทเคย

เกดขนเมอหลายสบปกอน อาจกลาวไดวาคอ ตวอยาง

แรกๆ ของกระบวนการขายสนคาผานการแทรกซมของ

วฒนธรรมอเมรกนโดยม“Hollywood”เปนสนคาน�ารอง

หลงจากนนวฒนธรรมเอเชยไดกลายเปนจดสนใจของ

ชาวโลกมากขนเรอยๆประเทศจนเปนประเทศแรกของเอเชย

ทเรมแผขยายวฒนธรรมจนผานหนงและละครสงออกไปยง

ประเทศตางๆตอมากเปนกระแสJ-Trendทสามารถสราง

มลคาและคานยมอนดตอภาพลกษณของประเทศญปน

ไดมาก จนกระทงมาถงกระแส “KoreanWave” หรอ

“Hallyu” หมายถง ปรากฏการณความนยมวฒนธรรม

เกาหลทมาจากอทธพลของสนคาวฒนธรรมK-popไดแก

ภาพยนตรละครเพลงเกมนยายการตนและแอนนเมชนซง

เปนคลนวฒนธรรมเกาหลทถกสงออกไปทวโลก(สภทธาสขช,

2549)กระแสเกาหล“KoreanWave”หรอ“Hallyu”

หรอวฒนธรรมK-popทก�าลงไดรบความนยมอยางมาก

ไมวาจะเปน นกแสดง นกรอง แฟชน อาหาร เครอง

ส�าอาง และทไดรบความนยมมากทสดคอ ละครเกาหล

หรอซรย เกาหล เพลง และภาพยนตร ซงได มการ

สอดแทรกวฒนธรรมลงไปเพอเปนการเผยแพรวฒนธรรมผานสอ

โดยมนกแสดงและนกรองเปนทตทางวฒนธรรมคนส�าคญ

ท�าใหเกด “กระแสเกาหลฟเวอร” แพรกระจายเขาไป

ยงประเทศตางๆ รวมถงประเทศไทยดวย กระแสเกาหล

ฟเวอรในปจจบนท�าใหวยร นไทยเกดความนยมและ

เลยนแบบวฒนธรรมเกาหล ไมวาจะเปนแฟชนเสอผา

การแตงกายสนคาทรงผมการทานอาหารทวยรนหนมาสนใจ

มากขนซงถอไดวาการถายทอดวฒนธรรมทผานมากบสอ

บนเทงเกาหลเปนเรองทนาสนใจยงนก

ดงนนในงานวจยนจงตองการจะศกษาถง “การ

ยอมรบและพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอ

บนเทงเกาหลของวยรนไทย”เพอศกษาวาวยรนในปจจบน

มการเปดรบสอบนเทงเกาหลซงไดแกภาพยนตรละคร

และเพลงมากนอยแคไหน และจะสงผลตอการยอมรบ

วฒนธรรมเกาหลหรอไม และมพฤตกรรมการเลยนแบบ

ทางวฒนธรรมเกาหลมากนอยแคไหนอยางไร

วตถประสงคของการวจย1.เพอศกษาระดบการยอมรบวฒนธรรมเกาหลของ

วยรนไทย

2. เพอศกษาระดบพฤตกรรมการเลยนแบบทาง

วฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลของวยรนไทย

3. เพอศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล

การเปดรบสอบนเทงเกาหล และการยอมรบวฒนธรรม

เกาหลกบพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอ

บนเทงเกาหลของวยรนไทย

ทบทวนวรรณกรรม1. แนวคดเกยวกบวฒนธรรม

“วฒนธรรม” (Culture) เปนรากฐานจากผลผลต

และพนฐานการปรบตวของมนษยและสงแวดลอมทม

การสงสมประสบการณของคนหลายชวอาย ซงในขณะ

เดยวกนวฒนธรรมกไดรบใชขนตอนการด�ารงชวตของ

มนษยดวย วฒนธรรมนนเปนสงทมนษยสรางขนและ

จะตองเปลยนแปลงไปเชนวฒนธรรมการแตงกายวฒนธรรม

การบรโภค วฒนธรรมดานภาษา เปนตน (ธดารตน

รกประยร,2545:9)

1.1 วฒนธรรมวยรน

ในการศกษาวฒนธรรมวยร นในฐานะท เป น

วฒนธรรมยอยหนงๆ นน จะตองศกษาการใชรปแบบ

ทเปนองคประกอบหลกของวฒนธรรมยอย ซงสามารถ

ประมวลสญลกษณทเปนการแสดงออกซงรปแบบตางๆ

ของวฒนธรรมวยรนดงน

1) รปแบบทเปนสญลกษณตวอยางสญลกษณท



20

แสดงออกซงวฒนธรรมวยรนในรปแบบนทส�าคญ ไดแก

การแตงกายเครองมอเครองใชหรอประดษฐกรรมตางๆ

ดนตร

2)รปแบบการประพฤตตวไดแกการแสดงออก

ทงทเปนรปแบบการประพฤตตวในกจกรรมสวนตวและ

ตอสงคมทสามารถสอความหมายการเปนสมาชกของ

วฒนธรรมวยรนได

3)รปแบบภาษา

4) รปแบบการด�าเนนชวตแบงออกเปน3สวน

ไดแก รปแบบชวตการเรยน รปแบบการประกอบอาชพ

ของวยร น และรปแบบกจกรรมยามว าง (ขตตยา

ชาญอไร,2548:57-59)

1.2 วฒนธรรมและการสอสาร

อจฉรา ทองอย (2550: 18) ได อธบายวา

กระบวนการทวฒนธรรมถกเผยแพรจากแหลงก�าเนด

ไปยงสมาชกในสงคมนนสามารถเกดขนได2ทางคอ

1) โดยทางตรง ไดแก การตดตอแลกเปลยน

ระหวางบคคลระหวางชาตซงอาจเปนการแลกเปลยนโดย

สนตวธ หรอแลกเปลยนโดยการสงครามหรอการอพยพ

เขาไปตงถนฐานอยในประเทศใหม

2) โดยทางออม ไดแก การทวฒนธรรมเผยแพร

ผานสอมวลชนเชนวทยโทรทศนหนงสอพมพภาพยนตร

เปนตน

ด งนนสอมวลชนจงมบทบาทส�าคญในการ

ถายทอดหรอเผยแพรวฒนธรรมไปยงสมาชกของสงคม

ทงในระดบบคคลและระดบมวลชน

2. แนวคดเกยวกบการยอมรบ

ปนดดาอนทราวธ(2543:30)ไดกลาววาการยอมรบ

คอกระบวนการทบคคลพจารณาตดสนใจเกยวกบสงทได

รบรเรยนรหรอไดรบการแนะน�ามาและในทสดกรบเอา

สงนนๆ มาใชหรอปฏบตใหเกดประโยชน โดยระยะเวลา

ของกระบวนการนจะชาหรอเรวกขนอยกบตวบคคลและ

คณลกษณะของสงนน

2.1 กระบวนการของการยอมรบ

กระบวนการยอมรบ เปนกระบวนการใชความ

คดของบคคล เปนรปแบบหนงของการตดสนใจแบบ

เปนขนเปนตอนเรมตงแตไดรบความรวามวทยาการแผนใหม

ผานขนตางๆจนถงการยอมรบและกระบวนการยอมรบ

เปนเรองของแตละบคคล ซงแบงกระบวนการยอมรบ

ออกเปน5ขนไดแก

1)ขนรหรอขนรบร(AwarenessStage)เปนขน

เรมแรกทจะน�าไปสการยอมรบหรอปฏเสธสงใหมๆวธการ

ใหมๆ ขนนเปนขนทไดรเกยวกบสงใหมๆ ทเกยวของกบ

การประกอบอาชพหรอกจกรรมของเขาแตยงไดขาวสาร

ไมครบถวน การรบรมกเปนการรโดยบงเอญ ซงอาจจะ

ท�าใหเกดการอยากรตอไป อนเนองจากมความตองการ

วทยาการใหมๆนนในการแกปญหาทตนเองมอย

2)ขนสนใจ(InterestStage)เปนขนทเรมมความ

สนใจ แสวงหารายละเอยดเกยวกบวทยาการใหมๆ

เพมเตมพฤตกรรมนเปนไปในลกษณะทตงใจแนชดและใช

กระบวนการคดมากกวาขนแรก ซงในขนนจะท�าใหไดรบ

ความรเกยวกบสงใหมหรอวธการใหมมากขน บคลกภาพ

และค านยม ตลอดจนบรรทดฐานทางสงคมหรอ

ประสบการณเกาๆจะมผลตอบคคลนนและมผลตอการตดตาม

ขาวสาร หรอรายละเอยดของสงใหม หรอวทยาการใหม

นนดวย

3)ขนประเมนคา(EvaluationStage)เปนขนท

จะไตรตรองวาจะลองใชวธการหรอวทยาการใหมๆนนด

หรอไมดวยการชงน�าหนกระหวางขอดและขอเสยวาเมอ

น�ามาใชแลวจะเปนประโยชนตอกจกรรมของตนหรอไม

หากรสกไดวามขอดมากกวาจะตดสนใจใชขนนจะแตกตาง

จากขนอนๆตรงทเกดการตดสนใจทจะลองความคดใหมๆ

โดยบคคลมกคดวาการใชวทยาการใหมๆนนเปนการเสยง

ไมแนใจผลทจะไดรบ ดงนนในขนนจงตองการแรงเสรม

(Reinforcement)เพอใหเกดความแนใจยงขนวาสงทเขา

ตดสนใจแลวนนถกตองหรอไม โดยการใหค�าแนะน�า ให

ขาวสารเพอประกอบการตดสนใจ

4) ขนทดลอง (Trial Stage) เปนขนทบคคล

ทดลองใชวทยาการใหมๆ นนกบสถานการณของตน ซง

เปนการทดลองดกบสวนนอยกอน เพอจะไดดวาไดผล



21

หรอไม และประโยชนทไดรบนนมากพอทจะยอมรบ

ปฏบตอยางเตมทหรอไม เปนการทดสอบ ในขนนบคคล

จะแสวงหาขาวสารทเฉพาะเจาะจงเกยวกบวทยาการใหม

นนซงผลการทดลองจะมความส�าคญยงตอการตดสนใจท

จะปฏเสธหรอยอมรบตอไป

5) ขนการยอมรบ (Adoption Stage) เปนขน

ทบคคลยอมรบวทยาการใหมๆ นนไปใชในการปฏบต

กจกรรมของตนอยางเตมท หลงจากททดลองปฏบตดแล

และเหนประโยชนแลว(มาโนชยซอสตย,2546:9-11)

2.2 ปจจยทมผลตอการยอมรบ

ปจจยสวนบคคลของผยอมรบของใหมนนแบง

ออกเปน2ดานดงน

1) ปจจยดานลกษณะสวนตว ปจจยเหลาน

ประกอบดวย เพศ อาย สถานภาพ ฐานะทางเศรษฐกจ

ซงรวมไปถงรายไดและความรความสามารถเฉพาะอยาง

2) ปจจยดานพฤตกรรมสอสารของแตละบคคล

ประกอบดวย พฤตกรรมการตดตามขาวสาร ซงมทง

ขาวสารทมาจากแหลงขาวทเปนทางการและไมเปน

ทางการ ขาวสารทมาจากภายนอกชมชน ความใกลชด

ขาวสารซงพฤตกรรมการสอสารของแตละคนจะประกอบ

ดวยผสอสารหรอแหลงก�าเนดขาวสารชองทางการสอสาร

และผรบขาวสารซงในองคประกอบดงกลาวชองทางการ

สอสารมความส�าคญเปนอยางยง ทจะก�าหนดวาขาวสาร

ประเภทใดทผสงขาวสารจะใช เพอกอใหเกดผลส�าเรจ

ในการสงเสรมความร ทศนคตและพฤตกรรมใหมๆ แก

ผรบขาวสาร ในทศทางทผสงขาวสารตองการได ซงแบง

ประเภทของชองทางการสอสารออกตามลกษณะดงน

2.1)ชองทางการสอสารมวลชนเปนการถายทอด

ขาวสารทเกยวของกบสอมวลชนทงหมดเชนหนงสอพมพ

วทยโทรทศนเปนตน

2.2) ชองทางการสอสารระหวางบคคล เปนการ

ตดตอระหวางบคคลทมจ�านวนไมมากนก และยงรวมถง

การตดตอกบผน�าทองถน ญาต เพอนฝง หรอเจาหนาท

ของรฐเปนตน(สภาวดมนาภา,2549:30-31)

3. ทฤษฎการเรยนรทางสงคม

พฤตกรรมของบคคลนอกเหนอจากปฏกรยาสะทอน

เบองตน(ElementaryReflex)แลวบคคลไมไดเตรยม

ใหเกดพฤตกรรมอนๆไดเองแตจะตองมการเรยนรพฤตกรรม

เหลานนทงสนโดยพฤตกรรมของบคคลไดมาจากตวแทน

ทางสญลกษณ(SymbolicRepresentation)ทสามารถ

ใหขอมลขาวสารอนเปนพนฐานแกพฤตกรรมทเกดขน

ภายหลงดงนนรปแบบพฤตกรรมอนใหมของบคคลสามารถ

เกดขนไดจากการสงเกตคนอนหรอแมแบบทางสอมวลชน

ซงการเลยนแบบของบคคลไมตองการแรงเสรม รางวล

หรอผลตอบแทนในการแสดงออกพฤตกรรม แตการให

รางวลหรอผลตอบแทนจะท�าใหเกดการเลยนแบบไดงาย

ขน โดยการเรยนรทางสงคมของมนษยนนสามารถแบง

ออกเปน2รปแบบคอ

1)การเรยนรจากผลของการกระท�า(Learningby

ResponseConsequences)เปนแบบพนฐานการเรยนร

รากฐานมาจากประสบการณตรงรปแบบของพฤตกรรมท

เปนผลส�าเรจจะถกเลอกมาใชตอไปพฤตกรรมทพจารณา

วาไมมประสทธภาพกจะถกละทงหรอเลกไป

2) การเรยนร จากการสงเกต (Observation

Learning) เนองจากข อจ�า กดในการเรยนร โดย

ประสบการณตรง เพราะสงทตองเรยนรมมากเกนกวา

เวลาและโอกาสของผเรยนไมเอออ�านวยหรอผลของการ

กระท�าบางอยางอาจเปนอนตรายถาตองเรยนรดวยตนเอง

ทงรปและผลอนเกดจากการกระท�าทบคคลทเปนแบบนน

ไดรบ(นภวรรณตนตเวชกล,2542:32-33)

4. แนวคดและทฤษฎเกยวกบการเลยนแบบ

การเลยนแบบถกจดเปนอกองคประกอบหนงของการ

เรยนรทางสงคมเปนกระบวนการเรยนรรปแบบพฤตกรรม

จากการสงเกตพฤตกรรม และการกระท�าของบคคลอน

โดยสงมชวตจะเลยนแบบการกระท�า พฤตกรรมการ

แสดงออกทางสหนา การเคลอนไหว การออกเสยง และ

อนๆ พฤตกรรมการเลยนแบบทเกดขนเพอเปนการ

แลกเปลยนประสบการณรวมกบสงทเลยนแบบโดยสงเกต

จากรปแบบการแตงกาย การพด ทาทาง และการยดถอ



22

ธรรมเนยมปฏบตตามตวแบบ (Model) หรอกลมเพอน

ท�าใหบคคลมพฤตกรรมใหมๆเกดการเปลยนแปลงหรอม

แนวโนมในการคงพฤตกรรมเดมไวและรบรถงผลทจะเกด

ขนจากการเลยนแบบนน(ทพยาสขพรวทวส,2550:12)

4.1 กลไกของการเลยนแบบ

การเลยนแบบประกอบดวยกลไก3ประการคอ

1)พฤตกรรมทเหมอนกน(SameBehavior)ซง

เปนการตอบสนองตอสงเราของบคคลสองคนดวยวธการ

เหมอนกน อนเปนพฤตกรรมทเหมาะสมส�าหรบทงสอง

ซงอาจเปนการเลยนแบบหรอไมกได

2) พฤตกรรมการเลอกอยางอสระ (Method-

DependentBehavior)ขบวนการนเปนการทบคคลหนง

กระท�าพฤตกรรมตามแบบ(Matched)โดยสามารถเลอก

พฤตกรรมอยางใดอยางหนงของตวแบบเพอเปนเครอง

ชบอกใหกระท�าพฤตกรรมตามตวแบบนนไดอยางอสระ

(Dependent)

3)การลอกแบบ(Copying)เปนการเลยนแบบท

ซบซอนยงขนเพราะการลอกแบบนนเปนการตอบสนอง

ของบคคลตอเครองชบอกของความเหมอน(Sameness)

และความแตกตาง (Difference) ซงเกดจากการกระท�า

ของเขาเองกบของตวแบบผสงเกตจะประมวลพฤตกรรม

ของตวแบบ รวมทงพฤตกรรมของตวเองทกระท�าผานมา

แลว และทเปนอยเพอประเมนความคลายคลงระหวาง

พฤตกรรมของตนและของตวแบบจนสามารถเลอก

พฤตกรรมทคลายคลงกบตวแบบมากทสด และใชสงนน

เปนเครองชบอกส�าหรบการเลอกตอบสนองในคราวตอไป

การลอกแบบเปนพฤตกรรมทางสงคมแบบหนงทเกดขน

จากแรงขบซงอาจมพนฐานมาจากความวตกกงวลความ

ตองการในการยอมรบในสงคม หรอความตองการรางวล

อนเกดจากการไดรบประสบการณหรอทกษะใหมๆจาก

ผอน(มยรเนยมสวรรค,2550:27)

5. แนวคดเกยวกบการเปดรบขาวสาร

สรพงษ โสธนะเสถยร (2533: 35-36) ไดอธบาย

วาวตถประสงคของการเลอกเปดรบขาวสารหรอบรโภค

ขาวสารของผรบสารนนอาจจ�าแนกได4ประการคอ

1)เพอการรบร(Cognition)คอผรบสารตองการ

สารสนเทศ (Information) เพอสนองตอความตองการ

และความอยากร

2) เพอความหลากหลาย (Diversion) เชน

การเปดรบสอเพอแสวงหาความเราใจ ตนเตนสนกสนาน

รวมทงการพกผอน

3)เพออรรถประโยชนทางสงคม(SocialUtility)

หมายถง การตองการสรางความคนเคยหรอการเปน

สวนหนงของสงคมเชนการใชภาษารวมสมย

4)การผละสงคม(Withdrawal)เปนการเปดรบ

สอหรอเขาหาสอ เพอหลกเลยงงานประจ�าหรอหลกเลยง

คนรอบขาง

6. แนวคดเกยวกบวยรน

ค�าวาวยรน(Adolescence)มรากศพทมาจากภาษา

ลาตนคอADOLESCEREซงมความหมายวา“การเจรญ

เตบโตไปสวฒภาวะ”วยรน(Adolescence)จงหมายถง

ชวงระยะเวลาของการเจรญเตบโตจากการเปนเดกไปส

การเปนผใหญในมมมองดานวฒนธรรมวยรนคอระยะ

เวลาของการเปลยนแปลงจากการพงพาคนอนซงเปน

ลกษณะของวยเดก ไปสอสรภาพในการปกครองตนเอง

ทเปนลกษณะของวยผใหญ(วมลพรรณรวยรน,2530:28)

ศรเรอนแกวกงวาล(2540:19)ไดอธบายวาในอดต

การก�าหนดชวงอายของวยร นจะอย ทอายประมาณ

12-21ปแตในปจจบนเปนทยอมรบวาชวงความเปนวยรน

ไดขยายออกไปเปนชวงอาย12-25ปเนองจากเดกในยค

ปจจบนตองเรยนอยในสถาบนการศกษานานขนการกาว

เขาสความเปนผใหญทสามารถหาเลยงตวเองไดจงตองยด

เวลาออกไปอกทงรปแบบชวตสมยใหมทพอแมมกไมคอย

มเวลาใหกบลกเพราะตองออกไปท�างานนอกบาน พอแม

จงพยายามใหในทกสงทลกตองการเพอเปนการทดแทน

ท�าใหเดกในปจจบนมความเปนผใหญ(Maturity)ชากวา

เดกในยคอดตดงนนศรเรอนแกวกงวานจงแบงชวงอาย

ของวยรนออกเปน3ระยะคอ

1) ชวงอาย 12-15 ป เปนชวงวยร นตอนตน

เปนชวงทเดกเพงเรมเปลยนแปลงเขาสวยรนจงท�าใหยงม



23

พฤตกรรมคอนไปทางเปนเดกรางกายจะมการเจรญเตบโต

ทางเพศอยางสมบรณทงเพศชายและหญง

2)ชวงอาย 16-18ป เปนระยะวยรนตอนกลาง

พฒนาการทางดานรางกาย จตใจ และความรสกนกคด

จะมลกษณะแบบคอยเปนคอยไป จดเปนชวงอายของ

วยรนทแทจรง

3)ชวงอาย19-25ป เปนระยะวยรนตอนปลาย

ในระยะนการพฒนาการของวยรนเรมเขาสสภาวะสมบรณแบบ

ทงทางรางกาย อารมณ และสงคม เปนชวงวยทม

พฤตกรรมคอนไปทางเปนผใหญ

วธการวจย1. ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการวจย ไดแก กลมวยรนทมาใช

บรการทศนยการคาสยามสแควร กรงเทพมหานคร

ทมอายระหวาง 15-25 ป และเคยเปดรบชมหรอฟง

สอบนเทงเกาหลทเขามาเผยแพรในประเทศไทย ซงไม

ทราบจ�านวนประชากรทแนนอนผวจยหาขนาดของกลม

ตวอยางโดยใชสตรดงน(อจฉรยจนทลกขณา,2549:68)

สตร n = Z2pq

B2

n = ขนาดของกลมตวอยาง

B = ระดบความคลาดเคลอน

ซงB = คาความแมนย�า

ก�าหนดใหมความเบยงเบนได5%

ดงนนB = .05

Z = คามาตรฐานซงขนอยกบระดบความเชอมน

p = สดสวนประชากรทสนใจศกษาก�าหนดได

เปน .5

q = 1–p

ไดขนาดของกลมตวอยางเทากบ 385 คน จากนน

ท�าการสมตวอยางแบบบงเอญ

2. เครองมอทใชในการวจย

1) แบบสอบถามปจจยสวนบคคล มลกษณะเปน

ขอค�าถามแบบเลอกตอบและเตมขอความไดแกเพศอาย

ระดบการศกษาอาชพรายได

2) แบบสอบถามการเป ดรบสอบนเทงเกาหล

มค�าถามในเรองของความบอยครงในการเปดรบสอบนเทง

เกาหลและการใชเวลาในการเปดรบสอบนเทงเกาหล

3) แบบสอบถามการยอมรบวฒนธรรมเกาหล

มลกษณะเปนขอค�าถามเชงบวกและเชงลบ มจ�านวน

ขอค�าถามทงหมด20ขอ

4) แบบสอบถามพฤตกรรมการเลยนแบบทาง

วฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล มลกษณะเปนขอค�าถาม

เชงบวกทงหมดมจ�านวนขอค�าถามทงหมด20ขอ

3. การตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถาม

ผ วจยไดน�าแบบสอบถามไปทดสอบความเทยง

ตรง (Validity) และความเชอมน (Reliability) โดยการ

ตรวจสอบความเทยงตรง(Validity)ไดน�าแบบสอบถามทสราง

ขนไปเสนอใหผเชยวชาญเปนผตรวจสอบความเทยงตรง

ของเนอหา(ContentValidity)และความเทยงตรงตาม

โครงสราง (Construct Validity) ตลอดจนความ

เหมาะสมของภาษาทใช(Wording)เพอขอค�าแนะน�ามาปรบปรง

แกไขใหถกตองเหมาะสมสวนในการทดสอบความเชอมน

(Reliability) ผวจยไดน�าแบบสอบถามทปรบปรงแกไข

แลวไปทดสอบหาความเชอมน (Reliability) โดยน�าไป

ทดสอบกอนน�าไปใชจรง(Pre-Test)กบผตอบแบบสอบถาม

ทมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยางทท�าการศกษาจ�านวน

30 คน โดยการค�านวณหาคา Internal Consistency

ดวยสตรของCronbach’sAlphaผลจากการค�านวณหา

คาความเชอมนในสวนของพฤตกรรมการเลยนแบบทาง

วฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล ของแบบสอบถาม

ไดคาความเชอมนAlpha=.9436

4. การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง จ�านวน

385ฉบบท�าการตรวจสอบความถกตองและความสมบรณ

ของแบบสอบถามทกฉบบไดจ�านวน 378 ฉบบ คดเปน



24

ตารางท 1 คาเฉลย ( )สวนเบยงเบนมาตรฐาน(S.D.)และระดบการเปดรบสอบนเทงเกาหลระดบการ

ยอมรบวฒนธรรมเกาหลและระดบพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลของกลมตวอยาง

(n=378)

ตวแปร ( ) S.D. ระดบ

การเปดรบสอบนเทงเกาหลโดยรวม

1.ภาพยนตรเกาหล

2.ละครเกาหล

3.เพลงเกาหล

2.59

1.78

2.40

3.58

.73

.74

1.02

1.23

ต�า

ต�ามาก

ต�า

สง

การยอมรบวฒนธรรมเกาหลโดยรวม

1.ดานการแตงกาย

2.ดานการท�าผม

3.ดานการรบประทานอาหาร

4.ดานการใชเครองส�าอางเกาหล

5.ดานพฤตกรรมการแสดงออก

3.46

3.40

3.40

3.25

3.69

3.56

.46

.58

.56

.67

.62

.64

สง

ปานกลาง



สง

สง

รอยละ98.18และตรวจใหคะแนนแบบสอบถามทงหมด

จากนนน�าขอมลทไดบนทกคะแนนโดยลงรหส (Coding)

บนทกขอมล เพอท�าการวเคราะห ดวยวธการทางสถต

ตอไป

5. การวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลทงหมด ท�าการวเคราะหดวย

โปรแกรมคอมพวเตอรส�าเรจรปทางสถตโดยใชสถตในการ

วเคราะหขอมลดงน

1)ใชคาความถรอยละคาเฉลยและสวนเบยงเบน

มาตรฐาน อธบายขอมลทวไปดานปจจยสวนบคคลดาน

การเปดรบสอบนเทงเกาหล ดานการยอมรบวฒนธรรม

เกาหล และดานพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรม

จากสอบนเทงเกาหล

2)ใชไคสแควร(Chi-Square)วเคราะหความสมพนธ

ระหวางปจจยสวนบคคลในดานเพศอาชพและระดบการ

ศกษา กบพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอ

บนเทงเกาหล

3) ใช ค าสมประสทธสหสมพนธ ของเพยร สน

(Pearson’s Product Moment Correlation

Coefficient)วเคราะหความสมพนธดงตอไปน

3.1) วเคราะหความสมพนธระหวางปจจยสวน

บคคลในดานอายและรายไดกบพฤตกรรมการเลยนแบบ

ทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล

3.2)วเคราะหความสมพนธระหวางการเปดรบสอ

บนเทงเกาหลกบพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรม

จากสอบนเทงเกาหล

3.3) วเคราะหความสมพนธระหวางการยอมรบ

วฒนธรรมเกาหล กบพฤตกรรมการเลยนแบบทาง

วฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล

4) การวเคราะหการถดถอยพหคณ (Multiple

RegressionAnalysis)เพอท�านายความมนยส�าคญในการ

วจยของปจจยสวนบคคล การเปดรบสอบนเทงเกาหล

และการยอมรบวฒนธรรมเกาหลทมผลตอพฤตกรรมการ

เลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล

ในการวเคราะหขอมลทางสถตผวจยไดก�าหนดระดบ

นยส�าคญทางสถตไวทระดบ.05



25

ตวแปร ( ) S.D. ระดบ

พฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรม

จากสอบนเทงเกาหลโดยรวม

1.ดานการแตงกาย

2.ดานการท�าผม

3.ดานการรบประทานอาหาร

4.ดานการใชเครองส�าอางเกาหล

5.ดานพฤตกรรมการแสดงออก

2.82

2.66

2.13

3.51

3.12

2.68

.69

.73

.78

.80

1.17

1.10



ต�า

สง



ผลการวจยในการวจยครงนพบผลการวจยทส�าคญดงน

1) ผลการวจยพบวา วยรนไทยทเปนกลมตวอยาง

เปนเพศหญงรอยละ57.4และเปนเพศชายรอยละ42.6

สวนใหญมอาย19-20ปรอยละ30.7อาย17-18ปรอยละ

23.0อาย15-16ปรอยละ22.2อาย21-22ปรอยละ

13.5และนอยทสดมอาย23-25ปรอยละ10.6โดยมอาย

เฉลยเทากบ18.89ปมระดบการศกษาอยระดบปรญญาตร

รอยละ57.9มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช.หรอเทยบเทา

รอยละ 28.6 มธยมศกษาตอนตน รอยละ 8.5 ระดบ

อนปรญญา/ปวส.หรอเทยบเทารอยละ2.9และนอยทสด

ในระดบสงกวาปรญญาตรรอยละ2.1สวนใหญมอาชพ

นกเรยน/นกศกษา รอยละ 84.9 อาชพพนกงานบรษท

เอกชน รอยละ 11.1 อาชพเจาของกจการ/อาชพอสระ

รอยละ 3.5 และนอยทสดมอาชพขาราชการ/พนกงาน

วสาหกจ รอยละ .5 สวนใหญมรายได 6,001–8,000

บาท รอยละ 22.2มรายไดต�ากวา 6,000บาท รอยละ

21.7มรายได8,001–10,000บาทรอยละ20.6มรายได

มากกวา12,000บาทรอยละ20.2และนอยทสดมราย

ได10,001–12,000บาทรอยละ15.3

2) วยร นไทยสวนใหญ เปดรบสอบนเทงเกาหล

ในระดบต�ามคาเฉลย2.59

3)วยรนไทยมการยอมรบวฒนธรรมเกาหลโดยภาพรวม

อยในระดบสงคาเฉลยเทากบ3.46

4)วยรนไทยมพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรม

จากสอบนเทงเกาหลโดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง

คาเฉลยเทากบ2.82

5) การศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล

กบพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทง

เกาหลของวยรนไทย ผลการวจยพบวา เพศ และระดบ

การศกษามความสมพนธกบพฤตกรรมการเลยนแบบทาง

วฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล สวนอาย อาชพ และ

รายไดไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการเลยนแบบทาง

วฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล

6) การศกษาความสมพนธระหวางการเปดรบสอ

บนเทงเกาหลกบพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรม

จากสอบนเทงเกาหลของวยร นไทย ผลการวจยพบวา

การเปดรบสอบนเทงเกาหลมความสมพนธกบพฤตกรรม

การเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล

7) การศกษาความสมพนธระหวางการยอมรบ

วฒนธรรมเกาหล กบพฤตกรรมการเลยนแบบทาง

วฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลของวยร นไทย ผลการ

วจยพบวา การยอมรบวฒนธรรมเกาหลมความสมพนธ

กบพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทง

เกาหล

8) การเปดรบสอบนเทงเกาหล และการยอมรบ

วฒนธรรมเกาหล สามารถพยากรณพฤตกรรมการ

เลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลได



26

อภปรายผลจากการศกษาพฤตกรรมการเลยนแบบทาง

วฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล พบวา วยร นไทย

มพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทง

เกาหลในระดบปานกลาง คาเฉลยเทากบ 2.82 เมอ

พจารณารายดาน ปรากฏวา มพฤตกรรมการเลยนแบบ

ทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล ดานการรบประทาน

อาหารมากทสด และวยร นไทยมเหตผลส�าคญทสด

ทรบประทานอาหารเกาหล คอ อยากลองอาหารใหมๆ

คดเป นร อยละ 64.8 แสดงให เหนว า วยรนไทย

มความสนใจชนชอบและอยากลองอาหารเกาหลมากทงน

อาจเนองจาก สอบนเทงสวนใหญของประเทศเกาหล

มกแฝงวฒนธรรมดานอาหารเกาหลลงไปในสอบนเทง

ดวยเมอวยรนไทยไดเปดรบสอบนเทงเกาหลจงท�าใหเกด

การอยากลองรบประทานอาหารเกาหลอกทงในประเทศไทย

เองกมรานอาหารสไตลเกาหลเปดใหบรการมากขนเรอยๆ

วยรนไทยจงมโอกาสรบประทานอาหารเกาหลไดงายขน

จงท�าใหเกดพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจาก

สอบนเทงเกาหล ดานการรบประทานอาหารมากทสด

สอดคลองกบงานวจยของอบลรตน ศรยวศกด (2550)

เรองกระบวนการเอเชยภวฒนของวฒนธรรมปอปเกาหล

(เคปอป): การผลต การบรโภค และการสรางอตลกษณ

ของวยรนไทย ซงพบวา กระแสความนยมของสนคาทาง

วฒนธรรมจากประเทศเกาหลสงผลกระทบตอพฤตกรรม

วยร นไทย วยรนไทยตองเสยคาใชจายในแตละเดอน

จ�านวนไมนอยส�าหรบการซอสนคาทางวฒนธรรมเหลาน

เพศของวยรนไทยมความสมพนธกบพฤตกรรมการ

เลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล แสดงให

เหนวาเพศเปนปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการเลยนแบบ

ทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล ดงนนวยร นไทย

ทงเพศชายและเพศหญงตางกมผลตอพฤตกรรมการ

เลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลเชนในดานการ

ใชเครองส�าอางเกาหล เพศหญงอาจมความสนใจและ

ไดใชเครองส�าอางเกาหลมากกวาเพศชายเนองจากเครอง

ส�าอางเกาหลของผหญงมทงการโฆษณา และมวางขาย

ในประเทศไทยมากกวาของเพศชาย จงท�าใหเพศชาย

อาจมพฤตกรรมการเลยนแบบดานการใชเครองส�าอาง

เกาหลนอยกวา เปนตน ดงนนเพศจงเปนปจจยทมความ

สมพนธกบพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจาก

สอบนเทงเกาหล

อายของวยรนไทยไมมความสมพนธกบพฤตกรรม

การเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล แสดง

ใหเหนวา อายเปนปจจยทไมสงผลตอพฤตกรรมการ

เลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล ดงนน

ไมวาวยรนไทยจะมอายเทาไรตางกไมมผลตอพฤตกรรม

การเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล ทงน

อาจเนองจากอายไมไดเปนปจจยทก�าหนดพฤตกรรม

การเลยนแบบได เพราะพฤตกรรมการเลยนแบบทาง

วฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลไมไดขนอยกบอาย ไมวา

วยรนไทยจะมอายมากหรออายนอย กมพฤตกรรมการ

เลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลได เพราะ

พฤตกรรมการเลยนแบบมาจากความตองการภายในของ

แตละบคคลรวมถงปจจยสงเสรมภายนอกดงนนอายจง

เปนปจจยทไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการเลยนแบบ

ทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล

ระดบการศกษาของวยรนไทยมความสมพนธกบ

พฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทง

เกาหล แสดงใหเหนวาระดบการศกษาเปนปจจยทสงผล

ตอพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทง

เกาหล ดงนนระดบการศกษาในแตละระดบของวยรน

ไทยตางกมผลตอพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรม

จากสอบนเทงเกาหล ทงนอาจเนองจากการทวยรนไทย

มระดบการศกษาทตางกนกยอมสงผลใหมคานยมรสนยม

ความตองการและการยบยงชงใจทไมเหมอนกนดวยเชน

วยรนไทยทมระดบการศกษาในระดบมธยมศกษาตอน

ตน มกจะแตงกายเลยนแบบแฟชนเกาหลทมลกษณะ

แบบเดกๆ สสนสดใส สวนวยรนไทยทมระดบการศกษา

ในระดบปรญญาตร อาจจะแตงกายเลยนแบบแฟชน

เกาหลทมลกษณะแบบผใหญ เหมาะสมกบกาลเทศะ

มากขนเปนตนดงนนระดบการศกษาจงเปนปจจยทมความ



27



อาชพของวยรนไทยไมมความสมพนธกบพฤตกรรม

การเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลแสดงให

เหนวา อาชพเปนปจจยทไมสงผลตอพฤตกรรมการเลยน

แบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลดงนนไมวาวยรน

ไทยจะมอาชพใดตางกไมมผลตอพฤตกรรมการเลยนแบบ

ทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล ทงนอาจเนองจาก

พฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทง

เกาหลไมไดขนอยกบอาชพ ไมวาวยรนไทย จะประกอบ

อาชพใด กมพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจาก

สอบนเทงเกาหลได เพราะพฤตกรรมการเลยนแบบมา

จากความตองการภายในของแตละบคคล รวมถงปจจย

สงเสรมภายนอก ดงนนอาชพจงเปนปจจยทไมมความ



รายไดของวยรนไทยไมมความสมพนธกบพฤตกรรม

การเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล แสดง

ใหเหนวา รายไดเปนปจจยทไมสงผลตอพฤตกรรมการ

เลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล ดงนน

ไมวาวยรนไทยจะมรายไดเทาไรตางกไมมผลตอพฤตกรรม

การเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล ทงน

อาจเนองจาก พฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรม

จากสอบนเทงเกาหลไมไดขนอยกบรายได ไมวาวยรน

ไทยจะมรายไดมากหรอรายไดนอย กมพฤตกรรมการ

เลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลได เพราะ

พฤตกรรมการเลยนแบบในหลายๆ ดาน อาจไมจ�าเปนท

จะตองใชคาใชจายมาก อกทงพฤตกรรมการเลยนแบบ

มาจากความตองการภายในของแตละบคคลรวมถงปจจย

สงเสรมภายนอก ดงนนรายได จงเปนปจจยทไมมความ



จากการศกษาการเปดรบสอบนเทงเกาหล พบวา

วยรนไทยเปดรบสอบนเทงเกาหล ในระดบต�า คาเฉลย

เทากบ 2.59 ทงนอาจเนองจากวยรนไทยสวนใหญอยใน

ชวงวยเรยนและวยเรมท�างานซงมหนาทในการเรยนและ

การท�างานเปนหลกจงท�าใหมเวลาและความบอยของการ

เปดรบสอบนเทงเกาหลนอยและยงพบอกวาการเปดรบ

สอบนเทงเกาหลมความสมพนธกบพฤตกรรมการเลยนแบบ

ทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหล แสดงใหเหนวา

ไมวาวยรนไทยจะเปดรบสอบนเทงเกาหลในระดบต�า แต

กสามารถสงผลตอการเกดพฤตกรรมการเลยนแบบทาง

วฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลไดทงนอาจเนองจากการ

เปดรบสอบนเทงเกาหลของวยร นไทยแมวาจะเปดรบ

ในปรมาณทนอยแตหากสอบนเทงทเปดรบนนเปนสงทนา

สนใจและตรงกบความตองการของผเปดรบกสามารถ

ท�าใหเกดการจดจ�าไดพรอมทงสงผลมาถงพฤตกรรมการ

เลยนแบบของผเปดรบดวยผนวกกบกระแสสงคมทกลาว

ถงสอบนเทงในชวงระยะเวลาทเปดรบนนกเปนสวนหนง

ทคอยย�าเตอนและผลกดนใหวยรนไทยเกดพฤตกรรมการ

เลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลไดงายขน

ซงสอดคลองกบแนวคดของKlapper(ปรมะสตะเวทน,

2531: 15) ทกลาววา สอมวลชนอาจท�าหนาทเปนผ

เปลยนแปลงประชาชนไดเชนกน แตจะเกดขนกอตอเมอ

บคคลมความโนมเอยงทจะเปลยนแปลงอยกอนแลวหาก

สอมวลชนสามารถเสนอสงทสอดคลองกบความตองการ

ของเขาเขากจะเปลยนพฤตกรรมได

จากการศกษาการยอมรบวฒนธรรมเกาหล พบวา

วยรนไทยมการยอมรบวฒนธรรมเกาหลในระดบสงคาเฉลย

เทากบ3.46เมอพจารณารายดานปรากฏวามการยอมรบ

วฒนธรรมเกาหลดานการใชเครองส�าอางเกาหลมากทสด

แสดงใหเหนวาวยรนไทยมความสนใจเชอถอและยอมรบ

เครองส�าอางเกาหลมากทงนอาจเนองจากสอบนเทงสวนใหญ

ของประเทศเกาหลมนกแสดงหรอนกรองทหนาตาด

ผวพรรณดเมอวยรนไทยไดเปดรบสอบนเทงเกาหลกมก

คดวาทนกแสดงหรอนกรองเกาหลมผวพรรณดนนตองมา

จากการใชเครองส�าอางเกาหล แมกระทงเครองส�าอางใน

ประเทศไทยเองกชอบทจะโฆษณาวาถาไดใชแลว จะสวย

แบบเกาหล ขาวใสแบบเกาหล หรอเครองส�าอางมสวน

ผสมจากประเทศเกาหลสงเหลานท�าใหวยรนไทยเกดการ



28

จดจ�าวาเครองส�าอางเกาหลเปนเครองส�าอางทด ถาไดใช

กจะท�าใหผวพรรณของตนขาวใสดดจงท�าใหเกดการยอมรบ

วฒนธรรมเกาหลดานการใชเครองส�าอางเกาหลมากทสด

และยงพบอกวา การยอมรบวฒนธรรมเกาหลมความ


สอบนเทงเกาหล แสดงใหเหนวา การยอมรบวฒนธรรม

เกาหลของวยรนไทยสามารถสงผลตอการเกดพฤตกรรม

การเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลไดทงน

อาจเนองจากเมอวนรนไทยมการยอมรบตอเรองใดๆแลว

กจะสงผลใหเกดพฤตกรรมการเลยนแบบนนขน

การเป ดรบสอบนเทงเกาหล และการยอมรบ

วฒนธรรมเกาหล สามารถอธบายพฤตกรรมการ

เลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลได ทงน

อาจเนองจากถาวยรนไทยเปดรบสอบนเทงเกาหลมากขน

กจะท�าใหเกดพฤตกรรมการเลยนแบบทางวฒนธรรมจาก

สอบนเทงเกาหลเพมมากขนได อกทงถาวยรนไทยมการ

ยอมรบวฒนธรรมเกาหลมากขนกจะท�าใหเกดพฤตกรรม

การเลยนแบบทางวฒนธรรมจากสอบนเทงเกาหลเพม

มากขนไดเชนเดยวกน

ขอเสนอแนะสำาหรบการวจยครงตอไป1) การวจยครงนมงศกษาเฉพาะสอบนเทงเกาหล

ประเภทภาพยนตร ละคร และเพลง ทสงผลในการเกด

พฤตกรรมการเลยนแบบเทานน จงควรมการศกษา

สอบนเทงประเภทอนของเกาหลเชนเวบไซดและรายการ

เกมโชว วาสอบนเทงประเภทดงกลาวสงผลกระทบตอ

พฤตกรรมการเลยนแบบหรอไม โดยเฉพาะรายการ

เกมโชวของเกาหลทก�าลงไดรบความนยมเชนกน

2)การศกษาวจยครงนมงเนนศกษาเฉพาะกลมวยรน

ทมอายตงแต 15–25 ปเทานน ควรมการศกษากบกลม

คนในชวงวยอน โดยเฉพาะกลมคนวยท�างาน และกลม

แมบานซงมก�าลงทรพยในการเปดรบสอบนเทงเกาหล



29

บรรณานกรมขตตยา ชาญอไร. (2548).บทบาทของนตยสารทางเลอกในการสอความหมายเชงอตลกษณของวยรน. วทยานพนธ

วารสารศาสตรมหาบณฑต,มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ชตมา ชณหกาญจน. (2550).พฤตกรรมการเลยนแบบวฒนธรรมของวยรนไทยจากสอบนเทงเกาหล. วทยานพนธ

นเทศศาสตรมหาบณฑต,จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ทพยา สขพรวทวส. (2550). พฤตกรรมการเปดรบและการเลยนแบบสอละครโทรทศนเกาหล ของผชมในเขต

กรงเทพมหานคร.วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต,มหาวทยาลยรามค�าแหง.

ธดารตนรกประยร.(2545).การเผยแพรวฒนธรรมวยรนญปนผานสอในประเทศไทย.วทยานพนธนเทศศาสตรมหา

บณฑต,จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นภวรรณตนตเวชกล.(2542).การวเคราะหอทธพลของภาพยนตรโฆษณาทางโทรทศน ตามแนวทฤษฎการอบรมบม

นสยทางวฒนธรรมตอเยาวชนในสถานศกษา.วทยานพนธนเทศศาสตรดษฎบณฑต,จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ปนดดาอนทราวธ.(2543).การยอมรบมาตรฐาน ISO 14001 ของพนกงาน: ศกษาเฉพาะกรณบรษทอนเตอรเนชนแนล

ควรตฟตแวร จ�ากด.วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต,มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ปรมะสตะเวทน.(2531).รายงานการวจย.ความสมพนธระหวางปจจยดานสงคมและเศรษฐกจ การดโทรทศน และ

ทศนคตของวยรนในกรงเทพมหานคร,14มถนายน2531ณภาควชาการประชาสมพนธคณะนเทศศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.กรงเทพมหานคร:โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

มยร เนยมสวรรค. (2550).บคลกภาพของพธกรรายการโทรทศนทมผลตอพฤตกรรมการเลยนแบบของวยรน.

วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต,มหาวทยาลยรามค�าแหง.

มาโนชยซอสตย. (2546). การยอมรบของพนกงานฝายบรการผโดยสารภาคพน บรษทการบนไทย จ�ากด (มหาชน)

ประจ�าทาอากาศยานกรงเทพตอหนวยธรกจ.วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต,มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

วมลพรรณรวยรน.(2530).จตวทยาวยรน.กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาวทยาลยรามค�าแหง.

ศรเรอนแกวกงวาล.(2540).จตวทยาพฒนาการชวตทกชวงวย. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สภทธา สขช. (2549). “Hallyu คลนความมงคงของเกาหล”. สบคนเมอ 8 สงหาคม 2555, จาก http://www.

positioningmag.com/magazine/details.aspx?id=45405.

สภาวด มนาภา. (2549). การยอมรบการทองเทยวเชงนเวศของชมชนชายฝงทะเลเขตบางขนเทยน. วทยานพนธ

วทยาศาสตรมหาบณฑต,มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สรพงษโสธนะเสถยร.(2533).การสอสารกบสงคม.กรงเทพมหานคร:โรงพมพจฬาลงการณมหาวทยาลย.

อจฉราทองอย.(2550).การเปดรบสอโทรทศนกบวฒนธรรมการแตงกายของวยรนในเขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธ

วารสารศาสตรมหาบณฑต,มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

อจฉรย จนทลกขณา. (2549).สถตเพอการวจย: เชงคณภาพ-เชงปรมาณ ดานภาษา ภาษาศาสตร และพฤตกรรม

ศาสตร.กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

อบลรตนศรยวศกด.(2550).กระบวนการเอเชยภวฒนของวฒนธรรมปอปเกาหล (เคปอป): การผลต การบรโภค และ

การสรางอตลกษณของวยรนไทย.วทยานพนธนเทศศาสตรมหาบณฑต,จฬาลงกรณมหาวทยาลย.



30

Papanggon Preedachaschavaan received his Bachelor of Education,

major inBusinessEducation fromKasetsartUniversity in2010,Thailand.

hegraduatedMasterofArtsmajorinDevelopmentSocialSciencesfrom

KasetsartUniversityin2013,Thailand.

Associate Professor ChailaiI SakdivorapongreceivedherBachelorofLaws

fromThammasatUniversity,Thailand.ShegraduatedMasterofLawsfrom

ChulalongkornUniversity,Thailand.Sheiscurrentlyafull-timelecturerin

theLawsDepartment,FacultyofSocialSciences,KasetsartUniversity.

Associate Professor Sakol SatitwityananreceivedhisBachelorofEducation,

majorinGeographyfromSrinakharinwirotUniversity,Thailand.hegraduated

MasterofEducationmajorinGeographyfromSrinakharinwirotUniversity,

Thailand.DoctorofPhilosophymajorinSoilSciencefromKasetsartUniversity,

Thailand.heiscurrentlyafull-timelecturerintheGeographyDepartment,

FacultyofSocialSciences,KasetsartUniversity.



31

การศกษาศกยภาพการทองเทยวเชงศาสนาของวดในกลมจงหวดรอยแกนสารสนธTHESTUDYPOTENTIALITYAPPROACHESINRELIGIONTOURISMOF“ROIKAENSARNSIN”CLUSTERPROVINCES

อารย นยพนจ 1* ฐรชญา มณเนตร 2

ธงพล พรหมสาขา ณ สกลนคร 3 และภทรพงษ เกรกสกล 4

บทคดยอการศกษาศกยภาพการทองเทยวเชงศาสนาของวดในกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ ประกอบดวยจงหวด

รอยเอด ขอนแกน มหาสารคาม และกาฬสนธ มวตถประสงคเพอศกษาพฤตกรรมของนกทองเทยวในเชงศาสนา

ของวด และศกยภาพของการทองเทยวเชงศาสนาของวดในกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ เปนการศกษาเชงคณภาพ

(Qualitative) และเชงปรมาณ (Quantitative) กลมผใหขอมลจ�าแนกออกเปน 2 กลมคอ 1) กลมภาครฐและ

ภาคเอกชน17คนและ2)นกทองเทยวจ�านวน400คนท�าการวเคราะหเนอหาเพอจ�าแนกองคประกอบและใช

โปรแกรมคอมพวเตอรทางสถตวเคราะหขอมลผลการศกษาพบวานกทองเทยวนยมเดนทางมาในเทศกาลลอยกระทง

(S.D. = 0.617) รองลงมาคอเดนทางมาวดในเทศกาลสงกรานต และ/หรอ ปใหม ( S.D. = 0.571) เดนทางมาวด

ในเทศกาลเขาพรรษา-ออกพรรษา(S.D.=0.722)โดยกจกรรมทนกทองเทยวนยมเดนทางมามากทสดคอเดนทางมาวด

เพอการตกบาตรถวายทานเวยนเทยนในวนส�าคญตางๆทางศาสนา(S.D.=0.616)สวนมากเดนทางมาวดโดยรถยนต

สวนตว (S.D. = 0.632) ศกยภาพขององคประกอบการทองเทยวเชงศาสนาของวดในกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ

1)องคประกอบดานสงดงดดใจ2)องคประกอบดานการเขาถงแหลงทองเทยว3)องคประกอบดานทพก4)องคประกอบ

ดานความปลอดภย ม 5) องคประกอบดานกจกรรมสนบสนนการทองเทยว กจกรรมสนบสนนดานการทองเทยว

เชงพทธศาสนาจะมมากในชวงเทศกาลวนส�าคญทางศาสนา6)องคประกอบดานรายการน�าเทยว7)องคประกอบทางดาน

สงคม อยางไรกตามจากการศกษาครงนพบวาควรมการศกษาถงรปแบบการจดการระบบการเชอมโยงการทองเทยว

ใหเปนโปรแกรมรวมถงการจดการผลประโยชนใหลงไปถงชมชนเพมขนดวย

ค�าส�าคญ : ศกยภาพ ทองเทยวเชงศาสนา รอยแกนสารสนธ

1ผชวยศาสตราจารยคณะวทยาการจดการมหาวทยาลยขอนแกน.2ผชวยศาสตราจารยคณะวทยาการจดการมหาวทยาลยขอนแกน.3ผชวยศาสตราจารยคณะศลปศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทร.4อาจารยคณะวฒนธรรมสงแวดลอมและการทองเทยวเชงนเวศมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.*corresponding:[email protected]



32

ABSTRACTThestudyofpotentialityapproachinreligiontourismofRoiKaenSarnSinclusterprovinces,

so have Roi Et, KhonKaen,Mahasarakkhamand Kalasin provinces. The aimsof its atudy are to

investigatevisitorbehaviorandpotentialityofreligiontourisminRoiKaenSarnSinclusterprovinces.

Thisresearchwasusedqualitativeasamaintoolandquantitativetechniquetogaindata.Thereare

twosourcesofdata:1)17personsfromgovernmentandprivatizedorganizations2)400visitors.

Itusedcontentandcomputercalculatinganalysisdata.Tharesultshowedthatvisitorscamefor

LoiKraTongFestival(S.D.=0.617),SongkranandNewYearFestival(S.D.=0.571),KawPunSaandOrk

PunSaFestival(S.D.=0.722).MainactivitiesareofthevisitorsareTakBartandWienTieninreligion

days(S.D.=0.610).Theyalmostusedtheirowncarastransportation(S.D.=0.632).Thepotentialityof

tourismapproachesinBuddhisttempleswere;1)magneticscomponent2)transportationcomponent

3)restZonecomponent4)safetycomponent5)supportingactivitiescomponent6)spendingfrom

visitorsand7)socialandbeliefcomponent..Thisstudyshouldextendthegaptodeepdownthe

patternandsettletourroutingandprogramtourforconnectingtootherareasandcovercommunity

benefit.

Keyword: Potentiality, ReligionTourism, RoiKaenSarnSin

บทนำาภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย หรอ

ทเรยกกนวาภาคอสาน (Isan Region) อดตนบวาเปน

ดนแดนแหงความยากจนเนองจากภมภาคดงกลาวเปน

ทราบสงสภาพดนสวนใหญเปนดนทรายแปงและระบายน�า

ไดเปนอยางดสงผลตอการกกเกบน�าของพนทดงกลาว

จนเปนทกลาวขานวาเปนดนแดนทมความทรกนดาน

มากทสดของประเทศไทย(บวพนธ,2545)แตตรงกนขาม

ในรองรอยการขดพบหลกฐานทางโบราณคดกบพบ

ถงรองรอยอารยธรรมการเปลยนผานการนบถอศาสนา

ของคนในอดต (สวทย และดารารตน, 2541และธวช,

2532)ตวอยางโบราณสถาน

ปราสาทหนพมายทมรอยสลกลวดลายของ

ความเชอในพทธศาสนากบศาสนาพราหมณโดยรองรอย

ดงกลาวแสดงถงความศรทธาและความเชอของคนในยค

สมยดงกลาว อยางไรกตามความเชอและความศรทธา

เหลานนไดถายทอดมาสคนในร นถดมาเชนเดยวกน

ดงปรากฏชดวาทกหมบานในภาคอสานวดเปนศนยกลาง

หลกของหมบาน และ/หรอชมชน นอกจากนนวดยงม

เรองราวทถายทอดกนสบตอกนมาของผทปฏบตดหรอท

เรยกกนวาเกจอาจารยซงนนเปนมตของความศรทธาแต

ทงนเมอประสานเรองราวดงกลาวรวมกนกบมตทางการ

ทองเทยวแลว หรอทเรยกวาเปน “การทองเทยวเชง

ศาสนา”เปนมมมองทางดานการทองเทยวเชงวฒนธรรม

(CulturalTourism)ซงเปนรปแบบการทองเทยวทาง

เลอก(AlternativeTourism)ส�าหรบลกษณะกายภาพ

และประวตศาสตร และการท องเทยวทางเลอก

ดงกลาวมแนวโนมขยายตวอยางตอเนองจากการรายงาน

ของ สดาทพย (2555) กลาววาปจจบนการทองเทยว

เชงศาสนา หรอทวรไหวพระท�าบญณ วดส�าคญตางๆ

นบเปนอกรปแบบหนงของการทองเทยวส�าหรบกลมคน

ทมความสนใจพเศษทไดรบความนยมเปนอยางมาก

ในประเทศไทย ทงน เพราะตามคตความเชอทถอวา

การไดมาสกการะสถานทศกดสทธ จะน�าความเปน



33

สรมงคลมาสชวตจากรายงานดงกลาวพบวา“วด”เปน

ทรพยากรส�าหรบการทองเทยวทสะทอนอารยธรรม

และวถชวตของทองถนอนเปนแหลงรวมขอมลดาน

ประวตศาสตร การศกษา ศลปกรรม สถาปตยกรรม

รวมทงเชอมโยงความเปนมาของวฒนธรรมกบชมชนและ

การตงถนฐานของชมชนอกดวย ส�าหรบการศกษาน

เกดขนภายใตค�าถามวา“พนทกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ

มศกยภาพการทองเทยวเชงศาสนาเปนอยางไร” ทงน

จากค�าถามดงกลาวนนเปนการพสจนใหเหนรปแบบทม

การเขามาทองเทยวรวมถงองคประกอบทมในทรพยากร

การทองเทยวเชงศาสนาซงการศกษาครงนเปนการศกษา

ถงโอกาส และขอดอย ของทรพยากรทางดานการ

ทองเทยว โดยขอมลเหลานสามารถน�าไปพฒนาตอไป

เพอปรบปรงและยกระดบการทองเทยวเชงศาสนาได

ตอไปในอนาคต

วตถประสงค1. ศกษาพฤตกรรมของนกท องเทยวในการ

ทองเทยวเชงศาสนาของวดในกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ

2. ศกษาศกยภาพของการทองเทยวเชงศาสนา

ของวดในกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ

วธการศกษาส�าหรบการศกษาครงนเปนการศกษาเชงคณภาพ

(Qualitative) เปนหลก และมการใชขอมลเชงปรมาณ

(Quantitative) เพอสนบสนนขอมลเชงคณภาพใหม

ความสมบรณเพมมากยงขน

พนทศกษา

กล มจงหวดรอยแกนสารสนธ เปนกลมจงหวด

ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอซงประกอบไปดวยจงหวด4

จงหวดไดแกจงหวดรอยเอดจงหวดขอนแกนจงหวด

มหาสารคาม และจงหวดกาฬสนธ ซงกล มจงหวด

ดงกลาวมทรพยากรการทองเทยวเชงศาสนา อาท

วดหนองแวงพระอารามหลวงจงหวดขอนแกนวดกลาง

มงเมอง พระอารามหลวง จงหวดรอยเอด นอกจาก

ทรพยากรดงกลาวแลวพนทกลมจงหวดนเปนศนยกลาง

ของภาคอสาน ซงสะดวกในการคมนาคม ตลอดจน

สามารถเชอมโยงกบแหลงทองเทยวทางธรรมชาตอนๆ

ของภาคอสาน

กลมผใหขอมล

กลมผใหขอมลจ�าแนกออกเปน 2 กลมผใหขอมล

หลกคอ1)กลมภาครฐและภาคเอกชนทมสวนเกยวของ

กบการทองเทยวจ�านวน 17 คน อาท ผ แทนจาก

ส�านกงานทองเทยวและสมาคมธรกจทองเทยวจงหวด

เปนตนและ2)กลมตวอยางทเปนนกทองเทยวมาทองเทยว

ในเขตพนทร อยแก นสารสนธ จ�านวน 400 คน

ทงนเปนการสมเกบตวอยางแบบบงเอญ (Accidental

Sampling)ในชวงระยะเวลาเดอนธนวาคมพ.ศ.2555

ถงกมภาพนธพ.ศ.2556

เครองมอทใชเกบขอมล

การเกบขอมลเชงคณภาพไดแนวทางการสมภาษณ

กงโครงสราง (Semi – Structure Interviews: SSI)

รวมกนกบแถบบนทกเสยง และแบบฟอรมการสงเกต

(ObservationCheckLists)เปนเครองมอหลกในการ

เกบขอมล(สจนตและสเกสน,2530)

การเกบขอมลเชงปรมาณโดยใชแบบสอบถามเปน

เครองมอหลกในการจดเกบขอมล

การวเคราะหขอมล

ท�าการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) เพอ

จ�าแนกองคประกอบของขอมล และใชตารางเมตทรกต

(MatrixTable)ในการวเคราะหขอมลเชงคณภาพและ

ใชโปรแกรมส�าเรจรปทางสถตเพอวเคราะหขอมลเชง

ปรมาณโดยการวเคราะหสถตเชงพรรณา

ผลการศกษาพฤตกรรมและความตองการของ

นกทองเทยวชาวไทยทเดนทางทองเทยวเชงศาสนาในวด

ของกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ

ขอมลทวไปของกลมตวอยาง

กล มตวอยางในการวจยครงนคอนกทองเทยว

จ�านวน 400 คน โดยจากการวเคราะหขอมลพบวา

กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญงจ�านวน 269 คน



34

คดเปนรอยละ 67.2 ทโดยอายกลมตวอยางสวนใหญ

มอาย 31- 40ป จ�านวน148คนคดเปนรอยละ37

ทงนกล มตวอยางสวนใหญสถานภาพสมรส จ�านวน

231 คน คดเปนรอยละ 57.75 ระดบการศกษาของ

กลมตวอยางสวนใหญคอปรญญาตร จ�านวน150คน

คดเปนรอยละ37.5

ทงน จากการศกษาพฤตกรรมและความตองการ

ของนกทองเทยวชาวไทยทเดนทางทองเทยวเชงศาสนา

ในวดของกลมจงหวดรอยแกนสารสนธแสดงดงตารางท1

ตารางท 1 พฤตกรรมและความตองการของนกทองเทยวชาวไทยทเดนทางทองเทยวเชงศาสนาในวดของกลมจงหวด

รอยแกนสารสนธ(n=400)จ�าแนกเปนรายขอ

ขอความ

ความคดเหน

% x S.D.แปล

ผลมาก

ทสดมาก นอย

นอย

ทสด

1.ท านเดนทางมาวดเพอ ศกษาศลปะ

วฒนธรรมปฏมากรรมและสถาปตยกรรม25.0 57.5 14.2 3.3 100 3.04 .726 มาก

2.ทานเดนทางมาวดเพอดดวงสะเดาะ

เคราะหดฤกษตงชอบตร19.2 67.5 11.7 1.7 100 3.04 .614 มาก

3.ทานเดนทางมาวดโดยรถยนตสวนตว 23.3 61.7 12.0 3.0 100 3.08 .616 มาก

4.ทานชอบทจะไปวดทมหองสขาทสะอาด

สะดวกและเพยงพอ29.2 67.5 2.5 0.8 100 3.25 .538 มาก

5.ทานเดนทางมาวดเพอการตกบาตรถวาย

ทานเวยนเทยนในวนส�าคญตางๆทาง

ศาสนา

23.3 61.7 14.0 1.0 100 3.08 .632 มาก

6.ทานเดนทางมาวดในวนส�าคญทางศาสนา

มาฆบชาวสาขบชาอาสาฬหบชาฯลฯ45.8 47.0 7.2 0.0 100 3.38 0.619 มาก

7.ทานเดนทางมาวดในเทศกาลเขาพรรษา-

ออกพรรษา51.5 35.2 12.8 0.5 100 3.38 0.722 มาก

8.ทานเดนทางมาวดในเทศกาลสงกรานต/

ปใหม44.5 51.3 4.2 0.0 100 3.40 0.571 มาก

9.ทานเดนทางมาวดในเทศกาลลอยกระทง 54.8 38.8 6.4 0.0 100 3.48 0.617 มาก

10.ทานเดนทางมาวดในงานการกศลประจ�าป 21.3 77.7 1.0 0.0 100 3.20 0.427 มาก

รวม 2.93 0.676 มาก



35

จากตารางท1แสดงถงนกทองเทยวนยมเดนทางมา

ในเทศกาลลอยกระทงโดยมคาเฉลยเทากบ3.48และ

คาS.D.=0.617รองลงมาคอเดนทางมาวดในเทศกาล

สงกรานต/ปใหม โดยมคาเฉลย เทากบ 3.40 และ

คาS.D.=0.571เดนทางมาวดในเทศกาลเขาพรรษา-

ออกพรรษาโดยมคาเฉลยเทากบ3.38และคาS.D.=0.722

โดยกจกรรมทนกทองเทยวนยมเดนทางมามากทสดคอ

เดนทางมาวดเพอการตกบาตรถวายทาน เวยนเทยน

ในวนส�าคญตางๆทางศาสนาโดยมคาเฉลยเทากบ3.08

และคา S.D. = 0.616 นกทองเทยวสวนมากเดนทาง

มาวดโดยรถยนตสวนตวโดยมคาเฉลยเทากบ3.08และ

คาS.D.=0.632นกทองเทยวชอบทจะไปวดทมหอง

สขาทสะอาดสะดวกและเพยงพอโดยมคาเฉลยเทากบ

3.25และคาS.D.=0.538ตามล�าดบ

ศกยภาพของแหลงทองเทยวในกลมจงหวดรอย

แกนสารสนธ

การวเคราะหจดออนจดแขงโอกาสและอปสรรค

จากการสมภาษณเจาหนาทภาครฐและเอกชนถงจดแขง

จดออนโอกาสและอปสรรค(SWOTAnalysis)เพอ

เปนแนวทางในการวเคราะหรายละเอยดดงตารางท2

ตารางท 2 แสดงผลการศกษาจดแขงจดออนโอกาสและอปสรรค

จดแขง จดออน

1.การเดนทางโดยรถยนตสวนตวมความสะดวก

2.ทพกมใหเลอกในหลายราคาและหลายระดบ

3. มความปลอดภยในการทองเทยว เพราะปญหา

อาชกรรมทเกดกบนกทองเทยวยงอยในอตราทต�าเมอ

เทยบกบพนทอนๆ

4. มเกจอาจารย พระภกษ ทไดรบความเชอถอศรทธา

เปนจ�านวนมาก

5. มวดจ�านวนมาก เปดโอกาสใหนกทองเทยวหรอ

ประชาชนไดไปพกผอนทางจตใจและปฎบตธรรมและ

สามารถพกคางแรมได

1.การไมมความสะดวกในสถานทเชนหองสขาทสะอาด

และเพยงพอ

2. ระบบขนสงสาธารณะเชน รถโดยสารในทองถนยง

พฒนาไมดพอเพอรองรบการทองเทยว

3.การขาดความรความเขาใจในการจดการการทองเทยว

เชงศาสนาของชมชน

4. การขาดเงนทนในการพฒนาวด โดยเฉพาะวดขนาด

เลกและคนยงไมเปนทรจก

โอกาส อปสรรค

1.การทสงคมมการเปลยนแปลงตามกระแสโลกาภวตน

และสงคมอยภายใตระบบทสลบซบซอน ท�าใหวด

กลายเปนสถานทสรางความสขทางจตใจเพมมากขน

2. การสงเสรมการทองเทยวอยางตอเนองของรฐบาล

และการพฒนาโครงสรางพนฐานตางๆ ท�าใหเกดสง

อ�านวยความสะดวกเพอรองรบการทองเทยวเพม

มากขน

1. ปญหาทางการเมองภายในประเทศทยงมอยตอเนอง

อาจสงผลกระทบตอการทองเทยวได

2.การทไมสามารถเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะเชน

รถโดยสารทดมคณภาพได เปนอปสรรคส�าคญตอ

นกทองเทยวในประเภทแบกเปเทยวดวยตนเอง

3. ระบบคมนาคมสะดวกเฉพาะการใชรถยนตสวนตว

แตระบบขนสงมวลชนอนๆ ยงไมสามารถท�าให

นกทองเทยวเขาถงแหลงทองเทยวไดโดยงาย



36

3. การเปลยนแปลงทางสงคมเชน การทหญงไทยม

สามเปนชาวตางชาตเพมมากขน ท�าใหชาวตางชาต

จ�านวนหนงซงนยมหาความสขทางจตใจเขามาส

การเปนนกทองเทยวเชงศาสนาเพมขน

4.ระบบเศรษฐกจไทยทเจรญเตบโตอยางตอเนอง

ท�าใหประชาชนมรายไดใชจายเพอการทองเทยวเพม

มากขน

5 . การเข าส ระบบเศรษฐกจอาเซยน (Asean

Communities)ในปพ.ศ.2558จะมสวนอยางมาก

ทจะขยายฐานจ�านวนนกทองเทยวทมาจากประเทศ

เพอนบานเชนนกทองเทยวชาวลาวกมพชาเวยดนาม

และพมาเปนตน

6. ระบบการคมนาคมขนสงสะดวก ทงสนามบน ถนน

รถไฟสายหลกผานขอนแกนเปนตน

7. งานพธการส�าคญทางศาสนาไดรบการสนบสนนจาก

ทกภาคสวนทงในภาคสวนราชการภาคสวนเอกชน

และประชาชนในพนท

4.ภาครฐยงไมไดใหการสนบสนนมากเทาทควร

การวเคราะหศกยภาพขององคประกอบการ

ทองเทยวเชงศาสนาของวดในกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ

ศกยภาพขององคประกอบการทองเทยวเชงศาสนา

ของวดในกลมจงหวดรอยแกนสารสนธไดดงน

1) องคประกอบดานสงดงดดใจ สถานททองเทยว

เชงศาสนาในกลมรอยแกนสารสนธ มองคประกอบดาน

สงดงดดใจคอศาสนสถานโบราณสถานการมชอเสยง

ของเกจอาจารย และสถานททองเทยวคอวดเองทให

ความรสกทางจตใจในดานบวกเชน ความสงบ ความ

สบายใจเปนตน

2) องคประกอบดานการเขาถงแหลงทองเทยว

การเดนทางจากพนทอนๆ ของประเทศมายงกล ม

จงหวดรอยแกนสารสนธมความสะดวกมาก โดยเฉพาะ

การเดนทางมาดวยยานพาหนะสวนตว ทางอากาศโดย

สายการบนมาลงทจงหวดขอนแกนและจงหวดรอยเอด

ทางรถไฟสายหลกจากกรงเทพมหานครมาถงขอนแกน

แตอยางไรกตามความสะดวกดงกลาวของระบบขนสง

มวลชนมเฉพาะจากเขตเมองสเมอง แตจากเขตเมองไป

สแหลงทองเทยวในพนทชนบทจะไมคอยมความสะดวก

ในการใชระบบขนสงมวลชน แตจะสะดวกถาใชรถยนต

สวนตว

3) องคประกอบดานทพก เปนจดเดนของการ

ทองเทยวในกลมรอยแกนสารสนธเพราะมกระจายอยใน

ทกพนท นอกจากนนยงมหลายราคา และหลายระดบ

ใหเลอกใชบรการ

4) องคประกอบดานความปลอดภย มคอนขางสง

เพราะจากสถตปญหาอาชญากรรมทเกดกบนกทองเทยว

มจ�านวนคอนขางนอยเมอเทยบกบพนทอนๆของประเทศ

5)องคประกอบดานกจกรรมสนบสนนการทองเทยว

กจกรรมสนบสนนดานการทองเทยวเชงพทธศาสนา

ตารางท 2 (ตอ)



37

จะมมากในช วงเทศกาลวนส�าคญทางศาสนา ซ ง

ทกภาคสวนทงราชการเอกชนและประชาชนตางกให

ความส�าคญในกจกรรมตางๆ เปนอยางมาก อยางไร

กตามในชวงเวลาปกตกจกรรมสนบสนนการทองเทยว

เชงศาสนากจะไมคอยม สวนองคประกอบดานกจกรรม

การทองเทยวทเกยวเนองกนเชนงานกจกรรมเทศกาล

ตางๆ งานประชมหรอวนหยด กจะมกจกรรมตางๆท

ดงดดนกทองเทยวมาเทยวในงานตางๆซงกสงผลกระทบ

เชงบวกในทางออมตอการมาทองเทยวเชงศาสนาของ

นกทองเทยวดวยเชนกน

6) องคประกอบดานรายการน�าเทยว ปจจบน

บรษททวรทจดเทยวจ�านวนมากทงในกรงเทพมหานคร

และจงหวดตางๆกไดบรรจรายการทวรไหวพระและม

กจกรรมทางพทธศาสนาตางๆอยางมากมายซงเปนแรง

เสรมกระตนใหคนมาเทยวเพมมากขน

7) องคประกอบทางดานสงคม พบวาชมชนเรม

ตระหนกถงระบบเศรษฐกจทดขนทน�ารายไดมาสชมชน

จากการทองเทยวท�าใหประชาชนในพนทดงกลาวเรมม

การพฒนาตนเองเพอตอบสนองกจกรรมการทองเทยว

ตางๆเพมมากขน

รปแบบการจดการเชงกลยทธดานอตลกษณการ

ทองเทยวเชงศาสนาของวดในกลมจงหวดรอยแกน

สารสนธ

สามารถจ�าแนกเปนสองสวนคอ1)ดานกลยทธการ

จดการภายในวดและ2)ดานปจจยทเกยวกบการจดการ

ภายนอกดงตอไปน

1 ดานกลยทธการจดการภายในวด

1.1 ดานแนวความคด ผ ทมหนาท เกยวของ

รบผดชอบในดานการทองเทยวเชงศาสนาและตวพนท

ทองเทยวซงคอวด ควรจะตองจดสมมนาปรบหาแนว

ความคดการพฒนาการทองเทยวในวดทเหมาะสมลงตว

เพอใชในการจดการทรพยากรใหแกสงคมและชวยรกษา

แหลงทรพยากรขององคกรไวอยางมนคงยงยน และ

ตองเพมมาตรการดแลระมดระวงมากขนและใหความ

รในการทองเทยวเชงศาสนา เพอปองกนนกทองเทยว

ท�าการมบงควร เพราะจะเกดความเสอมเสยตอวดและ

ภาพลกษณไทยควรเนน1)การชนชมศลปกรรมตางๆ

2)การนมสการไหวพระและสงศกดสทธ3)การฝกสมาธ

ภาวนา4)ความเพลดเพลนคตธรรมเกรดความรทได

ในการมาทองเทยว5)บรการดานสาธารณปโภค

1.2 ดานบรหาร โครงสรางระบบการบรหารของ

แตละวดควรจดใหมเจาหนาทฝายดแลและรบผดชอบงาน

ดานการทองเทยวในวดโดยตรง และมอบอ�านาจการ

จดการตดสนใจพรอมงบประมาณในการด�าเนนงานให

อยางเตมทมากทสด เพอความตอเนองของงานอยาง

มคณภาพ และควรจดโครงสรางการท�างานใหชดเจน

โดยเปนการท�างานอยางมสวนรวมกบชมชนในพนท

1.3ดานปฏบตการฝายทรบผดชอบควรมแผนการ

ปฏบตงานทชดเจน ปรบเปลยนนโยบายเชงรกและ

รบในการหารายไดเพอซอม เสรม และบ�ารงอยางม

ประสทธภาพ มการประเมนผลทกๆ ป เพอแกไขจด

บกพรองและปรบปรง หากขาดงบประมาณกสามารถ

ใชงบประมาณจากการบรจาคของนกทองเทยว ซงยนด

บรจาคหากไดรบการปฏบตตอบทด ดงตวอยางเชน

วดเวฬวน (ศนยปฏบตธรรมเวฬวน) จงหวดขอนแกน

ทไดรบเงนบรจาคบ�ารงคาหองน�าจนสามารถพฒนาหอง

สขาทสะดวกสะอาดและเพยงพอตอความตองการของ

ผไปปฏบตธรรม

1.4 ดานการสรางอตลกษณ แตละวดจะตองสราง

ความเปนตวตนของตนเอง เพอสรางเปนจดดงดด เชน

โบราณสถานทางศาสนา หรอตวอยางศนยปฎบตธรรม

เวฬวนจงหวดขอนแกนทมชอเสยงทางดานการปฏบต

ธรรมและวปสสนา ท�าใหเปนจดหมายของการเดนทาง

ของผคนและนกทองเทยวจ�านวนมากทตองการไปปฏบต

ธรรม

1.5 การจดการดานสงแวดลอมและภมทศน เปน

สงหนงทจะท�าใหสถานทมความนาสนใจและดดดด

นกทองเทยวเพมมากขนเชนการจดสวนหยอมหองสขา

ทสะอาดและเพยงพอ สถานทพกผอนหยอนใจ เชน



38

รมไมจากตนไมใหญและความสะอาดในบรเวณเปนตน

2 ดานปจจยทเกยวกบการจดการภายนอก

2.1 การสนบสนนจากภาครฐ ภาครฐทงองคกร

ปกครองสวนทองถนและรฐบาลกลาง จะตองเขามา

สนบสนนและใหความส�าคญกบการจดการการทองเทยว

เชงศาสนาให มากย งขน ท ง ในส วนเรองความร

งบประมาณและการประชาสมพนธ

2.2การสนบสนนจากชมชนและสงคมในดานการ

สนบสนนจากชมชนนนวดตองอาศยการมสวนรวมจาก

ชมชนและประชาชนในพนทเพอการพฒนาการทองเทยว

ในศาสนสถานและการสรางความรความเขาใจของชมชน

ตอการทองเทยวเชงศาสนา

สรปและอภปรายผลการศกษาจากการศกษาพบวานกทองเทยวนยมเดนทางมา

ในเทศกาล และวนส�าคญทางพทธศาสนาซงกจกรรมท

นกทองเทยวนยมเดนทางมามากทสดคอ เดนทางมาวด

คอการตกบาตรถวายทานเวยนเทยนในวนส�าคญตางๆ

ทางศาสนาส�าหรบสงทไดรบจากการทองเทยวเชงศาสนา

คอ การไดรบความเพลดเพลนกบภมทศน และการได

เรยนรและเหนคณคาของศลปะตางๆ ซงสอดคลองกบ

การศกษาของ วชราภรณ ระยบศร (2551) ไดศกษา

พฤตกรรมการทองเทยวเชงพทธของนกทองเทยวชาวไทย

และตางชาตทมาเทยววดในบรเวณเกาะรตนโกสนทรวา

ประโยชนทนกทองเทยวไดรบจากการเดนทางทองเทยว

วดคอการไดผอนคลายความเครยดเกดความสบายใจ

และไดพฒนาจตใจ ท�าใหจตใจสงบ สวนทรพยากร

ทองเทยวทางวฒนธรรมในวดตางๆมความนาสนใจมความ

งดงามและโดดเดนเปนอยางมาก บางวดมศลปะและ

สถาปตยกรรมในวดมคณคาสงยงทไดสบทอดรกษากน

มาอยางยาวนาน บางสวนยงไดผสมผสานศลปะยโรป

หรอจนเขาไปดวยอยางกลมกลนทกวดตางกมทรพยากร

ทองเทยวทางวฒนธรรมทเปนเอกลกษณของตวเองท

ไมไดดอยกวากนมการรกษาสงแวดลอมระบบนเวศและ

ภมทศน นอกจากนแตละวดยงมสถานททองเทยว

ตอเนองใกลเคยงใหนกทองเทยวไดไปทองเทยวตอ

ทรพยากรทองเทยวของวดเหลาน เปนองคประกอบท

ส�าคญในการพฒนาการทองเทยวซงสอดคลองกบทฤษฎ

ของ Godfrey and Clarke (2000) ทไดกลาวถง

องคประกอบทส�าคญของการพฒนาการทองเทยวเชงนเวศ

ซงองคประกอบหนงในนน คอ ทรพยากรการทองเทยว

ซงจ�าเปนจะตองเกยวของและอยบนพนฐานของธรรมชาต

วฒนธรรมและชมชนเปนหลกทางดานสงอ�านวยความ

สะดวกในการทองเทยวนน วดทกแหงมความสะดวก

ในการเขาถงและปายบอกทางสแหลงทองเทยวทส�าคญ

ลกษณะถนนคอนขางดแตขาดหองสขาทสะอาดสะดวก

และเพยงพอ

อยางไรกตาม วดทยงไม มการจดการทดพอ

สาเหตเกดจากขอจ�ากดตางๆ เชน ความร รวมถง

คานยม และทส�าคญทสด คอ แนวความคดการจดการ

การทองเทยวในวดทมความคดเหนแตกตางกนของ

ผทเกยวของและยงไมสามารถหาจดทเหมาะสมลงตวได

ซงควรมการประชมเพอหาขอยตทเปนประโยชน โดย

ตองยอมรบวาทางวดไมควรหลกเหลยงการใหบรการ

ทางการทองเทยวเนองจากวดเหลานตงอยในกลางเมองหลวง

มความส�าคญโดดเดนเปนแรงดงดด มความงามทาง

สถาปตยกรรมมประวตศาสตรอนยาวนานทสามารถ

ยอนรอยอารยธรรมของชาตและศาสนาไดจงมศกยภาพสง

ในการพฒนาเปนแหลงทองเทยวเตมรปแบบเพอขานรบ

นโยบายการสงเสรมการทองเทยวของไทย ดงนน

พระอารามหลวงตางๆ ควรจะอาศยความคอยเปน

คอยไปในการพฒนาและการจดตอนรบการทองเทยว

ในวดมการจดการทเหมาะสมและมประสทธภาพและ

ตรงกบความตองการของนกทองเทยว

ท งน ป จจยจงใจหลกคอ คณค าของแหล ง

ทองเทยวสภาพการเขาถงและกจกรรมทมนษยสรางขน

โดยการพฒนาบคลากรทมความรความสามารถเกยวกบ

การทองเทยวเชงศาสนาเปนสงจ�าเปนอยางมาก เพอให

เกดการพฒนาการทองเทยวเชงศาสนาอยางยงยนซง

รสกาองกร(2545)ไดท�าการศกษาความพรอมของวด



39

เอกสารอางองธวช ปณโณทก. (2532). อสาน: อดต ปจจบน และอนาคต, การสมมนาทางวชาการเรอง วฒนธรรมพนบาน:

กรณอสาน,30มถนายน–2กรกฎาคม2532ณวทยาลยครจงหวดอบลราชธาน.กรงเทพฯ:บรษทอมรนทร

พรนตงกรฟจ�ากด.

บวพนธพรหมพกพง.(2545).รายงานการวจยเรอง เศรษฐกจชมชนหมบานอสานหาทศวรรษหลงสงครามโลกครงท

2 กรณศกษาบานทา.กรงเทพมหานคร:ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย(สกว.).

มนวลยะเพชร.(2520).การตงถนฐานในชนบทของประเทศไทย.ภาควชาภมศาสตรคณะอกษรศาสตรมหาวทยาลย

ศลปากร:นครปฐม.

รสกา องกร. (2545 ). รายงานการวจยเรอง ความพรอมของวดในเขตกรงเทพมหานครเกยวกบการเผยแผพระพทธ

ศาสนาโดยผานการน�าชมศลปวฒนธรรม.กรงเทพฯ:สถาบนวจยและพฒนามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

วชราภรณระยบศร. (2551).พฤตกรรมการทองเทยวเชงพทธของนกทองเทยวชาวไทยและชาวตางชาตทมาเทยววด

ในบรเวณเกาะรตนโกสนทร กรงเทพมหานคร.วทยานพนธหลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑตสาขาการวางแผน

และการจดการการทองเทยวเพออนรกษสงแวดลอมบณฑตวทยาลย,มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วโรฒศรสโร.(2538). เถยงนาอสาน: กรณศกษาจงหวดอบลราชธาน อดรธาน ยโสธร กาฬสนธและสกลนคร.คณะ

สถาปตยกรรมมหาวทยาลยขอนแกน.

สจนตสมารกษและสเกสนสภธระ.(2530).คมอการประเมนสภาวะชนบทอยางเรงดวน (Rapid rural appraisal

manual).โครงการวจยระบบการท�าฟารมมหาวทยาลยขอนแกน.

สดาทพย นนทโชค. (2555). พฤตกรรมการทองเทยวเชงศาสนาในเขตจงหวดสงหบรของนกทองเทยวสงอาย.

ประชมเชงวชาการ SWUMBA Research Conference.17กรกฎาคม2555ณโรงแรมจสมนเอกเซกควทฟ

สวท.กรงเทพฯ.

สวทยธรศาศวตและดารารตนเมตตารกานนท.(2541).ประวตศาสตรอสาน หลงสงครามโลกครงทสองถงปจจบน.

ภาควชาประวตศาสตรและโบราณคดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน.

Godfrey,K.andClarke,J.(2000).The Tourism Development Handbook.London:Cassell.

ในเขตกรงเทพมหานครเกยวกบการเผยแผพระพทธ

ศาสนาโดยผานการน�าชมศลปวฒนธรรมพบวานโยบาย

ในการเผยแผพระพทธศาสนาในรปแบบการน�าชม

ศลปวฒนธรรมในวดยงไมมการน�านโยบายไปสการปฏบต

มากนก เนองจากยงไมมความชดเจนเทาทควร และ

ขาดแคลนบคลากรทสามารถท�าหนาทในการน�าชมวด

ถายทอดความรและเผยแผพระพทธศาสนาควบคไปกบ

การน�าชมศลปวฒนธรรมในวด

วารสารปญญาภวฒน ปท5ฉบบท1ประจ�าเดอนกรกฏาคม-ธนวาคม2556

ผานการรบรองคณภาพจาก TCI (กลมท 1) สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร ล�าดบท 20

40

Aree NaipinitisanAssistantProfessorinManagement

andalectureratFacultyofManagementScience,Khon

KaenUniversity,Thailand.ShereceivedherPhDinPublic

AdministrationfromMagadhUniversity,India.Shespecializesin

management,tourismmanagement,andSMEmanagement.

Thirachaya ManeenetrisanAssistantProfessorinTourism

ManagementandalectureratFacultyofManagementScience,

KhonKaenUniversity,Thailand.ShereceivedherPhDin

ArchitecturalHeritageManagementandTourismfromSilpakorn

University,Thailand.Shespecializesintourismmanagement.

Thongphon Promsaka Na SakolnakornisanAssistant

ProfessorinOrganizationDevelopmentandheisDirectorof

theResearchCenterforAsiaPacificDevelopmentStudiesat

PrinceofSongklaUniversity,Thailand.HereceivedhisPhDin

DevelopmentSciencefromKhonKaenUniversity,Thailand.

Hespecializesinoutsourcingmanagement,organization

development,publicpolicy,andSMEmanagement.

Patarapong KroeksakulisaLectureinFacultyof

EnvironmentalCultureandEcotourismatSrinakharinwirot

University,Thailand.HereceivedhisPhDinAgricultural

SystemfromKhonKaenUniversity,Thailand.Hespecializes

insystemapproachesinagriculture,humanecologyandrural

development.



41

ปจจยดานคณลกษณะผบรหาร ลกษณะงานของคร และแรงจงใจในการทำางานของคร ทสงผลตอคณภาพการปฏบตงานของครโรงเรยนเอกชนFACTORSOFADMINISTRATORCHARACTERISTICS,TEACHERJOBDESCRIPTIONS,ANDTEACHERWORKINGMOTIVATIONSAFFECTINGONTHEPERFORMANCEQUALITYOFPRIVATESCHOOLTEACHERS

สนน ประจงจตร 1 และศรรตน ทองมศร 2

บทคดยอการวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาอทธพลของคณลกษณะผบรหาร ลกษณะงานของคร และแรงจงใจ

ในการท�างานของคร ทสงผลตอคณภาพการปฏบตงานของครโรงเรยนเอกชน และเพอเสนอความสมพนธของปจจย

คณลกษณะผบรหารลกษณะงานของครและแรงจงใจในการท�างานของครทสงผลตอคณภาพการปฏบตงานของคร

โรงเรยนเอกชนเกบขอมลโดยใชแบบสอบถามทสรางขนตวอยางเปนครปฏบตการสอนจ�านวน588คนจากโรงเรยน

เอกชน 115 โรง ในสงกดส�านกงานคณะกรรมการการสงเสรมการศกษาเอกชน สถตทใชในการวเคราะหขอมลคอ

สถตเชงพรรณนาวเคราะหสหสมพนธวเคราะหองคประกอบและวเคราะหโมเดลสมการโครงสรางผลการวจยพบวา

1)วสยทศนของผบรหารภาวะผน�าของผบรหารลกษณะงานของครและแรงจงใจในการท�างานของครสงผลทางตรงตอ

คณภาพในการปฏบตของคร2)วสยทศนของผบรหารภาวะผน�าของผบรหารและลกษณะงานของครมความสมพนธ

ตอคณภาพในการปฏบตของครผานแรงจงใจในการท�างานโดยสามารถอธบายความแปรปรวนผลการปฏบตงานของ

คณภาพในการปฏบตงานของครโรงเรยนเอกชนไดรอยละ68(R2=0.68)

ค�าส�าคญ : ภาวะผน�า,วสยทศน แรงจงใจในการท�างาน คณภาพในการปฏบตงาน โรงเรยนเอกชน

1อาจารยผทรงคณวฒพเศษสาขาวชาการบรหารการศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตรE-mail:[email protected]งานศกษาและพฒนาโครงการพเศษ(โครงการจดตงคณะศกษาศาสตร)สถาบนการจดการปญญาภวฒนE-mail:[email protected]



42

AbstractThepurposesofthisstudyweretoinvestigatetheinfluencesofadministratorcharacteristics,

teacherjobdescriptions,andteacherworkingmotivations,ontheperformancequalityofprivateschool

teachers,andtoproposeacausalmodelshowingrelationshipamongadministratorcharacteristics,

teacherjobdescriptions,andteacherworkingmotivationinprivateschools.Thesamplesof588

teachers randomlyselected from115privateschoolsunder theOfficeof thePrivateEducation

Commission.Theresearchinstrumentwasaquestionnaireconstructedbytheresearcher.Datawere

analyzedthroughdescriptivestatistics,correlationcoefficientanalysis,exploratoryfactoranalysis,

confirmatoryfactoranalysis,andstructuralequationmodelanalysis.Theresearchresultsindicated

that1)Thefactorsofadministrators’vision,administrators’leadership,teachers’jobdescriptions,and

teachers’workingmotivationdirectlyinfluencedqualityofprivateschoolteachers,2)Thefactorsof

administrators’vision,administrators’leadershipandteachers’jobdescriptionsindirectlyinfluenced

thequalityofprivateschoolteachersthroughamediatingfunctionofteachers’workingmotivation

factors.Thismodelcouldexplain68(R2=0.68)percentoftheorganizationalperformancevariance.

Keywords :Leadership,Vision,Motivation,PerformanceQuality,PrivateSchool

บทนำาสถาบนทางสงคมทมหนาทใหการศกษาพนฐานแก

เยาวชนไมวาจะเปนโรงเรยนของรฐหรอโรงเรยนเอกชน

ตางมสวนส�าคญในการพฒนาคณภาพของเยาวชนและ

คณภาพของเยาวชนจะดไดนนปจจยส�าคญประการ

หนงขนอยกบคณภาพของครWilliamandFry(1994

citedinPennington,1999:5)กลาววาครผสอนทด

มคณภาพจะชวยใหผเรยนมความรมสตปญญาเฉยบแหลม

มพฒนาการทางเชาวนปญญามพฒนาการทางจรยธรรม

และชวยในการเตรยมเยาวชนใหมความพรอมทจะเผชญ

กบบทบาทและหนาทหลากหลายของการเปนพลเมองด

ของประเทศจากผลการประเมนคณภาพภายนอกโดย

ส�านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพ

การศกษา (สมศ.) พบวา สถานศกษาเอกชนมคณภาพ

ระดบดมสดสวนไมสงมากและควรใหการสนบสนนและการ

พฒนาครโรงเรยนเอกชน ผวจยในฐานะเปนผทมความ

เกยวของกบการบรหารงานโรงเรยนเอกชนจงมความ

สนใจทจะศกษาวาการปฏบตงานของครโรงเรยนเอกชน

ทมคณภาพมาจากสาเหตใดเปนส�าคญ

จากการศกษาของSergiovanni(1984:7)พบวา

การทครจะท�างานไดดมประสทธภาพปจจยหนงขนอย

กบผบรหาร โดยคณลกษณะผบรหารทมผลตอคณภาพ

ในการปฏบตงานของครไดแกวสยทศนและภาวะผน�าโดย

ผบรหารสถานศกษาทตองการจะจดการศกษาสความ

เปนเลศจะตองเปนผ ท มวสยทศนกวางไกลเพราะ

วสยทศนของผบรหารจะกอใหเกดแนวนโยบายในการบรหาร

งานใหมๆในการพฒนาสถานศกษาสามารถก�าหนดเปน

ปรชญา เปนแผนปฏบตการ และด�าเนนกจกรรมตางๆ

ใหบรรลวตถประสงคตามทตองการได นอกจากนภาวะ

ผน�าของผบรหารกเปนปจจยทส�าคญตอประสทธผล

ของสถานศกษาดวย (Miskel and Dorothy, 1985:

55)กลาวคอภาวะผน�าในตวผบรหารจะเปนผตดสนใจ

วนจฉยสงการก�าหนดนโยบายวางแผนจงใจใหทกคน

ในองคกรรวมกนปฏบตภารกจและเปนผรบผดชอบตอการ

บรหารขององคการเพอความส�าเรจขององคการนอกจากน

ผบรหารยงตองสรางความพงพอใจใหเกดกบผตามดวย



43

เพราะความพงพอใจในงานมอทธพลตอความส�าเรจของ

องคการดวย(Cranny,Smith,andStone,1992:15)

นอกจากวสยทศน และภาวะผน�า มความส�าคญ

ตอการปฏบตงานแลว ทรพยากรทมความส�าคญสงสด

ในองคกรคอคนการจดใหบคคลไดปฏบตงานตามความร

ความสามารถความถนดและตามความสนใจจะท�าให

บคคลรบรถงความส�าคญของงานการมอสระในการก�าหนด

แนวทางปฏบตงานและมอ�านาจในการตดสนใจในงานท

ไดรบมอบหมายดวยตนเองจะท�าใหบคคลรสกถงความม

คณคาของงานฉะนนลกษณะงานจงเปนปจจยส�าคญอก

ประการหนง โดยลกษณะงานเปนกระบวนการของการ

บรหารงานทใหความส�าคญกบคน และสดทายปจจยท

มความส�าคญมากทจะเปนพลงผลกดนใหคนตองการ

ท�างาน คอ แรงจงใจ เมอบคคลมแรงจงใจสงจะสงผล

ตอการปฏบตงาน และมความพงพอใจในการท�างาน

(McClelland,1962cited inGibson, Ivancevich,

andDonnelly,1997:138)

ในงานวจยน ผ วจยจะศกษาปจจยคณลกษณะ

ผบรหารดานวสยทศนและภาวะผน�าลกษณะงานของคร

และแรงจงใจในการท�างานของคร วาจะมอทธพลตอ

คณภาพการปฏบตงานของครโรงเรยนเอกชนหรอไม

เพอน�าผลการศกษาไปพฒนาโรงเรยนสบไป

วตถประสงคของการวจย1. เพอศกษาอทธพลของคณลกษณะผ บรหาร

ลกษณะงานของคร และแรงจงใจในการท�างานของคร

ทสงผลตอคณภาพการปฏบตงานของครโรงเรยนเอกชน

2. เพอเสนอความสมพนธของปจจยคณลกษณะ

ผบรหารลกษณะงานของครและแรงจงใจในการท�างาน

ของครทสงผลตอคณภาพการปฏบตงานของครโรงเรยน

เอกชน

ทบทวนวรรณกรรมการวจยน ผวจยไดศกษาเอกสาร แนวคดทฤษฎ

และงานวจยทเกยวของใน4ประเดนคอคณลกษณะ

ผบรหารลกษณะงานของครแรงจงใจในการท�างานของ

ครและคณภาพการปฏบตงานของครดงน

1. คณลกษณะผบรหาร

คณลกษณะของผบรหารทดทจะพฒนาองคการ

ใหเจรญกาวหนาจะตองมคณลกษณะดานวสยทศนและ

ดานภาวะผน�าดงน

1.1 วสยทศนของผ บรหาร ผ วจยศกษาตาม

แนวคดของ Braun (1991) ซงไดก�าหนดมตของ

วสยทศนของผบรหารเปน3ดานคอ1)การสรางวสยทศน

(Formulation Vision) ผ น�าทดจะตองมวสยทศน

ในการท�างาน วสยทศนทเกดขนจะตองเปนวสยทศนท

เปนไปไดมใชความเพอฝน สามารถน�าพาองคการไปส

เปาหมายไดส�าเรจ2)การเผยแพรวสยทศน(Articulation

Vision) เมอมการสรางวสยทศนสองคการแลว ผน�าทด

จะตองมการเผยแพรวสยทศนใหแกสมาชกในองคการ

เพอทจะไดใหทกคนในองคการไดรบทราบวาหนวยงาน

ของเรามวสยทศนอยางไร เพอทจะไดน�าองคการไปส

เปาหมายไดส�าเรจ และ 3) การปฏบตตามวสยทศน

(OperationalizingVision)เมอมการเผยแพรวสยทศน

ตอสมาชกในองคการแลวกจ�าเปนตองน�าวสยทศน

ไปปฏบตจรง โดยความรวมมอ ท มเทก�าลงกาย ใจ

ความคด ความพยายามของสมาชกในองคการ เพอให

วสยทศนทสรางขนนนด�าเนนไปเปนผลส�าเรจ

1.2 ภาวะผ น�าของผ บรหาร ผ วจยศกษาตาม

แนวคดของ Bass (1985: 48) ซงเปนทยอมรบอยาง

กวางขวางโดยแยกผน�าทมประสทธผลเปน2ลกษณะคอ

1)ผน�าแบบเปลยนสภาพและ2)ผน�าแบบแลกเปลยน

1.2.1 คณลกษณะภาวะผน�าแบบเปลยนสภาพ

(TransformationalLeadership)ประกอบดวยความ

เสนหา(Charisma)คอความสามารถในการมองการณ

ไกล และการรบรถงภารกจทจะตองปฏบต เปนผกลา

เผชญปญหา และมความสามารถในการแกปญหาความ

ขดแยงไดอยางเปนธรรม สามารถลดทศนคตทตอตาน

การเปลยนแปลงของผตาม สามารถโนมนาวผอนและ

มความสามารถในการจงใจทเหมาะสม มความคดรเรม



44

สรางสรรค การดลใจ (Inspiration) คอ ความสามารถ

ในการโนมนาวจตใจผใตบงคบบญชาใหเปลยนแปลงความ

สนใจในการกระท�าของตนเองไปสการท�าประโยชนเพอ

กลมหรอเพอองคการ โดยใชวธการพดทโนมนาวจตใจ

ในการท�างานรวมทงวธการกระตนจงใจใหผใตบงคบบญชา

ไดรบการตอบสนองความตองการความส�าเรจ ความ

ตองการอ�านาจและความตองการมตรสมพนธการกระตน

การใชปญญา (Intellectual Stimulation) เปนการ

กระตนความคดสรางสรรคและหาวธการใหมๆ ในการ

แกปญหาตางๆในอดตโดยใชความคดในการปองกนปญหา

มากกวาแกปญหารวมทงสนใจตอการใชความคดในการ

วเคราะหการน�าไปใช การตความและการประเมนผล

และการมงความสมพนธเปนรายบคคล(Individualized

Consideration)จะเนนทการมงพฒนาผใตบงคบบญชา

เปนรายบคคล โดยมการเอาใจใสผ ใตบงคบบญชา

แตละคน ผน�าจะปฏบตตอผใตบงคบบญชาแตละคน

แตกตางกนไปตามความตองการและความสามารถ ซง

ในการสรางความสมพนธระหวางผบรหารกบผใตบงคบ

บญชาแบบตวตอตวจะพฒนาความเปนผน�า และชวย

ใหไดขอมลในการตดสนใจดขน เพราะการเอาใจใสของ

ผ บรหารตอผ ใตบงคบบญชาแบบตวตอตวจะท�าใหม

โอกาสไดรบขอมลอยตลอดเวลา ซงจะสามารถชวยใน

การตดสนใจเกยวกบหนวยงานไดดขน

1.2.2 คณลกษณะภาวะผน�าแบบแลกเปลยน

(Transactional Leadership) ประกอบดวยการให

รางวลตามสถานการณ(ContingentReward)คอการ

ทผน�าใหรางวลตอบแทนส�าหรบความพยายามใหการ

ปฏบตตนเพอบรรลผลของผใตบงคบบญชา อาจจะ

ท�าไดโดยการชมเชยเมอปฏบตงานดและการสนบสนน

ใหไดรบเงนเดอนขน ใหโบนสและการเลอนต�าแหนง

การใหบรรยากาศการท�างานทด ปลอดภย เพอให

ผใตบงคบบญชาท�างานไดดและการบรหารแบบวางเฉย

(Management by Exception) คอ การทผน�าจะไม

เขาไปเกยวของจนกวาจะมความผดพลาดเกดขนจงเขาไป

แกไข ซงเปนการใหแรงเสรมทางลบ หรอการลงโทษ

การบรหารงานแบบวางเฉยนแบงออกไดเปน2ลกษณะคอ

(BassandAvolio,1990:22)1)ภาวะผน�าแบบวางเฉย

เชงรกจะเปนลกษณะทผน�าสอดสองดแลความผดพลาด

หากการปฏบตงานบดเบอนไปจากมาตรฐานกจะเขาไป

แกไข 2) ภาวะผน�าแบบวางเฉยเชงรบ จะเปนลกษณะ

ทวางเฉยไมปรบปรงเปลยนแปลงอะไรถางานยงด�าเนน

ไปดวยดตามแผนงานเดม และจะเขาไปชวยเหลอเมอ

งานไมไดมาตรฐาน

2. ลกษณะงานของคร

ผ วจยศกษาตามแนวคดของ Hackman and

Oldham (1980)ทแสดงถงมตของงานซงน�าไปสภาวะ

ทางจตใจ (Psychological State) ทมความสมพนธกบ

แรงจงใจ และความพงพอใจในงาน การขาดงาน และ

การลาออกจากงานต�า ภาวะทางจตใจ (Psychological

State) ทถอวาส�าคญและจ�าเปนในการทจะท�าใหบคคล

มแรงจงใจทจะท�างานมอยสามภาวะคอ 1) การรบรวา

งานนนมความหมาย (Meaningfulnessof theWork)

บคคลจะตองรบรวางานของตนเปนสงทมคา และมความ

ส�าคญตามค�านยมของแตละบคคล2)ความรบผดชอบตอ

ผลลพธของงาน(ResponsibilityforWorkOutcome)

บคคลจะตองเชอวาตนเองเปนผทมความสามารถทจะกอ

ใหเกดผลลพธตางๆจากความพยายามของตนเองและ

3)การรผลการกระท�า(KnowledgeofResult)บคคลจะ

ตองสามารถทจะตความผลการปฏบตงานของตนวาเปน

ทพงพอใจหรอไมพงพอใจ การทภาวะทางจตใจทงสาม

ภาวะจะเกดขนได ตองอาศยคณลกษณะเฉพาะของงาน

ซงประกอบดวยหามตคอ1)ความหลากหลายของทกษะ

(SkillVariety)หมายถงคณลกษณะงานทมความแตกตาง

อนเนองมาจากงานหลายๆดานในหนวยงานท�าใหบคคล

ตองน�าความรความสามารถและความช�านาญสวนบคคล

มาใชในการปฏบตงาน 2) ความเปนเอกลกษณของงาน

(TaskIdentity)หมายถงคณลกษณะงานทแสดงใหเหนถง

ขอบเขตของงานขนตอนและกระบวนการท�างานทชดเจน

ทผปฏบตงานสามารถปฏบตงานนนๆไดตงแตตนจนเสรจ

สมบรณ 3) ความส�าคญของงาน (Task Significance)



45

หมายถง คณลกษณะงานทมผลกระทบกบบคคลอน

ทงทางรางกายและจตใจทงภายในและภายนอกองคกร

4) ความมเอกสทธในงาน (Autonomy) หมายถง

คณลกษณะงานทผปฏบตงานมอ�านาจและมอสระในการ

ตดสนใจในงานทรบผดชอบดวยตนเองและ5)ผลยอนกลบ

ของงาน (Job Feedback) หมายถง คณลกษณะงาน

ทบคคลไดรบการประเมนและรบทราบการประเมนผลจาก

การปฏบตงาน

3. แรงจงใจในการท�างานของคร

ผวจยศกษาตามแนวคดของMcClelland(1987)

มความเชอวาบคคลทกคนมแรงจงใจทเดนๆอย3แบบ

คอ1)แรงจงใจใฝสมฤทธ(NeedforAchievement)

ความตองการทจะน�าไปส การบรรลความส�าเรจตาม

มาตรฐานของเปาหมายทก�าหนด และเปนพลงทท�าให

เกดความพยายามตอส เพอความส�าเรจสวนบคคล

มากกวาทจะคดถงรางวลหรอผลตอบแทนของความ

ส�าเรจ 2) แรงจงใจใฝสมพนธ (Need for Affiliation)

ความตองการทจะเปนมตรไมตรและมความสมพนธ

ระหวางบคคลเพอใหเปนทชอบและเปนทยอมรบจาก

ผอน และ 3) แรงจงใจใฝอ�านาจ (Need for Power)

ความตองการทเกยวของกบการมอทธพลเหนอผอนและ

ตองการควบคมผอน

4. คณภาพการปฏบตงานของคร

หนาทในการปฏบตงานหลกของครในโรงเรยนคอ

การจดการเรยนการสอน ดงนนคณภาพการปฏบตงาน

ของครถอวาเปนปจจยส�าคญประการหนงทจะแสดงถง

ความมประสทธผลของการน�าหลกสตรไปใชเนองจากคร

เปนกลไกส�าคญทจะท�าใหการเรยนการสอนมคณภาพ

หรอดอยคณภาพ ทงนคณภาพของการปฏบตงานหรอ

การสอนของครเปนองคประกอบส�าคญทอ�านวยใหการ

จดการเรยนการสอนมประสทธภาพสงคณภาพของการ

สอนจงมอทธพลตอการเรยนรของผเรยนซงChengand

Tsui (1999: 142) เสนอวาครจะมประสทธผลเมอครม

คณภาพในการสอนซงรปแบบนมความสมพนธระหวาง

การปฏบตงานทางการสอน และกระบวนการของ

โรงเรยนอยางไรกตามรปแบบนมความสมพนธกบความ

กาวหนาของนกเรยนดวย เนองจากความแตกตางใน

รปแบบการเรยนร และประเภทของบคลกลกษณะของ

นกเรยน

ภาพท 1 กรอบแนวคดการวจย



46

สมมตฐานการวจย1.ตวแปรวสยทศนของผบรหารตวแปรภาวะผน�า

ของผบรหาร ตวแปรลกษณะงานของคร และตวแปร

แรงจงใจในการท�างานของครสงผลทางตรงตอตวแปร

คณภาพในการปฏบตงานของคร

2. ตวแปรวสยทศนของผ บรหาร ตวแปรภาวะ

ผน�าของผบรหาร และตวแปรลกษณะงานของครสงผล

ทางออมตอตวแปรคณภาพในการปฏบตงานของคร

โดยสงอทธพลผานตวแปรแรงจงใจในการท�างานของคร

วธการวจย1.ประชากรและตวอยางทใชในการวจยประชากร

ทใชในการวจยครงนคอโรงเรยนเอกชนสงกดส�านกงาน

คณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชนทไดมาตรฐาน

ระดบดมาก จากการประเมนคณภาพภายนอกสถาน

ศกษารอบสอง(ส�านกงานรบรองมาตรฐานและประเมน

คณภาพการศกษา, 25 มถนายน 2552) จ�านวนทงสน

362โรงเรยนผตอบแบบสอบถามคอครปฏบตการสอน

ในโรงเรยนเอกชนตวอยางทใชในการวจยเนองจากการ

วจยครงนมตวแปรสงเกตไดรวม 19 ตวแปร ส�าหรบใช

ในการวเคราะหขอมลตามวตถประสงคและสมมตฐาน

การวจยการประมาณตวอยางทใชในการวจยครงนค�านวณ

จากสตรของ Linderman and Gold คอ 20 × 19

ไดผลลพธตวอยางขนต�าเทากบ 380 คน วธการเลอก

ตวอยางผวจยใชการสมแบบชนภม(StratifiedRandom

Sampling)กบโรงเรยนเอกชนโดยผวจยแบงประชากร

ออกเปน6ภมภาคโดยใชวธการก�าหนดสดสวนในการ

สมตวอยาง(ProportionateRandomSampling)ได

จ�านวน 115 โรงเรยน เกบขอมลกบครปฏบตการสอน

โรงเรยนละ6คนไดขนาดตวอยางทงสน690คน

2.เครองมอทใชในการวจยเครองมอทใชในการวจย

เปนแบบสอบถามทมการพฒนาและปรบปรงมาจาก

งานวจยในตางประเทศจ�านวน1ฉบบไดคาความเชอมน

ของแบบสอบถามทงฉบบเทากบ0.98การรวบรวมขอมล

เกบรวบรวมขอมลโดยการสงแบบสอบถามทางไปรษณย

ไดแบบสอบถามทสงกลบคน และเปนแบบสอบถามทม

ความสมบรณจ�านวน588ฉบบคดเปนรอยละ85.22

3. การวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลเบองตน

และการวเคราะหโครงสรางความสมพนธระหวางตวแปร

หรอโมเดลสมการโครงสราง (Structural Equation

Modeling:SEM)

ผลการวจยผลก า ร ว เ ค ร า ะห ข อ ม ล ท ว ไ ป ขอ งผ ต อบ

แบบสอบถามพบวา ผ ตอบแบบสอบถามสวนใหญ

เปนหญง มจ�านวน 510 คน มอายระหวาง 31-40 ป

วฒการศกษาสงสดคอ การศกษาระดบปรญญาตร

มจ�านวน 476 คน มประสบการณปฏบตงานใน

สถานศกษาระหวาง 6–15 ป มจ�านวน 243 คน

สวนใหญอยในโรงเรยนเขตภาคกลางมจ�านวน287คน

เปนโรงเรยนขนาดใหญมจ�านวน297คน

ผลการวเคราะหรปแบบโครงสรางการวจยหรอ

ผลการตรวจสอบความสอดคลองของตวแบบกบขอมล

เชงประจกษครงแรก พบวาความสมพนธเชงสาเหต

ยงไมสอดคลองกบขอมลเชงประจกษดเพยงพอโดยทคา2χ =6113.76,df=59,P=0.00,CFI=1.00,

GFI=0.94,AGFI=0.92,RMR=0.085,RMSEA=

0.027,LSR=5.52ดงภาพท2



47

ภาพท 2 ผลการวเคราะหรปแบบโครงสรางเชงเสน(กอนปรบ)

ผ วจยจงปรบรปแบบความสมพนธใหเหมาะสม

โดยผ ว จย ได ปรบ เส นอทธพลท มน ยส� า คญและ

คาความคลาดเคลอนของตวแปรสงเกตไดในรปแบบ

ความสมพนธเชงสาเหตตามดชนดดแปลง(Modification

Indices)ทโปรแกรมส�าเรจรปLISRELเสนอแนะและ

ใชการประมาณคาLISRELEstimatesดวยวธก�าลงสอง

นอยทสดไมปรบน�าหนก(UnweightedLeastSquare:

ULS)ซงแสดงผลการวเคราะหและการเปลยนแปลงของ

คาดชนดดแปลงและการปรบการประมาณคาเพอตรวจ

สอบความสอดคลองของความสมพนธเชงสาเหตกบ

ขอมลเชงประจกษ ผลการวเคราะหอทธพลของตวแบบ

สมมตฐานความสมพนธเชงสาเหตพบวาความสมพนธ

เชงสาเหตของปจจยดานคณลกษณะผบรหาร ลกษณะ

งานของคร และแรงจงใจในการท�างานของครทสงผล

ตอคณภาพการปฏบตงานของครโรงเรยนเอกชนมความ

สอดคลองกบขอมลเชงประจกษดอยในเกณฑด โดยท

คา2χ =110.93,df=106,P=0.35,CFI=1.00,

GFI=0.99,AGFI=0.99,RMR=0.032,RMSEA=

0.0089,LSR=2.64ดงภาพท3



48

ภาพท 3 ผลการวเคราะหรปแบบโครงสรางเชงเสน(หลงปรบ)

เมอพจารณาอทธพลทางตรงและทางออมทสงผล

ตอตวแปรคณภาพในการปฏบตงานของคร โดยสรป

พบวา วสยทศนของผบรหาร ภาวะผน�าของผบรหาร

ลกษณะงานของคร1 และลกษณะงานของคร2 เปน

ตวแปรแฝงภายนอกทสงผลทางตรงและสงผลทางออม

ตอคณภาพในการปฏบตงานคร โดยทแรงจงใจในการ

ท�างานของครเปนตวแปรแฝงภายในทเปนตวเชอม

(Mediator)ความสมพนธระหวางวสยทศนของผบรหาร

ภาวะผ น�าของผบรหาร ลกษณะงานของคร1 และ

ลกษณะงานของคร2กบคณภาพในการปฏบตงานคร

เมอพจารณาคาสถตในการวดตวแปรแตละตว

ทเปนตวแปรแฝงภายในและตวแปรแฝงภายนอกพบวา

ตวแปรแฝงทกตวมค าความเท ยงอย ในเกณฑ ด

(คา cρ อยระหวาง0.617ถง0.942)และสามารถอธบาย

ความแปรปรวนของตวแปรสงเกตไดในองคประกอบ

ไดสง (คา vρ อยระหวาง 0.528 ถง 0.786) สวน

คาสมประสทธการพยากรณ( 2R )ของตวแปรสงเกตได

มคาอยระหวาง0.26ถง0.99แสดงวาตวแปรสงเกตได

ทใชในการพยากรณองคประกอบนนสามารถอธบาย

ความแปรปรวนขององคประกอบรวมไดโดยอยระหวาง

26.00ถง99.00

เมอพจารณาคาสมประสทธการพยากรณ ( 2R )

ของสมการโครงสราง พบวา ตวแปรคณภาพในการ



49

ปฏบตงานของคร(TEA)มคา 2R เทากบ0.68แสดง

วาตวแปรโครงสรางในรปแบบนไดแกตวแปรวสยทศน

ของผบรหาร ภาวะผน�าของผบรหาร ลกษณะงานของ

คร1 ลกษณะงานของคร2 และแรงจงใจในการท�างาน

ของคร สามารถอธบายความแปรปรวนของคณภาพ

ในการปฏบตงานของครไดรอยละ68

เมอพจารณาเมทรกซสหสมพนธระหวางตวแปรแฝง

พบว าค าสมประสทธสหสมพนธ ระหว างตวแปร

มคาอยระหวาง -0.39 ถง 0.83 ซงตวแปรสวนใหญ

มความสมพนธกนทางบวก

สรปไดวาตวแปรวสยทศนของผบรหาร ใหความ

ส�าคญกบตวแปรการปฏบตตามวสยทศนมากทสด

รองลงมาคอการเผยแพรวสยทศน ส�าหรบตวแปรภาวะ

ผน�าของผบรหารมงใหความส�าคญกบตวแปรการดลใจ

มากทสดรองลงมาคอการมงความสมพนธเปนรายบคคล

สวนตวแปรลกษณะงานของคร1(JOB1)ใหความส�าคญ

กบความหลากหลายของทกษะและความส�าคญของงาน

มากกวาความเปนเอกลกษณของงาน ส�าหรบตวแปร

ลกษณะงานของคร2 (JOB2) ใหความส�าคญกบความม

เอกสทธในงานมากกวาผลยอนกลบของงานสวนตวแปร

แรงจงใจในการท�างานของครใหความส�าคญกบแรงจงใจ

ใฝสมฤทธเปนอนดบแรกรองลงมาคอแรงจงใจใฝอ�านาจ

และตวแปรคณภาพในการปฏบตงานของคร ใหความ

ส�าคญกบตวแปรการสรางบรรยากาศหองเรยนมากกวา

รปแบบการสอน

จากการวเคราะหโครงสรางความสมพนธเชงสาเหต

ระหวางตวแปรแฝงทงหกตวแปรคอตวแปรวสยทศน

ของผบรหาร(VIS)ตวแปรภาวะผน�าของผบรหาร(LEA)

ตวแปรลกษณะงานของคร1 (JOB1) ตวแปรลกษณะ

งานของคร2(JOB2)ตวแปรแรงจงใจในการท�างานของ

คร (MOV) และตวแปรคณภาพในการปฏบตงานของ

คร (TEA) โดยการวเคราะหตวแบบสมการโครงสราง

(Structural Equation Modeling: SEM) และได

ตวแบบสมการโครงสรางปจจยดานคณลกษณะผบรหาร

ลกษณะงานของครและแรงจงใจในการท�างานของครท

สงผลตอคณภาพการปฏบตงานของครโรงเรยนเอกชนม

ความสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ

อภปรายผลการอภปรายผลในทน ผ วจยจะอภปรายใน 2

ประเดน เพอตอบวตถประสงคของการวจย2ขอดงน

วตถประสงคของการวจยขอทหนงซงเปนการศกษา

อทธพลของคณลกษณะผบรหาร ลกษณะงานของคร

และแรงจงใจในการท�างานของคร ทสงผลตอคณภาพ

การปฏบตงานของครโรงเรยนเอกชน ผลวจยไดพบขอ

คนพบตามสมมตฐานการวจยขอ 1 และตามสมมตฐาน

การวจยขอ2ดงน

สมมตฐานการวจยขอ 1ทระบวาตวแปรวสยทศน

ของผบรหาร ตวแปรภาวะผน�าของผบรหาร ตวแปร

ลกษณะงานของครและตวแปรแรงจงใจในการท�างาน

ของครสงผลทางตรงตอตวแปรคณภาพในการปฏบตงาน

ของครผลจากการวจยพบวายอมรบสมมตฐานทงนสามารถ

อธบายไดจากการหาความสมพนธระหวางตวแปรดงน

ตวแปรวสยทศนผ บรหารมอทธพลทางตรงตอ

คณภาพในการปฏบตของคร สอดคลองกบงานวจย

ของ Fekete (1991: 755) ไดศกษาองคประกอบของ

วสยทศนของผบรหาร วสยทศนของผบรหารโรงเรยน

มผลกระทบทางบวกตอผลการเรยนของนกเรยนBridges

(1992:669) ไดศกษาความสมพนธระหวางประสทธผล

ของโรงเรยนกบวสยทศนของผบรหารโรงเรยนพบวา

ในโรงเรยนทมประสทธผลนนผบรหารโรงเรยนเปนผทม

วสยทศน และวสยทศนของผบรหารโรงเรยนสามารถ

ท�านายประสทธผลของโรงเรยนได

ตวแปรภาวะผน�าของผบรหารมอทธพลทางตรงตอ

คณภาพในการปฏบตงานของครสอดคลองกบงานวจยของ

Kendrick (1988) ศกษาลกษณะภาวะผน�าทมผลตอ

การพฒนาโรงเรยนมธยมศกษาในเมองใหมประสทธผล

โดยการวจยเชงคณภาพ ผลการวจยพบวา ครใหญ

ใชภาวะผน�าแบบแลกเปลยนในระยะเรมแรกและตอมา

ไดใชภาวะผ น�าแบบเปลยนแปลงในการด�าเนนงาน



50

จนสามารถปรบปรงโรงเรยนใหเกดประสทธผลจากงาน

วจยดงกลาวสรปไดวา ภาวะผ น�าแบบเปลยนแปลง

และแบบแลกเปลยนดานการใหรางวลตามสถานการณ

มความสมพนธกบความส�าเรจในการบรหารของผบรหาร

สถานศกษาอยางมากโดยมความสมพนธทางบวกกบผล

สมฤทธทางการเรยนของนกเรยน และสามารถท�านาย

ประสทธผลของสถานศกษา

ตวแปรลกษณะงานของครมอทธพลทางตรงตอ

คณภาพในการปฏบตงานของครสอดคลองกบงานวจยของ

Spector and Jex (1991) ไดตรวจสอบแบบจ�าลอง

คณลกษณะของงานกบความพงพอใจในงานโดยส�ารวจ

จากขอมลพนกงานในมหาวทยาลย ผลการศกษาพบวา

คณลกษณะของงานของพนกงานในมหาวทยาลยใน

กลมผมหนาทประจ�าคณลกษณะของงานมความสมพนธ

อยางมนยส�าคญกบความพงพอใจในงานซงลกษณะงาน

ของครในสวนของโรงเรยนเอกชนนนเปนงานทคอนขาง

จะไมมอะไรซบซอนมากนกสวนใหญแลวเปนงานการสอน

ในวชาทตนเองถนดอย แล ว ซงจะมเครอขายงาน

ทเกยวของ เชน การท�าแผนการสอน การออกขอสอบ

การท�างานทะเบยนทเกยวกบงานประจ�าชนการตดตาม

ประเมนผลในดานตางๆของนกเรยน เปนตนซงงานท

กลาวมาแลวนนลวนแตเปนงานทตองอาศยระยะเวลา

โดยตองท�าอยางสม�าเสมอ คอยเปนคอยไป สะสมงาน

ไปเรอยๆ

ตวแปรแรงจงใจในการท�างานของครมอทธพล

ทางตรงตอคณภาพในการปฏบตของครทงนพบวาหวใจ

ของความส�าเรจดานวชาการขนอยกบความสามารถ

ในการจงใจครใหปฏบตงานอยางเตมความสามารถเพอให

งานดานการเรยนการสอนด�าเนนไปอยางมประสทธภาพ

ดงนน แรงจงใจในการท�างานของครจงนบวามความ

ส�าคญตอผลการปฏบตงานของครและความส�าเรจในการ

บรหารMcCarthy(1998)ศกษาปจจยทมผลตอความ

พงพอใจและความไมพงพอใจในการท�างานของครโรงเรยน

ประถมศกษาพบวาแรงจงใจในการท�างานมผลตอความ

พงพอใจและความไมพงพอใจในการท�างานของคร

สมมตฐานการวจยข อ ท 2 ระบว าตวแปร

วสยทศนของผบรหารตวแปรภาวะผน�าของผบรหารและ

ตวแปรลกษณะงานของครสงผลทางออมตอตวแปร

คณภาพในการปฏบตงานของคร โดยสงอทธพลผาน

ตวแปรแรงจงใจในการท�างานของคร ผลจากการวจย

พบวายอมรบสมมตฐานการวจยขอท2สามารถอธบาย

ไดจากการหาความสมพนธระหวางตวแปรดงน

ตวแปรวสยทศนของผบรหารมอทธพลทางออมตอ

คณภาพในการปฏบตงานของครโดยสงผานแรงจงใจ

ในการท�างานของครเมอทกคนมวสยทศนกจะมพลงมาก

ขนดวยกอใหเกดแรงบนดาลใจวสยทศนนนกอใหเกดสต

ปญญาและจตใจทท�างานรวมกนอยางแทจรงสอดคลอง

กบงานวจยของ Lock et al. (1990: 94) ไดเสนอ

แบบจ�าลองแสดงใหเหนวาวสยทศนของผน�าเกดจากปจจย

ภายในตวผน�า ซงไดแก คณลกษณะเฉพาะตน ความร

ในวชาชพทกษะดานมนษยสมพนธทกษะทางการบรหาร

และความสามารถดานสตปญญา

ตวแปรภาวะผน�าของผบรหารมอทธพลทางออม

ตอคณภาพในการปฏบตของครโดยสงผานแรงจงใจ

ในการท�างานของครซงภาวะผน�าของผบรหารเปนปจจย

ทส�าคญตอประสทธผลของสถานศกษา เปนศลปะ

อนจ�าเปนและส�าคญยงของผบรหารตอการน�าหนวยงาน

หรอองคการไปสความส�าเรจ เพราะผน�าเปนผตดสนใจ

วนจฉยสงการก�าหนดนโยบายวางแผนจงใจใหรวมกน

ปฏบตภารกจและเปนผรบผดชอบตอการบรหารของ

องคการผบรหารหรอผน�านอกจากจะมงท�างานเพอความ

ส�าเรจขององคการแลวยงตองสรางความพงพอใจใหเกด

กบผตามดวย เพราะความพงพอใจในงานมอทธพลตอ

ความส�าเรจขององคการ ดงนน ความพงพอใจในงาน

ของผปฏบตงานจงเปนผลมาจากอทธพลภาวะผน�าของ

ผบรหารเปนส�าคญ

ตวแปรลกษณะงานของครมอทธพลทางออมตอ

คณภาพในการปฏบตของครโดยสงผานแรงจงใจในการ

ท�างานของคร ซงลกษณะงานนนเปนกระบวนการทาง

พฤตกรรมเพอเพมความส�าคญของงานทท�าใหบคคลเกด



51

แรงจงใจและความพงพอใจในงานรบรถงคณคาของงาน

ผลของงานและความรบผดชอบในผลของงานโดยบคคล

จะแสดงออกถงความเตมใจและตงใจทจะท�างานทไดรบ

มอบหมายตามความร ความสามารถ ทกษะและความ

ช�านาญทมอยอยางเตมศกยภาพท�าใหผลผลตทเกดขน

จากการปฏบตงานสงขน สามารถท�างานรวมกบผอน

ไดดมความคดสรางสรรคในการท�างานและสามารถแกไข

ปญหาทเกดขนในงานได

วตถประสงคของการวจยขอทสองซงเปนการ

เสนอตวแบบความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจย

คณลกษณะผบรหาร ลกษณะงานของคร และแรงจงใจ

ในการท�างานของคร ทสงผลตอคณภาพการปฏบตงาน

ของครโรงเรยนเอกชน สามารถสรปไดวารปแบบความ

สมพนธเชงสาเหตระหวางคณลกษณะผบรหารลกษณะ

งานของคร แรงจงใจในการท�างานของคร และคณภาพ

การปฏบตงานของครโรงเรยนเอกชนในผลงานวจยน

สามารถอธบายปจจยทเปนสาเหตของคณภาพการปฏบต

งานของครโรงเรยนเอกชนในบรบทสงคมไทยได

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย1. ผลการวจยพบวาคณภาพในการปฏบตงานของ

ครขนอยกบการมวสยทศนของผบรหารทมความรความ

สามารถในการน�าวสยทศนไปปฏบต ดงนนผบรหาร

จะตองเปนผมความพยายามทมเทในการศกษาคนควา

ทดลองหาแนวทางใหมๆทมคณภาพในหลายๆมมมอง

เพอเปนฐานขอมลในการเลอกแนวทางทเปนประโยชน

ต อโรงเรยนมากทสด และน�ามาประยกตใช อย าง

เหมาะสมสามารถก�าหนดทศทางในการท�างานมเปาหมาย

ทชดเจนใหกบองคการ สามารถก�าหนดขอบขาย

กฎระเบยบปฏบตงานสงผลใหบคลากรในองคการท�างาน

ไดสงกวามาตรฐานสามารถเสรมแรงเพอใหเกดการ

เปลยนแปลงในองคกร

2. ผลการวจยพบวาผ บรหารใชพฤตกรรมการ

บรหารภาวะผน�าแบบเปลยนแปลงและภาวะผน�าแบบ

แลกเปลยนสงผลใหครมคณภาพในการปฏบตงานดงนน

ผบรหารนอกจากจะมงท�างานเพอความส�าเรจขององคกร

แลวยงตองสรางความพงพอใจใหเกดกบครดวยซงภาวะ

ผน�าของผบรหารเปนปจจยส�าคญตอการน�าโรงเรยน

ไปสความส�าเรจผบรหารจงควรมศกยภาพในการตดสนใจ

วนจฉยสงการก�าหนดนโยบายวางแผนจงใจเพอใหคร

ปฏบตงานใหเกดคณภาพสงสด

ขอเสนอแนะเพอการวจยตอไป1.ควรท�าการศกษาในกลมประชากรทหลากหลาย

เชนกลมผปกครองกลมนกเรยนเพอเปรยบเทยบและ

ยนยนและคนหารปแบบทเหมาะสม

2. ควรท�าการศกษาในสถานศกษาอน เชน สถาน

ศกษาในภาครฐ ซงมบรบทแตกตางกน เพอสรางและ

คนหารปแบบทหลากหลายตอการน�าไปประยกตใช

3. ควรน�าผลทไดจากการศกษานไปศกษาเชง

คณภาพ เพอเปรยบเทยบกบการวจยเชงปรมาณ และ

เพอศกษาคณภาพในการปฏบตงานของครในเชงลกตอไป



52

บรรณานกรมส�านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา.(2549).“(ราง)บทสรปส�าหรบผบรหารผลสะทอนจากการ

ประเมนคณภาพภายนอกรอบแรก”. เอกสารประกอบการประชมเฉลมพระเกยรตฯ เนองในโอกาสจดงานฉลอง

สรราชสมบตครบ 60 ป.กรงเทพมหานคร:ส�านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา(องคการ

มหาชน).

Bass,B.M.(1985). Leadership and Performance beyond Expectations.NewYork:TheFreePress.

Bass,B.M.andB.J.Avolio.(1990).Transformational Leadership Development.PolaAlto,California:

ConsultingPsychologist.

Braun,J.B.(1991).AnAnalysisofPrincipalLeadershipVisionandItsRelationshiptoSchoolClimate.

Dissertation Abstracts International.52(04):1139-A.

Cheng,Y.C.andK.T.Tsui.(1999).Multi-modelsofTeacherEffectiveness:ImplicationsforResearch.

Journal of Educational Research.92(3):141-150.

Cranny,C.J.,P.C.SmithandE.F.Stone.(1992). Job Satisfaction: How People Feel About Their Jobs

and How it Affects Their Performance.NewYork:MaxwellMacmillanInternational.

Fekete, D. (1991). The Dimensions of Vision in Educational Leadership.Dissertation Abstracts

International.51(3):12A.

Gibson,J.L.,J.M.lvancevichandJr.J.H.Donnelly.(1997).Organizations: Behavior Structure Processes.

9thed.NewYork:McGraw-Hill.

Hackman,R.J.andG.R.Oldham.(1980).Work Redesign. Reading,Mass:Addison-Wesley.

Kendrick,J.A.(1988).Theemergenceoftransformationalleadershippracticeinaschoolimprovement

effort:Areflectivestudy.Dissertation Abstracts International.46(6A):1330.

McCarthy,F.C.(1998).AStudyoftheFactorsWhichAffectJobSatisfactionandJobDissatisfaction

inPublicSchoolTeachers.Dissertation Abstracts International-A.(CD-ROM).58(10):3789.

McClelland,D.C.(1987).Human Motivation.NewYork:CambridgeUniversity.

Miskel,C.andC.Dorothy.(1985). Leader Succession in School Setting. ReviewofEducationalResearch.

Pennington,G. (1999). Toward a New Professionalism: Accrediting Higher Education Teaching, A

Handbook for Teacher and Learning in Higher Education Enhancing Academic Practice.London:

KoganPage.

Sergiovanni,T.J.(1984). Leadership and Excellence in Schooling, Educational Leadership.NewYork:

TheFreePress.



53

Sanan PrachongchithadbeenreceivehisBachelordegreeofEducation

Faculty Major Education Administration from Prasanmit university,

Thailand.ThenhecontinueshismasterdegreeandPhd.degreeinthe

EducationFacultyMajorEducationAdministrationatuniversityofAlberta,

Canada.HeisWorkingatEducationFaculty,KasetsartUniversityBangkok.

Sirirat Thongmeesri hadbeenreceiveherbachelordegreeinFaculty

ofEducation,majorinEducationComputerfromPhranakhonRajabhat

UniversityinA.D.2001.AfterthatShewasgraduatedhermasterdegree

inFacultyofEducation,majorinEducationalAdministrationinA.D.2005

fromSuanSunandhaRajabhatUniversity.Later,ShefurtherStudyPhd.

levelProgramandgraduatedinFacultyofEducation,MajorinEducation

AdministrationfromKasetsartUniversity inA.D.2013.SheisCurrently

working full time in Education and, development of special Project

DepartmentatPanyapiwatinstituteofmanagement(PIM).



54

การพฒนารปแบบการบรหารเขตพนทการศกษามธยมศกษาADEVELOPINGMODELOFEDUCATIONALADMINISTRATIONFORTHESECONDARYEDUCATIONALSERVICEAREA

สรเดช ปนาทกล 1 ธร สนทรายทธ 2 และเฉลมวงศ วจนสนทร 3

บทคดยอการศกษาวจยครงนมวตถประสงคเพอพฒนารปแบบการบรหารเขตพนทการศกษามธยมศกษาในรปองค

คณะบคคล/คณะกรรมการทเหมาะสมกบสภาพสงคมและความคาดหวงของสงคมไทยเปนการวจยอนาคต(Future

Research)ทใชเทคนคการวจยอนาคตแบบชาตพนธวรรณาดวยเทคนคเดลฟาย(EDFR:EthnographicDelphiFuture

Research)และหาฉนทามตจากพหคณลกษณะ(MACR:Multiple-AttributeConsensusReaching)ดวยวธThe

Kruskal-Wallis One-Way Analysis of Variance by Ranks ผลการวจยพบวา รปแบบในการพฒนาเขตพนท

การศกษามธยมศกษาทสามารถยกระดบคณภาพการศกษาและมาตรฐานการศกษาเปนดงน

1.การแบงเขตพนทการศกษามธยมศกษาใหใชเขตการปกครองเปนหลกเนองจากจะสรางความสอดคลอง

กบเขตอ�านาจของจงหวดทรพยากรและวฒนธรรมของจงหวดนนๆ

2.เพมอ�านาจหนาทและความรบผดชอบใหแกคณะกรรมการเขตพนทการศกษามธยมศกษาใหสามารถก�ากบ

ดแลตดตามตรวจสอบงานทง4ดานไดอยางครบถวนและมประสทธภาพคองานดานวชาการงานดานงบประมาณ

งานดานบรหารบคคลและงานดานบรหารทวไป

3. โครงสรางองคคณะบคคล/คณะกรรมการใหมเพยงองคคณะเดยวคอคณะกรรมการเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา (กพม.) โดยมคณะอนกรรมการตดตาม ตรวจสอบประเมนผลและนเทศการศกษา (อ.ก.ต.ป.น.) และ

คณะอนกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา(อ.ก.ค.ศ.)อยภายใตการก�ากบดแลและตดตามของคณะ

กรรมการเขตพนทการศกษามธยมศกษา

4. ปรบเปลยนองคประกอบและคณสมบตในสวนของกรรมการผทรงคณวฒในคณะกรรมการเขตพนท

การศกษามธยมศกษาใหมความหลากหลายและครอบคลมบรบทของจงหวด

5.ปรบเปลยนวาระการด�ารงต�าแหนงขององคคณะบคคลจากคราวละ2ปเปนคราวละ4ป

6.เชอมโยงองคคณะบคคลใหเปนทมงานเดยวกนเพอความเปนเอกภาพและเพมประสทธภาพการท�างาน

ค�าส�าคญ : รปแบบการบรหารเขตพนทการศกษามธยมศกษา

1นสตปรญญาเอกสาขาวชาการบรหารการศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยบรพาE-mail:[email protected]รองศาสตราจารยสาขาวชาการบรหารการศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยบรพา3ผชวยศาสตราจารยสาขาวชาสถตประยกตอดตรองอธการบดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒบางแสน



55

ABSTRACTTheobjectiveofthisfutureresearchwastodevelopamodelofeducationaladministration

for the secondary educational area as of boardmembers/committeewhich appropriate to the

socialconditionsandexpectationsofThaisociety.EDFR(EthnographicDelphiFutureResearch)and

MACR(Multiple-AttributeConsensusReaching)byTheKruskal-WallisOne-WayAnalysisofVariance

byRankswereappliedfortheresearch.Theresearchresultsfoundthatthedevelopingmodelthat

canenhancethequalityofeducationandthestandardofeducationwereasfollows:

1.Administrativedistricthavetobeappliedasthecriteriafordemarcationtothesecondary

educationalserviceareaforthecompliancetothejurisdiction,resourcesandculturesoftheprovince.

2.IncreasedauthorityandresponsibilitytotheSecondaryEducationalServiceAreaCommittee

inordertosuperviseandmonitorbothfullyandeffectivelyinfouraspectsasacademic,budgeting,

personnel,andgeneraladministrations.

3.ThestructureoftheCommitteeshouldbeonlyonecommitteeasofSecondaryEducation

Service Area Committeewith the 2 subcommittees as “The EducationalMonitoring, Inspection

andEvaluationSubcommittee”aswellas“TheTeacherCivilServiceandEducationalPersonnel

Subcommittee” under supervision andmonitoring by the Secondary Educational Service Area

Committee.

4.Improvementsandchangesinthecompositionandqualificationofmemberfromexperts

forthevarietyandsuitabilityforthecontextsoftheprovince.

5.TermofserviceoftheCommitteememberschangesfrom2yearsto4yearsservice.

6.Connectingandnetworkingofcommitteeandsubcommitteemembersasoneteamin

ordertoinitiateunityandefficiencyofworks.

Keywords : Modelofeducationaladministrationforthesecondaryeducationalarea.

บทนำารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช

2540 (รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช

2540,2540,หนา34)ซงบรรจสาระส�าคญไวในมาตรา

81 ใหมการออกกฎหมายเกยวกบการศกษาแหงชาต

ท�าใหมการตราพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.

2542ขนซงมผลบงคบใชตงแตวนท20สงหาคม2542

โดยในหมวด5มสาระเกยวกบการบรหารและการจดการ

ศกษาทยดหลกการส�าคญ3ประการคอ1)การกระจาย

อ�านาจซงก�าหนดไวในมาตรา39“ใหกระทรวงกระจาย

อ�านาจการบรหารและการจดการศกษาทงดานวชาการ

งบประมาณการบรหารงานบคคลและการบรหารทวไป

ไปยงคณะกรรมการและส�านกงานเขตพนทการศกษา

และสถานศกษาในเขตพนทการศกษาโดยตรง”2)การ

บรหารโดยคณะบคคลในหลายมาตราไดก�าหนดใหหนวยงาน

ตางๆ ตงแตระดบกระทรวงลงไปจนถงระดบสถาน

ศกษา ตองมคณะบคคลท�าหนาทก�ากบ ดแล ตดตาม

สงเสรมสนบสนนประเมนผลการจดการศกษาของสถาน

ศกษาและ3)การมสวนรวมของชมชนและสงคมซงม

หลายมาตราทระบใหบคคลครอบครวชมชนองคกร



56

ชมชน องคกรปกครองสวนทองถน องคกรเอกชน

องคกรวชาชพ และสถาบนศาสนา เขามามสวนรวม

ในการจดการศกษาเพอเสรมสรางใหชมชนเขมแขง

และระดมทรพยากรในทองถนมาใชในการจดการศกษา

ส�านกงานเขตพนทการศกษา (สพม.) เกดจากท

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ซงเปน

กฎหมายทางการศกษาทเกดขน ตามบทบญญตของ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540

ไดก�าหนดไวในมาตรา37(รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร

ไทยพทธศกราช2540,2540,หนา17)วาการบรหาร

และการจดการศกษาขนพนฐานและอดมศกษาระดบ

ต�ากวาปรญญา ใหยดเขตพนทการศกษาโดยค�านงถง

ปรมาณสถานศกษา จ�านวนประชากรเปนหลก และ

ความเหมาะสมดานอนดวย โดยค�าแนะน�าของสภาการ

ศกษาแหงชาต มอ�านาจประกาศในราชกจจานเบกษา

ก�าหนดเขตพนทการศกษาซงปจจบนรฐมนตรไดลงนาม

ประกาศจดตงเขตพนทการศกษาแลวจ�านวน 175

เขต(ประกาศกระทรวงศกษาธการ,2549,หนา6)การ

บรหารจดการใหมผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทเปน

ผบงคบบญชาขาราชการและรบผดชอบในการปฏบต

ราชการของส�านกงานใหเปนไปตามนโยบาย แนวทาง

และแผนการปฏบตราชการของกระทรวง ในส�านกงาน

ตามวรรคหนงจะใหมรองผอ�านวยการเปนผบงคบบญชา

ขาราชการรองจากผอ�านวยการเพอชวยปฏบตราชการ

กได โดยรองผอ�านวยการหรอผด�ารงต�าแหนงทเรยกชอ

อยางอนในส�านกงานมอ�านาจหนาทตามทผอ�านวยการ

ก�าหนดหรอมอบหมาย (ส�านกงานคณะกรรมการการ

ศกษาขนพนฐาน,2549,หนา7)

คณะกรรมการเขตพนทการศกษา(กพม.)ประกอบดวย

ผ แทนองคกรชมชน ผ แทนองคกรเอกชน ผ แทน

องคกรปกครองสวนทองถน ผแทนสมาคมผประกอบ

วชาชพคร ผแทนสมาคม ผประกอบวชาชพบรหารการ

ศกษาผแทนสมาคมผปกครองและครและผทรงคณวฒ

ดานการศกษา ศาสนา ศลปวฒนธรรม จ�านวนคณะ

กรรมการเขตพนทการศกษาทงหมด 15 คน ส�าหรบ

คณสมบตหลกเกณฑวธการสรรหาการเลอกประธาน

กรรมการและกรรมการวาระการด�ารงต�าแหนงและการ

พนจากต�าแหนงใหเปนไปตามทก�าหนดในกฎกระทรวง

ใหผ อ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา เปน

กรรมการและเลขานการของคณะกรรมการเขตพนท

การศกษา(กฎกระทรวงก�าหนดจ�านวนกรรมการคณสมบต

หลกเกณฑวธการสรรหาการเลอกประธานกรรมการและ

กรรมการวาระการด�ารงต�าแหนงและการพนจากต�าแหนง

ของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา,2546,หนา6-11)

คณะกรรมการเขตพนทการศกษา เกดขนตาม

พระราชบญญตการศกษาแห งชาต 2542 และ

พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวง

ศกษาธการ 2546 ซงให คณะกรรมการเขตพนท

การศกษาใหมอ�านาจทยงใหญไมแพ “คณะกรรมการ

ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา” หรอท

เรยกโดยยอวา “ก.ค.ศ.” และ “คณะอนกรรมการ

ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา ประจ�าเขต

พนทการศกษา” หรอทเรยกโดยยอวา “อ.ก.ค.ศ.”

ซงมบางเขตพนทการศกษามการประชมคณะกรรมการ

เขตพนทการศกษา เพยงปละ 1-2 ครง เท านน

ทงๆ ทอ�านาจหนาทของคณะกรรมการเขตพนท

การศกษาเขยนไวชดเจนในกฎหมายทง 2 ฉบบขางตน

ลวนแลวแตส�าคญทงสนไมวาจะเปนเรองของมาตรฐาน

การศกษา มาตรฐานหลกสตร รวมไปถงอ�านาจหนาท

ในการก�ากบดแลจดตงยบรวมเลกสถานศกษาสงเสรม

สนบสนนการจดการศกษาของบคคลองคกรวชาชพฯลฯ

ซงปญหาเหลานควรก�าหนดอ�านาจหนาทและวาระการ

ประชมไวอยางชดเจนในระเบยบหรอกฎกระทรวง

(พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ

พ.ศ.2546,2546,หนา13และพระราชบญญตระเบยบ

ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา(ฉบบท2)พ.ศ.

2551,หนา30)

จากการประชมสมมนา คณะกรรมการเขตพนท

การศกษาณโรงแรมปางสวนแกวจงหวดเชยงใหมซงสรป

สาระจากการประชมดงน1)สรปอ�านาจหนาทของคณะ



57

กรรมการตามกฎหมายทง 8 ขอ 2) ใหคณะกรรมการ

เขตพนทการศกษาทกทานมบทบาทใหมากในการปฏบต

หนาท ใหมการประชมหารอกนบอยๆ 3) ใหเขตพนท

การศกษาไดพฒนา2องคกรคอคณะกรรมการเขตพนท

การศกษาและคณะกรรมการอ.ก.ค.ศ.ไดมบทบาทใหมาก

4) การประชมคณะกรรมการเขตพนทการศกษาทกครง

ตองมการเตรยมการระหวางผ อ�านวยการเขตพนท

การศกษากบประธานกรรมการเขตพนทการศกษาจดท�า

ขอมลใหพรอมและตดตามใหครบทกประเดน 5) ใหตง

คณะอนกรรมการฝายตางๆขนมาในฝายวชาการฝาย

งบประมาณฝายบรหารงานบคคลฝายบรหารทวไป6)ใหม

การตดตามงานดานตางๆทกดานโดยส�านกงานเขตพนท

การศกษาตองชแจงหรอท�าเอกสารแจกใหคณะกรรมการ

เขตพนทการศกษาทราบถงแผนงานตางๆ เพอจะได

ทราบวาไดด�าเนนงานเปนไปตามแผนหรอไมมปญหา

อปสรรคอะไรเพอใหชวยกนแกไข 7) คณะกรรมการ

เขตพนทการศกษาสามารถรบรรบทราบและเสนอแนะ

ตดตามงานทกงานไดโดยผานทางผอ�านวยการเขต

ทเปนเลขานการคณะกรรมการ8)ใหศกษายทธศาสตร

การจดการศกษาของกระทรวงฯ ของจงหวดใหชดเจน

9)ส�านกงานเขตพนทการศกษาตองใหคณะกรรมการเขต

พนทการศกษามสวนรวมในการพฒนาการศกษาทกๆ

ดาน10)ใหคณะกรรมการเขตพนทการศกษาก�ากบดแล

ตดตามทกๆ เรอง เพอใหเขตพนทการศกษาปฏบตงาน

เปนไปตามกฎหมายนโยบายของรฐกระทรวงเชนเรอง

แผนงานงบประมาณวชาการ11)การจดท�าแผนของ

เขตพนทตองมคณะกรรมการเขตพนทการศกษารวมเปน

กรรมการดวย12)ส�านกงานเขตพนทการศกษาตองแจง

กฎระเบยบขอกฎหมายทปฏบตอยใหคณะกรรมการเขต

พนทการศกษาไดรบรรบทราบ 13) ส�านกงานเขตพนท

การศกษาตองใหคณะกรรมการเขตพนทการศกษามสวน

รวมการไดท�างานรวมกบกรรมการสถานศกษาเชนเวลา

ออกนเทศตดตาม ตองใหคณะกรรมการเขตพนท

การศกษารวมดวย(สพฐ.,2549,หนา3-4)

จากการสมภาษณเชงลกกบผบรหารโรงเรยนและ

คร/อาจารยโรงเรยนมธยมศกษาพบวาเกดความไมเปน

ธรรมของการบรหารงานบคคลของ อ.ก.ค.ศ. เขตพนท

การศกษา โดยเฉพาะในเรองการเขาส ต�าแหนงของ

ผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทเดมปฏบตงานในโรงเรยน

ระดบประถมศกษาอยางไมชอบธรรมและไมเหมาะ

สม เปนคดฟองรองศาลปกครองกลางเกยวกบการท

เจาหนาทของรฐออกค�าสงโดยไมชอบดวยกฎหมาย ซง

ศาลปกครองกลางไดมค�าพพากษาใหเพกถอนค�าสง

ส�านกงานคณะกรรมการเขตพนทการศกษาลพบรเขต1

(ศาลปกครองกลาง คดหมายเลขแดงท 1669/2554

ลงวนท 6 เดอนตลาคม พทธศกราช 2554) และเปน

ปญหากบอกหลายเขตพนทการศกษา ซงค�าพพากษา

กเปนไปเหมอนกบขางตนทกครง

ตลอดระยะเวลาของการจดตง “เขตพนทการ

ศกษา” กพบปญหาวา “การจดการศกษาขนพนฐาน

ในระดบประถมศกษาและมธยมศกษาทอยภายใตการดแล

ของเขตพนทการศกษาท�าใหการบรหารจดการไมคลองตว

หนวยปฏบตไมมอสระ และเกดปญหาการพฒนาการ

ศกษา” จนท�าใหในชวงป พ.ศ. 2549 มการออกมา

ผลกดนและกดดนของกลมผอ�านวยการโรงเรยนมธยมศกษา

เรยกรองใหประกาศจดตงเขตพนทการศกษาใหม และ

แยกการบรหารโรงเรยนระดบประถมศกษาและมธยม

ศกษา (ชาลน แกวคงคา สพด ทปะลา และพมพทชา

สวสดกตตคณ,2554,หนา132-133)

ป ญหาต างๆท เกดขนกบเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา ยอมเปนอปสรรคอยางยงตอนโยบายการ

กระจายอ�านาจตามทก�าหนดไวในรฐธรรมนญและพ.ร.บ.

การศกษาแหงชาต โดยเฉพาะอยางยงการบรหาร

การศกษาในรปองคคณะบคคล/คณะกรรมการ

จะเหนไดวา คณะกรรมการเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา (กพม.) เปนกลไกรองรบการกระจาย

อ�านาจทส�าคญทสดทจะมสวนในการผลกดนนโยบายและ

แผนใหส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา(สพม.)

น�าไปปฏบตใหเกดคณภาพการศกษาทด เหมาะสมกบ



58

สภาพสงคมและความคาดหวงของสงคมไทย ดงนน

การศกษาวจยเพอพฒนารปแบบการบรหารการศกษา

ในรปองคคณะบคคล/คณะกรรมการของเขตพนท

การศกษามธยมศกษาขนใหมจงเปนสงทจ�าเปนและจะเปน

ประโยชนตอการพฒนาการศกษาของชาต ทงจะน�าไป

สการบรหารจดการเขตพนทการศกษามธยมศกษาใหม

ทงประสทธภาพและประสทธผลสงผลท�าใหการกระจาย

อ�านาจการบรหารจดการดานการศกษาจากสวนกลาง

ไปยงระดบทองถน คอ จากส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ไปยงส�านกงานเขตพนท

การศกษามธยมศกษา(สพม.)และเปาหมายสดทายคอ

สถานศกษาเปนจรงมผลอยางเปนรปธรรมและตรงตาม

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพ.ศ.2550

วตถประสงคการวจยเพอพฒนารปแบบการบรหารเขตพนทการศกษา

มธยมศกษาในรปองคคณะบคคล/คณะกรรมการ

ทเหมาะสมกบสภาพสงคมและความคาดหวงของสงคมไทย

กรอบแนวคดการวจยการวจยครงนเปนการวจยอนาคต(FutureResearch)

โดยใชเทคนคการวจยอนาคตแบบชาตพนธ วรรณา

ดวยเทคนคเดลฟาย (EDFR: Ethnographic Delphi

Future Research) ซงพฒนาโดยจมพล พลภทรชวน

เปนเทคนคการวจยทรวมเอาจดเดนหรอขอดของ

เทคนค EFR และ Delphi เขาดวยกน ชวยแกจดออน

ของแตละเทคนคไดเปนอยางดขนตอนตางๆของEDFR

นนคลายกบDelphi เพยงแตมการปรบปรงวธการใหม

ความยดหยนและเหมาะสมมากขน โดยผวจยใชทฤษฎ

เชงระบบซงประกอบดวยตวปอน(Input)กระบวนการ

(Process)ผลผลต(Output)ตวปอนกลบ(Feedback)

และสภาพแวดลอม(Environment)เปนกรอบแนวคด

การวจยดงน

ภาพท 1 กรอบแนวคดการวจย

สภาพแวดลอม (Environment)

เศรษฐกจ/สงคม/การเมอง/เทคโนโลยสารสนเทศ

ขอมลปอนกลบ (Feedback)

กระบวนการ (Process)

-เกณฑการแบงเขตพนท

การศกษามธยมศกษา

-อ�านาจหนาทของกพม.

-องคประกอบของกพม.

-วาระการด�ารงต�าแหนง

ของกพม.

-โครงสรางองคคณะบคคล/

กพม.

ตวปอน (Input)

-กฎหมายกฎกระทรวง

-ประกาศระเบยบศธ.

-กฎก.ค.ศ.

-คมอการบรหารเขตพนท

-นโยบายการกระจาย

อ�านาจ

-โครงสรางการบรหาร

-เกณฑการพจารณา

ผลผลต (Output)

รปแบบการบรหาร

เขตพนทการศกษา

มธยมศกษา



59

ขนตอนการดำาเนนการวจยการวจยครงนก�าหนดขนตอนการวจยออกเปน5ขน

ตอนซงครอบคลมขนตอนของEDFRทง8ขนตอนดงน

1. ขนตอนการศกษาและส�ารวจขอมลเบองตน

ซงจะตรงกนกบขนตอนท1และขนตอนท2ของเทคนค

EDFRคอ

ขนตอนท1ศกษาขอมลเปนการทบทวนบรบท

สงคมไทยดานเศรษฐกจสงคมการเมองและเทคโนโลย

ทจะสงผลตอการจดการศกษาในอนาคตโดยศกษาจาก

เอกสารแนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบการ

ศกษาในอนาคต

ขนตอนท 2 ตรวจสอบกรอบความคดในการ

วจยโดยจดท�าสนทนากลม(FocusGroup)ผใหขอมล

เกยวกบการศกษาภายใตบรบทแหงความเปลยนแปลง

ประกอบดวยผเชยวชาญดานการศกษา จ�านวน 17

ทาน เพอพจารณากรอบความคดในการวจยและแสดง

ความคดเหนทจะสงผลตอการพฒนารปแบบการบรหาร

เขตพนทการศกษามธยมศกษา โดยน�าผลทไดจากการ

สนทนากลม มาวเคราะห และสงกลบไปยงผเชยวชาญ

เพอตรวจสอบความถกตองของเนอหาอกครง

2. ขนตอนการสรางเครองมอทใชในการวจย

ซงจะตรงกนกบขนตอนท3ขนตอนท4และขนตอนท5

ของเทคนคEDFRคอ

ขนตอนท 3 การท�า EDFR รอบ 1 เปนการ

สมภาษณ โดยน�าขอมลทไดจากการท�าสมมนากลมผให

ขอมลมาจดท�ากรอบการสมภาษณ และน�าไปสมภาษณ

ผ เชยวชาญ โดยการจดสงหวขอการสมภาษณไปยง

ผเชยวชาญกอนทจะเดนทางไปสมภาษณ และเปนการ

สมภาษณแบบเปดและไมชน�า(Non-DirectiveOpen-

Ended)ทงอนาคตภาพดานทด(Optimistic-Realistic)

อนาคตภาพดานทไมด (Pessimistic-Realistic) และ

อนาคตทคาดวามโอกาสจะเกดขนจรงหรอทพงประสงค

และไมพงประสงคตามล�าดบ

ขนตอนท4วเคราะห/สงเคราะหขอมลน�าขอมล

ทไดจากการสมภาษณผ เชยวชาญมาวเคราะหและ

สงเคราะห(1)คาดชนความสอดคลอง(IOC:Indexof

Item-Objective Congruent) ระหวางขอค�าถามกบ

เนอหาแตละดานคดเลอกตวบงชทมคาความสอดคลอง

ตงแต 0.50 ขนไป พบวา ตวบงชทไดรบการคดเลอก

มคาดชนความสอดคลองอยระหวาง 0.83-1.00 (2)

คาความเทยง(Reliability)ของแบบสอบถามโดยใชสตร

สมประสทธแอลฟาของครอนบาค(Cronbach’sAlpha

Coefficient) ผลการวเคราะหไดค าความเชอมน

เปนสมประสทธอลฟาของครอนบาคของแบบสอบถามแตละ

องคประกอบและคาความเชอมนทงฉบบ โดยคาความ

เชอมนแตละองคประกอบอยระหวาง0.894ถง0.953

และคาความเชอมนทงฉบบเทากบ0.942

ขนตอนท 5 สรางแบบสอบถาม น�าขอมลทได

จากการสมภาษณผเชยวชาญทไดท�าการวเคราะหเนอหา

สรางเปนขอค�าถามมาตราประเมนคาแบบลเครท(Likert

Scale)ตงแต1-5เรยงล�าดบจากนอยทสดไปถงมากทสด

แทนคาเปนตวเลขจาก1,2,3,4,และ5ตามล�าดบ

ขอค�าถามจากการสมภาษณจ�านวน24ขอจ�าแนก

ไดดงน

1)เกณฑทเหมาะสมในการแบงเขตพนทการศกษา

มธยมศกษาจ�านวน7ขอ

2) อ�านาจหนาทของคณะกรรมการเขตพนท

การศกษามธยมศกษาจ�านวน4ขอ

3) องคประกอบของคณะกรรมการเขตพนท

การศกษามธยมศกษาจ�านวน8ขอ

4) วาระการด�ารงต�าแหนงของคณะกรรมการเขต

พนทการศกษามธยมศกษาจ�านวน2ขอ

5) รปแบบการบรหารจดการเขตพนทการศกษา

มธยมศกษาจ�านวน3ขอ

3. ขนตอนการสรางภาพอนาคตซงจะตรงกนกบ

ขนตอนท6และขนตอนท7ของเทคนคEDFRคอ

ขนตอนท6ท�าEDFRรอบ2และรอบ3โดย

ผเชยวชาญแตละทานจะไดรบขอมลปอนกลบเชงสถต

(Statistical Feedbacks) เปนของกล มโดยรวม

หาคามธยฐาน (Median) และคาพสยระหวางควอไทล



60

(InterquartileRange)ของกลมผนวกดวยค�าตอบเดม

ของตนเอง แลวขอใหผเชยวชาญแตละทานพจารณา

ใหค�าตอบใหมหรอยนยนค�าตอบเดมทไดใหไวในรอบแรก

โดยคาพสยระหวางควอไทลทค�านวณไดขององคประกอบ

ใดทมคานอยกวาหรอเทากบ1.50แสดงวาความคดเหน

ของกลมผเชยวชาญสอดคลองกน (Consensus) สวน

คาพสยระหวางควอไทลทค�านวณไดขององคประกอบ

ใดทมคามากกวา 1.50 แสดงวาความคดเหนของกลม

ผเชยวชาญนนไมสอดคลองกน

ขนตอนท7วเคราะหเพอหาแนวโนมทเปนไปได

มากทสดและมความสอดคลองทางความคดเหนระหวาง

กลมผเชยวชาญ(Consensus)เพอสรปเปนภาพอนาคต

การพฒนารปแบบการบรหารการศกษาในรปคณะ

กรรมการของส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา

ในอนาคต

4. ขนตอนการตรวจสอบยนยนผลการวจยซงจะ

ตรงกนกบขนตอนท8ของเทคนคEDFRคอ

ขนตอนท 8 จดท�าสนทนากลมเพอน�าเสนอผล

ของการวจย เพอท�าการน�าเสนอการพฒนารปแบบการ

บรหารการศกษาในรปคณะกรรมการของส�านกงาน

เขตพนทการศกษามธยมศกษาตอกลมผบรหารการศกษา

ระดบสงจ�านวน19ทานเมอวนท4กรกฎาคม2555

ณหองประชมส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา

เขต5จงหวดสงหบรเพอแสดงความคดเหนขอเสนอแนะ

ตอผลการวจย

5. ขนตอนการตรวจสอบยนยนผลการวจยทาง

สถต เปนขนตอนทผวจยด�าเนนการเพมเตมเพอตรวจสอบ

ขอมลใหมความเชอมนในเชงปรมาณอก2ขนตอนคอ

ขนตอนท 9 หาฉนทามตจากพหคณลกษณะ

(MACR:Multiple-AttributeConsensusReaching)

ดวยวธTheKruskal-WallisOne-WayAnalysisof

VariancebyRanks)ดงน

1)ผวจยคดเลอกผเชยวชาญจ�านวน12คนแบง

ออกเปน3กลมๆละ4คนโดยใหแตละคนพจารณาความ

ส�าคญของแตละองคประกอบและตวบงชของรปแบบ

การบรหารเขตพนทการศกษาในรปคณะกรรมการของ

เขตพนทการศกษามธยมศกษาและตดสนใจประมาณคา

ดวยมาตรวด4ระดบมคะแนนตงแต0–100

2)น�าขอมลทไดมาค�านวณดวยวธTheKruskal-

WallisOne-WayAnalysisofVariancebyRanks

เพอหาฉนทามตจากพหคณลกษณะ

ขนตอนท10ส�ารวจความคดเหนจากผปฏบตงาน

ในเขตพนทการศกษามธยมศกษาเกยวกบ“ผลกระทบ

ของรปแบบการบรหารเขตพนทการศกษามธยมศกษา

ทไดรบการพฒนาตอการเพมประสทธภาพการบรหาร

การศกษาและคณภาพการศกษาของเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา” จากผบรหารและเจาหนาททปฏบตงาน

ในเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขตตางๆรวมทงผอ�านวย

การสถานศกษา ในเขตพนทการศกษามธยมศกษา

จ�านวน5เขตตวอยางคอ

1)หนงจงหวด2เขต2)หนงเขต1จงหวด3)

หนงเขต2จงหวด4)หนงเขต3จงหวดและ5)หนง

เขต4จงหวดจ�านวนรวมทงสน513ตวอยางนไดรบ

การตอบกลบคนมาเปนจ�านวน 426 ตวอยาง คดเปน

รอยละ83.0

ซงขนตอนการด�าเนนการวจย สามารถสรปได

ดงภาพท2



61

ขนตอนท 1

ศกษาและส�ารวจขอมล

เบองตน


การสรางเครองมอทใช

ในการวจย


การสรางภาพอนาคต


การตรวจสอบยนยน

ผลการวจย


การตรวจสอบยนยน

ผลการวจยทางสถต

ภาพท 2ขนตอนการด�าเนนการวจย

1. ศกษากฎหมาย กฎ ระเบยบและคมอ

รวมทงเอกสารและงานวจยทเกยวของ

2. จดท�าสนทนากลมเพอตรวจสอบกรอบ

แนวคด

3. การท�า EDFR รอบ 1น�าขอมลทไดมา

จดท�ากรอบการสมภาษณและน�าไป

สมภาษณผเชยวชาญ

4. วเคราะหเนอหา และความสอดคลอง (IOC)

5.สรางขอค�าถามมาตราประเมนคาแบบลเครท

6. ท�า EDFR รอบ 2 และรอบ 3โดยขอให

ผเชยวชาญแตละทานพจารณาใหค�าตอบใหม

หรอยนยนค�าตอบเดมทไดใหไวในรอบแรก

7. วเคราะหเพอหาแนวโนมทเปนไปไดมากทสด

เพอสรปเปนภาพอนาคตการพฒนารปแบบ

การบรหารเขตพนทการศกษามธยมศกษา

8. จดท�าสนทนากลมเพอน�าเสนอผลของการวจย

น�าเสนอตอกลมผบรหารการศกษาระดบสงเพอแสดงความคดเหนขอเสนอแนะ

9. หาฉนทามตจากพหคณลกษณะ (MACR)

10. ส�ารวจความคดเหน จากผปฏบตงานในเขต

พนทการศกษามธยมศกษาถงผลกระทบของ

รปแบบการบรหารฯตอการเพมประสทธภาพ

การบรหารและคณภาพการศกษา

การศกษา

รปแบบการบรหารเขต

พนทการศกษา


ทเหมาะสมกบ

สภาพของสงคมไทย

ภาพอนาคตของ

รปแบบการบรหาร

เขตพนทการศกษา


แบบสอบถามและ

แบบสมภาษณ

กรอบความคด

ในการวจย



62

สรปผลการวจย1. เกณฑท เหมาะสมในการแบ งเขตพนท


การใชเขตการปกครอง(จงหวด)เปนเกณฑในการ

แบงเขตพนทการศกษามธยมศกษา มความเหมาะสม

ทสด คอก�าหนดให 1 จงหวดม 1 เขตพนทการศกษา

มธยมศกษายกเวนกรงเทพมหานคร(กทม.)มเขตพนท

การศกษามธยมศกษาได2เขตทงนเนองจากการแบงเขต

เชนเดยวกนกบการแบงเขตการปกครองของกระทรวง

มหาดไทยนนไดพจารณาจากการตงถนฐานของประชากร

มากกวาจ�านวนประชากร การตงถนฐานประชากรของ

ชมชนโบราณ มาจากการรวมกลมชาตพนธทมความ

คลายคลงกนเชนภาษาพดภาษาเขยนประเพณการเกด

การตาย ประเพณการแตงงาน การคลอดบตร ศลปะ

ภาพวาด ภาพเขยน การแกะสลก งานศลปหตถกรรม

วฒนธรรมการละเลนการแสดงดนตรพนบานพนเมอง

ลทธความเชอโชคลางของขลง การนบถอศาสนา

การปฏบตศาสนกจ ความศรทธา การด�าเนนวถชวต

ความเปนอยการแตงกายอาหารการดแลรกษาตนเองจาก

การเจบปวย การปลกบานทอยอาศยและการประกอบ

อาชพ ตลอดจนการเลยงดอบรมบมนสยบตรหลาน

ใหสามารถมชวตอยรอดปลอดภย ด�ารงตนอยในชมชน

สงคมไดโดยปกตสข

2. อ�านาจหนาทของคณะกรรมการเขตพนท


มความจ�าเป นตองเพมอ�านาจหนาทจากเดม

ใหแกคณะกรรมการเขตพนทการศกษามธยมศกษาเพอ

ใหการกระจายอ�านาจการบรหารและการจดการศกษา

ไปยงคณะกรรมการเขตพนทการศกษามธยมศกษาและ

สถานศกษาในสงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐานเปนไปอยางแทจรง กอใหเกดประสทธภาพ

สงสด โดยใหมอ�านาจหนาทในการพจารณาใหความ

เหนชอบหรอไมเหนชอบในงาน (1) วชาการ (2) ดาน

งบประมาณ(3)ดานการบรหารงานบคคลและ(4)ดานการ

บรหารงานทวไป

จดมงหมายในการกระจายอ�านาจจากสวนกลางส

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาและสถานศกษา

กเพอใหคณะกรรมการเขตพนทการศกษามธยมศกษา

สามารถก�าหนดทศทางการพฒนาของส�านกงานเขตพนท

การศกษามธยมศกษาได กลาวคอ เขตพนทการศกษา

มธยมศกษาแตละเขตมบรบททแตกตางกน ทงขนาด

โรงเรยน จ�านวนนกเรยน สถานทตงในเขตอ�าเภอเมอง

หรอเขตอ�าเภอรอบนอกทมความเจรญไมมากนกดงนน

การจดสรรทรพยากรของแตละส�านกงานเขตพนทฯยอม

ตองไมเหมอนกนดงนนเพอใหการพฒนาการศกษาของ

ส�านกงานเขตพนทการศกษาบรรลเปาหมายการจดการ

ศกษาเพอคณภาพทแทจรง จงควรเพมขอบเขตและ

ก�าหนดอ�านาจหนาทของคณะกรรมการเขตพนท

การศกษามธยมศกษาใหสามารถเสนอของบประมาณและ

จดท�างบประมาณตามยทธศาสตรการพฒนาของจงหวด

ได ซงเปนงบประมาณประจ�าพนททมความส�าคญและ

จ�าเปนทเรยกวา งบประมาณฐานพนท (Area Based

Budgeting)

การบรหารบคคลเปนงานทถกกลาวถงและมการ

วพากษวจารณมากทสดเนองจากการพจารณาตดสนของ

คณะอนกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา

ประจ�าเขต ในการเลอนชนเลอนต�าแหนง การโอนยาย

ทงสายผบรหารการศกษาและสายผสอนตามโรงเรยน

มธยมศกษาตางๆ สงผลกระทบในดานขวญก�าลงใจของ

ผทเกยวของจ�านวนมากเพอลดแรงกดดนดงกลาวควร

เพมขอบเขตอ�านาจของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา

มธยมศกษาใหมอ�านาจหนาทในการพจารณาใหความ

เหนชอบตามทคณะอนกรรมการขาราชการครและบคคลากร

ทางการศกษาเสนอมา

3. องคประกอบของคณะกรรมการเขตพนทการ

ศกษามธยมศกษา

มความจ�าเปนตองมการปรบปรงและเปลยนแปลง

ในด านองค ประกอบของคณะกรรมการเขตพนท

การศกษามธยมศกษาใหมความเหมาะสมและมประสทธภาพ

สอดคลองกบบรบทของเศรษฐกจและสงคมของชมชน



63

และประเทศดงน

1) ให คงจ�านวนของคณะกรรมการเขตพนท

การศกษามธยมศกษาไว15คนเทาเดม

2)ใหมการปรบเปลยนองคประกอบและคณสมบต

ในสวนของกรรมการผทรงคณวฒจ�านวน7คนโดยแยก

เปน3กลมยอยดงน

(1) กลมผทรงคณวฒทวไปดานการศกษาศลป

และวฒนธรรมจ�านวน3คน

(2)กลมผน�าทางเศรษฐกจและสงคมของจงหวด

โดยต�าแหนงจ�านวน3คนไดแก

(2.1)ประธานหอการคาจงหวด

(2.2)ประธานสภาอตสาหกรรมจงหวด

(2.3) ประธานชมรม/นายกสมาคมธรกจ

ทองเทยวจงหวด

(3)ผทรงคณวฒดานบรหารงานบคคลโดยต�าแหนง

จ�านวน1คนไดแก

ประธานอนกรรมการขาราชการครและบคลากร

ทางการศกษา(อ.ก.ค.ศ.)

การปรบโครงสรางภายในองคกรของส�านกงาน

เขตพนทการศกษามธยมศกษา (สพม.) และการเพม

ความเชยวชาญในสวนของผทรงคณวฒใหสอดคลองกบ

บรบททเปลยนแปลงของโลก และการเขาสประชาคม

เศรษฐกจอาเซยน จะสงผลท�าใหระบบบรหารจดการ

โดยผานองคคณะบคคล 3 คณะ ของส�านกงานเขต

พนทการศกษามธยมศกษา(สพม.)มความเปนเอกภาพ

และมประสทธภาพมากยงขน ท�าใหบทบาทหนาทและ

อ�านาจหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา (กพม.) มความชดเจนและมความส�าคญ

อยางยงตอการก�าหนดนโยบายและชน�าทางความคดใน

การจดการศกษาภายในเขตพนทการศกษามธยมศกษา

ของตนเอง

4. วาระการด�ารงต�าแหนงของคณะกรรมการเขต

พนทการศกษามธยมศกษา

วาระการด�ารงต�าแหนงของประธานกรรมการและ

กรรมการเขตพนทการศกษามธยมศกษาควรมวาระการ

ด�ารงต�าแหนงคราวละ4ปและอาจไดรบการแตงตงใหม

อกไดแตจะด�ารงต�าแหนงเกน2วาระตดตอกนไมไดซง

สอดคลองและเปนไปตามหลกสากลในการด�ารงต�าแหนง

เชน การด�ารงต�าแหนงของ อธการบด นายกรฐมนตร

นายกองคการบรหารสวนจงหวดประธานาธบดเปนตน

อกทงท�าใหเกดมความตอเนองในการก�าหนดนโยบาย

การน�านโยบายสการปฏบตและการด�าเนนนโยบายซง

เปนกระบวนการในการพฒนาการศกษาทมงผลสมฤทธ

5. โครงสรางองคคณะบคคล/คณะกรรมการเขต

พนทการศกษามธยมศกษา

โครงสรางองคคณะบคคล/คณะกรรมการเขตพนท

การศกษามธยมศกษาทเหมาะสมและมประสทธภาพ

ควรมองคคณะบคคลเปนองคคณะเดยวคอมเพยงคณะ

กรรมการเขตพนทการศกษามธยมศกษา และใหตง

อนกรรมการโดยการปรบเปลยนชอและสถานะของ

คณะกรรมการตดตามตรวจสอบประเมนผลและนเทศ

การศกษา (ก.ต.ป.น.) เปนคณะอนกรรมการตดตาม

ตรวจสอบประเมนผลและนเทศการศกษา(อ.ก.ต.ป.น.)เพอ

ใหสอดคลองกบชอของคณะอนกรรมการขาราชการคร

และบคลากรทางการศกษา(อ.ก.ค.ศ.)แตอ�านาจหนาท

ยงคงเหมอนเดมทกประการ และอยภายใตการก�ากบ

ดแล และตดตามของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา(กพม.)

6. รปแบบการบรหารเขตพน ทการศกษา


การสรางรปแบบการบรหารเพอการพฒนาเขตพนท

การศกษามธยมศกษา ใหสามารถยกระดบคณภาพ

การศกษาและมาตรฐานการศกษาอยางมประสทธภาพ

และประสทธผลควรทจะสงเคราะหและบรณาการดงน

1.การแบงเขตพนทการศกษามธยมศกษาใหใชเขต

การปกครองเปนหลกเนองจากจะสรางความสอดคลอง

กบเขตอ�านาจของจงหวดทรพยากรและวฒนธรรมของ

จงหวดนนๆ

2. เพมอ�านาจหนาทและความรบผดชอบใหแก

คณะกรรมการเขตพนทการศกษามธยมศกษาใหสามารถ



64

ก�ากบดแล ตดตามตรวจสอบงานทง 4 ดานไดอยาง

ครบถวนและมประสทธภาพคองานดานวชาการงานดาน

งบประมาณ งานดานการบรหารบคคล และงานดาน

บรหารทวไป

3. ปรบเปลยนองคประกอบและคณสมบตในสวน

ของกรรมการผทรงคณวฒในคณะกรรมการเขตพนท

การศกษามธยมศกษาใหมความหลากหลายและครอบคลม

บรบทของจงหวดและการเปลยนแปลงของประเทศ

4. โครงสรางองคคณะบคคล/คณะกรรมการเขต

พนทการศกษามธยมศกษาใหมเพยงองคคณะบคคลเดยว

คอคณะกรรมการเขตพนทการศกษามธยมศกษา

โดยมคณะอนกรรมการตดตาม ตรวจสอบ ประเมนผล

และนเทศการศกษา(อ.ก.ต.ป.น.)และคณะอนกรรมการ

ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา(อ.ก.ค.ศ.)อย

ภายใตการก�ากบ ดแล และตดตามของคณะกรรมการ

เขตพนทการศกษามธยมศกษา(กพม.)

5.ปรบเปลยนวาระการด�ารงต�าแหนงขององคคณะ

บคคลจากคราวละ2ปเปนคราวละ4ป

6. เชอมโยงองคคณะบคคลใหเปนทมงานเดยวกน

เพอความเปนเอกภาพและเพมประสทธภาพการท�างาน

ภาพท 3 รปแบบการบรหารจดการเขตพนทการศกษามธยมศกษาในอนาคต

เกณฑทเหมาะสมในการแบงเขตพนทการศกษามธยมศกษา

1.ใชเขตการปกครองเปนหลก(1จงหวด1เขตพนทการศกษามธยมศกษา)

2.กรงเทพมหานครแบงออกเปน2เขต

เพมอ�านาจหนาทของ

คณะกรรมการเขตพนท


1.ดานวชาการ

2.ดานงบประมาณ

3.ดานการบรหารบคคล

4.ดานบรหารทวป

ปรบเปลยนโครงสรางและองคประกอบของ

คณะกรรมการเขตพนทการศกษามธยมศกษา

1.เปลยนแปลงคณสมบตผทรงคณวฒ

1.1ผทรงคณวฒดานการศกษาศาสนา

ศลปและวฒนธรรม(3คน)

1.2.ผทรงคณวฒโดยต�าแหนง(4คน)

(1)ประธานหอการคาจงหวด

(2)ประธานสภาอตสาหกรรมจงหวด

(3)ประธานชมรม/นายกสมาคมธรกจ

ทองเทยวจงหวด

(4)ประธานอ.ก.ค.ศ.

2. เชอมโยงองคคณะบคคลใน สพม. คอ

กพม. อ.ก.ค.ศ. และ อ.ก.ต.ป.น.

ขยายวาระ

การด�ารง

ต�าแหนงของ

กพม.

จาก2ป

เปน4ป

ประธาน อ.ก.ค.ศ.

(เลอกตงจากผทรงคณวฒ)

(เปนกรรมการผทรงคณวฒในกพม.)

ประธาน อ.ก.ต.ป.น.

(ผอ�านวยการสพม.)

(เปนกรรมการและเลขานการในกพม.)

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา (สพม.)



65

ป จจยส ความส�าเรจของการกระจายอ�านาจ

การศกษา

รปแบบการบรหารเขตพนทการศกษามธยมศกษาท

ไดรบการพฒนาขนใหมน จะสงผลท�าใหการกระจาย

อ�านาจการบรหารการศกษาของประเทศไทยคอจากคณะ

กรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ไปยงเขตพนท

การศกษามธยมศกษา(สพม.)เพอมงสเปาหมายสดทายคอ

การเปนนตบคคลทเตมรปแบบของสถานศกษาระดบ

มธยมศกษา จะเปนจรงมผลอยางเปนรปธรรมและตรง

ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพ.ศ. 2550 ได

ขนอยกบเงอนไขดงน

1.การบรหารราชการสวนกลางซงไดแกส�านกงาน

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน(สพฐ.)จะตองปลอย

วางอ�านาจการบรหารไปสส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา(สพม.)ลดการแทรกแซงปลอยใหส�านกงาน

เขตพนทการศกษามธยมศกษาและสถานศกษาบรหาร

จดการกนเองโดยอสระ

2.ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา(สพม.)

จะตองพฒนาตนเองใหมความเขมแขง เพอเปนตวกลาง

ทจะสงเสรมสนบสนน และพฒนาใหสถานศกษาระดบ

มธยมศกษามความพรอมทจะน�าไปสการจดการตนเอง

และเปนนตบคคลในทสด

3. สถานศกษาระดบมธยมศกษา จะตองพฒนา

ตนเองใหมความพรอมทจะรองรบการกระจายอ�านาจ

อยางเบดเสรจเพอใหเปนโรงเรยนทสามารถจดการตนเอง

ได (Self-Management School) และเปนโรงเรยน

นตบคคลในทสด

การรวมอ�านาจ(Centralization)

การแบงอ�านาจ(Deconcentration)

- นโยบายรฐบาล

- นโยบายกระทรวงศกษาธการ

- แผน/งบประมาณ

สพฐ. โรงเรยนมธยมศกษา

กพฐ.(องคคณะบคคล)

สพม.

กพม.(องคคณะบคคล)

คณะกรรมการสถานศกษา(องคคณะบคคล)

- ก�ากบ/ตรวจสอบ- ตดตาม - สนบสนน- สงเสรม

1. การบรหารงานวชาการ2. การบรหารงบประมาณ3. การบรหารงานบคคล4. การบรหารงานทวไป

การกระจายอ�านาจ(Decentralization)

สพฐ.= ปลอยอ�านาจ

องคคณะบคคลเขมแขง = ตองพฒนา

รปแบบการบรหารเขตพนทการศกษามธยมศกษา

โรงเรยนจดการตนเอง(Self-Management School)

โรงเรยนนตบคคล= พฒนา/เตรยมพรอม

ภาพท 4 การกระจายอ�านาจทางการศกษาจากส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานสสถานศกษา

ระดบมธยมศกษา



66

ขอเสนอแนะขอเสนอแนะในการน�าผลการวจยไปใชการพฒนา

รปแบบการบรหารเขตพนทการศกษามธยมศกษา

เปนการวจยเชงนโยบาย เพอน�าไปสการปรบปรงแกไข

ปญหาและอปสรรคตางๆทยงคงมอยในสภาวะปจจบน

ซงจะท�าใหสามารถผลกดนการปฏบตงานของหนวยงาน

ใหบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพดงน

1. การปรบปรงแกไขกฎหมายทเกยวของทเปน

อปสรรคตอการบรหารจดการเขตพนทการศกษา


2. ให อสระแก ส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา จดโครงสรางการแบงสวนงานภายในเปน

ของตนเอง เพอความเปนเอกภาพและมประสทธภาพ

ในการบรหารจดการศกษาโดยเฉพาะอยางยงการบรหาร

ในรปขององคคณะบคคล/คณะกรรมการ

3.สงเสรมการมสวนรวมในการบรหารจดการศกษา

ของคร บคลากรทางการศกษาและประชาชนผมสวน

ไดสวนเสย เพอใหการบรหารจดการศกษาสอดคลอง

กบบรบทของสถานศกษาและเขตพนทการศกษา

มธยมศกษาเขตนนๆ

4.การพฒนาระบบบรหารเพอรองรบการกระจาย

อ�านาจคอ

4.1 การพฒนาระบบบรหารงานวชาการ โดย

พจารณาอยางเปนองครวมในทกๆ ดานทงการก�าหนด

นโยบายการวางแผนการพฒนาหลกสตรการตดตาม

และประเมนผลทงนสวนกลางตองลดการแทรกแซงและ

ใหอสระอยางแทจรงแกเขตพนทการศกษามธยมศกษา

และสถานศกษา

4.2 การพฒนาระบบการบรหารงบประมาณ

และการเงน เพอใหเขตพนทการศกษามธยมศกษาและ

สถานศกษาสามารถก�าหนดทศทางการพฒนาของตนเอง

ได โดยการพจารณาจดสรรงบประมาณตามภารกจและ

บรบทของสถานศกษา และตามศกยภาพในการบรหาร

จดการ รวมทงการสงเสรมใหมการระดมทรพยากร

ในทองถนมาใชเพอการศกษา

4.3 การพฒนาระบบบรหารงานบคคล โดย

เฉพาะอยางยงการสรรหาและการพฒนาบคลากร

จะตองยดหลกคณธรรมและความรความสามารถเปน

ส�าคญ ทงนใหเปนภารกจหลกของเขตพนทการศกษา

มธยมศกษาและสถานศกษาในการด�าเนนการและสวน

กลางไมควรก�าหนดโครงการฝกอบรมใดๆขนเอง

5. สรางความเขมแขงใหแกส�านกงานเขตพนท

การศกษามธยมศกษา ด วยการพฒนาทรพยากร

มนษยตงแต ผอ.สพม. ใหเปนผน�าการเปลยนแปลง

(Transformational Leadership) และรอง ผอ. และ

ผอ.กลม ใหเปนผน�าในการปฏบตงาน (Transactional

Leadership) สวนผปฏบตงานในส�านกงานจะตองถก

พฒนาใหเปนมออาชพในดานนนๆ มการสรางทมงาน

และระบบการท�างานเปนทมทแขงแกรง (Teamwork)

จะตองสรางส�านกงานใหเปนส�านกงานยม (Happy

Workplace)เปนทชนชอบของผมารบบรการ

6.ปรบเปลยนบทบาทและหนาทของศกษานเทศก

จากผนเทศการศกษาในฐานะ“ครของคร(ปาจารยะ)”

มาเปนนกวจย นกพฒนาหลกสตรและการสอน และ

นกประเมนผลการศกษา

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป1. ควรใหมการศกษาความพรอมของโรงเรยนทจะ

รองรบการกระจายอ�านาจดานวชาการดานงบประมาณ

และการเงนดานการบรหารบคคลและดานการบรหาร

ทวไป

2.ควรใหมการศกษาความเปนไปไดในการถายโอน

การศกษาขนพนฐานจากส�านกงานคณะกรรมการการ

ศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) กระทรวงศกษาธการ ไปยง

องคกรปกครองสวนทองถน(อปท.)กระทรวงมหาดไทย

3. ควรใหมการวจยประเมนผลความกาวหนา

ในการพฒนาโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญใหเปน

นตบคคล



67

บรรณานกรมกระทรวงศกษาธการ.(2547).ปฏรปการศกษายคใหม (Beyond Educational Reform).กรงเทพฯ:โรงพมพองคการ

รบสงสนคาและพสดภณฑ(ร.ส.พ.).

จราภาข�าพสทธ.(2546).วธหาฉนทามตจากพหคณลกษณะ ใน รวมบทความทางวจยวาระงานมทตาจตศาสตราจารย

ส�าเรง บญเรองรตน.พษณโลก:ตระกลไทย.

จมพลพลภทรชวน.(2553).เทคนคการวจยอนาคตแบบEDFR(EthnographicDelphiFutureResearch).ใน

ทศพรศรสมพนธ(บรรณาธการ), เทคนควเคราะหนโยบาย. พมพครงท9.กรงเทพฯ:โรงพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

ชาลนแกวคงคา,สพดทปะลาและพมพทชาสวสดกตตคณ.(2554).ปฏรปการศกษา ตองเดนหนาตอไป จาก “คร

จตวาสเสนาบด” ชนวรณ บณยเกยรต. กรงเทพฯ:มตชนปากเกรด.

นศาชโต.(2551). การวจยเชงคณภาพ. กรงเทพฯ:พรนตโพร.

พณสดาสรธรงศร.(2546).การน�าเสนอรปแบบการจดการศกษาของส�านกงานเขตพนทการศกษา.วทยานพนธหลกสตร

ปรญญาครศาสตรดษฎบณฑตสาขาบรหารการศกษา,จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศาลปกครองกลาง.(2554).ค�าพพากษา เรอง คดพพาทเกยวกบการทเจาหนาทของรฐออกค�าสงโดยไมชอบดวยกฎหมาย.

คดหมายเลขแดงท1669/2554ลงวนท6เดอนตลาคมพทธศกราช2554.

สภางคจนทวานช.(2547).วธการวจยเชงคณภาพ.พมพครงท12.กรงเทพฯ:โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

. (2552). การวเคราะหขอมลในการวจยเชงคณภาพ. พมพครงท 9. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณ


ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2549). ค มอคณะกรรมการเขตพนทการศกษา. กรงเทพฯ:

โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

.(2550). การกระจายอ�านาจ. กรงเทพฯ:โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

.(2550). แนวทางการกระจายอ�านาจการบรหารและการจดการศกษาใหคณะกรรมการ ส�านกงานเขตพนทการ

ศกษาและสถานศกษา ตามกฎกระทรวง ก�าหนดหลกเกณฑและวธการกระจายอ�านาจการบรหารและการจดการ

ศกษา พ.ศ. 2550.กรงเทพฯ:โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

. (2550). แนวทางการด�าเนนงานขององคคณะบคคลและการมสวนรวม. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณ

การเกษตรแหงประเทศไทย.

ส�านกงานปฏรปการศกษา(องคกรมหาชนเฉพาะกจ).(2545).การบรหารเขตพนทการศกษา: เพอคณภาพการศกษา.

กรงเทพฯ:ภาพพมพ.

.(2545).แนวทางการบรหารและการจดการศกษาในเขตพนทการศกษาและสถานศกษา. กรงเทพฯ:พมพด.

ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา.(2549).รายงานการวจยประเมนผล การกระจายอ�านาจการบรหารและการจดการ

ศกษาใหเขตพนทการศกษา.กรงเทพฯ:ว.ท.ซ.คอมมวนเคชน.

.(2551).รายงานสรปการวจยประเมนผล การปฏรปการศกษาดานบรหารจดการ: การกระจายอ�านาจและความ

เขมแขงของเขตพนทการศกษา. กรงเทพฯ:พรกหวานกราฟฟค.

.(2553).รายงานการตดตาม การด�าเนนงานการกระจายอ�านาจการบรหารและการจดการศกษาสเขต พนทการ

ศกษาและสถานศกษา ปงบประมาณ 2551.กรงเทพฯ:เพลน(สตดโอ).



68

อทยบญประเสรฐ.(2549). การสงเคราะหรายงานการวจย การกระจายอ�านาจทางการศกษาใน 8 ประเทศ. กรงเทพฯ:

พรกหวานกราฟฟค.

Bogdan,R.andBiklen,S.(1982).Qualitative Research for Education: An Introduction to Theory and

Methods. Boston:AllynandBacon.

Bray,M.(1996).DecentralizationofEducation:Community Financing. WashingtonD.C.:WorldBank.

Brown,D.J.(1990).Decentralization and School Based Management.NewYork:TheFalmerPress.

Creswell,J.W.(1994).Research Design Qualitative and Qualitative Approach.NewburryPark:Sage.

Krippendorf,K.(1980).Content Analysis: An Introduction to Its Methodology. BeverlyHills:Sage.



69

Suradetch PanatkoolreceivedhisPh.D.inEducationalAdministration

from Burapha University, M.Ed. in Educational Research from

ChulalongkornUniversityandB.Ed. inPhysics-Mathematics fromThe

College of Education: Bangsaen (recently as Burapha University).

From his over 37 years precious experiences in both Government

andPrivatesectorsasanEducationalSpecialistatTheOfficeofthe

NationalEducationCommission,OfficeofthePrimeMinister;Assistant

toExecutiveDirectoratThai-AsahiGlassPlc.;DeputyManagingDirector

atAmataFacilitiesServicesCo.,Ltd. (AmataCorporationGroup)and

DeputyDirectoroftheOfficeofAcademicServicesandalsoaLecturer

attheFacultyofBusinessAdministrationatPIM.

Dhorn SuntrayuthreceivedhisPh.D.inHigherEducationalAdministration

andAdministrativeLeadershipfromNorthTexasStateUniversity.Heis

currentlyafulltimefacultyatBuraphaUniversity.Hisresearchinterests

are:RiskManagementinEducation,ManagerialEconomic,Philosophyof

management,andPoliticalBehavior,andpublishedwidelyinavariety

ofEducationalAdministrationBooks.

Chalermwong Vajanasoontorn receivedhisPh.D.inAppliedStatistics

andChildPsychologyfromUtahStateUniversity.Hewastheformer

VicePresidentofTheCollegeofEducation:BangsaenandalsoVice

PresidentofSrinakharinwirotUniversity:Bangsaen.HeiscurrentlyaVice

PresidentofSripatumUniversityChonburicampus.



70

ตวแบบการบรหารจดการทมประสทธภาพของสำานกงานอธการบด มหาวทยาลยราชภฏในประเทศไทยEFFICIENTMANAGEMENTMODELUSEDINTHEPRESIDENTOFFICESINRAJABHATUNIVERSITIESINTHAILAND

โสพศ คำานวนชย 1*

บทคดยอการวจยเพอศกษาตวแบบการบรหารจดการทมประสทธภาพของส�านกงานอธการบด มหาวทยาลยราชภฏ

ในประเทศไทยครงน มวตถประสงคเพอศกษาปจจยทสงผลและน�ามาสรางเปนตวแบบการบรหารจดการทม

ประสทธภาพ เปนงานวจยเชงผสมระหวางเชงปรมาณและเชงคณภาพ มกลมตวอยางในการศกษาเชงปรมาณคอ

กลมอธการบด รองอธการบด คณบด ผอ�านวยการส�านกงานอธการบด และหวหนากลมภารกจทปฏบตงานการเงน

งานบรหารงานบคคลงานนโยบายและแผนและงานพฒนานกศกษามหาวทยาลยราชภฏจ�านวน256คนใชสถต

Regression Analysis วธการแบบล�าดบขน (Stepwise) สกดตวแปรทมความส�าคญสงสดเรยงล�าดบลงมา และน�า

ตวแปรทไดจากการวเคราะหเชงปรมาณท�าการศกษาวจยเชงคณภาพโดยใชวธการสมภาษณเชงลกกบกลมผบรหารของ

มหาวทยาลยราชภฏจ�านวน30คนไดผลดงน

ปจจยทศกษาทงหมด6ปจจยพบวาปจจยดานโครงสรางองคการ (x1)ภาวะผน�า (x

2)และความพงพอใจ

ในงาน(x6)มระดบความส�าคญนอยกวาปจจยดานการมสวนรวมวฒนธรรมองคการและเทคโนโลยสารสนเทศและ

ศกษาถงปจจยทสงผลตอการบรหารจดการทมประสทธภาพปรากฎผลวามปจจยดานการมสวนรวม (x4) ปจจยดาน

วฒนธรรมองคการ (x3) และ ปจจยดานเทคโนโลยสารสนเทศ (x

5) ซงสอดคลองกบการสมภาษณเชงลกทผบรหาร

ไดใหเหตผลวาปจจยทสงผลตอการบรหารจดการทมประสทธภาพนนประกอบดวยการมสวนรวม วฒนธรรมองคการ

และเทคโนโลยสารสนเทศ

ตวแบบการบรหารจดการทมประสทธภาพของส�านกงานอธการบด มหาวทยาลยราชภฏในประเทศไทย

จงประกอบดวย3ปจจยไดแกปจจยดานการมสวนรวมปจจยดานวฒนธรรมองคการและปจจยดานเทคโนโลยสารสนเทศ

และน�ามาสรางเปนสมการตวแบบคอปจจยดานการมสวนรวมทมคาสมประสทธถดถอยคะแนนดบเทากบ0.289ปจจย

ดานวฒนธรรมองคการทมคาสมประสทธถดถอยคะแนนดบเทากบ0.251และปจจยดานเทคโนโลยสารสนเทศทม

คาสมประสทธถดถอยคะแนนดบเทากบ0.185(Y=1.089+.289x4+.251x

3+.185x

5)

ค�าส�าคญ : การบรหารจดการทมประสทธภาพ ส�านกงานอธการบด มหาวทยาลยราชภฏ

1นกศกษาหลกสตรปรชญาดษฏบณฑตสาขาวชาการจดการมหาวทยาลยสยามE-mail:[email protected]

*อาจารยประจ�าคณะวทยาการจดการมหาวทยาลยราชภฏเทพสตร



71

AbstractAresearchstudyofefficientmanagementmodelusedinthepresidentofficesinRajabhat

UniversitiesinThailandaimedatstudyingthefactorsaffectingthemanagementinthepresidentoffices

inRajabhatUniversitiesandatdevelopinganefficientmanagementmodel.Thisresearchisamixed

methodanalyzingthedataqualitativelyandquantitatively.The256samplesusedquantitativelywere

thepresidents,thevicepresidents,thedeans,thedirectorsofthepresidentoffices,theheadsof

financialaffairs,staffsinpersonnelmanagementsections,staffsinpolicyandplanningsections,and

staffsinstudentdevelopmentsectionsinRajabhatUniversities.Thestatisticsusedwereregression

analysisandstepwisetorankthevariablesinthedescendingorder.Thequantitativelyanalyzed

variableswerestudiedqualitativelyusingdeepinterviewwiththe30administrativestaffsinRajabhat

Universities

Thefindingsfoundthatsixfactorssuchasthecorporatestructurefactor(x1), leadership

factor(x2),worksatisfactionfactor(x

6),wererankedlessimportantlythanparticipationfactor(x

4),

corporateculturefactor(x3),andinformationtechnologyfactor(x

5).Thesefindingscoincidedwith

thefindingsofthedeepinterviewrevealedbyadministrativestaffsthatthefactorsaffectedefficient

managementcomprisedofparticipation(x4),corporateculture(x

3),andinformationtechnology(x

5).

EfficientmanagementmodelintheofficesofthepresidentsinRajabhatUniversitiesconsisted

ofthreefactorsincludingparticipationfactor,corporateculturefactor,andinformationtechnology

factor.Participationfactoryieldingregressioncoefficientofrawscoresat0.289,corporateculture

factoryieldingregressioncoefficientofrawscoresat0.251,andinformationtechnologyfactoryielding

regressioncoefficientofrawscoresat0.185(Y=1.089+.289x4+.251x

3+.185x

5)weredevelopedasan

equationmodel.

Keywords : efficientmanagement, officesofthepresident, RajabhatUniversities

บทนำาสงคมโลกมการแขงขนกนในอตราทคอนขางสงและ

สงผลกระทบในวงกวาง การเปลยนแปลงของสงคมโลก

ซงเปนผลมาจากสภาวการณทเรยกวา โลกไรพรมแดน

ท�าใหการจดระเบยบทางสงคม เศรษฐกจ การเมอง

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนไปอยางรวดเรว

และทวถงการเชอมโยงกนของประเทศตางๆตองเผชญ

กบปญหาททาทายและการแขงขนทเขมขน ประชาคม

โลกจงตองสรางความรวมมอกนภายใตกตกาและสราง

ขดความสามารถในการพงพาตนเองเพอการปรบตว

และเปลยนแปลงอยางรวดเรว ประเทศไทยไดก�าหนด

วาระแหงชาตใหด�าเนนการปฏรป 3 เรองหลก ไดแก

ปฏรปการเมอง ปฏรปการศกษาและปฎรปราชการ ให

มความสอดคลองทนสมยกาวหนามประสทธภาพและ

ประสทธผล(วจตรศรสอาน,2547:3-4)

การบรหารจดการภายในมหาวทยาลยราชภฏ

จะบรรลตามพนธกจหลกของมหาวทยาลยไดอยาง

มประสทธภาพนน จะตองไดรบความรวมมอจากทก

หนวยงานภายในมหาวทยาลย เนองจากมหาวทยาลย

ราชภฏ เป นสถาบนอดมศกษาเพ อการพฒนา



72

ทองถน ตามพระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ.

2547 มลกษณะเปนองคการขนาดใหญ ทมลกษณะ

ของงานกวางขวางสลบซบซอนมากคอ มทงงานดาน

วชาการซงเปนหนวยงานหลกในการผลตบณฑตของ

มหาวทยาลย ประกอบดวยคณะตางๆ อาท เชน คณะ

ครศาสตร คณะเทคโนโลยสารสนเทศ คณะเทคโนโลย

อตสาหกรรมคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรคณะ

วทยาการจดการ และคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

เปนตน นอกจากนนยงมงานสนบสนนซงเปนหนวยงาน

เสรมใหการผลตบณฑตของมหาวทยาลยบรรลตาม

วตถประสงคอยางมประสทธภาพและตอบสนองภารกจ

อนในฐานะทเปนมหาวทยาลยของทองถนตามพระราช

บญญตมหาวทยาลยราชภฏ ประกอบดวยส�านกและ

ศนยตางๆเชนสถาบนวจยและพฒนาส�านกวทยบรการ

และเทคโนโลยสารสนเทศ และส�านกงานอธการบด

เปนตนซงส�านกตางๆ เหลาน จะตองเกยวของกบผรบ

บรการจ�านวนมากทงอาจารย ขาราชการ พนกงาน

ราชการพนกงานมหาวทยาลยนกศกษาตลอดจนบคคล

ภายนอกโดยเฉพาะส�านกงานอธการบดซงเปนหนวยงาน

หลกท มภารกจสนบสนนการบรหารจดการและให

บรการแกผ รบบรการทงภายในและภายนอก เปน

หนวยงานใหญทมหนวยงานยอยหลายหนวยงานอาทเชน

กองกลางกองคลงกองบรหารงานบคคลกองนโยบาย

และแผน กองกฎหมาย กองอาคารสถานท กองพฒนา

นกศกษาส�านกวเทศสมพนธ และส�านกงานเลขานการ

สภามหาวทยาลยเปนตนซงในแตละหนวยงานยอยของ

ส�านกงานอธการบดจะมภารกจหลกทส�าคญในการขบ

เคลอนใหภารกจของหนวยงานตางๆ ของมหาวทยาลย

ราชภฏ บรรลวตถประสงคไดอยางมประสทธภาพดงน

คอ1)ด�าเนนการเกยวกบงานกฎหมายงานนตกรรมและ

สญญางานเกยวกบความผดทางละเมดและงานคดทอย

ในอ�านาจหนาทของมหาวทยาลย2)ด�าเนนเกยวกบงาน

บรหารงานบคคล และจดระบบบรหารจดการงานดาน

สนบสนนวชาการของมหาวทยาลย 3) ด�าเนนการเกยว

กบงานการเงน การบญช การพสด และงบประมาณ

ของมหาวทยาลย 4) ด�าเนนการเกยวกบงานธรการ

งานสารบรรณงานบรหารทวไปงานชวยอ�านวยการและ

เลขานการงานสวสดการงานพฒนาอาคารสถานทและ

สงแวดลอม งานยานพาหนะ และงานประชาสมพนธ

ของมหาวทยาลย 5) เสนอความเหนเพอประกอบการ

พจารณาของผ บรหารในการก�าหนดนโยบายจดท�า

แผนงานหรอโครงการของมหาวทยาลยพจารณาจดท�าและ

วเคราะหแผนงานและโครงการจดตงงบประมาณประจ�าป

ของมหาวทยาลย 6) ตดตาม เรงรด และประเมนผล

การปฏบตงานของหนวยงานในสงกดมหาวทยาลย

ใหเปนไปตามแผนงานและโครงการทก�าหนด7)ตดตอ

ประสานงานและด�าเนนการกบสถาบนการศกษา หรอ

หนวยงานทเกยวของทงในและตางประเทศ ดานความ

ชวยเหลอและความรวมมอทางดานการศกษาจดประชม

ฝกอบรมและอ�านวยความสะดวกใหแกชาวตางประเทศ

ทรวมโครงการความรวมมอระหวางประเทศ ตลอดจน

ระดมเงนทนเพอการด�าเนนงานดานวเทศสมพนธของ

มหาวทยาลยและ8)ด�าเนนการเกยวกบงานบรการและ

สวสดการนกศกษา งานกจกรรมและพฒนานกศกษา

งานกฬาและนนทนาการของนกศกษาและงานกองทนตางๆ

ของนกศกษาในมหาวทยาลยเปนตน

จากภารกจหลกทส�าคญของส�านกงานอธการบด

มหาวทยาลยราชภฏจงถอไดวาส�านกงานอธการบดเปน

หวใจทส�าคญของมหาวทยาลย ทจะตองมการบรหาร

จดการทมประสทธภาพ ซงจะท�าหนาทชวยขบเคลอน

ใหภารกจของมหาวทยาลยบรรลเปาหมายของการเปน

สถาบนอดมศกษาเพอพฒนาทองถนอยางแทจรง

ปจจบนส�านกงานอธการบด ไดรบขอมลยอนกลบ

(Feedback)ในรปของบตรแสดงความคดเหนจากผรบ

บรการเกยวกบปญหาในการบรหารจดการทเกดความ

ลาชา ผดพลาดไมเกดความคลองตว มขนตอนมาก

ผปฏบตงานขาดจตส�านกในการใหบรการ ขาดความ

กระตอรอรนในการท�างาน ผวจยซงเปนผหนงทปฏบต

หนาทในมหาวทยาลยราชภฏ ไดตระหนกถงความ

ส�าคญในเรองดงกลาว และตองการเสนอตวแบบการ



73

บรหารจดการทมประสทธภาพของส�านกงานอธการบด

มหาวทยาลยราชภฏในประเทศไทย และอะไรเปน

ปจจยทสงผลตอการบรหารจดการทมประสทธภาพของ

ส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยราชภฏจงมความสนใจ

ทจะศกษาถงตวแบบประสทธภาพการบรหารจดการของ

ส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยราชภฎในประเทศไทย

เพอเปนขอมลสารสนเทศในการพฒนาประสทธภาพ

การบรหารจดการทเอออ�านวยและสนบสนนตอภารกจหลก

ของมหาวทยาลยราชภฏใหบรรลวตถประสงคตามทตง

เปาหมายไว

ปญหาการวจย 1. อะไรเปนปจจยทสงผลตอการบรหารจดการท

มประสทธภาพของส�านกงานอธการบด มหาวทยาลย

ราชภฏในประเทศไทย

2. ตวแบบการบรหารจดการทมประสทธภาพของ

ส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยราชภฏในประเทศไทย

ประกอบดวยอะไรบาง

วตถประสงคของการวจยในการวจยเพอศกษาตวแบบการบรหารจดการ

ทมประสทธภาพของส�านกงานอธการบด มหาวทยาลย

ราชภฏในประเทศไทย คร งน ผ วจยได ก�าหนด

วตถประสงคในการวจยไว2ประเดนประกอบดวย

1. เพอศกษาปจจยทสงผลตอการบรหารจดการ



2. เพ อ เสนอตวแบบการบรหารจดการทม

ประสทธภาพของส�านกงานอธการบดมหาวทยาลย


กรอบแนวคดการวจย

วธการวจย และขอบเขตการวจยในการวจยครงน ผวจยไดก�าหนดขอบเขตในการ

วจยประกอบดวย

1.องคการคอส�านกงานอธการบดมหาวทยาลย

ราชภฏจ�านวน40แหงซงแบงเปนกลมภมภาคประกอบ

ดวย

1.1กลมภาคเหนอ8แหงไดแกมหาวทยาลย

ราชภฏเชยงราย มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม

มหาวทยาลยราชภฏล�าปาง มหาวทยาลยราชภฏ

ก�าแพงเพชร มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค มหาวทยาลยราชภฏ

เพชรบรณและมหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ

1.2 กลมภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ม 12 แหง

ไดแก มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม มหาวทยาลย

ราชภฏสกลนคร มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา มหาวทยาลยราชภฏ

บรรมยมหาวทยาลยราชภฏสรนทรมหาวทยาลยราชภฏ

อบลราชธาน มหาวทยาลยราชภฏเลย มหาวทยาลย

ราชภฏชยภมมหาวทยาลยราชภฏรอยเอดมหาวทยาลย

ราชภฏศรสะเกษและมหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ

1.3กลมภาคกลางและภาคตะวนออกม5แหง



74

ไดแก มหาวทยาลยราชภฎราชนครนทร มหาวทยาลย

ราชภฏเทพสตรมหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา

มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณในพระบรมราชปถมภ

และมหาวทยาลยราชภฏร�าไพพรรณ

1.4 กล มภาคตะวนตกและภาคใตม 9 แหง

ไดแก มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม มหาวทยาลย

ราชภฏกาญจนบร มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร

มหาวทยาลยราชภฏจอมบง มหาวทยาลยราชภฏ

นครศรธรรมราชมหาวทยาลยราชภฏภเกตมหาวทยาลย

ราชภฏสราษฎรธาน มหาวทยาลยราชภฏสงขลา และ

มหาวทยาลยราชภฏยะลา

1.5 กลมกรงเทพมหานครม 6 แหง ไดแก

มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม มหาวทยาลยราชภฏ

พระนคร มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา มหาวทยาลยราชภฏ

สวนดสตและมหาวทยาลยราชภฏธนบร

2.ประชากรในการศกษาคออธการบดรองอธการบด

คณบด ผ อ� านวยการส�านกงานอธการบด และ

หวหนากลมภารกจทปฏบตงานการเงน งานบรหารงาน

บคคล งานนโยบายและแผน และงานพฒนานกศกษา

มหาวทยาลยราชภฏจ�านวน40แหงไดจ�านวนประชากร

ทงหมด708คน

วธการเกบรวบรวมขอมล1. วจยเชงปรมาณ ผ วจยไดน�าแบบสอบถาม

ทออกแบบไปวเคราะหหาความเทยงและความตรง

เรยบรอยแลว ผวจยไดสงแบบสอบถามดงกลาวไปให

กลมตวอยางทเปนผบรหารในสงกดส�านกงานอธการบด

มหาวทยาลยราชภฏในแตละกลมภมภาคซงผานการสม

ตวอยางแบบแบงชน(StratifiedRandomSampling)

โดยใชกล มภมภาคเปนชน (Strata) และผบรหาร

ส�านกงานอธการบด (ผบรหารระดบสง ผบรหารระดบ

กลางและผบรหารระดบตน)มหาวทยาลยราชภฏเปน

หนวยการสม(Samplingunit)หลงจากนนไดมการสม

ตวอยางแบบงาย(SimpleRandomSampling)เพอให

ไดกลมตวอยางในแตละชนซงในการวจยครงนมผบรหาร

เปนหนวยการสม (SamplingUnit) จ�านวน 256 คน

ไดมาจากการค�านวณสมตวอยางแบบYamaneณระดบ

ความเชอมนรอยละ95จากจ�านวนประชากร708คน

โดยสงแบบสอบถามทางไปรษณย

2.วจยเชงคณภาพในการสมภาษณผวจยไดก�าหนด

ขอค�าถามเพอใชเปนแนวทางในการสมภาษณ เปน

ลกษณะค�าถามแบบปลายเปด (Opened end) โดย

สาระจะครอบคลมกรอบแนวคดในการวจย ผวจยไดน�า

แบบสมภาษณตรวจสอบความเทยงตรงโดยผเชยวชาญ

พจารณาขอค�าถามในการสมภาษณใหครอบคลมเนอหา

ครบถวน

ผวจยไดสมภาษณอธการบด รองอธการบด ผชวย

อธการบดผอ�านวยการส�านกงานอธการบดมหาวทยาลย

ราชภฏจ�านวน30คนในฐานะผมอ�านาจหนาทในการ

ก�าหนดนโยบายการปฏบตงานของส�านกงานอธการบด

ในประเดนปญหาทเกยวของกบงานวจยเพอใหไดขอมล

เกยวกบความคดเหน ปจจยทสงผลตอประสทธภาพ

การปฏบตงาน

ตวแปรทศกษา1.ตวแปรอสระ

ตวแปรอสระคอปจจยทสงผลตอการบรหารจดการ

ทมประสทธภาพ จ�านวน 6 ปจจย ไดแก โครงสราง

องคการ ภาวะผน�า วฒนธรรมองคการ การมสวนรวม

เทคโนโลยสารสนเทศและความพงพอใจในงาน

2.ตวแปรตาม

ตวแปรตามคอการบรหารจดการทมประสทธภาพ

ของส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยราชภฏใน

ประเทศไทย

เครองมอทใชในการวเคราะหขอมล1. วเคราะหเชงปรมาณ การประมวลผลขอมล ใช

โปรแกรมคอมพวเตอรส�าเรจรปทางสถต

2. การวเคราะหขอมลท�าการวเคราะหขอมลตาม



75

วตถประสงคดงน

2.1 วเคราะหลกษณะกลมตวอยางทท�าการ

ส�ารวจ โดยใชสถตเชงพรรณนาในการวเคราะหโดย

จ�าแนกกลมตวอยางตามปจจย พนฐานสวนบคคล จาก

คาความถและรอยละ

2.2วเคราะหปจจยทสงผลตอการบรหารจดการ


ราชภฏในประเทศไทย จากคาเฉลย และสวนเบยงเบน

มาตรฐาน โดยมการวดระดบจากคาเฉลยดงน (กลยา

วานชยบญชา,2549:39)

คาเฉลย ระดบคะแนน ความหมาย

4.21-5.00 5 เหนดวยมากทสด

3.41-4.20 4 เหนดวยมาก

2.61-3.40 3 เหนดวย

1.81-2.60 2 ไมเหนดวย

1.00-1.80 1 ไมเหนดวยมากทสด

2.3ศกษาความสมพนธทางตรงระหวางตวแปร

อสระและตวแปรตาม โดยใชสถตการวเคราะหสมการ

ถดถอยเสนตรง(LinearRegressionAnalysis)

2.4 การวเคราะหความสมพนธของขอมล

ระหวางปจจยทสงผลตอประสทธภาพในการปฏบต

งาน โดยใชการวเคราะหสมการถดถอย (Regression

Analysis) โดยใชวธการแบบล�าดบขน (Stepwise) ใน

การเลอกตวแปรทมอทธพลในการท�านายทคานยส�าคญ

ระดบ.05

3.วเคราะหเชงคณภาพโดยใชการวเคราะหเนอหา

(Content Analysis) วเคราะหจากการสมภาษณแบบ

เจาะลก

สรปผลการวจยเชงปรมาณและอภปรายผลจากผลการวจยตวแบบการบรหารจดการทม

ประสทธภาพของส�านกงานอธการบด มหาวทยาลย

ราชภฏในประเทศไทย ผลการวจยเชงปรมาณพบวา

ปจจยทสงผลตอการบรหารจดการทมประสทธภาพ

นน จากการสรปผลการวจยเชงปรมาณ โดยใชสถตการ

วเคราะหสมการถดถอย (Regression Analysis) มา

วเคราะหทง6ปจจยพบวาปจจยทมความส�าคญสงสด

เรยงล�าดบลงมา ท�าใหไดตวแปร จ�านวน 3 ปจจย คอ

ปจจยดานการมสวนรวม ปจจยดานวฒนธรรมองคการ

และปจจยดานเทคโนโลยสารสนเทศรายละเอยดตวแบบ

จ�าลองการบรหารจดการทมประสทธภาพดงตารางท1

ตารางท 1 แสดงผลการวเคราะหปจจยทสงผลตอการบรหารจดการทมประสทธภาพ

ตวแปร B S.E. Beta F Sig.

(Constant) 1.089 .140 7.773 .000

1)การมสวนรวม .289 .040 .393 7.146 .000*

2)วฒนธรรมองคการ .251 .042 .326 5.980 .000*

3)เทคโนโลยสารสนเทศ .185 .039 230 4.745 .000*



76

จากตารางท 1 ตวแบบจ�าลองการบรหารจดการ

ทมประสทธภาพพบวา ตวแปรอสระ 3 องคประกอบ

ไดแก การมสวนรวม (x4) วฒนธรรมองคการ (x3)

และ เทคโนโลยสารสนเทศ (x5) นนสามารถอธบาย

การบรหารจดการทมประสทธภาพของส�านกงานอธการบด

มหาวทยาลยราชภฏในประเทศไทย ไดรอยละ 67.5

(R2 = .675) สมการพยากรณการบรหารจดการ

ทมประสทธภาพสามารถแสดงในรปคะแนนดบเปนดงน

Y = 1.089+.289x4+.251x3+.185x5

การบรหารจดการทมประสทธภาพ = 1.089+.289(การมสวนรวม)+.251(วฒนธรรมองคการ)

+.185(เทคโนโลยสารสนเทศ)

จากผลการศกษาดงกลาวตวแปรทมผลตอการ

บรหารจดการทมประสทธภาพ ผวจยไดศกษาทฤษฎ

ทมความสอดคลองและศกษาแนวทางการน�าไปใชโดย

วเคราะหจากตวแปรทง3ตวทไดจากการวเคราะหเชง

ปรมาณไดผลการศกษาดงน

1. การมสวนรวม

การทผบรหารน�าขอเสนอแนะและความคดเหนของ

ผปฏบตงานไปใชอยางสม�าเสมอ สงผลตอการบรหาร

จดการทมประสทธภาพ(ซงมคาสงสดในจ�านวนปจจยท

สงผลตอการบรหารจดการทมประสทธภาพของปจจย

การมสวนรวม) ดานการมอบอ�านาจความรบผดชอบ

ใหแกผปฏบตงานอยางทวถงและเหมาะสมสงผลตอการ

บรหารจดการทมประสทธภาพและดานการเปดโอกาส

ใหผปฏบตงาน ท�างานตามความรความสามารถ และ

ตามแนวคดของตนเอง สงผลตอการบรหารจดการทม

ประสทธภาพทงนอาจเปนเพราะผบรหารของส�านกงาน

อธการบด มการน�าขอเสนอแนะและความคดเหนของ

ผปฏบตงาน ไปใชในการก�าหนดนโยบาย ในการจดท�า

โครงการหรอกจกรรมตางๆ เชน ส�านกงานอธการบด

มการประชมหารอในเรองทเกยวกบการก�าหนดวสยทศน

พนธกจของส�านกงาน เพอน�ามาก�าหนดเปนนโยบาย

โดยเปดโอกาสใหทกคนมสวนรวมในการแสดงความคด

เหนแลวจงน�าไปจดท�าเปนโครงการของแผนปฏบตการ

ประจ�าป (Action Plan) หรอส�านกงานอธการบด รบ

ขอเสนอแนะจากทประชมในเรองการมอบอ�านาจความ

รบผดชอบในการปฏบตงาน ใหแกผปฏบตงาน ในดาน

ตางๆ ใหตรงตามอ�านาจ หนาททรบผดชอบ เชน

กองพฒนานกศกษาจดท�าโครงการปฐมนเทศนกศกษาใหม

โดยเปดโอกาสใหผ ปฏบตงานในกองพฒนานกศกษา

มสวนรวมในการก�าหนดกจกรรมระหวางการปฐมนเทศ

การหาสถานทจดโครงการ รวมทงการจดหาวทยากร

เปนตนสอดคลองกบแนวคดของBerkley(1975:200)

ไดกลาววาการมสวนรวมหมายถงการทผบงคบบญชา

อนญาตใหผใตบงคบบญชาไดเขามามสวนรวมในการ

ตดสนใจใหมากทสด และยอมใหผใตบงคบบญชาไดเขา

มามสวนรวมในเรองของการก�าหนดนโยบายการก�าหนด

สภาพการท�างานนอกจากนLikert(1961)ยงไดแสดง

ใหเหนถงความส�าคญของการบรหารแบบมสวนรวมคอ

ผบงคบบญชารบฟงความคดเหนพรอมทงขอเสนอแนะ

ของผใตบงคบบญชา ใหความไววางใจ และตางยอมรบ

นบถอซงกนและกน ผบงคบบญชากระตนจงใจใหผใต

บงคบบญชามก�าลงใจในการปฏบตงานโดยเปดโอกาส

ใหเขามามสวนรวมในการตดสนใจในภารกจขององคการ

กระตนใหเกดเจตคตทดตอองคการ เพอใหองคการไป

สวตถประสงค และเปาหมายทก�าหนดไว และ สญญา

สญญาววฒน(2549:118)กลาววาการมสวนรวมหมายถง

การเอาใจใส รวมคด รวมวางแผน และรวมกระท�างาน

ขององคการ เพราะถาทกคนในองคการมความรความ

เขาใจและเหนประโยชนของเปาหมายหรอนโยบายของ

องคการแลวเขารวมกบองคการกจะเกดพลงอนยงใหญ

การรวมมอกคอ การท�างานขององคการยงท�างานดวย

ความเหนใจ ทมเทก�าลงกายใจ กจะยงกอผลประโยชน

แกองคการมาก ดงนน การมสวนรวม จงเปนปจจย

ส�าคญทสงผลตอการบรหารจดการทมประสทธภาพของ



77

ส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยราชภฏ

จากการสมภาษณพบวา ปจจยดานการมสวนรวม

ผใหขอมลมความเหนสอดคลองกนวาการมสวนรวม

มความส�าคญทสงผลตอการบรหารจดการทมประสทธภาพ

ส�านกงานอธการบดควรเปดโอกาสใหผ ปฏบตงาน

มสวนรวมแสดงความคดเหนในการวางแผนการก�าหนด

นโยบายวตถประสงคและเปาหมายการด�าเนนกจกรรม

ขององคการเปดโอกาสใหทกคนไดมสวนรวมในโครงการ

หรอกจกรรมทจดขนมการมอบอ�านาจความรบผดชอบ

ใหแกผปฏบตงานอยางทวถงและเหมาะสม เปดโอกาส

ใหผปฏบตงานไดท�างานตามความร ความสามารถและ

ตามแนวคดของตนเอง

นอกจากนผ ใหขอมลมความเหนในประเดนการ

มสวนรวมเพมเตมวา การมสวนรวมควรใหมเฉพาะ

งานหรอโครงการทมลกษณะกจกรรมทต องกระท�า

รวมกน เพอใหภารกจของมหาวทยาลยส�าเรจ อยางม

ประสทธภาพเชนการเขยนแผนการปฏบตงานประจ�าป

(ActionPlan)กฬาของมหาวทยาลยโครงการจตอาสา

และการมสวนรวมนนตองเปนกจกรรมทไมขดตอกฎ

ระเบยบเชนการลงเวลามาปฏบตราชการไมสามารถขอ

ความเหนใหทกคนมสวนรวมไดเพราะเปนกฎระเบยบ

ททางราชการก�าหนดไวเปนตน

2. วฒนธรรมองคการ

จากผลการวจย พบวาวฒนธรรมองคการเรองการ

มคานยมทสงเสรมใหผปฏบตงานมจตสาธารณะ และ

จตส�านกทดในการปฏบตงาน สงผลตอการบรหารจดการ

ทมประสทธภาพ และดานสนบสนนใหมการพฒนาการ

น�าแนวคดใหมๆมาใชในการปรบปรงการปฏบตงาน เพอ

รองรบการเปลยนแปลงทเกดขนสงผลตอการบรหารจดการ

ทมประสทธภาพทงนอาจเปนเพราะส�านกงานอธการบด

มหาวทยาลยราชภฏ มการสงเสรมคานยม ใหผปฏบต

งานมจตสาธารณะในการปฏบตงานตอสงคม เชน จาก

เหตการณเกดอทกภยน�าทวมครงยงใหญของประเทศไทย

ในปพ.ศ.2553ส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยราชภฏ

ไดมกจกรรมในการชวยเหลอสงคม ทหลากหลายรปแบบ

คอ ส�านกงานอธการบด มโครงการในรปของการเปน

ศนยรวมรบบรจาคเงนและสงของเพอไปชวยเหลอผประสบภย

น�าทวมโครงการประกอบอาหารส�าเรจรปเพอผประสบภย

โครงการบรณะสงปลกสรางหลงน�าทวมของโรงเรยน วด

และบานผประสบภย เปนตน สวนการสรางจตส�านกทด

ในการปฏบตงานนน ส�านกงานอธการบด มการสงเสรม

คานยมในเรองของการใหบรการแกผมาตดตอราชการ เชน

เมอมผมาขอรบบรการ ใหกลาวค�าวา “สวสดคะ/ครบ

มาตดตองานในเรองใด มสงใดใหชวยเหลอคะ/ครบ”

ดวยความยมแยมแจมใสและในดานจตส�านกทดตอการใช

ทรพยากรขององคการนน ส�านกงานอธการบดมนโยบาย

ในการเปดเครองปรบอากาศในชวงเชาเรมตงแต10.00น.

ถงเวลา12.00น.สวนในชวงบายเรมตงแต13.00น.ถง

เวลา16.00น.โดยส�านกงานอธการบดไดจดท�าสรปการใช

กระแสไฟฟาของแตละเดอนใหแกสงคมภายในมหาวทยาลย

รบทราบ ดวยการปดประกาศไวตามบอรดและหนาลฟต

ภายในอาคารตางๆ ของมหาวทยาลย และในดานการ

สนบสนนใหมการพฒนา การน�าแนวคดใหมๆ มาใช

ในการปรบปรงการปฏบตงานเพอรองรบการเปลยนแปลง

ทเกดขนนน ส�านกงานอธการบด มการสนบสนนใหมการ

พฒนาการน�าแนวคดใหมๆมาปรบปรงการปฏบตงานเชน

สงบคลากรไปอบรมเรองการจดการความร (Knowledge

Management)และน�ามาท�ากจกรรมโดยการแลกเปลยน

เรยนรระหวางกนโดยใหมการประชมในเวลาเชาของทกวน

จนทรตอสปดาห(MorningBrief)หลงจากนนน�ามาเขยน

เปนแนวปฏบตในการท�างานทกขนตอนของงานทกงาน

ในสงกดส�านกงานอธการบดเพอใหทกคนไดรบทราบและ

สามารถปฏบตงานแทนกนไดซงสอดคลองกบแนวคดของ

DealและKennedy(1982)อางถงในMiller(2009:81)

กลาววาองคการทมวฒนธรรมองคการทเขมแขงควรมการ

สงเสรมวฒนธรรมทส�าคญ คอ การมคานยม ซงสะทอน

วสยทศนและความเชอขององคการทชดเจน ในท�านอง

เดยวกน Patterson. and et al. (1986: 50–51) ได

กลาวถงวฒนธรรมขององคการของสถาบนการศกษาคอ

การยอมรบ (Recognition) องคการควรมการสงเสรมให



78

บคลากรมความคดรเรมสรางสรรคการแสวงหาแนวคดใน

การท�างานทดอกทงตองยอมรบและเพมคณคากบบคลากร

ขององคการซงตรงกบแนวคดของSchein (1990:111)

และGibsonandetal.(2009:30)กลาววาวฒนธรรม

องคการหมายถงสงทสมาชกทกคนภายในองคการมความ

เขาใจรวมกน ซงอยในรปแบบของความเชอ คานยมและ

ความคาดหวงซงรปแบบดงกลาวมสมมตฐานโดยพนฐานท

เกดขนจากการสรางคนพบหรอพฒนาโดยกลมคนทอยใน

องคการ เพอใชในการแกไขปญหาทเกดขนจากภายในและ

ภายนอกองคการและสามารถน�าไปใชในการปฏบตงานไดด

เปนทยอมรบวาเปนสงทถกตอง จงไดรบการก�าหนด

ไปยงสมาชกใหม เพอใชเปนแนวทางในการเรยนร การคด

และรสกตอปญหาตางๆทเกดขนนอกจากนRobbins&

Coulter(2007:90)ไดเสนอแนวคดเกยวกบมตทส�าคญของ

วฒนธรรมองคการตางๆวาอาจมมตใดมตหนง(เนนมากหรอ

นอย)ใน7มตดงน1)เนนใหพนกงานรจกศกษาวเคราะห

ในรายละเอยดตางๆของงานทท�า(AttentionToDetail)

2) มงทผลงานของพนกงาน (OutcomeOrientation)

มากกวาวธปฏบต3)ใหความส�าคญกบบคลากร(People

Orientation)ในการตดสนใจตางๆของผบรหาร4)มงให

ความส�าคญกบการท�างานเปนทม (TeamOrientation)

มากกวาตวบคคล5)เนนใหพนกงานคดและท�างานในเชงรก

(Aggressiveness) มากกวาออมชอม 6) เนนรกษา

ความมนคงหรอสถานะภาพเดม (Stability) ขององคการ

และ 7) เนนสงเสรมใหพนกงานคดคนสงใหม และกลา

เสยง(InnovationAndRiskTaking)ดงนนวฒนธรรม

องคการ เปนปจจยส�าคญทสงผลตอการบรหารจดการทม

ประสทธภาพของส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยราชภฏ

จากการสมภาษณพบวา ปจจยดานวฒนธรรม

องคการผใหขอมลมความเหนสอดคลองกนวาวฒนธรรม

องคการเปนหวใจส�าคญทสงผลตอการบรหารจดการ

ทมประสทธภาพ ผปฏบตงานในส�านกงานอธการบด

ตองมคานยมทเปนเอกลกษณ ทกคนเปนสวนหนง

ของมหาวทยาลย มจตสาธารณะและจตส�านกทด

ในการปฏบตงาน สงเสรมใหผปฏบตงานท�างานเปนทม

สนบสนนใหมการพฒนาการน�าแนวคดใหมๆ มาใชใน

การปรบปรงการปฏบตงานเพอรองรบการเปลยนแปลง

ทเกดขนมการถายทอดคานยม วธการปฏบตตางๆ ให

แกสมาชกใหมเพอใชเปนแนวทางในการเรยนร ทงท

เปนทางการและไมเปนทางการ โดยผใหขอมลทานท 5

ไดกลาวในประเดนวฒนธรรมองคการวา “วฒนธรรม

องคการมความส�าคญในการปฏบตงาน ผปฏบตงาน

ตองมจตวญญาณในการใหบรการ (Service Mind)

รวมทงผปฏบตงานตองมวฒนธรรมในการท�างานแบบ

พสอนนอง” ในท�านองเดยวกน ผใหขอมลทานท 8 ได

กลาวในประเดนดานวฒนธรรมองคการวา “วฒนธรรม

องคการสงผลตอการบรหารจดการทมประสทธภาพของ

ส�านกงานอธการบด โดยแบงวฒนธรรมองคการ ออก

เปน2มตมตแรกคอเปนมตทเปนนามธรรมกลาวคอ

มหาวทยาลยราชภฏศรสะเกษตองมการถายทอดคานยม

วธปฏบตตางๆใหแกสมาชกเกดความชดเจนในความคด

เดยวกน มความเปนอนหนงอนเดยวกน มงเนนรวมมอ

กนท�างานมวฒนธรรมองคการทเปนวถปฏบตใหความ

ส�าคญกบวฒนธรรมไทย ในเรองการเคารพผมอาวโส

กวา โดยไมยดตดกบต�าแหนงบรหารเปนอาวโสทส�าคญ

เชน การไหว ผมอายนอยกวาตองยกมอไหวผทมอาย

สงกวากอนเสมอ ถงแมจะมต�าแหนงทางการบรหารท

สงกวากตาม มตทสอง เปนมตทเปนรปธรรม กลาวคอ

มหาวทยาลยราชภฏศรสะเกษ มคานยมเชงสญลกษณ

ในดานอาคารสถานทของมหาวทยาลยทกอาคารไดก�าหนด

ใหเปน 2 ส คอ สขาวและสทอง และในดานการแตง

กายไดก�าหนดใหเปน2สเชนเดยวกนโดยสขาว-ทอง

หมายถง มหาวทยาลยทพรอมดวยความสงบ รมเยน

มระเบยบและสมานสามคคสมกบเปนสถานศกษาแหลง

ผลตบณฑตทมความรและคณธรรม”

3. เทคโนโลยสารสนเทศ

ดานการมระบบสารสนเทศ (MIS) เปนเครองมอ

ในการบรหารจดการภารกจตางๆ สงผลตอการบรหาร

จดการทมประสทธภาพ และดานการมระบบเครอขาย

สารสนเทศทมประสทธภาพตอบสนองตอการปฏบตงาน



79

สงผลตอการบรหารจดการทมประสทธภาพ ทงน

อาจเปนเพราะส�านกงานอธการบด มระบบสารสนเทศ

(MIS) เปนเครองมอในการบรหารจดการภารกจตางๆ

ไมวาจะเปนในสวนงานของกองกลางกองนโยบายและแผน

และกองพฒนานกศกษา ซงสวนใหญทกมหาวทยาลย

มระบบการจดการสารสนเทศเพอใชในการบรหาร ดาน

การสงบคลากรเขาอบรม และพฒนาในต�าแหนงทสง

ขน ซงหนวยงานทรบผดชอบจะมคณสมบตของผเขา

รบการอบรมมาเปนตวก�าหนด ดงนนระบบการจดการ

สารสนเทศ จะชวยในการตรวจสอบคณสมบตของ

บคลากรมคณสมบตทตรงเรยงเปนล�าดบเพอพจารณาสง

บคลากรเขารบการฝกอบรมและพฒนาในต�าแหนงทสง

ขนตอไปซงจะเปนประโยชนตอเสนทางการเจรญเตบโต

ในสายอาชพ(CarrierPath)ของสายงานสนบสนนการ

ศกษาในท�านองเดยวกนส�านกงานอธการบดมระบบการ

จดการสารสนเทศในการจดสรรงบประมาณทเหมาะสม

ใหกบคณะวชา/ส�านกเรยงล�าดบความส�าคญตามพนธกจ

ของมหาวทยาลยแลว ระบบการจดการสารสนเทศ

ยงมความสามารถในการแสดงสถานะในการใชเงนของ

หนวยงานตางๆ ทไดรบประมาณวาตรงตามไตรมาสท

ก�าหนดไวหรอไม ถาหากไมตรงตามก�าหนดเวลา ระบบ

กจะมการแจงเตอน นอกจากนนส�านกงานอธการบด

มระบบการจดการสารสนเทศทชวยในการตรวจสอบฐานะ

การเงนของครอบครวนกศกษาทยนเสนอขอรบทนหรอ

กยมเงนเพอใชในการศกษา เปนตน สวนในดานการม

ระบบเครอขายสารสนเทศทมประสทธภาพ ตอบสนอง

ตอการปฏบตงานนน มหาวทยาลยราชภฏสวนใหญ ม

ระบบเครอขายทสามารถเชอมตอการปฏบตงานระหวาง

หนวยงานส�านกงานอธการบดกบหนวยงานตางๆภายใน

มหาวทยาลยรวมทงจดบรการสบคนขอมลของนกศกษา

ซงมทงระบบเครอขายแบบสาย และเครอขายไรสาย

แตโดยสวนใหญทง 2 ระบบเครอขายมกแยกจดบรการ

สอดคลองกบแนวคดของครรชตมาลยวงศ(2549:13)

ไดกลาววา เทคโนโลยสารสนเทศมความส�าคญในชวต

ประจ�าวนของมนษยทกคนมากขนสวนหนงเพออ�านวย

ความสะดวกในการด�ารงชวต ชวยใหสามารถตดตอ

สอสารกนไดอยางรวดเรวชวยสรางความสามารถในการ

แขงขนของหนวยงานและชวยสรางประสทธภาพในการ

ท�างานของผปฏบตงานนอกจากนศรสมรกอนทจนทรยง

(2549: 18-21) ไดกลาววา เทคโนโลยสารสนเทศ

ชวยเพมประสทธภาพในการปฏบตงานขององคการ

ในเรองของการลดเวลาในการปฏบตงานการลดกระบวน

งานในการปฏบตงาน และการเพมผลผลตท�าใหเวลาท

ใชในการสรางผลผลตตอหนวยลดลงสามารถลดตนทน

การผลตได นอกจากนเทคโนโลยสารสนเทศยงชวยเพม

ประสทธภาพการตดสนใจของผบรหาร และเพมความ

สามารถในการแขงขนไดดวยการสรางผลตภณฑหรอ

บรการใหม ดงนน เทคโนโลยสารสนเทศจงเปนปจจย

ส�าคญทสงผลตอการบรหารจดการทมประสทธภาพของ

ส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยราชภฏ

จากการสมภาษณพบวา ปจจยดานเทคโนโลย

สารสนเทศ ผ ใหขอมลมความเหนสอดคลองกนวา

เทคโนโลยสารสนเทศมความจ�าเปนและมความส�าคญท

สงผลตอการบรหารจดการทมประสทธภาพ ส�านกงาน

อธการบดตองมระบบสารสนเทศ (MIS) เปนเครอง

มอในการบรหารจดการ มเครองมอและอปกรณทาง

เทคโนโลยสารสนเทศทใชในการปฏบตงานอยางเพยง

พอ มซอฟตแวรทเหมาะสมกบลกษณะงานทปฏบต

มการพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศอยางตอเนอง

มระบบเครอขายสารสนเทศทมประสทธภาพ และตอง

มการพฒนาเครอขายระบบสารสนเทศ เพอใชในการ

ปฏบตงานประสานงานและตดตอสอสารใหการปฏบต

งานเปนไปอยางมประสทธภาพ โดยผใหขอมลทานท

3 ไดกลาวถงประเดนนวา “เทคโนโลยสารสนเทศ

มความจ�าเปนและมความส�าคญตอการบรหารจดการทม

ประสทธภาพ เนองจากการตดสนใจของผบรหารตอง

อาศยขอมลทถกตองและเปนปจจบนดงนนระบบMIS

ทเกยวของกบขอมลของบคลากร ในเรองการสรรหา

การจายคาตอบแทนการประเมนผลการปฏบตงานของ

บคลากรในมหาวทยาลย ขอมลนกศกษาในเรองการ



80

ลงทะเบยน สทธประโยชนตางๆ ของนกศกษา เชน

สทธการกยมเงนเพอการศกษา สทธหอพกนกศกษา

สทธการขอรบบรการไดอนเทอรเนตและสทธการใชบรการ

หองสมดเปนตน”

สรปผลการวจยเชงคณภาพในการวจยเชงคณภาพผวจยไดแยกประเดนในการ

สมภาษณ ออกเปน 2 ประเดน ประกอบดวยประเดน

การบรหารจดการทมประสทธภาพ และประเดนปจจย

ทสงผลตอการบรหารจดการทมประสทธภาพ พบวา

ประเดนตวแปรดานการบรหารจดการทมประสทธภาพ

ผใหขอมลสวนใหญมความเหนวาการบรหารจดการทม

ประสทธภาพพจารณาไดจากความรวดเรวความถกตอง

ความส�าเรจตรงเวลาและมการใชทรพยากรอยางคมคา

ประเดนตวแปรดานปจจยทสงผลตอการบรหาร

จดการทมประสทธภาพ ผ ใหขอมลสวนใหญมความ

คดเหนว าป จจยทส งผลต อการบรหารจดการทม

ประสทธภาพ ประกอบดวย ปจจยดานการมสวนรวม

ปจจยดานวฒนธรรมองคการ ปจจยดานเทคโนโลย

สารสนเทศ ปจจยดานภาวะผน�า ปจจยดานโครงสราง

องคการและปจจยดานความพงพอใจในงาน

ขอเสนอแนะเชงปฏบตการ ผลการวจยในครงน ได ข อค นพบทชดเจนว า

ตวแบบการบรหารจดการทมประสทธภาพของส�านกงาน

อธการบดมหาวทยาลยราชภฏในประเทศไทยโดยเรยง

ล�าดบความส�าคญมากทสด เปนล�าดบแรกซงประกอบ

ดวย ปจจยดานการมสวนรวม ปจจยดานวฒนธรรม

องคการ และปจจยดานเทคโนโลยสารสนเทศ ดงนน

มหาวทยาลยราชภฏในประเทศไทย ควรมการด�าเนน

การดงน

1. มหาวทยาลยควรมอบหมายใหส�านกงาน

อธการบด จดท�าโครงการทสงเสรมดานการมสวนรวม

เชนจดท�าโครงการพฒนาฝกอบรมวธคดแนวปฏบต

ในการท�างานแบบ360องศาหมายถงเปนโครงการท

สงเสรมใหทกคนมสวนรวมในการคดแนวปฏบตการท�างาน

ทกมมมองและทกคนมาสรางเปนขนตอนในการท�างาน

ใหม เพอใหเกดการบรหารจดการทมประสทธภาพตรง

ตามความตองการของผปฏบตงาน


อธการบด จดท�าโครงการทสงเสรมดานวฒนธรรม

องคการ ใหรจกการท�างานเปนทม มจตสาธารณะ เชน

จดท�าโครงการละลายพฤตกรรม ของหนวยงานภายใต

ส�านกงานอธการบดทกหนวยงานเพอใหเกดวฒนธรรม

องคการในการท�างานเปนทมดวยความรกความสามคค

กลาวคอ ในการปฏบตงาน ผปฏบตงานตองสามารถ

ประสานงานกบเพอนรวมงานและระหวางหนวยงานได

เปนอยางดเพอใหเกดความพงพอใจทงสองฝายสงผลให

เกดการบรหารจดการทมประสทธภาพ


อธการบด สอสารไปยงผปฏบตงานใหเหนความส�าคญ

ยอมรบ และเหนประโยชนของการน�าเทคโนโลย

สารสนเทศ มาเป นเค รองมอในการท�างานให ม

ประสทธภาพ พรอมทงมหาวทยาลยควรมอบหมายให

ส�านกงานอธการบด จดท�าโครงการการใชเทคโนโลย

สารสนเทศ และสรางระบบพเลยงในการปฏบตงานกบ

เทคโนโลยสารสนเทศ ใหกบผ ปฏบตงานตงแตการ

ปฏบตงานขนพนฐานจนถงการปฏบตงานขนเชยวชาญ

สรปผลการวจยโดยรวมสรปผลการวจยพบวาปจจยทสงผลตอการบรหาร

จดการทมประสทธภาพไดแกปจจยดานการมสวนรวม

(x4) ปจจยดานวฒนธรรมองคการ (x

3) และปจจยดาน

เทคโนโลยสารสนเทศ(x5)

ตวแบบการบรหารจดการทมประสทธภาพของ

ส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยราชภฏในประเทศไทย

จงประกอบดวย 3 ปจจย ไดแก ดานการมสวนรวม

ปจจยดานวฒนธรรมองคการและปจจยดานเทคโนโลย

สารสนเทศและน�ามาสรางเปนสมการตวแบบคอปจจย

ดานการมสวนรวมทมคาสมประสทธถดถอยคะแนนดบ



81

เทากบ 0.289 ปจจยดานวฒนธรรมองคการ ทมคา

สมประสทธถดถอยคะแนนดบเทากบ0.251และปจจย

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ ทมคาสมประสทธถดถอย

คะแนนดบเทากบ0.185(Y=1.089+.289x4+.251x

3

+.185x5)ซงสอดคลองไปในทศทางเดยวกนกบการวจย

เชงคณภาพทผใหขอมลสวนใหญมความคดเหนวาปจจย

ทสงผลตอการบรหารจดการทมประสทธภาพ ไดแก

ปจจยดานการมสวนรวม ปจจยดานวฒนธรรมองคการ

และปจจยดานเทคโนโลยสารสนเทศ รายละเอยดดง

ตวแบบภาพท1

ภาพท 1 ตวแบบการบรหารจดการทมประสทธภาพของส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยราชภฏในประเทศไทย

การมสวนรวม1.การรวมรบร2.การรวมคด3.การรวมตดสนใจ4.การรวมปฏบต5.การรวมประเมน

วฒนธรรมองคการ1.การเรยนรวฒนธรรม2.การพฒนาวฒนธรรม3.การรกษาวฒนธรรม4.การผกพนวฒนธรรม

เทคโนโลยสารสนเทศ1.ดานฮารดแวร2.ดานซอฟตแวร3.ดานฐานขอมล4.ดานการสอสารขอมล

การบรหารจดการทม

ประสทธภาพของส�านกงานอธการบด

ขอเสนอแนะเชงวชาการ1. การวจยครงนศกษาเฉพาะส�านกงานอธการบด

มหาวทยาลยราชภฏในประเทศไทย เทานน หากมการ

ท�าวจยทเกยวของกบเรองนอก ควรท�าวจยเชงเปรยบ

เทยบการบรหารจดการทมประสทธภาพของส�านกงาน

อธการบดมหาวทยาลยราชภฏกบการบรหารจดการท

มประสทธภาพของส�านกงานอธการบด มหาวทยาลย

ในก�ากบของรฐ(ออกนอกระบบ)

2. การวจยครงนศกษาเฉพาะส�านกงานอธการบด

มหาวทยาลยราชภฏในประเทศไทยเทานนมขอสงเกตวา

ปจจยดานโครงสรางองคการ ภาวะผน�า และความ

พงพอใจในงานเปนปจจยทมระดบความส�าคญของปจจย

นอยกวา ปจจยดานการมสวนรวม วฒนธรรมองคการ

และเทคโนโลยสารสนเทศ อาจเปนเพราะวาสภาพ

ปจจบนของมหาวทยาลยราชภฏ เปนมหาวทยาลยท

จดตงขนใหม จงท�าใหปจจยทง 3ดานมความส�าคญใน

ระดบรองซงในอนาคตมหาวทยาลยราชภฏอาจมการ

พฒนาโครงสรางองคการทแตกตางกนซงอาจเปนผลให

โครงสรางองคการภาวะผน�าและความพงพอใจในงาน

เปนหวขอทนาสนใจในการท�าวจยครงตอไปได



82

บรรณานกรมกลยา วานชยบญชา. (2549). การวเคราะหสถต: สถตส�าหรบการบรหารและวจย. พมพครงท 8. กรงเทพฯ:

ส�านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ครรชตมาลยวงศและประสทธทฆพฒ.(2549).การจดการเทคโนโลยสารสนเทศ. กรงเทพฯ:ดอกหญา-กรป.

พชต พทกษเทพสมบต และคณะ. (2552). ความพงพอใจในงานและความผกพนตอองคการ: ความหมายทฤษฎ

วธวจย การวด และงานวจย. กรงเทพฯ:เสมาธรรม.

พระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ.(2547).เอกสารพระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ.กรงเทพมหานคร.

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต.(2542).เอกสารพระราชบญญตการศกษาแหงชาต.กรงเทพมหานคร.

วจตรศรสอาน.(2547).ผลกระทบของการปฏรปอดมศกษาไทยตอสงคมฐานความร.อนสารอดมศกษา.30(316),3-12.

ศรสมรกอนทจนทรยง.(2549).ระบบสารสนเทศเพอการจดการ.กรงเทพฯ:มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สญญาสญญาววฒน.(2549). สงคมวทยาองคการ.กรงเทพฯ:จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Edgar H. Schein. (1990).Organizational Culture and leadership. 2nded. Sanfrancisco, California:

Jossey-Bass.

G.E.Berkley.(1975).The craft of Public Administration. Boston:AllynandBaconInc.

Gibson,JamesL.Ivancevich,JohnM.,Donnellly,JamesHandRobertKonopaske.(2009).Organization:

Behavior Structure Processes.13thed.NewYork:McGarw-Hill.

Likert,Rensis.(1961).New Pattern of Management.NewYork:McGraw–HillBook,Co.

MillerK.(2009).Organizational Communication: Approaches and Processes 5thed.Boston:Wadsworth

Engagelearning.

Patterson,J.,Purkey,S.,&Parker,J.(1986).Guiding beliefs of our school district: Productive school

systems for a non-rational word. Arlington, VA: Association for Supervision and Curriculum

Development.

Robbins,C.(2007).Organization Behavior. 9th ed. NewJersey:Prentice-Hall.

Sopit Kamnuanchai is aPh.D.Candidate inDoctorofPhilosophy

PrograminManagementatSiamUniversity.ShegraduatedaMasterof

BusinessAdministrationfromRamkhamhaengUniversity,andBachelor

ofBusinessAdministration,SukhothaiThammathiratOpenUniversity.

SheiscurrentlyafulltimelecturerinFacultyofManagement,Thepsatri

RajabhatUniversity.



83

ชมชนตนแบบการเรยนรแนวทางการใชวสดทางเลอกในการกอสรางอาคาร กรณศกษา ชมชนบานปรางคเกาตำาบลกดนอย อำาเภอสคว จงหวดนครราชสมาTHECOMMUNITYMODELANDGUIDELINESFORUSINGALTERNATIVEBUILDINGMATERIALS:ACASESTUDYINBANPRANGKAOCOMMUNITY,KHUDNOI,SIKHIO,NAKHONRATCHASIMA

นราธป ทบทน 1

บทคดยอโครงการศกษานเปนงานวจยเชงปฏบตการเพอสรางความเชอมนในการใชวสดทางเลอกในการกอสรางอาคาร

แกชมชนด�าเนนการโดยใชการส�ารวจสมภาษณสงเกตการณและวเคราะหกระบวนการเรยนรของประชากรตวอยาง

ในชมชน โดยการทดลองปฏบตการกอสรางอาคารดนดวยอฐดนตามวธการกอสรางแบบดงเดม ใชแรงงานมนษยและ

ใชวสดทองถนเปนวสดหลกในการกอสราง ผลจากการศกษาพบวา ภายใตกระบวนการมสวนรวมในการเรยนรและ

กระบวนการปนแรงของประชากรตวอยางในการปฏบตการกอสรางอาคารดนตนแบบสามารถเปลยนแปลงประชากร

ตวอยางในพนทศกษาใหยอมรบและเชอมนแนวทางการกอสรางอาคารดนในฐานะของการใชวสดทางเลอกไดมากขน

อยางไรกตามประชากรสวนใหญในพนทศกษามไดยอมรบแนวทางการกอสรางอาคารดนแบบดงเดมซงใชแรงงานมนษย

แตเพยงอยางเดยวแตไดมการปรบปรงวธการกอสรางจนเปนทยอมรบของชมชนโดยไดแนวทางการกอสรางอาคารดน

โดยใชกระบวนการปนแรง(ลงแขก)รวมกบการใชเครองมอทนแรง

ค�าส�าคญ : บานดน อาคารดน วสดทางเลอก วสดทดแทน เรยนรเชงปฏบตการ

AbstractThis project is an action research to gain community confidence in using alternative

materialstobuildupthebuildingsconductedbysurveys,interviews,observationandanalysisin

conjunctionwiththehands-onexperienceofthesamplepopulation.Thestudyexaminedefforts

to buildmud buildings from adobe bricks using traditional construction practices, chiefly on

humanlabor,andlocally-availablematerials.Thestudyfoundthatasaresultoftheparticipatory

approachtolearningandcommunallaborintheconstructionofmodeladobebuildings,thesample

population recognized andwere confident of the viability of using alternativematerials in the

constructionofmudbuildings.However,amajorityofthepopulationintheprojectareaexpressed

reservationsaboutusingtraditionalmethodswhichrelyentirelyonhumanlabor.Asaresult,to

1อาจารยคณะวศวกรรมศาสตรและสถาปตยกรรมศาสตรมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออกE-mail:[email protected]



84

gaingreatercommunityacceptance,modificationsweremadetocombinethetraditionalbuilding

methodswiththenewonewithmoremodernlabor-savingmachinery.

Keywords : mudbuilding,adobebuilding,alternativematerials,renewablematerials,actionlearning

บทนำาอาคารทกอสรางจากดน (Earth building) หรอ

ทรจกในชอ“บานดน”คออาคารทใชดนเปนวสดหลก

ในการกอสราง เปนแนวทางสถาปตยกรรมยงยน

(SustainableArchitecture) ทเปนมตรตอสงแวดลอม

เนองจากใชวสดหลกจากธรรมชาตทสามารถน�ากลบมา

ใชใหมได (Recycle) ปราศจากสารสงเคราะห (Non

synthetic chemical) และยงใชงบประมาณในการ

กอสรางไมสงมากนกสามารถกอสรางไดเองดวยแรงงาน

มนษย โดยไมตองพงพาพลงงาน(จากไฟฟาหรอน�ามน)

และเครองจกรกล ลดการน�าเขาวสดอตสาหกรรม เปน

แนวทางการสรางทพกอาศยแบบพงพาตนเอง อาคารท

กอสรางจากดนในประเทศไทยมกใชดนเปนวสดหลก

ในการกอสรางสวน“ผนง”ของอาคารซงคณสมบตของ

ผนงดนจะมความเปนฉนวนกนความรอนทด เนองจาก

ผนงดนมความหนาและมคาสมประสทธการน�าความรอน

(คา k) ต�า ท�าใหความรอนจากภายนอกอาคารถายเท

เขาสภายในอาคารไดล�าบากเออตอการสรางสภาวะสบาย

ทางอณหภมภายในอาคาร จงชวยลดการใชพลงงาน

ไฟฟาในการปรบอากาศหรอท�าความเยนภายในอาคาร

ได แตเมอเปรยบเทยบกบอาคารทสร างจากวสด

อตสาหกรรมอนๆแลวบานดนยงไดรบความนยมไมมากนก

ในสงคมไทยเนองจากประชาชนมความรและความเขาใจ

เกยวกบบานดนนอย และขาดความเชอมนในความ

แขงแรงจากการใชวสดดนกอสรางอาคารอกทงบานดนยงม

ขอจ�ากดทางวสดและโครงสราง อยางไรกตามการสราง

อาคารดวยวสดดนยงถอเปนทางเลอกหนงในการกอสราง

อาคารทเปนมตรตอสงแวดลอมดงนนการใหความรกบ

ประชาชนเกยวกบบานดนอยางตรงไปตรงมาเพอเปรยบ

เทยบคณสมบตและขอจ�ากดตางๆ จะชวยใหเกดความ

เขาใจและสามารถเลอกใชวสดดนในการกอสรางอาคาร

ไดอยางเหมาะสม

ชมชนบานปรางคเกา ต�าบลกดนอย อ�าเภอสคว

จงหวดนครราชสมา เปนชมชนทมรปแบบการด�าเนน

ชวตแบบสงคมชนบทโดยอยรวมกนแบบเครอญาตมการ

พงพาอาศยซงกนและกนมวดและโรงเรยนเปนศนยกลาง

ทางสงคมประชาชนสวนใหญมวถชวตผกพนกบการท�า

เกษตรกรรม (ท�านา ท�าไร และเลยงสตว) และรบจาง

(ชางพนบาน) มรายไดตอหวต�า จากการส�ารวจชมชน

เบองตนพบวา สภาพบานเรอนในชมชนทวไปเปนบาน

กออฐฉาบปนหรอครงไมครงปนการกอสรางอาคารและ

ทพกอาศยในชมชนมการน�าเขาวสดกอสรางซงเปนวสด

อตสาหกรรม(อฐหนปนทรายเหลกไมแปรรปฯลฯ)

จากภายนอก เนองจากไมสามารถผลตไดเองในชมชน

ท�าใหประชาชนจะตองเสยคาใชจายในการซอวสดเพอ

การกอสรางอาคารและทพกอาศยเปนเงนจ�านวนมาก

อนเปนปจจยทสงผลกระทบตอคณภาพการอยอาศยและ

วถชมชนแบบเกษตรกรรม อยางไรกตาม เมอพจารณา

ทรพยากรทองถนและสภาพทางภมศาสตรของชมชน

ดงกลาวพบวามทรพยากรในพนททนาสนใจอาทดนฟาง

แกลบและวสดเหลอใชอนๆจากการเกษตรทสามารถ

พฒนาเปนวสดทางเลอกและน�ามาใชกอสรางอาคารได

ประกอบกบพนทดงกล าวมสภาพภมอากาศแบบ

สะวนนา2ซงเออตอการปลกสรางอาคารจากดน(มากกวา

สภาพภมอากาศแบบมรสมรอนในพนทภาคกลาง ภาค

ตะวนออก และภาคใต) เพยงแตวาประชาชนในพนท

ดงกลาวยงมความรและความเขาใจในแนวทางของบานดน

นอยดงนนการศกษาความเปนไปไดของชมชนรวมกบ

2ลกษณะภมอากาศทมฤดแลงคนอยเปนเวลานานหลายเดอนสลบฤดฝนซงมความแตกตางกนอยางเดนชด



85

การพฒนาทศนคตและกระบวนการทางสงคมโดยการ

แบงปนและแลกเปลยนความรเกยวกบบานดนในชมชน

และใช กระบวนการก อสร างอาคารจากวสด ดน

เปนตนแบบในชมชนเพอสรางความเชอมนในความเปนไปได

ของการใชวสดทางเลอกสรางแนวทางในการบรโภคและ

จดการทรพยากรในทองถน และเพมทางเลอกในการใช

วสดกอสรางแกชมชนประโยชนทไดนอกเหนอจากชวย

ลดการใชทรพยากรธรรมชาตทฟมเฟอยในการผลตวสด

อตสาหกรรม และสรางแนวทางการบรโภคทรพยากร

ทมในทองถนอยางยงยนแลวยงเปนกระบวนการสงเสรม

ใหเกดความเขมแขงในชมชนใหสามารถพงพาตนเองได

กรอบแนวคดทใชในการดำาเนนการวจยอาคารทกอสรางจากดนทพบในประเทศไทยมกใช

ดนเปนสวนผสมหลกในการท�ากอนอฐ โดยจะผสมวสด

เสนใย เชน ฟางหรอแกลบ (เพอชวยในการคงรปและ

รบแรงดง) ซงเปนวตถดบทหาไดงายในทองถน ดงนน

แนวทางการกอสรางอาคารจากดนโดยใชทรพยากรใน

ทองถนอาทดนฟางแกลบและวสดเหลอใชอนๆจาก

การเกษตรจะเปนทางเลอกในการใชวสดกอสรางอาคาร

ใหกบชมชน โดยมขนตอนการผลตไมซบซอน และใช

ตนทนในการผลตต�ากวาวสดอตสาหกรรมทวไป ทงน

มตวแปรส�าคญคอทศนคต/ความเชอมนของประชาชน

ทกษะในการกอสรางและวตถดบในชมชน

Marquardt,M.J.(1999)เสนอวารปแบบของการ

เรยนรทไดรบการยอมรบวาสามารถสรางใหผเรยนรเกด

กระบวนการเรยนรอยางมประสทธผลวธการหนงคอ

การเรยนรจากการปฏบต (ActionLearning) เปนการ

เรยนรผานการปฏบตทแตละบคคลเรยนรรวมกนในการ

วเคราะหปญหาผานกระบวนการของการเรยนรและ

การสะทอนกลบอยางตอเนองโดยการท�างานบนปญหา

จรงและสะทอนกลบบนประสบการณของตนเองเสนอ

แนวทางการแกปญหา และน�าแนวทางการแกปญหาท

ผานการพจารณาแลวไปปฏบต

การดำาเนนการศกษาวจยภายใตแนวทางการ

มสวนรวมของชมชนตวแปรตนคอการเรยนรเชงปฏบตการ

ตวแปรตามคอคณสมบตของวสดดนทศนคตและ

ความเชอมนของชมชน และวธการกอสรางอาคารดนท

ชมชนยอมรบ

ตวแปรควบคมคอทรพยากรทหาไดในชมชนและ

ทกษะในการกอสรางของประชากร

การเลอกกล มตวอย าง ผ วจยได เลอกชมชน

บานปรางคเกาเปนชมชนกรณศกษาเนองจากยงไมเคยม

การกอสรางอาคารดนในชมชนและพนทใกลเคยง

มากอนประกอบกบชมชนดงกลาวเปนชมชนเกษตรกรรม

ในพนทชนบท มทตงชมชนอยบนทดอนลอมรอบดวย

ทงนา จงมสภาพแวดลอมและทรพยากรทองถนทเออ

ตอการกอสรางอาคารดน อกทงประชากรสวนใหญใน

ชมชนมความเปนมตรและมจตสาธารณะสงเปนลกษณะ

ของชมชนอสานทชดเจน จงสามารถใชเปนตวแทนของ

ชมชนชนบทในภาคอสานได โดยชมชนดงกลาวมขนาด

ไมใหญเกนไปมประชากร410ราย(อบต.กดนอย,2555)

ท�าใหสามารถเขาถงกลมประชากรตวอยางไดทวถง ซง

เปนปจจยเสรมทเออใหการด�าเนนการ การวดผลและ

ประเมนผลการวจยเชงปฏบตการไดอยางชดเจนโดยได

ใชประชากรในชมชนจ�านวน96รายทสมครใจเขารวม

โครงการเปนกลมตวอยาง

การด�าเนนการวจยเชงปฏบตการ (Act ion

research) เรมจากการท�าความเขาใจและขอความ

รวมมอกบทกภาคสวนในชมชน โดยประสานกบคณะ

กรรมการหมบานปรางคเกา ซงจากการหารอไดมความ

เหนและขอสรปไปในทางเดยวกนคอ สมควรเลอก

โรงเรยนพรพทยาคมเปนสถานทด�าเนนการเรยนรและ

กอสรางอาคารตนแบบดวยเหตผลวาโรงเรยนเปนสถานท

ทมความคลองตว เยาวชนจะสามารถเขารวมโครงการ

ไดสะดวก และพนทโรงเรยนยงงายตอการเขาถงโดย

ประชาชน ภายใตการประสานของผน�าชมชนสงผลให

มประชาชนรวมรบฟงโครงการ 96 ราย โดยการชแจง



86

โครงการแกชมชนเปนการแลกเปลยนขอคดเหนซงคณะ

ผวจยไดประเมนทศนคตของชมชนทมตอวสดทางเลอก

และอาคารดนจากการสงเกตสอบถามและสมภาษณ

ผเขารวมโครงการพบวาประชากรตวอยางสามารถรบรวา

ในทองถนมทรพยากรทสามารถน�ามาใชเปนวสดทดแทน

ในการกอสรางอาคารไดรอยละ 38 ประชากรมความ

สามารถในการหาวสดทดแทนในทองถนเพอใชกอสราง

อาคารรอยละ 78 ประชากรมความสามารถและทกษะ

ในการกอสรางอาคารจากดนรอยละ16และประชากรม

ความเชอมนในอาคารทกอสรางจากดนรอยละ26

จากนนเปนการบรรยายถายทอดความรในภาค

ทฤษฎเกยวกบความเปนมาของอาคารดน หลกการ

ออกแบบ และวธการกอสราง ตลอดจนด�าเนนการ

ทดสอบคณสมบตของวสดผนงดนรวมกบชมชน เพอ

เปรยบเทยบขอดขอเสยของอาคารจากดนกบอาคารท

ใชวสดอตสาหกรรมทวไป

การทดสอบในหองปฏบตการและภาคสนาม

การทดสอบในหองปฏบตการและการทดสอบ

ภาคสนามรวมกบอาสาสมครทเขารวมโครงการมจดประสงค

เพอใหเกดการรบรจากหลกฐานในเชงประจกษ อนเปน

กระบวนการเรยนรอยางทมประสทธผลโดยมผลทดสอบ

ในดานตางๆดงน

- ผลการทดสอบสวนผสมของดนชนดตางๆ ทพบใน

ชมชน พบวาดนรวนหยาบในชมชนซงมสดสวน

ของดนเหนยวประมาณรอยละ50มความเหมาะสม

ในการท�าอฐดน

- ผลการทดสอบการรบแรง (Compressive

Strength) พบวาอฐดนทผลตจากดนในชมชน

(ดนรวนหยาบ กลมชดดนท 37) จะรบแรงไดด

ขนในสดสวนของดนทเพมมากขน โดยอฐดนทใช

สตรดน3สวนตอฟาง1สวนสตรดน3สวนตอ

แกลบ1สวนและสตรดน2สวนตอฟาง1สวน

สามารถรบแรงกดได 23.45 24.71 และ 22.56

กโลกรมตอตารางเซนตเมตร ตามล�าดบ ซงอย

ในเกณฑมาตรฐานอฐดน โดยอางถงมาตรฐาน

ของUNIFORMBUILDINGCODESTANDARD

21-9 และมาตรฐานของ 2003NEWMEXICO

EARTHENBUILDINGMATERIALCODESทระบ

วาอฐดนดบ1กอนจะตองการรบแรงกดไดไมต�า

กวา21.13kgsc.(กโลกรมตอตารางเซนตเมตร)

-เมอน�าอฐดนในสตรดน3สวนตอฟาง1สวนขนาด

10x20x30เซนตเมตรทดสอบในหองปฏบต

การเพอหาคณสมบตของวสดดานตางๆ เพอใช

อางองในการกอสรางอนเปนการเพมความเชอมน

ใหแกผเขารวมโครงการโดยมผลการทดสอบดงน

ตารางท 1 แสดงผลการทดสอบคณสมบตของอฐดนใน

สตรดน3สวนตอฟาง1สวน

รายการ หนวย

น�าหนกเฉลย 10.47 กโลกรม/กอน

ประสทธภาพในการรบแรง 23.45 กโลกรม/ตร.ซม.

ความหนาแนนเชงปรมาตร 1,693 กก./ลกบาศกเมตร

ความชน 4.25 %

อตราการซมน�า 2.57 %

สภาพการน�าความรอน 0.01789 วตต/เมตร.เคลวน

สภาพการตานทานความรอน(ThermalResistance;คาR) 2.14365 ตร.ม.เคลวน/วตต

ทมา:การทดสอบในหองปฏบตการ

การเรยนรการสรางอาคารดนภาคปฏบต

คณะผวจยและอาสาสมครในพนทศกษาจ�านวน96

คนไดปฏบตการกอสรางอาคารจากดนดวยเทคนคอฐดน

ดบ(Adobe)โดยมล�าดบขนตอนและรายละเอยดในการ

ด�าเนนการดงน

การท�าอฐดน

เรมจากภาพท 1-1 การขดดนเปนหลมตนๆ ม

ความกวางประมาณ2.5x4เมตรลกประมาณ30-40



87

เซนตเมตรโดยคาดวาจะใชคนย�าดนประมาณ8-12คน

ภาพท1-2เปนการย�าดนโดยเตมน�าลงในบอกอนแลว

ทยอยใสดนโดยใชจอบขดและสบใหดนทเปนกอนใหแตก

ออกแลวใชเทาย�าดนทเปนกอนใหแตกละเอยดจนกลาย

เปนโคลนเมอดนกบน�าเขากนดแลวทยอยใสแกลบหรอ

ฟางสบตามสดสวนทตองการ (ในทนเลอกใชสตร ดน

2สวนตอฟาง1สวน) เมอสวนผสมเขากนดแลวจง

สามารถน�าไปท�าอฐดนไดภาพท1-3น�าไมแบบทเตรยม

ไว (ในทนก�าหนดแมแบบส�าหรบอฐขนาด 10x20x30

เซนตเมตรม5ชอง)ไปแชน�ากอนใชงานเพอไมใหตดดน

ไดงายจากนนน�าไมแบบมาวางบนพนเรยบน�าดนทย�าจน

เขากบฟางแลวมาเทใสไมแบบกดและปาดผวดนใหเรยบ

แลวยกไมแบบออก จะไดอฐดนตามรปรางไมแบบ

ภาพท1-4หลงจากตากอฐดนไวประมาณ3วนกอนอฐดน

จะคงรปและแขงพอทจะพลกได ใหพลกกอนอฐดน

ตงขนเพอใหพนทผวอฐดนสมผสแสงแดดและลมไดมาก

ขนจะท�าใหอฐดนแหงเรวโดยทวไปอฐดนจะแหงสนท

หลงจากตากไวกลางแจงประมาณ1–2สปดาหขนอย

กบสภาพภมอากาศ

ภาพท 1 ขนตอนการท�าอฐดน

การกอสรางอาคารดน

พนทส�าหรบกอสรางอาคารดน ไดเลอกทดอน

น�าทวมไมถง (หากถมดนใหมควรจะบดดนใหแนนกอน

เนองจากดนถมใหม มกจะยบตวมาก) ในกรณน

ทางโรงเรยนไดปรบพนทดงกลาวเอาไวนานกวา1ปแลว

สามารถกอสรางอาคารไดโดยโดยไมตองอดดน ภาพท

2-1อาสาสมครไดด�าเนนการขดดนเปนรองตามแนวผนง

อาคารใหลกประมาณ30-40เซนตเมตร(ผนงอาคารเปน

แนววงกลม) โดยใหรองมความกวางมากกวาความหนา

ของผนงดนเลกนอย ในทนขดรองหนา 35 เซนตเมตร

จากนนใชหนขนาดใหญหรอเศษคอนกรตใสลงไปในรอง

ใหเตมแลวกระทงใหแนน จากนนใชหนกอสรางขนาด

เลกอดรองและปรบพนผวดานบนใหเรยบ ภาพท 2-2

การกอผนงดนในสวนฐานจะใชอฐดนดานยาว30ซ.ม.

กอเปนความหนาของผนง เพอใหฐานของผนงดนกวาง

ซงจะชวยรบน�าหนกผนงดานบนไดด โดยใชโคลนเปน

ตวเชอมอฐดนแตละกอนภาพท2-3เมอกอฐานผนงดน

โดยใชอฐดนดานยาวไดสงประมาณ 40-50 เซนตเมตร

จะสามารถใชอฐดานแคบ20ซ.ม.กอเปนความหนาของ

ผนงอาคารไดโดยจะไดผนงอาคารดนทมความหนานอย

กวาฐานผนงภาพท2-4เมอกอผนงดนในสวนฐานเสรจ

แลวควรเวนต�าแหนงส�าหรบใสวงกบประตและหนาตาง

ตรวจสอบแนวดงและยดวงกบไวกบค�ายนใหมนคง

ภาพท2-5เมอกอผนงดนถงระดบวงกบดานบนของประตและ

หนาตาง ใหใชไมทหนากวาความกวางของอฐดนท�าเปน

ทบหลง ภาพท 2-6 การฉาบผนงชนแรก ใชดนเหนยว

ผสมแกลบ สดสวน 1 : 2 ฉาบหนาประมาณ 1- 1.5

เซนตเมตรภาพท2-7การฉาบชนทสอง(ชนนอก)ใชดน

เหนยวทรายละเอยดและแปงเปยกสดสวน1.5:2:

0.5ฉาบผวภายนอกหนาประมาณ1เซนตเมตรแลวแตง

ผวใหเรยบ เมอผนงแหงแลวทาผวดวยน�ามนถวเหลอง

หรอน�ามนหม หรอน�ามนตงอว (Tung oil) หรอน�ามน

ลนสด(Linseedold)อยางใดอยางหนงโดยทาเคลอบ

อยางนอย2ครงจะชวยใหผนงคงรปและมความสามารถ



88

ในการกนฝนไดดขน3 ภาพท 2-8 โครงสรางหลงคา

ใชโครงเหลกทาสกนสนมมงดวยแฝกโดยใชแผนพลาสตก

รองไวใตวสดมงเพอกนฝนรว ภาพท 2-9 สวนการท�า

พนเรมจากการอดพนดนเดมใหแนน จากนนเทพนดวย

หนกรวดทรายและดนตามล�าดบโดยในแตละชนจะ

มความหนาประมาณ10เซนตเมตรจากนนปรบผวพน

ใหเรยบ และทาน�ามนลนสดผสมขผง จะชวยใหพนดน

อดสามารถกนน�าได

3อางองสตรการฉาบผนงดนชนแรกสตรฉาบชนทสอง(ชนนอก)และสตรเคลอบผวผนงดนจากงานวจย“การเพมประสทธภาพการ

ปองกนน�าของผนงอาคารทกอสรางจากดนโดยใชสารเคลอบผวจากธรรมชาต”(นราธปทบทน,2555)

ภาพท 2 ขนตอนการกอสรางอาคารดน



89

หลงจากกอสรางอาคารดนตนแบบแลวเสรจผวจย

และชมชนไดรวมกนสรปวธการกอสรางอาคารดนพรอม

กบสอความหมายแสดงแนวทางและวธการกอสราง

อาคารดนทเหมาะสมกบชมชนเพอใชเปนสอในการเรยน

รของชมชนดงภาพท3

ภาพท 3 อาคารดนตนแบบและปายสอความหมาย

ผลการดำาเนนการวจยการด�าเนนการวจยเชงปฏบตการ (Act ion

research) ใชระยะเวลาด�าเนนการทงสนประมาณ 5

เดอนสามารถสรปผลการด�าเนนการวจยไดดงน

1. ทศนคตของชมชนทมตออาคารดน

หลงจากถายทอดความร และรวมกนกอสราง

หองสมดเปนอาคารดนตนแบบแลวเสรจ คณะผวจย

ไดประเมนผลการด�าเนนการเพอเปรยบเทยบความ

เปลยนแปลงทเกดขน จากการสงเกต สอบถาม และ

สมภาษณผเขารวมโครงการ พบวา ประชากรสวนใหญ

ในชมชนรจกและเขาใจอาคารทกอสรางจากดนมากขน

และเปดใจยอมรบแนวทางการกอสรางอาคารจากดน

ในฐานะสถาปตยกรรมทางเลอกโดยเหนวาเปนอาคารทม

รปรางโดดเดนแปลกตาผพบเหนทงนผเขารวมโครงการ

ไดแสดงความมนใจในทกษะความสามารถของตนในการ

กอสรางอาคารจากดนไดดวยตนเองเนองจากเหนวาการ

กอสรางอาคารจากดนมขนตอนทเรยบงายไมซบซอน

เพอให เ กดการเปรยบเทยบ คณะผ วจยได

ประเมนผลหลงจากด�าเนนการถายทอดความรโดยใช

แบบสอบถามชดเดยวกบการประเมนฯกอนด�าเนนการ

ซงพบวาประชากรทเขารวมโครงการสามารถรบร วา

ในทองถนมทรพยากรทสามารถน�ามาใชเปนวสดทดแทน

ในการกอสรางอาคารไดเพมขนเปนรอยละ62(จากเดม

รอยละ 38) ประชากรมความสามารถในการหาวสด

ทดแทนในทองถนเพอใชกอสรางอาคารเพมขนเปนรอย

ละ 88 (จากเดมรอยละ 78)ประชากรมความสามารถ

และทกษะในการกอสรางอาคารจากดนเพมขนเปน

รอยละ74 (จากเดมรอยละ16)และประชากรมความ

เชอมนในอาคารทกอสรางจากดนเพมขนเปนรอยละ56

(จากเดมรอยละ26)

ผลกระทบและปรากฏการณทางสงคม

ผลจากการด�าเนนโครงการ ไดสรางผลกระทบ

ตอชมชนในวงกวาง เมอขาวการกอสรางอาคารดนท

โรงเรยนพรพทยาคมไดเผยแพรไปสชมชนใกลเคยง ได

มประชากรจากชมชนใกลเคยงและชาวตางถนใหความ

สนใจเขามาเยยมชม และรวมปนแรงในการกอสราง

อาคารดนตนแบบดงภาพท4และภาพท5จากการ

สอบถามและสมภาษณ ผทมาเยยมชม โดยรวมไดให

เหตผลทมาเยยมชมไปในทางเดยวกนวา“เหนวาบานดน

เปนของแปลกใหมและไมคดวาจะสามารถใชดนกอสราง

อาคารกอสรางไดจรง”ดงนนอาคารดนตนแบบทคณะ

ผวจยและอาสาสมครรวมกนกอสรางขน จงเปนปรากฏ

การณและหลกฐานเชงประจกษทยนยนความเปนไปได

ในการกอสราง ซงเปนการเรมตนทดในการปรบเปลยน

คานยมและทศนคตทมตอการใชวสดทางเลอกกอสราง

อาคารไมมากกนอย



90

ภาพท 4 (ซาย) และภาพท 5 (ขวา) ตลอดการกอสราง

อาคารตนแบบ มผ สนใจทงในและนอกชมชนเข ามา

สงเกตการณและรวมลงมอปฏบต

2 แนวทางในการกอสรางอาคารดนทเหมาะสม

กบชมชนกรณศกษา

จากการทดลองปฏบตการกอสรางอาคารตนแบบ

(หองสมดดน) โดยอาสาสมครจ�านวน 96 ราย โดยใช

กระบวนการเรยนรจากการปฏบต (Action Learning)

ในการมสวนรวมในการระดมสมองเสนอแนะตดสนใจ

อภปราย และทดลองปรบเปลยนวธการกอสรางอาคาร

ดน ใหเกดความคลองตวในการปฏบตงาน พรอมกบ

ทดสอบขอเสนอดวยการทดลองปฏบตดวยตนเอง และ

ปรบปรงจนไดแนวทางการกอสรางทเปนทยอมรบและ

เหมาะสมกบปจจยแวดลอมของชมชนโดยมผลสรปดงน

วธการปฏบตงานและการแบงหนาท

ขนตอนในการกอสรางอาคารจากดนสามารถแบง

ขนตอนท�างานเปน2สวนหลกคอขนตอนการท�าอฐดน

และขนตอนการกอสรางอาคารดน

ภาพท 6(ซาย)การย�าดนดวยเทาเปนวธการผลตอฐดน

แบบดงเดมและภาพท7 (ขวา)การใชโมผสมปนเพอ

ทนแรงแทนการย�าดนแบบดงเดม

ผลจากการลงมอกอสรางอาคารดนตนแบบพบวา

อาสาสมครไมยอมรบในขนตอนการท�าอฐดนแบบดงเดม

ซงใชแรงงานมนษยเปนหลกโดยอาสาสมครไดปรบปรง

วธการท�าอฐดนในแตละขนตอนพรอมกบทดลองปฏบต

และรวมอธปรายจนไดวธการปฏบตงานทสามารถ

ยอมรบไดรวมกนผวจยไดสรปการแบงหนาทและวธการ

ปฏบตงานในขนตอนตางๆ ทไดทดลองปฏบต ดงแสดง

ในตารางท2



91

ตารางท 2 การแบงหนาทและวธการปฏบตงานทอาสาสมครไดทดลองปฏบตการในขนตอนท�าอฐดน

กลมหนาท วธการ แรงงาน

(คน) รายละเอยด ขอด ขอเสย

ขด ดน

ใชจอบ 3 ขดดนจากกองดนหรอหลมดน - -

ขนดน

ไปผส

ม

ใชบงก 8 ขนดนโดยใชบงกไปเทในพนทย�าดน -ขนไดเรว

-สามารถยกไดคนเดยว

-เหมาะกบเสนทางแคบ

-ตองเดนไป-มาหลายรอบ

ใชรถเขน 2 ขนดนโดยใชรถเขนไปเทในพนทย�าดน -ขนไดปรมาณมากๆ - ชา (ตองรอใหดนเตมรถเขนกอนจงจะ

ขนไปเทได)

-อาจตองใชหลายคนชวยกนเขน

-เสนทางทขนตองกวางและเรยบ

ขนน�า

ตกจากสระ 3 ใชถงตกน�าจากสระไปเทในพนทย�าดน -ไมมคาใชจาย -ตองใชแรงงานมนษย

สบน�าจาก

สระ

1 ใชเครองสบน�าสบน�าขน

จากสระ

-ไดปรมาณน�ามาก -ตองพงพาพลงงานจากไฟฟาหรอน�ามน

ใชน�าประปา - ตอสายยางโดยตรง -สะดวก -เสยคาน�าประปา

ย�าแล

ะผสม

ดน

ขดบอย�าดน 15 ใชเทาย�าดนใหละเอยด แลวผสมดน

กบเสนใย(แกลบหรอฟาง)ใหเขากน

-ไมตองใชภาชนะ -เสยแรงงานมาก

-ตองขดบอ

ย�าในถงปน

หรอภาชนะ

อนๆ

15 ใชเทาย�าดนใหละเอยด แลวผสมดน

กบเสนใย(แกลบหรอฟาง)ใหเขากน

-ยายพนทท�างานไดสะดวก

-ไมตองขดบอ

-เสยแรงงานมาก

-ตองใชภาชนะ

ใชรถไถ 1-2 ไถดนทกองอยบนพนแขงใหละเอยด

แลวผสมกบเสนใยใหเขากน


-ไมตองย�าดนดวยเทา

-สามารถใชดนทมหนผสมได

- ตองไถผสมดนบนพนแขง(เชนสนาม

บาสเกตบอล)

-ดนทผสมไมละเอยดเทาวธการอนๆ

-ตองพงพาพลงงานจากน�ามน

ใชโม 2 ปนดนใหละเอยด ผสมกบเสนใยให

เขากน


-ไมตองย�าดนดวยเทา

-สามารถใชดนทมหนผสมได

-ตองพงพาพลงงานจากไฟฟา

ขนดน

ไปท�า

อฐ

ใชบงก 8 ขนดนทผสมแลวไปเทใสไมแบบ -ขนไดเรว

-สามารถยกไดคนเดยว

-เหมาะกบเสนทางแคบ

-ตองเดนไป-มาหลายรอบ

ใชรถเขน 2 ขนดนทผสมแลวไปเทใสไมแบบ -ขนไดปรมาณมากๆ - ชา (ตองรอใหดนเตมรถเขนกอนจงจะ

ขนไปเทได)

-อาจตองใชหลายคนชวยกนเขน

-เสนทางทขนตองกวางและเรยบ

เทดน

ลงไม

แบบ ใชมอ 6 ใชมอเทและกดดนลงไมแบบพมพ

อฐดน

-ไดงานละเอยดประณต -ตองใชแรงงานมนษย

อนๆ แรงงาน

มนษย4 สบฟางลางไมแบบและขนวสด -ไดงานละเอยดประณต -ตองใชแรงงานมนษย



92

จากตารางท2สวนทแรเงาคอวธการทอาสาสมคร

ลงความเหนวาเปนวธการในขนตอนการท�าอฐดนท

ยอมรบไดและมความสอดคลองกบบรบทปจจยแวดลอม

ของชมชนบานปรางคเกาซงสามารถหาเครองทนแรงได

โดยงาย

สวนในขนตอนการกอสรางอาคารดน อาสาสมคร

ไดด�าเนนการกอสรางโดยใชแรงงานมนษยเปนหลก เรม

จากการปรบพนท การท�าฐานราก การกอผนง การท�า

โครงสรางหลงคาการมงหลงคาการฉาบผนงและการ

เกบรายละเอยดอนๆตามล�าดบซงอาสาสมครมไดปรบ

เปลยนหรอเสนอแนะวธการกอสรางทแตกตางไปจากวธ

การแบบดงเดมแตอยางใด โดยอาสาสมครใหเหนผลวา

เขาใจและยอมรบความจ�าเปนในการใชแรงงานมนษยใน

ขนตอนดงกลาวเนองจากตองอาศยความประณตในการ

ท�างานมากกวาขนตอนการท�าอฐดน

สรปไดวาอาสาสมครยอมรบวธการท�าอฐดนโดย

อาศยเครองมอทนแรงแทนการย�าดนดวยเทา สวนใน

ขนตอนการกอสรางอาคาร อาสาสมครเลอกใชแรงงาน

มนษยเปนหลกเนองจากตองการความประณต

สดสวนและขนาดของอฐดน

จากการทดสอบอฐดนทผลตจากวตถดบในพนท

ศกษาพบวาอฐดนทมสดสวนของดนมากขนจะสามารถ

รบแรงกดไดดกวาอฐดนทมสดสวนของดนนอย แต

อฐดนดบทมสดสวนของดนมากเกนรอยละ 75 มกจะ

หดตวมากเมอแหงและเกดการแตกราว โดยอฐดนทม

สดสวนเหมาะสมคออตราสวนดน:เสนใยเทากบ3:

1(ดนเหนยว:ทราย:เสนใยเทากบ1.5:1.5:1)ซง

มประสทธภาพในการรบแรงกด เฉลย 24.08 กโลกรม

ตอตารางเซนตเมตรซงในสดสวนเดยวกนอฐดนทผสม

(เสนใย)แกลบจะมประสทธภาพในการรบแรงกด24.71

กโลกรมตอตารางเซนตเมตร สวนอฐดนทผสม (เสนใย)

ฟางจะมประสทธภาพในการรบแรงกด 23.45 กโลกรม

ตอตารางเซนตเมตร

จากการทดลองท�าอฐดนขนาด 10 x 20 x 30

เซนตเมตร และขนาด 20 x 20 x 30 เซนตเมตร

พบวาอฐดนขนาด20x20x30เซนตเมตรจะใชเวลาใน

การตากแดดใหแหงมากกวาอฐดนขนาด10x20x30

เซนตเมตรประมาณ1-2วนแตขอดของอฐดนทมความ

หนามากขนคอจะชวยประหยดเวลาในการกอผนงดน

ไดมากสวนขอเสยคออฐทมขนาดใหญขนกจะมน�าหนกมาก

ขนดวยซงอาสาสมครจะยกกอนอฐไดล�าบากขน

ภาพท 8 อาคารดนตนแบบ“หองสมดโรงเรยนพรพทยคม”

อภปรายผลจากวตถประสงคขอท 1 ทตองการใหความรเกยว

กบอาคารทกอสรางจากดนในดานวสดทดแทน/วสด

ทางเลอกเพอสรางความเชอมนในการพงพาตนเอง

ของชมชน การด�าเนนการตามวตถประสงคดงกลาว

สงผลใหประชากรในชมชนกรณศกษาไดรบร และ

เขาใจแนวทางการกอสรางอาคารจากดนมากขน และ

เปลยนแปลงทศนคตของประชากรในชมชนบานปรางค

เกาใหเปดใจยอมรบแนวทางการกอสรางอาคารดน

ในฐานะสถาปตยกรรมทางเลอกโดยอาศยกระบวนการ

เรยนรแบบมสวนรวมของชมชนเปนเครองมอส�าคญ

ในการด�าเนนการหลงจากกอสรางอาคารตนแบบเสรจสน

ผ วจยได ประเมนผ เข าร วมโครงการดวยการตอบ

แบบสอบถามและสมภาษณ พบวาประชากรทเขารวม

โครงการสามารถรบรวาในทองถนมทรพยากรทสามารถ

น�ามาใชเปนวสดทดแทนในการกอสรางอาคารไดเพม

ขนเปนรอยละ 62 (จากเดมรอยละ 38) ประชากรม

ความสามารถในการหาวสดทดแทนในทองถนเพอใช



93

กอสรางอาคารเพมขนเปนรอยละ 88 (จากเดมรอยละ

78)ประชากรมความสามารถและทกษะในการกอสราง

อาคารจากดนเพมขนเปนรอยละ 74 (จากเดมรอยละ

16)และประชากรมความเชอมนในอาคารทกอสรางจาก

ดนเพมขนเปนรอยละ56(จากเดมรอยละ26)

จากวตถประสงค ข อ ท 2 ทต องการพฒนา

กระบวนการกอสรางอาคารดวยอฐดนโดยใชทรพยากร

ในทองถน เพอใหไดแนวทางการใชวสดทางเลอกท

เหมาะสมกบการใชงานในพนทโดยมกระบวนการผลตและ

กอสรางทไมซบซอน และใชตนทนในการผลตต�า การ

ด�าเนนการตามวตถประสงคดงกลาวไดข อสรปวา

อาสาสมครยอมรบแนวทางการผลตอฐดนโดยใชโมส�าหรบ

ผสมปนเปนเครองทนแรงแทนการย�าดนดวยเทา โดยใช

หนาดนของพนทศกษา(ยกเวนทนา)ซงเปนดนรวนปนทราย

แปงหรอดนรวนซงมสดสวนดนเหนยวประมาณรอยละ

50ซงสดสวนในการผลตอฐดนทเหมาะสมคอดน:เสนใย

เทากบ3:1(ดนเหนยว:ทราย:เสนใยเทากบ1.5

:1.5:1)จะไดอฐดนทมประสทธภาพในการรบแรงกด

เฉลย23.45-24.71กโลกรมตอตารางเซนตเมตรทงน

ในสดสวนเดยวกนอฐดนทผสมแกลบจะมประสทธภาพ

ในการรบแรงกดไดดกวาอฐดนทผสมฟาง

จากวตถประสงคขอท 3 ทตองการเปรยบเทยบ

อฐดนทผลตจากวสดทองถนชนดตางๆกบวสดอตสาหกรรม

เพอเปนแนวทางในการเลอกใชงาน การด�าเนนการตาม

วตถประสงคดงกลาวสงผลใหประชากรในชมชนไดรบ

รคณสมบตของวสดดน และมขอมลในการอางองหรอ

เปรยบเทยบเพอการเลอกใชงานไดอยางเหมาะสม จาก

กระบวนการทดสอบและทดลองในเชงประจกษโดย

อาสาสมคร (รวมกบการอางองผลจากหองปฏบตการท

เชอถอได)ท�าใหประชากรทเขารวมโครงการไดรบรและ

เขาใจศกยภาพของวสดดนจากประสบการณในการลงมอ

ปฏบตอยางลกซง

สรปผลการวจยผลการวจยเชงปฏบตการโดยใชระยะเวลาด�าเนน

การท งสนประมาณ 5 เดอน จากการถ ายทอด

ความรในภาคทฤษฎ การสรางความเขาใจวสดดนแบบ

เชงประจกษจากการรวมทดลอง ทดสอบคณสมบตของ

วสดดนส�าหรบอางองในการกอสรางและปฏบตการกอสราง

อาคารตนแบบโดยประชากรในชมชน จนสามารถ

เปลยนแปลงทศนคตของประชากรในชมชนบาน

ปรางคเกาใหเปดใจยอมรบแนวทางการกอสรางอาคารดน

ในฐานะสถาปตยกรรมทางเลอกโดยหลงจากถายทอดความ

รและกอสรางอาคารตนแบบแลวเสรจ ผรวมโครงการ

สามารถรบรและเกดการเปลยนแปลงบนพนฐานของ

ประสบการณการใครครวญอยางมวจารณญาณและการ

แลกเปลยนทางความคดอยางมเหตผล เปนผลใหผรวม

โครงการมความมนใจในศกยภาพการพงพาตนเองและ

มความสามารถในการกอสรางอาคารดนดวยตนเองได

ผลลพธส�าคญจากการทดลองปฏบตการกอสรางอาคาร

ตนแบบรวมกบประชากรในชมชน คอ ไดแนวทางการ

กอสรางอาคารดนทเหมาะสมและเปนทยอมรบของ

ชมชนกรณศกษา อนเปนองคความรส�าคญในการสราง

ชมชนตนแบบในการเรยนรแนวทางการใชวสดทางเลอก

ในการกอสรางอาคาร

ภาพท 9 กจกรรมการท�าบญสงทายปเกา-ตอนรบปใหม

และเปดตวหองสมดดนของโรงเรยนพรพทยาคม



94

ถงแมวาแนวทางการกอสรางอาคารจากดนจะเปน

เพยงสถาปตยกรรมทางเลอกจากหลายๆ แนวทางท

ถกคดคนขนมาเพอใหชมชนไดทดลองและเกดการเรยน

รในการพงตนเอง ซงค�าตอบของการวจยนไมไดระบวา

ทกคนตองมาอยหรอตองสรางบานดนหากแตเปนการ

ใชกระบวนการกอสรางอาคารจากดนเปนเครองมอ

ในการพฒนาศกยภาพของชมชนในการเรยนรการใช

ทรพยากรทองถนอยางคมคาและเกดประโยชนสงสด

ผลทไดจากการวจย นอกจากจะสามารถเปลยนแปลง

ทศนคตของชมชนในการใชวสดทางเลอกกอสราง

อาคารแลว การรวมกนกอสรางอาคารดนตนแบบ

ในชมชน ยงสรางปรากฏการณทางสงคมในวงกวาง

โดยมผสนใจทงจากในและนอกชมชนเขามาสงเกตการณ

และรวมลงมอปฏบต ดงนน การทสงคมใหความสนใจ

ในอาคารดนต นแบบ จ ง เป นป จจยหน ง ท มผล

กระทบตอการปรบเปลยนคานยมและทศนคตของชมชน

ตอการกอสรางอาคารดนและการใชวสดทางเลอก

ไมมากกนอย และเมอสามารถเปลยนแปลงความคด

และทศนคตของชมชนไดแลว จะน�าไปสการเปลยน

แปลงพฤตกรรมตอไป

ขอเสนอแนะจากการลงพนทด�าเนนการวจยเชงปฏบตการ

(Action research) ไดสะทอนปญหาในการปฏบตการ

ในภาคสนาม ทศนคตของประชากร และความเปนไป

ไดในการกอสรางอาคารจากวสดดนซงเปนวสดทาง

เลอกในประเดนตางๆ หลากหลายประเดน ผวจยเสนอ

วาการด�าเนนโครงการทตองอาศยความรวมมอจากภาค

ประชาชนเปนตวแปรส�าคญในการขบเคลอนโครงการ

ใหบรรลผลส�าเรจตามวตถประสงคทตงไว ควรพจารณา

ใชกระบวนการการมสวนรวมและการปนแรง (ลงแขก)

เปนเครองมอในการสรางความภาคภมใจ ความเชอมน

ในศกยภาพ และความเปนเจาของรวมกนของชมชน

ทงนการด�าเนนโครงการในพนทสวนรวมเชนวดชมชน

หรอโรงเรยน รวมถงอาศยผน�าชมชนเปนผประสานกบ

ประชากรในชมชน จะเปนปจจยส�าคญใหไดรบความ

รวมมอจากประชากรในชมชนมากยงขน ดงเชนในกรณ

ศกษานทไดก�าหนดใหสรางอาคารตนแบบเปน “หอง

สมด”ซงใหประโยชนกบชมชนสวนรวมลวนเปนเครอง

มอส�าคญในการดงดดการมสวนรวมของกลมเปาหมาย

ทมจตสาธารณะในการรวมพฒนาชมชน และชวยสราง

ความรสกความเปนเจาของรวมกนในชมชนส�าหรบการ

ถายทอดความรใหบรรลเปาหมาย หากพจารณาใชวธ

การเรยนรโดยการลงมอปฏบตพรอมกบทดลองใหเหน

ในเชงประจกษ จะชวยใหผเขารวมโครงการเกดความ

เขาใจไดงายและมมโนภาพทชดเจนมากกวาการเรยน

รจากเอกสารหรอการบรรยายเพยงอยางเดยว ซงวธ

การและแนวทางดงกลาว ลวนเปนกลไกส�าคญทท�าให

โครงการวจยนสามารถด�าเนนการจนบรรลผลส�าเรจตาม

วตถประสงคทตงไว

จากการสงเกตและสมภาษณประชากรในชมชน

พบวามคานยมหนงในสงคมคอผทเปนเจาของบานทกคน

อยากใหอาคารบานและเรอนของตนมหนาตาทสวยงาม

และแลดมฐานะ ซงวสดทใชกอสรางอาคารกเปนปจจย

หนงในการแสดงออกถงฐานะของเจาของบาน ผวจย

เหนวาหากมการปรบตวและพฒนารปแบบหรอหนาตาของ

อาคารดนใหสวยงามและดรวมสมย จะชวยใหแนวทาง

การใชวสดทางเลอกมความนาสนใจและเกดภาพพจนท

ดขนในทศนคตของชมชน

การวางแผนด�าเนนงานใหสอดคลองกบชวงเวลา

และฤดกาลเปนเรองส�าคญดวยระยะเวลาในการด�าเนน

โครงการวจยทจ�ากด เปนเหตใหคณะผวจยจ�าเปนตอง

ลงพนทปฏบตการภาคสนามในชวงเดอนกรกฎาคมถง

เดอนพฤศจกายน ซงคาบเกยวชวงฤดฝน โดยขอมล

ภมอากาศทองถนระบวาในชวงเดอนกรกฎาคมถงเดอน

กนยายนจะเปนชวงทมฝนตกชกทสด จงเปนอปสรรค

ส�าคญในการเขารวมโครงการของอาสาสมครและสงผล

ใหการถายทอดความรใชระยะเวลามากขนสงผลกระทบ

ตอประชากรในชมชนทปนเวลามาเขารวมโครงการและ

เปนเหตใหการกอสรางอาคารตนแบบลาชากวาแผนการ



95

ทก�าหนดไวอกทงระยะเวลาด�าเนนการยงคาบเกยวชวง

เวลาทโรงเรยนพรพทยาคมมการสอบและปดเทอมท�าให

นกเรยนบางสวนไมสามารถเขารวมโครงการไดอยาง

ตอเนองดงนนกระบวนการด�าเนนงานภาคสนามทตองการ

การมสวนรวมจากชมชน ควรค�านงถงระยะเวลาด�าเนน

การทเหมาะสม โดยไมรบกวนเวลาของชาวบานมาก

จนเกนไปและอยในชวงเวลาทชมชนมความสะดวกและ

สามารถมสวนรวมไดอยางตอเนอง รวมถงชวงฤดกาล

ทเอออ�านวยในการปฏบตงานกลางแจง จะชวยใหการ

ด�าเนนงานในภาคสนามมอปสรรคนอยลง

การกอผนงอาคารดนดวยเทคนคอฐดน (Adobe)

เปนโครงสรางผนงรบแรง (Shear Wall) ซงผนงจะ

สามารถรบแรงไดดหากมพนทหนาตดผนงทมากขน

ดงนนในการวางผงอาคารควรค�านงถงการเพมพนท

หนาตดของผนงดนใหมากทสดเชนการกอผนงดนใหมความ

หนามากขนจะสามารถรบแรงไดดกวาผนงดนทบางหรอ

การเพมพนทหนาตดผนงโดยการออกแบบวางผงอาคาร

ใหผนงดนเปนแนวโคงคดเคยวหรอเปนแนววงกลม จะ

ท�าใหผนงดนมความคงทนและแขงแรงมากกวาการกอ

ผนงเปนแนวเสนตรงซงมพนทหนาตดนอยทงนผลจากการ

ปฏบตในภาคสนามพบวาการกอผนงดนเปนแนวเสนตรง

ทมความยาวมากจ�าเปนจะตองท�าเสาดนค�ายนผนงทกๆ

4เมตรเพอไมใหผนงเอยงหรอลม



96

บรรณานกรมโจนจนใด.(2555).อยกบดน:16 ปการปนดนเปนบาน.พมพครงท1.กรงเทพฯ:ภาพพมพ.

ธนาอทยภตรากร. (2547). จากดนสบาน สรางบานดวยดน คมอการสรางบานดนฉบบปรบปรงใหม.พมพครงท3.

กรงเทพฯ:สวนเงนมมา.

นราธปทบทน.(2555).การเพมประสทธภาพการปองกนน�าของผนงอาคารทกอสรางจากดนโดยใชสารเคลอบผวจาก

ธรรมชาต.โครงการวจยคณะวศวกรรมศาสตรและสถาปตยกรรมศาสตรมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวน

ออก(ทนวจยจากส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา)

InternationalConferenceofBuildingOfficials.(1997).Uniform Building Code Volume 3.California,

USA:ICBOInternationalConference.

Marquardt,MichaelJ.(1999)ActionLearninginAction:Transforming Problems and People for World-

Class Organizational Learning.PaloAlto:Davies-BlackPress.(TranslatedandpublishedinKorea

andinJapanesebyJapaneseManagementAssociation)

NMAC(2006)NMAC 14.7.4: housing and construction: building codes general: New Mexico Earthen

Building Materials Code.NewMexico,USA:NewMexicoRegulationandLicensingDepartment.

Narathip Thubthun received his Bachelor of Architecture, major in

ArchitecturalTechnologyfromRajamangalaUniversityofTechnologyIsan

in 2005. He graduatedMaster of Architecture, field of study in Tropical

Architecture from KingMongkut’s Institute of Technology Ladkrabang in

2009.HeiscurrentlyalecturerinFacultyofEngineeringandArchitecture,

RajamangalaUniversityofTechnologyTawan-Ok,UthenthawaiCampus.



97

อทธพลของระดบความเกยวของของผลตภณฑ(Product Involvement) ทมผลตอการเลอกซอแบรนดทมตราสนคาของผคาปลก (Private Label Brands)ของผบรโภคชาวไทยTHEEFFECTOFPRODUCTINVOLVEMENTONTHAICUSTOMERS’WILLINGNESSTOBUYPRIVATELABELBRANDS

ASHRAFUL ALAM SIDDIQUE 1

บทคดยอตลอดปทผานมาแบรนดทมตราสนคาของผคาปลก(PrivateLabel)ไดเพมสวนแบงการตลาดทวโลกและม

แนวโนมทจะยงคงเตบโตและถอเปนโอกาสทยงใหญส�าหรบผคาปลกในขณะเดยวกนกเปนคแขงใหมส�าหรบแบรนดทม

ตราสนคาของผผลตซงขายทวไปในตลาด(NationalBrand)การวจยเรองแบรนดทมตราสนคาของผคาปลก(PL)จงเปน

ทนาสนใจส�าหรบนกวจยการตลาดเนองจากสนคาดานอาหารและของอปโภคประจ�าวนในธรกจคาปลกในประเทศไทย

มการเปลยนแปลงในชวงหลายปทผานมา อยางทตลาดยโรปไดเขามาในประเทศไทยและเรมมอ�านาจเหนอตลาด

ในประเทศงานวจยนจดท�าเพอทจะวเคราะหความสมพนธระหวางระดบการตดสนใจของลกคาในการเลอกซอแบรนด

ทมตราสนคาของผคาปลก และแบรนดทมตราสนคาของผผลตซงขายทวไปในตลาด (NB) งานวจยนจะชวยใหเกด

ความเขาใจทดขนเกยวกบการตดสนใจเลอกซอสนคาของผบรโภค เพอหาปจจยทสงผลตอการตดสนใจของลกคา

ชาวไทยทมตอการเลอกซอแบรนดทมตราสนคาของผคาปลกการส�ารวจนจงไดจดท�าขนเพอส�ารวจวาลกคามแนวโนม

หรอไมทจะซอแบรนดทมตราสนคาของผคาปลก ส�าหรบผลตภณฑทลกคาไมตองอาศยขอมลในการตดสนใจมาก

(High Involvement Product) ผลทไดจากการส�ารวจถกวเคราะหเพมเตมผานระบบโปรแกรมคอมพวเตอร

ส�าเรจรปทางสถตและแสดงใหเหนวาลกคามความตงใจทจะซอแบรนดทมตราสนคาของผคาปลกมปรมาณนอยกวา

ในผลตภณฑประเภททตองอาศยขอมลในการตดสนใจมาก(HighInvolvementProduct)นอกจากนผลส�ารวจ

ระบวาการรบรถงคณภาพของผลตภณฑทตองอาศยขอมลในการตดสนใจมากจะเกดขนกบแบรนดทมตราสนคาของ

ผผลตซงขายทวไปในตลาดมากกวาแบรนดทมตราสนคาของผคาปลกการคนพบนน�าไปสขอสรปทวาลกคามความเตมใจ

ทจะซอแบรนดทมตราสนคาของผคาปลก ส�าหรบผลตภณฑประเภททอาศยขอมลในการตดสนใจนอย (Low

InvolvementProduct)แตเมอมาถงการตดสนใจเกยวกบผลตภณฑทอาศยขอมลในการตดสนใจมากพวกเขา

มแนวโนมทจะซอแบรนดทมตราสนคาของผผลตซงขายทวไปในตลาด เพราะพวกเขาพจารณาวาแบรนดทม

ตราสนคาของผ ผลตซงขายทวไปในตลาด จะมคณภาพทดขนเมอเทยบกบทของแบรนดทมตราสนคาของผ

คาปลกดงนนแมจะมขอจ�ากดในการท�าส�ารวจอยบางแตในการศกษานกเปนประโยชนส�าหรบบรษทตางๆทงผผลต

และผ ค าปลก โดยการชวยใหพวกเขาสามารถก�าหนดกลยทธส�าหรบสนคาได ผ ผลตสามารถเรยนร ว าเขา

1MARKETINGEXECUTIVE,PANYAPIWATINSTITUTEOFMANAGEMENTE-mail:[email protected]



98

ควรจะเสรมสรางลกษณะผลตภณฑของตนใหมคณภาพทดขนส�าหรบสนคาประเภทอาศยขอมลในการตดสนใจมาก

(HighInvolvementProduct)ในขณะทรานคาปลกกสามารถเรยนรไดวาส�าหรบสนคาทตองอาศยขอมลในการ

ตดสนใจมากกจะยงยากส�าหรบแบรนดทมตราสนคาของผคาปลก(PL)ทจะประสบความส�าเรจในการเจาะตลาด

ค�าส�าคญ : สนคาทมเครองหมายการคาของบรษท แบรนดทมตราสนคาของผผลตซงขายทวไปในตลาดสนคาประเภท

ทอาศยขอมลในการตดสนใจมาก สนคาประเภทอาศยขอมลในการตดสนใจนอย

ABSTRACTThroughoutthelastyearsprivatelabelshaveincreasedtheirmarketshareallovertheworld

andthistrendseemstobestillgrowing.Theyrepresentabigopportunityforretailersandanewmain

competitorforalotofnationalbrands(NB).Thismadeprivatelabels(PL)aninterestingresearchtheme

formarketingresearchers.FoodandotherdailylifeproductsretailinginThailandhavechangedover

thepastyearsasEuropeanmarketsenteredThailandandstarteddominatingthelocalmarket.This

workwantstoanalyzetherelationshipbetweenthelevelofproductinvolvementandthechoice

betweenprivatelabelsandnationalbrandsforcustomersasthiswillallowabetterunderstanding

ofhowcustomerswillmaketheirpurchasedecisions.Tofindouthowcustomers’willingnesstobuy

privatelabelbrandsareaffectedbythelevelofproductinvolvement,asurveywasconductedto

findoutwhetherthecustomersaremoreinclinedtobuyprivatelabelbrandsforlowinvolvement

productsandarelesslikelytobuyprivatelabelbrandsincaseofhighinvolvementproductsand

whetherornottheyconsiderprivatelabelbrandsasoflessqualityascomparedtothatofnational

label brands. The results from the surveywas further analyzed through computerized statistic

packageandthefindingsindicatethatindeedcustomers’willingnesstobuyprivatelabelbrands

islowerinhighinvolvementproductcategories.Also,theresultsindicatethatperceivedqualityof

highinvolvementproductsishigherfornationallabelbrandsthanthatforprivatelabelones.These

findingsleadtotheconclusionthatcustomers’aremorewillingtobuyprivatelabelbrandsincase

oflowinvolvementproductsbutwhenitcomestotakedecisionregardingbuyinghighinvolvement

products,theyaremorelikelytobuynationallabelbrandsastheyconsidernationalbrandstobe

ofbetterqualityascomparedtothatofprivatelabelbrands.Hence,despitelimitations,thisstudy

canbeusefulforcompanies,bothformanufacturersandretailers,byhelpingthemdefiningtheir

strategies.Amanufacturercanlearnthatheshouldreinforcetheaspectofhavingabetterqualityin

itsproductsforthehighinvolvementcategoryaswellastrytobemorecompetitiveinfactorsother

thanqualityinlowinvolvement.Whilearetailercanlearnthatthehigherthelevelofinvolvement,

theharderitisforaPLtosuccessfullypenetratethemarket.

Keywords : PrivateLabelBrand,NationalBrand,HighInvolvementProducts,LowInvolvementProducts



99

INTRODUCTIONLongaregonethedayswhenprivatelabel

brandswere considered as a cheaper option

compared to themanufacturer brands and

werethoughttobeforthelowerincomelevel

consumersonly.Withanevergrowingnumber

ofprivatebrands the lastdecadehas indeed

provedthatmanufacturersneedtowakeupto

theshoppersnowtostoploosingmarketshares

inmanyoftheproductcategories.Retailinghad

beenthrivinginThailandinthepast20yearsof

doubledigiteconomicgrowth.

Between 1989 and 1997, European

companies tied up partnerships with Thai

companies.Big-C,Tesco-Lotus,Carrefour,Makro

were separated from department stores and

werecarryingtheirownnames.

Thoughtherewasrestrictionforamaximum

stakeforaforeigncompany

in Thailand before 1997, private label

brands now literally appeal to all segments

of consumers consisting of all income levels

irrespectiveofthedemographicvariance.Ithas

alreadybecomeatrilliondollarmarketandthe

increase ispredicted tobeevenmore in the

comingyears.Thisgreatturnofmindofsucha

greatnumberofconsumerstowardstheprivate

brandshas raised great consciousness among

both the retailers and themanufacturers as

bothareequallyeagertoincreasetheirshareof

markets.InThailand,forexample,“PrivateLabel

penetrationiscurrentlyrunningat18percent,

comparedtoaModernTradeshareofgrocery

of 40 percent.Where the retail landscape is

highlyfragmented,a lotofshoppersareonly

just gettingused to visiting supermarkets and

hypermarketsregularlyfortheirgroceries,and

PrivateLabel is still a relativelynewconcept

forthem,”saidMrsChantiraLuesakul,Managing

Director,ACNielsen(Thailand)Ltd.Thismakesit

verysignificanttohavemoredetailedinsighton

whatmakesconsumerschooseretailerbrands

overmanufacturingones.

The following chart shows a summarized

orderinwhichtheResearchwouldbeconducted:



100

Figure 1 : FlowChartforResearchMethodology

PURPOSE OF STUDYING PRIVATE LABEL

BRANDSAttitudetowardprivatelabelproductscan

bedefinedas‘apredispositiontorespondina

favorablewaytoretailers’privatelabelbrands’

(Burton,S.L.,1998)andpositivelyinfluencesthe

percentageofprivatelabelspurchased(Bellizzi,

2005). This relationship can be explained

using the Theory of PlannedBehavior (Ajzen,

1991)whichsuggeststhatanindividualstrivesfor

attitude-behaviorconsistency.Thisrelationship

is likelytoholdacrossmanydifferentprivate

label brand categories as consumersappear

increasinglywilling to spendmoreonprivate

labelbrandsand to spread their expenditure

acrossagrowingnumberofproductcategories.

Sincethere isan inevitablegrowth inthe

demandfortheprivatelabelbrands,theonly

possibleoptionstofindoutmoreaboutwhat

consumersthinkandhowtheytakepurchase

decisionsarebyconductingconsumerresearch.

Hence a marketing research on the effect

of product involvement on Thai customers’

willingness tobuyprivate labelproductswas

chosen.Itisbelievedthatitwilladdgreatvalue

toexistingknowledgeofconsumers’purchase

decision in details regarding theprivate label

brands.

The resultof this researchwill shed light

on theexistingscenarioofcustomers’buying

decisionsaswellasthefactorsregardingproduct

qualitythatplayaroleintheirbuyingdecisions.

Thiswillfurtherallowthemanufacturersofboth

privateandnationallabelbrandstocomeup

withrelevantandupdatedmarketingstrategies

tocapturebiggerportionofthemarketshares

byprovidingtheexactvalueexpectedbythe

customers.

LITERATURE REVIEW AND HYPOTHESIS The aim of the research is to shed light

on the way in which the level of product

Literature Review

Questionnaire/Conduct survey

Findings from questionnaireand output

Conclusion & Recommendation

Define Research Question,objectives & scope



101

involvementmightaffectthewillingnesstobuy

PLBthatis,thepropensitytopurchaseaPLB.

Productinvolvementhasbeendefinedas“the

perceivedrelevanceforaspecificproductonthe

basisof inherentinterests,needsandvalues”

(Zaichkowsky, 1984). More specifically,high-

involvement decisions include high importance

to the individual, lots of information processing

and an extensive problem solving, while low

involvement decisions entail products bought

frequently without any specific and deep process

of information research about the product itself

because it isn’t very important to the consumer.

Researchers agree that product involvement is a

relevant explanatory factor for the reason why

people accept PLproductsamongtheothers

(BaltasG.,1998).Inparticularlow involvement

(LI) products entail low risk totheconsumerif

he/shewouldfindhimself/herselfnotsatisfied,

while the risk is high for high involement (HI)

products.Perceivedriskisacriticalfactor,which

drawsguidanceforcustomerintentionstobuy

privatelabelornationalbrandproducts(Dick,

1996), (Sestokaite, 2010), Batra, R. S. (2000)

have found a negative correlation between

riskandwillingnesstobuyPLB: the higher the

perceived risk, the lower the willingness to buy

PLB.AccordingtoBaltas,anexplanationofthis

tendency is that “national brands provide a

safer choice in many consumption situations”

(BaltasG.,1997).Moreoverconsumerswith low

involvementtowardscertainproductsshowa

lesser desire to spend large quantities of money

on them (Kwon, 1990), and consider price to

be one of the most important attributes of the

product(Miquel,2000).

BeingPLBpricedatadiscounttowardsNB

weexpect to find a higher level of willingness

to buy PLB in low involvement products.Onthe

contrarya high level ofinvolvemententailsa

strongattachementtowardsaparticularproduct

andlittleinfluencesmightbemadebyexternal

factors, suchasprice. In facthigh involvment

purchasesarenon-frequent,generallyexpensive,

can have serious personal consequences, or

couldreflectonone’ssocialimage.Asaresult

thisleadtobelievethathigh-involvedconsumers

preferto“riskless”andtobuywell-knownNB.

H 1: For high involvement products

consumer’s willingness to buy private

labelsislowerthanforlowinvolvement

products.

Whatfactorswouldencourageconsumers

to feelmorewilling to buy national brands

ratherthanprivatelabelsinhighinvolvement

purchases? Researches on attitude related

factors influencing consumers’ intentions to

buy indicateperceivedqualityofproductsas

acriticaldriverofpurchaseintentions(Monroe,

1990,Boulding,1993).

Perceived quality is defined as “the

consumer’sperceptionoftheoverallexcellence

ofaproduct”(Zheithaml,1998)anditinfluences

theattitudetowardsaproduct.Althoughitisa

factthatconsumersconsiderpriceanimportant

driverforprivatelabels’popularity(Batra,2000),

qualityhasbeengainingmorerelevanceasa

factordeterminingprivatelabels’success.



102

Many researches andmodels examining

factorsmoderating quality perception canbe

foundfromcurrentliterature.Forinstance,one

ofthemostrecognizedmodelswasproposed

by Steenkamp (1990). This model, named

“Perceived Quality Model” suggests that

perceivedqualitycanbeinfluencedmainlyby

twocoreconstructs;qualitycues,representing

what consumers are able to notice before

actually purchasing the product, and quality

attributes, referring towhat consumers really

want from the product but cannot observe

before the actual purchase. In addition,

environmental,personalandsituationalfactors

alsoaffectconsumers’perceptions(Steenkamp,

1990)

To start with high involvement products

that, as previouslymentioned, are generally

expensive andentail higher risks either these

being personal or social factors, and taking

intoaccountthefirsthypothesisthat“Forhigh

involvement products consumers’willingness

to buy private labels is lower than for low

involvement products”, it makes sense to

predict that consumers will perceive private

label brands quality as inferior compared to

nationalbrands.

H 2.1: For high involvement products,

consumers perceive quality of private

label brands to be lower than that of

nationalbrands.

Low involvement products are less

expensiveanddonotinvolveasmuchpersonal

risksorexternalinfluences(e.g.socialpressure).

Moreover,asconsumers’self-perceptionleads

themtoformulatejustificationstosupporttheir

purchasedecision, theywill tend to consider

that differences in quality between national

and private labels are relatively small, thus

givingpriceamorerelevantroleinthepurchase

decision.

H 2.2: For low involvement products,

consumers perceive quality of private

labelbrandstobethesameasthatof

nationalbrands.

Finallytheresearcherpredictsthatalthough

perceivedqualityofprivatelabelsmaynotbe

exactlyequaltothatofnationalbrandsforthe

lowinvolvementsegment,thedifferencemust

be lower than for high involvement. In fact,

as quality has a different importance in the

decisionmaking process concerning high and

lowinvolvementproducts,theperceivedquality

gapsshouldbedifferentaswell.Thisleadsto

thefollowinghypothesis:

H2.3:Consumersperceiveahigherquality

differentialbetweenprivatelabelsandnational

brands for high involvement than for low

involvementproducts.

METHODOLOGYThehypotheses raised focus on studying

the interaction of different variables, such as

willingness to buyor perceivedquality of PL

andproductinvolvement,whichareconcepts,

whichmainly reflect personal judgments and



103

thereforenotdirectlyobservableormeasurable.

Thus, given that the hypotheses would be

bettertestedthroughaquantitativeapproach,

measurement scales are introduced in the

questionnairesothatconsumerswereableto

converttheirperceptionsintonumericalvalues.

Data was collected through an online

questionnaireandsenttotheemail,sincethis

offeredseveraladvantagescomparingtoother

alternativessuchasrealexperiments. Indeed,

onlinequestionnairesarefaster,easierforboth

parts;theydon’thaveanyfinancialcost,and

throughtheinclusionofpicturesanddifferent

questioningformatsparticipantswerestillable

tocapturesomequalitativeaspectsthatwould

bepresentinanexperiment.

Thesamplecomprisespeople fromboth

ThaiandNonThaisinordertoamplifytherange

oftheanalysis.Fromthe100respondents,56

werefemaleand44weremale.Theagerange

varied between 17 and 31 years old, which

makessense.

DATA ANALYSIS AND FINDINGForthedataanalysisSPSSwasused,that

allowedthepossibilitytocombinetogetherall

the information from the survey and analyze

thepossiblecorrelations.

Toanalyze thisfirsthypothesis (H1), the

paired two-sample t-test was used. It could

comparetheaveragenumberorprivatelabel

productsboughtinthelowinvolvementvs.the

highinvolvementcategory.Inordertodothis,

twoproductsrepresentativewereaggregatedof

eachlevelofinvolvement(sunglasses+mp3,HI

andtoiletpaper+dishwashing,LI),hencegetting

thefollowingresultpattern:

-Value=2

7

quality has a different importance in the decision making process concerning high and low involvement products, the perceived quality gaps should be different as well. This leads to the following hypothesis:

H 2.3: Consumers perceive a higher quality differential between private labels and national brands for high involvement than for low involvement products.

METHODOLOGY The hypotheses raised focus on studying the interaction of different variables, such as willingness to buy or perceived quality of PL and product involvement, which are concepts, which mainly reflect personal judgments and therefore not directly observable or measurable. Thus, given that the hypotheses would be better tested through a quantitative approach, measurement scales are introduced in the questionnaire so that consumers were able to convert their perceptions into numerical values. Data was collected through an online questionnaire and sent to the email, since this offered several advantages comparing to other alternatives such as real experiments. Indeed, online questionnaires are faster, easier for both parts; they don’t have any financial cost, and through the inclusion of pictures and different questioning formats participants were still able to capture some qualitative aspects that would be present in an experiment.

The sample comprises people from both Thai and Non Thais in order to amplify the range of the analysis. From the 100 respondents, 56 were female and 44 were male. The age range varied between 17 and 31 years old, which makes sense. DATA ANALYSIS AND FINDING For the data analysis SPSS was used, that allowed the possibility to combine together all the information from the survey and analyze the possible correlations. To analyze this first hypothesis (H 1), the paired two-sample t-test was used. It could compare the average number or private label products bought in the low involvement vs. the high involvement category. In order to do this, two products representative were aggregated of each level of involvement (sunglasses+mp3, HI and toilet paper + dishwashing, LI), hence getting the following result pattern:

‐ ��

‐ ��

‐ �� The test performed to analyze the statistical significance of the prediction assumed as null hypothesis �� and the alternative hypothesis �� . The results obtained from the sample

2NBchosen

-Value=3

7





‐ ��

‐ ��


1NBand1PLchosen

-Value=4

7





‐ ��

‐ ��


2PLchosen

Thetestperformedtoanalyzethestatistical

significance of the prediction assumed as

null hypothesis

7





‐ ��

‐ ��


a n d t h e a l t e r n a t i v e h y p o t h e s i s

7





‐ ��

‐ ��


. The resu l t s

obtained from the sample indicated that

8

indicated that �� and �� and a p-value of approximately 0. These results indicate that there is no sufficient statistical evidence supporting the null hypothesis and therefore it has to be rejected. The results give legitimacy to the prediction that indeed, consumers’ willingness to buy private labels is lower in high involvement rather than in low involvement categories.

At the second level of the research it was aimed to access how consumers perceive quality for high and low involvement brands To test these hypotheses (H 2.1 & H 2.2), again a paired two-sample t-test was used to compare the average Perceived Quality (PQ) between Private Labels (PL) and National Brands (NB) for each level of involvement. In order to run the test, the researcher aggregated the questionnaire information into 4 new variables:

Private Label National Brand

High involvement PQ_Hi_PL: SunglassesPL + Mp3PL

PQ_Hi_NB: SunglassesNB + Mp3NB

Low involvement PQ_Lo_PL: DishwashingPL + Toilet PaperPL

PQ_Lo_NB: DishwashingNB + Toilet PaperNB

Taking into account the following assumptions for the hypothesis,

Hypothesis 2.1 (PQ in High Involvement) Hypothesis 2.2 (PQ in Low involvement)

��_��_�� _��_��

��_��_�� _��_��

�� _��_�� _��_��

�� _��_�� _��_��

It was found that for high involvement products, there was a statistically reliable difference between the mean of perceived quality in NB (μ = 166) vs. PL (μ = 85). Variables were summed up and

therefore quality could oscillate between 0 and 200. As the p-value of the test is approximately 0, it can be said that there is sufficient statistical evidence to state that perceived quality of high involvement

and

8










��_��_�� _��_��

��_��_�� _��_��

�� _��_�� _��_��

�� _��_�� _��_��



and

a p-value of approximately 0. These results

indicate that there is no sufficient statistical

evidence supporting the null hypothesis and

therefore it has to be rejected. The results

give legitimacy to theprediction that indeed,

consumers’willingnesstobuyprivatelabelsis

lower inhigh involvement rather than in low

involvementcategories.

Atthesecondleveloftheresearchitwas

aimedtoaccesshowconsumersperceivequality

forhighandlowinvolvementbrands

Totestthesehypotheses(H2.1&H2.2),

againapairedtwo-samplet-testwasusedto

compare the average Perceived Quality (PQ)

betweenPrivateLabels(PL)andNationalBrands

(NB) for each level of involvement. In order

torunthetest,theresearcheraggregatedthe

questionnaireinformationinto4newvariables:



104

PrivateLabel NationalBrand

HighinvolvementPQ_Hi_PL:

SunglassesPL+Mp3

PL

PQ_Hi_NB:

SunglassesNB+Mp3

NB

LowinvolvementPQ_Lo_PL:

DishwashingPL+ToiletPaper

PL

PQ_Lo_NB:

DishwashingNB+ToiletPaper

NB

Takingintoaccountthefollowingassumptionsforthehypothesis,

Hypothesis2.1(PQinHighInvolvement) Hypothesis2.2(PQinLowinvolvement)

8










��_��_�� _��_��

��_��_�� _��_��

�� _��_�� _��_��

�� _��_�� _��_��



8










��_��_�� _��_��

��_��_�� _��_��

�� _��_�� _��_��

�� _��_�� _��_��



8










��_��_�� _��_��

��_��_�� _��_��

�� _��_�� _��_��

�� _��_�� _��_��



8










��_��_�� _��_��

��_��_�� _��_��

�� _��_�� _��_��

�� _��_�� _��_��



It was found that for high involvement

products, there was a statistically reliable

difference between themean of perceived

qualityinNB(µ=166)vs.PL(µ=85).Variables

weresummedupandthereforequalitycould

oscillatebetween0and200.Asthep-valueof

thetestisapproximately0,itcanbesaidthat

there is sufficient statisticalevidence to state

that perceived quality of high involvement

productsishigherfornationalbrandsthanfor

privatelabels.

Forlowinvolvementproducts,thepaired

samplesttestalsorevealsastatisticallyreliable

difference between themean of perceived

qualityinNB(µ=145)vs.PL(µ=112).Witha

p-valuethatisapproximately0,itcanbesaid

that there is sufficient statistical evidence to

statethatperceivedqualityoflowinvolvement

products,ishigherfornationalthanforprivate

labels,whichcontradictsourinitialhypothesis.

Finallyapairedtwo-samplet-testwasconducted

inordertoassessH2.3.

T h e n u l l h y p o t h e s i s w a s t h a t

9

is higher for national brands than for private labels. For low involvement products, the paired samples t test also reveals a statistically reliable difference between the mean of perceived quality in NB (μ = 145) vs. PL (μ = 112). With a p-value that is approximately 0, it can be said that there is sufficient statistical evidence to state that perceived quality of low involvement products, is higher for national than for private labels, which contradicts our initial hypothesis. Finally a paired two-sample t-test was conducted in order to assess H 2.3. The null hypothesis was that ��_��_�� _��_�� _��_�� _��_�� while the alternative hypothesis was ��_��_�� _��_�� _��_�� _��_��. The findings indicate that ��_��_�� _��_�� whereas ��_��_�� _��_�� . With a p-value of 0, there is no sufficient statistical evidence supporting the null hypothesis. Therefore it concludes that, although consumers perceive NB to be of greater quality than PL both in high involvement and low involvement products, the differential is much higher in the high involvement category. LIMITATIONS 1. The main limitation of the research is included in the own concept of involvement. This is an abstract notion strongly related with a person’s experiences and attitudes. Due to this reason, it has been difficult to find products that where objectively recognized as low- or high- involvement by general consumers.

2. Conclusions may have also been influenced by the fact that only two products for each category of involvement have been chosen as it may have caused limited robustness of results. It helped to decrease the complexity of the analysis but, at the same time, raised issues related to their representativeness. 3. Finally, the conclusions that were derived from the analysis may be limited by the fact that it did not truly replicate a real purchasing environment. In a real situation, consumers could be influenced by the packaging, the lights of the store, the location of products on the shelves, etc., and there might be different responses from their parts. CONCLUSION AND RECOMMENDATION The aim of this report was to understand how the level of product involvement affects Thai consumers’ willingness to buy private labels. Thai Consumers’ preferences were studied in terms of brand among different product categories and levels of involvement. Conclusion is that the level of product involvement is negatively related to consumers’ willingness of to buy PL. Thus, the higher the level of involvement, the lower the willingness to buy PL. A bit further was studied and understood the reasoning behind this by analyzing Thai consumer’s perception of quality among different categories and brands. The findings indicate that consumers perceive the quality of PL to be lower than NB both for high and low involvement products. However the difference of perceived quality is higher for high involvement than for low involvement products. This may suggest that quality is a less important factor driving consumers’ decision making in

9



whi le the alternat ive hypothes is was

9


2. Conclusions may have also been influenced by the fact that only two products for each category of involvement have been chosen as it may have caused limited robustness of results. It helped to decrease the complexity of the analysis but, at the same time, raised issues related to their representativeness. 3. Finally, the conclusions that were derived from the analysis may be limited by the fact that it did not truly replicate a real purchasing environment. In a real situation, consumers could be influenced by the packaging, the lights of the store, the location of products on the shelves, etc., and there might be different responses from their parts. CONCLUSION AND RECOMMENDATION The aim of this report was to understand how the level of product involvement affects Thai consumers’ willingness to buy private labels. Thai Consumers’ preferences were studied in terms of brand among different product categories and levels of involvement. Conclusion is that the level of product involvement is negatively related to consumers’ willingness of to buy PL. Thus, the higher the level of involvement, the lower the willingness to buy PL. A bit further was studied and understood the reasoning behind this by analyzing Thai consumer’s perception of quality among different categories and brands. The findings indicate that consumers perceive the quality of PL to be lower than NB both for high and low involvement products. However the difference of perceived quality is higher for high involvement than for low involvement products. This may suggest that quality is a less important factor driving consumers’ decision making in 9



. The findings indicate that

9



9



whereas

9



.

Withap-valueof0,thereisnosufficientstatistical

evidence supporting the null hypothesis.

Thereforeitconcludesthat,althoughconsumers

perceiveNB to be of greater quality than PL

bothinhighinvolvementandlowinvolvement

products,thedifferentialismuchhigherinthe

highinvolvementcategory.



105

LIMITATIONS1. Themain limitation of the research is

includedintheownconceptof involvement.

Thisisanabstractnotionstronglyrelatedwitha

person’sexperiencesandattitudes.Duetothis

reason,ithasbeendifficulttofindproductsthat

whereobjectively recognizedas low-orhigh-

involvementbygeneralconsumers.

2. Conclusions may have also been

influencedbythefactthatonlytwoproducts

for each category of involvement have been

chosenasitmayhavecausedlimitedrobustness

ofresults.Ithelpedtodecreasethecomplexity

of the analysis but, at the same time, raised

issuesrelatedtotheirrepresentativeness.

3.Finally,theconclusionsthatwerederived

fromtheanalysismaybe limitedby the fact

thatitdidnottrulyreplicatearealpurchasing

environment. In a real situation, consumers

could be influenced by the packaging, the

lightsofthestore,thelocationofproductson

theshelves,etc.,andtheremightbedifferent

responsesfromtheirparts.

CONCLUSION AND RECOMMENDATIONTheaimofthisreportwastounderstandhow

thelevelofproduct involvementaffectsThai

consumers’willingnesstobuyprivatelabels.Thai

Consumers’preferenceswerestudiedinterms

of brand among different product categories

and levelsof involvement.Conclusion is that

thelevelofproductinvolvementisnegatively

relatedtoconsumers’willingnessoftobuyPL.

Thus,thehigherthelevelofinvolvement,the

lowerthewillingnesstobuyPL.

Abitfurtherwasstudiedandunderstood

the reasoning behind this by analyzing Thai

consumer’s perception of quality among

different categories and brands. The findings

indicatethatconsumersperceivethequalityof

PLtobelowerthanNBbothforhighandlow

involvementproducts.Howeverthedifferenceof

perceivedqualityishigherforhighinvolvement

thanforlowinvolvementproducts.

Thismay suggest that quality is a less

important factor driving consumers’ decision

making in what concerns low involvement

products. Other factors that could play an

important role in the purchase decision are

frequency of purchase or location, among

others.However,thereisnostatisticalevidence

to prove this. Further investigation on depth

studyofother factors influencingconsumers’

higherpreferenceforPLinthelowinvolvement

category,aswellastocomplementthisanalysis

byincludingabroadersample,abroadersetof

productsineachlevelofinvolvementandby

doingthestudyinarealenvironment.

Despite limitations, this study can be

useful for companies,both formanufacturers

and retailers, by helping them defining their

strategies. Amanufacturer can learn that he

shouldreinforcetheaspectofhavingabetter

qualityinitsproductsforthehighinvolvement

categoryaswellastrytobemorecompetitive

infactorsotherthanqualityinlowinvolvement.

Whilea retailercan learn that thehigher the

levelofinvolvement,theharderitisforaPLto

successfullypenetratethemarket.



106

BIBLIOGRAPHYAjzen, Icek.(1December1991).“Thetheoryofplannedbehavior”.Organizational Behavior and

Human Decision Processes, 50(2),179–211

Baltas,G.(1997).DeterminantsofStoreBrandChoice:ABehaviouralAnalysis.Journal of Product and

Brand Management ,6(5),315-324.

Baltas,G..(1998).Exploringprivatebrandbuying.27th EMAC conference.Estocolm.

Batra,R.S.(2000).Consumer-LevelFactorsModeratingtheSuccessofPrivateLabelBrands”,Journal

ofRetailing.Journal of Retailing,76(2),175-191.

BellizziJosephA,H.F.ConsumerPerceptionsofNational,PrivateandGenericBrands.Journal of

Retailing,57(4),56-70.

Boulding,W.K.(1993).Adynamicprocessmodelofservicequality.Journal of Marketing,30(2),7-27.

Burton,S.L.(1998).AScaleforMeasuringAttitudetowardPrivateLaberProductsandanExamination

ofitsPsychologicalandBehavioralCorrelates’.Journal of the Academy of Marketing Science ,

25(4),293-306.

Dick,A.S.(1996).Howconsumersevaluatestorebrands.Journal of Product and Brand Management

,5(2),19-28.

Kwon,Y.H.(1990).Brand name awareness and image perception of women’s daytime apparel,

Perceptual and Motor Skills.

Miquel,S.C.-M.Theeffectofpersonalinvolvementonthedecisiontobuystorebrands.Journal of

Product and Brand Management ,11(1),6-18.

Monroe,K.B.(1990).Pricing: Making profitable decision. NewYork:McGrawHill.

Nielsen,A.(2005).Private Laber: A Good Alternative to Other Brands, Offering the Same Quality &

Value.Retrievedfromhttp://sg.acnielsen.com/news/20050822.shtml

Sestokaite, A. (2010).Consumer orientation toward Private Labels and National Brands in the

different product categories. Masterthesis,ArghusSchoolofBusiness.

Steenkamp,E.M.(1990).Conceptualmodelofthequalityperceptionprocess. Journal of Business

Research ,4,309-333.

Zaichkowsky,J.L.(1984).Conceptualizing and measuring the involvement construct in marketing.

DoctoralDissertation,UniversityofCalifornia.

Zheithaml,V.Consumerperceptionsofprice,quality,andvalue:ameans-endmodelandsynthesis

ofevidence.Journal of Marketing (52),2-22.



107

Ashraful Alam Siddique received his Bachelor Degree in Computer

Network Engineering in 2006. He startedworking as an International

MarketingExecutiveinPhyathai2Hospital,whichinspiredhimtostudy

hisMasterDegreeinBusinessAdministration.Hehasdonehisresearch

in‘TheeffectofproductinvolvementonThaicustomers’willingnessto

buyprivatelabelbrands’astherequirementtocompletehisMastersin

BusinessadministrationfromSiamUniversity.Heiscurrentlyworkingat

AcademicofInternationalCollegeinPanyapiwatInstituteofManagement.



108

ปจจยทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาสถาบนการจดการปญญาภวฒนโดยวธวเคราะหการถดถอยพหแบบโลจสตคFACTORSAFFECTINGLEARNINGACHIEVEMENTOFUNDERGRADUATESTUDENTSATPANYAPIWATINSTITUTEOFMANAGEMENT:ANAPPLICATIONOFMULTIPLELOGISTICREGRESSIONANALYSIS.

นธภทร กมลสข 1 และวรญา สรอยทอง 2

บทคดยอการวจยนมวตถประสงคเพอศกษาปจจยทมตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาระดบปรญญาตร

สถาบนการจดการปญญาภวฒน โดยใชวธการวเคราะหการถดถอยพหแบบโลจสตค จากตวอยาง 261 คน พบวา

เกรดเฉลยสะสมทได รบกอนเขาศกษาทสถาบน และระดบการศกษาขนสงสดกอนเขา

ศกษาในสถาบน เปนปจจยทส งผลตอผลสมฤทธทางการเรยนทมสมการความสมพนธ

เมอ แทนความนาจะเปนทนกศกษาคนทiจะไดเกรดเฉลยสะสมต�ากวา2.00และ

แทนความนาจะเปนทนกศกษาคนทiจะไดเกรดเฉลยสะสมตงแต2.00ขนไปซงสามารถอธบายไดวานกศกษาสถาบน

การจดการปญญาภวฒนทกอนเขาศกษาในสถาบนมผลการเรยนอยในเกณฑดจะมความนาจะเปนทจะไดเกรดเฉลย

สะสมต�ากวา2.00นอยกวานกศกษาทมผลการเรยนกอนเขาศกษาทสถาบนในเกณฑไมดเมอระดบการศกษาขนสงสด

กอนเขาศกษาในสถาบนคงทและนกศกษาทไมไดส�าเรจการศกษาในระดบมธยมศกษาตอนปลายจะมความนาจะเปนท

จะไดรบเกรดเฉลยสะสมต�ากวา2.00มากกวานกศกษาทส�าเรจการศกษาในระดบมธยมศกษาตอนปลาย เมอผลการ

เรยนกอนเขาศกษาทสถาบนเปนคาคงท

ค�าส�าคญ : การถดถอยพหแบบโลจสตค ผลสมฤทธทางการเรยน

1 นกศกษาปรญญาเอก วทยาลยวทยาการวจยและ วทยาการปญญา มหาวทยาลยบรพา หวหนาสาขาวทยาศาสตรทวไป สถาบน

การจดการปญญาภวฒนE-mail:[email protected]นกศกษาปรญญาเอกวทยาลยวทยาการวจยและวทยาการปญญามหาวทยาลยบรพาE-mail:[email protected]



109

AbstractThepurposeofthisresearchistoinvestigatefactorsrelatedtolearningachievementof

undergraduate students of Panyapiwat Institute ofManagement byMultiple Logistic Regression

Analysis. The results from 261 samples found that the Grade Point Average (GPA), earned

prior to admission in the institute (psco) and the highest level of education before entering

(pred) were the factors affecting students’ achievement. The equation for this relation is

Then istheprobabilitythatthestudents receivedGPAlessthan2.00and

istheprobabilitythatthestudents receivedGPAgreaterthanorequalto2.00.Thisresults

showedthatthestudentsfromPanyapiwatInstituteofManagement(PIM)whoachievedgoodGPA

beforeenteringthisinstitutewouldreceivecomparedto lessthestudentswhodidn’tachieve

goodGPAaftergraduatedfromtheirhighschool,beforeenteringtoPIM,isaconstant.Thestudents

whodidn’tgraduatefromhighschoolwouldreceive greaterthanthestudentswhograduated

fromhighschoolwhentheGPAbeforeenteringtoPIMisconstant.

Keywords : MultipleLogisticRegression, Studentachievement

บทนำาสถาบนการจดการปญญาภวฒนเป นสถาบน

การศกษาทเลงเหนถงความส�าคญในการผลตบณฑตทม

ความเชยวชาญทงภาคทฤษฎและปฏบต จงไดจดการ

เรยนการสอนโดยเนนการเรยนรเชงทฤษฎควบคกบการ

ปฏบตงานจรง(WorkBasedLearning)เพอใหบณฑต

สามารถน�าความรทไดมาใชในการปฏบตงานในสถาน

ประกอบการไดทนทภายหลงส�าเรจการศกษาประกอบ

กบไดมการจดเนอหาวชาและกจกรรมเสรมหลกสตร

เพอหลอหลอมใหบณฑตเปนผทมคณธรรมจรยธรรมใน

การท�างานและการด�าเนนชวต ทงยงปลกฝงใหเปนผท

มการศกษาคนควาหาความรไปตลอดชวต (Life Long

Learning) อกดวย จากการเปดด�าเนนการเรยนการ

สอนของสถาบนพบปญหาคอนกศกษาสวนหนงลาออก

กลางครน ท�าใหการเรยนในสถาบนไมเกดผลสมฤทธ

กอใหเกดผลกระทบทตามมาหลายประการ เชนบรษท

ผใหทนการศกษาไมสามารถน�านกศกษามาท�างานได

นกศกษาเกดความทอแทอาจตดสนใจไมศกษาตอใน

อนาคตเปนตน

ดงนนการทราบถงปจจยทมตอผลสมฤทธทางการ

เรยนของนกศกษาจะน�าไปสแผนการพฒนาการจดการ

เรยนการสอนภายในสถาบนเพอลดปญหาลาออกกลาง

ครนของนกศกษา

เอกสารและงานวจยทเกยวของการวเคราะหการถดถอยโลจสตคมวตถประสงคของ

การวเคราะห คอ เพอศกษาความสมพนธของตวแปร

อสระทมตอโอกาสทจะเกดเหตการณ (ตวแปรตาม)

พรอมทงศกษาระดบความสมพนธของตวแปรอสระแตละ

ตว และเพอพยากรณโอกาสทจะเกดเหตการณทสนใจ

จากสมการทเหมาะสม โดยลกษณะของตวแปรอสระ

จะเปนตวแปรตอเนองหรอไมตอเนอง และตวแปรตาม

เปนตวแปรเชงกลม (ตวแปรไมตอเนอง) ทมคาเปน

ไปได2อยางหรอมากกวา2อยางเชนกลมทประสบผล



110

ส�าเรจทางการเรยนกบกลมทไมประสบผลส�าเรจทางการ

เรยน กลมลกคาทซอสนคากบกลมลกคาทไมซอสนคา

กลมผปวยโรคอวนกบกลมผทไมปวยเปนโรคอวน

ส�าหรบการวเคราะหการถดถอยโลจสตคทตวแปร

ตามมไดเพยง2คาจะพบวาความสมพนธระหวางตวแปร

ตามและตวแปรอสระในรปแบบตามสมการท1

=คาคาดหวง(ExpectedValue) (1)

จะเรยก ว า Log ist ic Response

Functionโดยท ดงนนความนาจะเปน

ของการเกดเหตการณทสนใจหรอ P(เหตการณทสนใจ)

= เมอมตวแปรอสระเพยงตวเดยว

สวนในกรณทมตวแปรอสระมากกวา1ตวหรอม

ตวแปรอสระpตว(p 2)จะไดสมการใหมคอ

ความนาจะเปนของการเกดเหตการณทสนใจ

= (2)

คา

จะแสดงถงโอกาสทจะเกดเหตการณเปนกเทาของ

โอกาสทจะไมเกดเหตการณ ซงถา odds หรอ odds

ratioมคามากกวา1แสดงวาโอกาสในการเกดเหตการณ

จะมคามากกวาโอกาสในการไมเกดเหตการณ

(3)

หรอ

(กลยา,2541)

เงอนไขของการวเคราะหการถดถอยโลจสตค1.ตวแปรอสระอาจเปนขอมลเชงกลมทมไดเพยง2

คา(DichotomousVariable)หรอเปนสเกลอนตรภาค

(IntervalScale)และสเกลอตราสวน(RatioScale)กได

2.คาเฉลยหรอคาคาดหวงของคาความคลาดเคลอน

(E(e))=0

3.คาความคลาดเคลอนแตละคาเปนอสระกน

4. คาความคลาดเคลอนและตวแปรอสระจะเปน

อสระกน

5.ตวแปรอสระแตละคาเปนอสระกน

การคดเลอกตวแปรเขาสสมการจำาแนกประเภทวธการสรางสมการจ�าแนกประเภท ในกรณทม

ตวแปรเปนจ�านวนมากการคดเลอกตวแปรใหเหลอนอย

ทสดแตมความสามารถในการใชเปนตวจ�าแนกมากทสด

นน สามารถท�าไดโดยการคดเลอกตวแปรทละตว เพอ

ใหไดตวแปรทดทสดจากนนกเลอกตวแปรทดรองลงมา

เปนตวทสองตวทสามและตวตอไปทจะชวยใหการจ�าแนก

ประเภทดขนตามล�าดบ ในแตละขนตอนตวแปรทได

คดเลอกมากอนแลวนนอาจถกตดทงไปหากพบวาเมอน�ามา

รวมกบตวแปรอนแลวไมชวยใหสมการจ�าแนกไดดขน

วธการนเรยกวาวธการสรางสมการจ�าแนกประเภทแบบ

ขนตอน(StepwiseDiscriminantAnalysis)

วตถประสงคการวจยเพอศกษาปจจยทมตอผลสมฤทธทางการเรยนของ

นกศกษาระดบปรญญาตรสถาบนการจดการปญญาภวฒน

โดยวธวเคราะหการถดถอยพหแบบโลจสตคเมอตวแปร

ตามแบงเปน2กลมไดกลมทประสบผลสมฤทธทางการ

เรยนและไมประสบผลสมฤทธทางการเรยน

ขอบเขตของการวจยการวจยครงนผวจยก�าหนดขอบเขตการวจยไวดงน

1.ประชากรไดแกนกศกษาระดบปรญญาตรชนป

ท3สถาบนการจดการปญญาภวฒนคณะบรหารธรกจ

จ�านวน304คน

2.ในการวเคราะหเพอหาปจจยทมผลตอผลสมฤทธ

ทางการเรยน จะใชวธวเคราะหการถดถอยพหแบบ

โลจสตคโดยปจจยตางๆไดแกปจจยดานพฤตกรรมของ



111

ผเรยน แรงจงใจใฝสมฤทธในการศกษา การสนบสนน

จากครอบครวทศนคตตอการเรยนการปรบตวกบเพอน

รวมสถาบนและปจจยดานขอมลพนฐานสวนบคคลซง

ประกอบดวยอายเพศคณะพนฐานการศกษากอนเขา

ศกษาทสถาบนคาใชจายทไดรบตอเดอนโรคประจ�าตว

การเจบปวย และผลการเรยนกอนเขาศกษาทสถาบน

จะเปนตวแปรอสระสวนผลสมฤทธทางการเรยนเปนตวแปร

ตาม การวเคราะหการถดถอยพหโดยทวไปตวแปรตาม

มมาตรวดเปนแบบอนตรภาคมาตรา (Interval Scale)

แตถาตวแปรตามแบงออกเปน 2 กลม โดยสนใจกลม

นกศกษาทมปญหาทางการเรยน(GPAต�ากวา2.00)กบ

กลมนกศกษาทไมมปญหาทางการเรยน (GPA มากกวา

หรอเทากบ 2.00) การวเคราะหทางสถตทจะชวยแก

ปญหานได กคอ การวเคราะหการถดถอยพหแบบ

โลจสตค ซงตวแปรตามจะมมาตรการวดเปนแบบนาม

บญญตมาตรา(NominalScale)

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ1.ทราบปจจยทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนของ

นกศกษาระดบปรญญาตร โดยวธวเคราะหการถดถอย

พหแบบโลจสตค

2.จดวธการสงเสรมและพฒนาการจดการเรยนการ

สอนในสถาบนเพอลดปญหาการลาออกกลางครนหรอไม

ประสบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา

นยามศพท1.ผลสมฤทธทางการเรยนหมายถงผลการประเมน

ความรความสามารถในการเรยนทกรายวชาในรปแบบ

เกรดเฉลยสะสม(GradePointAverage)ของนกศกษา

ระดบปรญญาตรชนปท3คณะบรหารธรกจโดยแบงเปน

2กลมคอกลมทมคะแนนเฉลยสะสมนอยกวา2.00และ

กลมทมคะแนนเฉลยตงแต2.00ขนไป

2.พฤตกรรมการเรยนหมายถงเทคนคและวธการ

ตางๆทน�ามาใชใหเกดประโยชนในการเรยนชวยสงเสรม

ในการเรยนใหมประสทธภาพยงขน เชน การวางแผน

การเรยน การจดบนทก การท�าบนทกยอ การอานและ

ทบทวนเปนตน

3 . แรงจ ง ใจในการเร ยน หมายถ ง ความ

ปรารถนาทจะท�าสงหนงสงใดใหส�าเรจลลวงไปดวยด

และแขงขนดวยมาตรฐานอนดเยยมหรอท�าใหดกวา

บคคลอนทเกยวของกบการเอาชนะอปสรรคตางๆ

มความสบายใจเมอประสบความส�าเรจและมความวตก

กงวลเมอประสบความลมเหลว

4. ทศนคตทมตอตนเอง หมายถง เปนความรสก

นกคดของตนเองทแสดงว า บคคลอน วตถหรอ

สงแวดลอมตลอดจนสถานการณตางๆ มตอตนเชนไร

ทมรากฐานมาจากความเชอทอาจสงผลถงพฤตกรรมใน

อนาคตได

5.ทศนคตตอสถาบนหมายถงความคดเหนในทาง

บวกหรอทางลบของนกศกษาทมตอสถาบนโดยทวๆไป

ในดานหลกสตร การจดการเรยนการสอน การบรหาร

ดานอาคารสถานทและดานการจดการศกษาเพอสนอง

ความตองการของนกศกษา

6.ความเหนตอผสอนหมายถงความรสกนกคดท

มตอผสอนโดยรวม ในรายวชาทมการเรยนการสอนใน

สถาบนการจดการปญญาภวฒน

7.ความเหนตอเพอนรวมสถาบนความรสกนกคด

ทมตอเพอนโดยรวม ระหวางทท�ากจกรรมทงการเรยน

และกจกรรมอนทท�ารวมกนในสถาบนการจดการปญญา

ภวฒน

วธดำาเนนการวจยการวจยเรองการศกษาปจจยทมผลตอผลสมฤทธ

ทางการเรยนของนกศกษา สถาบนการจดการปญญา

ภวฒนโดยวธวเคราะหการถดถอยพหแบบโลจสตค

มรายละเอยดของการด�าเนนการวจยและการเกบรวบรวม

ขอมลตามล�าดบดงน

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร ไดแกนกศกษาระดบปรญญาตรชนปท

3 สถาบนการจดการปญญาภวฒน คณะบรหารธรกจ



112

จ�านวน 304 คน และไดคนกลบมา 261 คนคดเปน

รอยละ85.86

เครองมอทใชในการวจย

ขอมลทใชในการศกษาครงน เปนขอมลทไดจาก

การศกษาเชงส�ารวจจากประชากรของนกศกษาสถาบน

การจดการปญญาภวฒน ทไดจากส�านกทะเบยนและ

ประมวลผล และจากแบบสอบถามซงสรางขนเองโดย

แบงเปน2ตอนประกอบดวย

ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลพนฐานทครอบคลม

ตวแปรตางๆไดแกอายเพศคณะทศกษาจ�านวนหนวยกต

ทคงเหลอ สถานภาพสมรสของบดา มารดา อาชพ

ของบดามารดาการศกษาของบดามารดาผสนบสนน

หรอสงเสรมในการเรยนคาใชจายทไดรบตอเดอนการพก

อาศยขณะเรยน เวลาทใชเดนทางมาสถาบน จ�านวน

พ-นองในครอบครวจ�านวนพ-นองทก�าลงเรยนการมโรค

ประจ�าตว การเจบปวย พนฐานการศกษาเดม คะแนน

เฉลยสะสมเดมและเวลาทใชทบทวนบทเรยน

ตอนท2แบบสอบถามในดานทศนคตแรงจงใจและ

พฤตกรรมการเรยนทมผลตอระดบคะแนนเฉลยสะสม

ของนกศกษาสถาบนการจดการปญญาภวฒน

การเกบรวมรวมขอมลผวจยไดเกบรวบรวมขอมลจากแบบ สอบถามชวง

เวลาทนกศกษาชนปท 3 ศกษาอย คอตงแต มถนายน

–กรกฎาคม2555

การวเคราะหขอมลในการวเคราะหขอมลเพอหาปจจยทมตอผลสมฤทธ

ทางการเรยนของนกศกษาระดบปรญญาตรสถาบนการ

จดการปญญาภวฒนมขนตอนการวเคราะหดงน

1. คดเลอกตวแปรทมความส�าคญตอผลสมฤทธ

ทางการเรยนของนกศกษาโดยวธการวเคราะหการ

ถดถอยพหแบบหลายขนตอน โดยน�าตวแปรอสระทม

มาตรการวดแบบอนตรภาคมาตราอตราสวนมาตราและ

นามบญญตมาตราทกตวเขาไปในสมการ สวนตวแปร

อสระทมมาตรการวดเปนแบบนามบญญตมาตรา จะ

ท�าการจดกลมและแปลงเปนตวแปรหน (Dummy

Variable)

2. จดกลมตวแปรตาม ซงเปนผลสมฤทธทางการ

เรยนของนกศกษาชนปท3แบงเปน2กลมคอ

ผลสมฤทธทางการเรยน

และจดตวแปรอสระเปน2รปแบบแลวน�าไปวเคราะห

การถดถอยพหแบบโลจสตค

รปแบบท1น�าตวแปรอสระทกตวเขาสมการเพอ

คดเลอกตวแปรทมความสมพนธกบผลสมฤทธทางการ

เรยนท�าเชนเดยวกบการวเคราะหการถดถอยเชงพห

รปแบบท 2 น�าตวแปรอสระทเปนตวแปรเชง

ปรมาณ ไดแก พฤตกรรมในการเรยน แรงจงใจในการ

ศกษา ทศนคตตอตนเอง ทศนคตตอสถาบน ความคด

เหนทมตอผสอนและเพอนรวมสถาบน

ผลการวเคราะหขอมลผลการวจยประกอบดวย3สวนไดแก

1. ลกษณะทวไปของกลมตวอยาง

จากตวอยางนกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 3

ทลงทะเบยนเรยนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2555

จ�านวน 261 คน พบวาเปนนกศกษาสาขาการจดการ

ธรกจคาปลกมากทสดรอยละ 86.2 ทมอายมากทสด

อยระหวาง20ถง22ปและสวนใหญเปนเพศหญง

จ�านวนหนวยกตทลงทะเบยนในภาคเรยนท 1 ป

การศกษา2555มคาอยระหวาง18ถง20หนวยกตโดย

เกรดเฉลยสะสมมคาตงแต3.00ขนไปถงรอยละ44.1

และมเพยงรอยละ3.4เทานนทมเกรดเฉลยต�ากวา2.00

เมอพจารณาจากระดบการศกษาสงสดกอนเขาศกษาใน

สถาบนและเกรดเฉลยกอนเขาศกษาในสถาบน พบวา

มถงรอยละ45.2ทมเกรดเฉลย3.00ขนไปซงจะมเพยง

รอยละ 3.8 เทานนทมเกรดเฉลยนอยกวา 2.00 โดยท

สวนใหญส�าเรจการศกษาในระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย

ส�าหรบลกษณะทางครอบครวพบวา สวนใหญ

นกศกษามบดาและมารดาอย ดวยกน รอยละ 65.6



113

มบดาเสยชวตมากกวามารดาเสยชวตอยรอยละ6.9บดา

สวนใหญส�าเรจการศกษาระดบประถมศกษาถงรอยละ

45.6 และมระดบการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน

และตอนปลายดวยสดสวนทใกลเคยงกนคอรอยละ14.6

และ 12.6 ตามล�าดบ สวนมารดาสวนใหญมระดบ

การศกษาสงสดระดบประถมศกษารอยละ54.8รองลงมา

คอระดบมธยมศกษารอยละ15.7และระดบมธยมศกษา

รอยละ10.3แตหากพจารณาถงอาชพและรายไดทไดรบ

ของบดามารดาพบวานกศกษาสวนใหญมบดาประกอบ

อาชพเปนเกษตรกรถงรอยละ29.1ซงไมไดแตกตางจาก

อาชพรบจางทวไปและประกอบอาชพอสระโดยพบวา

มรอยละ11.9ไมไดประกอบอาชพเนองจากเสยชวตหรอ

พการท�าใหประกอบอาชพไมไดทงนพบวารอยละ35.6

มรายไดนอยกวา10,000บาทตอเดอนมากทสดและม

รอยละ16.1ทมรายไดมากกวา20,000บาทตอเดอน

สวนอาชพและรายไดของมารดามรอยละ 28 ประกอบ

อาชพเกษตรกรรมโดยสวนใหญมรายไดนอยกวา10,000

บาทตอเดอนรอยละ49.8แตจะมเพยงรอยละ8เทานน

ทมรายไดมากกวา20,000บาทตอเดอน

จากการส�ารวจลกษณะการอยอาศยระหวางเรยน

พบวานกศกษาสวนใหญเชาบานหรอหอพกอย รอยละ

73.2 มผสนบสนนคาใชจายระหวางศกษาตอสวนใหญ

เปนบดามารดา และจะพบวามรอยละ 8.4 ทนกศกษา

จะตองหารายไดดวยตนเองทงนสวนใหญไมมโรคประจ�า

ตวแตทมโรคประจ�าตวพบวาเปนโรคภมแพมากทสด

เมอพจารณาพฤตกรรมในการเรยนของนกศกษา

พบวาสวนใหญจะใชเวลาเพอทบทวนบทเรยนและมการ

เตรยมตวสอบทกครงเปนอยางด ซงนกศกษาสวนใหญ

เหนวาในเวลาเรยนควรมความตงใจเรยนเปนอยางดในระดบ

มาก รอยละ 41 โดยนกศกษาสามารถวเคราะหปญหา

และแกไขปญหาไดอยางมเหตผลและมการรวมกลมสรป

เนอหาวชาตางๆเพอเตรยมตวสอบในระดบมากรอยละ

46และ42.9ตามล�าดบแตจะมสวนนอยทจะกลาถาม

อาจารยในสงทไมเขาใจ

สวนแรงจงใจในการศกษาพบวาสวนใหญนกศกษา

ตองการศกษาทสถาบนเพอพฒนาศกยภาพของตนเอง

ในระดบมากรอยละ51โดยจะมรอยละ36.8และ30.7

ทเหนวาตองการศกษาทสถาบนเพอตองการเรยนใหได

เกรดทดและเพอไมใหเพอนดถกและตามล�าดบ ซงอย

ในระดบปานกลาง

ส�าหรบทศนคตทมตอตนเองนกศกษามความเหนวา

การทจะเรยนไดดนนขนอยกบความพยายามของตนเอง

รอยละ 41 ผลการเรยนทดมสวนชวยในการหางาน

ท�าไดงาย รอยละ 39.8 ตองการใหผอนเหนคณคาและ

ความสามารถรอยละ41.4และตองการการยอมรบจาก

บคคลในสงคมรอยละ45.6ซงทงหมดเปนความเหนใน

ระดบมากแตเมอพจารณาถงทศนคตตอสถาบนพบวา

นกศกษาสวนใหญเหนวาสถาบนมอาจารยททรงคณวฒ

ในระดบมากรอยละ44.4เหนวามสาขาตรงตามทสนใจ

และมความภมใจในชอเสยงของสถาบนในระดบมาก

รอยละ37.9รปแบบการเรยนทเรยนรควบคการท�างาน

มความเหมาะสมในระดบมากรอยละ36.8แตนกศกษา

สวนใหญมความเหนในระดบปานกลางวากจกรรมตางๆ

ทจดขนในสถาบนมคณคาและใหประโยชนแกนกศกษา

รอยละ35.2

ความเหนตอผ สอนพบวา นกศกษาสวนใหญม

ความเหนวาการใหค�าแนะน�าของอาจารยสามาถชวย

ใหนกศกษาปรบตวดานการเรยนไดด อาจารยสวนใหญ

มความยตธรรมในการประเมนผลการเรยน มการยก

ตวอยางเปรยบเทยบ เพอใหนกศกษาเขาใจบทเรยน

ไดงายขนและอาจารยมกลวธในการดงดดความสนใจของ

นกศกษารอยละ42.1รอยละ39.8รอยละ43.3และ

ร อยละ 38.7 ตามล�าดบ โดยนกศกษาสวนใหญ

มความเหนในระดบปานกลางวา อาจารยสวนใหญ

ชวยเหลอนกศกษาทงในและนอกหองเรยนรอยละ32.6

ยอมรบฟงความคดเหนของนกศกษา รอยละ 38.3

ใหความสนใจนกศกษาอยางทวถง รอยละ 34.1 มการ

ตดตามและแกไขขอบกพรองของนกศกษาอยางตอเนอง

รอยละ 40.6 และมกลวธการสอนทดงดดความสนใจ

รอยละ41.8



114

เมอพจารณาถงความเหนตอเพอนรวมสถาบน

พบวาสวนใหญมความเหนวาเพอนๆชวยกนท�าใหเรยน

ดขน รอยละ 46 นกศกษาสามารถเขากบเพอนไดด

รอยละ46.4เพอนๆใหความชวยเหลอรวมมอในหองเรยน

รอยละ42.9นกศกษามการสนทนาแลกเปลยนความคด

เหนในวชาทเรยนกบเพอน รอยละ 39.1 แตนกศกษา

สวนใหญมความเหนในระดบปานกลางวาจะคบเฉพาะเพอนท

สนใจเรยนเทานนรอยละ40.2

2. การคดเลอกตวแปรและการตรวจสอบขอตกลง

เบองตนของการวเคราะหการถดถอยเชงพห

ในการคดเลอกตวแปรเขาสมการโดยใชวธวเคราะห

การถดถอยพหแบบขนตอนโดยใชเกณฑในการเลอก

ตวแปรเขาสมการและคดออกทระดบนยส�าคญ.05และ

.10 ตามล�าดบ ผลการวเคราะหพบวา ตวแปรอสระท

มความส�าคญกบตวแปรตามทถกคดเลอกเขามาตาม

ล�าดบดงน

ตวแปรทไดรบการคดเลอกเขาสมการขนท 1 คอ

เกรดเฉลยสะสมทไดรบกอนเขาศกษาในสถาบน(psco)

สามารถอธบายความผนแปรของผลสมฤทธทางการเรยน

ของนกศกษาไดรอยละ19.1


ระดบการศกษาขนสงสดกอนเขาศกษาในสถาบน(pred)

สามารถอธบายความผนแปรของผลสมฤทธทางการเรยน

ของนกศกษาไดรอยละ21.7


ทศนคตทมตอตนเอง (PART3) สามารถอธบายความ

ผนแปรของผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาไดรอย

ละ23.3


ความเหนตอเพอนรวมสถาบน(PART6)สามารถอธบาย

ความผนแปรของผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา

ไดรอยละ25.0


ล�าดบของการเกด(order)สามารถอธบายความผนแปร

ของผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาไดรอยละ26.7


พฤตกรรมของผเรยน (PART1) สามารถอธบายความ

ผนแปรของผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาได

รอยละ28.3

และทศนคตตอสถาบน (PART4) สามารถอธบาย

ความผนแปรของผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา

ไดรอยละ29.5

ดงนนตวแปรทมความส�าคญตอผลสมฤทธทางการ

เรยนของนกศกษาระดบปรญญาตร สถาบนการจดการ

ปญญาภวฒน(nsco)เขยนในรปสมการไดดงน

เมอ

อธบายไดวาตวแปรทง 7 ตวแปรสามารถอธบาย

ผลสมฤทธทางการเรยนไดถงรอยละ27.6โดยตวแปรpsco

มอทธพลทางบวกสงทสดและจากสมการ เมอพจารณา

ความเหมาะสมของสมการจากคาสถตF=15.154มคา

p= .00แสดงวาสมการจากการวเคราะหการถดถอย

พหทไดเปนสมการทแสดงความสมพนธระหวางปจจย

ตางๆ ไดนนคอนกศกษาทมผลการเรยนกอนเขาศกษา

ในสถาบนดมทศนคตตอตนเองในทางบวกมพฤตกรรม

ในการเรยนดจะมผลท�าใหมผลสมฤทธทางการเรยนทดกวา

นกศกษาทไมมคณสมบตดงกลาวขางตน

3. การตรวจสอบขอตกลงเบองตนของการ

วเคราะหการถดถอยเชงพหคณ

ในการวเคราะหการถดถอยเชงพหคณ มข อ

ตกลงเบองตน คอคาความคลาดเคลอน (Error: )

หรอคาเฉลยของความคลาดเคลอน

มคาเปนศนย ความแปรปรวนของ



115

ความคลาดเคลอนมคาคงทเปน

ความคลาดเคลอนเป นค า ส ม ท เป นอสระต อกน

เมอ และความคลาด

เคลอนมการแจกแจงแบบปกต (กลยา, 2541) โดย

ผลการตรวจสอบขอตกลงเบองตนไดผลดงน

1.ตรวจสอบความคลาดเคลอนเปนอสระกนและม

ความแปรปรวนคงท

จากสมการถดถอยทได เมอน�าตวแปรอสระท

ได จากการคดเลอกเข าสมการไปแทนหาค า

แ ละ ส าม า รถว เ ค ร า ะห ค ว าม

ผดปกตของความคลาดเคลอนทไมเปนอสระได โดย

การเขยนกราฟ Standardized ของค ล�าดบ ,

ตามภาพท 1 พบวาจดตางๆ มการกระจายอย

รอบๆ คาศนยอยางไมมแบบแผนของความสมพนธ

แสดงวาคาความคลาดเคลอนเปนอสระตอกนหรอไมม

Autocorrelationและในท�านองเดยวกนสามารถตรวจ

สอบความแปรปรวนคงทได จากภาพเดยวกนแสดงวา

ความแปรปรวนของความคลาดเคลอนมคาคงท

Dependent Variable: NSCO

Regression Standardized Predicted Value

3210-1-2-3

Regr

essi

on S

tand

ardi

zed

Resi

dual

3

2

1

0

-1

-2

-3

-4

ภาพท 1 แผนภาพการกระจายระหวางStandardizedของคล�าดบ ,

2.ตรวจสอบความคลาดเคลอนมการแจกแจงแบบ

ปกตหรอไมโดยท�าพลอตกราฟความนาจะเปนแบบปกต

(NormalProbabilityPlot)เปนการเขยนกราฟระหวาง

เมอ เปนล�าดบทของ เมอจดล�าดบ

แลวกบ พบวาจดตางๆทไดเปนเสนตรง

ในแนวทแยงมมดงภาพท2 แสดงวาความคลาดเคลอน

มการแจกแจงแบบปกต

Observed Cum Prob

1.00.75.50.250.00

Expe

cted

Cum

Pro

b

1.00

.75

.50

.25

0.00

ภาพท 2 กราฟความนาจะเปนแบบปกต



116

3. ตรวจสอบปญหาตวแปรอสระมความสมพนธ

กนเอง(Multicollinearity)โดยวธพจารณาคาแฟกเตอร

ความแปรปรวนทเพมมากขน (Variance Inflation

Factor:VIF)

เมอ = Variance Inflation Factor

ส�าหรบ

; j = 1,2,…,p-1

คอ คาสมประสทธของตวก�าหนดพหคณของ

สมการถดถอยทม เปนตวแปรตาม และมตวแปร

เ ป น ต ว แป รอ ส ร ะ

ถา และ แสดงวาไมมปญหาตวแปร

อสระมความสมพนธกนเองแตถา มคาเขาใกล1และ

มคามากกวา1แสดงวาเกดปญหาตวแปรอสระ

มความสมพนธกนเองเมอMax ถอวาเปน

ปญหารนแรงตองมการแกไข(Montgomery:2003)

จากตวแปรอสระทไดรบการคดเลอก เมอน�าไป

ตรวจสอบปญหาตวแปรอสระมความสมพนธกนเอง

พบวาคาVIFมคาระหวาง1.015–1.776เปนคาทไมสง

ซงไมเกน 10 จงกลาวไดวาสมการการถดถอยพหทได

ไมมป ญหาของตวแปรอสระมความสมพนธกนเอง

ดงแสดงตามตารางท1

ตารางท 1 คาแฟกเตอรความแปรปรวน

ตวแปร VIF

เกรดเฉลยสะสมทไดรบกอนเขาศกษาในสถาบน 1.061

ระดบการศกษาสงสดกอนเขาศกษาทสถาบน 1.072

ทศนคตทมตอตนเอง 1.357

ความเหนตอเพอนรวมสถาบน 1.599

ล�าดบของการเกด 1.015

พฤตกรรมของผเรยน 1.776

ทศนคตตอสถาบน 1.261

ปจจยทมตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา

ระดบปรญญาตร สถาบนการจดการปญญาภวฒน โดย

ใชวธการวเคราะหการถดถอยพหแบบโลจสตค ทมคา

สถตดงตารางท2

ตารางท 2 คาสถตจากวธการวเคราะหการถดถอยพหแบบโลจสตค

ตวแปร Pseudo R2 ไคสแควร S.E p

ระดบการศกษาขนสงสดกอนเขา

ศกษาในสถาบน(pred)

0.337 3.635 3.079 0.971 0.002

เกรดเฉลยสะสมทไดรบกอนเขาศกษา

ในสถาบน(psco)

2.330 0.885 0.008

คาคงท -8.167 0.0003 0.04



117

การศกษาในระดบมธยมศกษาตอนปลาย เมอผล

การเรยนกอนเขาศกษาทสถาบนเปนคาคงท

เมอพจารณาความเหมาะสมของสมการ โดยใชวธ

LoglikelihoodRatioGoodnessofFitTestพบวา

ตวแปรทมความส�าคญตอตวแปรตามของการวเคราะห

แบบโลจสตคเขยนเปนสมการไดดงน

เมอ =ความนาจะเปนทนกศกษาคนท iจะได

เกรดเฉลยสะสมอยในกลมท1คอGPAต�ากวา2.00

=ความนาจะเปนทนกศกษาคนทiจะได

เกรดเฉลยสะสมอยในกลมท0คอGPAตงแต2.00ขนไป

จากสมการสามารถอธบายไดวา นกศกษาสถาบน

การจดการปญญาภวฒน ทมผลการเรยนกอนเขาศกษา

ทสถาบนในเกณฑดความนาจะเปนทจะไดรบเกรดเฉลย

สะสมต�ากวา 2.00 นอยกวานกศกษาทมผลการเรยน

กอนเขาศกษาทสถาบนในเกณฑไมดเมอระดบการศกษา

ขนสงสดกอนเขาศกษาในสถาบนคงท ส�าหรบนกศกษา

ทไมไดส�าเรจการศกษาในระดบมธยมศกษาตอนปลาย

จะมความนาจะเปนทจะไดรบเกรดเฉลยสะสมต�ากวา

2.00 จะมากกวานกศกษาทส�าเรจ มคา p = .002

ซงแสดงวาสมการจากการวเคราะหการถดถอยพห

แบบโลจสตคทไดนสามารถใชพยากรณผลสมฤทธ

ทางการเรยนได

สรปผลการวจยและขอเสนอแนะจากผลการวจยท�าใหทราบวาปจจยทมผลหรอม

ความสมพนธตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา

ระดบปรญญาตร สถาบนการจดการปญญาภวฒน เมอ

ใชการวเคราะหการถดถอยพหแบบขนตอนพบวาเกรด

เฉลยสะสมทไดรบกอนเขาศกษาในสถาบน(psco)ระดบ

การศกษาขนสงสดกอนเขาศกษาในสถาบน (pred)

ทศนคตทมตอตนเอง (PART3) ความเหนตอเพอนรวม

สถาบน(PART6)ล�าดบของการเกด(ord)พฤตกรรมของ

ผเรยน(PART1)และทศนคตตอสถาบนผเรยน(PART4)

ทแสดงความสมพนธตามสมการ

โดยตวแปรทง7ตวแปรสามารถอธบายผลสมฤทธ

ทางการเรยนไดถงรอยละ 27.6 โดยตวแปร psco ม

อทธพลทางบวกสงทสดและจากสมการ เมอพจารณา

ความเหมาะสมของสมการจากคาสถตF=15.154มคา

p=.000แสดงวาสมการจากการวเคราะหการถดถอย

พหทไดเปนสมการทมความเหมาะสม นนคอนกศกษา

ทมผลการเรยนกอนเขาศกษาในสถาบนด มทศนคต

ตอตนเองในทางบวก มพฤตกรรมในการเรยนดจะมผล

ท�าใหมผลสมฤทธทางการเรยนทดกวานกศกษาทไมม

คณสมบตดงกลาวขางตน ซงสอดคลองกบงานวจยของ

เตมศกด คทวณช (2549) ทศกษาปจจยบางประการท

เกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาระดบ

ปรญญาตรมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลกรงเทพ

ทประกอบไปดวยปจจยดานสวนตวไดแกความเชอใน

ความสามารถของตนในการเรยน แรงจงใจใฝสมฤทธ

ทางการเรยนบคลกภาพความภาคภมใจในตนเองปจจย

ดานครอบครว ไดแก สมพนธภาพระหวางนกศกษากบ

ผปกครอง ความคาดหวงของผปกครองในตวนกศกษา

ปจจยดานสงแวดลอมทางการเรยน ไดแก บรรยากาศ

ในการเรยนการสอน สมพนธภาพระหวางนกศกษากบ

ครผ สอนสมพนธภาพระหวางร นพกบนกศกษา และ

สมพนธภาพระหวางนกศกษากบเพอน และงานวจย

ของ เบญจรนทรสนตตวงศไชย (2551)ทศกษาปจจย

ทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาคณะ

เภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล และเปรยบเทยบผล

สมฤทธทางการเรยนของนกศกษาทเขาเรยนผานการ

สอบคดเลอกระบบโควตากบนกศกษาทเขาเรยนผาน

การคดเลอกบคคลเขาศกษาในสถาบนอดมศกษาใน

ระบบกลาง (admission) ทงแบบตรงและแบบกลาง



118

ในนกศกษาคณะเภสชศาสตรชนปท 2-5 ปการศกษา

2553จ�านวน420คนพบวาปจจยทมความสมพนธกบ

ผลสมฤทธทางการเรยนของกลมตวอยางคอพฤตกรรม

การเรยนสมรรถนะในการเรยนสมรรถนะในการสอบ

ความกงวลในการสอบและทศนคตตอคณะเภสชศาสตร

มหาวทยาลยมหดล ในสวนการเปรยบเทยบผลสมฤทธ

ทางการเรยนของนกศกษาทเขาเรยนผานระบบการสอบ

เขาเรยนทตางกน พบวามความแตกตางกนอยางม

นยส�าคญทางสถต

จากผลการวเคราะหทพบวา ทศนคตทมตอตนเอง

ถอวาเปนปจจยหนงทมความสมพนธกบผลสมฤทธ

ทางการเรยน กลาวคอนกศกษาทมทศนคตตอตนเอง

ทดจะมผลสมฤทธทางการเรยนทดกวากลมทมทศนคตท

ไมคอยดตอตนเองหรอเจตคตทางลบสามารถอธบายได

ประการหนงคอผลของการมเจตคตทางลบตอตนเองนน

มกจะมองโลกในแงลบเปนสวนใหญซงการมองโลกในแง

ลบนนจะน�าพาไปสทางตนในการแกปญหา หลกการน

ปรากฏชดในเกอบทกศาสนาและสามารถยนยนผลโดย

การวเคราะหทางสถต โดยหลกการของการวเคราะห

การถดถอยพห ดงนนสถานศกษาจงควรใหความส�าคญ

ในการปลกฝงทศนคตทดตอตนเอง โดยควรจดกจกรรม

ตางๆ เชน การจดอบรมสรางสรรคสงคมเพอสงคมหรอ

ชวยเหลอผทดอยโอกาสกวาตนเอง เพอใหนกศกษา

ไดมโอกาสเหนชวตจรงในสงคมและจะไดเปรยบเทยบ

กบตนเองวานกศกษาเองยอมอย ในสถานะทดกวา

จงควรมความภมใจและใหความส�าคญแกตนเองเปนเบอง

ตน สงเหลานเองจะน�าพามาซงทศนคตทดตอตนเอง

ทงในระยะสนและระยะยาวทงนมงานวจยหลายชนทได

ยนยนตรงกนวา การมทศนคตทดตอตนเองยอมสงผล

ดตอการด�ารงชวตและน�าพามาซงความส�าเรจ รวมถง

ผลสมฤทธทางการเรยนดวย นอกจากนความคดเหนท

มตอเพอนรวมสถาบนกถอไดวาเปนอกหนงปจจยหนงท

มสวนสมพนธกบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา

ดงนนสถานศกษาจงควรสงเสรมใหเกดคานยมในการ

สรางความผกพนธระหวางนกศกษา ซงนอกจากจะ

เปนการสรางความสามคคแลว ความสมพนธทางดาน

สรางสรรคโดยเฉพาะทางการเรยนกเปนสวนชวยเพม

ผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาอกดวย ปจจย

อกดานทส�าคญทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนคอ

พฤตกรรมของผเรยนซงสถาบนการศกษาใดมระบบการ

ปลกฝงวนย การตรงตอเวลาและความรบผดชอบ

ใหแกนกศกษาตงแตชนปท1สงเหลานจะหลอหลอมให

นกศกษามผลสมฤทธทางการเรยนด ทงยงเปนรากฐาน

ทส�าคญของการเปนพลเมองทดในอนาคตดวยและทาย

สดของปจจยทสงเสรมใหนกศกษามผลสมฤทธทางการ

เรยนคอ ทศนคตตอสถาบน มงานวจยทสนบสนน

หลายชนสรปวาความรสกภาคภมใจทมตอสถาบนทศกษา

ตลอดจนบรรยากาศในการเรยนสงแวดลอมของสถาบน

การศกษา เปนสวนส�าคญในการสรางแรงผลกดนหรอ

บนดาลใจ และแรงบนดาลใจกมสวนส�าคญทชวยให

นกศกษามผลสมฤทธทางการเรยนสามารถพจารณา

ไดจากงานวจยของ Kumuruyama (2555) นกวจย

ระดบหลงปรญญาเอก แหงมหาวทยาลยแคลฟอรเนย

ลอสแองเจลส ในงานวจยนน ทมวจยไดศกษานกเรยน

ระดบประถมศกษาปท 5 ถงมธยมศกษาปท 4 จ�านวน

3,520 คน พยายามหาความสมพนธของความฉลาด

ทางสตปญญา(IQ)แรงบนดาลใจและวธการเรยนวาจะ

สงผลตอความส�าเรจในการเรยนคณตศาสตรในอนาคต

อยางไรโดยค�านวณจากผลการเรยนเปนระยะเวลา5ป

ผลจากการศกษานกวจยพบวาแมวาIQจะมผลตอการ

พฒนาความสามารถทางคณตศาสตรแตกเปนในชวงตน

เทานนเนองจากการพฒนาในภายหลงจะใชสงทเรยกวา

แรงบนดาลใจและวธการเรยนมากกวา ดงนนสถาบน

การศกษาจะตองตระหนกถงความส�าคญในการใหหนวยงาน

ภายในสรางบรรยากาศ สงแวดลอมใหเหมาะสมตอ

การเรยน ท งยงต องมการส งเสรมให มการสร าง

ชอเสยงทางดานวชาการหรอกจกรรมใหเปนทยกยองตอ

สาธารณชนทจะเปนสวนชวยใหนกศกษาเกดแรงบนดาล

ใจในการเรยน อนกอใหเกดผลสมฤทธทางการเรยนทด

ในอนาคต



119

ส�าหรบการผลการวเคราะหการถดถอยพหแบบ

โลจสตคพบวาผลการเรยนกอนเขาศกษาทสถาบนและ

ระดบการศกษาขนสงสดกอนเขาศกษาในสถาบน เปน

ตวแปรทใชแบงกลมนกศกษาตามผลสมฤทธทางการ

เรยนภายใตสมการ

ซงอธบายไดวา นกศกษาสถาบนการจดการปญญา

ภวฒน ทมผลการเรยนกอนเขาศกษาทสถาบนในเกณฑ

ดความนาจะเปนทจะไดรบเกรดเฉลยสะสมต�ากวา2.00

นอยกวานกศกษาทมผลการเรยนกอนเขาศกษาทสถาบน

ในเกณฑไมดเมอระดบการศกษาขนสงสดกอนเขาศกษา

ในสถาบนคงท ส�าหรบนกศกษาทไมไดส�าเรจการศกษา

ในระดบมธยมศกษาตอนปลายจะมความนาจะเปนทจะ

ไดรบเกรดเฉลยสะสมต�ากวา2.00จะมากกวานกศกษา

ทส�าเรจการศกษาในระดบมธยมศกษาตอนปลายเมอผล

การเรยนกอนเขาศกษาทสถาบนเปนคาคงท สอดคลอง

กบงานวจยของผานตบญชวย(2534)ทไดศกษาความ

สมพนธระหวางผลสมฤทธทางการเรยนในชนมธยมศกษา

ตอนปลายกบผลสมฤทธทางการเรยนในมหาวทยาลย

ของนกศกษาระดบปรญญาตรชนปท1,2,3และ4ของ

นกศกษามหาวทยาลยสงขลานครนทรซงพบวาผลการ

เรยนในระดบมธยมศกษาตอนปลาย เปนปจจยหนงทม

ผลหรอมความสมพนธตอผลสมฤทธทางการเรยนของ

นกศกษาจงเปนสงยนยนไดวาการรบนกศกษาเขาศกษา

ในระดบปรญญาตรสถาบนควรพจารณานกศกษาทมผล

การเรยนในระดบมธยมศกษาตอนปลายอยในเกณฑด

ส�าหรบงานวจยครงนผวจยพบวานกศกษาทจบพนฐาน

สายสามญมผลสมฤทธทางการเรยนดกวานกศกษาสาย

อาชพทสามารถอธบายไดคอสายสามญจะเนนและเรยน

หนกในวชาพนฐานตางๆทตอเนองไปสระดบอดมศกษา

ในขณะทโครงสรางของสายอาชพหรออาชวะศกษา

การเรยนสวนใหญจะเนนหนกไปในทางวชาทใชประกอบ

อาชพมากกวาจงเปนเหตทท�าใหนกศกษากลมนมโอกาส

ไดเรยนวชาตางๆ ทเปนพนฐานทน�าไปตอยอดในระดบ

อดมศกษานอยกวากลมทมาจากสายสามญจงมขอเสนอ

แนะไดวาหากจะรบนกศกษาทมาจากสายอาชวะ ควร

จดใหมการเรยนปรบพนฐานวชาสามญตางๆ กอนเขา

ศกษาจรงในสถาบน



120

เอกสารอางองกลยา วานชยบญชา. (2541).การวเคราะหขอมลดวย SPSS for Windows. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณ


เตมศกดคทวณช.(2549).ปจจยบางประการทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลย

ราชมงคลกรงเทพ.วารสารวชาการศกษาศาสตร.7(1).48-65.

เบญจรนทรสนตตวงศไชย.(2551).ปจจยทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาคณะเภสชศาสตร มหาวทยาลย

มหดล.เภสชศาสตรมหาบณฑต,มหาวทยาลยมหดล.

ผาณต บญชวย. (2534).การศกษาความสมพนธระหวางผลสมฤทธทางการเรยนในชนมธยมศกษาตอนปลายกบผล

สมฤทธทางการเรยน ในมหาวทยาลยของนกศกษาระดบปรญญาตรของมหาวทยาลยสงขลานครนทร ในปการ

ศกษา 2531.ศกษาศาสตรมหาบณฑต,มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

Kumuruyama. (2555). ความสมพนธของความฉลาดทางสตปญญา แรงบนดาลใจและวธการเรยน. สบคนเมอ 25

มนาคม2555,จากบทความวชาการของวชาการดอทคอมเวบไซต:http://vcharkarn.com/varticle

Montgomery,D.C.; PeckE.A. andVining,G.G. (2003). Introductions to Linear RegressionAnalysis.

3rded.NewYork:JohnWiley&Sons.

Nithipat Kamolsuk receivedhisMasterofSciencein2004from

theDepartmentofScience,KasetsartUniversity,Bangkok,Thailand

andBachelorofSciencein2000fromtheDepartmentofApplied

Science,KingMongkut’sUniversityofTechnologyNorthBangkok,

Thailand. Nithipat Kamolsuk is currently the lecturer and the

chairpersonoftheDepartmentofGeneralScience,Panyapiwat

InstituteofManagement,Thailand.Hisresearchinterestcovers

appliedmathematicsandstatistics.

Woraya Sroythong receivedherBachelorDegreeofHumanities

in Psychology, major in Clinical Psychology andminor in

BusinessAdministrationfromChiangMaiUniversityin2006.With

outstandingeducationalrecord,shealsoreceivedascholarshipas

anoutstandingstudentoftheuniversity.In2008,shegraduated

MasterofScience major inClinicalPsychology fromMahidol

University.SheisDoctoralstudiesofMeasurementandTechnology

in Cognitive Science, College of ResearchMethodology and

CognitiveScience,BuraphaUniversity.



121

พฤตกรรมการซอสนคาและบรการของกลมเบบบมเมอรทรานสะดวกซอในเขตกรงเทพมหานครPURCHASINGBEHAVIOROFBABYBOOMERGROUPATCONVENIENCESTORESINBANGKOKMETROPOLITANAREAS

ชนาธป ผลาวรรณ 1 และจรวรรณ ดประเสรฐ 2

บทคดยอการวจยเรองพฤตกรรมการซอสนคาและบรการของกลมเบบบมเมอรทรานสะดวกซอในเขตกรงเทพมหานคร

มวตถประสงคดงตอไปน 1) เพอศกษาปจจยทางประชากรทมผลตอพฤตกรรมการซอสนคาและบรการของกลมเบบ

บมเมอรทรานสะดวกซอในเขตกรงเทพมหานคร 2) เพอศกษาปจจยสวนประสมการตลาดทมผลตอพฤตกรรมการซอ

สนคาและบรการของกลมเบบบมเมอรทรานสะดวกซอในเขตกรงเทพมหานคร3)เพอศกษาพฤตกรรมการเลอกซอสนคา

และบรการของกลมนทรานสะดวกซอ กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอกลมเบบบมเมอรในเขตกรงเทพมหานคร

ทมอาย48-66ปจ�านวน402คนโดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการวจยประมวลผลดวยโปรแกรมคอมพวเตอร

ส�าเรจรปทางสถตใชสถตเชงพรรณนาในการวเคราะหขอมลไดแกความถ(Frequency)รอยละ(Percentage)คาเฉลย

(Mean)และใชสถตเชงอนมานไคสแควร(Chi-Square)ส�าหรบการทดสอบสมมตฐานผลการวจยพบวาผบรโภคสวนใหญ

เปนเพศหญงมอาย48-52ปมสถานภาพสมรสการศกษาระดบปรญญาตรเปนพนกงานเอกชนมรายไดเฉลยตอเดอน

20,001-30,000 บาท อาศยอยทาวนเฮาส การวเคราะหขอมลดานพฤตกรรมการซอสนคาและบรการของกลมเบบ

บมเมอรทรานสะดวกซอพบวารานสะดวกซอทกลมตวอยางสวนใหญใชบรการคอรานเซเวนอเลฟเวนความถทซอ

สนคาเฉลยตอสปดาหคอ1-3ครงชวงเวลาทใชบรการทรานสะดวกซอเปนประจ�าคอชวงเวลา18.01น-22.00น.

ใชเวลาในการเลอกซอสนคา5-10นาทคาใชจายทซอสนคาโดยเฉลยในแตละครงคอ101-200บาทสนคาทซอบอยทสด

คอสนคาประเภทเครองดมเหตผลส�าคญทสดทใชบรการรานสะดวกซอเพราะใกลทพกอาศยผลการทดสอบสมมตฐาน

โดยใชสถต ไคสแควร พบวา 1)ปจจยดานประชากร ไดแก เพศอาย สถานภาพการสมรส ระดบการศกษาอาชพ

รายไดเฉลยตอเดอนและลกษณะทพกอาศยมผลตอพฤตกรรมการเลอกซอสนคาและบรการของกลมเบบบมเมอรทราน

สะดวกซอในเขตกรงเทพมหานครอยางมนยส�าคญทางสถตท0.052)ปจจยสวนประสมการตลาดดานผลตภณฑราคา

ชองทางการจดจ�าหนายการสงเสรมการตลาดบคลากรกระบวนการและลกษณะทางกายภาพมผลตอพฤตกรรมการ

เลอกซอสนคาและบรการของกลมเบบบมเมอรทรานสะดวกซอในเขตกรงเทพมหานครอยางมนยส�าคญทางสถตท0.05

ค�าส�าคญ : พฤตกรรมการเลอกซอ รานสะดวกซอ เบบบมเมอร

1นกศกษาหลกสตรบรหารธรกจมหาบณฑต:สถาบนการจดการปญญาภวฒน:Email:[email protected]สถาบนการจดการปญญาภวฒน:Email:[email protected]



122

AbstractThepurposesoftheresearch“PurchasingBehaviorofBabyBoomerGroupatConvenience

StoresinBangkokMetropolitanAreas”are1)tostudydemographicfactorsthataffectpurchasing

behaviorofBabyBoomerGroupatConvenienceStoresinBangkokMetropolitanAreas.2)tostudy

marketingmixfactorsthataffectpurchasingbehaviorofthisgroupatconveniencestoresinBangkok

MetropolitanAreas3)tostudypurchasingbehaviorofthisgroupatconveniencestoresinBangkok

MetropolitanAreas.Thesamplesusedinthisresearchwere402BabyBoomerswhowereattheage

between48–66yearsinBangkokandusedtopurchaseproductsatconveniencestores.Questionnaires

wereused for collecting thedata.Descriptive statistics used in the study includingpercentage,

frequency,mean,standarddeviationandchi–squareforhypothesistesting.Theresultsfoundthat

mostconsumerswerefemaleattheagebetween48-52years,heldbachelordegree,workedat

privatecompanies,hadaveragemonthlyincome20,000-30,000bathandlivedintownhouses.Most

oftheconsumersboughtproductfrom7-11conveniencestore.Theaverageshoppingfrequency

was1-3timesperweekduring6:00pm.-10:00pm.Theyspent5-10minuteseachtime.Theyalso

spent101-200Baht.Theyboughtbeverageinparticular.Themainreasontogotoconvenience

storewasneartheresidentandtheoffice.Theresultofhypothesistestrevealedthatdemographic

factors such as gender, age, status, education, occupation, income, and residencehad affected

purchasingbehaviorofBabyBoomerGroupatconveniencestoresinBangkokMetropolitanAreas

at0.05significantstatisticallevel. Also,themarketingmixfactorssuchasproduct,price,place,

promotion,people,processandphysicalevidencehadaffectedpurchasingbehaviorofBabyBoomer

GroupatconveniencestoresinBangkokMetropolitanAreasat0.05significantstatisticallevel.

Keywords : PurchasingBehavior, ConvenienceStores, BabyBoomers

บทนำาประเทศไทยกาวเข าส สงคมผ สงอายตงแต ป

พ.ศ.2548กลาวคอมประชากรอาย60ปขนไปมากกวา

รอยละ10ตามค�าจ�ากดความขององคการสหประชาชาต

(ส�านกงานสถตแหงชาต,2554)เมอพจารณากลมเบบ

บมเมอร ซงเปนกลมคนทเกดในชวงป 2489 - 2507

ยคหลงสงครามโลกครงท 2 ททหารกลบสครอบครว

ท�าใหยคนนมอตราการเกดสงมาก กลายเปนประชากร

กลมใหญของโลก โดยเฉพาะในประเทศสหรฐอเมรกาม

อตราการเกดในยคนนสงถง 79 ลานคน (Rosenberg,

2009)จากขอมลจ�านวนประชากรของกรมการปกครอง

ป พ.ศ. 2554 พบวา จ�านวนประชากรผ สงอายใน

ประเทศไทยมแนวโนมเพมสงขนและมอตราการเกด

นอยลงปพ.ศ.2554ทผานมาประเทศไทยมประชากร

กลมเบบบมเมอร จ�านวน 13.4 ลานคน หรอคดเปน

รอยละ21ของประชากรทงหมดกาวเขาสวยผสงอายแลว

ประมาณ 3 ลานคน ทเหลอก�าลงเคลอนตวเขาสวย

สงอายและก�าลงจะเกษยณอาย(กรมการปกครอง,2554)

ในอก 8 ป ขางหนาคาดการณกนวาประเทศไทยและ

ประเทศสงคโปรมแนวโนมทจะเผชญกบสงคมผสงอาย

มากกวาประเทศอนในอาเซยน(UNWorldPopulation,

2010 อางองในศนยวจยกสกรไทย) นกการตลาดใน



123

หลายๆ ประเทศก�าลงเนนท�าการตลาดกบกลมเบบบม

เมอรเนองจากเปนกลมผบรโภคทมก�าลงซอ บรษทวจย

ACNielsenประเทศสหรฐอเมรกาไดยกใหเบบบมเมอร

เปนร นทมคณคามากทสด เนองจากเปนประชากร

สวนใหญของประเทศใชจายทางดานสนคาอปโภคบรโภค

คดเปนมลคา230ลานดอลลารตอปและคาดการณวา

ในป2020จะเปนผทมรายไดสวนบคคลคดเปนรอยละ

70ของทงประเทศ(Nielsen,2012)ในประเทศไทยเบบ

บมเมอรเปนผทมก�าลงซอเชนกน ผลการส�ารวจขอมล

จากกลมตวอยางของวทยาลยการจดการ มหาวทยาลย

มหดลปพ.ศ.2552พบวารอยละ68.2มรายไดตอเดอน

เกน 30,000 บาท โดยรอยละ 28.1 มรายไดตอเดอน

ระหวาง30,001-50,000บาทรอยละ14.8มรายไดตอ

เดอนระหวาง 50,001 – 80,000 บาท รอยละ 13.5

มรายไดตอเดอนระหวาง 80,001-100,000บาท และ

รอยละ11.7มรายไดตอเดอนเกน100,000บาทขนไปโดย

สวนใหญจะเปนพนกงานบรษทเอกชนในระดบผบรหาร

รวมถงขาราชการระดบสงและผ ทท�าธรกจสวนตว

(พงษชยชนะวจตร,2552)

รานสะดวกซอหมายถงรานคาทจดจ�าหนายสนคา

จ�าเปนในชวตประจ�าวนรวมทงอาหารเครองดมเปนราน

คาขนาดเลกมพนทประมาณ200-300ตารางเมตรโดย

เนนอ�านวยความสะดวกแกลกคาทงดานสถานทและเวลา

(สพรรณอนทรแกว,2553:38)

ปจจบนรานสะดวกซอมบทบาทตอการด�าเนน

ชวตของผบรโภคมากขน มการขยายตวอยางรวดเรว

เนองจากทดนมราคาแพงขน ท�าเลหายากขน การเปด

รานสะดวกซอใชเงนลงทนนอยกวารานคาปลกขนาด

ใหญ ประกอบกบสภาพการด�าเนนชวตในชวตสงคมท

มแตความเรงรบ ผบรโภคตองการความสะดวกรวดเรว

ตองการซอสนคาใกลบาน ครอบครวมขนาดเลกลง

ซอสนคาในปรมาณนอยแตถขน สอดคลองกบขอมล

จากศนยวจยไทยพาณชย (2555) ทแสดงใหเหนวา

จ�านวนสาขาของซปเปอรสโตรเตบโตชาลง ในชวงป

พ.ศ. 2553 - 2554 เพมขนเพยงรอยละ 7 ในขณะท

จ�านวนสาขาของรานสะดวกซอเตบโตขนสงถงรอยละ

14ตอปและยอดขายเตบโตถงรอยละ16ตอปมการ

แขงขนสงเพอแยงสวนแบงทางการตลาดทมมลคาสงถง

680,000ลานบาท(Nielsen,2012อางองในผจดการ,

2555) ในชวง 3-4 ปทผานมา รานคาปลกอยางราน

ไฮเปอรมารเกตรานซปเปอรสโตรมการปรบตวขยายสาขา

รานคาปลกขนาดเลกกระจายตวตามชมชนโดยเปนการ

ผสมผสานระหวางซปเปอรมารเกตไฮเปอรมารเกตและ

รานสะดวกซอ เชน เทสโกโลตส เอกซเพรสปจจบนม

สาขาอย850แหงทอปเดลมสาขา119แหงมนบกซ

มสาขา90แหงนอกจากนนยงมผน�าในธรกจรานสะดวก

ซออยางเซเวนอเลฟเวน ทมสาขาสงถง 6,820 สาขา

และคแขงอยางแฟมลมารทซงมผ ถอหนทมศกยภาพ

อยางกลมเซนทรลและมแนวโนมทจะขยายสาขาเพมขน

เรอยๆ(ฐานเศรษฐกจ,2555)

วตถประสงคของการวจย1. เพอศกษาปจจยดานประชากรทมตอพฤตกรรม

การเลอกซอสนคาและบรการของกลมเบบบมเมอรทราน

สะดวกซอในเขตกรงเทพมหานคร

2. เพอศกษาปจจยดานสวนประสมการตลาดทม

ตอพฤตกรรมการเลอกซอสนคาและบรการของกลมเบบ

บมเมอรทรานสะดวกซอในเขตกรงเทพมหานคร

3. เพอศกษาพฤตกรรมการเลอกซอสนคาและ

บรการของกลมเบบบมเมอรทร านสะดวกซอในเขต

กรงเทพมหานคร

วธการวจยการวจยครงนเปนการวจยเชงส�ารวจโดยศกษา

พฤตกรรมการเลอกซอสนคาและบรการของผบรโภค

กลมเบบบมเมอรทรานสะดวกซอในเขตกรงเทพมหานคร

กลมตวอยางทใชในการวจย คอ กลมเบบบมเมอรท

มอาย 48 - 66 ป (Rosenberg, 2009) เพศชายและ

หญง ทเคยซอสนคาและบรการทรานสะดวกซอในเขต

กรงเทพมหานครโดยใชสตรค�านวณแบบไมทราบจ�านวน



124

ประชากรของทาโรยามาเน(Yamaneอางองในกลยา

วาณชยบญชา, 2545) โดยใชความคลาดเคลอน 0.05

ไดขนาดกลมตวอยางจากการค�านวณ385คนและเกบ

ตวอยางส�ารองกนความผดพลาดไว 17 คน รวมเปน

จ�านวนทงสน402คน

ขนตอนการสมตวอยางใชวธสมตวอยางแบบหลาย

ขนตอนดงตอไปน

ขนท (1) ใชวธสมตวอยางแบบงาย โดยใชเกณฑ

การแบงกลมเขตตามการปฎบตงานของส�านกงานเขต

กรงเทพมหานคร ทมทงหมด 50 เขต แบงออกเปน

6 กลม ไดแก กลมกรงเทพกลางกลมกรงเทพใต กลม

กรงเทพเหนอกลมกรงเทพตะวนออกกลมกรงธนเหนอ

กลมกรงธนใตผวจยใชวธจบฉลากโดยไมใสคนแตละกลม

เขตการปกครองกลมละ1เขต

ขนท (2) ใชวธสมตวอยางแบบโควตาเพอใหได

ตวแทนโควตาของแตละเขตไดจ�านวนกลมตวอยางเขตละ

67คน

ขนท (3) ใชวธเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง โดย

เกบขอมลจากแหลงชมชน เชน โรงพยาบาลหางสรรพ

สนคา สวนสาธารณะ รานสะดวกซอ เพอเกบรวบรวม

ขอมล

ตวแปรอสระทใชในการวจยครงน ประกอบดวย

ปจจยทางดานประชากรไดแกเพศอายอาชพรายได

ตอเดอนระดบการศกษาสถานภาพการสมรสลกษณะ

ทพกอาศย และปจจยทางสวนประสมการตลาด ไดแก

ผลตภณฑ ราคา ชองทางการจดจ�าหนาย การสงเสรม

การตลาดบคคลากรลกษณะทางกายภาพและกระบวนการ

ตวแปรตามทใชในการวจยพฤตกรรมการเลอกซอสนคา

และบรการของกลมเบบบมเมอรทรานสะดวกซอ ไดแก

รานสะดวกซอทชอบใชบรการ ความถในการซอสนคา

ชวงเวลาทใชบรการระยะเวลาทใชเลอกซอสนคาจ�านวน

เงนทใชโดยเฉลยในแตละครงประเภทสนคาทซอเหตผล

ทเลอกใชบรการ

เครองมอทใชในการวจยในครงนคอแบบสอบถาม

สวนท 1 แบบสอบถามทเกยวกบขอมลทวไปของ

ผตอบแบบสอบถามไดแกเพศอายสถานภาพการสมรส

ระดบการศกษา อาชพ รายไดตอเดอน และลกษณะ

ทพกอาศยค�าถามเปนแบบปลายปดโดยใหเลอกค�าตอบ

จ�านวนทงสน7ขอ

สวนท 2 แบบสอบถามเกยวกบพฤตกรรมของ

ผบรโภคกลมเบบบมเมอรในการซอสนคา ไดแก ราน

สะดวกซอทชอบใชบรการ ประเภทของสนคาทซอ

ความถในการใชบรการชวงเวลาทใชบรการระยะเวลาท

ใชบรการจ�านวนเงนโดยเฉลยทใชซอสนคาและเหตผลท

เลอกใชบรการลกษณะค�าถามแบบปลายเปดและปลายปด

โดยมใหเลอกหลายค�าตอบจ�านวน7ขอ

สวนท 3 แบบสอบถามเกยวกบปจจยดานสวน

ประสมทางการตลาดทมอทธพลตอพฤตกรรมของ

ผบรโภคกลมเบบบมเมอรทมาใชบรการรานสะดวกซอ

ลกษณะค�าถามเปนแบบมาตราสวนประเมนค�าตอบ

(Likert Scale) จ�านวน 36 ขอ แบงเปน 5 ระดบ

วดขอมลแบบอนตรภาคชน(IntervalScale)

สถตทใชในการวเคราะห1. สถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics)

เพอวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามไดแก

การแจกแจงความถ(Frequency)คารอยละ(Percentage)

คาเฉลย(Mean)และสวนเบยงเบนมาตรฐาน(Standard

Deviation)

2. สถตเชงอนมาน (Inferential Statistics) ใชคา

ไค-สแควร (Chi- Square) ทดสอบความสมพนธของ

ปจจยตางๆทมผลตอพฤตกรรมผบรโภคกลมเบบบมเมอร

ทบทวนวรรณกรรมฟลป คอตเลอร (Kotler, 2003: 67) ไดใหความ

หมายของพฤตกรรมการซอของผบรโภควา พฤตกรรม

การซอของผ บรโภคคนสดทาย ไมวาจะเปนบคคล

หรอครวเรอนทท�าการซอสนคาและบรการส�าหรบ

การบรโภคสวนบคคลผบรโภคคนสดทายเหลานรวมกน

เปนตลาดผบรโภคผบรโภคมความแตกตางกนอยางมาก



125

ทงอาย รายได ระดบการศกษา และรสนยม ผบรโภค

เหลานซอสนคาและบรการทหลากหลาย ความหลาก

หลายของผ บรโภคจะโยงไปสคนอนๆและสวนอนๆ

ซงจะกระทบตอทางเลอกตางๆทงการเลอกซอสนคาหรอ

บรการอดลยจาตรงคกลและดลยาจาตรงคกล(2550:

16) ไดใหความหมายของพฤตกรรมการซอของผบรโภค

วาหมายถงกจกรรมตางๆทบคคลกระท�าเมอไดรบการ

บรโภคหรอบรการรวมไปถงการเลกใชสนคาหรอบรการ

หลงการบรโภคจากความหมายดงกลาวสามารถสรปไดวา

พฤตกรรมผบรโภคหมายถงการแสดงออกถงการกระท�า

ของบคคลใดบคคลหนงในการทจะใหไดมาซงสนคาหรอ

บรการเพอตอบสนองความตองการและความจ�าเปนของ

บคคลนนโดยมกระบวนการตางๆในการตดสนใจตงแต

การคนหาการซอการใชการประเมนผลการใชผลตภณฑ

และการบรการตลอดจนการกระท�าหลงการใช

ชฟแมนและคานค(SchiffmanandKanuk,1994)

ไดใหความหมายของค�าวา “พฤตกรรมผ บรโภค”

หมายถงพฤตกรรมซงบคคลท�าการคนหาการซอการใช

การประเมนผล และการใชจายในผลตภณฑและบรการ

โดยคาดวาจะตอบสนองความตองการของเขา

โฮเยอรและแมคอนนส (Hoyer andMaclnnis,

2007)ไดใหความหมายของค�าวา“พฤตกรรมผบรโภค”

วาหมายถง พฤตกรรมทสะทอนใหเหนถงกระบวนการ

ตดสนใจของผบรโภคทเกยวกบการซอและการบรโภค

สนคาและบรการ

ผ บรโภค หมายถง ผ ใชผลตภณฑหรอบรการ

ขนสดทายหรออาจหมายถงผทมความตองการซอสนคา

ไปใชเพอสวนตว

ลกคา หมายถง บคคลทซอสนคาหรอคาดวาจะ

ซอสนคาของธรกจประกอบดวยผบรโภคและผใชทาง

อตสาหกรรมสามารถอธบายลกคาไดใน2ลกษณะดงน

1. ลกคาทซอสนคาไปใชสวนตว เปนผซอสนคา

และบรการเพอใชสวนตวหรอในครอบครวซงหมายถง

ผบรโภคหรอผบรโภคคนสดทาย

2. ลกคาทเปนองคการ ประกอบดวยธรกจทหวง

ก�าไรและไมหวงก�าไร สวนราชการและสถาบนซงตอง

ซอผลตภณฑ ลกคาทเปนองคการถอวาเปนผใชทาง

อตสาหกรรม

ผซอรายบคคล หมายถงบทบาทของผซอแตละ

ราย ซงไมไดรบอทธพลจากบคคลอน แตอยางไรกตาม

ในหลายกรณกลมบคคลจะมความเกยวของในการตดสน

ใจซอ

บทบาทพฤตกรรมผบรโภค หมายถงบทบาทของ

ผบรโภคทเกยวของกบการตดสนใจซอซงม 5 บทบาท

ไดแก

1. ผรเรม บคคลทรบรถงความจ�าเปนหรอความ

ตองการรเรมซอและเสนอความคดเกยวกบความตองการ

ผลตภณฑชนดใดชนดหนง

2. ผมอทธพล บคคลทใชค�าพดหรอกระท�าทงท

ตงใจหรอไมได ตงใจทมอทธพลตอการตดสนใจซอ

การซอและ/หรอการใชผลตภณฑหรอบรการ

3. ผตดสนใจ บคคลผตดสนใจหรอมสวนรวมใน

การตดสนใจวาจะซอหรอไม ซออะไร ซออยางไร หรอ

ซอทไหน

4.ผซอบคคลทซอสนคาจรง

5. ผใช บคคลทเกยวของโดยตรงกบการบรโภค

การใชผลตภณฑหรอบรการ

การศกษาพฤตกรรมผบรโภคจะชวยอธบายใหเกด

ความรความเขาใจเกยวกบผบรโภคเปนอยางด (พบล

ทปะปาล, 2543) กลาววา ความรเกยวกบแรงจงใจ

และพฤตกรรมผบรโภคเปนปจจยส�าคญอยางหนงตอ

ความส�าเรจในการด�าเนนงานการตลาด ตองวเคราะห

ถงความตองการ ทศนคต และพฤตกรรมของผบรโภค

อยางถองแทเพอน�าขอมลตางๆมาก�าหนดชองทางการ

จดจ�าหนายการโฆษณาการก�าหนดราคาและเครองมอ

ทางการตลาดอยางอนใหสอดคลองกบตลาดทเรา

เลอกสรรไว

ฮาโรลด เจ เลวท กลาววากอนทมนษยจะแสดง

พฤตกรรมอยางหนงอยางใดออกมา มกจะมมลเหตท

จะท�าใหเกดพฤตกรรมเสยกอนซงมลเหตดงกลาวอาจจะ



126

เรยกวา “กระบวนการของพฤตกรรม”และกระบวนการ

ของพฤตกรรมมนษยมลกษณะคลายกน3ประการดงน

(Leavitt,1964อางถงในพบลทประปาล,2534)

1.พฤตกรรมจะเกดขนไดจะตองมสาเหตท�าใหเกด

ซงหมายความวา การทคนเราจะแสดงพฤตกรรม

อยางใดอยางหนงออกมานนจะตองมสาเหตท�าใหเกดและ

สงซงเปนสาเหตกคอความตองการทเกดขนในตวคนนนเอง

2. พฤตกรรมจะเกดขนไดจะตองมสงจงใจหรอแรง

กระตนนนคอเมอคนเรามความตองการเกดขนแลวคน

เรากปรารถนาทจะบรรลถงความตองการนนจนกลาย

เปนแรงกระตนหรอจงใจใหบคคลแสดงพฤตกรรมตางๆ

เพอตอบสนองความตองการทเกดขน

3. พฤตกรรมทเกดขนยอมมงไปสเปาหมาย ซง

หมายความวา การทคนเราแสดงพฤตกรรมอะไรออก

มานน มไดกระท�าไปอยางเลอนลอยโดยปราศจากจด

มงหมายหรอไรทศทางตรงกนขามกลบมงไปสเปาหมายท

แนนอนเพอใหบรรลผลส�าเรจแหงความตองการของตน

ขอมลขางตนสามารถสรปไดว า รปแบบของ

พฤตกรรมของผซอจะเรมตนขนจากการทมสงเรามา

กระตนทงปจจยภายนอกและปจจยภายโดยการตอบสนอง

ขนอยกบปจจยสวนบคคล การวจยครงนไดมงศกษา

ถงปจจยสวนบคคลและปจจยดานสวนประสมทางการ

ตลาดทมผลตอพฤตกรรมในการซอ

ศรวรรณเสรรตนและคณะ(2552:81)ไดใหความ

หมายของสวนประสมการตลาดวาสวนประสมการตลาด

คอตวแปรทางการตลาดทควบคมไดซงบรษทใชรวมกน

เพอตอบสนองความพงพอใจแกกลมเปาหมายชยสมพล

ชาวประเสรฐ (2553: 63) ไดกลาววา สวนประสม

การตลาดนนโดยพนฐานจะมอย4ตวไดแกผลตภณฑราคา

ชองทางการจดจ�าหนาย และการสงเสรมการตลาด แต

สวนประสมการตลาดของตลาดบรการ จะมความแตก

ตางจากสวนประสมการตลาดของสนคาทวไป กลาวคอ

จะตองมเนนถงพนกงาน กระบวนการในการใหบรการ

และสงแวดลอมทางกายภาพ ซงทงสามสวนเปนปจจย

หลกในการสงมอบบรการดงนนสวนประสมการตลาด

ของการบรการจงประกอบดวย7Ps

แนวคดทกล าวมาแลวข างต นท�าให ทราบว า

สวนประสมการตลาดเปนเครองมอส�าคญทนกการตลาด

สรางขนมอทธพลตอพฤตกรรมผบรโภคดงนนผวจยจงไดน�า

ปจจยการตลาดมาใชเปนตวแปรอสระในการวจยครงน

แนวคดและทฤษฎเกยวกบเบบบมเมอร Baby

Boomersเปนกลมคนทเกดในชวงระหวางปค.ศ.1946

จนถงปค.ศ.1964ชวงหลงสงครามโลกครงท2เปน

ยคทมปรากฏการณเดกเกดใหมเปนจ�านวนมาก เรยก

วายค Baby Boomers ประชากรกลมนเตบโตในยคท

สงคมมการพฒนา คณคาของคนในยคเบบบมเมอรคอ

มความเปนปจเจกบคคลกลาแสดงออกและมองโลกในแง

ด เปนกลมคนทขยนขนแขง รบผดชอบตอครอบครว

มความเปนผน�า(Kaylene&Robert,2010)พฤตกรรม

การบรโภคของเบบบมเมอรปจจบนเปนกลมผบรโภคทม

ขนาดใหญมก�าลงซอ เนองจากมประสบการณชวตสง

จงฉลาดซอฉลาดใชสนคาทซอจะตองคมคาเงนใชเหตผล

ในการซอมากกวาอารมณ ไมชอบความยงยากซบซอน

มการศกษาขอมลกอนซอเชนหาขอมลจากอนเตอรเนต

สวนใหญมความกงวลดานสขภาพและสนใจสนคาดาน

ความสวยความงาม ชะลอวย แตไมตองการใหใชค�าวา

รนใหญวยทองวยเกษยณ(Kaylene&Robert,2010)

งานวจยทเกยวของของโทน ไวสลย และคณะ

(Worsley,T and Associates, 2007) ไดศกษาเกยว

กบทศนคต พฤตกรรมการเลอกซออาหารในรานขาย

อาหารของกลมเบบบมเมอรในประเทศออสเตรเลยโดย

ไดสอบถามกล มตวอยางจ�านวน 354 คน ในหาง

สรรพสนคาในเมองเมลเบรนพบวากลมตวอยางเปนเพศหญง

คดเปนรอยละ83โดยแตงงานหรออาศยอยกบคคดเปน

รอยละ71อายเฉลยของกลมตวอยางสวนใหญมอาย55

ปพบวามรายไดเฉลย4,000ดอลลารรอยละ50ของ

กลมตวอยางใชจายในดานซออาหาร150ดอลลารตอ

สปดาห ผทมบทบาทในการเลอกซออาหารสวนใหญจะ

เปนเพศหญงนยมซออาหารสดไปปรงเองทบานและคาด

วาจะท�าตอไปจนเกษยณ แตมผ ตอบแบบสอบถาม



127

เพศหญงบางสวนคาดวาหลงจากเกษยณจะซออาหารแบบ

ปรงเสรจแลวผตอบแบบสอบถามสวนใหญเชอวาเลอกซอ

อาหารโดยค�านงถงเรองสขภาพ

พงษ ชยชนะวจตรและคณะ(2552)ไดท�าการ

ศกษาเรองรปแบบการด�าเนนชวตของประชากรกลม

เบบบมเมอรอายระหวาง45-63ปในประเทศไทยดวย

การท�าโฟกส กรป และแบบสอบถามจ�านวน 200 ชด

พบวาเปนกลมทมประสบการณชวตสงและมเงนเกบสะสม

มากกลมตวอยางรอยละ68.2มรายไดเกน30,000บาท

สวนใหญเปนพนกงานบรษทเอกชนในระดบผบรหาร

รวมถงขาราชการระดบสง และท�าธรกจสวนตวนยมใช

บตรเครดตใชเครดตการดในการจบจายโดยเฉลยมบตร

เครดตในกระเปา1-2ใบการหาขอมลกอนตดสนใจซอ

สนคา ขอมลจากแบบสอบถามพบวา กลมเบบบมเมอร

สวนใหญนยมดทว รองลงมาคอการอานหนงสอพมพ

และยงนยมอานนตยสารกอนซอสนคาใดๆกลมเบบบม

เมอรมกสอบถามความคดเหนจากเพอนกอนปจจยทม

ความส�าคญในการเลอกซอสนคามากทสดกคอคณภาพ

รองลงมาคอเรองราคาจากนนจงมาดแบรนดโปรโมชน

ทโดนใจกลมเบบบมเมอรมากทสดคอการลดราคาถดมา

คอการแถม สถานททนยมไปเลอกซอสนคาบรการมาก

ทสดกคอหางสรรพสนคา รองลงมาคอ ดสเคานสโตร

ถดมาคอรานสะดวกซอแตขนอยกบประเภทของสนคา

และบรการ เหตผลในการใชจายเงนของกลมเบบบม

เมอรอนดบแรกคอเพราะมก�าลงซอสงตามมาดวยเปน

ความสขรกชอบและเปนรางวลใหกบชวต

ผลการวจยการวเคราะหขอมลทวไปของกลมตวอยางพบวา

กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง จ�านวน 219 คน

คดเปนรอยละ54.5อาย48-52ปจ�านวน158คน

คดเปนรอยละ39.3สถานภาพสมรสจ�านวน269คน

คดเปนรอยละ66.9การศกษาระดบปรญญาตรจ�านวน

141 คน คดเปนรอยละ 35.3 มอาชพพนกงานเอกชน

จ�านวน174คนคดเปนรอยละ43.3มรายไดเฉลยตอ

เดอน20,001-30,000บาทจ�านวน145คนคดเปน

รอยละ 36.1พกอาศยในทาวนเฮาส จ�านวน 200 คน

คดเปนรอยละ49.9

การวเคราะหขอมลเกยวกบพฤตกรรมการเลอก

ซอสนคาและบรการทรานสะดวกซอของกลมเบบบม

เมอรในเขตกรงเทพมหานครพบวารานสะดวกซอทกลม

ตวอยางชอบใชบรการ คอ รานเซเวนอเลฟเวน จ�านวน

293คนคดเปนรอยละ73ความถในการซอสนคาเฉลย

ตอสปดาห1-3ครงคดเปนรอยละ49.3ชวงเวลาทใช

บรการคอ18.01น.-22.00น.จ�านวน163คนคดเปน

รอยละ40.6ระยะเวลาทใชในการเลอกซอสนคา5-10

นาทจ�านวน138คนคดเปนรอยละ34.3จ�านวนเงน

ทใชโดยเฉลยในแตละครง101-200บาทจ�านวน128

คนคดเปนรอยละ32.1สนคาทซอบอยทสดคอสนคา

ประเภทเครองดมจ�านวน161คนคดเปนรอยละ40

เหตผลส�าคญทสดในการใชบรการรานสะดวกซอ คอ

ใกลทพกอาศยจ�านวน184คดเปนรอยละ45.8

ปจจยสวนประสมการตลาดเมอพจจารณาเปนราย

ขอ พบวา ปจจยดานผลตภณฑ กลมตวอยางใหความ

ส�าคญระดบมากทสด ในดานสนคามคณภาพ ใหม สด

และสะอาด(x=4.53)ปจจยดานราคากลมตวอยางให

ความส�าคญระดบมากทสดในดานราคาสนคาเหมาะสม

กบคณภาพ(x=4.20)ปจจยดานชองทางการจดจ�าหนาย

กลมตวอยางใหความส�าคญมากทสด ดานตงอยในท�าเล

ทสะดวกตอการใชบรการ (x = 4.43) ปจจยดานการ

สงเสรมการตลาดใหความส�าคญระดบมากดานมการลด

ราคาสนคาภายในรานตามโอกาสตางๆ(x=4.20)ปจจย

ดานบคคลากรกลมตวอยางใหความส�าคญมากทสดดาน

พนกงานใหบรการรวดเรวและถกตอง(x=4.42)ปจจย

ดานลกษณะทางกายภาพกลมตวอยางใหความส�าคญ

มากทสด ดานรานมความสะอาด สวยงามเปนระเบยบ

เรยบรอย(x=4.34)ปจจยดานกระบวนการกลมตวอยาง

ใหความส�าคญมากทสด ดานคดเงนคาสนคาไดอยาง

ถกตอง(x=4.50)สรปความส�าคญของปจจยสวนประสม

ทางการตลาดดานกระบวนการมระดบความส�าคญมาก



128

ทสดมคาเฉลย4.41รองลงมาเปนดานผลตภณฑมคา

เฉลย4.32ดานบคคลากรมคาเฉลย4.32ดานลกษณะ

ทางกายภาพมคาเฉลย4.29ดานราคามคาเฉลย4.12

ดานชองทางการจดจ�าหนาย มคาเฉลย 4.11 และดาน

การสงเสรมการตลาด มคาเฉลย 3.57 ตามล�าดบ

ดงแสดงในตารางท1

ตารางท 1 แสดงสรปความส�าคญของปจจยสวนประสม

ทางการตลาด

ปจจยดานสวนประสมทางการตลาด

Χ ระดบความส�าคญ

กระบวนการ 4.41 มากทสด

ผลตภณฑ 4.32 มากทสด

บคคลากร 4.32 มากทสด

ลกษณะทางกายภาพ 4.29 มากทสด

ราคา 4.12 มาก

ชองทางการจดจ�าหนาย 4.11 มาก

การสงเสรมการตลาด 3.57 มาก

ผลการทดสอบสมมตฐานขอ1ปจจยดานประชากร

สามารถสรปไดดงน

เพศ มผลตอพฤตกรรมการเลอกซอสนคาและ

บรการของกลมเบบบมเมอรทร านสะดวกซอในเขต

กรงเทพมหานครรานสะดวกซอทชอบใชบรการความถ

ในการซอสนคาและบรการตอสปดาห ประเภทสนคาท

ซอบอยทสดและเหตผลส�าคญทเลอกใชบรการเพศไมม

ผลตอพฤตกรรมการเลอกซอสนคาและบรการของกลม

เบบบมเมอรทรานสะดวกซอในเขตกรงเทพมหานคร

ชวงเวลาทใชบรการระยะเวลาทใชเลอกซอสนคาและจ�านวน

เงนทใชโดยเฉลยในแตละครง

อาย มผลตอพฤตกรรมการเลอกซอสนคาและ

บรการกล มของเบบบมเมอรทรานสะดวกซอในเขต

กรงเทพมหานครรานสะดวกซอทชอบใชบรการความถ

ในการซอสนคาและบรการตอสปดาห ระยะเวลาทใช

เลอกซอสนคาดานจ�านวนเงนทใชโดยเฉลยในแตละครง

ประเภทสนคาทซอบอยทสดและเหตผลส�าคญทเลอกใช

บรการ อายไมมผลตอพฤตกรรมการเลอกซอสนคาและ

บรการของกล มเบบบมเมอร ทร านสะดวกซอเขต

กรงเทพมหานครและชวงเวลาทใชบรการ

สถานภาพ มผลตอพฤตกรรมการเลอกซอสนคา

และบรการของกล มเบบบมเมอรทร านสะดวกซอ

ในเขตกรงเทพมหานคร ดานรานสะดวกซอทชอบใช

บรการ ชวงเวลาทใชบรการทรานสะดวกซอ ระยะเวลา

ทใชเลอกซอสนคาประเภทสนคาทซอบอยทสดเหตผล

ส�าคญทเลอกใชบรการ สถานภาพไมมผลตอพฤตกรรม

การเลอกซอสนคาและบรการทรานสะดวกซอของกลม

เบบบมเมอรในเขตกรงเทพมหานคร ความถในการซอ

สนคาและบรการตอสปดาห

ระดบการศกษามผลทกดานตอพฤตกรรมการเลอก

ซอสนคาและบรการของกลมเบบบมเมอรทรานสะดวก

ซอในเขตกรงเทพมหานคร

อาชพมผลทกดานตอพฤตกรรมการเลอกซอสนคา

และบรการของกลมเบบบมเมอรทรานสะดวกซอในเขต


รายไดมผลทกดานตอพฤตกรรมการเลอกซอสนคา

และบรการของกลมเบบบมเมอรทรานสะดวกซอในเขต


ลกษณะทพกอาศยมผลตอพฤตกรรมการเลอกซอ

สนคาและบรการของกลมเบบบมเมอรทรานสะดวกซอ

ในเขตกรงเทพมหานครรานสะดวกซอทชอบใชบรการชวง

เวลาทใชบรการทรานสะดวกซอระยะเวลาทใชเลอกซอ

สนคาประเภทสนคาทซอบอยทสดและเหตผลส�าคญท

เลอกใชบรการ

ลกษณะทพกอาศยไมมผลตอพฤตกรรมการเลอก

ซอสนคาและบรการของกลมเบบบมเมอรทรานสะดวก

ซอในเขตกรงเทพมหานคร ในดานจ�านวนเงนทใชโดย

เฉลยในแตละครง



129

ผลการทดสอบสมมตฐานขอ2ปจจยสวนประสม

ทางการตลาดดานผลตภณฑดานราคาดานชองทางการ

จดจ�าหนาย ดานการสงเสรมการตลาด ดานบคคลากร

ดานลกษณะทางกายภาพ ดานกระบวนการ มผลตอ

พฤตกรรมการเลอกซอสนคาและบรการในทกดานทราน

สะดวกซอของกลมเบบบมเมอรในเขตกรงเทพมหานคร

อภปรายผลและขอเสนอแนะผลการวจยเรองพฤตกรรมการเลอกซอสนคาและ

บรการทร านสะดวกซอของกลมเบบบมเมอรในเขต

กรงเทพมหานครสามารถอภปรายผลไดดงน

1. ผลการวจยดานประชากร

กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง มอาย 48-52

ปจ�านวน158คนมสถานภาพสมรสมการศกษาระดบ

ปรญญาตรสอดคลองกบงานวจยของโทน ไวสลยและ

คณะ (2007) ทศกษาพฤตกรรมการเลอกซออาหาร

ในรานขายอาหารของกล มเบบบมเมอรในประเทศ

ออสเตรเลย พบวากลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง

มสถานภาพสมรส และเปนผทมบทบาทในการเลอกซอ

อาหาร ทงนอาจเปนเพราะผบรโภคมคานยมทคลาย

กน ในดานบทบาทการเลอกซอสนคาอปโภคบรโภคท

สวนใหญเปนเพศหญงดานอาชพสวนใหญเปนพนกงาน

บรษทเอกชนจ�านวน174คนดานรายไดเฉลยตอเดอน

กลมตวอยางมรายไดเฉลยตอเดอนมากกวา30,000บาท

จ�านวน168คนสอดคลองกบงานวจยของพงษชยชนะ

วจตรและคณะ(2552)ไดท�าการศกษาเรองรปแบบการ

ด�าเนนชวตของกลมเบบบมเมอรทมอาย 45-63 ป ใน

ประเทศไทยดวยการท�าโฟกสกรปพบวาเปนกลมทมก�าลงซอ

มเงนเกบสะสมมาก กลมตวอยางรอยละ 68.2 มราย

ไดเกน 30,000 บาททงนอาจเปนเพราะผบรโภคกลม

เบบบมเมอรอยในวยทมประสบการณในการท�างานสง

ท�างานมานานท�าใหมรายไดเฉลยตอเดอนสงตามไปดวย

2. ผลการวจยดานพฤตกรรมการบรโภค ของกลม

ตวอยางรานสะดวกซอทกลมตวอยางชอบใชบรการ คอ

รานเซเวนอเลฟเวนชวงเวลาทใชบรการทรานสะดวกซอ

บอยทสดคอ18.01น.–22.00น.สนคาทซอบอยทสด

คอสนคาประเภทเครองดมสอดคลองกบผลงานวจยของ

พษณอมวญญาณ(2554)ไดศกษาเกยวกบการจดการ

รานคาปลกทมอทธพลตอพฤตกรรมการซอสนคาของ

ผบรโภคกรณศกษารานสะดวกซอในกรงเทพมหานคร

พบวากลมตวอยางนยมซอสนคาในรานเซเวนอเลฟเวน

เลอกซอสนคาเครองดมทต แช ซอสนคาในชวงเวลา

18.01น.–24.00น.ทงนอาจเปนเพราะกลมตวอยาง

สวนใหญยงอยในวยท�างาน มรปแบบการด�าเนนชวต

คลายคลงกนชวงเวลาทซอสนคาจงเปนชวงหลงเลกงาน

จ�านวนเงนโดยเฉลยทใชแตละครง 101 - 200 บาท

ขดแยงกบเกรยงศกดเกยรตปญญาโอภาส(2554)ทศกษา

ความพงพอใจของผบรโภคระหวางรานเซเวนอเลฟเวน

และรานโลตส เอกซเพรส กรณศกษาชมชนบอนไก

เขตปทมวนกรงเทพมหานครพบวากลมตวอยางสวนใหญ

อาย31-40ปจ�านวนเงนโดยเฉลยทใชแตละครง51-100

บาท ทงนอาจเปนเพราะชวงอายของกลมตวอยางแตก

ตางกนกลมตวอยางทอายมากกวามแนวโนมทจะมราย

ไดมากกวาสอดคลองกบชวลนช สนธรโสภณ (2552)

ทศกษาปจจยทสงผลกระทบตอการเลอกซอสนคาทราน

สะดวกซอเซเวนอเลฟเวนในเขตกรงเทพมหานครพบวา

แนวโนมของกลมตวอยางทมอายมากกวามกจะมมลคา

การใชจายทสงกวากลมตวอยางทอยในชวงอายนอยกวา

คาใชจายในการซอสนคาโดยเฉลย กลมอาย 41 – 50

ปอยท172.58บาทอายมากกวา50ปอยท194.38

บาทในดานความถในการซอสนคาเฉลยตอสปดาห1-3

ครงใชเวลาในการเลอกซอสนคา5-10นาทขดแยงกบ

วภาสากลวาร (2553) ไดศกษาปจจยทมความสมพนธ

กบพฤตกรรมผบรโภครานเซเวนอเลฟเวนและรานโลตส

เอกเพรสอ�าเภอเมองจงหวดสมทรปราการกลมตวอยาง

มความถในการซอสปดาหละ4ครงทงนอาจเปนเพราะ

กลมตวอยางคนละกลมอายท�าใหมพฤตกรรมทแตกตาง

กนเหตผลส�าคญทใชบรการรานสะดวกซอ คอใกลท

ท�างานหรอทพกอาศยสอดคลองกบขอมลวเคราะหของ

ศนยวจยกสกรไทย (2556) ผบรโภคตองการเนนความ



130

สะดวกรวดเรวไมอยากเสยเวลาในการเดนทางและหาท

จอดรถ ท�าใหผ บรโภคนยมซอสนคาใกลบานมากขน

โดยเฉพาะสนคากลมอปโภคบรโภคทจ�าเปนในชวตประจ�าวน

3. ผลการวจยดานสวนประสมการตลาดในภาพ

รวมกลมตวอยางใหความส�าคญกบปจจยดานผลตภณฑ

มากกวาดานราคา สอดคลองกบ พงษ ชยชนะวจตร

และคณะ (2552) ปจจยทมความส�าคญในการเลอกซอ

สนคาของกลมเบบบมเมอรคอ เรองคณภาพ รองลงมา

คอเรองราคาทงนอาจเปนเพราะกลมตวอยางอยในชวง

วยเดยวกนซงเปนกลมอายทมประสบการณชวตสงจงม

ทศนคตในการเลอกซอสนคาทคลายคลงกนเมอพจารณา

เปนรายขอจะพบวา

ดานผลตภณฑ กลมตวอยางใหความส�าคญมาก

ทสดในเรองสนคามคณภาพใหมสดสะอาดและสนคาม

หลากหลายประเภทสอดคลองกบกาญจนายงคเจรญชย

(2554)ทศกษาปจจยทมผลตอการตดสนใจซอสนคาและ

บรการของผบรโภครานเซเวนอเลฟเวนในโรงพยาบาล

ในเขตกรงเทพมหานครในดานผลตภณฑ กลมตวอยาง

ใหความส�าคญกบความหลากหลายของสนคา และดาน

สนคามคณภาพและสดใหมอยเสมอ

ดานราคา กลมตวอยางใหความส�าคญมากทสด

ในเรองราคาสนคาสวนใหญมความเหมาะสมกบคณภาพ

รองลงมาในเรองมปายแสดงราคาสนคาชดเจนสอดคลอง

กบ กาญจนา ยงคเจรญชย (2554) ดานราคา กลม

ตวอยางใหความส�าคญกบสนคามปายบอกราคาชดเจน

และราคาสนคาเหมาะสมกบคณภาพทงนอาจเปนเพราะ

กลมตวอยางมการเปรยบเทยบราคาสนคากบคณภาพ

กอนทจะตดสนใจซอ

ดานชองทางการจดจ�าหนายกลมตวอยางใหความ

ส�าคญมากทสดในเรองตงอยในท�าเลทสะดวกตอการใช

บรการรองลงมาในเรองการจดวางสนคางายตอการเลอกซอ

สอดคลองกบธนาพงษ ยอดจนทร (2550) ทศกษา

เปรยบเทยบสวนประสมทางการตลาดและพฤตกรรม

ผ บรโภค พบวา กล มตวอยางเหนดวยในระดบมาก

เรองท�าเลทตงมความสะดวกตอการใชบรการทงนอาจเปน

เพราะรปแบบการด�าเนนชวตในปจจบนทมแตความ

เรงรบผบรโภคตองการความสะดวกรวดเรว

ดานการสงเสรมการตลาด กลมตวอยางใหความ

ส�าคญมากทสดในเรองมการลดราคาสนคาภายในราน

ตามโอกาสตางๆและในเรองมบตรสมาชกสะสมแตมเพอ

แลกซอสนคา ในดานการโฆษณาผานสอกลมเบบบม

เมอรใหความส�าคญดานโทรทศนรองลงมาเปนการโฆษณา

บรเวณหนารานในขณะทการโฆษณาผานสออนเตอรเนต

มความส�าคญนอยทสดสอดคลองกบพงษชยชนะวจตร

และคณะ(2552)พบวากลมเบบบมเมอรใหความส�าคญ

ในเรองการลดราคาและนยมดโทรทศน

ดานบคลากรกลมตวอยางใหความส�าคญมากทสด

ในเรองพนกงานใหบรการรวดเรวและถกตอง และ

ในเรองพนกงานมความสภาพและเอาใจใสลกคา ทงน

อาจเปนเพราะผบรโภคตองการการบรการทสอดคลองกบ

รปแบบการด�าเนนชวตในปจจบน

ดานลกษณะทางกายภาพ กลมตวอยางใหความ

ส�าคญมากทสดในเรองร านมความสะอาดสวยงาม

เปนระเบยบเรยบรอย และในดานมแสงสวางเพยงพอ

สอดคลองกบแนวคดของชยสมพลชาวประเสรฐ(2553)

ลกษณะทางกายภาพเปนสงทลกคาใชเปนเครองหมาย

แทนคณภาพของการใหบรการกลาวคอลกคาจะอาศย

สงแวดลอมทางกายภาพเปนปจจยหนงในการเลอกใช

บรการ

ดานกระบวนการ กลมตวอยางใหความส�าคญมาก

ทสดในเรองการคดเงนคาสนคาและบรการไดอยาง

ถกตองรองลงมาในเรองระบบการจดควช�าระเงนขดแยง

กบ วภามาศ วรยะมงคลสข (2554) ทศกษาเกยวกบ

พฤตกรรมการเลอกซอสนคาและใชบรการรานสะดวก

ซอภายในสถานบรการน�ามนในพนทกรงเทพมหานคร

กลมตวอยางสวนใหญอาย 20–29 ป กลมตวอยาง

เหนดวยมากทสดในดานความรวดเรวในการใหบรการ

รองลงมาเปนดานความถกตองของกระบวนการใหบรการ

ทงนอาจเปนเพราะชวงอายทแตกตางกน สอดคลอง

กบแนวคดของวรพงษชตภทร (กรงเทพธรกจ,2556)



131

GenYคอกลมคนทเกดชวงปพ.ศ.2523-2533ซงจะ

มทศนคต แนวคดและอปนสยทแตกตางจากคนในยค

กอนหนา นสยอยางหนงทมกจะเกดขนกบคน Gen Y

กคอท�าอะไรเรวและจะเรงรบเกอบจะทกเรองดวยนสย

ดงกลาวท�าใหคนGenYเวลาจะออกไปซอของจะชอบ

ไปรานสะดวกซอสมยใหมทจดวางสนคางายๆและท�าให

นกออกวาอยตรงไหนบาง

ขอเสนอแนะเชงกลยทธจากผลการวจยเรองพฤตกรรมการเลอกซอสนคา

และบรการทรานสะดวกซอของกลมเบบบมเมอรในเขต

กรงเทพมหานครผวจยมขอเสนอแนะดงน

1. กล มตวอย างทใช บรการทร านสะดวกซอ

สวนใหญเปนเพศหญง อาย 48 - 52 ป มรายไดเฉลย

20,000 บาท ขนไป ใชบรการทรานสะดวกซอเพยง

1 – 3 ครงตอสปดาห จะเหนไดวาเปนผบรโภคกลมท

มก�าลงซอ รานสะดวกซอควรจดกจกรรมสงเสรมการ

ตลาด โดยจดโปรแกรมสรางความภกด เพอเพมความถ

ในการใชบรการใหมากขนและเพมจ�านวนเงนในการ

ใชจายแตละครง

2.กลมตวอยางสวนใหญซอสนคาประเภทเครองดม

และอาหาร รานสะดวกซอควรคดสรรเครองดมและ

อาหารทดตอสขภาพเพอตอบสนองความตองการของ

คนกลมน

3. รานสะดวกซอควรใหความส�าคญดานคณภาพ

เนองจากคนกลมเบบบมเมอรใหความส�าคญดานคณภาพ

มากกวาราคา และเปนวยทใสใจสขภาพ ควรคดเลอก

สนคาทมคณภาพพรอมภาพลกษณทดของรานคา

ซงจะเปนแมเหลกดงดดใหผบรโภคกลมนเขารานคามาซอ

สนคาและสรางความหลากหลายของสนคาใหมากขน

ดวยเชนกน

4. ในดานการโฆษณากลมตวอยางใหความส�าคญ

การโฆษณาผานสอโทรทศนและภายในราน การจด

กจกรรมสงเสรมการขายตางๆ การประชาสมพนธผาน

สอโทรทศนและภายในรานใหมากขนและตอเนองเพอ

ดงใหลกคาอยกบองคกรอยางตอเนอง

5. รานสะดวกซอควรใหความส�าคญดานความ

สะอาดความระเบยบเรยบรอยและแสงสวางภายในราน

เพอความสะดวกและความปลอดภยในการเลอกซอสนคา

6. ควรมการจดการระบบการจดควช�าระเงนเพอ

ความสะดวกรวดเรว และสรางความประทบใจใหกบ

ผบรโภคกลมน

ขอเสนอแนะในการทำาวจยครงตอไป1. การวจยครงนเปนการวจยเฉพาะผบรโภคกลม

เบบบมเมอรในจงหวดกรงเทพมหานคร ควรน�ากรอบ

การวจยไปใชศกษาพฤตกรรมการซอสนคาและบรการ

ของกลมเบบบมเมอรในตางจงหวดทมลกษณะเศรษฐกจ

ทใกลเคยงกบจงหวดกรงเทพมหานคร

2. ควรศกษาสนคาประเภทอาหารและเครองดม

ทผ บรโภคกล มเบบบมเมอรตองการ เพอใหเขาถง

กล มเปาหมายและสรางรายไดใหกบผ ผลตตลอดจน

รานสะดวกซอ

3. ควรศกษาปจจยอนๆ เพมเตมทอาจมผลตอ

พฤตกรรมการเลอกซอสนคาและบรการของผบรโภค

กลมเบบบมเมอร เชนปจจยดานสงคมดานวฒนธรรม

ดานเศรษฐกจเปนตน

4. ควรศกษาปญหาและอปสรรคตางๆ ทผบรโภค

กลมเบบบมเมอรไดรบจากการใชบรการทรานสะดวก

ซอเพอน�ามาปรบปรงพฒนารานสะดวกซอใหเกดความ

ประทบใจในการบรการและตดสนใจใชบรการ



132

บรรณานกรมกรมการปกครอง.(2554).จ�านวนประชากร ณ สนป 2554.สบคนเมอ6ตลาคม2555,จากกรมการปกครองเวบไซต:

http://www.dopa.go.th

กลยา วานชยบญชา. (2545). การวเคราะหสถต: สถตเพอการตดสนใจ. กรงเทพมหานคร: โรงพมพจฬาลงกรณ


กาญจนา ยงคเจรญชย. (2554).ปจจยทมผลตอการตดสนใจซอสนคาและบรการของผบรโภครานเซเวนอเลฟเวนใน

โรงพยาบาลในเขตกรงเทพมหานคร.ปรญญานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต,สถาบนการจดการปญญาภวฒน.

เกรยงศกด เกยรตปญญาโอภาส. (2554). ความพงพอใจของผบรโภคระหวางรานเซเวนอเลฟเวนและรานโลตส

เอกซเพรส กรณศกษาชมชนบอนไก เขตปทมวน กรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต,

สถาบนการจดการปญญาภวฒน.

ชวลนช สนธรโสภณ. (2552).ปจจยทสงผลกระทบตอการเลอกซอสนคาทรานสะดวกซอเซเวนอเลฟเวนในเขต

กรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธมหาวทยาลยศลปากรสบคนเมอ3กรกฎาคม2556จากการประชมวชาการ

มหาวทยาลยกรงเทพ.เวบไซต:http://proceedings.bu.ac.th

ชยสมพลชาวประเสรฐ.(2553).การตลาดบรการ.กรงเทพมหานคร:ซเอดยเคชน.

ฐานเศรษฐกจ. (2555). คอนวเนยนสโตวป 56. สบคนเมอ 6 ตลาคม 2555, จากฐานเศรษฐกจ. เวบไซต:

http://www.thanonline.com

ธนาพงษยอดจนทร.(2550).เปรยบเทยบสวนประสมทางการตลาดและพฤตกรรมผบรโภค.สารนพนธบรหารธรกจ

มหาบณฑต,มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ผจดการรายสปดาห. (2555).คาปลกสะดวกซอรบเดอด บกแบรนดชกธงรบชงลกคา. สบคนเมอ 6 ตลาคม 2555,

จากผจดการรายสปดาหเวบไซต:http://www.manager.co.th/mgrweekly

พงษชยชนะวจตรและคณะ.(2552).Lifestyle ของกลม Baby boomers. วทยาลยการจดการมหดล.สบคนเมอ8

ตลาคม2555,จากhttp://inside.cm.mahidol.ac.th/mkt

พบลทปะปาล.(2543). การบรหารการตลาดยคใหมในศตวรรษท 21.พมพครงท1.กรงเทพฯ:รงเรองสาสนการพมพ.

พษณอมวญญาณ. (2554).การจดการรานคาปลกทมอทธพลตอพฤตกรรมการซอสนคาของผบรโภคกรณศกษาราน

สะดวกซอในเขตกรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาการตลาด, มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ

วภา สากลวาร. (2553).ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมผบรโภครานเซเวนอเลฟเวน และรานโลตส เอกเพรส

อ�าเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ. ปรญญานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต,สถาบนการจดการปญญาภวฒน.

วภามาศวรยะมงคลสข.(2554).พฤตกรรมการซอสนคาและใชบรการรานสะดวกซอภายในสถานบรการน�ามนในพนท

กรงเทพมหานครของผบรโภค.ปรญญานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต,มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

วระพงษชตภทร.(2556).10 ไลฟสไตลของคนในยค Gen Y.สบคนเมอ30สงหาคม2556,จากกรงเทพธรกจ.เวบไซต:

http://www.bangkokbiznews.com

ศรวรรณเสรรตนและคณะ.(2552).การบรหารการตลาดยคใหม.กรงเทพมหานคร:ธรรมสาร

ศนยขอมลกรงเทพ. (2555) การแบงกลมเขต. สบคนเมอ 15 พฤศจกายน 2555. จากศนยขอมลกรงเทพเวบไซต:

http://203.155.220.230/info



133

ศนยวจยกสกรไทย.(2555). วฒนธรรมผบรโภคอาเซยน. สบคนเมอ8ตลาคม2555,จากศนยวจยกสกรไทยเวบไซต

http://www.kpi.ac.th

ศนยวจยไทยพาณชย.(2555). ธรกจ grocery Store มแนวโนมอยางไรจบตามองโมเดลใหมๆ.สบคนเมอ8ตลาคม

2555,จากศนยวจยไทยพาณชยเวบไซต:http://www.scbeic.com

ส�านกงานสถตแหงชาต.(2554). เตรยมตวใหพรอมไวในวยสงอาย. สบคนเมอ6ตลาคม2555,จากส�านกงานสถตแหง

ชาตเวบไซต:http://service.nso.go.th

สพรรณอนทรแกว.(2553).การบรหารการคาปลก.กรงเทพมหานคร:ธนาเพรส

อดลยจาตรงคกลและดลยาจาตรงคกล.(2550). พฤตกรรมผบรโภค.กรงเทพมหานคร:โรงพมพธรรมศาสตร.

KayleneW. & Robert P. (2010). Marketing to Generation. RetrievedNov 30, 2012. From Source

AcademicandResearchInstituteWebsite:www.aabri.com/manuscripts

Kotler,P.(2003).Marketing Management. 5thEdition.NewJersey:Prentice-Hall.

Nielson. (2012). Boomers :Americas’ MostValuable Generation. Retrieved Nov 30, 2012. From

SourceMarketingprofs.Website:http://www.marketingprofs.com

Rosenberg,M.(2009). Boomer. RetrievedNov30,2012.FromGeographyWebsite:http://geography.

about.com

Schiffman,G.L.&Kanuk,L.L.(1994).Consumer Behavior. NewJersey:PrenticeHall.

WayneD.HoyerandDeborahJ.Maclnnis.(2007). Consumer Behavior.NewYork:HoughtonMifflin

Company

Worsley,T.&Associates.(2007).Baby Boomers Project.RetrievedNov30,2012.FromUniversityof

WollongongWebsite:http://smah.uow.edu.au/foodhealth



134

ชนาธป ผลาวรรณ

ประวตดานการศกษาMaster Degree of Business Administration in Retail

ManagementatPanyapiwatInstituteofManagement,Thailandin2012.

Now,sheisanexportsalesexecutive,inchargeofAsiapacificmarketat

ThailandCarpetManufacturingPlc.

ผศ.ดร.จรวรรณ ดประเสรฐ

ประวตดานการศกษาDoctorofEducation(HigherEducationManagement)

atOklahomaStateUniversity,USA

DissertationTitle:AnApplicationofMarketinginHigherEducationMaster

DegreeofBusinessAdministrationatGriffithUniversity,Australia

BachelorDegreeofArts(MajorinBusinessFrench,MinorinMarketing),

AssumptionUniversity

ปจจบนท�างานในต�าแหนงอาจารยประจ�าคณะบรหารธรกจ และรองผอ�านวยการ

ส�านกวจยและพฒนาสถาบนการจดการปญญาภวฒน



135

เครดตภาษตางประเทศสำาหรบภาษเงนไดบคคลธรรมดาในประเทศไทยFOREIGNTAXCREDITFORPERSONALINCOMETAXPURPOSESINTHAILAND

รชดาพร สงวร 1 และอารยา อนนตวรรกษ 2

บทคดยอในปจจบนนจะเหนไดวามการจางงานหรอมอบหมายหนาทงานใหแกพนกงานของบรษทใหไปปฏบตหนาทเพอ

กจการของนายจางไมใชแคภายในประเทศเทานนแตยงรวมถงการสงพนกงานหรอมอบหมายใหพนกงานไปปฏบตงาน

ยงตางประเทศหรอบคคลธรรมดาบางทานอาจจะไปลงทนในทรพยสนทตงอยในตางประเทศซงไมวาจะเปนหนาทงาน

ทท�าหรอการมทรพยสนในตางประเทศบคคลธรรมดาเหลานนยอมมหนาททจะตองเสยภาษใหแกประเทศแหลงเงนได

จงมประเดนปญหาวาหากบคคลดงกลาวเปนผมถนทอยในประเทศไทยเนองจากเปนผอยในประเทศไทยเปนระยะเวลา

หรอหลายระยะเวลารวมกนเปนจ�านวน180วน ในปภาษหนง แนนอนวาบคคลนนยอมจะตองเสยภาษเงนไดบคคล

ธรรมดาในประเทศไทยอยแลวตามหลกถนทอย หากแตวาเงนไดทบคคลนนไดรบจากแหลงเงนไดในตางประเทศได

ถกจดเกบภาษจากรฐบาลในประเทศนนๆไปแลวและบคคลนนน�าเงนไดดงกลาวเขามาในประเทศไทยในปภาษเดยวกน

กบปทตนเองไดรบเงนไดจ�านวนดงกลาวบคคลนนยอมจะตองน�าเงนไดทไดรบจากตางประเทศมารวมค�านวณเพอเสย

ภาษเงนไดบคคลธรรมดาในประเทศไทยดวย แตอยางไรกด หากบคคลนนไดรบเงนไดจากประเทศทมอนสญญาภาษ

ซอนกบประเทศไทยตามขอบทในเรองการขจดภาษซอนซงก�าหนดอยในอนสญญาภาษซอนนนจะระบใหบคคลนน

สามารถน�าภาษทเสยไปแลวในตางประเทศมาเครดตไดโดยเครดตภาษนนจะตองไมเกนจ�านวนภาษในประเทศไทยท

ค�านวณไดจากเงนไดดงกลาว ดงนนจากกรณดงกลาวกรมสรรพากรจะมวธการอยางไรในการใหเครดตภาษแกบคคล

ธรรมดา เพราะในปจจบนกรมสรรพากรยงไมมบทบญญตแหงกฎหมายหรอระเบยบภายในทออกมาก�าหนดวธการ

ค�านวณเครดตภาษเงนไดตางประเทศนนเอง

ค�าส�าคญ : ถนทอย ภาษเงนไดบคคลธรรมดา เครดตภาษตางประเทศ ประมวลรษฎากร

AbstractAtpresent,anemployeeisassignedtoperformhisworkforanemployernotonlyinThailand

butalsooutsideThailandoranypersoninvestsinanyassetsinanycountries.Inthisregard,anyperson

derivesrevenueincomefromhispostorassetsinanycountries;heissubjecttopaytaxtosuch

countries.ThereisanissueifanypersonshallbedeemedtobetheThaitaxresidenceinThailand

1อาจารยประจ�าคณะนตศาสตรมหาวทยาลยกรงเทพ,E-mail:[email protected]ผจดการ,บรษทบดโอแอดไวเซอรจ�ากด,E-mail:[email protected]



136

ashelivesinThailandatoneormoretimesforaperiodequalinthewholeto180daysinanytax

year,heiscertainlysubjecttopersonalincometaxinThailand.However,revenueincomeisderived

bytheThaitaxresidencefromtheforeignsourceincome;itiscertainlyimposedtaxbytheforeign

country.IfheremitssuchincomeintoThailandatthesameperiodderivedfromforeigncountry,he

willbesubjecttopersonalincometaxinThailand.Generally,ifanypersonderivesrevenueincome

fromacountrywhichentersintoadoubletaxationagreementwithThailand,taxpayableinforeign

countryinrespectofsuchrevenueincomeshallbeallowedasacreditagainstThaitaxpayablein

respectofsuchrevenueincome.Inthisregard,howtheRevenueDepartmenthasanymethodfor

taxcreditasatpresentthereisnolegalbasisorinternalregulationsinrespectofthismatter.

Keywords : Residence, PersonalIncomeTax, ForeignTaxCredit, RevenueCode

ทมาและความสำาคญของปญหาตามทรกนอยทวไปวาผทอยในประเทศไทยเปนเวลา

180วนขนไปตามบทบญญตแหงมาตรา41วรรค3แหง

ประมวลรษฎากรใหถอวาบคคลดงกลาวเปนผมถนทอย

ในประเทศไทยเพอการรษฎากร (Thai tax resident)

ซงผทมถนทอยในประเทศนนมหนาทเสยภาษในประเทศ

โดยมหนาทตองน�าเงนไดพงประเมน (Assessable

Income)ทไดรบในปภาษหนงๆไมวาจะไดรบจากแหลง

เงนไดภายในประเทศหรอนอกประเทศมารวมค�านวณ

เพอเสยภาษเงนไดบคคลธรรมดา ในประเทศไทยตาม

หลกเงนไดทวโลกหรอWorldWideIncome

แตอยางไรกดตามบทบญญตมาตรา41วรรคหนง

แหงประมวลรษฎากรไดก�าหนดขอยกเวนไวส�าหรบ

ผ มถนทอย ในประเทศไทยกลาวคอถาผ มถนทอย

ในประเทศไทยมเงนไดพงประเมนจากแหลงเงนไดใน

ตางประเทศ (Foreign Source Income) ในปภาษ

หนงๆ แตบคคลดงกลาวมไดน�าเงนไดพงประเมน

ดงกลาวเขามาในประเทศไทยในปภาษเดยวกนกบป

ทไดรบเงนไดดงกลาว บคคลดงกลาวไมตองเสยภาษ

เงนไดบคคลธรรมดาจากเงนไดทไดรบจากแหลงนอก

ประเทศดงกลาวแตอยางใด

ประเดนปญหาทางภาษจะไมมทางเกดขนหากผทม

ถนทอยในประเทศไทยไมน�าเงนไดพงประเมนทไดรบจาก

แหลงตางประเทศเขามาในปภาษเดยวกนกบปทไดรบเงน

ดงกลาวแตถาหากวาผมถนทอยในประเทศไทยน�าเงนได

ทไดรบจากตางประเทศเขามาในประเทศไทยในปภาษ

เดยวกน และเงนไดดงกลาวไดถกเกบภาษจากประเทศ

แหลงเงนไดมาแลวครงหนง ในกรณนบคคลดงกลาว

อาจจะเขาใจไดว าตนสามารถน�าภาษทเสยไปแลว

ในประเทศแหลงเงนไดมาเครดตออกจากภาษทตน

จะตองเสยในประเทศไทยได ซงโดยหลกการตาม

ทถกก�าหนดไว ในอนสญญาภาษซ อน (Double

Taxation Agreement) มกจะก�าหนดใหผทมถนทอย

ในประเทศไทยน�าภาษทเสยไปแลวในตางประเทศมา

เครดตออกจากภาษเงนไดบคคลธรรมดาทตองเสยใน

ประเทศไทยไดแตกรมสรรพากรเองกลบไมมบทบญญต

หรอกฎขอบงคบทเกยวกบการใหเครดตภาษทเสยใน

ตางประเทศ ส�าหรบกรณภาษเงนไดบคคลธรรมดา

แตอยางใด

ดวยเหตนบทความนจงม งศกษาประเดนปญหา

เรองการเครดตภาษตางประเทศส�าหรบภาษเงนไดบคคล

ธรรมดา

วตถประสงคและขอบเขตของการวจยวตถประสงคส�าหรบงานวจยชนน คอตองการ

น�าเสนอประเดนปญหาทอาจจะเกดขนจากการเครดตภาษ



137

ตางประเทศส�าหรบบคคลธรรมดา เนองจากปจจบน

ประเทศไทยยงไมมกฎหมายทบญญตเกยวกบวธการ

ค�านวณเครดตภาษตางประเทศ

ขอบเขตของงานวจยชนนจ�ากดเฉพาะเครดตภาษ

ตางประเทศส�าหรบกรณบคคลธรรมดาเทานนเนองจาก

การเครดตภาษตางประเทศส�าหรบนตบคคลนนไดม

กฎหมาย รวมทงระเบยบ ขอบงคบทออกตามความ

บทบญญตในประมวลรษฎากรบญญตถงวธการค�านวณ

เครดตภาษตางประเทศไวแลวประกอบกบมความชดเจน

และเปนทยอมรบของกรมสรรพากร

วธดำาเนนการวจยงานวจยชนนเปนงานวจยทใชการศกษาเอกสาร

เปนหลก(DocumentaryResearch)ไมมการใชวธการ

สมตวอยางและสถตมาเกยวของแตเปนการคนควาวจย

จากการศกษาตวบทกฎหมาย เอกสาร ต�ารา บทความ

และค�าพพากษาศาลฎกาทเกยวของ

ผลการวจยนยามของค�าวาถนทอย

ถนทอยกรณทวไป

ค�าวา “Residence” ตาม Black’s Law

Dictionaryไดก�าหนดความหมายไวดงน

ถนทอยคอ

1)การกระท�าหรอขอเทจจรงใดทเกยวกบการอย

อาศยในสถานททก�าหนดชวระยะเวลาหนง

2)สถานททบคคลใดๆไดอยอาศยซงแยกตาง

หากจากบานอนเปนภมล�าเนา

3)บานหรอทพกอาศยหรอทพ�านก

4)สถานทซงบรษทหรอวสาหกจประกอบธรกจ

หรอถอวาประกอบธรกจ3

ดงนนจากความหมายดงกลาวอาจจะสรปได

วาถนทอยหมายถงสถานททบคคลไดอาศยอยณ ทนน

ภายในระยะเวลาใดเวลาหนง

ค�าวาถนทอยนนถอวามความส�าคญดงนคอ

ประการแรก ถอวาเปนองคประกอบสวนหนง

ในการสบหาภมล�าเนาของบคคล

ประการทสองถอวาเปนการก�าหนดวาบคคลหนง

บคคลใดจะอยภายใตเขตอ�านาจของศาลไหนหรอจะตอง

อยภายใตอ�านาจของหนวยงานของรฐทตนไดอาศยอย

ประการทสามถอวาเปนการก�าหนดถงสทธใน

การเลอกตงหรอการออกเสยงในสภาหรอมหนาททจะ

ตองเสยภาษใหแกประเทศใหตนมถนทอยนนเอง

นอกจากนยงมถอยค�าอนทมความหมายใกลเคยง

กนนนคอค�าวาDomicile

ค�าวาDomicileหรอภมล�าเนานนหมายความวา

สถานทซงบคคลไดอาศยอยและบคคลนนไดถอวาสถานท

นนเปนบานของตนหรออาจจะกลาวไดวาสถานทนนเปน

ทอยถาวร(abode)ของบคคลนนเองหรอเปนถนทอย

ตามกฎหมายของบคคลธรรมดาหรอนตบคคล

จากความหมายของถอยค�าดงกลาวขางตน

จะเหนไดวามความหมายใกลเคยงกนทงสนมความแตก

ตางกนเพยงเลกนอย กลาวคอ ถนทอย (residence)

นนคอสถานททเปนถนทอยในชวงเวลาใดเวลาหนงของ

บคคลธรรมดาและนตบคคล แตส�าหรบค�าวาภมล�าเนา

(domicile) นนหมายถง สถานทอนเปนทอยถาวรของ

บคคล

3A definition of Residence according to Black Law Dictionary is set out below:

Residence:

1)theactorfactoflivinginagivenplaceforsometime.

2)theplacewhereoneactuallylives,asdistinguishesfromadomicileone'shome.

3)ahouseorotherfixabode;dwelling.

4)theplacewhereacorporationorotherenterprisedoesbusinessorresistedtodobusiness



138

นยามค�าวา ถนทอย ตามกฎหมายภาษอากร

ถนทอย ตามกฎหมายภาษอากรในหวข อน

จะขอแบงการพจารณาออกเปน2กรณดงน

1)ถนทอยตามกฎหมายภาษอากรในกรณทวไป

ส� าห ร บคว ามหมาย ในทา งภา ษน นท า ง

International Bureau of Fiscal Documentation

หรอIBFDไดใหค�าจ�ากดความเอาไววา

ถนทอย คอ ถนทอยนน มการอางถงสถานะ

ในทางกฎหมายของบคคลทมความเกยวของกบประเทศใด

ประเทศหนง โดยเฉพาะเจาะจง ตวอยางเชน ในกรณ

ทวไปถนทอยเปนหลกทอางขนเพอทจะก�าหนดวาบคคล

จะตองเสยภาษจากแหลงเงนไดทวโลกส�าหรบกรณของ

บคคลธรรมดานนถนทอยของบคคลดงกลาวจะเปนไป

ตามความเปนจรงและสภาวะในขณะนน ตวอยางเชน

จ�านวนวนทบคคลดงกลาวไดอาศยอยในประเทศนนหรอ

การทบคคลไดมการด�าเนนชวตหรอมการประกอบธรกจ

ซงมความผกพนกบประเทศนนๆเปนตน

2) ถนทอยตามกฎหมายภาษอากรทก�าหนดอย

ในแบบรางอนสญญาภาษซอนฯ ขององคการเพอความ

รวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (Organisation

for Economic Co-operation Development

:OECD)และแบบรางอนสญญาภาษซอนฯขององคการ

สหประชาชาต(UnitedNations:UN)

ในกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศไดม

การก�าหนดองคประกอบทเกยวของกบถนทอย เพอ

การจดเกบภาษเงนไดระหวางประเทศเอาไวในอนสญญา

ภาษซอนฯซงจะเหนไดจากแบบรางอนสญญาภาษซอนฯ

ของOECD(OECDModelConvention)

หลกถนทอยเพอการจดเกบภาษเงนไดระหวาง

ประเทศ ดงทไดบญญตอยในแบบรางอนสญญาภาษ

ซอนฯ - ขอบทท 4 คอ ตามวตถประสงคแหงอนสญญา

ฉบบนค�าวาถนทอยในรฐผท�าสญญาหมายความวาบคคลซง

ภายใตกฎหมายภายในของรฐนนมหนาทตองเสยภาษใน

รฐนนเนองจากเปนผมภมล�าเนาถนทอยสถานจดการหรอ

หลกเกณฑอนอนคลายคลงกน และใหหมายความรวม

ถงหนวยงานหรอองคกรสวนทองถนในรฐนนดวยแตไม

ไดหมายความรวมถงบคคลซงมหนาทเสยภาษเงนไดตาม

หลกแหลงเงนไดแตอยางใด

-ขอบทท 4แหงแบบรางอนสญญาภาษซอนฯ

ขององคการสหประชาชาต(UNModelConvention)

ไดบญญตไวดงนคอตามวตถประสงคแหงอนสญญาฉบบน

ค�าวา ถนทอยของรฐผท�าสญญาหมายความวา บคคล

ซงภายใตบงคบของกฎหมายภายในของรฐนน มหนาท

เสยภาษในรฐผท�าสญญาเนองจากมภมล�าเนา ถนทอย

สถานจดการหรอหลกเกณฑอนอนคลายคลงกน4

4Article4oftheModelsTaxConventionaresetoutbelow:

1)Articles4oftheOECDModelTaxConventiononIncomeandCapital

ForthepurposesofthisConvention,theterm"residentofcontractingstate"meansanypersonwho,underthe

lawsofthatState,isliabletotaxthereinbyreasonofhisdomicile,residence,placeofmanagementoranyother

criterionofasimilarnature,andalsoincludesthatStateandanypoliticalsubdivisionorlocalauthoritythereof.

Thisterm,however,doesnotincludeanypersonwhoisliabletotaxinthatStateinrespectonlyofincomefrom

sourcesinthatStateorcapitalsituatedtherein.

2)Article4ofUnitedNationsModelDoubleTaxationConventionbetweenDevelopedanddevelopingCountries

ForthepurposesofthisConvention,theterm"residentofaContractingState"meansanypersonwho,under

thelawsofthatState,isliabletotaxthereinbyreasonofhisdomicile,residence,placeofincorporation,placeof

managementoranyothercriterionofasimilarnature,andalsoincludesthatStateandanypoliticalsubdivision

orlocalauthoritythereof.Thisterm,however,doesnotincludeanypersonwhoisliabletotaxinthatStatein

respectonlyofincomefromsourcesinthatStateorcapitalsituatedtherein.



139

3) ถนทอยตามกฎหมายภาษซงก�าหนดอยใน

อนสญญาภาษซอนแบบทวภาคทประเทศสองประเทศ

มาตกลงรวมกนดวย

ในทนผเขยนจะขอยกตวอยางใหเหนถงความหมาย

ของค�าวาถนทอยตามทก�าหนดอยในอนสญญาภาษซอน

แบบทวภาคซงประเทศไทยไดมการตกลงรวมกนกบ

ประเทศอนๆตวอยางเชน

- ขอบทท 4 วรรคหนงแหงอนสญญาภาษซอน

ระหวางประเทศไทยกบประเทศองกฤษซงก�าหนดไววา

เพอความมงประสงคแหงอนสญญานค�าวา“ผมถนทอย

ในรฐผท�าสญญารฐหนง”ภายใตบทบญญตแหงวรรค(2)

และ(3)ของขอนหมายถงบคคลใดๆผซงตามกฎหมาย

ของรฐนนมหนาทเสยภาษใหรฐนนโดยเหตผลของการ

มภมล�าเนาสถานทอยสถานจดการสถานจดทะเบยน

บรษทหรอโดยเกณฑอนใดทมลกษณะคลายคลงกน

- ขอบทท 4 วรรคหนงแหงอนสญญาภาษซอน

ระหวางประเทศไทยกบประเทศสงคโปรซงก�าหนดไววา

เพอประโยชนแหงอนสญญาน ค�าวา “ผมถนทอยในรฐ

ผท�าสญญารฐหนง”หมายความวาบคคลใดๆผซงตาม

กฎหมายของรฐนนจ�าตองเสยภาษในรฐนนโดยเหตผล

แหงการมภมล�าเนาถนทอยสถานทจดการหรอโดยหลก

เกณฑอนใดในท�านองเดยวกน

จากความหมายดงกลาวจะเหนไดวาการเปนผม

ถนทอยในประเทศใดประเทศหนงนนบคคลใดๆจะตอง

มถนทอยหรอภมล�าเนาอยในประเทศนนตามทกฎหมาย

ของประเทศนนๆก�าหนด

การเปนผ มถนทอย เพอการรษฎากรตาม

ประมวลรษฎากรตามบทบญญตแหงประมวลรษฎากรมไดมการ

บญญตความหมายของค�าวาถนทอย ไวอยางเฉพาะ

เจาะจง มเพยงบทบญญตในมาตรา 41 วรรคสาม

แหงประมวลรษฎากร ทกลาวแควา ถาบคคลใดอยใน

ประเทศไทยเปนเวลา180วนในปภาษหนงๆบคคลนน

ถอวาเปนอยในประเทศไทย

มาตรา41วรรคสามแหงประมวลรษฎากรบญญต

ไวดงน

“ผใดอยในประเทศไทยชวระยะเวลาหนงหรอหลาย

ระยะ รวมเวลาทงหมดถงหนงรอยแปดสบวนในปภาษ

ปใดใหถอวาผนนเปนผอยในประเทศไทย”

ดงนนจะเหนไดวา บคคลธรรมดาไมวาจะเปน

คนไทยหรอคนตางดาวหากบคคลนนอยในประเทศไทย

ชวระยะเวลาหนงหรอหลายระยะเวลารวมกนในปภาษ

หนงๆเปนเวลา180วนหรอมากกวานนบคคลธรรมดา

คนนนจะถกถอวามเปนผ ม ถนทอย ในประเทศไทย

ซงท�าใหบคคลดงกลาวมหนาททจะตองเสยภาษใน

ประเทศไทยตามหลกเงนไดทวโลก (Worldwide

Income)กลาวคอหากบคคลผอยในประเทศไทยมเงนได

จากหนาทงานในตางประเทศ หรอจากกจการทท�าใน

ตางประเทศ หรอจากทรพยสนทตงอยในตางประเทศ

บคคลนนจะตองเอาเงนไดเหลานนมารวมค�านวณเพอ

เสยภาษเงนไดบคคลธรรมดาในประเทศไทยดวย โดย

ยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาตามแบบ

ภ.ง.ด.90หรอแบบภ.ง.ด.91แลวแตกรณภายในวนท31

มนาคมของปภาษถดจากปทมเงนได

แตอยางไรกด มาตรา 41 วรรคสองแหงประมวล

รษฎากรไดมการก�าหนดบทยกเวนไวดงน

“ผอยในประเทศไทยมเงนไดพงประเมนตามมาตรา

40ในปภาษทลวงมาแลวเนองจากหนาทงานหรอกจการ

ทท�าในตางประเทศ หรอเนองจากทรพยสนทอยในตาง

ประเทศตองเสยภาษเงนไดตามบทบญญตในสวนนเมอ

น�าเงนไดพงประเมนนนเขามาในประเทศไทย”

จากบทบญญตดงกลาวขางตนนจะเหนไดวาแม

ผอยในประเทศไทยมหนาททจะตองน�าเงนไดทตนได

รบจากทวโลกมาเสยภาษในประเทศไทยกตาม แตใน

มาตรา41วรรคสองไดก�าหนดขอยกเวนไววาหากผอย

ในประเทศไทยมไดน�าเงนไดทตนไดรบจากตางประเทศ

เขามาในประเทศไทยในปภาษเดยวกนกบปทไดรบเงนได

บคคลดงกลาวกไมจ�าตองน�าเงนไดจากตางประเทศมา

รวมค�านวณเพอเสยภาษเงนไดในประเทศไทยแตอยางใด



140

ในกรณนผเขยนจงขอยกตวอยางค�าพพากษาฎกา

และหนงสอตอบขอหารอของกรมสรรพากรทเกยวของ

กบเรองนเพอท�าใหมความเขาใจมากขนดงน

1) หนงสอตอบขอหารอกรม สรรพากร เลขท

กค0702/7797ลงวนท3กนยายน2555หารอเกยวกบ

ภาษเงนไดบคคลธรรมดา กรณการจดเกบภาษเงนได

ท เกดขนจากหนาทการงานในตางประเทศ โดยม

ขอเทจจรงสรปไดวา ในป 2552 นาย ท. เปนผอยใน

ประเทศไทย มเงนไดประเภทเงนเดอนและเงนปนผล

ในประเทศฟนแลนด โดยนาย ท. ไดรบเงนเดอน

จ�านวน 5,730 ยโร และดอกเบยเงนฝากธนาคาร

จ�านวน1,500ยโรและในป2552นายท.ไดโอนเงน

จ�านวนหนง(ไมปรากฏหลกฐานแนชดวาเปนเงนจ�านวน

เทาใด) จากบญชเงนฝากธนาคารประเทศฟนแลนด

เขามาในประเทศไทยเจาพนกงานสรรพากรจงแนะน�าให

นายท.ยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดา

(ภงด.90) จากเงนท ได โอนเข ามาในประเทศไทย

กลาวคอเงนเดอนจ�านวน5,730ยโรหรอ271,199.81บาท

และดอกเบยเงนฝากธนาคารจ�านวน 1,500 ยโร หรอ

72,673.88บาทแตนายท.โตแยงวาเงนไดของนายท.

ทโอนเขามาในประเทศไทยในป 2552 เปนเงนได

ของป 2552 และกอนป 2552 ซงไมสามารถแยกได

วาเปนเงนไดของปใด นาย ท. จงขอทราบวา นาย ท.

ตองน�าเงนไดทโอนเขามาในประเทศไทยในป 2552

ทงจ�านวนมารวมค�านวณเพอเสยภาษเงนไดบคคล

ธรรมดาหรอไมอยางไร

แนวค�าวนจฉยของกรมสรรพากร เนองจากในป

2552นายท.เปนผอยในประเทศไทยและไดรบเงนได

พงประเมนตามมาตรา40(1)และ40(4)(ก)แหงประมวล

รษฎากรจากประเทศฟนแลนดหากนายท.น�าเงนได

พงประเมนทไดรบดงกลาวเขามาในประเทศไทยในป

ภาษเดยวกนกบทไดรบเงนได นาย ท. ตองน�าเงนได

ทไดทน�าเขาในประเทศไทยทงจ�านวนมารวมค�านวณเพอ

เสยภาษเงนไดบคคลธรรมดามาตรา 41 วรรคสอง

แหงประมวลรษฎากร

2) หนงสอตอบขอหารอกรม สรรพากร เลขท

กค0706/2940

บรษทก.ไดรบมอบอ�านาจจากนายช.ท�างานใน

ต�าแหนงผจดการส�านกงานผแทนฮ.ในประเทศไทยโดย

นายช.ไดรบคาตอบแทนจากต�าแหนงดงกลาวในอตรา

เดอนละ12,000บาทส�านกงานผแทนฯในประเทศไทย

ไดช�าระคาตอบแทนดงกลาวเปนสกลเงนบาท และโอน

เงนเขาบญชธนาคารในประเทศไทยของนายช.ทกเดอน

นอกจากหนาทงานในต�าแหนงผจดการส�านกงานผแทนฯ

ในประเทศไทยแลว นาย ช. ยงปฏบตงานในต�าแหนง

SouthEastAsianSaleSupportManagerซงไมได

เปนงานทตอเนองหรอเกยวของกบการท�างานในต�าแหนง

ผจดการส�านกงานผแทนฯ แตอยางใด และส�านกงาน

ผแทนฯ ไมมหนาทในการช�าระคาตอบแทนจากหนาท

งานในต�าแหนงSouthEastAsainSupportManager

ส�านกงานใหญในตางประเทศจะเปนผ รบผดชอบใน

การช�าระคาตอบแทนดงกลาวโดยโอนเขาบญชธนาคาร

ในประเทศเยอรมนของนาย ช. ทกเดอน ทงน ปรากฏ

ขอเทจจรงเพมเตมวา นาย ช. มไดอยในประเทศไทย

ในปภาษ2542ถงปภาษ2545แตอยางใดบรษทก.

จงหารอวาคาตอบแทนจากต�าแหนงSouthEastAsian

Sale Support Manager ของนาย ช. เขาลกษณะ

เปนเงนได พงประเมนเนองจากหนาทงานทท�าใน

ตางประเทศตามมาตรา 41 วรรคสองแหงประมวล

รษฎากรถกตองหรอไม

แนวค�าวนจฉยกรมสรรพากร กรณคาตอบแทน

จากหนาทงานในต�าแหนง South East Asian Sale

SupportManager ในตางประเทศของนาย ช. หาก

ปรากฏขอเทจจรงวา หนาทงานดงกลาวไมไดเปนงานท

ตอเนองหรอเกยวของกบการท�างานในต�าแหนงผจดการ

ส�านกงานผแทนฯ ของตนในประเทศไทยแลว ยอมไม

เขาลกษณะเปนเงนไดพงประเมน เนองจากกจการของ

นายจางในประเทศไทยตามมาตรา 41 วรรคหนง แหง

ประมวลรษฎากร แตถอเปนเงนไดพงประเมนเนองจาก

หนาทงานทท�าในตางประเทศตามมาตรา41วรรคสอง



141

แหงประมวลรษฎากร ดงนน หากในปภาษทส�านกงาน

ใหญในตางประเทศไดช�าระคาตอบแทนดงกลาว โดย

นาย ช. อยในประเทศไทยชวระยะเวลาหนงหรอหลาย

ระยะเวลาทงหมดไมถง180วนในปภาษนนหรอหากในป

ภาษทส�านกงานใหญในตางประเทศไดช�าระคาตอบแทน

ดงกลาวนายช.อยในประเทศไทยชวระยะเวลาหนงหรอ

หลายระยะเวลารวมเวลาทงหมดถง180วนในปภาษนน

ตามนยมาตรา41วรรคสามแหงประมวลรษฎากรแตไม

ไดน�าเงนไดพงประเมนนนเขามาในประเทศไทยในปภาษ

เดยวกนนายช.ไมมหนาทเสยภาษเงนไดในประเทศไทย

จากคาตอบแทนทไดรบในปภาษนนแตอยางใด

นอกจากค�าวนจฉยจากหนงสอตอบขอหารอของ

กรมสรรพากรตามทได ยกตวอย างไว แล วข างต น

กรมสรรพากรไดมมตกพอ.ครงท2-21กมภาพนธ2528

ระเบยบวาระท 3 โดยไดก�าหนดวา หากมเงนไดในตาง

ประเทศแลวเกบสะสม ตอมาหลงจากปทมเงนไดจงน�า

เขาในประเทศไทยไมอยในบงคบทตองเสยภาษเงนได

ดงนนจากทกลาวมาแลวจงสรปไดวาหากผมเงนได

เปนผอยในประเทศไทยตามนยบทบญญตแหงมาตรา

41วรรคสามแหงประมวลรษฎากรและเปนผมเงนไดท

ไดรบจากตางประเทศเนองจากหนาทงานหรอกจการ

ทท�าในตางประเทศ หรอเนองจากทรพยสนทอยใน

ตางประเทศและไดมการน�าเงนไดจ�านวนดงกลาวเขามาใน

ประเทศไทยในปเดยวกนกบปทไดรบเงนไดนน บคคล

ดงกลาวจะตองน�าเงนไดทไดรบจากตางประเทศมารวม

ค�านวณเพอเสยภาษเงนไดบคคลธรรมดาในประเทศไทย

ดวย แตหากวาเงนไดนนไดถกน�าเขามาในประเทศในป

ภาษถดไปบคคลผมเงนไดไมจ�าตองน�าเงนไดทไดรบจาก

ตางประเทศมารวมค�านวณเพอภาษในประเทศไทยตาม

นยบทบญญตแหงมาตรา41 วรรคสองตอนทายแหง

ประมวลรษฎากรแตอยางใด

บทวเคราะหประเดนปญหาจากทไดมการมการอธบายใหเหนถงภาระหนาทใน

การเสยภาษเงนไดบคคลธรรมดาของผทอยในประเทศท

ไดรบเงนไดจากแหลงนอกประเทศในปภาษหนงๆ

แลวนนในหวขอนผเขยนจะชใหเหนถงประเดนปญหาทเกด

ขนจากกรณเงนไดทไดรบจากตางประเทศไมวาจะได

รบจากหนาทหรอกจการทท�าในตางประเทศ หรอจาก

ทรพยสนทอยตางประเทศ

ตามทไดกลาวไปแลววาบคคลธรรมดาผทอย ใน

ประเทศไทยจะตองเสยภาษเงนได บคคลธรรมดา

ในประเทศไทยจากเงนไดทไดรบจากตางประเทศกตอ

เมอไดมการน�าเงนไดดงกลาวเขามาในประเทศในป

เดยวกนกบปทไดรบเงนไดนน ซงท�าใหมประเดนท

นาคดนนคอหากเงนไดทเกดจากหนาทงานหรอกจการท

ท�าในตางประเทศ หรอจากทรพยสนทอยตางประเทศ

นนไดถกเกบภาษในตางประเทศมาแลวครงหนง และ

ถาหากมการน�าเงนไดดงกลาวเขามาในประเทศไทย

ในปเดยวกนบคคลผมเงนไดนนกจะตองเสยภาษจากเงน

ไดจ�านวนเดยวกนถงสองครง ซงถอวาเปนการซ�าซอน

ในเชงเศรษฐกจ(EconomicDoubleTaxation:EDT)

ดงนนเพอเปนการบรรเทาภาระภาษโดยหลกแลว

ประเทศถนทอยจะเปนประเทศทท�าการบรรเทาภาษให

แกผทมถนทอยในประเทศของตน

ดวยเหตน ประเดนป ญหาทอาจเกดขน คอ

ประเทศไทยมวธการบรรเทาภาระภาษอยางไรหากเกด

เหตการณดงกลาว

ในกรณนผ เขยนขอยกตวอยางวธการบรรเทา

ภาระภาษตามทปรากฏอยในขอบทท 23 วรรคสาม

แห ง อ น สญญาภาษ ซ อน ระหว า ง ร ฐบ าลแห ง

ราชอาณาจกรไทยกบรฐบาลแหงสหราชอาณาจกร

องกฤษและไอรแลนดเหนอเพอเวนการเกบภาษซอน

และปองกนการเลยงรษฎากรในสวนทกยวกบภาษเกบ

จากเงนได (“อนสญญาภาษซอนฯ ไทย-องกฤษ”) ซงได

บญญตไววา “ในกรณของประเทศไทย จ�านวนภาษ

สหราชอาณาจกรทตองช�าระโดยสอดคลองกบบทบญญต

ของอนสญญานในสวนท เกยวกบเงนไดจากแหลง

ในสหราชอาณาจกรจะยอมใหเปนเครดตตอภาษไทยทตอง

ช�าระในสวนทเกยวกบเงนไดนน อยางไรกตาม เครดต



142

จะตองไมเกนจ�านวนภาษไทยซงไดค�านวณไวกอนทจะไดรบ

เครดตซงเปนจ�านวนทเหมาะสมกบเงนไดนน”

หรอในขอบทท23วรรคสองแหงอนสญญาระหวาง

รฐบาลแหงราชอาณาจกรไทยกบรฐบาลแหงสาธารณรฐ

สงคโปร เพอการเวนการเกบภาษซอนและการปองกน

การเลยงการรษฎากรในสวนทเกยวกบภาษเกบจาก

เงนได(อนสญญาภาษซอนฯไทย-สงคโปร).ซงไดบญญต

ไววา “ในกรณประเทศไทย ภาษสงคโปรทจะช�าระใน

สวนทเกยวกบเงนไดในสงคโปรนนจะยอมใหใชเปน

เครดตตอภาษไทยอนตองช�าระ ในสวนทเกยวกบภาษ

เงนไดนนอยางไรกตามเครดตนนจะตองไมเกนจ�านวน

ภาษไทยสวนทค�านวณไวกอนทจะใหเครดตตามจ�านวน

ทเหมาะสมกบเงนไดรายการนน”

จากขอบทท23ตามทบญญตอยในอนสญญาภาษ

ซอนฯระหวางไทย-องกฤษและไทย-สงคโปรสามารถ

ชใหเหนไดวาหากเงนไดทไดรบจากประเทศนนๆ และ

ไดถกเรยกเกบภาษจากรฐบาลของประเทศนนๆไปแลว

หากผมเงนไดซงเปนผมถนทอยในประเทศไทยน�าเงนได

นนเขามาในประเทศไทยในปภาษเดยวกนกบปทไดรบ

เงนไดดงกลาว บคคลนนสามารถน�าภาษทเสยไปแลว

ในตางประเทศมาถอเปนเครดตภาษในประเทศไทยได

นอกจากนกรมสรรพากรไดเคยมหนงสอตอบขอหารอ

ท เ กยวของกบการน�าภาษท เสยในตางประเทศมา

ถอเปนเครดตภาษได นนคอ หนงสอตอบขอหารอ

กรมสรรพากรเลขทกค0706/9111ลงวนท2พฤศจกายน

2549

ขอหารอกรณการขอคนเงนภาษทไดช�าระไวในตาง

ประเทศรายMr.Vมขอเทจจรงดงน

1. Mr.V คนสญชาตสหราชอาณาจกรสมรสกบ

นางค.อาชพรบราชการศาลปกครอง

2.ป2548Mr.Vอยในประเทศไทยเกน180วน

โดยท�างานเปนพนกงานบรษทอ.ไดรบเงนเดอนระหวาง

เดอนมกราคม–พฤษภาคมและเดอนมถนายน–ธนวาคม

รวม 2,150,000.00 บาท ถกหกภาษเงนได ณ ทจาย

จ�านวน440,300.00บาท

3.ในปเดยวกนระหวางเดอนมถนายน–ธนวาคม

Mr.Vไดรบเงนเดอนจากบรษทอ.ตงอยณเขตปกครอง

พเศษเกาะฮองกงสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนจน

เนองจากการปฏบตงานในประเทศเวยดนามเปนจ�านวน

รวม480,000.00บาท โดยบรษทอ. ไดจายเงนเดอน

ใหแกMr.Vแทนบรษทอ.(ฮองกง)ไปกอนแลวบรษทอ.

(ประเทศไทย)จะไดรบช�าระคนภายหลงในวนท15ของ

เดอนซงบรษทอ.(ประเทศไทย)ไดหกภาษณทจายของ

Mr.Vและน�ามาแสดงในแบบภงด.1แลว

4. การท�างานทประเทศเวยดนามตามทบรษท อ.

(ฮองกง)มอบหมายใหMr.Vท�านไดเสยภาษไวทประเทศ

เวยดนามแลวเปนจ�านวน 128,854.42 บาท เพอใหได

รบใบอนญาตท�างานโดยMr.V ไมไดรบเงนเดอนทจาย

ในประเทศเวยดนามแตอยางใด Mr.V จงประสงคจะ

ขอคนเงนภาษทไดช�าระไปในประเทศเวยดนามจ�านวน

ดงกลาวโดยใช สทธตามอนสญญาระหวางรฐบาล

แหงราชอาณาจกรไทยกบสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม

เพอการเวนการเกบภาษซอนและปองกนการเลยง

การรษฎากรในสวนทเกยวกบภาษเกบจากเงนได

แนวค�าวนจฉยของกรมสรรพากร–หากขอเทจจรง

ปรากฏวาในป 2548Mr.Vอยในประเทศไทยเกน 180

วน ถอวาเปนผ มถนทอย ในประเทศไทย เมอ Mr.V

ไปท�างานทประเทศเวยดนามตามการวาจางของบรษทอ.

(ฮองกง)จงเขาลกษณะเปนผอยในประเทศไทยมเงนได

เนองจากหนาทงานทท�าในตางประเทศ เมอบรษท อ.

(ประเทศไทย)เปนผจายคาจางใหแกMr.Vในประเทศไทย

เขาลกษณะเปนเงนคาจางทMr.Vไดรบเนองจากหนาทงาน

ทท�าในตางประเทศเมอบรษทอ.(ประเทศไทย)เปนผจาย

คาจางใหแกMr.V ในประเทศไทย เขาลกษณะเปนเงน

ค าจ างท Mr.V ได รบเนองจากหนาทงานทท�าใน

ตางประเทศและไดน�าเงนคาจางนนเขามาในประเทศไทย

Mr.Vจงมหนาทตองน�าเงนไดทไดรบเนองจากหนาทงาน

ทท�าในประเทศเวยดนามมารวมค�านวณเพอเสยภาษ

เงนไดในประเทศไทยตามมาตรา41วรรคสองและวรรค

สามแหงประมวลรษฎากรหากMr.V ไดเสยภาษจาก



143

เงนไดส�าหรบหนาทงานทท�าในประเทศเวยดนาม

ไวในประเทศดงกลาวและเปนการเสยภาษเงนไดตามขอ

ก�าหนดในอนสญญาระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกร

ไทยกบสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนามฯ แลวกมสทธ

น�าภาษทไดเสยไวในประเทศเวยดนามมาเครดตภาษ

เงนไดทจะตองเสยในประเทศไทยได ตามนยขอ 23

ของอนสญญาระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกรไทยกบ

สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนามฯ (อนสญญาภาษซอนฯ

ไทย-เวยดนาม) แตตองไมเกนกวาจ�านวนภาษเงนได

ทตองช�าระในประเทศไทยซงไดค�านวณไวกอนทจะให

เครดตดงกลาว

ดงนนจากขอเทจจรงและค�าวนจฉยของกรม

สรรพากรตามหนงสอตอบขอหารอของกรมสรรพากร

ดงกลาว จะเหนไดวา Mr.V มสทธน�าภาษทไดเสยไว

ในประเทศเวยดนามมาเครดตภาษเงนไดทจะตองเสย

ในประเทศไทยไดตามนยขอบทท23ของอนสญญาภาษ

ซอนฯ ไทย-เวยดนาม แตตองไมเกนกวาจ�านวนภาษ

เงนไดทตองช�าระในประเทศไทยซงไดค�านวณไวกอนทจะให

เครดตดงกลาว

แต อย างไรกด แม โดยนยแห งข อบทท 23

แห งอนสญญาภาษซ อนฯต างๆ หรอแม กระทง

แนวค�าวนจฉยของกรมสรรพากรจะบอกวาบคคลผมถนทอย

ในประเทศไทยจะสามารถน�าภาษทเสยในตางประเทศมา

เปนเครดตภาษเงนไดทจะตองเสยในประเทศไทยแตตอง

ไมเกนจ�านวนภาษเงนไดทตองช�าระในประเทศไทยซงได

ค�านวณไวจากเงนไดดงกลาวกตาม แตกรมสรรพากรก

ยงมไดมมาตรการทางกฎหมายทเปนรปธรรมเมอเทยบ

กบกรณของภาษเงนไดนตบคคล ไมวาจะเปนพระราช

กฤษฎกา หรอประกาศกรมสรรพากร หรอประกาศ

อธบดกรมสรรพากรทออกมาเพอก�าหนดแนวทาง

ในการน�าภาษทเสยในตางประเทศมาเปนเครดตภาษ

ในประเทศไทยแตอยางใด

ดงนนปญหาอาจจะเกดขนไดวาวธการค�านวณ

เครดตภาษเงนไดทเสยในตางประเทศวธการใดทกรม

สรรพากรยอมรบและเปนธรรมมากทสด ประกอบกบ

ผ เขยนไดเคยสอบถามไปยงเจาหนาทกรมสรรพากร

ในกรณดงกลาวซงเจาหนาทไดใหค�าตอบวาณปจจบน

กรมสรรพากรยงไมมมาตการทางกฎหมายมาก�าหนด

วธการค�านวณเครดตภาษในประเทศไทย เพราะฉะนน

ผเสยภาษจงน�าเอาวธการตามทก�าหนดอยในประกาศ

อธบดกรมสรรพากรเกยวกบภาษเงนได (ฉบบท 65)

มาใช บงคบโดยอนโลมไม ได เพราะประกาศฉบบ

ดงกลาวเปนกรณของการค�านวณเครดตภาษส�าหรบ

เงนไดนตบคคลซงหากพจารณาระบบภาษของประเทศ

เพอนบานเรา อยางเชน ประเทศสงคโปร เราจะเหนได

วาประเทศสงคโปรไดมการก�าหนดระบบการเครดตภาษ

ทเสยในตางประเทศไวดวย กลาวคอ บคคลธรรมดา

จะไดใชสทธในการเครดตภาษทเสยในตางประเทศไดกตอ

เมอบคคลดงกลาวเปนผมถนทอยในประเทศสงคโปร

ประกอบกบเงนไดทไดรบจากตางประเทศจะตองเปน

เงนไดพงประเมนทจะตองเสยภาษในประเทศสงคโปร

ซงการเครดตภาษทเสยในตางประเทศจะเทากบจ�านวนท

ต�าทสดของจ�านวนภาษทเสยในตางประเทศหรอเทากบ

จ�านวนภาษทบคคลนนๆ จะตองเสยหากไดรบเงนได

ดงกลาวในประเทศสงคโปร

นอกจากการใหเครดตภาษทเสยในตางประเทศ

ตามทกลาวมาแลวขางตน ประเทศสงคโปรยงมการให

เครดตภาษทเสยในตางประเทศอกรปแบบหนง นนคอ

Foreign Tax Credit Pooling System ซงวธการน

ไดมการน�ามาใชในป2555ซงระบบนจะใหเครดตภาษ

เทากบจ�านวนทต�าสดของจ�านวนภาษทจะตองเสย

ในประเทศสงคโปรส�าหรบเงนไดพงประเมนทไดรบจาก

ตางประเทศหรอเทากบจ�านวนทต�าสดของจ�านวนภาษ

ทจะตองเสยเมอมการรวมภาษทจะตองเสยทงหมด

อนเกดจากจ�านวนเงนได พงประเมนท ได รบจาก

ตางประเทศทเอามารวมเขาดวยกนโดยในปภาษ2555

ผเสยภาษสามารถเลอกวาจะใชสทธในการขอเครดตภาษ

ทเสยในตางประเทศแบบไหน (Foreign Tax Credit

หรอForeignTaxCreditPoolingSystem)



144

ดวยเหตนจงอาจะสรปประเดนปญหาไดวาการน�า

ภาษเงนไดทเสยภาษไปแลวในตางประเทศมาเปนเครดต

ภาษเงนไดในประเทศไทยยงไมมกฎหมายหรอระเบยบ

ภายในของกรมสรรพากรทออกมาก�าหนดวธการค�านวณ

การเครดตภาษเงนไดอยางแนนอนนนเอง

บทเสนอแนะจากทไดกลาวมาแลวปจจบนกรมสรรพากรยงไมม

การออกบทบญญตแหงกฎหมายหรอระเบยบหรอค�าสง

ภายใน ในเรองทเกยวของการค�านวณเครดตภาษ

ตางประเทศทสามารถน�ามาเครดตออกจากภาษเงนไดทจะ

ตองเสยในประเทศไทยแตอยางใดประกอบกบผเสยภาษ

ไมสามารถทจะน�าเอาบทบญญตทก�าหนดอยในประกาศ

อธบดกรมสรรพากรเกยวกบภาษเงนได (ฉบบท 65)

มาใชบงคบโดยอนโลมได เนองจากกรณตามประกาศ

อธบดกรมสรรพากรฉบบดงกลาวเปนกรณของภาษเงน

ไดนตบคคล

ดงนนจงมขอสงสยวาหากบคคลธรรมดาทานใด

ทานหนงน�าวธการค�านวณเครดตภาษตางประเทศ

ตามทก�าหนดอยในประกาศอธบดฉบบดงกลาวขางตนมาใช

ในการค�านวณภาษเงนไดบคคลธรรมดาของตนเพอท

จะบรรเทาภาระภาษซ�าซอนทเกดขนกบเงนไดทไดรบ

จากตางประเทศ กรมสรรพากรจะยอมรบในหลกการน

มากนอยแคไหน และการใชวธการค�านวณดงกลาว

ถกตองหรอไม

ดวยเหตนผ เขยนจงมความเหนวากรมสรรพากร

ควรออกพระราชก�าหนดเกยวกบเรองการค�านวณภาษ

เงนไดบคคลธรรมดา เพราะพระราชก�าหนดมฐานะ

เปนกฎหมายทสามารถใชบงคบกบบคคลทวไปรวมทง

เจาหนาทกรมสรรพากรสามารถยดถอและปฏบตตาม

นอกจากนเนองจากกฎหมายดงกลาวเปนกฎหมายทเกยว

กบการเงนและภาษอากรเพราะฉะนนสามารถทพจารณา

เปนการดวนไดเพอใหมผลบงคบใชไดทนตอสถานการณ

บานเมองแตอยางไรกดผ เขยนไมเหนดวยหากกรม

สรรพากรจะเสนอใหออกเปนประกาศโดยยดตามขอ

หารอหรอตวอยางทเกดขนในตางประเทศเนองจากถาหาก

ออกเปนประกาศกจะไมมฐานะเปนกฎหมายซงยอมจะ

สงผลใหผเสยภาษอางไดวาระเบยบนนไมมฐานะเปน

กฎหมายและอาจจะไมปฏบตตามได ประกอบกบการ

ออกกฎหมายใดๆ ไมควรทจะยดถอแนวทางการวนฉย

ตามทปรากฏในหนงสอตอบขอหารอของกรมสรรพากร

เนองจากหนงสอตอบขอหารอดงกลาวนนเปนการวนจฉย

ตามขอเทจจรงตามแตละกรณๆ ไป ซงไมใชกฎหมาย

นอกจากนประเทศไทยเปนประเทศทอย ในระบบ

Civil law ดงนนขอหารอหรอตวอยางทเกดขนไมวาใน

ประเทศหรอตางประเทศจงไมใชบอเกดแหงกฎหมาย

แตอยางใดผเขยนเหนวาในเนอหาควรอนญาตใหบคคลธรรมดา

สามารถน�าภาษทเสยไปแลวในตางประเทศมาถอเปน

รายจายโดยหกออกจากเงนไดพงประเมน โดยถอเปน

คาใชจายทางภาษทเพมขนจากคาใชจายทางภาษตามท

ก�าหนดอยในมาตรา 42ทว - มาตรา 46แหงประมวล

รษฎากร โดยในกรณดงกลาวผเขยนมความเหนวาควร

จะก�าหนดเปนคาใชจายแบบเหมา กลาวคอ ก�าหนด

จ�านวนเงนคาใชจายใหชดเจนวาใหหกไดจ�านวนเทาใด

เชนอนญาตใหหกเปนคาใชจายไดไมเกน60,000บาท

แตหากเสยภาษนอยกวานนกใหหกเปนคาใชจายไดตาม

จ�านวนทเสยไปจรงในตางประเทศ ทงนเพราะแตละ

ประเทศมการเกบภาษเงนไดบคคลธรรมดาไมเทากน

และเพอไมใหเปนการยงยากแกผเสยภาษในการค�านวณ

ภาษเงนไดบคคลธรรมดาดวย

นอกจากทกลาวไปแลวขางตน กรมสรรพากรอาจ

จะก�าหนดระเบยบภายในอยางเชนประกาศอธบดกรม

สรรพากร เพอก�าหนดแนวทางปฏบตในการตรวจสอบ

ใหแกเจาหนาทซงอาจจะก�าหนดวาการทบคคลธรรมดา

จะสามารถน�าภาษทเสยไปแลวในตางประเทศมาถอเปน

คาใชจายไดนนบคคลดงกลาวจะตองมหลกฐานพสจนวา

ตนไดเสยภาษจากเงนไดทไดรบจากตางประเทศแลวโดย

กรมสรรพากรอาจจะก�าหนดใหบคคลนนจะตองน�าสง

เอกสารตางๆประกอบกบการยนแบบแสดงรายการภาษ

เงนไดบคคลธรรมดาดวย อาทเชน หนงสอรบรองจาก



145

หนวยงานจดเกบภาษในตางประเทศโดยใหการยนยนวา

บคคลดงกลาวไดมการเสยภาษเงนไดใหแกประเทศ

นนแลว รวมถงส�าเนาแบบแสดงรายการภาษเงนได

พรอมทงใบเสรจรบเงนทไดเสยไปแลวในตางประเทศ

เปนตน

จากทไดกลาวไปแลวขางตนสามารถชใหเหนได

วาการบญญตวธการเครดตภาษตางประเทศส�าหรบภาษ

เงนไดบคคลธรรมดานนมประโยชนดงตอไปน

1) รฐสามารถขยายฐานภาษเงนไดบคคลธรรมดา

ไดเพมมากขน

2) ลดขอโตแยงระหวางเจาหนาทสรรพากรกบผ

เสยภาษส�าหรบกรณการค�านวณเครดตภาษตางประเทศ

3) เพอเปนแนวทางปฏบตตอไปในระยะยาว และ

เปนระบบในการจดเกบภาษเงนไดบคคลธรรมดาของ

ประเทศไทย

แตอยางไรกดเมอมขอดแลวยอมจะมขอเสยทตามมา

เชนเดยวกน

1)แมรฐอาจจะขยายฐานภาษเงนไดบคคลธรรมดา

ไดมากขนกตามแตอาจจะท�าใหเปาหมายการจดเกบภาษ

ของรฐลดลงได

2) กระบวนการในการน�าหลกฐานมาพสจนตอ

เจาหนาทอาจจะสรางความยงยากใหแกผเสยภาษได

เนองจากจะตองมการประสานงานกบหนวยงานจดเกบ

ภาษในตางประเทศดวย

จากทชใหเหนถงขอดและขอเสยของการก�าหนด

วธการใหเครดตภาษตางประเทศส�าหรบภาษเงนได

บคคลธรรมดา ผเขยนยงคงมความเหนวารฐนาจะได

ประโยชน จากการก�าหนดวธการให เครดตภาษ

ตางประเทศประกอบกบในอนาคตประเทศไทยจะตองเขา

เปนสวนหนงของประชาคมอาเซยน การทประเทศไทย

มก�าหนดหลกเกณฑการใหเครดตภาษตางประเทศยอม

ท�าใหเกดความเชอมนแกตางประเทศเชนเดยวกน

บรรณานกรมธนภณ(เพรศพบลย)แกวสถตย.(2546).ค�าอธบายภาษเงนไดระหวางประเทศและหลกการทวไปของอนสญญาภาษ

ซอน.กรงเทพมหานคร:หางหนสวนจ�ากดโรงพมพชวนพมพ.

ธรรมนต.(2555).ประมวลรษฎากร.กรงเทพมหานคร:บรษทส�านกพฒนาการบรหารธรรมนตจ�ากด.

อารยา อนนตวรรกษ. (2549).อ�านาจการจดเกบภาษอากรของรฐ: ศกษาหลกถนทอยเพอการรษฎากรเปรยบเทยบ

ระหวางกฎหมายไทยกบกฎหมายองกฤษ.วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต:มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

BryanA.Garner, (2004). Black’s LawDictionary, (2004). 8th ed.United Stateof America :West, a

Thomsonbusiness,p.1335

KlausVogel, KlausVogel onDoubleTaxationConventions, (1997). 3rd ed. London : Kluwer Law

InternationalLtd,p.218

InlandRevenueAuthorityofSingapore.(2011).RIASE-TaxGuide:IncomeTax;ForeignTaxCreditPooling

สบคนเมอ25กนยายน2556,จากhttp://www.iras.gov.sg/irasHome/uploadedFiles/Quick_Links/e-

Tax_Guides/FTCpoolinge-TaxGuide(22jun11).pdf

กรมสรรพากร.(2555).ขอหารอภาษอากรเลขทกค.0702/7797ลงวนท3กนยายน2555.สบคนเมอ20กนยายน

2556,จากhttp://www.rd.go.th/publish/46832.0.html

กรมสรรพากร.(2549).ขอหารอภาษอากรเลขทกค.0706/2940ลงวนท10เมษายน2549.สบคนเมอ5สงหาคม



146


กรมสรรพากร.(2549).ขอหารอภาษอากรเลขทกค.0706/9111ลงวนท2พฤศจกายน2549.สบคนเมอ5สงหาคม


กรมสรรพากร.(2519).ความรเรองภาษ:อนสญญาภาษซอน;ประเทศสหราชอาณาจกรและไอรแลนดเหนอ.สบคน

เมอ18สงหาคม2556,จากhttp://www.rd.go.th/publish/611.0.html

กรมสรรพากร.(2524).ความรเรองภาษ:อนสญญาภาษซอน;ประเทศสงคโปรค.สบคนเมอ18สงหาคม2556,จาก

http://download.rd.go.th/fileadmin/download/nation/singapore_t.pdf

Ratchadaporn Sangvorn received her Master Degree in Laws from

NorthwesternUniversity,USAin2006,andherBachelorDegreeinLaws(2nd

honors)fromThammasatUniversityin2001.SheisaThaiBarrister-at-Law

ofThaiBarAssociation.SheiscurrentlyalecturerintheSchoolofLaw,

BangkokUniversity. Shewas a researcher of Land Reclamation Project

supportedbytheOfficeof theCouncilofState.Hercurrently research

andacademicwritingfocusonarearelatedtoMedicalLawandTaxLaw.

AreeyaAnanworaraks received her Master Degree in Tax Laws from

ThammasatUniversity in 2006, andher Bachelor Degree in Laws from

ThammasatUniversityin2001.SheisaThaiBarrister-at-LawofThaiBar

Association.SheiscurrentlyaTaxManager,BDOAdvisoryLimited



147

S-COMMERCE: อนาคตของพาณชยอเลกทรอนกสบนเครอขายสงคมออนไลนS-COMMERCE:FUTUREE-COMMERCEONSOCAILNETWORKING

อราเพญ ยมประเสรฐ 1

บทคดยอการท�าธรกรรมเชงพาณชยผานสออเลกทรอนกสก�าลงเตบโตอยางรวดเรว และเปนทนยมอยางกวางขวาง

เนองจากเปนการพฒนารปแบบการคาแนวใหมทใหผลตอบแทนคมคากวารปแบบการคาดงเดมทมกจะตองผาน

คนกลางหรอตลาดกลางประกอบกบการใชชวตของผบรโภคยคนเปนยคทไมจ�ากดตวเองกบสงคมและรปแบบการใช

ชวตเพยงแบบเดยวคออยทงในโลกความเปนจรงและโลกออนไลนเพราะการท�าธรกรรมและกจกรรมในโลกออนไลน

นนสามารถสรางความหลากหลายในการใชชวตประจ�าวนของแตละคนได เชน การเชคอนหรอการลงทะเบยนใน

แอพพลเคชน(application)ชอโฟรสแควร(foursquare)ตามสถานทตางๆเพอใหเพอนๆรบรวาเราอยทใดรวมทง

ใสขอความลงไปไดวาเราท�าอะไรอยหรอการไปกด“ชนชอบ(like)”บนเฟซบค(facebook)เพอวดความนยมของขอความ

ทเราลงในสอเฟซบคนน ซงแสดงใหเหนวา การสอสารดจตอลและสอใหม (newmedia) ไดปรบเปลยนวธการคด

การด�าเนนชวตการปฏบตรวมถงพฤตกรรมของผบรโภคในปจจบนอยางชดเจนการพาณชยผานเครอขายสงคมออนไลน

(SocialCommerce:S-Commerce)ในบทความนเปนสวนหนงของระบบพาณชยอเลกทรอนกสหรออคอมเมรช

(E-Commerce)ซงแสดงถงกระแสการเปลยนแปลงครงใหญทเจาของธรกจน�าสอออนไลนมาใชในการสรางปฏสมพนธ

กบกลมผบรโภคเพอการกระตนการซอขายสนคา

AbstractElectronic Commerce (E- Commerce) is progressive andwidespread speedily since it is

developedasanewmethodoftradinggeneratingmorevaluablereturnratherthanold-fashioned

tradingformatswhichhavetradingbrokersormiddlemarket.Nowadays,people’slivingstyleismore

introvertandself-dependentwhichisalwaysintherealityandonlineworld.Infact,onlinebusiness

transactionsandactivitiesareabletodifferentiate individuals’ lifestylesuchaschecking- inand

registeringinfoursquareatanyplacesinordertoshowfriendswhereweare,addingmessageswhat

wedoorpressing“LIKE”onfacebooktomeasurethepopularityofthingswepostedonfacebook.

Accordingtothesecircumstances,theseshowthatdigitalcommunicationandnewmediaapparently

adjustconsumers’thinking,lifestyle,practiceandbehavior.SocialCommerce(S-Commerce)inthe

articleisapartofE-Commerceillustratingabigchangeoftrendthatbusinessownersapplyonline

mediatoinitiatecustomer’srelationshipformotivatingsalevolume.

1รองคณบดคณะวทยาการจดการสถาบนการจดการปญญาวฒนE-mail:[email protected]



148

บทนำาเมอเขาสยคเรมตนของการสอสารแบบดจทลระบบ

การคาทวโลกกเกดการปฎวตครงใหญตามมาดวยคอ

จากการคาขายแบบดงเดม(TraditionalCommerce)

ทผซอและผขายเจรจาการคากนแบบเหนหนากน(Face

ToFace)เปนการซอขายสนคาอปโภคบรโภคผานทาง

สอออนไลน (OnlineMedia)ซงสอประเภทนสามารถ

สรางผลกระทบตอสงคมโดยเฉพาะดานการท�าธรกรรม

ทางการเงนอยางมาก เนองจากไมมขอจ�ากดดานระยะ

ทาง ความสามารถในการกระจายขอมลขาวสารไปยง

กลมประชาชนทมคณลกษณะคลายคลงกนและการตอบ

กลบไดทนท โดยไมมขอจ�ากดดานเวลา รวมทงเวลาใน

การเปดหรอปดราน ทส�าคญ คอ การใชทนด�าเนนการ

นอยและสามารถเลอกขอมลขาวสารทเจาะจงไปยงผซอ

(Buyer)ไดมากกวา(สรสทธวทยารฐ,2545)ระบบการ

คาผานชองทางการสอสารใหมน เรยกวา การพาณชย

อเลกทรอนกส(ElectricCommerce)หรออคอมเมรช

(E-Commerce)ซงหมายถงการท�าธรกรรมทางเศรษฐกจ

ทผานสออเลกทรอนกส เกดการสรางธรกจสวนตว

รปแบบตางๆทมความรวดเรวความสะดวกสบายและ

ไดผลตอบแทนทดกวามากขน มการพฒนาค�าใหมใน

ความใกลเคยงกนคอธรกจอเลกทรอนกสหรออบซเนส

(ElectronicBusiness:E-Business)หมายถงการด�าเนน

ธรกจทอาศยระบบเทคโนโลยสารสนเทศในการด�าเนน

งานเพอเพมประสทธภาพและประสทธผลทางธรกจและ

ส�าหรบธรกจการคาปลกอเลกทรอนกสทมการขายสนคา

และบรการใหกบผบรโภคผานทางสออเลกทรอนกส

โดยตรงโดยไมผานคนกลางหรอตลาดกลาง ใชค�าวา อ

รเทลลง (E-Retailing : ElectronicRetailing)หรออ

เทลลง(E-Tailing:ElectronicTailing)

สมาคมผประกอบการอเลกทรอนกสไทย (ภาวธ,

2555) กลาวถงประเภทของพาณชยอเลกทรอนกสไว

ดงน

1. ผประกอบการกบผบรโภค (Business to

Consumer - B2C) คอ การซอขายระหวางผคา

กบผ บรโภคโดยตรง เชน การขายอาหารจานดวน

เครองประดบเครองแตงกายเปนตน

2. ผประกอบการกบผประกอบการ (Business

to Business - B2B) คอการคาระหวางผคากบลกคา

ทเปนรปแบบของผประกอบการ ในทนจะครอบคลม

ถงเรองการขายสง การด�าเนนการสงซอสนคาผานทาง

ระบบอเลกทรอนกส ระบบหวงโซการผลต (Supply

ChainManagement)เปนตนซงจะมความซบซอนใน

ระดบตางๆกนไป

3. ผ บรโภคกบผ บรโภค (Consumer to

Consumer - C2C) คอ การตดตอระหวางผบรโภค

กบผบรโภคนนมหลายรปแบบและวตถประสงค เชน

เพอการตดตอแลกเปลยนขอมล ขาวสารในกลมคนทม

พฤตกรรมการบรโภคเหมอนกนหรออาจจะท�าการแลก

เปลยนสนคาระหวางกน

4. ผ ประกอบการกบภาครฐ (Business to

Government - B2G) คอการประกอบธรกจระหวาง

ภาคเอกชนกบภาครฐทใชกนมากกคอเรองการจดซอ

จดจางของภาครฐ หรอทเรยกวาระบบจดซอจดจาง

ภาครฐดวยระบบอเลกทรอนกส (E Government

Procurement: E-GP) ในประเทศทมความกาวหนา

ดานพาณชยอเลกทรอนกสแลวรฐบาลจะท�าการซอ/จดจาง

ผานระบบอเลกทรอนกสเปนสวนใหญเพอประหยดคาใชจาย

เชนการประกาศจดจางของภาครฐในเวบไซตเปนตน

5. ภาครฐกบประชาชน (Government to

Consumer - G2C) ในทนคงไมใชวตถประสงค

เพอการคาแตจะเปนเรองการบรการของภาครฐผาน

สออเลกทรอนกสซงปจจบนในประเทศไทยเองกมให

บรการแลวหลายหนวยงานเชน การค�านวณและเสย

ภาษผานอนเทอรเนตการใหบรการขอมลประชาชนผาน

อนเทอรเนตเปนตนยกตวอยางเชนฐานขอมลการตดตอ

การท�าทะเบยนตางๆของกระทรวงมหาดไทยประชาชน

สามารถเขาไปตรวจสอบวาตองใชหลกฐานอะไรบาง

ในการท�าเรองนนๆ และสามารถดาวนโหลดแบบฟอรม

บางอยางจากบนเวบไซตไดดวย



149

ธรกจอเลกทรอนกส หรออบซเนส E-business

(Electronic Business) มจดเดนตรงทประหยดคา

ใชจาย และเพมประสทธภาพในการด�าเนนธรกจโดย

ลดความส�าคญขององคประกอบบางสวนลงเมอมการ

ด�าเนนการทางธรกจ เชน อาคารทท�าการหองจดแสดง

สนคา (Showroom)คลงสนคา (Store)พนกงานขาย

และพนกงานใหบรการตอนรบลกคาเปนตน(กตตพงษ,

2554) อยางไรกด การขายสนคาและบรการผาน

ระบบอคอมเมรซนน ยงมขอจ�ากดหลายประการ เชน

ระบบการรกษาความปลอดภยตองมประสทธภาพการ

ซอขายระหวางประเทศจ�าเปนตองมกฎหมายรองรบ

ทมประสทธภาพและดานภาษทมความชดเจน อยางไร

กตามระบบอคอมเมรซยงแบงแยกความเปนตวตนของ

ผซอและผขายอยมาก ในระยะเวลาตอมาจงเกดการ

ปรบเปลยนกลยทธดานการซอขายแนวทางใหมคอการ

สอสารผานระบบโทรศพทมอถอในการเจรจาตกลงดาน

ธรกจกนหรอทเรยกวาเอมคอมเมรช(MobileCommerce

:M-Commerce) ขนและกลายมาเปนทนยมในกลม

ลกคาทกระดบอยางกวางขวางเนองจากมความสะดวก

รวดเรว ผขายสามารถน�าเสนอสนคาหรอใหบรการทน�า

ไปสการเจรจาตอรองทตรงใจลกคาไดทนท และเมอม

การพฒนาระบบเทคโนโลยโครงขายการใหบรการตดตอ

สอสารแบบไรสายทวประเทศและขามพรมแดน อยาง

เตมประสทธภาพ ครอบคลมไดทกพนท เอมคอมเมรช

สามารถระบทอยของลกคาแตละคนไดอยางละเอยด

แมนย�ามากขน ซงสงผลเกดประสทธภาพทางการคา

สงสดตามมาดวย

ผบรโภคปจจบนมความชนชอบในการใชชวต 2

รปแบบ คออยทงในโลกความเปนจรงและโลกออนไลน

เพราะการท�าธรกรรมและกจกรรมในโลกออนไลนนน

สามารถสรางความหลากหลายในการใชชวตประจ�าวน

ของแตละคนไดเชนกน เชน การสนทนาแบบเหนหนา

กนผานวดทศนทเรยกวาFaceTimeฐานขอมลอจฉรยะ

ทสงผานถงกนและแบงปน (Share) กนได การแสดง

ความคดเหน(Comment)อยางสาธารณะการชนชอบ(Like)

และอนๆ ทเปนประสบการณใหมทแตกตางไปจากโลก

ความเปนจรง และเมอผ บรโภคยคใหมใชชวตแบบ

ผสมผสานไมมขดจ�ากด(Full-fledgedConvergence)น

ผประกอบการกตองมมมมองในการซอขายและการให

บรการทเปลยนไปดวย(รฐนนทศกด,2554)

การท� าธ รก จผ านส อ เฟซบ ค (Facebook

Commerce) ทร จกกนภายใตชอ เอฟคอมเมร ซ

(F-Commerce) เชนเดยวกน คอผบรโภคสามารถม

ประสบการณรวมกบคนอนผานการใชเฟซบคในการ

เขาถงขอมลณเวลาจรงขณะนนหรอทเรยกวาเรยลไทม

(Real Time) โดยสามารถแสดงใหเหนความสมพนธ

ของกลมลกคาทมความชอบเดยวกนและสามารถแบง

ปนความชอบในตวสนคานนๆ ใหแกเพอนๆ ไดรบรได

(กรงเทพธรกจ, 2554) อยางไรกตามผซอและผขาย

บนโลกของเครอขายสงคมออนไลนจะยกเลกการตดตอ

ผานระบบพอคาคนกลาง ผซอซอสนคาทเหมอนกนได

ในราคาถกและผขายกขายไดทนทมจ�านวนเงนสดไหลเวยน

เขามาในธรกจของตนมากขน ซงเมอยอนเวลาไปกอน

หนานประมาณ2ป สอสงคมออนไลนประเภทเฟสบค

(Facebook)ยทบ(YouTube)และทวทเตอร(Twitter)

อาจจะยงไมเปนทคนเคยในกลมผบรโภค แตกตางจาก

ปจจบนทสงเหลานกลบกลายเปนสวนหนงในชวตประจ�า

วนของผคนบนโลกนไปแลว

ดงจะเหนไดจากสถตของผใชอนเตอรเนตทวโลก

ป2555(วลาสฉ�าเลศวฒน.2555)พบวาในระยะเวลา

1 นาท ประชากรโลกมการถายโอนขอมลใหแกกนถง

6 แสนกกกะไบทและในจ�านวนน มยอดการเขาดยทบ

(YouTube)ประมาณ1ลานครงการคนหาขอมลจาก

กเกล(Google)ประมาณ2ลานครงและการเขาใชเฟสบค

(Facebook)ถง6ลานครงตวเลขสถตอนทนาสนใจจาก

go-gulf.comกคอประชากรโลกทใชสอสงคมออนไลน

ประเภทเฟซบคมจ�านวนประมาณ900ลานคนทวทเตอร

จ�านวนประมาณ500ลานคนและกเกลพลส(Google

plus) อย ในอนดบรองลงมา ส�าหรบประชากรโลก

จ�านวนประมาณ 900 ลานคนทเปดใชงานเฟสบคน



150

ในแตละเดอนจะมจ�านวนผเยยมชมและใชงานตางๆ

ประมาณ700ลานคนโดยใชเวลาเฉลยทงสน405นาท

ตอคน

การพาณชยผานเครอขายสงคมออนไลนน กลาว

ไดวาเปนสวนหนงของระบบพาณชยอเลกทรอนกส

หรออคอมเมรช ซงไดรบการนยามไวอยางนาสนใจ

วา“Helpingpeopleconnectwhere theybuy,

and buy where they connect” แสดงใหเหนถง

การเปลยนแปลงครงใหญโดยใชสอออนไลนในการสราง

ปฏสมพนธกบกลมผบรโภคเพอการกระตนการซอขาย

สนคา

การพาณชยผานเครอขายสงคมออนไลน

(Social Commerce)เมอสถานการณการตลาดทวโลกเขาสปของการ

พาณชยผานเครอขายสงคมออนไลน นกการตลาดตอง

เรยนรกลยทธทางการตลาดแนวใหมทเปนการสอสาร

สองทาง (Interactive Communication) เพราะ

นอกจากลกคาจะไดรบความสะดวกรวดเรวในการเขา

ถงขอมลสนคาและการบรการได 24 ชวโมงแลว ยง

สามารถแบงปนความรขอมลขาวสารตางๆใหแกกนอยาง

อสระรวมไปถงการโตตอบแลกเปลยนความคดเหนกนได

ทนทนบเปนการตลาดทมความคลองตวสงการท�าการ

ตลาดบนสงคมออนไลน (SocialMediaMarketing :

SMM)นไดรบความนยมจากนกการตลาดปจจบนอยาง

มาก เพราะเขาถงลกคาไดตรงตามกลมเปาหมายสงผล

ตอการสรางลกคาสมพนธ (Customer Relationship)

จากการบอกตอ(WordOfMouth:WOM)ไปในกลม

สงคมหลากหลายระดบชนอยางกวางขวาง ปจจบนม

การใชบรการผานเครอขายสงคมออนไลนหลากหลาย

รปแบบ เชน จดหมายอเลกทรอนกส คปองออนไลน

สอสงคมออนไลนเปนตน

Source: Constant Contact

MarketingChartsStaff.(2013).SmallBizOwnersSaySocialMediaEquallyGoodatAttractingand

EngagingCustomersonMarch13,2013.Website:http://www.marketingcharts.com/wp/interactive/

small-biz-owners-say-social-media-equally-good-at-attracting-and-engaging-customers-27745/



151

จ�านวนผเขามาประกอบการธรกจซอขายออนไลน

กมการเพมขนอยางตอเนอง ทงน การตลาดแบบ

พาณชยผานเครอขายสงคมออนไลนเปนการตลาด

ทเตบโตรวดเรว และใหผลก�าไรแกผ ประกอบการสง

ภายใตแนวคดทพฒนาจากพาณชยอเลกทรอนกส

(Electronic Commerce) โดยอาศยผบรโภคกบผ

บรโภค (Consumer to Consumer - C2C) ในการ

ตดตอกนระหวางลกคาดวยกน เพอเปนสอโฆษณาและ

สนบสนนการตดสนใจเลอกซอสนค าและบรการ

จากความคดเหนทไดฟงจากลกคารายอน เชน การให

คะแนนจากลกคาทเคยใชสนคา ขอมลสนคาทลกคา

ตรวจสอบจากการใช บทวจารณและแนะน�าสนคาตาม

เวบไซตตางๆ ซงสงผลตอผบรโภคทเลอกใชสอออนไลน

เพอคนหาขอมลกอนการเลอกซอสนคาและบรการมาก

ขนอยางทกวนน

อาจกลาวไดวาการพาณชยผานเครอขายสงคม

ออนไลนถอเปนปรากฏการณใหมทเกดขนอยางรวดเรว

ตางกบเทคโนโลยใหมอนๆ ทตองใชเวลานานหลายป

กวาจะมผใชอยางแพรหลายทงนเปนเพราะความโดดเดน

ทเกดจากการบรณาการของ 3 C แรกเรมของพาณชย

อเลกทรอนกส รวมกบ 3 C ใหมของยคการแบงปน

ทางสงคม(Theoriginal3C’sofe-Commerceand

adds3newC’stoupdateforaneraofsocial

sharing)(TheBankInterFoundationforInnovation

conference.,2012)ดงตอไปน

1. เนอหา –Content เปนความตองการพนฐาน

ของลกคาทตองเรยนรเกยวกบสนคาหรอบรการนนๆ

เพอประกอบการตดสนใจ ผประกอบการสามารถลง

รายละเอยดสนคาบนเวบไซตของตนและปรบปรงให

ทนสมยทนตอเหตการณเพอพรอมใหบรการลกคาไดตลอด

เวลาเวบไซตทชวยในการคนหาขอมลทกอยางในโลกซง

ไดรบความนยมจากกลมผใชงานอนเทอรเนตสงสด คอ

google.com

2. ชมชน – Community สามารถสรางความ

สมพนธของกลมผใชบรการใหเกดเปนชมชนตางๆ เชน

มการลงทะเบยนเพอสมครเปนสมาชกการสงผานขาวสาร

ระหวางกนโดยใชจดหมายอเลกทรอนกส(email)มการ

จดหองสนทนา(Chat-Rooms)ใหแตละชมชนซงเปน

พนทททกคนสามารถมปฏสมพนธรวมกนได เวบไซต

เรมแรกกคอYahoo!จนทกวนนไมมใครปฏเสธไดเลยวา

ไมรจกเฟซบคซงเปนเวทของกลมคนหรอชมชนออนไลน

ทมผใชบรการมากทสดในโลก และจากการส�ารวจของ

facebook.com ในป พ.ศ. 2555 ไดน�าเสนอขอมล

เพมเตมของคนไทยกบเฟซบควา ประเทศไทยมผ ใช

อนเทอรเนตประมาณ18ลานคนจากจ�านวนคนไทยผม

บญชเฟซบค(FacebookAccount)ประมาณ16ลานคน

ซงถาเทยบเปนสดสวนสามารถสรปไดวา88%ของผใช

อนเทอรเนตไทยนนเปนผมบญชเฟซบคสงผลใหคนไทย

มสถตการใชงานเฟซบคมากทสดในโลก

3.การพาณชย–Commerceรปแบบพาณชยทาง

เครอขายสงคมออนไลนสามารถสนองตอบความตองการ

ทกรปแบบของลกคา โดยเฉพาะอยางยง การคาปลก

ออนไลน การบรการดานประกนภย การท�าธรกรรม

ดานการธนาคาร การบรการทองเทยวทเปนประโยชน

ระหว างผ ประกอบการกบผ บร โภค (Business

to Consumer - B2C) ยกตวอยางเชน การใหบรการ

ของamazon.comซงเปดใหบรการตงแตป2533และ

พฒนารปแบบการบรการออนไลนควบคกบการตลาด

แบบเดมและยงคงไดรบความนยมมาถงปจจบน

4.บรบท–Contextโลกออนไลนสามารถผสาน

กบโลกแหงความเปนจรงได โดยผานการตดตอสอสาร

ดวยเครองมอหรออปกรณเคลอนท ยกตวอยางเชน

การรายงานยอดคาใชจายและการสงจายสามารถด�าเนน

การไดโดยผานระบบออนไลนทเชอมตอทางเวบไซต

ตางๆ เชน เฟซบค โฟรสแควร เปนตน ซงระยะเวลา

ในการด�าเนนการจะเปนปจจบน ณ ขณะนน ส�าหรบ

สนคาและบรการจะมการจดสงไปยงผ บรโภคตาม

ขอก�าหนด สรางความสะดวกสบายทงแกผบรโภคและ

ผประกอบการ



152

5.การเชอมตอ–Connectionการสรางเครอขาย

ออนไลนรปแบบใหมจะมการก�าหนดและบนทกขอมลความ

สมพนธระหวางผคนซงความสมพนธเหลานอาจมาจาก

ระบบสงคมปกตหรอสรางใหมจากเครอขายออนไลนผาน

ทางเวบไซตตางๆเชนลงคอน(LinkedIn)เฟซบคทวทเตอร

เปนตน ทงในระดบอาชพเดยวกน สงคมเดยวกน

และอยางไมเปนทางการการมปฏสมพนธระหวางบคคล

หรอกลมคนเหลาน จะเปนพนฐานส�าคญส�าหรบการ

ท�าการตลาดแบบพาณชยทางเครอขายสงคมออนไลน

6.การสนทนา–Conversationการตลาดทกรป

แบบคอการพดคยหรอการสนทนา ซงการตลาดแบบ

พาณชยทางสงคม กลาวไดวา การคยกนทางออนไลน

ทงหมดคอกลยทธทางการตลาดทเสรมสรางศกยภาพ

ในกลมผจดจ�าหนายความทาทายของการตลาดรปแบบ

นคอ ผจดจ�าหนายสามารถเชอมโยงการขายสนคาและ

บรการของตนไปในรปแบบการสนทนาออนไลนได เชน

การแทรกเรองราวเกยวกบสนคาและบรการของของตน

ในระหวางการสนทนาออนไลนทกลมลกคาเปาหมายใช

บรการอยหรอเขาไปกด“ชนชอบ (Like)” ในรายการ

สนคาทปรากฏในเฟซบค

จตวทยาสงคมของ “สงคมการซอ” หรอ

“สงคมชอปปง”มงานวจยและแนวคดดานพาณชยอเลกทรอนกส

อยางตอเนองทใหความส�าคญในการศกษาดานมตตางๆ

ทเกยวของทศนคตเพอใชในการอธบายพฤตกรรมของ

ผบรโภคออนไลน Teo (2002) สรปวา พฤตกรรมการ

บรโภคออนไลนจะไดรบอทธพลจากทศนคตของผบรโภค

อนๆทเสนอแนะผานเทคโนโลยขาวสาร Chen et al.

(2002) เสนอวา อยางไรกตาม ทศนคตเปนตวก�าหนด

ความตงใจในการซอออนไลนไดโดยตรง ในปเดยวกนน

มนกวจยหลายคนศกษาในหวขอคลายคลงกนยกตวอยาง

เชนPavlouandChai(2002)เหนดวยกบChenetal.

วาทศนคตมผลตอความตงใจในการซอของผบรโภคอยาง

แนชดโดยเฉพาะภายใตระบบการแลกเปลยนขาวสาร

ออนไลน อยางไรกด Limayem et al. (2000) and

George(2002)ไดศกษาเพมเตมวาผบรโภคทมทศนคต

เชงบวกตอการใชอนเตอรเนต จะเกดความรสกเชงบวก

เชนเดยวกนในการใชอนเตอรเนตเพอตดตอกบรานคา

ความตงใจซอเปนองคประกอบหนงของพฤตกรรม

ดานการรบรอยางมเหตผล(CognitiveBehavior)ของ

ผบรโภค แตเดมเกดจากประสบการณในอดตจะเปนตว

ก�าหนดพฤตกรรมของผบรโภคในอนาคตเมอผบรโภค

ไดรบประสบการณเพมขนจากการซอและการบรโภค

สนคาผ บรโภคจะไมเพยงแตรบรวา ตราสนคาอะไร

บางทตรงตามความตองการของตนแตเรยนรอกดวย

วาลกษณะส�าคญอะไรในตราผลตภณฑทเปนเหตผลให

เกดความตงใจซอ ซงเปนแนวทางทสรางความมนใจใน

ตราสนคาของผบรโภค(HuangandSu,2011)ปจจบน

บรบททางสงคมทชวยเสรมสรางประสบการณของผคน

เปลยนแปลงไปผบรโภคมประสบการณมากขนจากการ

อานและแลกเปลยนขาวสารบนสอออนไลนซงสามารถ

โนมนาวใหเกดความตงใจซอของแตละคนในระยะเวลา

อนสน (Ling,Chai, andPiew,2010)ซงการรบรใน

ลกษณะนอาจเกดจากผน�าทางความคดมากกวา2หรอ

3คนขนไปแลวน�าความคดมาประมวลกนสรปเปนความคด

รวบยอด หรอเกดจากการสงเกตเหนผลของพฤตกรรม

ของผอนผานกระบวนการสนทนากนบนสอออนไลน

สงผลดานจตวทยาสงคมในแตละบคคล คอ เกดความ

คลอยตามแลวปรบเปนพฤตกรรมของตนเอง

คนทเปนนกซอตวจรงสวนใหญจะใชความคดเพยง

เสยวนาทเมอออกไปซอสนคานกจตวทยาใหความหมาย

ของลกษณะความคดนวา การคดรวบลดหรอการคด

แบบคราวๆ(HeuristicThinking)โดยใชประสบการณ

ความรความช�านาญและใชเหตผลของตนเองเปนเครองมอ

ในการตดสนใจ ซงอาจจะถกหรอผดกได ขนอยกบ

เชาวนปญญาในการแกปญหาลกษณะนนๆ ของบคคล

นนและมกละเลยการน�าขาวสารรอบดานมาประกอบ

การพจารณา ซงตางจากความคดระบบมมมองของ

องครวม(HolisticThinking)หรอความคดในเชงบรบท



153

(ContextThinking)ซงเปนแนวคดทสามารถไปปรบใช

ในเหตการณตางๆไดอยางรอบคอบเพราะมการศกษา

ครบทกดานทกมต นอกจากน ยงมการกลาวถงการคด

รวบลด(HeuristicThinking)วาเปนกฎพนฐานดานจตใจ

(MentalRulesofThumb)ม6แนวคดทเปนสากลท

นกซอทงหลายใชตดสนใจโดยฉบพลน (Teo, T.S.,

2002)คอ

1.กฎการตดตามฝงชนคอเพอสรางความมนใจใน

การซอและบรโภคสนคาจะพจารณาจากสงทคนอนก�าลง

ท�าหรอท�าไดแลว

2.กฎการตามอยางผมอ�านาจคอพจารณาจากขอ

สรปของผเชยวชาญหรอผมอ�านาจทางสงคม

3.กฎการขาดแคลนโดยสรางความรสกวาเปนสนคา

ทมจ�านวนไมมาก

4.กฎความนยมชมชอบเปนกฎธรรมชาตทคนเรา

จะโนมเอยงและเหนชอบตามแบบอยางคนทเราชอบ

5.กฎความสอดคลองเมอตองเผชญกบสถานการณ

ทไมแนนอนคนเราจะเลอกแนวทางทสอดคลองกบความ

เชอและพฤตกรรมทผานมา

6. กฎการแลกเปลยนกน คอ ในการตลาดโดย

ทวไปผ บรโภคจะชนชอบการแลกเปลยนทเปนธรรม

ไมวาจะเปนการซอขายปกต หรอการน�าเรองของความ

รบผดชอบตอสงคมการมสวนรวมในการบรจาคเพอสงคม

หรอชมชนตางๆ

เครองมอในการสรางสงคมการซอ : ทวทเตอร

(Twitter Commerce: T-Commerce) และ

เฟซบค (Facebook Commerce: F-Commerce)ทวทเตอรเปนสอสงคมทไดรบความนยมอยาง

ตอเนอง จากทผ านมา ทวทเตอรใชในการสอสาร

(Communication) เปนหลกในขณะทเฟซบ คและ

ไฮไฟว (Hi5) เรมเปลยนตวเองเปนพนททสามารถให

บรการแอพพลเคชน (Application) หรอบรการอนๆ

กอน อยางไรกด เมอบราซลเรมบกเบกในอตสาหกรรม

ทมการเชอมตอพนทบรการตางๆ มระบบการช�าระเงน

แบบบรณาการ PagSeguro ทตรงตามความตองการ

ทงของผใชทวไปและธรกจขนาดใหญทวทเตอรมจดเดน

ในการสงซอสนคาเวบไซตทมระบบทรายงานในเวลา

จรงสถานะของการท�าธรกรรมผานทางขอความโดยตรง

(DirectMessage)

เฟซบคเปนการใหบรการเครอขายสงคมออนไลนท

เปดตวในเดอนกมภาพนธ2004เปนเจาของและด�าเนน

การโดยบรษทFacebook,Incมการกลาววาถาเปรยบ

เฟซบคเปนประเทศจะมประชากรเปนอนดบสามของโลก

รองจากประเทศสาธารณรฐประชาชนจนและประเทศ

อนเดย (ประชาชาตธรกจ,2554) กตตพงษ วระเตชะ

ผอ�านวยการฝายสรางสรรคและวางกลยทธแบรนดหนวย

งานเอนเนอรจบรษทวายแอนดอาร(ประเทศไทย)จ�ากด

ในเครอดบเบลยพพ กลาววา ปจจบนเฟซบคไมใชแค

สอเครอขายสงคมออนไลนเพอตดตอสอสารและเพม

ความสมพนธระหวางครอบครว เพอน และคนรจก

ตามวตถประสงคตงตนทถกสรางขนมาแตไดกาวขามไป

เปนการสรางความสมพนธการคนพบการแบงปนและ

การเรยนรแบบทางลด ยงไปกวานนคอการสรางความ

ใกลชดระหวาง ผบรโภค กบตราสนคา (Brand) ทงยง

เปนชองทางใหมในการเขาถงกลมลกคาทมประสทธภาพ

ดานการซอขายสนคาดวยเชนกน(กตตพงษ,2554)

จากการทระบบฐานข อมลของเฟซบ คมการ

เคลอนไหวและแจงเตอนอตโนมตเมอผใชงานแตละคน

ปรบปรงรายละเอยดของตนนอกจากนผใชงานสามารถ

จดหมวดหมเพอนของตนลงในรายการทก�าหนดไว เชน

เพอนสนทผคนจากการท�างาน และอนๆ ปจจบนธรกจ

รานคาตางๆ ในประเทศไทยใหความสนใจในการใช

เฟซบคเพอเปนชองทางในการเขาถงกลมลกคาเปาหมาย

กนอยางมากโดยตวเลขทใชวดวาเฟซบคของธรกจแตละ

แหงมผคนนยมเขามาใชบรการมากนอยแคไหน สงเกต

จากจ�านวนคนกด “ชนชอบ (Like)” ยงมผคนชนชอบ

มากเทาไรยงท�าใหธรกจนนๆสามารถเขาถงและสอสาร

กบลกคาหรอกลมเปาหมายทางธรกจไดมากขนเทานน

ทส�าคญธรกจบางแหงเรมน�ามาใชเปนตวเลขวดผลความ



154

ประสบความส�าเรจของการท�าการตลาดผานทาง

เฟซบคดวยรวมทงมการวดผลเปรยบเทยบกบคแขง

ทงนกลยทธการขายสนคาผานเฟซบคทร จกกน

ในรปแบบเอฟคอมเมรช (Facebook Commerce:

F-Commerce) เปนศพทบญญตเมอเฟซบคกลายเปน

ชองทางการตลาดรปแบบใหมเขามาแทนทการพาณชย

อเลกทรอนกสและการสอสารผานระบบโทรศพทมอถอ

ดานธรกจกน ส�าหรบผบรโภคยคใหมในกลมลกคาแบบ

B2CนอกจากนมการสรางพนธมตรกบPaypalทไดรบ

การยอมรบวาเปนหนงในระบบการเงนซอขายออนไลน

ทใหความปลอดภยในระบบขอมลแกผบรโภคทนาเชอถอ

ในระดบตนๆ สงผลใหเอฟคอมเมรซมความแขงแกรง

และไดรบความเชอถอจากลกคามากยงขน (ประชาชาต

ธรกจ,2554)และในการตลาดของประเทศสหรฐอเมรกา

เฟซบคสรางความสะดวกสบายในการใชจายของลกคา

เพมเตมจากระบบของเอฟเครดต(F-Credit)ทผบรโภค

สามารถน�าบตรทเรยกวาMoneyGiftCardทรานซเปอร

สโตรชนน�ามาขายใหลกคาเลอกซอกนอยางแพรหลาย

ในดานการสรางประสบการณซอแบบทนททนใดหรอ

ณเวลาจรง(RealTime)เฟซบคสามารถน�าเสนอขอมล

ผานระบบออนไลนไดงายและรวดเรวกอนวางขายสนคา

นน ณ จดขาย และยงทราบผลตอบรบจากกลมตางๆ

เชนแฟนเพจทมการสอสารผานระบบออนไลนในขณะนน

ไดทนท ซงเปนผลดตอบรษทในการวางแผนการตลาด

โดยอาจด�าเนนการสงเสรมการขายรปแบบอนรวมไปดวย

เชนLevi’sจะใชเฟซบคส�าหรบกลยทธFriendStore

เพอใหแฟนเพจมากด“ชนชอบ (Like)”และจดอนดบ

Levi’s รนตางๆทมผชนชอบรวมทงการแสดงความเหน

ตางๆเพอสนบสนนการตดสนใจซอเปนตน

การบรการออนไลนแบบขอเสนอทดทสดตอ

วน (One deal a day หรออาจจะเรยกวา

Deal-of-the-day)การใหบรการออนไลนแบบนเปนรปแบบการด�าเนน

ธรกจทสรางความยงใหญใหกบธรกจบนโลกออนไลนยค

นลกษณะการใหบรการจะเปนการเสนอขายสนคาโดยม

เวลาจ�ากดภายใน24ชวโมงบางเวบไซตมวตถประสงค

ในการด�าเนนธรกจแบบนโดยเฉพาะแตบางเวบไซต

น�ามาใชในการสนบสนนการขายสนคาออนไลนแบบดงเดม

รปแบบการด�าเนนธรกจนเรมปรากฏบนโลกอนเทอรเนต

ตงแตชวงทมการใชโดเมนเนม(DomainNameคอชอ

เวบไซต ชอบลอกซงเปนชอทตงขนเพอใหจดจ�าและน�า

ไปใชงานไดงายทงในการเขาชมผานบราวเซอรของผใช

ทวไป)ดอทคอม(DotCom)ซงจดอยในประเภทบรษท

หรอองคกรพาณชยไดรบความนยมสงและกลบมาสราง

กระแสอกในชวงป 2547 โดยรานคาปลกออนไลน ชอ

Woot.com ไดน�ากลยทธของการเสนอสนคาลดราคา

เพยงชนเดยวตอวนโดยมกจะเปนคอมพวเตอรฮารดแวร

หรออปกรณอเลกทรอนกสทมเทคโนโลยสงตางๆเรยกได

วาเวบไซตนเปนผบกเบกรปแบบการด�าเนนธรกจแบบ

ขอเสนอทดทสดตอวน(OnedealadayหรอDeal-

of-the-day)บนโลกอนเทอรเนต

ในเวลาตอมา เวบไซตนกถกเจาพอวงการคาปลก

บนโลกอนเทอรเนตอยางอเมซอนดอทคอม (amazon.

com) ซอกจการไป อยางไรกตามแมวาชอของรปแบบ

การด�าเนนธรกจนจะระบวาเปนวนและเรมจากสนคา

เพยงชนดเดยวแตในปจจบนไดขยายปรบเปลยนไปเชน

ชวงเวลาทยาวขนเปนระยะเวลาหนงสปดาหเนนลดราคา

เพอจงใจตลอดจนมการจดสงสนคาฟรหรอในอตราคาจด

สงทราคาถกมากๆ

จะเหนไดวา คาใชจายในการท�าธรกจออนไลนนน

มเพยงคาใชจายทางเทคโนโลยขาวสาร (Information

Technology: IT) เทานนเมอเทยบกบธรกจปกตทตอง

มความเสยงกบการหาท�าเลทตง คาเชาทพนกงานขาย

การจดเกบสนคา ซงท�าใหสวนตางของรายไดจากการ



155

ด�าเนนธรกจออนไลนดกวาบรษทวจยความพงพอใจของ

ผบรโภคอเมรกนอยางบรษทฟลอรซ(Foresee)ท�าการ

วดระดบความชนชอบของกลมผบรโภคออนไลนทมตอ

เวบไซตบนอปกรณตดตามตวเชนสมารทโฟนแทบเลต

เปนตน ปรากฏวารานคาปลกออนไลน 3 แหงทผใช

อปกรณตดตามตวในสหรฐอเมรกาชนชอบมากทสดคอ

Amazon,AvonและApple(Teo,T.S.,2002)

ส�าหรบบรการของธรกจแบบ Groupon ไดรบ

การกลาวถงคอนขางมากเรยกไดวาเปนธรกจออนไลนท

ประสบความส�าเรจดวยรปแบบการด�าเนนธรกจแบบ

ขอเสนอทดทสดตอวน(Deal-of-the-day)เรมใหบรการ

ตงแตป 2551 โดยAndrewMasonซงเปนเวบไซตท

ด�าเนนการธรกจบนโลกออนไลน โดยมหนาทหลก คอ

รวบรวมคนทก�าลงจะซอสนคาชนเดยวกน เพอทจะหา

สวนลดของธรกจทองถน (Local Business) ในเมอง

ตางๆหรออ�านาจการซอสะสมเพอใหเกดขอเสนอทด

ทสดตอวน(Deal-of-the-day)ปจจบนมการใหบรการ

ทงในทวปอเมรกาเหนอ ยโรป เอเชยและอเมรกาใต

ในระยะเวลาสองปบรษทมรายไดมากถง500ลานเหรยญ

สหรฐและไดรบการประเมนวามมลคาสงถง 1.35

พนลานเหรยญสหรฐและคาดกนวาจะเปนบรษททมยอด

ขายเกอบถงพนลานเหรยญสหรฐไดเรวทสดเทาทด�าเนน

การมานอกจากสรางรายไดจากใหบรการดานตางๆแลว

ทางGrouponยงขยายสตลาดตางประเทศผานการเขา

ซอกจการบรษททใหบรการในลกษณะเดยวกน ทงใน

ทวปยโรปอเมรกาใตญปนและรสเซยเมอด�าเนนการ

ควบรวมกจการแลวกจะเปลยนชอมาเปน Groupon

ทงหมดนอกจากนยงด�าเนนการซอกจการบรษทธรกจ

โมบายดวย

ธรกจของGrouponใชหลกการหนงของทฤษฎเกม

(Game theory) ทรจกกนวา Assurance Contract

เมอน�าเสนอสนคาหรอบรการหนงๆ จะตองมผสนใจซอ

มากกวาหรอเทากบจ�านวนทระบไวทกคนทตกลงใจซอ

จงจะไดรบการเสนอในราคาพเศษนแตถาจ�านวนผสนใจ

ไมถงจ�านวนทก�าหนดภายในเวลาทจ�ากดทกคนกจะหมด

สทธไดรบขอเสนอพเศษนนไป อยางไรกตามในโลกของ

ธรกจจะไมมกฎเกณฑตายตว หลกการนแตละประเทศ

กมการปรบใหเขากบวฒนธรรมและพฤตกรรมผบรโภค

ในประเทศนนดวยการด�าเนนธรกจของ Groupon ม

แบบแผนทนาสนใจคอจะท�าตลาดในพนทเฉพาะเจาะจง

โดยจะสงกลมด�าเนนงานไปส�ารวจพนทจรงกอนเมอ

เหนโอกาสทางธรกจกเรมปรกษากบพนธมตรทตองการ

รวมมอดานการสงเสรมการขายดวยเปนการบรณาการ

กนระหวางความทนสมยของเทคโนโลยออนไลนกบ

บคลากรทมความรความสามารถดานการตลาดเปนอยางด

นอกจากนการทบรษทมผลประกอบการทนาสนใจและ

การจดสรรแหลงเงนทนเขาองคกรไดกวาพนลานเหรยญ

สหรฐ ตลอดจนมแผนการเขาตลาดหลกทรพยซงแสดง

ใหเหนศกยภาพการเปนผน�าดานธรกจDailyDealบน

โลกออนไลนทเปนคลนลกใหมอยางบรษท Groupon.

comในขณะน

การปรบเปลยนสการตลาดชนชอบ

(Like Marketing)ในขณะนนกทฤษฎการตลาดไซเบอรหรอการตลาด

แบบไวรสนยม(ViralMarketing)ไดนยามGrouponไว

วาเปนผน�าดานเอฟคอมเมรสและรวมไปเชอมตอแนวคด

ของทฤษฎการตลาดชนชอบ (LikeMarketing) ลกคา

ของGrouponทใช FacebookทนยมกดLikeหรอ

“ชนชอบ” ในสวนลดใดสวนลดหนง ซงกคอการสนใจ

“คปอง”นนเองยงกดLikeมากเทาไหรกจะเปนการได

“คปอง”สวนลดมากขนเทานนการสงเสรมการขายแบบ

Grouponสงผลตอการสรางเวบไซตในลกษณะเดยวกน

กบGrouponขนทวทกมมโลกดงนนAndrewMason

ผกอตงเวบไซต Groupon จงไดรบการยกยองวา เปน

คนรนใหมทรวมยคกบผสรางGoogle,facebookและ

Napsterซงหลงจากปรากฏการณฟองสบแตกกอนหนา

น คอ สบปทผานมาการกอเกดของกลเกล (Google)

และคนรนใหมอยาง Mark Zuckerberg เจาของ

เฟซบคและบคคลลาสดคอAndrewMason เจาของ



156

เวบไซต Groupon ผสรางปรชญาใหมของการสงเสรม

การขายวา “บรโภคกนใหตายไปขางหนง” ดวยการ

สรางปม2ปมบนหนาจอภาพสมารทโฟนของiPhone

หรอBlackBerryคอปม“ฉนหว”(I’mHungry)และ

ปม“ฉนเบอ”(I’mBored)ยกตวอยางเชนหากสมาชก

ของ Groupon ในมลรฐนวยอรคคนหนง รสกหวขาว

เพราะใกลเวลาเทยงเขากจะกดปม“ฉนหว”ในหนาจอ

มอถอจากนนบนเวบไซตGrouponกจะมระบบหาพกด

(GPS)ใหแกสมาชกผหวอาหารกลางวนคนนนปรากฏตว

อยแลวท�าการยอนกลบมาคนหาขอมลในคอมพวเตอรของ

Grouponวามรานอาหารไหนในบรเวณใกลเคยงแตตอง

เปนรานอาหารทรวมรายการลดแลกแจกแถมกบทาง

Groupon โดยนยกคอ รานอาหารใดทรวมรายการ

โปรโมชนกบGrouponทตงชอคลายการออกเสยง“คปอง”

(Coupon) กเสมอนกบการรวมมอการแจก “คปอง”

ไปยงสมาชกตางๆ ของตน หากแตเวบไซต Groupon

ด�าเนนการในรปแบบ“ธรกจคปอง”หรอ “ลดทงปทง

ชาต”ดวยการน�าสอใหมไมวาจะเปนอนเทอรเนตเฟซบค

3G เปนตน มาบรณาการกบรปแบบ “ธรกจคปอง”

ทเสนอสวนลดในชวงเวลาใดเวลาหนงใหกบลกคา

หรอสมาชกจะกลายเปนธรกจออนไลนระดบโลกทไมม

ใครสามารถแขงขนไดซงปรากฏการณGroupon.com

ทกลาวมาน อาจสงผลให AndrewMason อาจจะ

กลายเปนMarkZuckerbergเจาของfacebookคน

ท2หรอ“เจาชายไซเบอร”คนใหมในระยะเวลาไมนาน

รายไดหลกของGrouponนนบรษทGrouponจะแบง

50-50 หรอ “ครง-ครง” กบรานอาหารทรวมรายการ

มอบสวนลดหรอ “คปอง” ใหสมาชกของ Groupon

ขณะนGrouponมลกจางเกอบ6,000คนโดยจ�านวน

พนกงานกวา90%ของจ�านวนพนกงานGrouponจะ

เปนพนกงานขาย(Salesman)ทออกไปเจรจาธรกจกบ

รานอาหารโรงแรมหรอรานคาตางๆวาจะมใครอยากรวม

ธรกจกบGrouponบางในแตละวน

แนวคดรเรมในวนทสรางเวบไซต Groupon ท

AndrewMason น�ามาเปนแบบอยางคอการท�าลาย

ธรกจดงเดมของตวเองของบรษทเนตฟลกซ (Netflix)

ซงเปนบรษทจ�าหนายดวดภาพยนตรทางไปรษณย แต

ตอมามการเปลยนแปลงเปนธรกจใหบรการอพโหลด

และดาวโหลดภาพยนตรแบบถกตองตามกฎหมายใหกบ

ลกคาในยคไซเบอรนและแบบอยางธรกจอกแบบหนงท

AndrewMason ใชเปนตนแบบทางความคดของการ

กอเกด Groupon กคอธรกจสายการบน ทใชวธการ

จบคการบรการใหตรงกบความตองการของลกคามากทสด

และสายการบนจะตองไดก�าไรสงสด เชน ถาลกคาจอง

ตวเครองบนและจายเงนลวงหนานานเทาไหรกยงจะได

สวนลดมากกวาซอตวในวนใกลเดนทางท�าใหสายการบน

สามารถบรหารทนงตอเทยวบนไดสะดวกมากขนหากเรา

จดกลมใหGrouponอยในสวนแบงทางการตลาดแบบ

การตลาดแบบไวรสนยม(ViralMarketing)แลว

กลาวโดยสรปแลว แนวคดหลกยคการพาณชย

รปแบบใหม กคอเฟซบ ค หรอการตลาดชนชอบ

(Like Marketing) แตกล มผ บรโภครนใหมกคงไม

ปฏเสธวานอกจากกระแส Grouponแลว facebook

คอSocialMediaมอทธพลอยางมากในปจจบนทงน

พาณชยอเลกทรกสและการสอสารผานระบบโทรศพทมอถอ

ดานธรกจทเรยกวาเอมคอมเมรชเปนเพยงการแสดงออก

ของบคคลเทานนขณะทเอฟคอมเมรส สามารถแสดง

ความสมพนธของกลมลกคาทมความชอบเดยวกนและ

สามารถแบงปนความชอบในตวสนคานนใหแกกล ม

เพอนๆไดรบรยงไปวานนเอฟคอมเมรสสามารถท�าให

ผ ซอและผ ขายสามารถมปฏสมพนธ กนไดรวดเรว

และสรางความสมพนธกบตราสนคาและความภกด

กบตวสนคาไดโดยงาย



157

บรรณานกรมณธดารฐธนาวฒ.(2555).ทศทางของโซเชยลเนตเวรกในประเทศไทย.eCommerce,13(157).

ภาวธพงษวทยภาน. (2555).ความรเบองตนe-commerce.eCommerce. คมอประกอบพาณชยอเลกทรอนกส.

กรงเทพฯ:สมาคมผประกอบการพาณชยอเลกทรอนกสไทย.

รฐนนทศกดด�ารงรตน.(2554).7วธสยบลกคาดวยSocialmedia. Marketeer, 12(141),142-143.

วลาสฉ�าเลศวฒน. (2555). สถตทนาสนใจเกยวกบการใชงานอนเตอรเนตในประเทศไทย. สบคนเมอ เดอนกนยายน

2555,จากInforgraphic:ThailandDigitalStatistic.เวบไซต:http://www.it24hrs.com/2012/thailand-

digital-statistic-internet-user/infographic.

กตตพงษ วระเตชะ. (2554).F-Commerce คลนลกใหม...โลกการตลาดออนไลน. สบคนเมอ 15 สงหาคม 2554,

จากกรงเทพธรกจออนไลน.เวบไซต:http://www.bangkokbiznews.com/home/detail/business/media/

20110815/404562/F-Commerce.html

MarketingChartsStaff.(2013).SmallBizOwnersSaySocialMediaEquallyGoodatAttractingand

EngagingCustomers.RetrievedonMarch13,2013,FromWebsite:http://www.marketingcharts.

com/wp/interactive/small-biz-owners-say-social-media-equally-good-at-attracting-and-engaging-

customers-27745/

TheBankInter Foundation for Innovation conference. (2012). Social Technologies: Thepowerof

conversationsonnet.RetrievedonAugust18,2013,FromWebsite:http://www.fundacionbankinter.

org/system/documents/8613/original/ftf17eng2.pdf

SocialCommerceToday.(2011).Wal-martCMOTalksAboutInfluenceofSocialMediaandF-Commerce.

RetrievedonDecember14,2013,FromWebsite:http://socialcommercetoday.com/wal-mart-

cmo-talks-about-influence-of-social-media-f-commerce.

ConsumerNewsandBusinessChannel.(2011).BeyondGroupon:DailyDealsEvolve,NewCompetitors

Emerge.RetrievedonNov25,2013,FromWebsite:http://www.cnbc.com/id/45435939/Beyond_

Groupon_Daily_Deals_Evolve_New_MeetCompetitors_Emerge.

Huang,X.,&Su,D.(2011).ResearchonOnlineShoppingIntentionofUndergraduateConsumerin

China-BasedontheTheoryofPlannedBehavior.InternationalBusinessResearch4.(2010.August

12).TheFastestGrowingCompanyEver,ForbeMagazine,.86-92.

Ling,K.C.,Chai,L.T.,&Piew,T.H.(2010).TheEffectsofShoppingOrientations,OnlineTrustandPrior

OnlinePurchaseExperienceTowardCustomers’OnlinePurchaseIntention. International Business

Research,3(3),63-76.

Teo, T.S. (2002). Attitudes TowardOnline Shopping and the Intemet. Behavior & Information

Technology, 21(4),259-271.

Chen,Yu-HuiandBarnesS.(2007),InitialTrustandOnlineBuyerBehavior.Industrial Management

& Data Systems,707(1),21-36.

Pavlou,P.A.,&ChaiL.(2002).WhatDrivesElectronicCommerceAcrossCultures?AcrossCultural



158

Empirical Investigationof theTheoryofPlannedBehavior. Journal of Electronic Commerce

Research,3(4),240-253.

Limayem,M.,Khalifa,M.,&Frini,A.(2000).WhatMakesConsumersBuyfromIntemet?”ALongitudinal

StudyofOnlineShoppingIEEETransactiononSystems,Man,andCybemetics-PartA.Systems

and Humans,30(4),421-432.

สรสทธวทยารฐ.(2545).การสอขาว:หลกการและเทคนค (News report: Principals and techniques).พมพครง

ท3.กรงเทพฯ:คณะวทยาการจดการ.สถาบนราชภฎสวนสนนทา.

Uraphen Yimprasert graduatedherBachelorandMasterDegreeof

Communication Arts,major inMass Communication andminor in

Advertising from Chulalongkorn University in 1988 and 1991.With

outstandingeducationalrecord,shereceivedascholarshipfromSiam

UniversitytofurtherstudyinDoctoralDegreeofHigherEducationand

AdministrationatOklahomaStateUniversity,USA.Afterhergraduation,

shewasinvitedfrommanyuniversitiestoreshapetheCommunication

Arts curriculums. She is currently a full time lecturer in Faculty of

CommunicationArtsandalsoworksasDeputyofManagementSciences

FacultyatPanyapiwatInstituteofManagement.



159

1นสตปรญญาเอกสาขาการวจยและสถตทางวทยาการปญญาวทยาลยวทยาการวจยและวทยาการปญญามหาวทยาลยบรพา

การประยกตใชหวงโซการบรการแหงกำาไรAPPLYINGTHESERVICEPROFITCHAIN

ณฐชย วงศศภลกษณ 1

บทคดยอบทความนน�าเสนอเกยวกบแนวคดการท�าก�าไรจากกระบวนการบรการหรอหวงโซการบรการแหงก�าไร

ซงมประเดนส�าคญเรมจากแนวคดหลกและกระบวนการของหวงโซการบรการแหงก�าไร และองคประกอบทส�าคญ

ซงประกอบดวยความจงรกภกดและความพงพอใจของลกคาและบคลากรในองคกร ผลตภาพในการปฏบตงานของ

บคลากร คณคาการบรการ การท�าก�าไร และการขยายตวของรายได ตลอดจนการน�าแนวคดหวงโซการบรการแหง

ก�าไรไปประยกตใชในองคกรและตวอยางงานวจยทเกยวของซงถอวาหวงโซการบรการแหงก�าไรเปนอกแนวคดหนง

ทสามารถสรางก�าไรผลประโยชนและความสามารถในการแขงขนขององคกรในการด�าเนนงานตางๆเพอใหสามารถ

บรรลวตถประสงคและเปาหมายทองคกรก�าหนดไวได

ค�าส�าคญ : การท�าก�าไร กระบวนการบรการ หวงโซการบรการแหงก�าไร

ABSTRACTThispaperprovidesabriefofServiceProfitChain(SPC)whichcoverstheprofitablevalue

andservicesprocessaskeyconceptualandprocess;customerloyalty,employeeloyalty,customer

satisfaction,employeesatisfaction,employeeproductivity,servicevalue,profitabilityandrevenue

growth,includingtheimplementationtotheorganizationpracticesaswell.SPCisalternativefor

cooperatestrategywhichcandriveorganizationtoachievetheobjectiveandgoalalsogenerate

organizationprofitandcompetitiveness.

Keywords : Profitability, Servicesprocess, Serviceprofitchain



160

บทนำาในปจจบนไมวาจะเปนองคกรภาครฐหรอภาค

เอกชน รวมทงองคกรภาคธรกจ ภาคอตสาหกรรม

การผลตหรอการบรการตางกใหความส�าคญกบการ

ด�าเนนงานและผลประกอบการ ตลอดจนการปรบปรง

และพฒนากระบวนการและวธการปฏบตงานในดาน

ตาง ๆ อยางตอเนอง เพอใหสอดคลองและบรรลตาม

วตถประสงคและเปาหมายทองคกรไดก�าหนดไว อกทง

เพอตอบสนองตอความตองการของลกคา ผ บรโภค

ผซอหรอผรบชวงตอในการสรางคณคาและความพงพอใจ

ใหเกดขนไดอยางสงสด โดยมพนกงานหรอบคลากรท

มความพงพอใจและความจงรกภกดตอองคกรทพรอม

ปฏบตงานไดเปนอยางด อยางไรกตาม ความตองการ

ดงกลาวมความซบซอนมากขนดงนนองคกรธรกจจ�าเปน

ตองมการพฒนาความสามารถในการแขงขน ความ

สามารถทางเทคโนโลย ตลอดจนความสามารถในการ

ปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทางธรกจ และการ

พฒนาบคลากรเพอใหผลตภณฑมความโดดเดนสามารถ

แขงขนและตอบสนองความตองการของผบรโภค เพอ

ผลประกอบการและผลก�าไรทดแกองคกรได ปจจบน

นอกจากผลตภณฑทสามารถสรางผลประกอบการทด

ใหแกองคกรไดแลวยงขยายไปสการบรการอกดวยกลาวคอ

องคกรทท�าการผลตหรอองคกรทจ�าหนายผลตภณฑ

จ�าเปนตองมการน�าเสนอการใหบรการแกผบรโภคดวย

ทงน ผลตภณฑทไดน�าเสนอตอผบรโภคเพยงอยางเดยว

นนยงไมสามารถท�าใหองคกรประสบความส�าเรจหรอ

ไดรบผลประกอบการทด และอาจไมสามารถสรางความ

พงพอใจใหแกผบรโภคไดอยางสงสดเพอน�าไปสความจงรก

ภกดของผบรโภคตอผลตภณฑและองคกรไดอยางสงสด

นอกจากนลน(Lin,2007)ไดกลาวถงการท�าความเขาใจ

ถงความตองการของผบรโภคเปนสงทมความส�าคญและ

จ�าเปนตองมการจดเตรยมสงตางๆ เพอสนองตอความ

ตองการนนเชนผลตภณฑการบรการราคาตลอดจน

การสรางคณคาและความพงพอใจของผบรโภคอยางตอ

เนองเพอความส�าเรจในการด�าเนนงานขององคกรดงนน

แนวคดการท�าก�าไรจากกระบวนการใหบรการหรอ

หวงโซการบรการแหงก�าไร(ServiceProfitChain:SPC)

(Heskettetal.,1994;1997;2008)จงเปนอกแนวคด

หนงทสามารถก�าหนดทศทางและสรางผลประกอบ

การหรอการด�าเนนงานทดเพอสามารถใหองคกรบรรล

วตถประสงคได

แนวคดของหวงโซการบรการแหงกำาไรหวงโซการบรการแหงก�าไรหรอแนวคดการท�า

ก�าไรจากกระบวนการบรการเกดขนจากความสมพนธ

ระหวางการท�าก�าไร (Profitability) และผลการด�าเนน

งานขององคกร (Business Performance) กบความ

จงรกภกดของลกคา (Customer Loyalty) และความ

พงพอใจและความจงรกภกดของบคลากรในองคกร

(EmployeeSatisfactionandLoyalty)รวมถงผลต

ภาพของบคลากร(EmployeeProductivity)โดยมการ

เชอมโยงและสมพนธกนเหมอนกบหวงโซ กลาวคอ

ผลก�าไรหรอผลประโยชนทไดรบและการขยายตวของราย

ได (Revenue Growth) นนเปนผลมาจากความจงรก

ภกดของลกคาซงเกดจากความพงพอใจ(Satisfaction)

ทไดรบมาจากคณคาในการบรการ(ServiceValue)ท

องคกรไดจดเตรยมและสงมอบใหแกลกคา ส�าหรบการ

สรางคณคาในการบรการนนเกดจากผลการปฏบตงาน

ทดของบคลากร โดยทบคลากรตองมความจงรกภกด

ตอองคกรและมความพงพอใจในการปฏบตงาน ซงจะ

สงผลทดในการปฏบตของบคลากรและสามารถสงมอบ

การบรการทดมคณภาพ(ServiceQuality)ใหแกลกคา

ได(Heskettetal.,1994;1997;2008;Loveman,

1998)ทงนองคกรและผบรหารจ�าเปนตองมการจดการ

ภายในทดและเปนระบบ ซงประกอบดวยองคประกอบ

หลกส�าคญสองประการคอ การบรหารการด�าเนนงาน

(Operation Management) ในการชวยเหลอและ

สนบสนนการปฏบตงานในกระบวนการตาง ๆ เพอให

เกดประโยชนมผลตภาพสงสดและสามารถสงมอบสงท

มคณคาตามทลกคาตองการไดและการบรหารทรพยากร



161

มนษย(HumanResourceManagement)ทจ�าเปน

ตองใหความส�าคญและมการเชองโยงระหวางกนในการ

จดเตรยมบคลากร การอบรมและฝกฝนเพอใหบคลากร

เกดความช�านาญ มทกษะ และมความพรอมในการ

ปฏบตงาน อกทงยงชวยใหบคลากรมความพงพอใจ

ในการปฏบตงานดวย(Heskettetal.,1994;Lau,2000;

Vossetal.,2005;Yeeetal.,2011)ดงนนหวงโซการ

บรการแหงก�าไรจงจ�าเปนตองมการเชอมโยงการบรหาร

งานทงสองนเพอผลตภาพและการสรางก�าไรขององคกร

ไดอยางสงสดสามารถแสดงในรปไดดงน

รปท 1 หวงโซการบรการแหงก�าไร(ServiceProfitChain)

ทมา:Heskettetal.,1994;1997;2008;Vossetal.,2005;Yeeetal.,2011

กระบวนการและองคประกอบทสำาคญของ

หวงโซการบรการแหงกำาไรรปท 1 แสดงถงกระบวนการของหวงโซการ

บรการแห งก�าไร ซงสามารถอธบายกระบวนการ

ของหวงโซการบรการแหงก�าไรในแตละองคประกอบ

ตามล�าดบดงน

1. ปจจยดานคณภาพการใหบรการภายในองคกร

กบความพงพอใจของบคลากร (Internal Service

QualitywithEmployeeSatisfaction)

ปจจยดานคณภาพการใหบรการภายในองคกร

หมายถงสภาพแวดลอมการปฏบตงานในดานตางๆ เชน

สภาพแวดลอมทางกายภาพ บรรยากาศในการท�างาน

รวมถงขนตอนในการปฏบตงานทเหมาะสม ตลอดจน

การฝกอบรมและการพฒนาบคลากรใหครอบคลมและ

สอดคลองกบการปฏบตงานในทกดานการวางแผนและ

การก�าหนดกระบวนการท�างานในขนตอนตาง ๆ การ

ใหรางวลเพอเพมแรงจงใจในการปฏบตงาน เปนตน

(Heskett et al.,1994; 2008) ซงเปนผลมาจากการ

บรหารการด�าเนนงาน (Operation Management)

ประกอบดวย นโยบาย เครองมอ และขนตอนในการ

ปฏบตงาน การท�างานเปนทม การสนบสนนจากหนวย

งานทเกยวของตลอดจนมเปาหมายขององคกรทชดเจน

นอกจากนยงมการบรหารทรพยากรมนษย (Human

ResourceManagement)ทเกยวของกบการฝกอบรม

การเพมทกษะและพฒนาการปฏบตงานของบคลากร

กระบวนการการสอสารและการใหรางวลเพอสรางขวญ

และก�าลงใจใหแกบคลากรดวย(PeterandWaterman,

1982; Hallowell, 1996) ซงสงเหลานจะมสวนชวย

ในการสรางความพงพอใจในการปฏบตงานของบคลากร

ใหเพมขนดวยโดยสามารถวดไดจากทศนคตความรสกทด

และมคณคาในทางบวกรวมถงผลทไดรบจากการปฏบต

งานของบคลากรและหากวาบคลากรมความพงพอใจใน

งานทดกจะสงผลตอความส�าเรจในการปฏบตงานดวย

เชนกน(Heskettetal.,1994;Lau,2000)

InternalServiceQuality

OperationManagement

HumanResource

Management

EmployeeSatisfaction

EmployeeLoyalty

EmployeeProductivity

ServiceValue

CustomerSatisfaction

CustomerLoyalty

RevenueGrowth

Profitability



162

2. ความพงพอใจกบความจงรกภกดของบคลากร

(EmployeeSatisfactionwithLoyalty)

ความพงพอใจมความสมพนธกบความจงรกภกด

ของบคลากร ซงพจารณาไดจากอตราการลาออกของ

บคลากร กลาวคอบคลากรทมความพงพอใจในการ

ปฏบตงานต�าจะมความจงรกภกดในองคกรต�าและจะม

ความตงใจจะลาออกจากองคกรสง ในทางตรงกนขาม

หากบคลากรมความพงพอใจในการปฏบตงานในระดบ

สงแลวจะมระดบการลาออกในระดบต�า

3. ความจงรกภกดกบผลตภาพในการปฏบตงาน

ของบคลากร(EmployeeLoyaltywithProductivity)

ความจงรกภกดของบคลากรจะมผลตอระดบการ

ลาออกขององคกรและสงผลตอระดบผลตภาพในการ

ใหบรการแกลกคากลาวคอการลาออกของพนกงานนน

องคกรตองมตนทนเพมขนในการจดหาบคลากรใหม

มาทดแทนควบคกบการฝกอบรมและทดลองการปฏบตงาน

ซงสงผลตอคาใชจายขององคกรโดยตรงและผลการ

ปฏบตงานในภาพรวมของบคลากร หรออาจกลาวไดวา

องคกรไมมความตอเนองในการด�าเนนงานได(Heskett

et al., 1994) อยางไรกตามบคลากรทเหลออยนนกยง

สามารถปฏบตงานไดปกตและยงสามารถปฏบตงานให

ไดประสทธผลสงสด เพอเปนการชวยเหลอและพฒนา

องคกรตลอดสามารถจนสงมอบการบรการทมคณภาพ

ใหแกลกคาดวยการรบรถงความสามารถของตนเองเพอ

ใหลกคาเกดความพงพอใจและใหเกดผลการด�าเนนงาน

ทดขององคกร(Reichheld,1996;Vossetal.,2005)

4.ผลตภาพในการปฏบตงานของบคลากรกบคณคา

การบรการ (Employee Productivitywith Service

Value)

คณคาการบรการเกดจากการไดรบการบรการของ

ลกคาวามคณคาหรอไม ทงน คณคาจากการบรการท

ดจะเกดขนไดตองมาจากคณภาพในการใหบรการของ

บคลากร กลาวคอ เมอการปฏบตงานของบคลากรม

ผลตภาพและคณภาพในการใหบรการทดแกลกคาแลวลกคา

ยอมเหนถงคณคาในการบรการทไดรบดวย ยกตวอยาง

เชนการบรการของพนกงานตอนรบบนเครองบนหากวา

การบรการของพนกงานตอนรบนนไมมคณภาพ ผใช

บรการกไมสามารถรบรคณคาของการบรการนนดวย

เชนกน

5. คณคาการบรการกบความพงพอใจของลกคา

(ServiceValuewithCustomerSatisfaction)

จากทยกตวอยางขางตนนน หากลกคาสามารถ

รบรคณคาของการบรการทเกดขนจากคณภาพการให

บรการของบคลากรแลว ยอมสงผลใหลกคาเกดความ

พงพอใจในการไดรบบรการหรอกลาวไดวาคณคาการบรการ

นนมความสมพนธทางบวกกบความพงพอใจของลกคา

รวมถงการบรการนนสามารถตอบสนองความตองการ

และความคาดหวงของลกคาได(Heskettetal.,1994;

Zeithamletal.,2006)

6. ความพงพอใจกบความจงรกภกดของลกคา

(CustomerSatisfactionwithCustomerLoyalty)

ความพงพอใจกบความจงรกภกดของผ บรโภค

มความสมพนธในทางบวกเชนเดยวกบคณคาการบรการ

กบความพงพอใจของลกคา ทงน การพจาณาถงความ

จงรกภกดของลกคาตอองคกรนนตองพจารณาจากระดบ

ความพงพอใจของลกคาจากรปท2แสดงถงระดบของ

ความพงพอใจกบความจงรกภกดของลกคา ซงองคกร

จ�าเปนตองสรางคณคาการบรการเพอใหลกคาเกดความ

พงพอใจในระดบสงสดและจะสงผลความจงรกภกดตอ

องคกรในระดบทสงดวยเชนกน



163

รปท 2 ความพงพอใจกบความจงรกภกดของลกคา

ทมา:Heskettetal.(1994)

ความจงรกภกด

100

50

0 ความพงพอใจ 2 1 3 4 5

7.ความจงรกภกดของลกคากบการท�าก�าไรและการ

เตบโตขององคกร(CustomerLoyaltywithProfitable

andGrowth)

การประเมนผลการด�าเนนงานขององคกรนนตอง

พจารณาจากผลรวมในขนตอนสดทายของการปฏบตงาน

ทกกระบวนการโดยอาจวดจากผลตภาพและประสทธผล

หรอผลประกอบการทเปนตวเงนหรอไมเปนตวเงน

กได (Financial or Non-FinancialMeasurement)

(Robbins and Coulter, 2002) อยางไรกตามมงาน

วจยหนงแสดงใหเหนวาถาองคกรสามารถเพมระดบ

ความจงรกภกดของลกคาไดถงรอยละ 5 จะสงผลให

ผลการด�าเนนงานและความสามารถในการท�าก�าไรของ

องคกรนนสามารถเพมขนจากรอยละ 25 เปนรอยละ

85 ได โดยมปจจยทส�าคญคอการเพมขนของความ

จงรกภกดของลกคา (Heskett et al., 1994) ซงเปน

ตวอยางทแสดง ใหเหนวาความจงรกภกดของลกคาเปน

ตวแปรในการท�านายทสงผลโดยตรงตอการท�าก�าไรและ

การเตบโตขององคกรได ซงเกดจากพฤตกรรมการซอ

ซ�าของลกคา(Re-purchase)นนเอง(Pattersonand

Spreng,1997;Lau,2000)อยางไรกตามองคกรตอง

พจารณาถงคณภาพของตลาด (MarketQuality) ซงก

คอคณภาพของผลตภณฑและการบรการทไดน�าเสนอ

และสงมอบใหแกลกคาวามคณภาพอยในระดบใดควบค

กบจ�านวนของผลตภณฑและการบรการในตลาดดวย

(MarketQuantity)เพราะสดสวนของทงสองสวนนเปน

ตวชวดหนงของการท�าก�าไรและการเตบโตของรายไดของ

องคกรดงนนความเชอมนในระดบของความจงรกภกด

ของลกคาทมตอองคกรนนยงไมเพยงพอทสามารถท�าให

องคกรสรางก�าไรและรบประกนการเตบโตขององคกรได

ซงจ�าเปนตองมการประเมนและพจารณาถงสวนแบงใน

ตลาดเปนส�าคญดวย(Heskettetal.,1994)

การนำาหวงโซการบรการแหงกำาไรไปประยกต

ใชในองคกรแนวคดหวงโซการบรการแหงก�าไรสามารถน�าไป

ประยกตใชกบองคกรทกประเภทไมวาจะเปนองคกร

ภาครฐภาคเอกชนภาคอตสาหกรรมการผลตโดยเฉพาะ

การบรการองคกรทางการศกษาองคการทางดานการแพทย

และสาธารณสของคกรหรอสถาบนทางการเงนเปนตน

ทงนเนองจากแนวคดหวงโซการบรการแหงก�าไรนเกดจาก

กจกรรมหรอกระบวนการเกยวกบความจงรกภกดความ

พงพอใจของบคลากรและลกคา รวมถงผลตภาพของ



164

องคกรและบคลากรทสงผลตอความส�าเรจและผลก�าไร

ทองคกรจะไดรบ โดยแนวคดนสามารถน�าไปประยกต

ใชไดกบทกองคกรกลาวคอนอกจากสนคาหรอผลตภณฑ

ทแตละองคกรไดผลต จ�าหนาย น�าเสนอ และสงมอบ

แกลกคาแลว การบรการกเปนสวนส�าคญทสามารถน�า

ไปสความส�าเรจและผลก�าไรขององคกร รวมถงความ

สามารถในการบรหารการตลาด(Akraush,2011)และ

การตดสนใจของผบรโภคเพอทจะเลอกสงทสามารถตอบ

สนองความตองการของตนไดอยางสงสดทงนการบรการ

แตละประเภทตองมความสมพนธกบผลตภณฑและลกคา

(Yelkur,2000)โดยการบรการถอเปนสงทอยนอกเหนอ

จากความคาดหวงของตวสนคากบลกคา อกทงยงม

ความละเอยดออนและเกยวของกบอารมณ ความรสก

ความพงพอใจของลกคาได โดยทการบรการทองคกรได

สงมอบใหแกลกคานนมความเกยวของกบคณภาพการ

บรการจากรบรคณคาหรอคณภาพการใหบรการ และ

ท�าใหลกคาเกดความพงพอใจและน�าไปสความจงรกภกด

และมพฤตกรรมการซอซ�าเกดขน (Parasuraman at

al.,1988)ทงนการบรการสามารถสรางความแตกตาง

ใหองคกรมความหลากหลายและสามารถเพมขดความ

สามารถในการแขงขนหรอการด�าเนนงานเพอใหบรรล

ถงวตถประสงคแลเปาหมายทก�าหนดไวได(Kotlerand

Armstrong,2012)

นอกจากน องคกรยงสามารถน�าแนวคดหวงโซ

การบรการแหงก�าไรมาบรการจดการการด�าเนนงานภายใน

เกยวกบการปรบปรงพฒนาความสามารถในการเพมผลต

ภาพขององคกรไดเพอผลการด�าเนนงานและการเตบโต

ขององคกร รวมถงการบรหารทรพยากรมนษยทเกยว

กบการจดสภาพแวดลอมในการปฏบตงาน การพฒนา

ความรความสามารถใหแกบคลากร การสรางขวญและ

ก�าลงใจ ตลอดจนการใหรางวลเพอเพมแรงจงใจในการ

การปฏบตงานของบคลกรซงสามารถท�าใหบคลากรเกด

ความพงพอใจในการปฏบตงานและความจงรกภกด

ตอองคกรในทสด

ตวอยางงานวจยทเกยวของตอไปนเปนงานวจยบางสวนทไดน�าแนวคดหวงโซ

การบรการแหงก�าไรมาศกษากบองคกรตาง ๆ ซงแสดง

ใหเหนวาแนวคดหวงโซการบรการแหงก�าไรนสามารถ

น�าไปประยกตใชใหเกดประโยชนแกองคกรในดานตางๆ

ไดจรงตามทแตละองคกรไดพจารณาและปรบใชเพอให

เกดความเหมาะสมกบโครงสรางในการบรหารของแตละ

องคกรดงตวอยางตอไปน

วนยปญจขจรศกด(2551)ไดศกษาความสมพนธ

ระหวางความพงพอใจและความจงรกภกดของพนกงาน

ความพงพอใจและความจงรกภกดของผใชบรการ และ

ผลประกอบการทางการเงนของโรงพยาบาลเอกชนท

จดทะเบยนอยในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยโดย

เปนการประยกตใชรปแบบโซบรการแหงก�าไร พบวา

ตวแปรดงกลาวมความสมพนธกนมนยส�าคญทางสถต

Lam และคณะ (2004) ไดศกษาความสมพนธ

ของความพงพอใจและความจงรกภกดของผใชบรการ

ของบรษทบรการสงสนคาดวยการวเคราะหอทธพล

ผลการวจยแสดงใหเหนวาคณคาการบรการ (Service

Value)มอทธพลทางตรงตอความพงพอใจ(Customer

Satisfaction) และความจงรกภกดของผ ใชบรการ

(CustomerLoyalty)นอกจากนตวแปรตนทนในการ

เปลยนสนคา (Switching Cost) ยงสงผลตอความ

พงพอใจของผใชบรการดวย

Vossและคณะ(2005)ไดศกษาและพฒนาโมเดล

ความสมพนธเชงสาเหตการใหบรการของวทยาลยของรฐ

ในระดบกอนอดมศกษา(FurtherEducationCollege)

กบวทยาลยเอกชนในประเทศองกฤษตามแนวคด

หวงโซการบรการแหงก�าไรและตรวจสอบความสอดคลอง

ของโมเดลการใหบรการกบขอมลเชงประจกษและการ

วเคราะหอทธพล ผลการวจยแสดงใหเหนวาตวแปร

การบรหารทรพยากรมนษย(HRM.Practices)มความ

สมพนธกบการปฏบตงานคณภาพ(QualityProcedure)

และมอทธพลทางออมตอความพงพอใจของผใชบรการ

(Customer Satisfaction) โดยสงผานตวแปรความ



165

พงพอใจของบคลากร(EmployeeSatisfaction)และ

คณภาพการบรการ(ServiceQuality)ซงตวแปรทงสอง

นมอทธพลโดยตรงตอความพงพอใจของผ ใชบรการ

เชนกน ในขณะทการปฏบตงานคณภาพ และมอทธพล

ทางออมตอความพงพอใจของผใชบรการโดยสงผานตวแปร

คณภาพการบรการและเสนทางอทธพลของตวแปร

ทงหมดในโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ

ChiและGursoy(2009)ไดศกษาความสมพนธเชง

สาเหตระหวางความพงพอใจของบคลากร(Employee

Satisfaction)ความพงพอใจของผใชบรการ(Customer

Satisfaction) และผลการด�าเนนการทางการเงน

(Financial Performance) ของโรงแรมในประเทศ

สหรฐอเมรกาโดยการวเคราะหอทธพลผลการวจยแสดง

ใหเหนวาความพงพอใจของบคลากรมอทธพลทางตรงตอ

ผลการด�าเนนการทางการเงนและมอทธพลทางออมตอ

ผลการด�าเนนการทางการเงนโดยสงผานความพงพอใจ

ของผใชบรการและเสนทางอทธพลของตวแปรทงหมดใน

โมเดลความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ

Lin(2007)ไดศกษาและพฒนาโมเดลความสมพนธ

เชงสาเหตความพงพอใจของผใชบรการของผซอสนคา

กลมโทรคมนาคม (IT) ในประเทศไตหวน ผลการวจย

แสดงใหเหนวาโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชง

ประจกษและการวเคราะหแบบจ�าลองระบบประสาท

(Fuzzy Neural Network) พบวา ตวแปรการแขงขน

การบรการ (Service Encounter) มความสมพนธ

กบตวแปรความสมพนธแบบเชอมตอ (Relationship

Involvement)คณภาพการบรการ(ServiceQuality)

การรบรคณคา(ServiceValue)และมอทธพลตอความ

พงพอใจของผใชบรการ(CustomerSatisfaction)

Singgih และ Purnasakti (2010) ไดศกษา

ความสมพนธของตวแปรในการพฒนาความจงรกภกด

ของผ บรโภคของฝายดแลลกคา (Customer Care

Department)ในPT.TelkomKandatelSurabaya

BaratLimitedประเทศอนโดนเซยผลการวจยแสดงให

เหนวาโปรแกรมการรกษาลกคา(CustomerRetention

Program)และโปรแกรมคณภาพการบรการ(Customer

ServiceQuality)มอทธพลโดยตรงตอความจงรกภกด

ผใชบรการ(CustomerLoyalty)

Yeeและคณะ (2010) ไดศกษาและพฒนาโมเดล

ความสมพนธเชงสาเหตการใหการบรการกบผลการ

ด�าเนนงานขององคกรธรกจบรการตาง ๆ เชน บรการ

เสรมความงาม บรการทางการเงน บรการการศกษา

บรการสขภาพในเกาะฮองกง เปนตน ตามแนวคด

หวงโซการบรการแหงก�าไรโดยการวเคราะหอทธพลและ

ผลการวจยแสดงใหเหนวาตวแปรตาง ๆ ตอไปน ซง

ไดแกตวแปรความจงรกภกดของบคลากร(Employee

Loyalty)คณภาพการบรการ(ServiceQuality)ความ

พงพอใจของผใชบรการ(CustomerSatisfaction)ความ

จงรกภกดผใชบรการ (Customer Loyalty) และผล

ประกอบการขององคกร (Firm Profitable) มอทธพล

ทางตรงตอกน ตามล�าดบ และเสนทางอทธพลของ

ตวแปรทงหมดในโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชง

ประจกษ

สรปและขอเสนอแนะหวงโซการบรการแหงก�าไรหรอการท�าก�าไรจาก

กระบวนการบรการนนมาจากปจจยทมความเกยวของ

และเชอมโยงกนระหวางความจงรกภกดและความ

พงพอใจของลกคากบความจงรกภกดและความพงพอใจ

ของบคลากร รวมถงผลตภาพขององคกรและบคลากร

โดยความจงรกภกดของลกคานนเปนปจจยทสงผลตอ

การท�าก�าไรและการเตบโตขององคกร ซงเกดขนจาก

ความพงพอใจของลกคาทไดรบคณคาในการบรการเกด

จากผลการปฏบตทดของบคลากรทมความจงรกภกด

ตอองคกรและมความพงพอใจในการปฏบตงานจาก

ระบบการบรหารงานในดาน ตาง ๆ เชน การบรหาร

การด�าเนนงานและการบรหารงานบคคลการสนบสนน

ให บคลากรสามารถปฏ บตงานเพอน�าเสนอและ

สงมอบสนคาและการบรการทมคณภาพใหแกลกคาเพอ

ความสามารถในการท�าก�าไรและการแขงขน ตลอดจน



166

ผลประกอบการของทดขององคกรโดยทองคกรสามารถน�า

แนวคดหวงโซการบรการแหงก�าไรนไปประยกตใชเพอ

ใหเกดประโยชนสงสดแกองคกรไดอยางเหมาะสม และ

สอดคลองกบสถานการณในธรกจทมการแขงขนในการ

ใหบรการมากขน

เอกสารอางองวนย ปญจขจรศกด. (2551).การประยกตใชหวงโซบรการแหงก�าไรในอตสาหกรรมบรการสขภาพ: กรณศกษาโรง

พยาบาลเอกชนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย.กรงเทพฯ:บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยอสเทรนเอเชย.

Akraush,M.N.(2011).“The7P’sClassificationofTheServiceMarketingMixRevisited:AnEmpirical

Assessmentof theirGeneralisability,Applicability andEffectonPerformanceEvidence form

Jordan’sServiceOrganisations”.Jordan Journal of Business Administration.7(1):116-147.

Chi, Ch.G., and Gursoy, D. (2009). “Employee Satisfaction, Customer Satisfaction, and Financial

Performance:AnEmpiricalExamination”. International Journal of Hospitality Management.28:

245–253.

Hallowell,R.(1996).“TheRelationshipsofCustomerSatisfaction,CustomerLoyalty,andProfitability:

AnEmpiricalStudy”. International Journal of Service Industry Management. 7(4):27-47.

Heskett,J.L.,Jones,T.O.,Loveman,G.W.,SasserJr,W.E.,andSchlesinger,L.A.(1994).“Puttingthe

ServiceProfitChaintoWork”.Harvard Business Review. 72(2):164-174.

Heskett,J.L.,SasserJr,W.E.,andSchelesinger,L.A.(1997). The Service Profit Chain, How Leading

Companies Link Profit and Growth to Loyalty, Satisfaction and Value.NY:TheFreePress.

Kotler,P.,andArmstrong,G.(2012). Principle of Marketing.14thEdition.NJ:PrenticeHall.

Lam,Sh.Y.,Shanker,V.,Erramil,M.K.,andMurthy,B.(2004).CustomerValue,Satisfaction,Loyalty,

andSwitchingCosts:AnIllustrationfromaBusiness-to-BusinessServiceContext.Journal of the

Academy of Marketing Science. 32(3):293-311.

Lau, R. S. M. (2000). “Quality ofWork Life and Performance: An Ad-hoc Investigation of Two

Key Elements in the Service Profit ChainModel”. International Journal of Service Industry

Management. 11(5):422-437.

Lin,B.W.(2007).“TheExplorationofCustomerSatisfactionModelfromaComprehensivePerspective”.

Expert Systems with Applications.33:110–121.

Loveman,G.,(1998).“EmployeeSatisfaction,CustomerLoyalty,andFinancialPerformance”.Journal

of Service Research.1(1):18–31.

Parasuraman,A.,Zeitjaml,V.A.,andBerry,L.L.(1988).“SERVQUAL:AMultipleItemScaleforMeasuring

ConsumerPerceptionofServiceQuality”. Journal of Retailing.64(1):12-37.



167

Patterson,P.G.,andSpreng,R.A. (1997).“Modeling theRelationshipbetweenPerceivedValue,

SatisfactionandRepurchaseIntentionsinaBusiness-To-Business,ServicesContext:AnEmpirical

Examination”. International Journal of Service Industry Management.8(5):414-434.

Peters,T.J.,andWaterman,R.H.(1982).InSearchofExcellence:Lessons from America’s Best-run

Companies.NY:Harper&Row.

Reichheld,F.F.(1996).The Loyalty Effects:The Hidden Force Behind Growth. Profits and Lasting

Value.BT:HarvardBusinessReviewPress.

Robbins,S.P.,andCoulter,M.(2002).Management. 7thEdition.NJ:PearsonEducation.

Singgih,M.L.,andPurnasakti,YB.H.(2010).“EvaluationofRelationshipMarketingUsingServiceProfit

ChainModeltoImproveCustomerLoyalty”.Service Science Conference.July:426-434.

Voss,Ch.,Tsikriktsis,N.,Funk,B.,Yarrow,D.,andOwen,J.(2005).“ManagerialChoiceandPerformance

inServiceManagement-AComparisonofPrivateSectorOrganizationswithFurtherEducation

Colleges”.Journal of Operations Management.(23):179-195.

Yee,R.W.Y.,Yeung,A.C.L.,andCheng,C.E.(2010).“AnEmpiricalStudyofEmployeeLoyalty,Service

Quality and Firm Performance in the Service Industry”. International Journal Production

Economics. 124:109-120.

Yee,R.W.Y.,Yeung,A.C.L.,andCheng,T.C.E.(2011).“TheServiceProfitChain:AnEmpiricalAnalysis

inhigh-ContactServiceIndustries”. International Journal Production Economics.130:236-245.

Yelkur,R. (2000).“CustomerSatisfactionandtheMarketingMix”. Journal of Professional Service

Marketing. 21(1):105-115.

Zeithaml,V.A.,Bitner,M.J.,andGremler,D.D.(2006).Services Marketing. 4thEdition.NY:McGraw-Hill.

Nattachai Wongsupaluk

Graduated inBachelorDegreeofArt inEducation,major inThai

andminorinPsychologyfromPrinceofSongklaUniversityin2001.

Inadditional,graduatedMasterdegreeofBusinessAdministrationin

BusinessAdministrationfromValayaAlongkornRajabhatUniversity

undertheRoyalPatrongein2010.

Now, studying in Doctoral degree in Research and Statistics in

Cognitive Science Programof College of ResearchMethodology

andCognitiveScience,BuraphaUniversity,andcurrentlyafulltime

inSeniorExecutive,SupplyChainManagementinLimitedLiability

Company.



168

เทคโนโลยแสงสวางและกฎหมายควบคมมลภาวะทางแสงILLUMINATIONTECHNOLOGYANDLIGHTPOLLUTIONLAW

ปดเทพ อยยนยง 1

บทคดยอแสงสวางภายนอกอาคารเปนสงทจ�าเปนส�าหรบการด�ารงชวตและผคนกใชงานแสงสวางเพอวตถประสงค

มากมายตวอยางเชนการใชงานไฟสองสวางบนทองถนนการใชไฟสองสวางรกษาความปลอดภยทรพยสนสวนบคคล

รวมไปถงการใชไฟสองสวางภายนอกอาคารส�าหรบการประกอบกจกรรมตางๆอยางไรกตามการใชไฟสองสวางภายนอก

อาคารทเพมมากขนสงผลกระทบตอสงแวดลอมและความเปนอยของมนษยหลายประการอนเนองมาจากการเจรญเตบโต

อยางรวดเรวของชมชนเมองและการบรโภคพลงงานไฟฟาแสงสวางอนงการใชไฟสองสวางทเกนสมควรหรอมทศทาง

ของแสงทรกล�าผดทผดเวลาตอการใชงานยอมกลายเปนมลภาวะทางแสงได

แมวาหลายประเทศหรอทองถนไดก�าหนดมาตรการทางกฎหมายเฉพาะท ก�าหนดมาตรการยบยงหรอระบ

แนวทางในการตดตงไฟสองสวางภายนอกอาคาร หากแตเครองมอในทางกฎหมายกลบไมไดอางองถงการปฏบตหรอ

หลกเกณฑทางวศวกรรมสองสวางทงหมดเพอควบคมมลภาวะทางแสงแตอยางใดดวยเหตนบทความฉบบนจงประสงค

จะระบปญหาส�าคญของมลภาวะทางแสงทตองการควบคมโดยอาศยเทคนคทางวศวกรรมสองสวางเขามามสวนชวย

บทความฉบบนยงวเคราะหวาการก�าหนดเครองมอทางกฎหมายมลภาวะทางแสงโดยน�าเอาหลกเกณฑจากวศวกรรม

สองสวางและประยกตความรเกยวกบหลกวศวกรรมสองสวางมาบญญตเปนมาตรการทางกฎหมายไดอยางไร

ค�าส�าคญ : เทคโนโลยแสงสวาง สงแวดลอม มลภาวะทางแสง กฎหมาย

AbstractOutdoorartificiallightisessentialforlivelihoodandpeopleuseitformanydifferentpurposes,

forexample,street lightingatnightandsecurity lightingforprivateproperties, includingexterior

lightingforoutdooractivities.However,increasingusesofoutdoorlightingatnighthaveresulted

inenvironmentalandhumanbeingproblemsassociatedwiththerapidgrowthofurbancitiesand

lightingelectricityconsumption.Excessiveorobtrusivelightinginthewrongplaceatthewrongtime

canbecomelightpollution.

Eventhoughmanynationsandmunicipalitiespermitthenationalandmunicipalgovernments

topassby-lawsforprohibitingorregulatingoutdoorlightfixtures,butvarioustermsoflegalinstruments

havenotrefertocarryoutallilluminatingengineeringtasksoflightpollutioncontrol.So,thisarticle

1นกวจยประจ�าคณะบรหารธรกจและกฎหมายมหาวทยาลยเดอมงฟอรตสหราชอาณาจกร

E-mail:[email protected]



169

focusesuponthemainissuesoflightpollutionwheretherequirementsoflightpollutioncontrolwill

beachievedbytheilluminationtechnology-relatedassistance.Italsosetouthowlegalinstruments

canbeachievedbytheadoptionandapplicationfromanumberoftechnology-relatedfieldsof

illuminatingengineeringaspects.

Keywords : IlluminationTechnology, Environment, LightPollution, Law

บทนำาการใชงานแสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟ

ภายนอกอาคาร(ArtificialLighting)ยอมกลายมาเปน

สงทจ�าเปนตอการด�ารงชวตประจ�าวนของมนษยเพราะ

มนษยตองการแสงสวางส�าหรบประกอบกจกรรมหรอ

กจการงานทงภายในและภายนอกอาคารในเวลาหรอ

สถานททมแสงสวางไมเพยงพอส�าหรบการประกอบ

กจกรรมในเวลากลางวนหรอในเวลามดมดยามค�าคน

การใชงานแสงสวางไดกลายมาเปนสวนหนงของการ

ประกอบกจกรรมตางๆของมนษยในดานตางๆไมวาจะ

เปนกจกรรมทางดานพาณชยกรรมอตสาหกรรมบรการ

สาธารณะและการประกอบกจกรรมดานวฒนธรรม(City

OfVirginiaBeach,2000)ตวอยางเชนแสงสวางจาก

ไฟถนน (Street Lighting) ทมสวนชวยในการใหแสง

สวางในการจดท�าบรการสาธารณะดานคมนาคมขนสง

ของภาครฐและมสวนเออประโยชนตอประชาชน ท�าให

ประชาชนสามารถเดนทางในเวลากลางคนไดสะดวกและ

ปลอดภยในการสญจรบนทองถนน แสงสวางจากปาย

ไฟโฆษณา(BillboardLighting)ทมสวนชวยใหองคกร

ธ รก จห รออตสาหกรรมบรการต า งๆ สามารถ

ประชาสมพนธสนคา ผลตภณฑและธรกจของตนได

ในเวลากลางคน และแสงสวางจากพนทประกอบ

กจกรรม กฬาและนนทนาการ (Spor t s And

Recreational Area Lighting) ทอ�านวยประโยชน

ต อการประกอบกจกรรมด านกฬา นนทนาการ

และสนทนาการภายนอกอาคารของมนษยในเวลา

กลางคน ท�าใหมนษยไดประกอบกจกรรมไดในเวลา

กลางคนเสมอนหนงเปนเวลากลางวนเปนตน

อนง การขยายตวของพนทชมชนเมอง (Urban

Expansion)เปนปจจยส�าคญทท�าใหการใชงานแสงสวาง

จากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟ(LightingUse)ควบคไปกบ

การบรโภคพลงงานไฟฟาแสงสวาง (LightingElectricity

Consumption)มมากขนดวยเหตนแสงสวางและพลงงาน

ไฟฟาแสงสวางจงกลายมาเปนสงจ�าเปนในการด�ารงชวตของ

มนษยในการประกอบกจกรรมตางๆ

รปท 1 ภาพมลภาวะทางแสงในเวลากลางคนเมองฮอนโนลล(Honolulu)สหรฐอเมรกา

ทมา: Wainscoat,2006



170

อยางไรกด การใชงานแสงสวางผดทผดเวลา

(Lighting In TheWrong Place At TheWrong

Time) และการใชงานแสงสวางอนททศทางของแสง

รกล�า(IntrusiveLighting)ไปยงพนททไมตองการแสง

สวาง รวมไปถงการใชงานแสงสวางทมความสองสวาง

(Illuminance)จากปรมาณแสงสวางทตกกระทบบนวตถ

ตอพนท อนวดไดเปนหนวยลเมนตอตารางเมตร (One

Lumen Per SquareMetre) หรอ ลกซ (Lux) ทไม

เหมาะสมหรอไมไดสดสวนทสมพนธกบพนทใชสอยแสง

สวาง ยอมสามารถสงผลกระทบตอสขภาพของมนษย

ความปลอดภยในการท�างานของมนษยและระบบนเวศ

(DepartmentForEnvironmentalFoodAndRural

Affairs, 2010) อนง แสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอ

โคมไฟทมการตดตง(Fixture)ทไมเหมาะสมตอการใชงาน

ในแตละพนทหรอการตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟใน

ลกษณะทไมเปนมตรตอสงแวดลอมจนกอใหเกดผลใน

ดานลบแลวการตดตงทไมเหมาะสมดงนอาจกอใหเกด

ปญหาการสนเปลองพลงงาน (Waste Of Valuable

Energy)โดยไมมเหตอนสมควรอกดวย

แสงสวางทสองผดทผดเวลา แสงสวางทความสอง

สวางของแสงทไมไดสดสวนตอประโยชนใชสอยในแตละ

พนท และแสงสวางทกอใหเกดการสนเปลองพลงงาน

โดยใชเหตลวนกอใหเกดหรออาจกอใหเกดผลกระทบตอ

คณภาพสงแวดลอม หรอภาวะทเปนพษภยอนตรายตอ

สขภาพอนามยของประชาชนไดเชนเดยวกนกบมลภาวะ

(Pollution)ประเภทอนๆดวยประการนแลวแสงสวาง

ทส งผลกระทบในทางลบต อทรพยากรธรรมชาต

สงแวดลอมและคณภาพชวตของประชาชนในสงคม

จงกลายมาเปนมลภาวะประเภทหนงหรออาจถกเรยก

วา มลภาวะทางแสง (Light Pollution) (HouseOf

CommonScienceAndTechnologyCommittee,

2003)

รปท 2 การพฒนาเมองยอมท�าใหเกดการใชประโยชนจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟภายนอกอาคารประเภทตางๆ

ทเออตอการด�ารงชวตของประชาชนในเวลากลางคน

ทมา: HearfordshireCampaigntoProtectRuralEngland,2013

แมรฐบาลและทองถนของหลายประเทศไดก�าหนด

มาตรการทางกฎหมายเฉพาะในการควบคมปญหาและ

ผลกระทบอนเนองมาจากมลภาวะทางแสง โดยอาศย

เทคนคและหลกเกณฑบางประการของเทคโนโลยสอง

สวาง (Lllumination Technology) มาบญญตเปน

มาตรการอนเปนเครองมอทางกฎหมายทรฐน�ามาบงคบ

ใชส�าหรบตอสเพอลดผลกระทบจากมลภาวะทางแสง

ตอความเปนอยของมนษยและสงแวดลอม(Institution

OfLightingEngineers,2009)เชนการก�าหนดพนท

ควบคมหรอวางผงเมองส�าหรบการใชงานแสงสวางท

แตกตางกนออกไปตามวตถประสงคของการใชงานแสงสวาง

ในแตละพนท (EnvironmentalZoningToControl

Light Pollution) กบการควบคมระยะเวลาการใชงาน

แสงสวางภายนอกอาคารในเวลากลางคน (Outdoor

LightCurfewRegime)รวมไปถงก�าหนดใหประชาชน

หนมาใชอปกรณไฟฟาทลดหรอปองกนผลกระทบของ



171

มลภาวะทางแสงจากแหลงก�าเนดแสงประเภทตางๆ

การยกเลกการใชงานหลอดไฟฟาบางประเภททไมเปนมตร

ตอสงแวดลอมและกอใหเกดการสนเปลองพลงงานโดย

ใชเหตเปนตน

แมวาจะมมาตรการหลายประการทอาศยหลก

เทคโนโลยแสงสวางเขามามสวนชวยในการก�าหนด

มาตรฐานในการใชงานแสงสวางทไมกอใหเกดมลภาวะ

ทางแสง อยางไรกตาม มาตรการตางๆ เหลานอาจไม

สามารถปองกนปญหามลภาวะทางแสงไดในทกกรณ

เพราะมาตรการทน�ามาก�าหนดเปนเครองมอในทาง

กฎหมาย (Legal Instrument) เหลาน ไมไดน�า

หลกการทงหมดของเทคโนโลยสองสวางและวศวกรรม

สองสวางมาบญญตเปนกฎหมายดวยเหตผลหลายประการ

เชน สทธสวนบคคลในการใชงานแสงสวาง สทธของ

ผบรโภคผลตภณฑไฟฟาและเสรภาพของประชาชนทม

รสนยมหรอส�านกของการใชงานแสงสวางและพลงงาน

ไฟฟาแสงสวางทแตกตางกนออกไปเปนตนนอกจากน

หลกเทคโนโลยแสงสวางเมอน�ามาบญญตเปนกฎหมายแลว

อาจกอใหเกดขอจ�ากดหรอสรางผลกระทบตอภาค

ธรกจและการด�าเนนกจกรรมของผมสวนไดสวนเสยอนๆ

ทเกยวของกบการใชงานแสงสวางไดประเดนตางๆเหลาน

จงถอเปนความทาทายทางกฎหมายของผทเกยวของ

หรอผมสวนไดสวนเสยกบปญหามลภาวะทางแสงทอาจ

ตองพฒนาหลกเทคโนโลยแสงสวางใหสอดคลองกบการ

ควบคมปญหามลภาวะทางแสงในอนาคต

มลภาวะทางแสง ประเภทและผลกระทบการใชงานแสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟ

ในปจจบนมมากขน ซงเปนผลมาจากความตองการ

ด�ารงชวตทสะดวกสบายในชวตประจ�าวนของมนษย

ประกอบกบการขยายตวของพนทชมชนเมองทตองการ

แสงสวางทเออตอการประกอบกจกรรมหลายอยาง

ทงภายในและภายนอกอาคารซงตงแตโทมสอลวาเอดสน

(Thomas Alva Edison) ไดประดษฐคดคนหลอดไฟ

สองสวางขนเปนครงแรกจนมาถงยคปจจบนพฒนาการของ

เทคโนโลยสองสวางกไดเพมมากขนและเขามามบทบาท

ตอชวตประจ�าวนของมนษยทกคน อยางไรกด การใช

งานแสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟในชวตประจ�า

วนหรอเพอจดประสงคอนๆ อนมลกษณะทไมเหมาะ

สมกบไมเปนมตรตอสงแวดลอม ลวนแลวแตอาจกอให

เกดอนตรายตอระบบนเวศสงแวดลอมและสขภาพของ

มนษยไดทงสน(Ploetz,2002)

มลภาวะทางแสง ไดแก การใชงานแสงสวางทม

ความสองสวาง(Illuminance)ทไมเหมาะสมกบการใช

งานในพนทนนหรอไมเหมาะสมกบประเภทการใชงาน

ของแสงในแตละสถานทและการใชงานแสงสวางทม

ลกษณะไมเปนมตรตอสงแวดลอม (non-eco friendly

lighting) โดยรอบสถานททมการใชงานแสงสวางนนๆ

การใชงานแสงสวางทกอใหเกดการสนเปลองพลงงาน

โดยใชเหตอกดวย

มลภาวะทางแสงทกอใหเกดอนตรายตอระบบนเวศ

สงแวดลอมและสขภาพมนษยยอมมสาเหตมาจากการออกแบบ

(Design)หรอตดตง (Fixture)หลอดไฟฟาหรอโคมไฟท

ไมไดมาตรฐานการใชงานหรอไมสอดคลองกบวตถประสงค

ของการใชงานไฟสองสวางในแตละพนท (Illuminating

Engineer Society And International Dark Sky

Association,2011)ซงเทคโนโลยสองสวาง(Illumination

Technology)ยอมมสวนทส�าคญในการก�าหนดหลกเกณฑ

ในการออกแบบและตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟ

ทงภายในและภายนอกอาคารใหมความเหมาะสมกบ

ลกษณะของการใชงานในแตละพนทเพราะการใชงานแสง

สวางทงภายในและภายนอกอาคารกยอมตองประกอบดวย

มาตรการการใชประโยชนแสงสวางใหสอดคลองกบพนท

หรอภารกจทตองการใชงานแสงสวาง เชน ความเขมของ

แสงทมหนวยเปนลกซ (Lux light intensity) และ

มาตรการฐานของหลอดไฟฟาทไดรบอนญาตใหวางขาย

ในทองตลาดโดยทวไปเปนตน



172

รปท 3 หลอดไฟฟาประเภทตางๆทไดรบอนญาตใหวางขายตามทองตลาดของสหรฐอเมรกา

ทมา: U.S.DepartmentofEnergy,2012

มลภาวะทางแสงจากการออกแบบหรอตดตงหลอด

ไฟฟาหรอโคมไฟภายในและภายนอกอาคารทกอใหเกด

แสงสวางทไมเปนทตองการตอการใชงานหรอแสงสวางท

ไมจ�าเปนตอการใชงาน(UnwantedOrUnnecessary

Lights) สามารถจ�าแนกประเภทของมลภาวะทางแสงท

อาจสงผลกระทบบรเวณพนทใชสอย(AdjacentAreas)

และสงแวดลอมโดยรอบ(Surroundings)ไดดงตอไปน

(Mizon,2002)

1.แสงบาดตา(Glare)ไดแกแสงสวางจาจากแหลง

ก�าเนดแสงทสองมาเขาดวงตาของมนษยโดยตรงซงแสง

บาดตานเองสงผลกระทบตอการมองเหนของมนษย

อนเปนเหตใหลดทอนประสทธภาพในการมองเหนและ

ลดความคมชดในการมองเหนของมนษยเชนแสงบาดตา

จากการตดตงไฟถนนหรอไฟสองสวางสาธารณะทไมได

มาตรฐานโดยมแสงสวางท�ามมสองมาเขายงดวงตาของ

มนษยโดยตรง อนกอใหเกดอาการระคายเคองนยนตา

และอาจสญเสยความสามารถในการมองเหนชวขณะ

เปนตน

รปท 4 ตวอยางของแสงบาดตาทมาจากไฟถนน

ทมา: FederalHighwayAdministration,2012

2.แสงเรองไปยงทองฟา (SkyGlow) ไดแก แสง

สสมทเรองขนไปบนทองฟาในเวลากลางคน อนบดบง

ทศนยภาพบนทองฟา(AmbientLightLevelOfThe

Night Sky) อนท�าใหบดบงทศนยภาพในยามค�าคน

นอกจากน แสงสสมทเรองขนไปยงทองฟาดงกลาว

ยงท�าใหประชาชนทวไปและนกดาราศาสตรทงอาชพหรอ

สมครเลน ไมสามารถสงเกตปรากฎการณกบวตถบน

ทองฟาไดตามธรรมชาตทปลอดแสงสวางจากหลอด

ไฟฟาหรอโคมไฟในยามค�าคน แสงเรองไปยงทองฟามก

ถกพบในพนทชมชนขนาดใหญหรอใจกลางเมองขนาด



173

ใหญทมการใชงานแสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟ

ภายนอกอาคารเปนจ�านวนมากในยามค�าคน

3.การรกล�าของแสง(LightTrespass)ไดแกแสง

สวางทสองรกล�าไปยงพนทหรอทรพยสนของเพอนบาน

ทในบรเวณทไมตองการใชงานแสงสวางหรอบรเวณท

ตองการความมด ซงการรกล�าของแสงยอมกอใหเกด

ความเดอดรอนร�าคาญ(Nuisance)ตอการครอบครอง

ทรพยสนของเพอนบานรวมไปถงอาจกอใหเกดอนตราย

ตอสขภาพอนามยของเพอนบานดวยเชนแสงรกล�าสอง

เขาไปยงพนทหองนอนของเพอนบานในยามค�าคนยอม

ท�าใหเพอนบานหลบไมสนทจนอาจท�าใหเพอนบานเปน

โรคความผดปกตของการนอนหลบ (Sleep Disorder)

ตามมาเปนตน

รปท 5 มลภาวะทางแสงประเภทหลกอนประกอบดวยแสงบาดตาแสงเรองไปบนทองฟาและการรกล�าของแสง

ทมา: FederalHighwayAdministration,2012

เทคโนโลยแสงสวางและมลภาวะทางแสงในปจจบนองคกรปกครองสวนทองถนระดบตางๆ

และรฐบาลของประเทศตางๆ ไดพยายามน�าองคความ

รดานเทคโนโลยแสงสวางและหลกการของวศวกรรม

สองสวางมาจดการการใชงานแสงสวางในทองถนหรอ

ประเทศของตน เพอปองกนไมใหแสงสวางจากการ

ตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟภายนอกอาคารกลายมาเปน

มลภาวะทางแสงทสามารถสรางผลกระทบตอคณภาพ

สงแวดลอมและสขภาพของประชาชนเหตทรฐหรอทองถน

ควรอาศยองคความรดานเทคโนโลยแสงสวางเขามา

แกปญหาของมลภาวะทางแสงประเภทตางๆกเพราะองค

ความรดานเทคโนโลยแสงสวางสามารถน�ามาประยกต

ส�าหรบปองกนผลอนเกยวเนองจากมลภาวะทางแสง

(Resulting Consequences) โดยไมวาจะเปนหนวย

งานของรฐผปฏบตงานทเกยวของกบการออกแบบหรอ

ตดตงไฟสองสวางประเภทตางๆรวมไปถงประชาชนผใช

งานแสงสวางโดยทวไปสามารถน�าเอาหลกการเหลานไป

ประยกตได ส�าหรบเทคโนโลยแสงสวางทน�ามาปรบใช

กบการควบคมหรอตดตามปญหามลภาวะทางแสงของ

ประเทศหรอทองถนประกอบไปดวย

1.การตรวจวดแสง(LightMeter)ไดแกการวด

ความสองสวางของแสงหรอปรมาณแสงทตกกระทบ

ลงบนวตถตอพนท โดยอาจค�านวณจากปรมาณแสง

(Lumen)ตอพนทตารางเมตรซงอาจเรยกเปนหนวยลกซ

(Lux) โดยการวดแสงในแตละพนทยอมท�าใหทราบได

วาพนท อาคารหรอสถานทดงกลาว มความสองสวางท

เพยงพอตอการอยอาศยการปฏบตงานหรอการประกอบ

กจกรรมตางๆทตองอาศยแสงสวางหรอไมตวอยางเชน

ในพนททรฐจดไวเพอการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

สตวปาและพนธพช รฐหรอทองถนยอมตองควบคม

มลภาวะทางแสงในระดบสงเพอปองกนไมใหแสงสวาง

สงผลตอระบบนเวศของพนทอนรกษธรรมชาตในยาม

ค�าคน (Intrinsically Dark Areas) ในทางตรงกนขาม

ในพนทชมชนเมองยอมตองการแสงสวางในการประกอบ

กจกรรมดานพาณชยกรรมและอตสาหกรรม ดงนน รฐ

หรอทองถนอาจผอนปรนหรออนญาตใหมการใชงานแสง



174

สวางในระดบทสามารถเออตอการประกอบกจกรรมดาน

พาณชยกรรมและอตสาหกรรมได(DistrictBrightness

Areas)เปนตน

2.การตดตงโลไฟ(lightShielding)ไดแกการท

รฐหรอทองถนรณรงคหรอก�าหนดมาตรการใหเอกชน

ตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟภายนอกอาคารทมโลไฟ

(LightShield)ทสามารถควบคมทศทางของแสงท�าใหแสง

ฉายหรอตกกระทบไปยงพนททตองการใชแสงสวางและ

ควบคมทศทางของแสงสวางไมใหแสงนนกลายมาเปน

มลภาวะทางแสงทงสามประเภทดงทไดกลาวไวในขาง

ตน นอกจากการตดตงโลไฟจะสามารถควบคมทศทาง

การสองสวางของแสงไดแลว การตดตงโลไฟดงกลาว

ยงสงผลดตอการลดปรมาณการใชแสงสวางทไมเปน

ประโยชน(AmountOfWastedLight)และประหยด

คาไฟ(EnergyCost)อกดวย

รปท 6 การตดตงโลไฟยอมท�าใหสามารถควบคมทศทางของแสงไมใหทศทางของแสงนน

สามารถสรางมลภาวะทางแสงได

ทมา: Outdoorlightingchoices,2008

3. การหามใชหลอดไฟฟาหรอโคมไฟทไมเปนมตร

ตอสงแวดลอม(BanningOfNonEnvironmentally

Friendly Lights) ไดแก การทรฐหรอทองถนออก

มาตรการหามไมใหภาคธรกจ ภาคอตสาหกรรมหรอ

ประชาชนทวไป ตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟอนม

ลกษณะทไมเปนมตรตอสงแวดลอมหรอมความเสยงท

จะกอใหเกดมลภาวะทางแสงไดมากกวาปกตหากมการ

ใชงานหรอตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟชนดนนๆ

ยกตวอยางเชนรฐบาลองกฤษไดออกมาตรการหามตดตง

หลอดไฟรกษาความปลอดภยทงสเตนฮาโลเจน500วตต

(500WTungstenHalogenSecurityLight)เปนตน

4.กจกรรมอนๆ ของรฐและทองถนทเกยวของ

กบการควบคมมลภาวะทางแสง ไดแก กจกรรมตางๆ

อนเปนการกระท�าทางกายภาพหรอการใชอ�านาจทาง

ปกครองเกยวของกบสงแวดลอมและผงเมองในการ

ควบคมปญหามลภาวะทางแสง โดยรฐอาจก�าหนด

แนวทางการใชไฟสองสวาง (Code Of Lighting

Practice) รวมไปถงมาตรการทางกฎหมายเฉพาะเพอ

ควบคมมลภาวะทางแสง (LightPollutionLaw)โดย

ทองถนและรฐบาลของหลายประเทศไดพยายามแสวงหา

แนวทางและก�าหนดเครอมอทางกฎหมายส�าหรบควบคม

มลภาวะทางแสง ตวอยางเชน ประการแรก การให

อ�านาจทองถนเกยวกบการควบคมอาคาร เพอให

ทองถนสามารถควบคมมาตรฐานไฟสองสวางภายในอาคาร

โดยอาจน�าเอาเทคนคเกยวกบเทคโนโลยแสงสวางไป

บญญตเปนกฎหมาย ประการทสอง การอาศยเทคนค

การประหยดพลงงานเขามาชวยในการควบคมมลภาวะ

ทางแสงโดยจดใหมระยะเวลาในการปดไฟหรอชวงเวลา



175

เคอรฟวการใชงานแสงสวาง (Curfew)โดยอาจก�าหนด

ใหประชาชนหรอหนวยราชการปดไฟในชวงเวลาทมการ

ใชไฟนอยหรอไมจ�าเปนทจะตองใชแสงสวางและประการ

สดทาย การก�าหนดแนวทางพฒนาผงเมอง (Planning

Development)โดยพจารณาจากปรมาณการใชงานแสง

สวางในแตละพนททตางๆ โดยอาจเอาเกณฑของความ

หนาแนนของประชาชนประกอบกบความสองสวางท

เหมาะสมกบสถานทพนทและภารกจของแตละพนท

Situation LUX

Nighttimeonadarklandscape

(remotearea,nationalpark)<1

Nighttimeinarurallocation 1

Nighttimeonanurbanstreet

(suburban)5

Nighttimeinanurbanstreet(townor

citycentre)10

Floodlightingonastonebuilding 60

Eveningtelevisedfootballmatch(at

pitchlevel)1600

รปท 7 พนทตางๆทประกอบดวยคาความสองสวางหรอลกซทแตกตางกน

ตามลกษณะของสถานทและภารกจของแตละพนท

ทมา: DaventryDistrictCouncil,2013

เทคโนโลยแสงสว างและมาตรการทาง

กฎหมายเกยวกบการควบคมมลภาวะทางแสงจากทไดกลาวมาในขางตน แสงสวางจากหลอด

ไฟฟาหรอโคมไฟจากการออกแบบหรอตดตงทไมเหมาะ

สมกบพนทสถานทและอาคารทใชงานนอกจากจะสงผล

เสยตอการใหความสวางแลวยงอาจกระทบตอสงแวดลอม

อนๆและสขภาพมนษยอกดวยดงนนหลายประเทศจง

ไดน�าเอาหลกการทางวศวกรรมสองสวาง(Illuminating

Engineering) ทอาศยเทคนคดานเทคโนโลยสองสวาง

มาเปนสวนชวยในการควบคมมลภาวะทางแสง ไมให

มลภาวะทางแสงสามารถสงผลกระทบตอการด�าเนนชวต

ประจ�าวนของมนษย ระบบนเวศในเวลากลางคนและ

สงแวดลอมทอยโดยรอบบรเวณทมการใชงานแสงสวาง

ส�าหรบตวอยางของมาตรการทางกฎหมายท

ตางประเทศไดน�าหลกการทางเทคโนโลยแสงสวางมาปรบ

ใชไดแกประการแรกมาตรการก�าหนดมาตรฐานความ

สองสวางในแตละพนท(ZonesForExteriorLighting

Control) ทก�าหนดมาตรฐานการใชงานแสงสวางใน

แตละพนทใหสอดคลองกบผงเมอง โดยมาตรการน

เนนถงการควบคมแสงสวางภายนอกอาคาร (Exterior

Lighting)โดยควบคมคาความสองสวางทเหมาะสมหรอ

ลกซในแตละพนท ใหสอดคลองกบการพฒนาเมองหรอ

การขยายตวของชมชนเมองตามแตละวตถประสงคของ

พนทประการทสองมาตรการควบคมเครองมอทใหแสง



176

สวาง (Control Of Lighting Equipment) ทรฐหรอ

ทองถนก�าหนดใหเอกชนหรอประชาชนทวไปตองจดหา

อปกรณปองกนมลภาวะทางแสงหรอใชงานอปกรณ

ใหแสงสวางทเปนมตรตอสงแวดลอม เชน การใชหลอด

ไฟฟาหรอโคมไฟภายนอกอาคารทไดมาตรฐานและการ

ตดตงโลไฟส�าหรบการใชงานหลอดไฟฟาหรอโคมไฟ

ภายนอกอาคาร ส�าหรบควบคมทศทางการสองสวาง

ในการปองกนมลภาวะทางแสงประการทสามมาตรการ

อนๆ ทเกยวของกบการประหยดพลงงาน (Energy

Saving) ทก�าหนดใหรฐ หนวยงานของรฐ ทองถนและ

ประชาชนตองประหยดพลงงาน ตองปดไฟสองสวาง

ภายนอกอาคารภายในชวงระยะเวลาทไมจ�าเปนตอการ

ใชงานอนเปนการลดการใชงานแสงสวางภายนอกอาคาร

ทอาจกอใหเกดมลภาวะทางแสงทงยงเปนการประหยด

คาไฟฟา (Household’s Energy Bills) ทเอกชนหรอ

ประชาชนจะตองจายใหรฐโดยไมจ�าเปนอกประการหนง

ตวอยางของประเทศทไดน�ามาตรการทางกฎหมาย

ส�าหรบควบคมมลภาวะทางแสงเชนกฎหมายมลภาวะ

ทางแสงของแควนลอมบารด สาธารณรฐอตาล ค.ศ.

2000(LawOfTheRegionLombardyn.17/2000)

(Cinzano, 2002) ทก�าหนดมาตรการเฉพาะส�าหรบ

ปองกนมลภาวะทางแสงประเภทแสงเรองไปยงทองฟา

โดยไมจ�าเปนและปองกนการสนเปลองพลงงานโดย

ใชเหตจากมลภาวะทางแสงประเภทดงกลาวนอกจากน

กฎหมายดงกลาวยงไดก�าหนดมาตรการอนๆ ทเออตอ

การควบคมมลภาวะทางแสงในแควนลอมบารด เชน

มาตรการก�าหนดมาตรฐานการออกแบบตดตงหลอด

ไฟฟาหรอโคมไฟภายนอกอาคาร เพอใหแสงสวางม

ทศทางการสองทไมกอใหเกดมลภาวะทางแสงรวมไปถง

การหามเดดขาดส�าหรบการตดตงโคมไฟโฆษณาหรอ

โคมไฟแสดงโชวแสงประเภทตางๆทมทศทางของล�าแสง

พวยพงขนไปบนทองฟา(UpwardLighting)เปนตน

กฎหมายสาธารณรฐเชกวาดวยการปกปองชน

บรรยากาศค.ศ.2002 (CzechProtectionOfThe

Atmosphere Act 2002) (Vertačnik, 2011) ทวาง

หลกเกณฑกระจายอ�านาจใหทองถนของสาธารณรฐเชก

มหนาทและภารกจในการควบคมมลภาวะทางแสง

ไมใหกระทบตอธรรมชาตบนทองฟาในยามค�าคนนอกจาก

นกฎหมายของสาธารณรฐเชกยงไดใหอ�านาจทองถนใน

การออกอนบญญตทองถนส�าหรบปองกนมลภาวะทาง

แสงใหสอดคลองกบภยอนอาจเกดขนจากการใชงานแสง

สวางทอาจกระทบตอสงแวดลอมหรอระบบนเวศในเวลา

กลางคนเปนตน

รปท 8 มาตรการควบคมเครองมอหรออปกรณทใหแสงสวางตามกฎหมายมลภาวะทางแสงของแควนลอมบารด

สาธารณรฐอตาลทก�าหนดมาตรฐานของไฟสองสวางสาธารณะทควรใชโคมไฟสองสวางทมกระจกตดเรยบ

(flatprotectiveglass)เพอปองกนแสงเรองไปบนทองฟา(glow)

ทมา: Coordinamentoperlaprotezionedelcielonotturno,2001



177

ขอโตแยงบางประการเกยวกบการพฒนา

กฎหมายควบคมมลภาวะทางแสงในอนาคตแมในปจจบนมการน�าเอาหลกวศวกรรมสองสวาง

และหลกเทคโนโลยสองสวางมาบญญตเปนกฎหมาย

ควบคมมลภาวะทางแสงทประกอบดวยมาตรการตางๆ

ส�าหรบควบคมปญหาและผลกระทบจากมลภาวะทาง

แสงแตหลกเทคโนโลยแสงสวางกไมอาจน�าเอามาใชไดใน

หลายกรณดวยขอจ�ากดดานงบประมาณทตองลงทนเพอ

น�าเอาเทคโนโลยและอปกรณทเกยวของมาประยกตใช

ส�าหรบควบคมมลภาวะทางแสงตวอยางเชนการควบคม

แสงอตโนมต(AutomaticLightingControl)โดยอาศย

เทคโนโลยการควบคมการเปดปดของไฟสองสวางจาก

การเคลอนไหว (Motion Sensor Night Light) ยอม

เปนประโยชนตอการควบคมการใชงานแสงสวางเฉพาะ

ในเวลาทจ�าเปนและสามารถชวยประหยดพลงงานไฟฟา

แตเทคโนโลยดงกลาว หากน�ามาตดตงกบไฟสองสวาง

สาธารณะหรอไฟถนนแลว อาจท�าใหทองถนสนเปลอง

งบประมาณโดยใชเหตเปนตน

ในกรณส�าหรบการใชงานแสงสวางภายในอาคาร

(Interior Lighting) อาจเปนการยากทรฐจะเขาไป

ควบคมแสงสวางภายในอาคารไดในทกกรณ เพราะรฐ

อาจมอ�านาจจ�ากดเพยงเทาทกฎหมายควบคมอาคาร

หรอกฎหมายอนๆ ทเกยวของใหอ�านาจเขาไปตรวจ

สอบมาตรฐานไฟสองสวางหรอแสงสวางภายในอาคาร

เทานนนอกจากนรฐยงไดประโยชนจากการเกบคาไฟฟา

(ElectricityBill)จากการใชงานหรอบรโภคไฟฟาในครว

เรอน เพราะยงบรโภคมากรฐกยงสามารถเกบคาไฟฟา

ตอหนวยบรโภคไดมากโดยแปรผนตรงกบปรมาณการ

ใชงาน จงอาจเปนเหตผลทางเทคโนโลยและเหตผลทาง

เศรษฐกจประการหนงทรฐไมอาจเขาไปควบคมมลภาวะ

ทางแสงภายในอาคารไดดงเชนมลภาวะทางแสงภายนอก

อาคารอนง ประชาชนยอมมสทธเสรภาพในการใชงาน

แสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟประเภทตางๆเพอการ

ด�ารงชวตสวนตวหรอการประกอบกจกรรมสวนบคคล

โดยรฐไมอาจใชอ�านาจเขาไปแทรกแซงได ประกอบกบ

การด�าเนนกจกรรมบางประการของภาครฐและเอกชน

กอาจตองการใชไฟสองสวางในเวลาสถานทและรปแบบ

ตามความจ�าเปนทแตกตางกนออกไปเชนการทสตนาร

แพทยของโรงพยาบาลตองการท�าคลอดเดกในเวลา

กลางคนซงยอมตองการใชงานแสงสวางภายในอาคารส�าหรบ

ประกอบกจกรรมทางการแพทยเปนตน

ดวยเหตผลทกลาวในขางตน ในเรองขอจ�ากดดาน

งบประมาณของรฐในการน�าเทคโนโลยขนสงมาควบคม

มลภาวะทางแสงกบสทธเสรภาพสวนบคคลในการใช

งานแสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟภายในอาคาร

จงอาจเปนการยากทรฐหรอทองถนจะสามารถควบคม

มลภาวะทางแสงทกประเภทและทกกรณได รฐและ

ทองถนจงควรเลอกประเดนปญหามลภาวะทางแสงท

ควรไดรบการควบคม นอกจากน ระบบนเวศและ

สงแวดลอมในทองถนยอมแตกตางกน การใชงาน

แสงสวางของประชาชนในแตละทองถนจงอาจสงผล

กระทบตอสงแวดลอมในเวลากลางคนหรอกอใหเกด

ปญหาตอระบบนเวศจากมลภาวะทางแสงในลกษณะ

ทแตกตางกนดวย การแกปญหามลภาวะทางแสงท

เกดขนเปนการเฉพาะในแตละทองถนจงอาจมลกษณะ

ทแตกตางกนออกไป ตามสภาพปญหาและอปสรรค

ทเกดขนจากผลกระทบของมลภาวะทางแสง ดงนน

การพฒนากลไกการกระจายอ�านาจ(Decentralisation)

ใหกบทองถนในการจดการปญหาสงแวดลอมจงถอเปน

กลไกทส�าคญประการหนง เพราะหากรฐไมไดกระจาย

อ�านาจใหกบทองถนเพอจดการปญหาสงแวดลอม

ทเกดขนเฉพาะแตละทองถนแลวทองถนยอมไมสามารถ

ก�าหนดเทคโนโลยทเหมาะสมส�าหรบการระวงภย

ล วงหนาหรอการปองกนปญหามลภาวะทางแสง

ทอาจเกดขนในทองถนของตน



178

สรปมลภาวะทางแสงจากการใชงานแสงสวางผดทผด

เวลาและการใชงานแสงสวางอนททศทางของแสงรกล�า

ไปยงพนททไมตองการแสงสวางรวมไปถงการใชงานแสง

สวางทมความสองสวางทไมเหมาะสมหรอไมไดสดสวนท

สมพนธกบพนทใชสอย แสงสวางยอมสามารถสงผล

กระทบตอสขภาพของมนษยความปลอดภยในการท�างาน

ของมนษยและระบบนเวศได ดงนน รฐหรอทองถน

ในบางประเทศจงไดก�าหนดมาตรการตางๆ โดยน�าเอา

เทคโนโลยแสงสวางทเกยวของมาก�าหนดเปนเครองมอ

ทางกฎหมายทประกอบดวยมาตรการทจ�าเปนส�าหรบ

ควบคมหรอปองกนปญหาและผลกระทบจากมลภาวะ

ทางแสง อนง แมวาในปจจบนรฐไมอาจกระท�าการ

ทกอยางเพอปองกนมลภาวะทางแสงไดโดยอาศยเทคโนโลย

แสงสวาง ดวยขอจ�ากดหลายประการหากแตขอจ�ากด

ดงกลาวอาจกลายเปนสงทสรางความทาทายส�าหรบรฐ

และทองถนของประเทศตางๆ ในอนาคต เพอแสวงหา

มาตรการควบคมมลภาวะเพมเตมจากขอจ�ากดทมอย

หรอพฒนามาตรการทมอยแลวใหดยงขนตอไปส�าหรบ

การควบคมมลภาวะทางแสงทอาจกระทบตอประชาชน

ทงปจจบนและประชาชนในยคอนาคตได



179

บรรณานกรมCinzano,P.(2002). Technical measures for an effective limitation of the effects of light pollution. in

Light Pollution and the Protection of the Night Environment. Cinzano,P.(ed).Roma:Istitutodi

ScienzaeTecnologiadell’Inquinamento.Luminoso.

CityofVirginiaBeach.(2000).Crime Prevention through Environmental Design General Guidelines for

Designing Safer Communities.Virginia:CityofVirginiaBeach.

Coordinamentoperlaprotezionedelcielonotturno.(2001).Accomplishment Regulations for the

Law of the Lombardy Region no. 17 of 03/27/2000. Retrieved on June 18, 2013, from

Coordinamentoper laprotezionedelcielonotturnoWebsite:http://cielobuio.org/cielobuio/

lrl17/visualreg17en.htm

DaventryDistrictCouncil.(2013). Light pollution. RetrievedonJune19,2013,fromDaventryDistrict

CouncilWebsite: http://www.daventrydc.gov.uk/business/environmental-health/pollution-

control/light-pollution/

DepartmentforEnvironmentalFoodandRuralAffairs.(2010). An Investigation into Artificial Light

Nuisance Complaints and Associated Guidance.London:DepartmentforEnvironmentFood

andRuralAffairs.

FederalHighwayAdministration.(2012).FHWA Lighting Handbook August 2012.RetrievedonJune

18,2013,fromUnitedStatesDepartmentofTransportation-FederalHighwayAdministration

Website:http://www.safety.fhwa.dot.gov/roadway_dept/night_visib/lighting_handbook/

HerefordshireCampaigntoProtectRuralEngland.(2013).Light Pollution in Herefordshire.Retrieved

onJune18,2013,fromOfficialHerefordshireCampaigntoProtectRuralEnglandWebsite:http://

www.cpreherefordshire.org.uk/issues/light-pollution/index.aspx

HouseofCommonsScienceandTechnologyCommittee. (2003).Light Pollution and Astronomy.

London:HouseofCommons.

IlluminatingEngineerSocietyandInternationalDark-SkyAssociation.(2011).Joint IDA-IES Model

Lighting Ordinance (MLO) with User’s Guide.Arizona:InternationalDark-SkyAssociation.

InstitutionofLightingEngineers.(2009).Domestic Security Lighting, Friend or Foe.Rugby:Institution

ofLightingEngineers.

Mizon,B.(2002).Lightpollution: responses and remedies.London:Springer.

Outdoorlightingchoices.(2008). A great guide to dark-sky lighting for residential applications.Retrieved

on June 19, 2013, fromOutdoorlightingchoicesWebsite: http://outdoorlightingchoices.com/

a-great-guide-dark-sky-lighting-residential-applications/

Ploetz,K.(2002).LightPollutionintheUnitedStates:An Overview of the Inadequacies of the Common

Law and State and Local Regulation.NewEnglandLawReview,36.4,985-1039.

U.S.DepartmentofEnergy.(2012).Tips: Lighting. RetrievedonJune18,2013,fromU.S.Department



180

ofEnergyWebsite:http://energy.gov/energysaver/articles/tips-lighting

Vertačnik, G. (2011). Slovenian Light Pollution Legislation Presentation for the 4th International

Symposium for Dark-sky Parks. RetrievedonJune19,2013,fromInternationalDark-SkyAssociation

Website:http://www.darkskyparks.org/Symposium2011/slovenian-light-pollution-legislation.pdf

Wainscoat, R. (2006). Light Pollution in Hawaii. Retrieved on June 18, 2013, fromUniversity of

Hawaii’sInstituteforAstronomyWebsite:http://ifa.hawaii.edu/newsletters/article.cfm?a=301&n=26

Pedithep YouyuenyongjoinedtoLeicesterDeMontfortLawSchoolin2011as

afull-timeresearcherinEnvironmentalLaw.HeholdstwoLLMdegreesfrom

AssumptionUniversity(ABAC)andDeMontfortUniversity(DMU)andanMPAin

PublicPolicyfromValayaAlongkornRajabhatUniversity.Hisprimaryresearch

interest is Environmental andPlanningLaw,with aparticular focuson light

pollutionlaw.FurtherresearchinterestsincludeSportslawandPubliclaw.Hehas

producedandcollaboratedonacademicpublicationsincludingjournalarticles

andresearchpapersinSportsLaw,PublicLawandEnvironmentalLaw.Outside

theUniversity,hejoinedthemembershipofLeicestershireArchaeologicaland

HistoricalSocietyandSummerVaughanArchaeologicalandHistoricalSociety,

forwhichheinterestslightpollutionproblemsinLeicesterhistoricalpremises



181

การบรหารจดการหลกสตรนานาชาตของสถาบนการศกษาระดบอดมศกษาในประเทศไทยMANAGEMENTOFINTERNATIONALCURRICULUMINHIGHEREDUCATIONINSTITUTIONSINTHAILAND

วราภรณ คลายประยงค 1

บทคดยอบทความนอธบายถงความส�าคญของการพฒนาการจดการเรยนการสอนและระบบการศกษาหลกสตร

นานาชาตในประเทศไทยนโยบายและแผนเกยวกบการสงเสรมการจดการหลกสตรนานาชาตแนวคดทฤษฎการบรหาร

งานหลกสตรนานาชาตและการปรบตวของสถาบนการศกษาในการบรหารหลกสตรนานาชาตเพอเตรยมตวรบการปรบ

ตวเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

ค�าส�าคญ : การบรหารหลกสตรนานาชาต สถาบนการศกษาระดบอดมศกษา ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

AbstractThisarticleexplainsanimportanceofdevelopmentoflearning,teachingandtheeducation

systemof international curriculum inThailand. It also includespolicy andplanof international

curriculumenhancementandtheoryofinternationalcurriculummanagement.Finally,itprovides

adaptationofeducationinstitutesintermofinternationalcurriculummanagementinordertostep

toAEC.

Keywords : Managementofinternationalcurriculum, HigherEducationInstitutions, AEC

1ต�าแหนงอาจารยประจ�าสงกดคณะบรหารธรกจ.E-mail:[email protected]



182

บทนำาความเปนนานาชาต หรอการปรบส ความเปน

นานาชาตทมาจากค�าวาInternationalizationหมายถง

ความเปนสากล หรอสากลสภาพ ความร เทคโนโลย

และวฒนธรรมสวนหนงมลกษณะขามชาตหรอมความ

เปนสากลทใชไดทวโลกนบเปนกระแสทพงประสงคและ

ไมพงประสงค เนองจากความตองการเปนสากลเพอให

สามารถกาวทนโลกโดยใชความร เทคโนโลย คานยม

และวฒนธรรมทเกดขนในตางแดนใหเปนประโยชนกบ

ประเทศไทยนอกจากนนยงตองค�านงถงเอกลกษณของ

ประเทศทยงตองคงความเปนไทยไวอกดวย ดงนน

ในการพฒนาความเปนนานาชาตของระบบการศกษาควร

ตองใหเกดความสมดลทเหมาะสมระหวางสภาพทเปนสากล

กบเอกลกษณทมความหลากหลาย (จรส สวรรณเวลา,

2545:61)

การสงเสรมการจดการหลกสตรนานาชาตใน

ประเทศไทยการศกษาของไทยในปจจบนไดรบการสนบสนน

ใหมความเปนนานาชาตมากขน เนองจากความทนสมย

ของเทคโนโลยการตดตอสอสารทกวางไกล ทไดเพม

บทบาทของความรวมมอระหวางประเทศ รวมถงการ

เขาสประชาคมอาเซยนท�าใหเกดขอตกลงและนโยบาย

ในหลายๆดานรวมกนซงความรวมมอดงกลาวรวมถง

ดานการบรการการศกษาทงในเชงปรมาณและคณภาพ

ทงน นโยบายและแผนทเกยวของกบการสงเสรมการ

ศกษาใหมความเปนนานาชาตนนสวนใหญจะอยใน

รปแบบของการด�าเนนนโยบายรวมกนดงน

แผนพฒนาอดมศกษาระยะยาว ฉบบท 2 (พ.ศ.

2550-2564) เปนแผนแมบทก�ากบแผนพฒนาการ

ศกษาระดบอดมศกษาระยะ 5 ป ในการพจารณาราง

กรอบแผนพฒนาอดมศกษาระยะยาว ฉบบท 2 นได

พจารณาองคประกอบ2ประเดน คอ 1)ภาพอนาคต

ท จะมผลกระทบต อโลกและอดมศกษา ได แก

การเปลยนแปลงประชากร พลงงานและสงแวดลอม

การจางงาน(โครงสรางเศรษฐกจโลกาภวตนเทคโนโลย

โลกสารสนเทศ) การกระจายอ�านาจการปกครอง

ความรนแรงและการจดการความขดแยง เยาวชนและ

บณฑตในอนาคต และเศรษฐกจพอเพยง 2) ประเดน

เชงนโยบาย ไดแก รอยตอการศกษาระดบอน การแก

ปญหาอดมศกษาการจดการกลมอดมศกษาธรรมาภบาล

และการบรหาร การพฒนาขดความสามารถเพอการ

แขงขน การเงนอดมศกษา ระบบการพฒนาบคลากร

เครอขายอดมศกษาเขตพฒนาเฉพาะภาคใตการพฒนา

นกศกษาแบบบรณาการ โครงสรางพนฐานเพอเรยนร

และมาตรฐานการศกษาดงภาพประกอบท1(ส�านกงาน

คณะกรรมการการอดมศกษา,2550:ไมปรากฏเลขหนา)



183

ภาพประกอบ 1ตวอยางเปาหมาย3ระยะของแผนพฒนาอดมศกษาระยะยาวฉบบท2(พ.ศ.2550-2564)

ทมา:กรอบแผนอดมศกษาระยะยาวฉบบท2(2550)ในการประชมเพอชแจงรางกรอบแผนพฒนาอดมศกษา

ระยะยาวฉบบท2(เอกสารประกอบการชแจง)ไมปรากฏเลขหนา

*หมายเหตLGMยอมาจากLeadership,GovernanceandManagement

RAEยอมาจากResearchAssessmentExercise

พ.ศ.2550 - 2554 พ.ศ.2555 - 2559 พ.ศ.2560 - 2564

แบงกลมมหาวทยาลย

ปรบปรงLGMphaseI

กยศ.+การเงนน�ารอง

สถาบนพฒนาบคลากร

RAE I:วางรากฐาน

งบประมาณอดมศกษา60,000ลาน

สรางความเขมแขงตามพนธกจ

ปรบปรงLGMphaseII

กยศ.+การเงนขยายผล

น�าเขาผเชยวชาญตางประเทศ

RAE II:รวมมออตสาหกรรม

งบประมาณอดมศกษา60,000+ลาน

ยกระดบอดมศกษา

ปรบปรงLGMphaseIII

งบประมาณอดมศกษาเตมรปแบบ

พฒนาผเชยวชาญไทย

RAE III:แขงขนสากล

งบประมาณอดมศกษา60,000++ลาน

การเจรจาการคาพหภาครอบอรกวย ภายใตกรอบ

ขอตกลงทวไปวาดวยภาษศลกากรและการคา(General

AgreementonTariffsandTrade:GATT)มการจด

ตงกลมเจรจาเปดเสรทางดานบรการ ผแทนประเทศ

ตาง ๆ ทเขารวมเจรจาไดจดท�าขอตกลงทวไปวาดวย

การคาบรการ หรอ GATS (General Agreement

on Trade in Services) ถอเปนความตกลงดานการ

คาบรการระหวางประเทศ และหนงในขอตกลงนนคอ

สาขาทเกยวของกบบรการดานการศกษา (Education

Services) มขอตกลงครอบคลมตงแตโรงเรยนอนบาล

อาชวะจนถงมหาวทยาลยรวมทงหลกสตรวชาชพระยะ

สนโดยองคการการคาโลก(WorldTradeOrganization:

WTO) ไดจ�าแนกประเภทการบรการดานการศกษา

ออกเปน5สาขาคอ1)บรการการศกษาระดบประถม2)

บรการการศกษาระดบมธยมศกษา 3) บรการการศกษา

ระดบอดมศกษา4)บรการการศกษาผใหญ5) บรการการ

ศกษาอน ๆ ซงประเทศไทยไดเตรยมเสนอขอผกพน

เปดเสรทางการศกษาระดบอดมศกษาไว3รปแบบไดแก

1)การใชบรการในตางประเทศ(ConsumptionAbroad)

2) การเขามาตงหนวยธรกจบรการ (Commercial

Presence) และ 3) การเขามาท�างานบรการของคน

ตางชาต(PresenceofNaturalPerson)ซงขอผกพน

ดงกลาวมผลบงคบใชตงแตวนท1มกราคม2548(ศรชย

กาญจนวาส,2548:53,57)

จากประเดนหลกในการพจารณากรอบแผนพฒนาฯ

สามารถสรปประเดนเชงนโยบายทส งเสรม และ

สนบสนนการบรหารจดการใหสถาบนอดมศกษาไทย

กาวสความเปนสากลในระดบนานาชาตคอการพฒนา

ขดความสามารถเพอการแขงขนมงเนนทบทบาทของ

มหาวทยาลยในการพฒนาขดความสามารถในการแขงขน

ของประเทศมเปาหมายในการพฒนามหาวทยาลย

จ�านวนหนงไปสสากลและระบบการพฒนาบคลากรโดย



184

การใหศกษาภายในประเทศหรอแบบผสมผสาน ควบค

กบเปาหมายการสรางโปรแกรมชนน�าระดบโลกของสาขา

เหลานในประเทศไทย หรอศกษาในตางประเทศ และ

รปแบบการคาบรการทGATSก�าหนดขนอาจสงผลกระทบ

ตอระบบการบรหารจดการศกษาของไทย โดยเฉพาะ

อยางยงการบรหารจดการหลกสตรนานาชาตทจะตองม

การแขงขนเพมขนในอนาคตเนองจากGATSก�าหนดให

ประเทศสมาชกWTOเปดตลาดการคาบรการอยางคอย

เปนคอยไป จงก�าหนดใหมการเจรจากนทกๆ 5 ป

ดงนนขอตกลงGATSจงเปนหลกประกนวาเมอประเทศใด

ไดผกพนขอตกลงไวแลวกจะท�าใหสามารถมนใจไดวาจะ

ไมมการเกดขอจ�ากดใดๆ ขนอกในอนาคตท�าใหเจาของ

สถาบนการศกษาของตางประเทศ รวมถงอาจารย

ชาวตางชาตและนกศกษาชาวตางชาตเกดความรสกมนคง

ในการลงทนมากยงขน ดงนนสถาบนอดมศกษาทงภาค

รฐและเอกชนตองเตรยมมาตรการมารองรบเพอพฒนา

ระบบการบรหารจดการหลกสตรนานาชาตของตนใหม

คณภาพ และประสทธภาพททดเทยมกบตางประเทศ

ทก�าลงจะกาวเขามามบทบาททางดานการศกษาในไทย

เพมขนเรอยๆ

การพฒนาการจดการหลกสตรนานาชาตใน

ประเทศไทยความเปนสากลของการอดมศกษาไทยทมความ

ส�าคญขนเรอยๆ จงท�าใหนโยบายความเปนสากลของ

การอดมศกษาไทยเกดการสงเสรมใหสถาบนอดมศกษา

หนมามบทบาทในเชงวชาการระหวางประเทศและเปดตวส

โลกภายนอกมากขน ซงมาตรการในการสรางความเปน

สากลมองคประกอบดงน1)การสงเสรมใหสถาบนอดม

ศกษาไทยเรยนรประวตศาสตรการเมองเศรษฐกจและ

สงคมของประเทศตางๆ2)การสงเสรมการเรยนการสอน

ไทยศกษาเปนพนฐานของการสรางความรวมมอในระดบ

นานาชาต3)การรณรงคใหมการจดหลกสตรนานาชาต

เพอดงดดใหนกศกษาตางชาตมาศกษาตอในประเทศไทย

มากขน 4) การสงเสรมความรวมมอในระดบนานาชาต

เพอพฒนาความกาวหนาทางดานวชาการ เชน การจด

หลกสตรรวม การท�าวจยรวม การฝกอบรม และการ

แลกเปลยนอาจารยและนกศกษา5)การสงนกวชาการ

ไทยไปสอนและใหบรการทางวชาการในตางประเทศ

การจดสรรทนส�าหรบนกศกษาตางชาตและการจดฝกอบรม

และการศกษาดงานใหกบชาวตางชาต 6) การพฒนา

ขดความสามารถของบคลากรไทยใหสามารถท�างานใน

องคกรระหวางประเทศได(ส�านกงานคณะกรรมการการ

อดมศกษา,2548:5)

การด�าเนนการดานนโยบายทางการศกษา ทบวง

มหาวทยาลยไดผลกดนแผนนโยบายทกอใหเกดการ

สนบสนนความเปนสากลของระบบการอดมศกษา

มาโดยตลอด ดงจะเหนไดจากนโยบายทปรากฏในแผน

อดมศกษาระยะยาว(พ.ศ.2533-2547)และแผนพฒนา

อดมศกษาฉบบท7-9(พ.ศ.2535-2549)ซงนโยบายของ

แผนพฒนาอดมศกษาระยะยาว(พ.ศ.2533–2547)มจด

มงหมายใหการอดมศกษาตองมการพฒนาในทกๆ ดาน

ทงดานการเรยนการสอนการวจยการบรการวชาการ

สงเสรมความสามารถในการใชภาษา เพอรองรบการ

พฒนาทกษะตางๆ ใหอยในระดบนานาชาต และน�าไป

สความเปนเลศในระดบสากล ซงนโยบายดงกลาวไดรบ

การสนบสนนอยางตอเนองมายงแผนพฒนาอดมศกษา

ฉบบท 7 พ.ศ.2535-2539 ทมนโยบายในการสงเสรม

บทบาทของประเทศทเพมขนทงดานการเมองและ

เศรษฐกจในประชาคมโลกผานทางการจดการหลกสตร

การศกษาใหเกดความรวมมอกบตางชาตมการแลกเปลยน

ความรทางวชาการ เนนทกษะทส�าคญในการสอสาร

ดานภาษาสบเนองมาถงแผนพฒนาอดมศกษาฉบบท8

พ.ศ.2540-2544 ทชดเจนมากขนในการผลกดนใหการ

อดมศกษาไทยเขาสระบบการศกษาของประชาคมโลก

มมาตรการมงยกระดบมาตรฐานและความสามารถของ

มหาวทยาลยใหอยในระดบสากลทงเชงวชาการและการ

บรหาร สนบสนนการเสรมสรางบคลากรทางการศกษา

และบณฑตใหมสมรรถนะในระดบสากลเปนทยอมรบ

ของนานาประเทศในแผนอดมศกษาฉบบท9พ.ศ.2545-



185

2549ทตองการสรางคณภาพของบณฑตใหอยในระดบ

สากล และสามารถพงพาตนเองไดตามภมปญญาไทย

มงเนนการแขงขนกบตางประเทศ(กระทรวงศกษาธการ,

2555:ออนไลน)

การจดการหลกสตรนานาชาตไดรบการสนบสนนและ

พฒนาขนอยางรวดเรวเมอพจารณาจากจ�านวนหลกสตร

และจ�านวนนกศกษาตางชาตทเขาสระบบการศกษา

นานาชาตของไทย ตงแต พ.ศ. 2549 – 2553 พบวา

จ�านวนหลกสตรนานาชาตในสถาบนอดมศกษาไทย

ป2549มจ�านวน520หลกสตรป2550จ�านวน727

เพมขนจากป2549เทากบ39.8%และในป2551จ�านวน

844 หลกสตร เพมขนจากป 2550 เทากบ 16.1%

จากอตราการเพมขนของหลกสตรนานาชาตจะเหนไดวา

ภายใน 4 ป (ตงแตป พ.ศ. 2549 – 2553) หลกสตร

นานาชาตไดรบการสงเสรมใหมการเปดการเรยนการสอน

เพมขนถง 461 หลกสตร คดเปนอตราการขยายตว

มากถง88.6%รายละเอยดดงตาราง1(Commission

onHigherEducation,2010:13)

ตาราง 1 จ�านวนหลกสตรนานาชาตและอตราการเพมขนของหลกสตรนานาชาตในระดบอดมศกษาของไทย

ปพ.ศ.2549–2553

ปทส�ารวจ จ�านวนหลกสตร จ�านวนทเพม อตราการเพม(%)

พ.ศ.2549 520 55 11.8

พ.ศ.2550 727 207 39.8

พ.ศ.2551 844 117 16.1

พ.ศ.2552 884 40 4.7

พ.ศ.2553 981 97 10.9

รวม 461 88.6

ทมา:CommissiononHigherEducation(2010).StudyinThailand2010.p.13

จากขอมลจ�านวนหลกสตรนานาชาตในปจจบน

พบวาสถาบนอดมศกษาของรฐมการเพมจ�านวนหลกสตร

นานาชาต เพอรองรบความตองการของนกศกษา

แขงกบสถาบนอดมศกษาของเอกชนเมอสถาบนการศกษา

ของรฐเปดหลกสตรนานาชาต ดงนนนกศกษาทมความ

สามารถจงตองการศกษาตอในสถาบนของรฐมากกวา

ท�าใหปรมาณและคณภาพของนกศกษาทจะเขาสสถาบน

อดมศกษาเอกชนลดลง

ส�าหรบจ�านวนนกศกษาตางชาตท เข าส ระบบ

อดมศกษาหลกสตรนานาชาต พ.ศ.2550 มจ�านวน

11,021คนซงเพมขนจากพ.ศ.2549คดเปน29.1%

และเมอจ�าแนกตามสญชาตทเขามาศกษาตอในสถาบน

อดมศกษาของประเทศไทยพบวานกศกษาชาวตางชาต

ทศกษาในประเทศไทยสวนใหญมาจากประเทศจน

36.5%รองลงมาคอประเทศเวยดนาม6.8%พมา6.7%

และลาว6.1%ตามล�าดบซงนกศกษาสวนใหญจะเปน

นกศกษาทอยในภมภาคเอเชยเกอบทงหมด (ส�านกงาน

คณะกรรมการการอดมศกษา,2550:10)

จากขอมลจ�านวนหลกสตรและจ�านวนนกศกษา

ตางชาตทสนใจเขามาศกษาในสถาบนอดมศกษาของไทย

ทมอตราการเพมขนอยางตอเนอง ท�าใหสามารถสรป

ไดวาประเทศไทยมความพรอมในการรองรบการเขาส

ประชาคมอาเซยนทางการศกษานานาชาต เนองจาก

ลกษณะภมประเทศทเดนทางสะดวก มวฒนธรรมท



186

หลากหลายสงคมมความนาอยและปจจบนจ�านวนความ

ตองการศกษาหลกสตรนานาชาตของนกศกษาภายใน

ประเทศเพมสงขน ท�าใหรฐบาลมนโยบายทจะสงเสรม

และพฒนาความเปนสากลของอดมศกษาไทยใหสามารถ

แขงขนกบนานาชาตได แตอปสรรคทส�าคญทจะท�าให

การพฒนาดงกลาวไมสามารถด�าเนนไปไดอยางราบรน

คอกฎระเบยบในการด�าเนนงานของระบบราชการไทย

ทมความซบซอนและลาชาท�าใหการตดตองานราชการ

ของนกศกษาชาวตางชาตทตองการเขามาศกษาตอ

ในประเทศไทยไมไดรบความสะดวกเทาทควร อกทง

ค านยมของสงคมไทยทยงนยมนกศกษาทจบจาก

ตางประเทศสงเหลานสงผลตอการยกระดบการอดมศกษา

ไทยสสากลทงสน

แนวคดการพฒนารปแบบการศกษาขนพนฐาน

นานาชาตส�าหรบประเทศไทยในอนาคต สมาน ลมป

เศวตกล (2547: บทคดยอ) ไดอภปรายวา ระบบการ

ศกษาจะเปนระบบ 12 ป มแนวคดเสรมสรางความ

เปนนานาชาต และความเปนไทยควบคกนไป เนน

คณภาพการคดเปนท�าเปน พฒนาทกษะทางดานภาษา

คอมพวเตอร หลกสตรมความทนสมยมการยอมรบจาก

นานาประเทศเนนความเปนสากลผเรยนมความหลาก

หลายของเชอชาต การประเมนผลการเรยนจะเปนการ

ประเมนตามสภาพความเปนจรง ส�าหรบการบรหาร

ในดานงบประมาณนนใหอสระกบสถาบนโดยยกเลกการ

ควบคมการก�าหนดคาเลาเรยนและคาธรรมเนยมอน ๆ

ดานบคลากรตองมการพฒนาอยเสมอเพอไมใหกระทบ

ตอคณภาพทางวชาการ ดานอาคารสถานท ควรจดให

มความเหมาะสม โดยผเรยนไมจ�าเปนตองนงเรยนใน

หองเพยงอยางเดยว ดานคณภาพของผเรยนจะสงขน

ผเรยนมความรททนสมยกลาแสดงออกมทกษะทหลาก

หลาย สามารถปรบตวเขากบสงคมตางประเทศได

เชนเดยวกบวลาวณยจารอรยานนท(2542:บทคดยอ)

ทพบวา แนวโนมการจดโปรแกรมนานาชาตในทศวรรษ

หนาควรมงเนนความส�าคญในองคประกอบดานตางๆ

ไปพรอมๆ กน ดงนคอ ดานแนวคดมงเนนคณภาพ

มาตรฐานเปนทยอมรบของนานาชาต ดานจดมงหมาย

มงพฒนายกระดบบคลากรของสถาบนอดมศกษาไทย

สมาตรฐานสากล ใหผเรยนมความสามารถเชงวชาการ

เทยบเคยงกบนานาชาตเปดสความเปนสากล ดานองค

ประกอบไดแกผเรยนผสอนหลกสตรมมาตรฐานสากล

ใชภาษาตางประเทศเปนสอในการเรยนการสอนกจกรรม

บรรยากาศ และการจดการเปนนานาชาต ดานการ

จดการศกษา หลกสตรมการพฒนาอยางตอเนองสนอง

ตอความตองการของผ เรยนมลกษณะสหวทยาการ

การสอนมหลากหลายรปแบบดานการบรหารงานในดาน

ตางๆไดแกงบประมาณบคลากรและอาคารสถานทเนน

การใชทรพยากรทมอยในสถาบนอยางมประสทธภาพ

ทสด มความยดหยนและคลองตว ดานคณภาพบณฑต

มความรเชงวชาการเทยบเทานานาชาต โลกทศนกวาง

ท�างานระดบนานาชาตได

ส�าหรบขอบขายดานการบรหารจดการทมหาวทยาลย

จะตองค�านงถงในการบรหารจดการหลกสตรในระดบ

สากลนนอดลยวรยเวชกล(2545:บทคดยอ)กลาววา

ขนอยกบการก�าหนดแผนยทธศาสตรของมหาวทยาลย

แหลงเงนทนและการจดสรรทรพยากร การบรหาร

จดการดานการเงน บคลากร และนสตนกศกษา ทงน

เพอใหครอบคลมหลกส�าคญดานการบรหารในดานตางๆ

ไมวาจะเปนการบรหารจดการองคกรวจย การบรหาร

จดการดานอาคาร สงกอสรางภายในมหาวทยาลย

การใหบรการภายในมหาวทยาลยการใหบรการแกนกศกษา

การสอสารประชาสมพนธกบองคการภายนอก ทง

สาธารณชนและตางประเทศการใหบรการดานวชาการ

และการจดการสอนส�าหรบนกศกษาเพอใหมหาวทยาลย

บรรลพนธกจดงตอไปนคอความเปนเลศทางวชาการ

(AcademicExcellence)ความเปนมหาวทยาลยอสระ

(UniversityAutonomy)ตรวจสอบไดความรบผดชอบ

และความโปรงใส (Accountability, Responsibility

andTransparency)วรพรรณอภชย(2535:บทคดยอ)

พบวากลยทธในการจดการหลกสตรนานาชาตประกอบ

ดวย 2 สวน คอ 1) กลยทธในการพฒนาสความเปน



187

นานาชาตประกอบดวย กลยทธในการเพมความหลาก

หลายของนกศกษา กลยทธการเพมความหลากหลาย

ของคณาจารย กลยทธในการพฒนากจกรรมนานาชาต

กลยทธในการจดสรรทรพยากรทเอออ�านวยความสะดวก

ตอผ เรยน กลยทธในการพฒนาหลกสตรใหมความ

เปนสากล และกลยทธในการบรหารจดการโปรแกรม

นานาชาต2)กลยทธในการเพมศกยภาพทางการแขงขน

ใหมความไดเปรยบทางการแขงขนประกอบดวยกลยทธ

ในการสรางความรวมมอและกลยทธในการสรางความ

เปนเอกลกษณของเนอหาหลกสตร สอดคลองกบ

งานวจยของธเนศจตสทธภากร(2547:บทคดยอ)ทพบวา

แนวโนมสาขาวชาทควรจดหลกสตรนานาชาตในอนาคต

ไดแกสาขาวชามนษยศาสตรศาสนาและเทววทยาและ

สาขาวชาสงคมศาสตรและพฤตกรรมศาสตร

ส�าหรบปจจยแหงความส�าเรจของการจดการ

โปรแกรมนานาชาต ธเนศ จตสทธภากร (2547:

บทคดยอ) พบวา ประกอบดวย 13 ปจจย ไดแก

1) วสยทศน 2)ภาวะความเปนผน�า3)ความคลองตว

ในการบรหาร4)คณภาพอาจารย5)หลกสตรทนสมย

6) เวบไซตทนสมย 7) การสอสารด 8) ประชาสมพนธ

เชงรก 9) ใชทรพยากรรวมกนใหเกดประโยชนสงสด

10)มแหลงเงนทนสนบสนนภายนอก11)ความมชอเสยง

ของสถาบน12)ความสนใจรวมกน13)การบอกตอของ

ศษยเกา โดยใน 8ปจจยแรกมอยรวมกนในทกรปแบบ

การจดหลกสตรนานาชาตในประเทศไทย

สวนสภาพปญหาของการจดหลกสตรนานาชาต

ในสถาบนอดมศกษา วรพรรณ อภชย (2535) พบวา

อาจารยผสอนและผบรหารสวนใหญ เหนวาผสอนและ

ผเรยนขาดความสามารถในการใชภาษาตางประเทศ

ซงสอดคลองกบผลงานวจยของ ธเนศ จตสทธภากร

(2547: บทคดยอ) ทพบวา จ�านวนนกศกษาตางชาต

ทมาศกษาหลกสตรนานาชาตในประเทศไทยมนอยและ

ไมมความหลากหลาย ขณะทการจดกจกรรมนานาชาต

มนอยเนองจากขาดแคลนงบประมาณซงเปนสาเหตหนง

ทท�าใหผเรยนขาดทกษะในการใชภาษาตางประเทศใน

ชวตประจ�าวน

การบรหารจดการหลกสตรนานาชาตแนวคดและทฤษฎดานการบรหารการศกษา เรม

พฒนาขนมาในชวงตนทศวรรษท 1950 ไดรบการ

พฒนาโดยอาศยฐานความคดจากแนวคดทฤษฎดาน

การบรหารรฐกจและการบรหารธรกจ ซงมววฒนาการ

มานาน(สมานอศวภม,2549:79)แนวคดทน�ามาใชใน

การอธบายระบบการศกษาไดเปนอยางด ไดแก ทฤษฏ

ระบบ (System Theory) ซงการศกษาถอเปนกลไก

ส�าคญหนงในระบบสงคมทชวยในการพฒนาสงคมรวม

กบกลไกอนๆ หากแมกลไกใดกลไกหนงในระบบสงคม

มการด�าเนนหนาทอยางบกพรอง (Dysfunction) แลว

จะท�าใหกลไกอนๆในระบบสงคมไมสามารถด�าเนนงาน

ไดอยางสมบรณ

ทฤษฎระบบ (System Theory)

ทฤษฎระบบ คอแนวคดในการศกษาสถาบน

การศกษาในฐานะทเปนองคการแหงการเรยนร(Learning

Organization) เปนการมองภาพรวมของระบบ โดย

พจารณาจากความสมพนธกนภายใน ระหวางสวน

ประกอบตางๆ รวมถงความสมพนธภายในทมตอสภาพ

แวดลอมภายนอกซงรปแบบของทฤษฎระบบขนพนฐาน

ประกอบดวย5สวนคอปจจยปอนกระบวนการถาย

โยง ผลลพธ การใหผลยอนกลบ และสภาพแวดลอม

ดงภาพประกอบ2อธบายรายละเอยดไดดงน (ศรพงษ

เศาภายน,2547:42-43)

1. ปจจยปอน (Inputs) ไดแก คน วตถ การเงน

หรอทรพยากรทน�ามาใชในการผลตหรอการบรหาร

เทคโนโลย และหนาท ในการบรหารทจะน�าไปส

กระบวนการถายโยง

2.กระบวนการถายโยง(TransformationProcess)

ในโรงเรยน ไดแก การมปฏสมพนธกนระหวางอาจารย

และลกศษย เปนการถายโยงกนในกระบวนการเรยน

ซงจะท�าใหลกศษยเปนพลเมองทมการศกษา และชวย

สรางสรรคสงคม



188

3.ผลลพธ(Outputs)ขององคกรซงรวมถงผลผลต

และการบรการในองคการทางการศกษาทมการเผยแพร

ความร

4. การใหผลยอนกลบ (Feedbacks) เปนขอมล

ทสะทอนใหเหนถงผลลพธหรอกระบวนการในองคการ

ทจะสงผลตอการเลอกปจจยปอนทจะตองมวงรอบ

ตอไป ขอมลเหลานอาจน�าไปสการเปลยนแปลงทงดาน

กระบวนการถายโยงและผลลพธทจะตองการตอไปใน

อนาคต

5.สภาพแวดลอม(Environment)ทอยลอมรอบองคการ

รวมทงแรงผลกดนทางสงคมเศรษฐกจการเมองทมตอ

องคการ

ภาพประกอบ 2 รปแบบของระบบขนพนฐานขององคการ

ทมา:ศรพงษ เศาภายน(2547)หลกการบรหารการศกษา:ทฤษฏและแนวปฏบตหนา43

สภาพแวดลอม

องคการ

ปจจยปอน กระบวนการถายโยง

การใหผลยอนกลบ

ผลลพธ

การศกษาทฤษฎระบบนแบงเปน 2 ลกษณะ คอ

ระบบเปดและระบบปด (Open Versus Closed

System) ความเปนระบบเปดหรอระบบปดขนอยกบ

ระดบ (Degree) ความเปนระบบเปดตามคณลกษณะ

ทง9คอ(วโรจนสารรตนะ,2542:25)1)มปจจยปอน

เขาจากภายนอก(InputFromOutside)จะตองไดรบ

การกระตนจากภายนอก 2) มกระบวนการ (Process)

การเปลยนแปลง มการปฏบตงานกอใหเกดผลผลต

3)มปจจยปอนออก(Output)คอผลผลตหรอการบรการ

อนๆ4)มวงจร(Cycles)อยางตอเนองของปจจยตางๆ

5) มการตอตานแนวโนมสความเสอม (Resistance

to Tendency to Run Down) 6) มขอมลยอนกลบ

(Information Feedback) เพอปรบตวมใหเบยงเบน

จากเปาหมาย 7) มแนวโนมสความสมดล (Tendency

toward Equilibrium) 8) มแนวโนมส ความสลบ

ซบซอนมากขน(Differentiation)มความเฉพาะทางและ

องคประกอบทหลากหลายมากขน 9) มหลายเสนทาง

(NumerousPaths)ทจะท�าใหบรรลจดหมายได

เมอพจารณาจากคณลกษณะดงกลาวแลว สถาบน

การศกษานนถอเปนองคการทอยในระบบเปด ดงนน

แนวคดเชงระบบของการบรหารสถาบนการศกษาจง

เปนการวเคราะหตวสถาบน และบทบาทของผบรหาร

สถาบนการศกษา ในกรอบความคดของระบบเปด ซง

สามารถกลาวแยกแยะออกมาเปน 3 สวนตามรปแบบ

ของทฤษฎระบบคอปจจยปอน(Inputs)กระบวนการ

ถายโยง (Transformation Process) และผลลพธ

(Outputs) กรอบแนวคดนจะชวยในการวเคราะหการ

ปฏบตการในสถาบนการศกษาเปนการวนจฉยปญหา

ของสถาบนการศกษา และผลทเกดจากการบรหาร

ทอาจน�าไปสการปรบเปลยนทเปนระบบ (ศรพงษ

เศาภายน,2547:44)



189

แนวปฏบตส�าหรบการศกษาหลกสตรนานาชาต

ในสถาบนอดมศกษาไทย

การบรหารจดการหลกสตรนานาชาตเพอใหบรรล

เปาหมายและสอดคลองกบแนวนโยบายอดมศกษาตางๆ

นน ควรทจะตองมรปแบบของการบรหารจดการท

เหมาะสมดงนนส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาจงได

รวมมอกบหนวยงานซงเปนแหลงขอมลหลายแหงไดแก

มลนธการศกษาไทยอเมรกน(ฟลไบรท)Prof.Dr.Jack

VandeWaterผเชยวชาญฟลไบรทน�าเสนอแนวปฏบต

ส�าหรบการศกษานานาชาตในสถาบนอดมศกษาไทย

ขน เพอใหเปนเครองมอในการพฒนาการเรยนการสอน

การวจย และการใหบรการการศกษาระดบอดมศกษา

ใหมความเปนสากลมากยงขน(ส�านกงานคณะกรรมการ

การอดมศกษา,2548:4)ใน6แนวปฏบตดวยกนคอ

สวน 1 แนวปฏบตส�าหรบการพฒนาการบรหาร

จดการและการพฒนาสงอ�านวยความสะดวก

สวน2แนวปฏบตส�าหรบหลกสตรและผสอน

สวน3แนวปฏบตส�าหรบการศกษาในตางประเทศ

และการแลกเปลยนนานาชาต

สวน 4 แนวปฏบตส�าหรบนกศกษาตางชาตและ

นกวชาการตางประเทศ

สวน 5 แนวปฏบตในการจดท�าความรวมมอทาง

วชาการและการพฒนาระหวางประเทศ

สวน6แนวปฏบตส�าหรบการใหบรการสงคมและ

การอนรกษมรดกทางวฒนธรรม

องคประกอบหลกสตรนานาชาตเพอการบรหาร

จดการ

การบรหารจดการหลกสตรนานาชาตควรพจารณา

ความส�าคญขององคประกอบหลกสตรนานาชาตใน

รายละเอยดดานตาง ๆ เพอการวางแผนกลยทธในการ

บรหารไดตรงเปาหมายมากทสด โดยพจารณาองค

ประกอบหลกสตรนานาชาต 6 องคประกอบหลก ดงน

1)การบรหารจดการ(Management)ตองมการบรหาร

จดการทมลกษณะเฉพาะตวเพอความคลองตวในการ

บรหารจดการ ทงดานบคลากรและการเงน และการ

ประกนคณภาพหลกสตรเนองจากตองมการปรบปรง

หลกสตรและกจรรมตลอดเวลาเพอความทนสมยของ

หลกสตรและกจกรรม2)หลกสตร(Curriculum)ตอง

มจดมงหมายของหลกสตรทมงเนนความเปนนานาชาต

ไดรบการยอมรบจากสถาบนตางประเทศมการเทยบโอน

หนวยกตใชภาษาสากลในการเรยนการสอน3)นกศกษา

(Student) ตองมความหลากหลายของนกศกษาทม

นกศกษานานาชาตเขามาเรยนในโปรแกรมและรวมไปถง

ความสามารถใชภาษาตาง ๆ ของนกศกษา 4) ผสอน

(Teacher)ตองมความหลากหลายของอาจารยทมาจาก

หลายประเทศ มอาจารยทมคณภาพมความสามารถ

ในการสอนมผลงานทางวชาการและงานวจยใหเกดความ

รใหม ๆ เกดขน 5) กจกรรมนานาชาต (Activity)

มกจกรรมทชวยเสรมสรางประสบการณทางวชาการและ

วฒนธรรมใหแกผเรยนและรวมไปถงผสอน6)ทรพยากร

(Resource) ตองมทรพยากรทเอออ�านวยความสะดวก

ใหแกผเรยนในการคนควาขอมลทางดานวชาการดงภาพ

ประกอบ3(ธเนศ จตสทธภากร,2547:137)



190

ภาพประกอบ 3 องคประกอบหลกสตรนานาชาต

ทมา:ธเนศ จตสทธภากร(2547)การพฒนากลยทธการจดการโปรแกรมนานาชาตของสถาบนอดมศกษาไทย

หนา137

อาจารย,T

องคประกอบหลกสตร

การบรหาร,M

กจกรรม,Aนกศกษา,S

ทรพยากร,Rหลกสตร,C

จากการศกษาของวรพรรณ อภชย (2535:

บทคดยอ)วลาวณย จารอรยานนท(2542:บทคดยอ)

อดลยวรยเวชกล(2545:บทคดยอ)สมานลมปเศวตกล

(2547: บทคดยอ) และธเนศ จตสทธภากร (2547:

บทคดยอ) พบตรงกนวาองคประกอบของโปรแกรม

นานาชาตเพอสความเปนสากล ประกอบดวยนกศกษา

อาจารย การพฒนาทกษะนานาชาต และการบรหาร

จดการ โดย ธเนศ จตสทธภากร (2547: บทคดยอ)

ไดวเคราะหถงรปแบบการจดหลกสตรนานาชาตใน

ประเทศไทยพบวามอย4รปแบบดวยกนไดแกรปแบบ

ท1สถาบนอดมศกษาไทยจดเองรปแบบท2สถาบน

อดมศกษาไทยรวมมอกนระหวางสถาบนในประเทศ

รปแบบท3สถาบนอดมศกษาไทยรวมมอกบตางประเทศ

รปแบบท4สถาบนอดมศกษาไทยรวมมอกบตางประเทศ

จดเปนสถาบนนานาชาตซงโปรแกรมนานาชาตทมอยใน

ประเทศไทยสวนใหญมลกษณะเปนรปแบบ1รองลงมา

คอรปแบบท3สวนรปแบบท2และ4มจ�านวนเทากน

สรปไดวาการบรหารจดการหลกสตรนานาชาต

ของประเทศไทยทจะใหไดมาตรฐานสากลและสามารถ

แขงขนกบกลมประเทศในประชาคมอาเซยนไดนน ทาง

สถาบนการศกษาตองเปนผก�าหนดหลกการสรางความ

เปนสากลขนมาโดยค�านงถงการมสวนรวมของคณาจารย

การสรางเครอขายนานาชาตเพอพฒนาหลกสตร มการ

แลกเปลยนการจดการศกษาในตางประเทศ รวมถงการ

ใหบรการแกสงคมดงนนการวางแผนกลยทธแนวปฏบต

เพอใหการบรหารจดการหลกสตรนานาชาตบรรล

เปาหมายควรตองพจารณาองคประกอบหลก6ประการคอ

1)การบรหารตองมความคลองตว2)หลกสตรตองมงเนน

ความเปนนานาชาต3)นกศกษาตองหลากหลายเชอชาต

4) ผสอนตองหลากหลายเชอชาต 5) ตองมกจกรรม

นานาชาต6)ทรพยากรตองเอออ�านวยความสะดวกซง

การบรหารจดการหลกสตรนานาชาตในปจจบนมอย 2

รปแบบ คอ รปแบบการบรหารในฐานะเทยบเทา

ภาควชาภายใตการบรหารของคณะและรปแบบการบรหาร

ภายใตวทยาลยนานาชาต

การปรบตวในการบรหารหลกสตร

นานาชาตเพอเตรยมตวรบการปรบตวเขาส

ประชาคมอาเซยนในปพ.ศ.2558ประเทศไทยจะกาวเขาสประชาคม



191

อาเซยน หรอสมาคมประชาชาตเอเชยตะวนออกเฉยง

ใต(ASEAN:TheAssociationofSouthEastAsian

Nations)ซงเปนองคกรความรวมมอระดบภมภาคกอตง

ขนเมอปพ.ศ.2510ปจจบนมสมาชกทงหมด10ประเทศ

ซงการกาวเขาสประชาคมอาเซยนทเขมแขงประเทศไทย

ตองมความพรอมในดานตางๆรวมถงดานการอดมศกษา

ทตองพฒนาผเรยนใหมศกยภาพทงดานความรและความ

สามารถใหเปนทยอมรบในระดบสากลซงเปนสวนส�าคญ

อยางยงในการน�าความเจรญเตบโตทางดานเศรษฐกจ

ใหแกประเทศ นโยบายการศกษาประชาคมอาเซยนท

ประเทศไทยด�าเนนเพอตองการยกมาตรฐานการศกษา

คอโครงการสงเสรมใหครไทยไปฝกอบรมภาษาองกฤษ

และภาษาอาเซยน เพอใหบคลากรทางดานการศกษา

มความตนตวเกดการแลกเปลยนหมนเวยนนกเรยนและ

ครในอาเซยนทส�าคญนโยบายนจะท�าใหเกดการยอมรบ

ในคณสมบตรวมกนทางการศกษาของภมภาค ซงการ

จดการศกษาเพอเตรยมการกาวสประชาคมอาเซยนศนย

พฒนาการศกษาระหวางประเทศ ส�านกงานเลขาธการ

สภาการศกษา โดย วรยพร แสงนภาบวร (2555) ได

เสนอแนวทางการปฏบตส�าหรบสถาบนอดมศกษาไวดงน

1.การจดการศกษาเพอสรางความรความเขาใจใน

สาระและรายละเอยดของกฎบตรอาเซยน

2. การจดการศกษาเพอสรางความรความเขาใจ

และเพมพนทกษะการใชภาษาองกฤษซงถกก�าหนดใน

ขอตกลงเบองตนใหใชเปนภาษาอาเซยน ใหแกคนไทย

ในทกระดบ


เกยวกบภาษาของประเทศเพอนบาน อยางนอย 1

ประเทศเชนภาษาจนภาษาเวยดนามภาษามาเลย


เกยวกบประเทศเพอนบานในอาเซยนและสงเสรมความ

เปนพลเมองอาเซยน

5. การแลกเปลยนเยาวชน นกเรยน นกศกษา

ระหวางประเทศ การถายโอนหนวยกต และการแลก

เปลยนบคลากร

6.การจดการศกษาเพอเตรยมความพรอมดานอนๆ

เพอรองรบผลอนเนองมาจากความรวมมอในเสาหลก

ตางๆเมอกาวสประชาคมอาเซยน

7.การก�าหนดมาตรฐานวชาชพสาขาตางๆ เพอน�า

ไปสมาตรฐานอาเซยน

สรปการจดการดานหลกสตรของหลกสตรนานาชาต

ในทศนะของผ เขยนทไดอางองจากการรวบรวมจาก

การทบทวนแนวคดทฤษฎตางๆ มขอเสนอแนะวาการ

จดการดานหลกสตรนนควรเปนหลกสตรทมความ

ทนสมยเปนสากล ไดรบการยอมรบจากนานาประเทศ

มความเปนพลวต (Dynamic) สามารถปรบเปลยน

รปแบบไดอยางเหมาะสมตามสภาพเหตการณปจจบน

ซงภาษาทใชในการเรยนการสอนสวนใหญ เปนภาษา

องกฤษ ส�าหรบรปแบบการบรหารจดการเรยนการ

สอนหลกสตรนานาชาตทเหมาะสม แบงออกไดเปน 3

ลกษณะ ดงน 1) รปแบบของการเรยนการสอน

ภาคภาษาองกฤษ (English Program) มลกษณะเปน

รปแบบเรมตนของการศกษานานาชาตการบรหารจดการ

ในการเรยนการสอนคอการน�าเอาหลกสตรภาษาไทยท

มแลวมาเปดสอนเปนภาษาองกฤษทงผเรยนและผสอน

เกอบทงหมดยงเปนคนไทย2)รปแบบของการเรยนการ

สอนเปนภาษาองกฤษ มลกษณะเปดรบนกศกษาตาง

ชาตเขามาเรยนรวมกบนกศกษาไทย มการจางบคลากร

ชาวตางประเทศมาเปนอาจารยประจ�า ทงนหลกสตร

การเรยนการสอนยงคงเปนหลกสตรภาคภาษาไทย แต

มการสอนเปนภาษาองกฤษ โดยคณะหรอสาขาวชาจะ

เปนหนวยงานทบรหารจดการเอง 3) รปแบบหลกสตร

นานาชาต (International Program) ตามหลกสากล

มองคประกอบตางๆเปนสากลไดแกการจดการเรยน

การสอนเปนภาษาตางประเทศ มนกศกษาตางชาต

รอยละ10.0รวมเรยนในหลกสตรอาจารยผสอนมความร

ความช�านาญในสาขาวชาเฉพาะใชภาษาสากลเปนสอ

การสอนไดอยางด หลกสตรและเนอหาตองสามารถน�า



192

ไปประยกตไดเปนสากลสงอ�านวยความสะดวกตองเปนท

ยอมรบของสากลและมโครงการแลกเปลยน(Exchange

Program)นกศกษาและอาจารย

บรรณานกรมกระทรวงศกษาธการ.(2555). การพฒนาประเทศใหเปนศนยกลางการศกษานานาชาต และการสงเสรมศกยภาพให

คนท�างานในระบบสากล.สบคนเมอ28กนยายน2555,จากhttp://www.moe.go.th/ inter/text3.html.

(วนทคนขอมล:28ก.ย.55).

จรสสวรรณเวลา.(2545).อดมศกษาไทย.กรงเทพฯ:ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ธเนศจตสทธภากร.(2547).การพฒนากลยทธการจดการโปรแกรมนานาชาตสถาบนอดมศกษาไทย. ปรญญานพนธ

ค.ม.(อดมศกษา).กรงเทพฯ:บณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย.ถายเอกสาร.

วรพรรณอภชย.(2535).ความคดเหนของผบรหารและอาจารยในสถาบนอดมศดษา เกยวกบการจดหลกสตรนานาชาต.

กรงเทพฯ:จฬาลงกรณมหาวทยาลย

วรยพร แสงนภาบวร. (2555). การเตรยมพรอมทงเชงรกและรบของอดมศกษาไทยใน AEC. ศนยพฒนาการศกษา

ระหวางประเทศส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา.(เอกสารประกอบการชแจง)

วโรจนสารรตนะ.(2542). การบรหาร หลกการ ทฤษฎ และประเดนทางการศกษา.กรงเทพฯ:ทพยวสทธ.

วลาวณย จารอรยานนท. (2542). แนวโนมการจดโปรแกรมนานาชาตระดบบณฑตศกษาใสถาบนอดมศกษา สงกด

ทบวงมหาวทยาลยในทศวรรษหนา พ.ศ.2543-2552. ปรญญานพนธ ค.ม. (ครศาสตรมหาบณฑต). กรงเทพฯ:

บณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศรชยกาญจนวาส. (2548).GATSและFTAทางการศกษา:แนวโนมของผลกระทบและขอเสนอแนะใน อนาคต

อดมศกษาไทยภายใตกระแสการคาเสรขามชาต.หนา42–69กรงเทพฯ:แอคทฟพรนท.

ศรพงษเศาภายน.(2547).หลกการบรหารการศกษา:ทฤษฎและแนวปฏบต.กรงเทพฯ:บคพอยท.

ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา.(2548). แนวปฏบตส�าหรบการศกษานานาชาต ในสถาบนอดมศกษาไทย.

กรงเทพฯ:ส�านกยทธศาสตรอดมศกษาตางประเทศ.

ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. (2550). โครงการประชมเพอชแจงรางกรอบแผนพฒนาอดมศกษาระยะยาว

ฉบบท 2.(เอกสารประกอบการชแจง)

สมานลมปเศวตกล.(2547).การพฒนารปแบบการศกษาขนพนฐานนานาชาตส�าหรบประเทศไทยในอนาคต.ปรญญา

นพนธดษฎบณฑตสาขาบรหารการศกษา.กรงเทพฯ:บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยบรพา.

สมานอศวภม.(2549).การบรหารการศกษาสมยใหม แนวคด ทฤษฎ และการปฏบต .อบลราชธาน:คณะครศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน.

อดลยวรยเวชกล.(2545).รปแบบการบรหารมหาวทยาลยในระดบสากล:กรณศกษาของประเทศองกฤษในรายงาน

การประชมทางวชาการประจ�าป 2545 มหาวทยาลยในก�ากบของรฐเสนทางส World Class University.หนา

48-50.กรงเทพฯ:ทประชมอธการบดแหงประเทศไทย.

CommissiononHigherEducation.(2010).Study in Thailand 2010.Bangkok:CommissiononHigher

Education.



193

Varaporn Klayprayong received her Bachelor Degree of Mass

Communication,major in Journalism andminor in Advertising from

BangkokUniversityin1999.Withsecond-classhonors,shegraduatedMA

majorinBehaviorResearchandHumanDevelopmentfromTheNational

InstituteDevelopmentAdministrator.Sheiscurrentlyafulltimelecturer

inFacultyofBusinessAdministration,PanyapiwatInstituteofManagement



194

การเปลยนแปลงองคการ: แนวคด กระบวนการ และบทบาทของนกบรหารทรพยากรมนษยORGANIZATIONALCHANGE:CONCEPTS,PROCESSANDTHEROLESOFHUMANRESOURCEPROFESSIONAL

จระพงค เรองกน 1

บทคดยอองคการในปจจบนไดน�าแนวคดการเปลยนแปลงเขามาใชเพอเพมความสามารถในการแขงขนและความ

อยรอด การเปลยนแปลงองคการมทงทประสบความส�าเรจและลมเหลว การเปลยนแปลงทไมประสบความส�าเรจนน

มกเกดจากแรงตานการเปลยนแปลง ซงเกดจากคนในองคการเปนส�าคญ ในการเปลยนแปลงองคการจงควรใหความ

ส�าคญกบคน มงเนนการสอสารและเสรมสรางความผกพนทมตอการเปลยนแปลง ดงนนนกบรหารทรพยากรมนษย

จงกลายเปนผทมบทบาทส�าคญในการเปลยนแปลงองคการทมประสทธผลบทความนไดทบทวนแนวคดทวไปเกยวกบ

การเปลยนแปลงองคการ กระบวนการเปลยนแปลงองคการทส�าคญ ไดแก การวเคราะหสภาพแวดลอมในอนาคต

การวเคราะหสภาพปจจบนและการเปลยนผานจากนนไดชใหเหนถงบทบาทส�าคญของนกบรหารทรพยากรมนษยในการ

เปลยนแปลงองคการซงไดแกการเปนตวแทนการเปลยนแปลงการใหการสนบสนนผจดการในสายงานสอสารและ

สรางความผกพนของพนกงาน

ค�าส�าคญ : การเปลยนแปลงองคการ บทบาทนกบรหารทรพยากรมนษย

AbstractToday, organization has adopted the concept of organizational change to increase the

competitiveadvantageandsurvival.Changinginorganizationshadbeenbothsucceededandfailed.

The resistance tochangewas themajor causeof failure. Indoing this,organization shouldpay

attentioninpeople,focusoncommunicatingandengagingemployeetochange.Therefore,human

resourceprofessionalhasbecomeakeyroleintheorganizationalchangeeffectiveness.Thisarticle

wasreviewedthegeneralconcepts,theprocessoforganizationalchange,includingtheanalysisof

thefuturestate,theanalysisofcurrentstate,andthetransitionstate.Then,topointouttherole

ofhumanresourceprofessionalinorganizationalchangetowardsuccess,includingchangeagent,

supportinglinemanagers,communicationandengagingemployee.

Keywords : Organizationalchange, roleofhumanresourceprofessional

1อาจารยประจ�าหลกสตรบรหารธรกจคณะวทยาการจดการมหาวทยาลยราชภฏธนบรE-mail:[email protected]



195

บทนำาการเปลยนแปลงทเกดขนจากกระแสโลกาภวตน

เทคโนโลย สงคม และคณลกษณะทางประชากร

นนเปนแรงผลกดนส�าคญทท�าใหมการเปลยนแปลง

องคการ(OrganizationalChange)องคการอาจมการ

เปลยนแปลงเลกนอยๆภายในหรอเปลยนแปลงแบบคอย

เปนคอยไป(IncrementalChange)ดงเชนในกรณทม

การน�าเทคโนโลยใหมเขามาใชในการท�างานซงตองมการ

ปรบเปลยนวธการและทกษะทตองใชในการท�างานเพอ

ใหสอดรบกบเทคโนโลยนน หรอเกดการเปลยนแปลง

ครงใหญทเรยกวาการเปลยนแปลงแบบรนแรง(Radical

Change)ซงเปนลกษณะการเปลยนแปลงทวทงองคการ

อยางรวดเรว ท�าใหเกดการปรบเปลยนบทบาทในงาน

(JobRole)และโครงสรางองคการตามมา(Robinson,

2006 ) ไม ว าจะ เป นการ เปล ยนแปลงแบบใด

การเปลยนแปลงอาจท�าใหพนกงานเกดความเครยด

ความกลวความกงวลและท�าใหเกดแรงตานการเปลยนแปลง

ซงแมวาองคการจะไดน�าการรเรมตางๆ (Initiatives)

เขามาใชเพอรบมอกบการเปลยนแปลงแตมกพบวาการรเรม

ทเกยวของกบการเปลยนแปลงนนประสบความลมเหลว

ไมเปนไปตามทคาดหวง ดงท Holbeche (2005) นน

พบวาความลมเหลวในการจดการการเปลยนแปลงนน

มมากถงรอยละ75ทงนอาจเปนเพราะองคการค�านงแต

ผลประโยชนทางการเงนในระยะสนมากจนเกนไป จน

ละเลยมตทเกยวของกบมนษย(PeopleAspect)ซงจะ

ตองสอดรบการเปลยนแปลงในครงนนดวยท�าใหผลลพธ

ทเกดขนจากการเปลยนแปลงองคการในระยะยาวนน

ประสบความลมเหลว

การเปลยนแปลงองคการดวยการรเอนจเนยรง

(Reengineering) การลดขนาด หรอแมแตการปรบ

โครงสรางองคการ ซงเปนแนวทางทนยมกนทวไปนน

มกไปท�าลายพนธะผกพนทางจตใจ (Psychological

Contract) ของพนกงาน (Branson, 2008) พนกงาน

ไมไววางใจ ขาดความผกพน จนเกดการตอตานและ

กลายเปนสาเหตส�าคญทท�าใหการเปลยนแปลงองคการ

ลมเหลว ในการเปลยนแปลงองคการจงตองใหความ

ส�าคญกบการปรบพฤตกรรมและทกษะของพนกงานให

สอดคลองกบความจ�าเปนของธรกจ (BusinessNeed)

ทเปลยนแปลงไป(Holbeche,2005)ท�าใหนกบรหาร

ทรพยากรมนษยกลายเปนผมบทบาทส�าคญเพอท�าให

การเปลยนแปลงองคการประสบความส�าเรจบทความน

ไดทบทวนแนวคดทวไปเกยวกบการเปลยนแปลงองคการ

กระบวนการเปลยนแปลงองคการ และบทบาทของนก

บรหารทรพยากรมนษยในการเปลยนแปลงองคการโดย

มเนอหาตามล�าดบดงน

แนวคดท วไปเกยวกบการเปลยนแปลง

องคการการเปลยนแปลงองคการหมายถงการเปลยนแปลง

ขององคการทงหมดหรอบางสวนซงรวมถงการออกแบบ

โครงสรางองคการใหม การตดตงระบบสารสนเทศใหม

และการเปลยนแปลงวฒนธรรม(ทพวรรณหลอสวรรณ

รตน,2549)การเปลยนแปลงองคการสามารถแบงออก

เปน 4 ประเภท ไดแก 1) การเปลยนแปลงโครงสราง

(StructuralChange)2)การลดตนทน(CostCutting)

3) การเปลยนแปลงกระบวนการ (Process Change)

และ4)การเปลยนแปลงวฒนธรรม(CulturalChange)

(SocietyforHumanResourceManagement,2005)

การเปลยนแปลงโครงสรางนนมองวาองคการ

เปรยบเหมอนเครองจกร (machinemodel) ซงเกด

ขนจากองคประกอบหลายอยางมาท�างานรวมกนในการ

เปลยนแปลงจงเปนการปรบสวนประกอบของเครองจกร

นนเพอใหเกดผลงานโดยรวมทดขน ตวอยางการ

เปลยนแปลงโครงสรางเชนการควบรวมกจการการซอ

กจการอนและการลดขนาดเปนตนสวนการลดตนทน

นนเปนการลดขนตอนหรอวธการท�างานทไมจ�าเปนเพอ

ทจะลดตนทนในการท�างาน ดงกรณทองคการประสบ

วกฤต หรอปญหา องคการมกใชวธการนเพอปรบปรง

ผลการด�าเนนงานและความอยรอดส�าหรบการเปลยนแปลง

กระบวนการนนเปนการเปลยนแปลงทใหความส�าคญกบ



196

การเปลยนแปลงขนตอนการท�างานเชนการปรบระบบ

การอนมตเงนก การปรบเปลยนแนวทางในการบรหาร

หรอการตดสนใจ เปนตน ทงนเพอวตถประสงคส�าคญ

คอการลดระยะเวลาของกระบวนการตางๆ การเพม

ความนาเชอถอ การลดตนทน และการเพมประสทธผล

การท�างานนนเอง ในขณะทการเปลยนแปลงวฒนธรรม

จะเปนการเปลยนแปลงทม งเนนไปทคนในองคการ

ดงเชน การเปลยนแปลงแนวทางการด�าเนนธรกจ

การเปลยนแปลงระบบการบรหารจากการควบคมสงการ

ไปเปนการบรหารแบบมสวนรวมหรอการเปลยนมมมอง

การบรหารจากภายในสภายนอก(InwardFocus)เปน

มมมองจากภายนอกเขามาสภายใน(Outward-Looking

Focus)เปนตน

การเปลยนแปลงองคการทง 4 ประเภทนลวนม

ขนเพอท�าใหองคการตอบสนองตอความทาทายของ

เทคโนโลย คแขง ความตองการของลกคาใหมๆ และ

น�ามาซงผลการปฏบตงานเพมขน และเมอเกดการ

เปลยนแปลงประเภทหนงอาจท�าใหเกดการเปลยนแปลง

ในประเภทอนตามมาเชนการเปลยนแปลงวตถประสงค

และกลยทธองคการ อาจท�าใหตองมการปรบเปลยน

โครงสรางองคการตามมา (John and Sak, 2001;

ทพวรรณหลอสวรรณรตน,2549)

การเปลยนแปลงองคการสามารถแบงได 3 ระดบ

(Holbeche, 2006) ระดบแรกเปนการเปลยนแปลง

เพอปรบปรงการปฏบตงานและผลลพธขององคการท

เปนอยในปจจบนใหสอดคลองกบบรบทขององคการ

ทเปลยนแปลงไป ซงอาจเรยกวาการเปลยนแปลง

แลกเปลยน (Transactional Change) โดยทวไปการ

เปลยนแปลงในระดบนมกมงเนนการเปลยนโครงสรางระบบ

กระบวนการหรอความสมพนธของกลมงานเพอชวยลด

ตนทนและพฒนาคณภาพของสนคาหรอบรการ เชน

การน�าการจดการคณภาพทวทงองคการ(TQM)การน�า

เทคโนโลยสารสนเทศ(IT)มาใชในการท�างานและการ

พฒนาผลตภณฑหรอบรการใหมเปนตน

ระดบทสองเรยกวาการเปลยนแปลงในสวนเพม

ซงเปนการเปลยนแปลงทส�าคญและมผลกระทบตอ

องคการเปนอยางมาก การเปลยนแปลงนมลกษณะ

ส�าคญคอเปนการเปลยนแปลงแบบคอยเปนคอยไป

อยางตอเนอง เปนการเปลยนแปลงทเพมขนเรอยๆ

ตลอดเวลาตามสภาพแวดล อมทเปลยนแปลงไป

(Robinson, 2006) การเปลยนแปลงในสวนเพมนน

อาจท�าใหเกดการตอตานจากพนกงานซงเปนสาเหต

ส�าคญทท�าใหการเปลยนแปลงนนประสบความลมเหลว

สวนระดบทสามนนเปนการเปลยนแปลงแบบรนแรง

ซงมกเปนการเปลยนแปลงเมอองคการประสบวกฤต

หรออาจเปนการเปลยนแปลงขององคการซงเกดขนใน

ชวงเจรญเตบโตโดยเขาไปควบรวมกจการอน หรออาจ

เปนชวงทองคการเรมเสอมถอยซงมกถกครอบครองดวย

กจการอน(Takeover)เปนตนการเปลยนแปลงองคการ

ในระดบนท�าใหองคการตองลดขนาดหรอปรบโครงสราง

และอาจท�าใหเกดวฒนธรรมองคการใหม

การเปลยนแปลงไมไดเปนสงทจะกระท�ากนโดย

งายและอาจไมประสบความส�าเรจอยบอยครง ในบาง

องคการผบรหารอาจคดวาการเปลยนแปลงนนสามารถ

ท�าไดโดยผบรหารระดบสง และทปรกษาเพยงไมกคน

เทานน แตในความเปนจรงไม ได เป นเช นนนเลย

การเปลยนแปลงคอนขางยงยากและซบซอนซงอาจใชเวลา

นาน ในการเปลยนแปลงองคการจงตองใหความส�าคญ

กบคนโดยจะตองพฒนาทกษะ ทศนคต ทจ�าเปนกอน

จะมการเปลยนแปลงดงนนการสรางความพรอมทจะ

เปลยนแปลง(ReadinessForChange)จงเปนปจจย

ส�าคญทจะท�าใหการเปลยนแปลงองคการประสบความ

ส�าเรจ

ความพรอมในการเปลยนแปลง หมายถง ทศนคต

และความเชอของพนกงานทมตอการเปลยนแปลงซง

พนกงานไดรบร วาการเปลยนแปลงนนเปนสงจ�าเปน

และจะประสบความส�าเรจ (Armenakis, Harris and

Mosshold, 1993) เปนสงทพนกงานมความรสกวา

องคการพรอมทจะเปลยนแปลง(Eby,Adams,Russell

andGaby,2000)เงอนไขส�าคญซงเปนทมาของความ



197

พรอมในการเปลยนแปลงนนม 3 ประการ ไดแก

1)การมผน�าทมประสทธผลและเปนทยอมรบ2)แรงจงใจ

ของคนในองคการทจะเปลยนแปลง และ 3) ล�าดบ

ชนขององคการ (Society for Human Resource

Management,2005)

ผ น�าถอเปนปจจยทมผลตอความพรอมในการ

เปลยนแปลงเปนอยางมากหากผน�าไมไดรบการยอมรบ

และไมมประสทธผลแลวนนอาจท�าใหเกดความลมเหลว

ในการเปลยนแปลงได ทงนเนองจากผน�านนมบทบาท

ส�าคญตอการรกษา(Retain)พนกงานทมความสามารถ

สงเอาไว และเปนผทจะตองจงใจพนกงานเพอใหฝาฟน

อปสรรคทจะเกดขนตลอดการเปลยนแปลง ดงนน

การมผน�าทมประสทธผลและไดรบการยอมรบนนจะท�า

องคการเรมมความพรอมในการเปลยนแปลงมากพอท

จะกาวตอไปได

ถ ดมาค อแรงจ ง ใจของคนในองค การท จ ะ

เปลยนแปลง แรงจงใจนมกเปนผลมาจากความไมพง

พอใจกบสถานการณทเปนอย เดมขององคการ และ

ตองการเปลยนไปสสภาพทดกวา ซงแมจะมความ

กลว ความกงวลอยบาง แตแรงจงใจนจะเปนตวกระตน

ส�าคญทจะท�าใหเกดการเปลยนแปลงตอไปได ดงกรณ

ของอตสาหกรรมในญป นทรบเอาหลกการจดการ

คณภาพของเดมมง(Deming)เขามาใชซงไดรบการมสวน

รวมของพนกงาน ผบรหารทกระดบอยางเตมท ทงน

เนองจากสถานการณอตสาหกรรมญปนหลงแพสงคราม

ในเวลานนประสบปญหาเปนอยางมาก ทรพยากรการ

ผลตมเพยงเลกนอยสนคาถกมองวาไมมคณภาพอกทง

ยงมปญหาการวางงานท�าใหคนตองการทจะหนออกจาก

สถานการณทเลวรายนปญหาทงหลายกอใหเกดแรงจงใจ

ส�าคญทท�าใหคนตองการเปลยนแปลงการเคลอนไหวใน

เรองคณภาพโดยรบเอาแนวคดของเดมมงเขามาใชนน

จงเปนการเปลยนแปลงพนฐานของอตสาหกรรมญปน

นอกจากสถานการณทบบบงคบใหเกดแรงจงใจทจะ

เปลยนแปลงแลวองคการสามารถใชระบบการใหรางวล

เพอสรางแรงจงใจทจะเปลยนแปลงขนมาได ซงการให

รางวลตามผลการปฏบตงานนนเปนแนวทางทเหมาะสม

เปนประโยชนส�าหรบการปรบพฤตกรรมของพนกงาน

และสงเสรมใหเกดการเปลยนแปลง

ล�าดบชนขององค การเป นอกป จจยหนงทม

ผลตอความพรอมในการเปลยนแปลง โดยเฉพาะ

การเปลยนแปลงกระบวนการและการเปลยนแปลง

วฒนธรรม (Society for Human Resource

Management, 2005) ซงควรตดล�าดบชนออกไปเสย

กอนเนองจากในองคการทมล�าดบชนมากการตดสนใจ

มกขนอยกบผบรหารระดบสง แลวถายทอดลงมาโดย

ผานสอกลาง ซงอาจเปนผทไมไดเกยวของกบงานของ

พนกงานทตองเปลยนแปลงโดยตรง เปนผลใหพนกงาน

ตอตานเนองจากไมไววางใจคนทขาดความเขาใจในเรอง

ของงานประจ�าวน และในการเปลยนแปลงนนพนกงาน

ควรมความรเรม ทดลองท�าอะไรใหมๆพรอมเสยงแบบ

ผ ประกอบการ แตในองคการทมล�าดบชนมากนน

มกจะหาไดยากทส�าคญในการเปลยนแปลงนนตองอาศย

การมสวนรวม ซงเกดจากความสมครใจแตองคการทม

ล�าดบชนมากนนมกจะเปนการสงใหพนกงานท�างาน

เสยมากกวาดงนนสงทเปนปญหาส�าคญในการเปลยนแปลง

คอล�าดบชน หากตดล�าดบชนใหนอยไดกจะยงท�าให

เกดความพรอมในการเปลยนแปลงทดขน ซงองคการ

สามารถท�าไดโดยใชรปแบบการบรหารแบบกระจาย

อ�านาจหรอใชวธการสรางโอกาสใหคนตางหนวยงานตาง

ระดบไดมโอกาสท�างานรวมกนดงเชนการน�ารปแบบทม

ขามสายงานมาใชในการท�างาน

กระบวนการเปลยนแปลงองคการในการเปลยนแปลงองคการนนยากทจะหาวธการท

ดทสด(NoOneBestWay)กระบวนการเปลยนแปลง

ทเหมาะสมนนขนอยกบสถานการณหรอบรบทเฉพาะ

แตละองคการซงBalogun&Hope-Hailey(2004)ได

เสนอตวแบบทวไปของการเปลยนแปลงองคการ ดงรป

ท1โดยสามารถน�ามาใชเปนแนวทางในการท�าความเขาใจ

สภาพแวดลอมทงภายนอกและภายในองคการซงเปน



198

พนฐานส�าคญในการก�าหนดกระบวนการในการ

เปลยนแปลงองคการตอไป

รปท 1 ตวแบบทวไปของการเปลยนแปลงองคการ

ทมา:ปรบจากBalogunandHope-Hailey,2004,p.139.

1. การวเคราะหสภาพในอนาคต

การด�าเนนงานหรอการรเรมตางๆ(Initiatives)ทจะ

เอาเขามาใชในการเปลยนแปลงองคการหากไมสอดคลอง

กบวสยทศนจะท�าใหการเปลยนแปลงมลกษณะแยกสวน

และกอใหเกดความสบสนดงนนองคการจงควรก�าหนด

วสยทศนซงบงบอกวาองคการตองการทจะบรรลอะไร

มาเปนเหตผลทน�าไปสการเปลยนแปลงและเปนภาพทจะ

แสดงใหเหนวาในอนาคตนนองคการจะเปนอยางไร

การมวสยทศนทชดเจนนนจะท�าใหพนกงานรบรวาองคการ

มความคาดหวงอะไรท�าใหรวาคณคาและพฤตกรรมใดของ

พนกงานทจะตอบสนองความคาดหวงนนการวเคราะห

สภาพในอนาคตขององคการจงเปนแนวทางเรมตนท

ส�าคญทจะชวยน�าการเปลยนแปลงไปสการปฏบต ทงน

การวเคราะหสงทเปนตวขบเคลอนการเปลยนแปลง

(drivers of change) เชน เทคโนโลย การแขงขน

กฏระเบยบและนโยบายรฐบาลรวมถงการวเคราะหความ

สามารถในการตอบสนองตอการเปลยนแปลงองคการ

ทจะเกดขนในอนาคต ดวยการพจารณาถงโครงสราง

องคการ กระบวนการท�างาน การออกแบบงาน และ

พฤตกรรมของพนกงานทสอดคลองไปในทศทางเดยวกน

นนจะชวยใหสามารถก�าหนดวสยทศนทดส�าหรบการ

เปลยนแปลง(MolloyandWhittington,2005)

2. การวเคราะหสภาพปจจบน

การวเคราะหสภาพปจจบนเปนการวเคราะห

ถงความจ�าเปน (Need) ทท�าใหองคการตองมการ

เปลยนแปลง ซงเกยวของกบบรบทตางๆ ขององคการ

ในปจจบนทงในเรองของต�าแหนงทางการแขงขนสภาพ

แวดลอมภายนอกและสภาพแวดลอมภายใน เทคนค

ส�าคญทควรน�ามาใชในการวเคราะหสภาพปจจบน

ขององคการ ไดแก การวเคราะหสภาพแวดลอมทวไป

(GeneralEnvironment)การวเคราะหสภาพแวดลอมท

เกยวของกบงาน (Task Environment) การวเคราะห

วงชวตขององคการ(OrganizationalLifeCycle)และ

การวเคราะหปจจยแหงความส�าเรจ(KeySuccessFactor)

(Lynch, 2000) นอกจากนควรท�าการวเคราะหความ

สอดคลองกนของปจจยภายในองคการตามแนวทางของ

7SFrameworkเพมเตมซงจะชวยใหสามารถท�าความ

เขาใจสภาพปจจบนขององคการและความสมพนธกนของ

แตละปจจยไดดยงขน(Robinson,2006)

3. การเปลยนผาน

ใ น ช ว ง ข อ ง ก า ร เ ป ล ย น ผ า นน น เ ป น ก า ร

ขบเคลอนองคการจากปจจบนไปสสภาพในอนาคตทได

ตงใจไวดวยการน�าการรเรมการเปลยนแปลงตางๆ

(Change Initiatives) เขามาใช ซงสงส�าคญทจะท�าให

การเปลยนแปลงเกดขนอยางมประสทธผลนนกคอ

เปลยนแปลงของพนกงานทสอดรบตอระบบและวธ

ปฏบตงานแบบใหม นนหมายความวาการเปลยนแปลง

จะเกดขนกตอเมอมการเปลยนแปลงในตวพนกงาน

นนเอง (Balogun and Hope-Hailey, 2004) และ

ในการทจะท�าใหเกดการเปลยนแปลงในตวพนกงานทด

สภาพปจจบน สภาพในอนาคตการเปลยนผาน



199

นนองคการควรมกลยทธการสอสารทมประสทธผลเพอ

ลดการตนตระหนก (Shock) ความกลวความกงวล

การตอตานการเปลยนแปลงและชวยสรางการยอมรบใน

ความจ�าเปนทจะตองมการเปลยนแปลง นอกจากนควร

จดใหมการสอนงาน ระบบทปรกษา และการฝกอบรม

ซงจะเปนกลไกส�าคญทชวยปรบพฤตกรรมของพนกงาน

ใหตอบสนองตอการเปลยนแปลงไดดยงขนทงนอปสรรค

ส�าคญของการเปลยนผานคอแรงตานการเปลยนแปลง

ซงเกดขนไดจนถอเปนเรองธรรมชาตในกระบวนการ

เปลยนแปลงองคการ ปจจยทท�าใหเกดแรงตานการ

เปลยนแปลงนนมไดหลายปจจย แตสวนใหญอาจเกด

ปจจยส�าคญดงน(Holbeche,2005)

1) วตถประสงคการเปลยนแปลงทมงเนนการลด

ตนทนและการเพมขนของรายไดเพยงอยางเดยวละเลย

เรองความมนคงและชวตความเปนอยทดของพนกงาน

2) ผ บรหารระดบสงไมไดเขามามสวนรวมและ

ผกพนกบการเปลยนแปลงนนอยางจรงจง

3) การสอสารทลมเหลว ซงอาจเปนเพราะมการ

บดเบอนขอมล ใชรปแบบหรอชองทางการสอสารท

ไมเหมาะสม ท�าใหพนกงานเกดความเขาใจผดเกยว

กบโปรแกรมหรอการรเรมตางๆ ทจะเอาเขามาใชใน

กระบวนการเปลยนแปลง

4) เกดจากความทอแทของพนกงานเองซงเปนผล

จากทพนกงานไดพจารณาวากจกรรมทตนเองก�าลงท�า

อยนนไมคบหนา

ปจจยทง 4 ประการทท�าใหเกดการตอตานการ

เปลยนแปลงหากไมไดมการจดการทเหมาะสมจะท�าให

เกดความลมเหลวในการเปลยนแปลงองคการตามมา

ทงนจะเหนไดวาปจจยดงกลาวนนมความเกยวของกบ

มตมนษย (people aspect) (Mee-Yang, Cheung-

Judge and Holbeche, 2011) ดงนนการใหความ

ส�าคญกบทศนคตและพฤตกรรมของพนกงานจงเปน

สงส�าคญ (Court, 2011) ซงจะตองใชการสอสารทม

ประสทธผล โดยมผ บรหารระดบสงและผจดการใน

สายงานเขามามสวนรวมและท�าใหพนกงานผกพนกบการ

เปลยนแปลง ซงจะกอใหเกดการเปลยนแปลงทยงยน

(Axlerod,2010)ดวยเหตผลดงกลาวจงท�าใหนกบรหาร

ทรพยากรมนษยกลายเปนผทมบทบาทส�าคญในการ

เปลยนแปลงองคการทมประสทธผล(Robinson,2006;

Alfes,TrussandGill,2010;Mee-Yang,Cheung-

JudgeandHolbeche,2011)

บทบาทของนกบรหารทรพยากรมนษยในการ

เปลยนแปลงองคการทมประสทธผลนกบรหารทรพยากรมนษย มส วนร วมในการ

เปลยนแปลงองคการดวยการแสดงบทบาททส�าคญ 3

ประการ ไดแก 1) การเปนตวแทนการเปลยนแปลง

2) สนบสนนผจดการในสายงาน และ 3) สอสารทม

ประสทธผลมงเนนผกพนพนกงาน

1. ตวแทนการเปลยนแปลง

ตวแทนการเปลยนแปลง (Change Agent)

เปนบทบาททส�าคญยงในการเปลยนแปลงองคการ(Mee-

Yang, Cheung-Judge and Holbeche, 2011)

การแสดงบทบาทนของนกบรหารทรพยากรมนษยคอ

การพฒนาตวแบบ (Model) ทจะน�าเขามาใชในการ

เปลยนแปลงองคการ ซงควรครอบคลมการก�าหนด

เปาหมายแนวทางกระบวนการและการรเรม(Initiative)

ตางๆ ทจะเอามาใชในการเปลยนแปลง การเตรยมการ

รบมอกบเหตการณทไมแนนอนทอาจเกดขนระหวาง

การเปลยนแปลงรวมถงการตดตามและประเมนผลสงท

นกบรหารทรพยากรมนษยควรพจารณาเพอก�าหนดตวแบบ

ทจะน�ามาใชในการเปลยนแปลงองคการมดงน

1) มความจ�าเปนตองใชเพยงตวแบบเดยวในการ

เปลยนแปลงองคการหรอไม

2 ) ต วแบบท จะน� ามาใช นนท� า ให เก ดการ

เปลยนแปลงท เรวกว า ดกว า และเหมาะสมกบ

สถานการณขององคการหรอไม

3) พฤตกรรมของพนกงาน ความสามารถของ

องคการนนสอดคลองกบตวแบบทจะน�ามาใชหรอไม

หากนกบรหารทรพยากรมนษยสามารถตอบ



200

ค�าถามทง 3 ประการขางตนไดนนจะเปนจดเรมตนทด

ในเปลยนแปลงองคการทงนเพอสรางการยอมรบในตว

แบบทจะน�ามาใชในการเปลยนแปลงนนควรใหผมสวน

ไดสวนเสย โดยเฉพาะผบรหารระดบสงไดเขามารวมคด

รวมท�าตงแตตน และควรสอสารตวแบบไปยงพนกงาน

ทกระดบอยางสม�าเสมอการยอมรบในตวแบบจะชวยลด

การตอตานการเปลยนแปลงทอาจเกดขนในกระบวนการ

เปลยนแปลงได

2. ใหการสนบสนนผจดการในสายงาน

การเตรยมความพรอมใหกบผจดการในสายงาน

ตางๆเปนสงส�าคญอยางยงในกระบวนการเปลยนแปลง

(BrownandCregan,2008)นกบรหารทรพยากรมนษย

ท�างานรวมกบผจดการในสายงานและทมงานของเขา

เหลานนอยางใกลชด สงทพงปฏบตเพอเปนแนวทางใน

การแสดงบทบาทนไดแก

1)สรางความเขาใจเกยวกบการโครงสรางองคการ

หรอการท�างานทจะเกดขนใหมมการเตรยมบทบาทและ

ความรบผดชอบของผจดการเหลานนเอาไวรองรบ

2) จดหาเครองมอและกจกรรมทจะชวยสนบสนน

ใหผจดการในสายงานมทกษะทเพยงพอในการด�าเนน

งานตางๆ ตลอดกระบวนการเปลยนผาน และมการ

ตดตามความคบหนาของแตละขนตอนการเปลยนแปลง

อยางตอเนอง

3)จดประชมสมมนาเชงปฏบตการ(Workshop)

เพอให ความร ท เกยวข องกบการปรบโครงสร าง

กระบวนการเปลยนแปลง หรอขนตอนการด�าเนนงาน

ตางๆทจ�าเปนเชนความรเกยวกบกฎหมายทเกยวของ

กบการปรบโครงสราง แผน ขนตอนและเทคนคการ

ด�าเนนงาน ความร เกยวกบการจดการงานเอกสาร

เปนตน

4) สอนงาน (Coaching) ซงอาจท�าโดยฝาย

ทรพยากรมนษยเองหรอผเชยวชาญทางเทคนคเปนการ

เฉพาะ

3. การสอสารและสรางความผกพนของพนกงาน

การสอสารเปนสงจ�าเปนแตโดยทวไปมกพบวา

การสอสารเปนอปสรรคและเปนทมาทท�าใหพนกงานตอตาน

การเปลยนแปลงทส�าคญ(Mee-Yang,Cheung-Judge

andHolbeche,2011)ในการสอสารทมประสทธผลนน

นกบรหารทรพยากรมนษยจะตองมนใจวาพนกงานรและ

เขาใจวามการเปลยนแปลงอะไรเกดขนการเปลยนแปลง

นนมผลกระทบตอพนกงานเหลานนอยางไร อนาคตท

จะเกดขนตามมาจะเปนอยางไรซงนกบรหารทรพยากร

มนษยควรจบมอกนกบผจดการในสายงานในการสราง

การสอสารทชดเจนและตอเนอง แนวทางทควรปฏบต

ในการแสดงบทบาทดานการสอสารมดงน

1) นกบรหารทรพยากรมนษยรวมกบผ จดการ

ในสายงานสอสารตรงไปยงพนกงาน และมลกษณะ

2ทาง(Two-WayCommunication)โดยอาจจดใหมการ

ประชมหรอเวทถาม-ตอบ เพอสรางความเขาใจ รบรถง

ผลกระทบทมตอพนกงาน และคลายขอกงวล ขอสงสย

ตางๆ

2) ใช วธการสอสารทหลากหลาย ซงควรน�า

เทคโนโลยสารสนเทศเขามาชวย เชน จดหมายขาว

การประชมทางโทรศพท(ConferenceCall)อนทราเนต

เวปบอรดและอเมลลเปนตน

3)จดกจกรรมโรดโชวทจะเปนการบอกเลาเกยวกบ

เหตการณทตางๆ ทเกดขน และพยายามพดคยกบ

พนกงานทกๆโอกาสดงค�าทวา“จงบอกทกๆคนเกยวกบ

ทกๆสง”

การสอสารทจรงใจอยางตอเนองเปนจดเรมตน

ทส�าคญของความผกพนพนกงาน ความผกพนจะเปน

พลงส�าคญในการผลกดนการเปลยนแปลง หลงจากท

นกบรหารทรพยากรมนษยและผจดการในสายงานได

ชวยกนสอสารอยางมประสทธผลแลว ล�าดบถดมาคอ

การคดตอวาจะท�าอยางไรใหพนกงานผกพนและคงอย

กบการเปลยนแปลงองค การไปตลอด ส งท เป น

เครองมอส�าคญทจะท�าให พนกงานผกพนนนกคอ

การบรณาการการเปลยนแปลงเขากบการพฒนางานอาชพ



201

การเรยนรระบบจดการผลการปฏบตงานและระบบรางวล

ตอบแทนนนเอง

บทสรปการเปลยนแปลงองคการคอการเปลยนแปลงของ

องคการทงหมดหรอบางสวนซงอาจเปนการเปลยนแปลง

แบบเลกนอยคอยเปนคอยไปหรอเปนการเปลยนแปลง

ขนาดใหญทวทงองคการ การเปลยนแปลงองคการ

นนคอนขางย งยาก ซบซอน และอาจใชเวลานาน

การเปลยนแปลงองคการทมประสทธผลควรใหความส�าคญ

กบคนซงจะตองมการพฒนาทกษะ ทศนคต ทจ�าเปน

กอนเพอเสรมสรางความพรอมในการเปลยนแปลงซงเปน

สงจ�าเปนในการกาวสกระบวนการเปลยนแปลงองคการ

กระบวนการเปลยนแปลงองคการโดยทวไปนน

ประกอบดวยการวเคราะหสภาพแวดลอมในอนาคต

เพอท�าใหเหนภาพขององคการทอยากจะเปน องคการ

จงควรก�าหนดวสยทศนซงบงถงความคาดหวงหรอ

ภาพในอนาคตขององคการ ซงเปนสงส�าคญทจะท�าให

พนกงานรบรวาองคการมความคาดหวงอะไร คณคา

และพฤตกรรมใดของพนกงานทจะตอบสนองความ

คาดหวงนนหลงจากนนจงท�าการวเคราะหสภาพองคการ

ในปจจบน ซงจะท�าใหสามารถมองเหนแนวทางทจะน�า

มาใชในการขบเคลอนกระบวนการการเปลยนผานไปส

สภาพทตงใจไวใหส�าเรจ ประเดนทส�าคญประการหนง

ในการเปลยนแปลงองคการคอแรงตานการเปลยนแปลง

ซงเปนสาเหตส�าคญทท�าใหการเปลยนแปลงองคการ

ลมเหลว การจดการแรงตานการเปลยนแปลงจงถอเปน

ปจจยแหงความส�าเรจของการเปลยนแปลงองคการ ซง

นกบรหารทรพยากรมนษยนนสามารถแสดงบทบาท

การเปนตวแทนการเปลยนแปลงดวยการท�างานรวมกน

กบผจดการในสายงานเพอก�าหนดเปาหมาย แนวทาง

กระบวนการและการรเรมตางๆ ทจะเอามาใชในการ

เปลยนแปลง มการเตรยมการรบมอกบเหตการณทไม

แนนอน การตดตามและประเมนผล รวมทงการสราง

ความเขาใจเกยวกบโครงสรางหรอระบบการท�างาน

ใหมทจะเกดขนโดยใชการสอสารโดยตรงไปยงพนกงาน

ดวยชองทางทหลากหลายและเปนการสอสารแบบ

สองทางและเสรมสรางความผกพนของพนกงานโดยผาน

ระบบการบรหารทรพยากรมนษยเพอขบเคลอนการ

เปลยนแปลงองคการใหประสบความส�าเรจ



202

บรรณานกรมทพวรรณหลอสวรรณรตน.(2549).ทฤษฎองคการสมยใหม.พมพครงท6.กรงเทพ:รตนไตร.

Alfes,K.,Truss,C.andGill,J.(2010).TheHRmanageraschangeagent:Evidencefromthepublic

sector. Journal of Change Management,10(1),109-127.

Armenakis,A.A.,Harris,S.G.,andMosshold,K.W.(1993).Creatingreadinessfororganizationalchange.

Human Relation,46,681-703.

Balogun,J.andHope-Hailey,V.(2004).Exploring strategic change.2ndedition.Harlow:FT/PrenticeHall.

Branson,C.M.(2008).Achievingorganizationalchangethroughvaluealignment.Journal of Educational

Administration,46(3),376-395.

Brown,M.andCregan,C.(2008).Organizationalchangecynicism:Theroleofemployeeinvolvement.

Human Resource Management,47(4),667-686.

Court,T.(2011).HowtheHRfunctioncanbuildthecapabilitytochange.Development and Learning

in Organizations,25,16-18.

Eby,L.T.,Adams,D.M.,Russell,J.E.A.,andGaby,S.H.(2000).Perceptionsoforganizationalreadiness

for change: Factors related toemployees’ reactions to the Implementationof Team-Based

Selling.Human Relations,53,419-442.

Holbeche,L.(2005).The high performance organization: Creating dynamic stability and sustainable

success.Oxford:Elsevier/Butterworth-Heinemann.

Holbeche,L.(2006).Understanding change: Theory, Implementation and Success.Oxford:Elsevier/

Butterworth-Heinemann.

John,G.andSak,A.M.(2001).Organizational behavior: Understanding and managing life at work.

(5thedition).Toronto:AddisonWesleyLongman.

Lynch,R.(2000).Corporate strategy.2ndedition.Harlow:FT/PrenticeHall.

Mee-Yang,Cheung-JudgeandHolbeche,L.(2011).Organization development: A practitioner’s guide

for OD and HR.London:KoganPage.

Molloy,E.andWhittington,R.(2005). HR: making change happen. Executive Briefing.London:Charted

InstituteofPersonnelandDevelopment.

Robinson,I.(2006).Human resource management in organizations:Thetheoryandpracticeofhigh

performance.London:ChartedInstituteofPersonnelandDevelopment.

SocietyforHumanResourceManagement.(2005).The Essentials of Managing Change and Transition.

Boston:HarvardBusinessSchoolPress.



203

Jirapong RuanggoonreceivedhisbachelordegreeofSciencein

RadiologicalTechnologywith2ndclasshonorfromMahidolUniversityin

2004.HealsoreceivedabachelordegreeofLiberalArtinPoliticalScience

with2ndclasshonorfromRamkhamhaengUniversityinthesameyear.In

2008,hegraduatedMPAmajorinHumanCapitalManagementwithhonor

andoutstandingstudy reward fromNational InstituteofDevelopment

Administration.HeiscurrentlyadoctoralcandidateatNationalInstitute

ofDevelopmentAdministration.Inaddition,heisafulltimelecturerin

FacultyofManagementScience,DhonburiRajabhatUniversity.

แบบเสนอบทความวารสารปญญาภวฒน

ชอเรอง (ภาษาไทย) : ………………………………………...……………………………………………………………………………..………………………………………………………………………

………………………………………...………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………….………………………………………

ชอเรอง (ภาษาองกฤษ) : ……………..……………………...……………………………………………………………………………………..……………………………………………………………

………………………………………...………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………… ผเขยนหลก (ชอท 1) ชอ-สกล : ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………..…………………………………………………..……. ตาแหนงและทอยหนวยงาน : ………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………..………………..

………………………………………...…………………………………………………………………….…………….……………………………………………………………………………………………………………

โทรศพท……………………………………......................…….………………โทรสาร………………………….…….…….…….……E-mail………………….........………….…...……………

ผเขยนรวม (ชอท 2) ชอ-สกล : ………………………………………………………………………..…………………………………………………………..……….……………..…………………………………………………..……. ตาแหนงและทอยหนวยงาน…………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………..…………..

………………………………………...………………………………………………………………………………….………………………………………………………………….…………………………………………

โทรศพท………………………………….…...…………….….……………………โทรสาร……………………….…………………………E-mail……………………....………………..……………

ผเขยนรวม (ชอท 3) ชอ-สกล : ……………………………………………………………………………………………………………………..………………..………….……………..……………………………………………..……. ตาแหนงและทอยหนวยงาน : ………………………………………………………………………………………………………………………….…….……………………………………..…………..

………………………………………...………………………………………………………………………………………………………………………………………….……….……………………………………………

โทรศพท……………………………………...………………………………………โทรสาร…………………………………………….……E-mail………………………………………...……………

ประเภทสาขาวชา บรหารธรกจ วทยาการจดการ ศลปศาสตร นเทศศาสตร วศวกรรมศาสตรและเทคโนโลย นวตกรรมการจดการเกษตร วทยาลยนานาชาต อนๆ (ระบ) .............................................................................................

ประเภทบทความทเสนอ

บทความวชาการ (Academic article) บทความวจย (Research article)

บทวจารณหนงสอ (Book review) บทความปรทรรศน (Review article)

ถาบทความทเสนอเปนสวนหนงของงานวจย วทยานพนธ หรออนๆ โปรดระบดงน

งานวจย วทยานพนธ (เอก) วทยานพนธ (โท) อนๆ (ระบ) …………………..……………..…

คารบรองจากผเขยน

“ขาพเจาและผเขยนรวม (ถาม) ขอรบรองวา บทความทเสนอมานยงไมเคยไดรบการตพมพและไมไดอยระหวางกระบวนการพจารณาลงตพมพในวารสารหรอสงตพมพอนใด ขาพเจาและผเขยนรวมยอมรบหลกเกณฑการพจารณาตนฉบบ ทงยนยอมใหกองบรรณาธการมสทธพจารณาและตรวจแกตนฉบบไดตามทเหนสมควร พรอมนขอมอบลขสทธบทความทไดรบการตพมพใหแก สถาบนการจดการปญญาภวฒน หากมการฟองรองเรองการละเมดลขสทธเกยวกบภาพ กราฟ ขอความสวนใดสวนหนง และ/หรอขอคดเหนทปรากฏในบทความ ขาพเจาและผเขยนรวมยนยอมรบผดชอบแตเพยงฝายเดยว”

ลงชอ.....................................................................................................................

( ) ....................../............................../.........................

สถาบนการจดการป�ญญาภวฒน�85/1 หม� 2 ถนนแจ�งวฒนะ

ตำบลบางตลาด อำเภอปากเกรด จงหวดนนทบร� 11120โทรศพท� 0 2832 0230 โทรสาร 0 2832 0392

Panyapiwat Institute of Management85/1 Moo 2, Chaengwattana Rd.,

Bangtalad, Pakkred, Nonthaburi 11120Tel. 0 2832 0230 Fax. 0 2832 0392

http://journal.pim.ac.thhttp://tci-thaijo.org/index.php/pimjournal

E-mail: [email protected], [email protected]

Documents

PIM Journal No.5 Vol.1