Konzervatorsko-restaurtorski radovi na sliciCarmelo Reggio: Bogorodica s djetetom

iz Kulturno povijesnog odjela Dubrovačkih muzeja

  1  

Izvještaj o obavljenim konzervatorsko-restauratorskim radovima

Naziv slike: Gospa s djetetom Autor: Carmelo Reggio Datacija: cca 1812. Tehnika: tempera na platnu Dimenzije: zatečeno; 48x33 cm; prošireno na 49x33 cm Inv. br.: 316/S Smještaj: Knežev dvor u Dubrovniku

Slika prije radova

  2  

Poleđina slike s inskripcijom na platnu dolje desno: «CARMELO REGGIO»

  3  

Zatečeno stanje slike Sloj boje prekriven je slojem nečistoće. Na slici je prisutno više oštećenja soja boje

nastalih abrazijom. Pigment crvene haljine pretrpio je i mjestimičnu kemijsku promjenu

izbljeđivanja. Platno je trulo i izuzetno krhko. Deformirana je ravnina platna i zbog krhkosti

prisutne su brojne poderotine od kojih najveća cijelom visinom ruba lijevo što

problematizira konsolidaciju s obzirom da se na toj strani nalazi i potpis. S obzirom na

izuzetno vrijedan potpis na poleđini slike, poderotine treba sanirati varenjem poderanih niti

nit na nit uz pomoć mikroskopa te osigurati s minimalnim zakrpama ili ojačanjima nitima.

Elastičnost i jakost platnu treba osigurati bez primjene dubliranja koje bi sakrilo potpis.

Rubove se mora ojačati strip liningom jer platno nema dovoljnu čvrstoću da bi se moglo

napinjati. Podokvir je 1 cm kraći od slike tako da je jedan cm slike podvrnuto s donju

stranu podokvira. Podokvir je spojen ljepilom i tiplama, nema kosinu ni istak.

Gledajući rubove slike, nameće se zaključak da je slikar imao preparirano platno

veće od formata slike. Naslikao je sliku formata 49x33 cm dok još slika nije bila na

podokviru. Naročito na desnoj strani slike može se vidjeti kako kist pokušava pratiti zadani

format, ali uspijeva na karakteristično različit način u odnosu na slikarsku osnovu od onog

kako bi to izgledalo da je slika bila napeta na podokvir. Podokvir je očito izrađen veći od

željenog; zato je kraćen nakon spajanja i to tako da su ostale letvice nejednake debljine.

Ali, skraćen je cca. 1 cm više nego je trebalo sudeći po formatu oslika. Po svemu sudeći to

je izvorni podokvir ove slike jer na platnu nema drugih rupa od čavala osim ovih koje su

zatečene. Platno je zakucano u podokvir pomoću dvije vrste čavlića: drvenih i metalnih.

Na glavi Malog Isusa nalazi se ušivena kruna od oksidiranog metala (najvjerojatnije

od mjedi) ispod koje se nalazi dobro sačuvana izvorno naslikana kruna.

Lijevo: slika obiluje poderotinama. Cijela zona iznad potpisa (koji je sa stražnje strane!) je

poderana, ali srećom oko samog potpisa su svega dvije manje poderotine. Desno: slika

obiluje i abrazijama koje zbog nametljivih poderotina ne upadaju u oči u prvi plan

  4  

Slika nakon uklanjanja ukrasnog okvira i metalne krune. Poderotine i truli rubovi platna

iznimno su suhi i krhki

  5  

Rubovi slike prije radova

  6  

Rubovi slike prije radova (nastavak). Na donjem rubu slike sačuvano je još 1 cm oslika. Na

desnom rubu slike sačuvan je cijeli sloj slikarske osnove

  7  

Rubovi slike prije radova. Na svim detaljima rubova može se vidjeti kako metalni čavlići

bolje «drže» od drvenih.

  8  

Gore: čavlići kojima je platno zakucano u podokvir. Dolje: podokvir je nakon spajanja

prilagođavan veličini naslikane slike, ali je malo pretjerano skraćen po visini.

  9  

Slika nakon konsolidacije, ravnanja, čišćenja i kitanja Desni rub slike je relativno sačuvan i

vidi se da je pomalo krivudavo oslikan. Dodamo li tome da se sloj slikarske osnove prostire

do samog ruba platna – mora se zaključiti da je slika prvo naslikana zatim napeta na

podokvir. Rubovi su ojačani Mehrinom strip lining metodom.

  10  

Obavljeni konzervatorsko-restauratorski radovi

• Dezinsekcija je obavljena gama zračenjem u Institutu Ruđer Bošković

• Postojeći podokvir je učvršćen ljepljenjem rasklimanih spojeva i proširen je

dodatkom dvije letvice debljine 5 mm simetrično s gornje i donje strane podokvira

• Sloj boje je poravnan vlaženjem kroz goretex membranu uz tlačenje pomoću ploča

bugačice

• Sloj boje je podljepljenetilen vinil acetatnim ljepilom BEVA 371 na toplinskom

vakuum stolu

• Uklonjen je sloj površinske nečistoće i tanki sloj diskoloriranog laka

• Poderotine su sanirane varenjem niti na nit pomoću BEVA 371 nakon čega su

manje poderotine premoštene i učvršćene nitima novog platna. Veće poderotine su

osigurane tako što je platno od strip lininga nešto dublje zaljepljeno tako da

obuhvati i njih (iznad potpisa). Dodane niti platna nisu retuširane kako bi bile jasno

distinktibilne kao recentan dodatak

• Kitanje je obavljeno polivinil-alkoholnim kitom i bolonjskom kredom

• Izolacija izvornog sloja boje je obavljena mastiks lakom, retuš je obavljen Maimeri

restauro bojama vezanim mastiksom. Ujednačenje završnog efekta je postignuto

Maimeri mat lakom uz korekciju Regalrezom jer slici više odgovara polusjaj nego

matianost koja priguši dubinu nekih tonova na slici

• Ukrasni okvir koji je zatečen na slici je novije izrade od same slike i na njemu nisu

rađeni nikakvi radovi. Štoviše, taj ukrasni okvir više niti ne odgovara dimenzijama

slike jer je slika sada proširena po visini za 1 cm.

Lijevo: podokvir nakon proširenja novim (svjetlijim) letvicama po 5 mm na vrhu i dnu slike.

Desno: poleđina slike nakon radova. Strip lining nije u potpunosti sakriven podokvirom jer

je iskorišten za saniranje poderotina koje se nalaze unutar otvora podokvira iznad potpisa

  11  

Slika nakon radova

U Dubrovniku, 2.2.2011. Denis Vokić