Poglavàe 1 Uvod u sistem CATIA V5 - Knjizara.com · CATIA V5, razvijena u francuskoj kompaniji Dassault Systemes, spada u poro- ... specification tree) prati sve operacije obavàene

Ciàevi uåeça

Poglavàe 1

Uvod u sistemCATIA V5

Kada prouåite ovo poglavàe, moñi ñete da:

• Shvatite prednosti rada u sistemu CATIA V5.• Razumete razna radna okruæeça sistema CATIA V5.• Shvatite vaæne pojmove i definicije koji se koriste u sistemu CATIA V5.• Razumete sistemske zahteve programa CATIA V5.• Razumete funkcije tastera miãa.• Koristite preåice s tastature.• Meçate ãemu boja u programu CATIA V5.

2 CATIA V5R18 za maãinske inæeçere

UVOD U SISTEM CATIA V5R18

Dobro doãli u sistem

CATIA (Computer Aided Three Dimensional InteractiveApplication)

. Kao nov korisnik tog softverskog paketa, pridruæiñete se hiàadamaàudi koji veñ koriste ovaj vrhunski alat za CAD/CAM/CAE. Ukoliko poznajeteprethodne verzije programa, bitna poboàãaça u novoj verziji omoguñiñe vam daunapredite svoje projektantske veãtine.

CATIA V5, razvijena u francuskoj kompaniji Dassault Systemes, spada u poro-dicu potpuno preureœenih CAD/CAM/CAE softverskih sistema najnovije gene-racije za upravàaçe proizvodnim ciklusom (engl.

Product Lifecycle Management

).Preko svog izuzetno jednostavnog i vrhunskog okruæeça, CATIA V5 nudi inova-tivnu tehnologiju za postizaçe maksimalne produktivnosti i kreativnosti – od izradeprojektnog koncepta do gotovog proizvoda. CATIA V5 skrañuje krivu uåeça jeromoguñava upotrebu parametarskih projekata i projekata zasnovanih na svojstvima.

CATIA V5 ima tri osnovne platforme: P1, P2 i P3. Platforma P1 nameçena jemalim i sredçim preduzeñima koja æele da napreduju ka izradi digitalnih projeka-ta velikih razmera. Platforma P2 nameçena je naprednijim projektantskim kom-panijama kojima je neophodno modelovaçe proizvoda, proizvodnog procesa iresursa. Platforma P3 sluæi za projektovaçe vrhunskog kvaliteta i uglavnom se ko-risti u automobilskoj i avio industriji, za åije su projekte neophodne povrãine viso-kog ili A kvaliteta.

CATIA V5 prihvata podatke iz starijih verzija drugih CAD sistema i omoguñavarazmenu podataka izmeœu raznih sopstvenih modula upravàaça proizvodom. Pra-va prednost ovog sistema jeste to ãto veze ostaju oåuvane, pa ñete dobiti obaveãteçeukoliko spoàni podaci budu izmeçeni i moñi ñete brzo da aæurirate model.

RADNA OKRUÆEÇA SISTEMA CATIA V5

U sistemu CATIA V5, osnovne zadatke projektovaça obavàañete u raznim radnimokruæeçima. Radno okruæeçe (engl.

workbench

) sastavàeno je od skupa alatki kojeomoguñavaju da korisnik obavi odreœene zadatke u odreœenoj oblasti. Osnovnaradna okruæeça sistema CATIA V5 su

Part Design

(projektovaçe delova),

Wire-frame and Surface Design

(projektovaçe æiåanih modela i povrãina),

AssemblyDesign

(projektovaçe sklopova),

Drafting

(izrada tehniåkih crteæa) i

GenerativeSheetmetal Design

(generativno projektovaçe limenih delova). Navedena ok-ruæeça detaànije su opisana u nastavku.

Radno okruæeçe Part Design

Part Design

je parametarsko okruæeçe zasnovano na tipskim oblicima (engl.

fea-tures

) i u çemu moæete praviti pune modele (engl.

solid models

). Osnovni predu-slov za rad u çemu jeste skica (engl.

sketch

). Skica tipskog oblika crta se u radnomokruæeçu

Sketcher

koje se moæe pokrenuti unutar okruæeça

Part Design

po-moñu dugmeta

Sketcher

sa istoimene palete alatki. Skicu moæete nacrtati pomoñualatki iz tog okruæeça. Dok crtate skicu, automatski ñe joj biti dodata razna ogra-niåeça (engl.

constraints

) koja se na çu mogu primeniti. Dodatna ograniåeça i

Poglavlje 1: Uvod u sistem CATIA V5 3

mere (engl.

dimensions

) moæete zadati i ruåno. Nakon crtaça skice, izaœite iz okru-æeça

Sketcher

i pretvorite skicu u tipski oblik. Alatke iz radnog okruæeça

PartDesign

mogu se koristiti za pretvaraçe skice u tipski oblik zasnovan na skici (engl.

sketch-based feature

). Dostupne su i druge alatke koje se koriste za postavàene tipskeoblike (engl.

placed features

), kao ãto su zaobàeça (engl.

fillets

), oborene ivice (engl.

chamfers

) itd. Ti tipski oblici se nazivaju i oblici za korigovaçe (engl.

dress-up fea-tures

). U radnom okruæeçu

Part Design

modelu moæete dodeliti i materijale.

Radno okruæeçe Wireframe and Surface Design

I radno okruæeçe

Wireframe and Surface Design

parametarsko je okruæeçezasnovano na tipskim oblicima, a u çemu ñete praviti æiåane modele i modele pov-rãina. Alatke u tom okruæeçu sliåne su onima iz okruæeça

Part Design

. Jedina ra-zlika je to ãto se alatke iz ovog okruæeça koriste za izradu osnovnih i sloæenijihpovrãina. Na raspolagaçu su vam i alatke za meçaçe povrãina pomoñu kojih ñetemanipulisati povrãinama da biste dobili potreban oblik.

Radno okruæeçe Assembly Design

Okruæeçe

Assembly Design

koristi se za sklapaçe komponenata uz primenu ogra-niåeça dostupnih u tom okruæeçu. Postoje dva pristupa projektovaçu sklopova:

1. sklapaçe odozdo nagore

2. sklapaçe odozgo nadole

Prilikom sklapaça odozdo nagore (engl.

bottom-up

), prethodno napravàenekomponente se spajaju tako da se ostvari çihova namena. Pri sklapaçu odozgonadole (engl.

top-down

), komponente se prave unutar sklopa u okruæeçu

Assem-bly Design

.Pored toga, s tekuñim sklopom moæete spojiti postojeñi sklop. Paleta

Space Anal-ysis

sadræi alatku

Clash

koja

pomaæe u otkrivaçu smetçi, sukoba, zazora i dodirnihtaåaka izmeœu komponenata i podsklopova.

Radno okruæeçe Drafting

Radno okruæeçe

Drafting

koristi se za izradu dokumentacije (tehniåkih crteæa idetaàa) za delove ili sklopove koje ste ranije napravili. Postoje dve metode izradetehniåke dokumentacije:

1. generativno crtaçe

2. interaktivno crtaçe

Generativno crtaçe (engl.

generative drafting

) automatsko je generisaçe teh-niåkih crteæa delova i sklopova. Parametarske mere dodeàene komponenti u rad-nom okruæeçu

Part Design

tokom çegove izrade, mogu se automatski generisatii prikazati na tehniåkim crteæima. Generativno crtaçe je dvosmerno asocijativno(engl.

bi-directional associative

). Tehniåkom crteæu moæete dodati i sastavnicu (engl.

Bill of Material

,

BOM

) i oznake pozicija u sklopu (engl.

baloons

).


Prilikom interaktivnog crtaça, tehniåki crteæ pravite uobiåajenim alatkama zaskiciraçe, a zatim ga kotirate.

Radno okruæeçe Generative Sheetmetal Design

Radno okruæeçe

Generative Sheetmetal Design

sluæi za projektovaçe kompone-nata od lima. Uopãteno govoreñi, puni modeli komponenata od lima prave se radidobijaça razvijenih delova od lima, prouåavaça konstrukcije kalupa i za ut-iskivaçe, osmiãàavaçe proizvodnog plana i alatki potrebnih za izradu kompone-nata od lima.

SISTEMSKI ZAHTEVI

Da bi programski paket CATIA V5R18 glatko radio, raåunar treba da zadovoài barsledeñe sistemske zahteve:

•

Sistem: Radna stanica s procesorom Intel Pentium III ili Pentium 4 i opera-tivnim sistemom Microsoft 2000 Professional Edition ili Windows XP Profes-sional Edition.

•

Memorija: 512 MB radne memorije ili viãe poreporuåuje se za sve primene.

•

Prostor na disku: 4 GB ili viãe slobodnog prostora na disku.

•

Unutraãçi/spoàni ureœaji: CD åitaå je neophodan za instaliraçe programa.

•

Prikaz: Monitor u boji kompatibilan sa izabranom grafiåkom karticom i plat-formom. Preporuåuje se monitor sa dijagonalom 17 inåa ili veñom.

•

Grafiåka kartica: Neophodna je grafiåka kartica sa akceleratorom 3D OpenGLs minimalnom rezolucijom 1024

×

768 za radne stanice pod Microsoft Win-dowsom, odnosno rezolucijom 1280

×

1024 za radne stanice pod UNIX-om.

POÅETAK RADA U SISTEMU CATIA V5R18

Instalirajte program CATIA V5R18 na raåunar, pa ga pokrenite tako ãto ñetedvaput pritisnuti ikonicu

CATIA V5R18

na radnoj povrãini (engl.

desktop

). Druginaåin da pokrenete program jeste da u meniju

Start

odaberete

Start > Programs> CATIA > CATIA V5R18

, kao na slici 1-1.Kada se uåitaju sve datoteke neophodne za pokretaçe programa, automatski

ñe se otvoriti nova datoteka proizvoda (engl.

product file

), s podrazumevanim ime-nom

Product1

(slika 1-2).Zatvorite tu datoteku tako ãto ñete odabrati

File > Close

iz glavnog menija (engl.

menu bar

). Na slici 1-3 je ekran koji se otvara poãto zatvorite poåetnu datotekuproizvoda.


Slika 1-1

Pokretaçe programa CATIA V5R18 iz menija

Start

Slika 1-2

Poåetni ekran koji se otvara kada pokrenete program CATIA V5R18


VAÆNI POJMOVI I DEFINICIJE

U nastavku su objaãçeni vaæni pojmovi i definicije koji se koriste u programuCATIA V5R18.

Modelovaçe zasnovano na tipskim oblicima

Tipski oblik (engl.

feature

) najmaçi je gradivni blok koji se moæe pojedinaåno me-çati. Model napravàen u programu CATIA V5 kombinacija je viãe pojedinaånihtipskih oblika, a svi oni su meœusobno direktno ili indirektno povezani. Tipskioblici shvataju svoj poloæaj i funkciju u sklopu (engl.

assembly

) i moæete ih meçatibilo kad tokom projektovaça. Ako se pri izradi modela dosledno primeçuje pro-jektantsko reãeçe, tipski oblici se automatski prilagoœavaju izmenama u svomokruæeçu, pa je projektovaçe fleksibilnije.

Parametarsko modelovaçe

Parametarska priroda softverskog paketa je çegova sposobnost da koristi stan-dardna svojstva ili parametre prilikom definisaça oblika i veliåine geometrije. Glav-na prednost je to ãto se moæe dobiti izabrana geometrija nove veliåine ili oblika, bezobzira na çene poåetne dimenzije. Oblik i veliåinu bilo kog tipskog oblika moæetemeçati u svim fazama projektovaça. Zbog toga je proces projektovaça veoma jed-nostavan. Na primer, pogledajte crteæ kuñiãta za spajaçe cevi na slici 1-4.

Slika 1-3

Ekran koji se pojavàuje kada se zatvori poåetna datoteka proizvoda

Glavni meniRadno okruæeçe

Kursor

Paleta alatkiStatusna traka

Dugme UserInformation Package


Da biste u projektu promenili preånik otvora i broj otvora na predçoj, gorçoji doçoj stranici, samo treba da izaberete tipski oblik (u ovom sluåaju otvor),promenite mu preånik i broj instanci u matrici. Izmeçen projekat prikazan je naslici 1-5.

Dvosmerna povezanost

Kao ãto smo ranije pomenuli, CATIA V5 ima razna radna okruæeça:

Part Design,Assembly Design, Drawing i Generative Sheetmetal Design. Dvosmerna poveza-nost (engl. bidirectional associativity) koja postoji izmeœu svih okruæeça garantujeda ñe se izmene napravàene na modelu u bilo kom okruæeçu automatski prime-niti i u ostalim okruæeçima. Na primer, ako promenite mere dela u okruæeçuPart Design, izmena ñe se odraziti i u okruæeçima Assembly Design i Drawing.Sliåno tome, ukoliko promenite mere dela na tehniåkom crteæu generisanom uokruæeçu Drawing, izmena ñe se sprovesti i u okruæeçima Part Design i Assem-bly Design. Uzmimo za primer tehniåki crteæ kuñiãta za spajaçe cevi prikazan naslici 1-6. Kada model izmenite u okruæeçu Part Design, izmene ñe biti primeçenei na crteæ u okruæeçu Drawing. Slika 1-7 prikazuje tehniåki crteæ kuñiãta za spa-jaçe cevi nakon poveñaça preånika i broja otvora.

CATPartCATPart je oznaka tipa datoteke (engl. file extension) koja se dodaje svim dato-tekama napravàenim u radnim okruæeçima Sketcher, Part Design, GenerativeSheetmetal Design i Wireframe and Surface Design u programu CATIA V5.

CATProductCATProduct je oznaka tipa koja se dodaje svim datotekama napravàenim u okru-æeçu Assembly Design programa CATIA V5.

Slika 1-4 Kuñiãte za spajaçe cevi Slika 1-5 Izmeçeno kuñiãte za spajaçe cevi


CATDrawingCATDrawing je oznaka tipa koja se dodaje svim datotekama napravàenim u okru-æeçu Drafting programa CATIA V5.

Specifikaciono stabloSpecifikaciono stablo (engl. specification tree) prati sve operacije obavàene na delu.Na slici 1-8 je specifikaciono stablo koje se pojavàuje kada otvorite novu datotekuu okruæeçu Part Design.

KompasKompas (engl. compass) sluæi za meçaçe orijentacije delova, sklopova ili skica.Moæete orijentisati i pogled na deo ili sklop. Kompas je prikazan na slici 1-9. On sepodrazumevano nalazi u gorçem desnom uglu grafiåkog prostora.

Slika 1-6 Tehniåki crteæ kuñiãta za spajaçe cevi pre izmena

Slika 1-7 Tehniåki crteæ kuñiãta za spajaçe cevi nakon izmena

A A

Detail A

B

A-A (1 : 2.5)

B (1 : 1)

Detail A (1 : 1.5)

A A

Detail A

B

A-A (1 : 2.5)

B (1 : 1)

Detail A (1 : 1.5)


OgraniåeçaOgraniåeça (engl. constraints) logiåke su operacije koje se obavàaju na zadatom el-ementu kako bi se definisala çegova veliåina i poloæaj u odnosu na ostale elementeili referentnu geometriju. U programu CATIA V5 postoje dve vrste ograniåeça.Ograniåeça u radnom okruæeçu Sketcher nazivaju se geometrijska ograniåeça(engl. geometric constraints) i koriste se za precizno definisaçe veliåine i poloæaja ski-ciranih elemenata u odnosu na çihovo okruæeçe. Ograniåeça za sklapaçe (engl.assembly constraints), dostupna u okruæeçu Assembly Design, koriste se za preciznodefinisaçe poloæaja komponenata u sklopu. Opis tih ograniåeça sledi.

Geometrijska ograniåeçaOvo su logiåke operacije koje se izvode na skiciranim elementima kako bi se defi-nisala çihova veliåina i poloæaj u odnosu na druge elemente. Geometrijska ogra-niåeça se primeçuju na dva naåina: automatski i ruåno. Kada crtate skicu, nekaograniåeça se na çu primeçuju automatski. Da biste ograniåeçe zadali ruåno,pokrenite alatku Constraints Defined in Dialog Box i potvrdite odgovarajuñuopciju.

U nastavku su opisana ograniåeça dostupna u radnom okruæeçu Sketcher.

Distance

Koristi za postavàaçe kote rastojaça izmeœu dva izabrana objekta.

Length

Pomoñu ovog ograniåeça postavàa se linearna kota na izabranu liniju.

Angle

Sluæi za postavàaçe kote ugla izmeœu dve izabrane linije.

Radius / Diameter

Koristi se za zadavaçe polupreånika ili preånika izabranog kruænog objekta.

Semimajor axis

Ovo ograniåeçe sluæi za kotiraçe veñe ose izabrane elipse.

Semiminor axis

Ovo ograniåeçe sluæi za kotiraçe maçe ose izabrane elipse.

Slika 1-8 Specifikaciono stablo koje se pojavàuje kada otvorite novu CATPart

datoteku

Slika 1-9 Kompas


Symmetry

Pomoñu ovog ograniåeça postiñi ñete da izabrani skicirani objekti budu simetriå-ni u odnosu na neku osu. Kao osu moæete upotrebiti segment linije.

Midpoint

Izabrana taåka se postavàa u srediãçu taåku izabrane linije.

Equidistant point

Izabrana taåka se postavàa na jednako rastojaçe od dve ranije odabrane taåke.

Fix

Izabrani objekat se fiksira u odnosu na koordinatni sistem tekuñe skice.

Coincidence

Ovo ograniåeçe obezbeœuje da se podudare dve taåke, dve linije, taåka i linija ilitaåka i kriva.

Concentricity

Obezbeœuje da dva kruga, dva lûka, lûk i krug, taåka i krug ili taåka i lûk budu kon-centriåni.

Tangency

Ovim ograniåeçem se postiæe da izabrani segment linije ili lûka bude tangenci-jalan u odnosu na neku drugu krivu.

Parallelism

Ograniåeçe Parallelism se koristi da bi dva izabrana segmenta linije postala me-œusobno paralelna. Izabrani segmenti linije mogu biti i ose.

Perpendicular

Ograniåeçe Perpendicular sluæi da bi dva izabrana segmenta linije bila upravnajedan na drugi. Izabrani segmenti linije mogu biti i ose.

Horizontal

Ovim ograniåeçem se postiæe da izabrani segment linije postane horizontalan.

Vertical

Ovim ograniåeçem se postiæe da izabrani segment linije postane vertikalan.

Ograniåeça sklapaçaOgraniåeça iz okruæeça Assembly Design, opisana u nastavku, logiåke su operaci-je koje se obavàaju da bi se ograniåio stepen slobode (engl. degree of freedom) kompo-nente i precizno definisao çen poloæaj u odnosu na druge komponente sklopa.

Coincidence

Ovo ograniåeçe se koristi da bi se dva izabrana objekta podudarala. Izabrani ob-jekti mogu biti srediãçe ose ili kruæne komponente, dve susedne ili naspramnepovrãine, ili dve susedne ravni.


Contact

Pomoñu ovog ograniåeça postiñi ñete da se dve izabrane povrãine dodiruju.

Offset

Koristi za postavàaçe dve izabrane povrãine, ravni ili ose na zadato meœusobnorastojaçe.

Angle

Ograniåeçe sluæi za postavàaçe dva izabrana objekta pod odreœenim uglom jedanu odnosu na drugi. Ti objekti mogu biti srediãçe ose ili kruæne komponente, dvepovrãine, dve ravni ili kombinacija ose i povrãine, ravni i povrãine ili ose i ravni.

Fix

Izabrani deo se fiksira u 3D prostoru.

Fix Together

Dva izabrana dela se fiksiraju jedan u odnosu na drugi.

Quick

Alatka Quick Constraint sluæi za primeçivaçe najpodobnijeg ograiåeça na ele-mente u tekuñem skupu izabranih objekata. Moæete zadati prioritete kojih ñe seCATIA V5 pridræavati prilikom biraça ograniåeça.

PartBodyPartBody je podrazumevano telo u radnom okruæeçu Part Design. Svi tipski oblicikoji se odnose na puna tela – kao ãto su tipski oblik dodavaça materijala tj. izboåina(engl. pad), tipski oblik oduzimaça materijala, tj. dæep (engl. pocket), tipski oblik do-davaça materijala rotacijom (engl. shaft) itd., postavàeni su unutar çega. Ostala telakoja ñe biti umetnuta u okruæeçu Part Design, dobiñe imena Body.2, Body.3 itd.

Geometrijski skupGeometrijski skup (engl. geometrical set) telo je koje obuhvata novonapravàene rav-ni, povrãine, æiåane elemente i referentne elemente.

Æiåani okvirKonstrukcioni elementi æiåanog okvira (engl. wireframe) pomaæu pri izradi povrãi-na. Obiåno se sastoje od taåaka, linija i lukova, a koriste se kao zamena za objektenacrtane u radnom okruæeçu Sketcher.

PovrãinaPovrãine (engl. surfaces) jesu geometrijski tipski oblici koji nemaju debàinu. Kori-ste se za izradu sloæenih oblika koji bi se teãko napravili pomoñu punih tela. Kadanapravite povrãinu, moæete joj dodeliti debàinu i tako je pretvoriti u puno telo.


Tipski oblikTipski oblik (engl. feature) definisan je kao osnovni gradivni blok punog modela.Kombinacija raznih tipskih oblika daje kompletan model. U okruæeçu Part De-sign programa CATIA V5, postoje åetiri vrste tipskih oblika:

1. tipski oblici zasnovani na skici

2. tipski oblici za korigovaçe modela

3. tipski oblici za transformisaçe modela

4. tipski oblici zasnovani na povrãinama

Opcija Reframe onPonekad se tipski oblik, telo ili skica ne mogu videti u grafiåkom prostoru (engl. ge-ometry area). Ova opcija sluæi za pregledaçe izabranih objekata (selekcije) u do-stupnom prostoru za prikaz (engl. display space).

Opcija Center GraphPomoñu ove opcije se tipski oblik, telo ili skica koji su izabrani na specifikacionomstablu, prikazuju u sredçem levom delu grafiåkog prostora.

FUNKCIJE TASTERA MIÃADa biste radili u okruæeçima programa CATIA V5, morate poznavati funkcijetastera miãa. Efikasnom upotrebom tih tastera i tastera CTRL s tastature, bræe ñetezavrãavati zadatke. Razne kombinacije tastera CTRL i tastera miãa navedene su unastavku:

1. Levi taster miãa se koristi za biraçe objekata tako ãto se oko çih nacrta okvirza izbor, ili tako ãto se pritisne stranica, povrãina, skica ili objekat u grafiåkomprostoru ili na specifikacionom stablu. Da biste odjednom izabrali viãe objeka-ta, dræite pritisnut taster CTRL i levim tasterom miãa birajte objekte.

2. Kada desnim tasterom miãa izaberete element ili pokrenete alatku, otvara sekontekstni meni.

3. Dræite pritisnut sredçi taster miãa i povucite miãem da biste horizontalno po-merali prikaz modela na ekranu.

4. Dræite pritisnut sredçi taster miãa, pa pritisnite jednom desni taster miãa dabiste aktivirali reæim Zoom. Potom povucite miãem nagore da biste uveliåaliprikaz modela. Ukoliko miãem povuåete nadole, umaçiñete prikaz modela.Alatku Zoom moæete pokrenuti i tako ãto ñete prvo dræati pritisnut tasterCTRL, a zatim dræati pritisnut sredçi taster miãa. Potom pustite taster CTRLi povlaåite kursor da biste uveliåali ili umaçili prikaz modela. Slika 1-10 prika-zuje kako se pomoñu miãa sa tri tastera uveliåava i umaçuje prikaz.


5. Dræite pritisnut sredçi taster miãa. Potom pritisnite i dræite desni taster miãada biste aktivirali reæim Rotate. Povucite miãem da biste dinamiåki rotiraliprikaz modela u grafiåkom prostoru i pogledali ga iz raznih uglova. Alatku zarotiraçe prikaza moæete aktivirati i tako ãto ñete dræati pritisnut sredçi tastermiãa, a zatim pritisnuti i dræati taster CTRL. Potom povucite kursor da bisterotirali prikaz modela. Na slici 1-11 pokazano je kako se miã sa tri tastera ko-risti za operacije rotiraça.

Napomena

Pretpostavàamo da je na vaãem sistemu podeãen miã sa tri tastera.

Slika 1-10 Upotreba miãa sa tri tastera za uveliåavaçe i umaçivaçe prikaza

Slika 1-11 Upotreba miãa s tri tastera za rotiraçe prikaza

Umaçivaçe

Korak 1: Pritisnite i dræite

Korak 2: Pritisniteili jednom pritisnite

taster CTRL na tastaturi

Uveñavaçe

Korak 3: Povucite miãem

Korak 1: Pritisnite i dræite

Korak 2: Pritisnitei dræite ili pritisnite

i dræite taster CTRL


PALETE ALATKIOkruæeçe za projektovaçe u programu CATIA V5 lako se koristi zahvaàujuñipaletama alatki (engl. toolbars) koje su specifiåne za svako radno okruæeçe. Zbogtoga je vaæno da se upoznate s raznim standardnim paletama alatki i dugmadimakoji se pojavàuju u radnim okruæeçima ovog programa. Njihov opis sledi.

Paleta alatki StandardPaleta alatki Standard zajedniåka je svim radnim okruæeçima, a prikazana je naslici 1-12.

Dugmad sa ove palete alatki koriste se za pokretaçe nove datoteke (New), ot-varaçe postojeñe datoteke (Open), snimaçe datoteke (Save) i ãtampaçe tekuñegdokumenta (Quick Print). Ona se koriste i za isecaçe selekcije i çeno postavàaçeu privremenu memoriju – Clipboard (Cut), kopiraçe selekcije (Copy), prenoãeçesadræaja Clipboarda na izabrano mesto (Paste), poniãtavaçe akcije (Undo),ponavàaçe akcije (Redo) i pokretaçe sistema pomoñi. Dugme What’s This? nudipomoñ vezanu za ikonice na paleti alatki.

Statusna trakaStatusna traka (engl. status bar) koja se pojavàuje na dnu prozora programa CATIAV5, sastoji se od tri podruåja (slika 1-13). Njihov opis sledi.

Tekuñe informacije ili okvir za dijalogU podruåju Current Information or Dialog Box prikazane su tekuñe informacijeo izabranom tipskom obliku ili aktivnoj alatki.

Slika 1-12 Paleta alatki Standard

Slika 1-13 Statusna traka

What's This?

Cut

Quick Print

Save

Open

New

Copy

Paste

Undo

Redo

Dugme DialogBox DisplayTekuñe informacije ili okvir za dijalog Poàe Power Input


Poàe Power InputPoàe Power Input omoguñava da pokrente komande i unesete podatke ili vredno-sti koje se mogu direktno povezati s tipskim oblikom.

Napomena

Ukoliko u poàe Power Input unesete netaånu komandu, otvoriñe se okvir za di-jalog Power input message i u çemu ñe biti naznaåena nepoznata komanda iligreãka u sintaksi. Pritisnite dugme OK u tom okviru za dijalog.

Kada komandu pokreñete iz poàa Power Input, uobiåajena sintaksa je C: <imekomande>. Na primer, da biste otvorili novu datoteku, upiãite C: New.

Dugme Dialog Box DisplayDugme Dialog Box Display ukàuåuje i iskàuåuje prikaz tekuñeg okvira za dijalog.

Dugme User Information PackageKada pritisnete ovo dugme, otvoriñe se prozor s podrazumevanom putaçomC:\Program Files\Dassault Systemes\B18\intel_a\resources\galaxy\default.htm. Viãe oPLM-u, najnovije vesti iz kompanije Dassault Systemes, tehniåku podrãku itd., nañiñete preko hiperveza na ovoj strani. Da biste pristupali tim stranama, treba vamveza sa Internetom.

Palete alatki radnog okruæeça Part DesignRadno okruæeçe Part Design aktivirañete tako ãto ñete pritisnuti dugme New nastandardnoj paleti alatki i u okviru za dijalog New odabrati Part. Drugi naåin je daiz menija odaberete Start > Mechanical Design > Part Design. Palete alatki iz okru-æeça Part Design opisane su u nastavku.

Paleta alatki ViewDugmad s palete View (slika 1-14), koriste se za upravàaçe prikazom modela po-moñu alatki za pomeraçe (engl. pan), uveliåavaçe i umaçivaçe (engl. zoom), gle-daçe upravno na planarnu povrãinu, stranicu ili ravan, zatim za definisaçe stilavizuelizacije (engl. rendering) itd. Paleta alatki View dostupna je u svim radnimokruæeçima.

Napomena

Dugmad Fly Mode, Normal View, Isometric View, View Mode i Rotate nisudostupna u okruæeçu Drafting. Za sva ostala radna okruæeça opisana u ovojkçizi, funkcija palete View je ista.

Savet. Preporuåujemo da alatke pokreñete s paleta alatki ili iz menija, a

ne preko poàa Power Input jer je unoãeçe komandi preko tog poàa

naporno.


Paleta alatki SelectAlatku Select sa istoimene palete koristiñete da biste izabraliodreœeni objekat ili skicu. Kada pokrenete alatku Select,program ñe traæiti da izaberete objekat ili alatku. Alatka Se-lect podrazumevano ostaje aktivna sve dok ne odaberetedrugu alatku ili neki objekat. Slika 1-15 prikazuje paletu alat-ki Select.

Paleta alatki SketcherDugme Sketcher sa istoimene palete alatki koristi se za akti-viraçe radnog okruæeça Sketcher. To okruæeçe moæetepokrenuti i preko menija, tako ãto ñete odabrati Start > Me-chanical Design > Sketcher. Slika 1-16 prikazuje paletu alatkiSketcher.

Kada pritisnete dugme Sketcher, izaberite ravan ili pla-narnu stranicu da biste preãli u radno okruæeçe Sketcher.U nastavku su opisane alatke iz tog okruæeça.

Paleta alatki ProfileAlatke s palete Profile koriste se za crtaçe skica. To je jedna od najvaænijih paletaalatki u radnom okruæeçu Sketcher. Slika 1-17 prikazuje dugmad s te palete.

Slika 1-14 Paleta alatki View

Slika 1-17 Paleta alatki Profile

Swap visible space

Zoom Out

Zoom InRotate

Pan

Fit All In

Fly Mode

Normal View

Create Multi-ViewIsometric View

Shading with Edges

Hide/Show

Slika 1-15 Paleta alatki Select

Slika 1-16 Paleta alatki Sketcher

Point by Clicking

Spline

Circle

Rectangle

Profile

Ellipse

Line

Axis


Paleta alatki ConstraintAlatke s palete Constraint koriste se za primenu ograniåeça na geometrijske ob-jekte i za kotiraçe skice. Pomoñu alatki sa ove palete moæete potpuno definisatiskicu. Potpuno definisana skica (engl. iso-constraint sketch) objaãçena je u nared-nim poglavàima. Slika 1-18 prikazuje dugmad na paleti alatki Constraint.

Paleta alatki OperationAlatke s palete Operation koriste se za meçaçe skica. Slika 1-19 prikazuje dug-mad s te palete alatki.

Paleta alatki Sketch toolsAlatke sa palete Sketch tools koriste se za zadavaçe parametara okruæeça zaskiciraçe, kao ãto su priaçaçe (engl. snap), prebacivaçe izmeœu standardnih ikonstrukcionih elemenata itd. Slika 1-20 prikazuje dugmad na paleti Sketch tools.

Kada zavrãite osnovnu skicu, treba da je pretvorite u tipski oblik. Pritisnite dug-me Exit workbench na paleti Workbench i vratite se u radno okruæeçe Part Design.

Sledi opis preostalih paleta alatki iz radnog okruæeça Part.

Slika 1-18 Paleta alatki Constraint

Slika 1-19 Paleta alatki Operation

Slika 1-20 Paleta alatki Sketch tools

Edit Multi-Constraint

Constraint

Constraints Definedin Dialog Box

Fix Together

Animate Constraint

Project 3D Elements

Chamfer

Corner

Trim

Mirror

Construction/Standard Element

Snap to Point

Grid

Geometrical Constraints

Dimensional Constraints


Paleta alatki Sketch-Based FeaturesAlatke sa ove palete koriste se za pretvaraçe skice nacrtane u okruæeçu Sketcheru tipski oblik. Slika 1-21 prikazuje dugmad s palete Sketch-Based Features.

Paleta alatki Dress-Up FeaturesAlatke s palete Dress-Up Features sluæe za dodavaçe tipskih oblika za korigovaçemodela, kao ãto su zaobàeça, oborene ivice, izdubàeni oblici tj. ãkoàke (engl. shell)itd. Na slici 1-22 prikazana su dugmad s palete alatki Dress-Up Features.

Paleta alatki MeasureAlatke s palete Measure koriste se za mereçe jednog objekta, rastojaça izmeœudva objekta, ili izraåunavaçe svojstava mase objekta. Slika 1-23 prikazuje dugmads palete alatki Measure.

Slika 1-21 Paleta alatki Sketch-Based Features

Slika 1-22 Paleta alatki Dress-Up Features

Slika 1-23 Paleta alatki Measure

Removed Multi-sections Solid

Hole

Groove

Shaft

Pocket

Pad

Rib

Slot

Solid Combine

Multi-sections Solid

Remove Face

Draft Angle

Chamfer

Edge Fillet

Shell

Thickness

Thread/Tap

Measure InertiaMeasure Between

Measure Item


Paleta alatki Transformation FeaturesAlatke s palete Transformation Features koristiñete da biste na deo primenilitransformacije kao ãto su pomeraçe (engl. move), preslikavaçe (engl. mirror), viãe-struko umnoæavaçe (engl. pattern) itd. Slika 1-24 prikazuje dugmad na paletiTransformation Features.

Paleta alatki Apply MaterialAlatka s palete Apply Material koristi se za dodeàivaçematerijala telu PartBody. Slika 1-25 prikazuje paletu alat-ki Apply Material.

Paleta alatki Surface-Based FeaturesAlatke s palete Surface-Based Features upotrebiñete dabiste izvodili operacije s povrãinama dela ili da biste povr-ãinsko telo pretvorili u puno telo. Na slici 1-26 je dugmad s palete Surface-BasedFeatures.

Palete alatki radnog okruæeça Wireframe and Surface DesignRadno okruæeçe Wireframe and Surface Design moæete aktivirati iz glavnogmenija tako ãto ñete odabrati Start > Mechanical Design > Wireframe and SurfaceDesign. Palete alatki iz okruæeça Wireframe and Surface Design objaãçene su unastavku.

Paleta alatki SurfacesAlatke s palete Surfaces koriste se za izradu povrãina, a prikazane su na slici 1-27.

Slika 1-24 Paleta alatki Transformation Features

Slika 1-26 Paleta alatki Surface-Based Features

Scaling

Mirror

Translation

Rectangular Pattern

Slika 1-25 Paleta alatki Apply Material

Sew Surface

Thick Surface

Split

Close Surface


Paleta alatki OperationsAlatke s palete Operations (slika 1-28) sluæe za modifikovaçe povrãina.

Paleta alatki WireframeAlatke s palete Wireframe koriste se za izradu 2D ili 3D krivih pomoñu taåaka, lini-ja i krivih tipa splajn. Pored toga, korisnik moæe napraviti i sopstvene, proizvoàneravni pomoñu dugmeta Plane sa ove palete. O izradi proizvoànih ravni uåiñete ukasnijim poglavàima. Slika 1-29 prikazuje paletu alatki Wireframe.

Palete alatki radnog okruæeça Assembly DesignRadno okruæeçe Assembly Design aktivirañete tako ãto ñete pritisnuti dugmeNew na paleti alatki Standard i potom odabrati Product u okviru za dijalog New.Drugi naåin je da sa menija odaberete Start > Mechanical Design > Assembly De-sign. Palete alatki u okruæeçu Assembly Design opisane su u nastavku.

Slika 1-27 Paleta alatki Surfaces

Slika 1-28 Paleta alatki Operations

Slika 1-29 Paleta alatki Wireframe

Sweep

Offset

Extrude

Fill

Multi-Sections Surface

Blend

Extrapolate

Boundary

Split

Join

Shape FilletTranslate

Projection

Plane

Line

Point

Intersection

Parallel Curve

Circle

Spline


Paleta alatki Product Structure ToolsAlatke s palete Product Structure Tools koriste se za umetaçe postojeñeg dela ilisklopa u tekuñu datoteku proizvoda. Uz to, alatkama sa ove palete moæete napra-viti i nov sklop ili deo unutar datoteke proizvoda. Slika 1-30 prikazuje dugmad spalete alatki Product Structure Tools.

Paleta alatki ConstraintsPaleta alatki Constraints koristi se za primenu ograniåeça na komponente sklopakako bi im se ograniåio stepen slobode u odnosu na okruæeçe. Slika 1-31 prika-zuje paletu alatki Constraints.

Paleta alatki MoveAlatke sa ove palete koriste se za operacije kao ãto su premeãtaçe i priàubàivaçe(engl. snapping) delova ili rastavàaçe (engl. exploding) sklopa u radnom okruæeçuAssembly Design. Slika 1-32 prikazuje paletu alatki Move.

Slika 1-30 Paleta alatki Product Structure Tools

Slika 1-31 Paleta alatki Constraints

Slika 1-32 Paleta alatki Move

Fast Multi Instantiation

Existing ComponentWith Positioning

Existing ComponentPart

ProductComponent

Replace ComponentGraph tree ReorderingGenerate NumberingSelective LoadManage Representations

Reuse Pattern

Fix Component

Angle Constraint

Offset Constraint

Contact Constraint

Coincidence Constraint

Fix Together

Quick Constraint

Flexible/Rigid Sub-Assembly

Change Constraint

Stop manipulationon clash

Snap

Manipulation

Explode


Paleta alatki Space AnalysisAlatke s palete Space Analysis sluæe za proveravaçe smetçi (engl. interference) isukoba (engl. clash) u sklopu, za izradu popreånog preseka sklopa (engl. section) ianalizu rastojaça (engl. distance analysis). Slika 1-33 prikazuje dugmad s paleteSpace Analysis.

Palete alatki radnog okruæeça DraftingDa biste aktivirali radno okruæeçe Drafting, pritisnite dugme New na paleti Stan-dard i izaberite Drawing iz okvira za dijalog New. Pritisnite dugme OK u okviru zadijalog New Drawing. Drugi naåin je da odaberete Start > Mechanical Design >Drafting iz menija. Sledi opis paleta alatki iz radnog okruæeça Drafting.

Paleta alatki DrawingAlatke s palete Drawing (slika 1-34) koristiñete da biste umetnuli nov list (engl.sheet), napravili nov pogled (engl. view) itd.

Paleta alatki ViewsAlatke s palete Views koriste se za generisaçe ortoganalne projekcije (engl. ortho-graphic views), preseka (engl. section views), detaàa (engl. detail views) ili opseåenihpogleda (engl. clipping views) tela ili sklopa. Slika 1-35 prikazuje paletu alatki Views.

Slika 1-33 Paleta alatki Space Analysis

Slika 1-34 Paleta alatki Drawing

Slika 1-35 Paleta alatki Views

Distance and BandAnalysis

ClashSectioning

Instantiate 2D ComponentNew Sheet

New View

Detail View

Offset Section View

Front View

Clipping View

Broken View

View Creation Wizard


Paleta alatki GenerationAlatke s palete Generation (slika 1-36) koriste se za generisa-çe kota i dodeàivaçe oznaka pozicija u sklopu na crteæu.

Ostale palete alatki iz radnog okruæeça Drafting sliåne suonima u okruæeçu Sketcher. Alatke s tih paleta objaãçenesu u narednim poglavàima.

U doçem desnom uglu dugmadi na veñini paleta alatkiprimetiñete strelicu nadole. Kada je pritisnete, otvoriñe se potpaleta (engl. flyout).Slika 1-37 prikazuje potpaletu koja se pojavàuje kada pritisnete strelicu nadole uzdugme Point s palete Geometry Creation.

Napomena

Potpaleta koja se pojavàuje kada pritisnete strelicu nadole postañe nezavisnapaleta alatki ako pritisnete liniju na çenom vrhu ili na levoj strani, ãto zavisiod toga da li je potpaleta horizontalna ili vertikalna.

Palete alatki radnog okruæeça Generative SheetmetalOvo radno okruæeçe ñete aktivirati ako odaberete Start > Mechanical Design > Gen-erative Sheetmetal Design iz menija; u nastavku su opisane çegove palete alatki.

Paleta alatki WallsAlatke s palete Walls (slika 1-38) koriste se za izradu raznih vrsta zidova.

Slika 1-37 Potpaleta koja se otvara kada pritisnete strelicu nadole

Slika 1-38 Paleta alatki Walls

Slika 1-36 Paleta alatki Generation

Potpaleta

Horizontalna linija

Flange

Wall

Recognize

Sheet Metal Parameters

Wall On EdgeExtrusion


Paleta alatki Swept WallsAlatke s palete Swept Walls (slika 1-39) sluæe za izradu tipskih oblika izvlaåeçemprofila duæ zadate krive (engl. sweeping).

Paleta alatki StampingAlatke s palete Stamping (slika 1-40) koriste se za izradu raznih vrsta utisnutih tip-skih oblika. Slika 1-40 prikazuje paletu alatki Stamping.

PREÅICE S TASTATURECATIA V5 je poznata po strukturi zasnovanoj na ikonicama. Meœutim, i daàemoæete koristiti preåice s tastature da biste pokrenuli neke alatke. Te preåice i çi-hove funkcije navedene su u tabeli.

Slika 1-39 Paleta alatki Swept Walls

Slika 1-40 Paleta alatki Stamping

Preåica s tastature Funkcija

CTRL+Z Pokreñe alatku Undo

CTRL+Y Pokreñe alatku Repeat

CTRL+S Snima tekuñi dokument

ALT+ENTER Pokreñe alatku Properties

CTRL+F Pokreñe alatku Search

CTRL+U Pokreñe alatku Update

User Flange

Hem

Flange

Tear Drop

User Stamp

Bridge

Louver

Flange Cut Out

Curve Stamp

Bead

Surface Stamp

Flanged Hole

Circular Stamp

Stiffening Rib

Dowel


ÃEMA BOJAU sistemu CATIA V5 mogu se koristiti razne ãeme boja za pozadinu i prikazivaçeobjekata na ekranu. Da biste promenili ãemu boja, odaberite Tools > Options;otvoriñe se okvir za dijalog Options. Sa stabla prikazanog na levoj strani tog okviraza dijalog odaberite Display u okviru opcije General. Na desnoj strani okvira za di-jalog Options prikazañe se odgovarajuñe kartice s jeziåcima (engl. tabs). Otvoritekarticu Visualization i izaberite belu boju (opciju White) sa padajuñe liste Back-ground. Pritisnite OK da biste izabranu ãemu primenili na okruæeçe programaCATIA V5. Sve datoteke koje nakon toga otvorite, koristiñe izabranu ãemu boja.Podrazumevana boja skiciranih elemenata je bela, pa treba da je promenite u cr-nu. Otvorite okvir za dijalog Options, pa proãirite stavku Mechanical Design nastablu na levoj strani okvira za dijalog. Izaberite stavku Sketcher i opciju Black sapadajuñe liste Default color of the elements. Pritisnite dugme OK u okviru za dija-log Options. Sve skice koje nakon toga budete crtali biñe prikazane crnom bojom.

Da biste ravan razlikovali od pozadine, treba da promenite podrazumevanuboju ravni. To ñete uåiniti tako ãto ñete izabrati ravan, a zatim pritisnuti desni ta-ster miãa da bi se otvorio kontekstni meni. Izaberite opciju Properties i otvoriñe seistoimeni okvir za dijalog. Pritisnite jeziåak kartice Graphic i izaberite crnu boju(opciju Black) sa padajuñe liste u oblasti Lines and Curves. Pritisnite dugme OKda biste primenili novu ãemu boja. Na isti naåin promenite boju preostale dveravni. Slika 1-41 prikazuje karticu Graphic okvira za dijalog Properties.

Napomena

Kada boju pozadine ekrana promenite u belu, morañete da meçate boju svihravni kad god otvorite novu datoteku. U ravni spadaju podrazumevane ravnixy, yz i zx, kao i sve ravni koje ñete napraviti tokom projektovaça. Poãto je ve-oma zamorno svaki put obavàati taj posao, preporuåujemo da ne meçate bojupozadine za okruæeçe programa CATIA V5.

Radi lakãeg ãtampaça, u ovoj kçizi se koristi bela pozadina, ali i druge ãemeboja kada one mogu doprineti boàem razumevaçu i jasnijem prikazivaçu.

SHIFT+F2 Pokreñe alatku Specification Overview

F3 Ukàuåuje i iskàuåuje prikaz specifikacionog stabla

SHIFT+F1 Pokreñe alatku What's This?

F1 Pokreñe alatku Help programa CATIA V5

CTRL+DPokreñe alatku Fast Multi-Instantiation u radnom okruæeçu Assembly Design

Preåica s tastature Funkcija


Slika 1-41 Okvir za dijalog Properties

Documents

Poglavàe 1 Uvod u sistem CATIA V5 - Knjizara.com · CATIA V5, razvijena u francuskoj kompaniji Dassault Systemes, spada u poro- ... specification tree) prati sve operacije obavàene