1

คำ��บรรย�ยวิ�ช� POL 6202 นโยบ�ยต่��งประเทศไทยThai Foreign Policy

รศ.ดร.ธน�สฤษฎิ์�� สต่ะเวิท�น วิ�นท�� 16 มี�น�คำมี พ.ศ.2556 เช"�

การบรรยายช่�วงก�อนอาจารย ได้�น�าเสนอไปถึ�งกรอบ SBS ในการว�เคราะห์ การก�าห์นด้นโยบายต่�างประเทศ ซึ่�"งในการน�าไปใช่�จะต่�องพิ�จารณาเฉพิาะประเด้&นห์ลั(กท)"เป*นเห์มื,อนโครงกระด้-กของแนวค�ด้ โด้ยเฉพิาะมื0มืมืองห์ร,อโลักท(ศน ของผู้-�น�าจะมื)ผู้ลัอย�างมืากต่�อการก�าห์นด้นโยบาย

น(กศ�กษาลัองไปค�ด้ด้-ว�าห์ากใช่�กรอบ SBS มืาว�เคราะห์ การก�าห์นด้นโยบายต่�างประเทศของร(ฐบาลัย�"งลั(กษณ ช่�นว(ต่ร จะว�เคราะห์ ได้�อย�างไร

นโยบ�ยต่��งประเทศไทยส�าห์ร(บประเทศไทยน(4นกลั�าวได้�ว�าผู้-�น�าไทยเป*นผู้-�ก�าห์นด้

นโยบายต่�างประเทศ โด้ยคนท(4งประเทศมื)ส�วนร�วมืน�อยมืาก นโยบายต่�างประเทศจ�งมืาจากช่นช่(4นน�าของส(งคมื

นโยบ�ยต่�อต่"�นคำอมีมี�วิน�สต่$ห์ลั(งสงครามืโลักคร(4งท)" 2 ไทยแลัะประเทศอ,"นๆท("วโลักต่�อง

เผู้ช่�ญก(บสงครามืเย&น ท)"ก�นระยะเวลัายาวนานต่(4งแต่� ค.ศ.1987-

1991 สงครามืเย&นค,อสงครามืท)"มืาจากความืข(ด้แย�งด้�านอ0ด้มืการณ คอมืมื�วน�สต่ แลัะอ0ด้มืการณ เสร)น�ยมืประช่าธิ�ปไต่ย แลัะประเทศไทยก&เลั,อกท)"จะอย-�ข�างฝ่9ายโลักเสร) เน,"องจากผู้-�น�าไทยเกลั)ยด้แลัะกลั(วคอมืมื�วน�สต่

อ0ด้มืการณ คอมืมื�วน�สต่ จร�งๆแลั�วเป*นความืค�ด้ท)"ด้) เจ�าของแนวค�ด้แบบคอมืมื�วน�สต่ ท)"ได้�ร(บการยอมืร(บค,อ คำ�ร$ล มี�ร$กซ์$ และ

2

เฟรดเดอร�ก เองเกลส$ (Karl Marx & Frederick

Engels) ซึ่�"งเข)ยนห์น(งส,อช่,"อ Communist Manifesto ในป: 1848 อธิ�บายส(งคมืย0โรปซึ่�"งเป*นส(งคมือ0ต่สาห์กรรมืในขณะน(4นว�า เป*นส(งคมืท)"คนมื)เง�น/นายท0นเอาเปร)ยบแลัะข-ด้ร)ด้คนช่(4นต่�"าท)"ใช่�แรงงาน ซึ่�"งไมื�มื)ความืเป*นธิรรมื ด้(งน(4น ต่�องแก�ไขด้�วยการเร)ยกร�องให์�คนช่(4นต่�"าโค�นลั�มืพิวกนายท0นด้�วยว�ธิ)การร0นแรง

แนวค�ด้คอมืมื�วน�สต่ จ�งเป*นแนวค�ด้ท)"ด้) เพิราะต่�องการให์�คนท0กคนมื)ช่)ว�ต่ความืเป*นอย-�ท)"ด้) ไมื�มื)ความืแต่กต่�างทางเศรษฐก�จระห์ว�างคนรวยก(บคนจน มื)ความืเป*นอย-�ท)"เท�าเท)ยมืก(น ไมื�มื)ความืข(ด้แย�ง ท0กคนเอ,4อเฟื้<4 อก(นแลัะท�าเพิ,"อส(งคมืจ�งไมื�จ�าเป*นต่�องมื)ต่�ารวจแลัะทห์าร ไมื�จ�าเป*นต่�องมื)ร(ฐ

แนวค�ด้น)4ได้�ร(บการปฏิ�บ(ต่�อย�างจร�งจ(งในป: 1917 โด้ยเลัน�นน�ามืาใช่�ปฏิ�ว(ต่�การปกครองของร(สเซึ่)ย

ผู้-�น�าไทยร(บร- �ความืค�ด้น)4เพิราะห์ลัายคนไปเร)ยนในย0โรป ป: 1932 (พิ.ศ.2475) ไทยมื)การเปลั)"ยนแปลังการปกครองจากระบอบสมืบ-รณาญาส�ทธิ�ราช่ย มืาเป*นระบอบท)"เร)ยกก(นว�าประช่าธิ�ปไต่ย ท(4งท)"ไมื�เป*นประช่าธิ�ปไต่ยเลัย ห์ลั(งเปลั)"ยนการปกครอง คณะราษฎรซึ่�"งด้ร.ปร)ด้) พินมืยงค มื)ความืค�ด้โด้ด้เด้�นท)"ส0ด้ ได้�เสนอเค�าโครงเศรษฐก�จต่�อสภาผู้-�แทนราษฎร โด้ยท�านเลั,อกเอาเฉพิาะส�วนท)"ด้)ของแต่�ลัะแนวค�ด้มืาใช่� เพิ,"อยกระด้(บความืเป*นอย-�ของคนไทยให์�ด้)ข�4น แต่�ข�อเสนอของท�านถึ-กโจมืต่)อย�างร0นแรงว�าเป*นคอมืมื�วน�สต่

เมื,"อผู้-�น�าไทยกลั(วแลัะเกลั)ยด้คอมืมื�วน�สต่ จ�งช่)4น�าให์�ช่นช่(4นต่�"าเกลั)ยด้แลัะกลั(วคอมืมื�วน�สต่ ไปด้�วย ซึ่�"งช่นช่(4นต่�"าในไทยก&เช่,"อต่ามื พิอด้ร.ปร)ด้)เสนอเค�าโครงเศรษฐก�จในป: 1933 (2476) ไทยเราก&

3

มื)กฎห์มืายต่�อต่�านการกระท�าอ(นเป*นคอมืมื�วน�สต่ ฉบ(บแรกในประเทศ แสด้งว�าผู้-�น�าไทยเกลั)ยด้แลัะกลั(วคอมืมื�วน�สต่ มืาต่(4งแต่�ก�อนสงครามืเย&น แลัะเกลั)ยด้แลัะกลั(วมืาจนสงครามืเย&นส�4นส0ด้

ป@จจ(ยท)"ท�าให์�ผู้-�น�าไทยต่�อต่�านคอมืมื�วน�สต่ มื) 3 ป@จจ(ยค,อ 1.ป@จจ(ยทางอ0ด้มืการณ (Ideological Factor) ด้(งท)"กลั�าว

ไปแลั�วการท)"คอมืมื�วน�สต่ ต่�องการสร�างความืเสมือภาคทางส(งคมื ท�าให์�ช่นช่(4นน�าของไทยกลั(วว�าต่นเองจะส-ญเส)ยสถึานะภาพิของการเป*นช่นช่(4นน�าในส(งคมื

2.ป@จจ(ยจากจ)น (China Factor) ผู้-�น�าไทยท0กย0คท0กสมื(ยเห์&นว�า ต่(4งแต่�กลัางศต่วรรษท)" 19 คนจ)นอพิยพิมืาอย-�เมื,องไทย มื)ฐานะยากจน เส,"อผู้,นห์มือนใบ ท�างานท0กอย�างเพิ,"อมื)ช่)ว�ต่ท)"ด้)ข�4น เร�"มืจากเป*นจ(บก(ง ก0ลั)แบกห์ามื พิออ�ทธิ�พิลัต่ะว(นต่กเข�ามืาครอบง�าประเทศไทย น�าระบบเศรษฐก�จแบบการค�าเข�ามืา คนไทยท�าการค�าไมื�เป*น คนจ)นจ�งอาสาเอาส�นค�าไปกระจายต่ามืท)"ต่�างท("วประเทศไทยเพิ,"อห์าก�าไร ท�าให์�คนจ)นอย-�กระจายท("วประเทศไทย แลัะการท�าการค�าท�าให์�คนจ)นมื)อ�ทธิ�พิลัทางเศรษฐก�จส-ง มื)ฐานะความืเป*นอย-�ท)"ด้)กว�าคนไทยมืาก ร(ฐบาลัไทยจ�งมืองคนจ)นอย�างห์วาด้ระแวง สมื(ยเจ)ยงไคเช่&กได้�ขอเจร�ญความืส(มืพิ(นธิ ทางการท-ต่ก(บไทย แต่�ร(ฐบาลัไทยปฏิ�เสธิเพิราะกลั(วว�าจ)นจะอาศ(ยคนจ)นในประเทศไทย เข�าแทรกแซึ่งการเมื,องไทย ขณะท)"ไทยร(บความืส(มืพิ(นธิ ทางการท-ต่ก(บท0กประเทศท("วโลัก แมื�แต่�ญ)"ป09น

ว(นท)" 1 ต่0ลัาคมื 1949 พิรรคคอมืมื�วน�สต่ ของเห์มืาเจAอต่0งย�ด้อ�านาจการปกครองได้�ส�าเร&จ เปลั)"ยนเป*นจ)นคอมืมื�วน�สต่ ย�"งท�าให์�ร(ฐบาลัไทยว�ต่กก(งวลัมืากข�4น นอกจากจะห์วาด้ระแวงคนจ)นในประเทศแลั�ว ย(งต่�อต่�านคอมืมื�วน�สต่ จากจ)นด้�วย

4

3. ป@จจ(ยจากเว)ยด้นามื (Vietnam Factor) ผู้-�น�าไทยมืองเว)ยด้นามืด้�วยความืค�ด้อคต่� ห์าว�าเว)ยด้นามืเป*นศ(ต่ร-ก(บไทยต่(4งแต่�อด้)ต่ ก�อนท)"เว)ยด้นามืจะต่กเป*นเมื,องข�4นของฝ่ร("งเศสในป: 1893

เว)ยด้นามืรบก(บไทยเพิ,"อแย�งก(นเพิ,"อมื)อ�ทธิ�พิลัเห์น,อลัาวแลัะก(มืพิ-ช่า พิอเว)ยด้นามืต่กเป*นเมื,องข�4นของฝ่ร("งเศส ขบวนการเว)ยด้มื�นห์ น�าโด้ยโฮจ�มื�นห์ ได้�ต่�อต่�านฝ่ร("งเศสมืาต่ลัอด้ ขณะน(4น โฮจ�มื�นห์ ไปเข�าฝ่9ายคอมืมื�วน�สต่ ก(บจ)น ผู้-�น�าไทยเห์&นว�าเว)ยด้นามืนอกจากจะเป*นศ(ต่ร-ด้(4งเด้�มืแลั�ว ย(งเป*นศ(ต่ร-ท)"เป*นคอมืมื�วน�สต่ อ)กด้�วย ด้(งน(4น ผู้-�น�าไทยจ�งกลั(วการแทรกแซึ่งจากเว)ยด้นามื

ห์ร,อกลั�าวได้�ว�าเรากลั(วคอมืมื�วน�สต่ โซึ่เว)ยต่ในด้�านอ0ด้มืการณ ส�วนจ)นเรากลั(วก&เพิราะจ)นย�"งให์ญ�มืห์าศาลัท)"เราไมื�สามืารถึต่�อส-�ได้� ส�วนเว)ยด้นามืน(4นเรามืองว�าเป*นภ(ยท)"ค0กคามืเราได้�อย�างจร�งจ(งมืากท)"ส0ด้

ความืกลั(วคอมืมื�วน�สต่ ด้(งกลั�าวผู้-�น�าไทยมืองว�าเราไมื�สามืารถึด้-แลัต่นเองให์�พิ�นจากภ(ยคอมืมื�วน�สต่ ได้� เราต่�องการต่(วช่�วยซึ่�"งก&ค,ออเมืร�กา แลัะสอด้คลั�องก(บอเมืร�กาเองท)"ประกาศอย�างช่(ด้เจนว�าเป*นห์น�าท)"ของอเมืร�กาท)"จะต่�อต่�านคอมืมื�วน�สต่ ในท0กๆท)"ของโลัก แลัะอเมืร�กาต่�องการประเทศในแต่�ลัะภ-มื�ภาคในการสน(บสน0นภารก�จของอเมืร�กา ความืต่�องการของอเมืร�กาแลัะไทยจ�งต่รงก(น

ในภ-มื�ภาคเอเช่)ยอาคเนย อเมืร�กาจ�งเห์&นว�าไทยส�าค(ญต่�ออเมืร�กาอย�างมืาก ป: 1950 มื)การประช่0มืท-ต่ของอเมืร�กาในเอเช่)ยมืาประช่0มืท)"กร0งเทพิ ผู้ลัการประช่0มืค,ออเมืร�กาต่�องให์�การสน(บสน0นประเทศท)"ด้�าเน�นนโยบายแบบเด้)ยวก(บอเมืร�กาท(4งในทางการเศรษฐก�จ การเมื,อง แลัะการทห์าร

5

ว(นท)" 17 ต่0ลัาคมื 1950 จ�งมื)การท�าข�อต่กลังฉบ(บแรกระห์ว�างไทยก(บอเมืร�กา ส(ญญาฉบ(บน)4ลังนามืโด้ยจอมืพิลั.ป พิ�บ-ลัสงครามื แลัะเอ&ด้มื�น สแต่นต่(น ท-ต่อเมืร�ก(น ประจ�าประเทศไทย ห์ลั(งลังนามืสแต่นต่(นประกาศว�า ความืร�วมืมื,อด้�านทห์ารฉบ(บน)4เป*นความืร�วมืมื,อด้�านทห์ารต่ามืปกต่�เท�าน(4น (Military Aid) ไมื�ใช่�ความืร�วมืมื,อในระบบความืมื("นคงร�วมืก(น (Collection

Security System) ค,ออเมืร�กาจะร�วมืมื,อให์�ความืช่�วยเห์ลั,อไทย 3 ประเด้&นเท�าน(4นค,อให์�อาว0ธิ ให์�ค�าปร�กษาแนะน�า แลัะให์�การฝ่Cกอบรมืบ0คลัากรในกองท(พิ ขณะท)"ไทยต่�องการให์�เป*นความืร�วมืมื,อในระบบความืมื("นคงร�วมืก(น ห์ร,อการเป*นพิ(นธิมื�ต่ร (Alliance) ท)"ห์มืายความืว�า ห์ากประเทศพิ(นธิมื�ต่รห์น�"งถึ-กโจมืต่) ประเทศพิ(นธิมื�ต่รอ,"นจะเข�าช่�วยเห์ลั,อท(นท)

ต่�อมืาว(นท)" 8 ก(นยายน 1954 อเมืร�กา ไทย แลัะอ)ก 6

ประเทศ (อ(งกฤษ ฝ่ร("งเศส ออสเต่รเลั)ย น�วซึ่)แลันด้ ฟื้Eลั�ปปEนส แลัะปาก)สถึาน ได้�ลังนามืก(นท)"กร0งมืะน�ลัา ฟื้Eลั�ปปEนส เพิ,"อจ(ด้ต่(4ง SEATO (South East Asia Treaty Organization) ซึ่�"งเป*นความืร�วมืมื,อในร-ปแบบพิ(นธิมื�ต่ร ค,อห์ากสมืาช่�กประเทศใด้ประเทศห์น�"งถึ-กโจมืต่)ประเทศสมืาช่�กอ,"นต่�องให์�ความืช่�วยเห์ลั,อ แต่� SEATO ก&มื)ข�อก�าห์นด้อ)กว�าเป*นการช่�วยเห์ลั,อต่ามืกระบวนการร(ฐธิรรมืน-ญของแต่�ลัะประเทศ ท�าให์�ไทยไมื�พิอใจ เพิราะไมื�ได้�เป*นการช่�วยเห์ลั,อแบบท(นท) ซึ่�"งต่�างจากพิ(นธิมื�ต่รของนาโต่�ท)"เป*นองค การปFองก(นในย0โรปต่ะว(นต่ก ท)"ระบ0ว�าห์ากภาค)นาโต่� ถึ-กโจมืต่)ประเทศสมืาช่�กอ,"นจะเห์มื,อนประเทศอ,"นถึ-กโจมืต่)ด้�วยแลัะต่�องต่อบโต่�ท(นท)

6

ประเด้&นน)4สะท�อนว�าอเมืร�กาให์�ความืส�าค(ญก(บย0โรปมืากกว�าเอเช่)ย แลัะเมื,"อพิ�จารณาสมืาช่�กของ SEATO จะพิบว�ามื) 2

ประเทศเท�าน(4นท)"มื)เปFาห์มืายเด้)ยวก(นค,อไทยแลัะสห์ร(ฐ ส�วนฝ่ร("งเศสเข�าร�วมืเพิราะต่�องการเข�ามืาร(กษาผู้ลัประโยช่น ของฝ่ร("งเศสในด้�นแด้นอาณาน�คมื ออสเต่รเลั)ยแลัะน�วซึ่)แลันด้ เข�ามืาเพิราะเป*นลั-กน�องของอ(งกฤษ ฟื้Eลั�ปปEนส เข�าเป*นสมืาช่�กเพิราะเป*นลั-กน�องของอเมืร�กา ส�วนปาก)สถึานอย-�นอกภภ-มื�ภาคแต่�เข�ามืาร�วมืเพิราะต่�องการให์�อเมืร�กาช่�วยเห์ลั,อไมื�ให์�ถึ-กค0กคามืจากอ�นเด้)ย

อย�างไรก&ต่ามืการมื) SEATO ก&ท�าให์�ไทยเรามื("นใจในอเมืร�กา จ�งท0�มืเทให์�ความืร�วมืมื,อก(บอเมืร�กาอย�างเต่&มืท)" จอมืพิลัสฤษด้�Gแลัะประธิานาธิ�บด้)ไอเซึ่&นฮาวร ร�วมืมื,อก(นอย�างด้)ย�"งในการต่�อต่�านคอมืมื�วน�สต่ ในเอเช่)ยอาคเนย ท(4งสองฝ่9ายต่�างร�วมืมื,อก(นแบบลั(บๆในการส�งก�าลั(งของต่นเองไปต่�อต่�านคอมืมื�วน�สต่ ในลัาว แต่�พิอป: 1960 ท)"ประธิานาธิ�บด้)เคเนด้)4ข�4นมืาด้�ารงต่�าแห์น�งเคเนด้)4ก&เปลั)"ยนนโยบายให์�เจรจาก(บลัาวมืากกว�าท)"จะส�งก�าลั(งเข�าไปส-�รบ ก&ท�าให์�ร(ฐบาลัไทยไมื�พิอใจ

เห์ต่0การณ ท)"ท�าให์�ไทยโกรธิแลัะไมื�พิอใจซึ่)โต่�แลัะอเมืร�กาอย�างมืากค,อเห์ต่0การณ ท)"น�4าทาเน,"องจากเก�ด้จากความืข(ด้แย�งระห์ว�างลัาวฝ่9ายท)"เป*นกลัางก(บลัาวฝ่9ายซึ่�ายแลัะฝ่9ายทห์าร ในบร�เวณช่ายแด้นต่�ด้ก(บช่ายแด้นไทยประมืาณ 90 กมื. จอมืพิลัสฤษด้�Gมืองว�าห์ากฝ่9ายคอมืมื�วน�สต่ ช่นะ จ)นก&จะส�งก�าลั(งเป*นลั�านคนผู้�านเมื,องน�4าทามืาย(งไทย จ�งส("งทห์ารให์�เต่ร)ยมืพิร�อมืร(บมื,อ ขณะเด้)ยวก(นได้�เร)ยกร�องให์� SEATO เข�ามืาช่�วย แต่�อเมืร�กาซึ่�"งก�าลั(งสนใจป@ญห์าในเว)ยด้นามืไมื�เข�ามืาช่�วยต่ามืค�าเร)ยกร�องของไทย ป: 1962 จอมืพิลัสฤษด้�Gจ�งประกาศว�า SEATO เป*นเส,อกระด้าษ ไมื�สามืารถึ

7

ปกปFองความืห์วาด้ระแวงของไทยท)"มื)ต่�อภ(ยค0กคามืคอมืมื�วน�สต่ ได้� ไทยจ�งอาจทบทวนบทบาทของต่นเองใน SEATO แลัะประกาศถึอนต่(วจากซึ่)โต่�

การประกาศด้(งกลั�าวส�งผู้ลัเส)ยอย�างย�"งต่�ออเมืร�กา เพิราะจะไมื�มื)ข�ออ�างเข�ามืาแทรกแซึ่งในเอเช่)ยอาคเนย อ)กต่�อไป อเมืร�กาต่�องเอาใจไทยด้�วยการส�งโรเบ�ร ต่ เอฟื้. เคเนด้)4 ร(ฐมืนต่ร)กระทรวงย0ต่�ธิรรมืมืาเย,อนประเทศไทย ขอร�องไมื�ให์�ถึอนต่(วออกจาก SEATO พิร�อมืก(บจะให์�ความืช่�วยเห์ลั,อเต่&มืท)" แต่�ไมื�เป*นผู้ลั จอมืพิลัสฤษด้�Gโกรธิมืากด้�าว�าอเมืร�กาอย�างห์ยาบคาย

ส0ด้ท�ายนายด้)น ร(สค ร.มื.ต่.ต่�างประเทศอเมืร�ก(นจ�งเช่�ญค0ณถึน(ด้ คอมื(นต่ ร.มื.ต่.ต่�างประเทศของไทย ไปเย,อนท)"กร0งวอช่�งต่(น ด้).ซึ่). ระห์ว�างว(นท)" 2-6 มื)นาคมื 1962 เพิ,"อปลัอบใจว�าอเมืร�กาจะช่�วยเห์ลั,อไทยแน�นอนห์ากถึ-กโจมืต่) การเจรจาน�าไปส-�การออกแถึลังการณ ร�วมืถึน(ด้-ร(สค (Thanat-Rusk Communiqué)

ในว(นท)" 6 มื)นาคมื 1962 มื)ใจความืส�าค(ญค,ออเมืร�กาจะเข�ามืาช่�วยเห์ลั,อไทยห์ากถึ-กค0กคามื แมื�ประเทศอ,"นใน SEATO จะไมื�มืาช่�วยเห์ลั,อก&ต่ามื แลัะอเมืร�กาจะสน(บสน0นการต่�อต่�านภ(ยก�อการร�ายท)"ไทยเผู้ช่�ญอย-�ในขณะน(4น ในว(นเด้)ยวก(น จอมืพิลัสฤษด้�Gแถึลังผู้�านว�ทย0แห์�งประเทศไทยว�า ช่,"นช่มือเมืร�กาเป*นมืห์ามื�ต่รของไทย (กลั(บห์น�าเท�าเป*นห์ลั(งมื,อ)

อาจารย ท�าว�ทยาน�พินธิ ปร�ญญาเอกเร,"องน)4 ได้�มื)โอกาสคนท)"เก)"ยวข�องระด้(บส-งในท)"เก)"ยวข�องในเร,"องน)4 โด้ยค0ณถึน(ด้ คอมื(นต่ แลัะค0ณพิจน สารส�นธิ0 (เลัขาธิ�การ SEATO) กลั�าวว�าแถึลังการณ ฉบ(บน)4ส�าค(ญย�"งเพิราะเป*นการสร�างความืเช่,"อมื("นให์�ร(ฐบาลัไทยว�าอเมืร�กาจะมืาช่�วยเห์ลั,อไทยไมื�ว�ากรณ)ใด้ก&ต่ามื แต่�นายด้)น ร(สค

8

กลั(บอเมืร�กาบอกว�า แถึลังการณ ร�วมืฉบ(บน)4ไมื�ได้�เพิ�"มืพิ(นธิะอะไรก(บอเมืร�กาเลัย เพิราะไมื�ว�าจะมื)ส(ญญาฉบ(บใด้ก&ต่ามื ห์ากไทยถึ-กโจมืต่)แลั�วไมื�ส�งผู้ลัต่�อผู้ลัประโยช่น ของอเมืร�กา อเมืร�กาก&จะไมื�มืา เช่�นเด้)ยวก(นแมื�ห์ากไทยถึ-กโจมืต่)แลั�วส�งผู้ลัต่�อผู้ลัประโยช่น ของอเมืร�กา อเมืร�กาก&จะมืาช่�วยเห์ลั,อเอง

จะเห์&นว�า Perception ของผู้-�น�าประเทศเลั&กแลัะผู้-�น�าประเทศให์ญ�ต่�างก(น แลัะท�าให์�ได้�ข�อสร0ปว�าร(ฐต่�างๆ จะท�าอะไรก&ต่ามืเพิ,"อร(กษาผู้ลัประโยช่น ของช่าต่�เท�าน(4น

ห์ลั(งแถึลังการณ ร�วมืถึน(ด้-ร(สค ไทยจ�งสน(บสน0นอเมืร�กาอย�างเต่&มืท)"ในการต่�อต่�านคอมืมื�วน�สต่ พิร�อมืๆก(บสถึานการณ สงครามืในอ�นโด้จ)นก&ร0นแรงข�4น

ป: 1963 เก�ด้การส-ญเส)ยผู้-�น�าของฝ่9ายต่�อต่�านคอมืมื�วน�สต่ 3 คนในเวลัาเด้)ยวก(น ค,อ

-ว(นท)" 1 พิฤศจ�กายน ประธิานาธิ�บด้)โงด้�นห์ เด้)ยมืของเว)ยด้นามืใต่�ถึ-กร(ฐประห์ารโด้ยฝ่9ายทห์าร แลัะถึ-กส(งห์ารอย�างโห์ด้เห์)4ยมืท(4งต่ระก-ลั

-ว(นท)" 22 พิฤศจ�กายน ประธิานาธิ�บด้)จอห์ น เอฟื้. เคเนด้)4 ถึ-กลัอบส(งห์ารท)"เมื,องด้(ลัลั(ส ร(ฐเท&กซึ่(ส

-ว(นท)" 8 ธิ(นวาคมื จอมืพิลัสฤษด้�G ธินะร(ช่ต่ นายกร(ฐมืนต่ร)ของไทยเส)ยช่)ว�ต่อย�างสงบ

อย�างไรก&ต่ามืการส-ญด้(งกลั�าวไมื�ได้�ท�าให์�นโยบายต่�อต่�านคอมืมื�วน�สต่ เปลั)"ยนไป แต่�ท(4งสห์ร(ฐแลัะไทยกลั(บร�วมืมื,อในการต่�อต่�านคอมืมื�วน�สต่ มืากข�4น โด้ยท(4ง 2 ประเทศเข�าร�วบรวมืในสงครามืเว)ยด้นามือย�างเต่&มืต่(ว

สงคำร�มีเวิ�ยดน�มี

9

ห์ลั(งจากประธิานาธิ�บด้)เคเนด้)4เส)ยช่)ว�ต่ ลั�นด้อน บ).จอห์ นส(น (Lyndon B. Johnson) ข�4นด้�ารงต่�าแห์น�งแทน การต่�อต่�านคอมืมื�วน�สต่ ย�"งเป*นไปอย�างเข�มืข�น ป: 1964 ผู้-�น�าทห์ารแนะน�าให์�จอห์ นส(นส�งทห์ารเข�าร�วมืรบในสงครามือย�างเต่&มืต่(ว จากเด้�มืท)"ให์�การสน(บสน0นเว)ยด้นามืใต่�ในร-ปของอาว0ธิแลัะการให์�ค�าปร�กษา

ว�ธิ)การท)"ท�าให์�ร(ฐบาลัอเมืร�ก(นต่(ด้ส�นใจส�งทห์ารเข�าไปรบในสงครามืเว)ยด้นามื ท�าโด้ยฝ่9ายทห์ารได้�รายงานประธิานาธิ�บด้)จอห์ นส(นว�าเร,อรบแมืด้ด้อกซึ่ ของอเมืร�กาท)"ลัอยลั�าอย-�ในน�านน�4าเว)ยด้นามืใต่� ถึ-กเว)ยด้นามืเห์น,อย�งท)"อ�าวต่(งเก)Hย จอห์ นส(นเช่,"อจ�งน�าเร,"องเข�าสภาซึ่)เนต่เพิ,"อขออ�านาจอ�านวยการรบในสงครามืเว)ยด้นามื สภาซึ่)เนต่เห์&นช่อบจ�งมื)มืต่�อ�าวต่(งเก)Hยออกมืา (Tonkin

Resolution) อน0ญาต่ให์�ประธิานาธิ�บด้)อเมืร�กาอ�านวยการรบในสงครามืเว)ยด้นามื ท�าให์�สงครามืเว)ยด้นามืซึ่�"งเป*นสงครามืกองโจร เปลั)"ยนร-ปแบบเป*นสงครามืเต่&มืร-ปแบบ อเมืร�กาใช่�อาว0ธิท)"ด้)ท)"ส0ด้แลัะร�ายแรงท)"ส0ด้ในสงครามืเว)ยด้นามื ยกเว�นน�วเคลั)ยร เช่�น เคร,"องบ�น B-52 ซึ่�"งเป*นเคร,"องบ�นท�4งระเบ�ด้ท)"ให์ญ�ท)"ส0ด้ในโลัก แลัะเคร,"องบ�น F5E เป*นเคร,"องบ�นรบท)"มื)ประส�ทธิ�ภาพิส-งส0ด้ ในป:น)4 อเมืร�กาส�งทห์ารเข�ามืาในเว)ยด้นามืเป*นจ�านวนมืาก แลัะป: 1967

ทห์ารอเมืร�ก(นอย-�ในเว)ยด้นามืมืากถึ�ง 500,000 คน ขณะท)"ไทยเราก&สน(บสน0นอเมืร�กาอย�างเต่&มืท)" โด้ยไทยได้�ส�ง

ทห์ารเข�าไปร�วมืรบก(บอเมืร�กาในเว)ยด้นามื แลัะให์�อเมืร�กาเข�ามืาต่(4งฐานท(พิน(บ 10 แห์�งในประเทศ เช่�น ต่าคลั) อ- �ต่ะเภา อ0ด้รธิาน) อ0บลัราช่ธิาน) ด้อนเมื,อง

การให์�ความืช่�วยเห์ลั,ออเมืร�กาของไทย ท�าให์�อเมืร�กาได้�ประโยช่น อย�างมืากค,อ

10

1.ด้�านการเมื,อง การท)"ไทยให์�อเมืร�กาเข�ามืาต่(4งฐานท(พิในประเทศ ท�าให์�อเมืร�กาประกาศก(บโลักได้�ว�าต่นมื)ความืช่อบธิรรมืในการเข�ามืาแทรกแซึ่งเอเช่)ยอาคเนย เพิราะไทยซึ่�"งอย-�ใกลั�สมืรภ-มื�รบเร)ยกร�องให์�อเมืร�กาเข�ามืาช่�วยเห์ลั,อ

2.ด้�านทห์าร อเมืร�กาได้�ต่( 4งฐานท(พิท)"อย-�ใกลั�เว)ยด้นามืเพิ)ยง 90 กมื. ว�าก(นว�าน(กบ�นอเมืร�ก(นบ�นออกจากฐานท(พิในประเทศไทย ก�อนไปท�4งระเบ�ด้ใส�เว)ยด้นามืได้�ช่งกาแฟื้ท�4งไว� กลั(บมืาก�นกาแฟื้ท)"ย(งร�อนอย-�ต่�อได้�

การท)"อเมืร�กาท0�มืเทมืากข�4นต่(4งแต่�ป: 1964 ถึ,อเป*นแนวทางท)"ไทยต่�องการ ร(ฐบาลัจอมืพิลัถึนอมืแลัะจอมืพิลัประภาสเช่,"ออย�างสน�ทใจว�าอเมืร�กาเป*นมืห์าอ�านาจอ(นด้(บห์น�"งของโลักจะต่�องช่นะเว)ยด้นามืซึ่�"งยากจนท)"ส0ด้ในโลักได้�อย�างแน�นอน แลัะย(งเช่,"อว�าอเมืร�กาจะไมื�เปลั)"ยนนโยบายจนกว�าจะช่นะสงครามื การให์�ความืร�วมืมื,อก(บอเมืร�กาจ�งเป*นไปเพิ,"อเป*นการต่(ด้ไฟื้แต่�ต่�นลัมื ปFองก(นคอมืมื�วน�สต่ เว)ยด้นามืมืาร0กรานไทย ป: 1967 เราจ�งส�งทห์ารไปร�วมืรบในเว)ยด้นามื

ท(4งๆท)"ในความืจร�งการมืองว�าสงครามืเว)ยด้นามืเป*นสงครามืท)"ฝ่9ายคอมืมื�วน�สต่ ร0กรานฝ่9ายโลักเสร)น(4นเป*นการมืองจากอเมืร�กาแลัะไทย เพิราะในสายต่าของคนเว)ยด้นามืเขาแค�ต่�องการรวมืประเทศให์�เป*นห์น�"งเด้)ยว ต่�องการเป*นเอกราช่ แลัะข(บไลั�อเมืร�กาออกไปจากเว)ยด้นามืเท�าน(4น

ท(4งน)4เว)ยด้นามืในว(นท)" 2 ก(นยายน 1945 ห์ลั(งสงครามืโลักคร(4งท)" 2 ได้�ประกาศเอกราช่จากฝ่ร("งเศสมืาแลั�ว 1 คร(4ง แต่�ฝ่ร("งเศสไมื�ยอมืจนต่�องท�าสงครามืยาวนานกว�า 9 ป:แลัะฝ่ร("งเศสเป*นฝ่9ายยอมืแพิ�ท)"สมืรภ-มื�เด้)ยนเบ)ยนฟื้- น�าไปส-�ท�าสนธิ�ส(ญญาเจน)

11

วา ซึ่�"งประกาศให์�เอกราช่แก�เว)ยด้นามือ)กคร(4งในว(นท)" 22

กรกฎาคมื 1954 แต่�คร(4งน)4คนท)"เข�ามืาข(ด้ขวางเอกราช่ของเว)ยด้นามืค,อสห์ร(ฐอเมืร�กา

ส�าห์ร(บทห์ารไทยท)"เราส�งไปร�วมืรบในสงครามืเว)ยด้นามืน(4นไทยเราเร)ยกว�าอาสาสมื(คร แต่�ฝ่ร("งเร)ยกว�าน(กรบร(บจ�าง เน,"องจากเคร,"องแบบ ป<นท)"ใช่� เบ)4ยเลั)4ยง การเด้�นทางต่�างๆอเมืร�กาจ(ด้ให์�ท( 4งห์มืด้ ท�าให์�เวลัาน(4นทห์ารไทยแย�งก(นไปสงครามืเว)ยด้นามืเพิราะกลั(บมืาแลั�วมื)เง�น ขณะท)"ทห์ารอเมืร�ก(นห์ลัายคนห์น)ทห์าร

อย�างไรก&ต่ามืต่�อมืาได้�เก�ด้เห์ต่0การณ ท)"น�ามืาซึ่�"งการเปลั)"ยนแปลังในสงครามืเว)ยด้นามืเร)ยกว�าเห์ต่0การณ Tet

Offensive ในเด้,อนก0มืภาพิ(นธิ 1968 ซึ่�"งเป*นช่�วงต่ร0ษจ)น เป*นเห์ต่0การณ ท)"กลั0�มืเว)ยด้กง (ทห์ารเว)ยด้นามืใต่�ท)"ร �วมืมื,อก(บเว)ยด้นามืเห์น,อ) แลัะเว)ยด้นามืเห์น,อส�งก�าลั(งทห์ารท)"มื)ประสบการณ ด้)ท)"ส0ด้แลัะใช่�อาว0ธิด้)ท)"ส0ด้ไปย�ด้ค�ายต่�างๆ ของทห์ารอเมืร�ก(นแลัะทห์ารเว)ยด้นามืใต่�ได้�พิร�อมืก(น แลัะได้�ย�ด้สถึานท-ต่ของอเมืร�ก(นท)"ไซึ่�ง�อนได้�ส�าเร&จ แต่�อเมืร�กาต่)กลั(บได้�ภายในค,นเด้)ยว เว)ยด้กงแลัะเว)ยด้นามืเห์น,อส-ญเส)ยทห์ารไปเป*นจ�านวนมืาก ในทางทห์ารถึ,อว�าเป*นความืส-ญเส)ยคร(4งให์ญ�ของฝ่9ายคอมืมื�วน�สต่ แต่�ในทางการเมื,องแลัะจ�ต่ว�ทยาถึ,อว�าเป*นการส-ญเส)ยคร(4งให์ญ�ของอเมืร�กา เพิราะคนอเมืร�ก(นเร�"มืสงส(ยมืากข�4นว�าอเมืร�กามืารบในสงครามืเว)ยด้นามืเพิราะอะไร เง�นท)"ใช่�จ�ายห์ลัายห์มื,"นลั�านได้�ประโยช่น อะไรจากเว)ยด้นามื ห์ากน�าไปใช่�ท)"อ,"นจะมื)ประโยช่น มืากกว�า แลัะขนาด้อเมืร�กาท0�มืเทมืาต่ลัอด้ แต่�เว)ยด้กงแลัะเว)ยด้นามืเห์น,อย(งก�อการ Tet Offensive ได้� ย�"งมื)น(กข�าวท)"เกาะต่�ด้สถึานการณ

12

แลัะรายงานข�าวให์�คนอเมืร�ก(นทราบต่ลัอด้เวลัาทางท)ว) ท�าให์�คนอเมืร�ก(นเบ,"อแลัะเกลั)ยด้สงครามืเว)ยด้นามืมืาก

ขณะท)"ประธิานาธิ�บด้)ลั�นด้อน จอห์ นส(น เองก&ช่&อกก(บเห์ต่0การณ น)4มืากท)"ส0ด้ ส�"งแรกท)"ท�าค,อส�งน(กการท-ต่ช่(4นด้)ค,อฮาร โรลัด้ แฮร แมืน ไปห์าโฮจ�มื�นห์ ท)"ฮานอยขอเจรจาย0ต่�สงครามืเว)ยด้นามื ซึ่�"งโฮจ�มื�นห์ ก&ต่อบร(บ

ขณะน(4นก�าลั(งจะมื)การเลั,อกต่(4งสมื(ยท)"สองของจอห์ นส(นในเด้,อนพิฤศจ�กายน 1968 พิอเก�ด้เห์ต่0การณ น)4ข�4น จอห์ นส(นประกาศขอถึอนต่(วจากการเลั,อกต่(4งท(นท) ท�าให์�ผู้-�ช่นะการเลั,อกต่(4งในคร(4งน(4นค,อร�ช่าร ด้ น�กส(น จากพิรรคร)พิ(บลั�ก(น

น�กส(นเสนอนโยบายว�าจะถึอนทห์ารออกจากสงครามืเว)ยด้นามื น�กส(นร(บต่�าแห์น�งในป: 1969 ได้�แถึลังห์ลั(กการน�กส(นท)"เกาะกวมื (Nixon Doctrine) เป*นห์ลั(กการท)"ประกาศว�าน(บแต่�น)4ไป อเมืร�กาจะย0ต่�บทบาทในการรบแลัะถึอนทห์ารออกจากสงครามืเว)ยด้นามื มือบบทบาทการรบให์�ทห์ารเว)ยด้นามืใต่�แลัะย0ต่�การสน(บสน0นอาว0ธิ

การประกาศของน�กส(นท�าให์�จอมืพิลั.ถึนอมืถึ�งก(บช่&อกเพิราะไมื�เคยค�ด้ว�าเห์ต่0การณ แบบน)4จะเก�ด้ข�4นได้�

ส�"งท)"ต่ามืมืาค,อไทยเก�ด้ภาวะว�กฤต่� ต่�องเผู้ช่�ญก(บภ(ยคอมืมื�วน�สต่ ต่ามืลั�าพิ(ง ร(ฐบาลัไทยจ�งต่�องปร(บต่(ว จอมืพิลัถึนอมืจ�งขอปร(บความืส(มืพิ(นธิ ก(บจ)น ถึ,อเป*นการเส)ยสลัะผู้ลัประโยช่น ส�วนต่(วเพิ,"อผู้ลัประโยช่น ของส�วนรวมื ท(4งๆจอมืพิลัถึนอมืเป*นทห์ารท)"เกลั)ยด้แลัะกลั(วคอมืมื�วน�สต่ มืาก ต่�อต่�านจ)นอย�างเต่&มืท)"มืาต่ลัอด้ ก&ยอมืกลั,นความืเกลั)ยด้ของต่(วเอง เพิราะห์ากไมื�เป*นมื�ต่รก(บจ)นไทยก&อาจจะไมื�สงบ

13

เมื,"อไทยขอเป*นมื�ต่รก(บจ)น จ)นต่อบร(บท(นท) เพิราะจ)นอยากมื)ความืส(มืพิ(นธิ ท)"ด้)ก(บไทยมืานานแลั�ว โด้ยจ)นประกาศต่�อไทยว�าไมื�เคยค�ด้ร0กรานไทยเลัย อยากเป*นเพิ,"อนก(บไทย แต่�ไทยไปเช่,"ออเมืร�กาท)"มืองว�าจ)นจะค0กคามืไทยเอง

การท)"จ)นต่อบร(บอย�างรวด้เร&วเพิราะจ)นมืองว�าเว)ยด้นามืท)"มื)โซึ่เว)ยต่ห์น0นห์ลั(งเป*นภ(ยค0กคามืต่�อจ)น แลัะจ)นต่�องการให์�ประเทศอาเซึ่)ยนอ,"นๆสน(บสน0นจ)นในกรณ)ด้�วย ซึ่�"งท0กประเทศในอาเซึ่)ยนท�าต่ามืไทยห์มืด้

ไทยก(บจ)นสถึาปนาความืส(มืพิ(นธิ ทางการท-ต่ได้�ส�าเร&จในว(นท)" 1 กรกฎาคมื 1975 ในสมื(ยร(ฐบาลั มื.ร.ว.ค�กฤทธิ�G ปราโมืช่

ไทยเราน(4นประสบความืส�าเร&จในการสถึาปนาความืส(มืพิ(นธิ ทางการท-ต่ก(บจ)นในป: 1979 ไทยประสบความืส�าเร&จเร&วกว�าเพิราะได้�ร(บความืช่�วยเห์ลั,อจากน(กธิ0รก�จไทยเช่,4อสายจ)นอย�างน�อย 3

ต่ระก-ลั ค,อค0ณส(งข พิ(ธิโนท(ย, ค0ณเลั&งเลั�ศ ใบห์ยก, ค0ณเลั,"อน บ(วส0วรรณ เป*นน(กธิ0รก�จไทยท)"ไปลังท0นในจ)นแลัะสน�ทสนมืก(บร(ฐบาลัจ)น ถึ,อว�าไทยเราประสบความืส�าเร&จในการแก�ไขป@ญห์าภ(ยค0กคามืจากคอมืมื�วน�สต่

จากน(4นเราก&ประสบความืส�าเร&จอ)กคร(4งในสมื(ยร(ฐบาลัมื.ร.ว.เสน)ย ปราโมืช่ ท)"สามืารถึสถึาปนาความืส(มืพิ(นธิ ทางการท-ต่ก(บเว)ยด้นามืได้�ในว(นท)" 6 ส�งห์าคมื 1976 ส�งผู้ลัให์�ประเทศอ,"นในอาเซึ่)ยนท�าต่ามืไทย ท�าให์�ความืส(มืพิ(นธิ ระห์ว�างอาเซึ่)ยนแลัะคอมืมื�วน�สต่ ในอ�นโด้จ)นเป*นไปด้�วยด้) ท0กคนคาด้ห์ว(งว�าจะเก�ด้ความืร�วมืมื,อในภ-มื�ภาคน)4เส)ยท)

สงคำร�มีก�มีพ*ช�

14

ความืห์ว(งของประเทศในภ-มื�ภาคเอเช่)ยต่ะว(นออกเฉ)ยงใต่�ท)"จะเห์&นส(นต่�ภาพิแลัะความืร�วมืมื,อในภาคได้�ลั�มืสลัายไป เพิราะในว(นท)" 25 ธิ(นวาคมื 1978 เว)ยด้นามืส�งทห์าร 200,000 คนบ0กเข�าไปในก(มืพิ-ช่า โค�นลั�มืร(ฐบาลัเขมืรแด้งส�าเร&จในว(นท)" 7 มืกราคมื 1979

แลัะว(นท)" 10 มืกราคมื 1979 เว)ยด้นามืก&ประกาศจ(ด้ต่(4งร(ฐบาลัคอมืมื�วน�สต่ ฝ่9ายเขมืรข�4น มื)ผู้-�น�าค,อฮ0นเซึ่&นแลัะเฮงส(มืร�น ท�าให์�เก�ด้ความืข(ด้แย�งระห์ว�างเขมืรฝ่9ายต่�างๆ แลัะน�ามืาซึ่�"งสงครามืก(มืพิ-ช่า

สงครามืก(มืพิ-ช่าเป*นสงครามืท)"สร�างความืเด้,อด้ร�อนอย�างย�"งให์�ก(บประเทศไทย ท)"เวลัาน(4นต่รงก(บสมื(ยพิลัเอกเกร)ยงศ(กด้�G ช่มืะน(นท ต่�อด้�วยร(ฐบาลัพิลัเอกเปรมื ท�าให์�ท( 4ง 2 ร(ฐบาลัเกรงกลั(วภ(ยค0กคามืจากเว)ยด้นามือย�างมืาก เพิราะร(ฐบาลัไทยมืองว�าเว)ยด้นามืค0กคามืไทยโด้ยต่รงเพิราะมื)ทห์ารจ�านวนมืากอย-�ต่ามืแนวช่ายแด้นไทยเว)ยด้นามื แลัะไทยลัาวอ)ก 4 ห์มื,"นคน พิร�อมืก(บประกาศ Fait

Accompli เป*นภาษาฝ่ร("งเศส ว�าเว)ยด้นามืจะอย-�ในก(มืพิ-ช่าต่ลัอด้ไป

ท�าท)ต่�อป@ญห์าการร0กรานก(มืพิ-ช่าของเว)ยด้นามืค,อ เราต่�อต่�านการครอบครองก(มืพิ-ช่าของเว)ยด้นามื แลัะไมื�ร(บรองร(ฐบาลัของฮ0นเซึ่&นท)"เว)ยด้นามืต่(4งข�4น แต่�ไปร(บรองร(ฐบาลัผู้สมืเขมืรสามืฝ่9าย (CGDK) พิร�อมืก(บเร)ยกร�องให์�เว)ยด้นามืถึอนก�าลั(งออกจากก(มืพิ-ช่าโด้ยเร&วแลัะเร)ยกร�องให์�มื)การเลั,อกต่(4งท("วไปในก(มืพิ-ช่า

นอกจากน)4ไทยเราย(งห์(นไปขอความืร�วมืมื,อจากจ)นในทางการทห์ารในการต่�อต่�านเว)ยด้นามืซึ่�"งต่รงก(บความืต่�องการของจ)น โด้ยเป*นต่(วผู้�านอาว0ธิจากจ)นไปย(งกลั0�มืเขมืรแด้งท)"เป*นส�วนห์น�"งของร(ฐบาลัเขมืร 3 ฝ่9าย

สงครามืก(มืพิ-ช่าเป*นความืข(ด้แย�ง 3 ระด้(บ

15

1.ระด้(บสงครามืกลัางเมื,อง (Civil War) ระด้(บน)4ค,อความืข(ด้แย�งระห์ว�างกลั0�มืต่�างๆในก(มืพิ-ช่าค,อ ร(ฐบาลัฮ0นเซึ่&น-เฮงส(มืร�น แลัะเขมืร 3 ฝ่9าย

2.ระด้(บภ-มื�ภาค ค,อความืข(ด้แย�งระห์ว�างประเทศในอ�นโด้จ)น 3 ประเทศค,อเว)ยด้นามื ก(มืพิ-ช่า แลัะลัาวแลัะช่าต่�ท)"เป*นสมืาช่�กอาเซึ่)ยน

3.ระด้(บช่าต่�มืห์าอ�านาจ เป*นความืข(ด้แย�งระห์ว�างจ)นแลัะสห์ภาพิโซึ่เว)ยต่เน,"องจากจ)นสน(บสน0นช่าต่�อาเซึ่)ยนแลัะเขมืร 3 ฝ่9าย ขณะโซึ่เว)ยต่สน(บสน0นเว)ยด้นามื

เมื,"อสงครามืก(มืพิ-ช่ามื)มืห์าอ�านาจมืาเก)"ยวข�องการย0ต่�สงครามืจ�งเก�ด้จากการเปลั)"ยนท�าท)ห์ร,อเปลั)"ยนนโยบายของช่าต่�มืห์าอ�านาจ เช่�นเด้)ยวก(บสงครามืเว)ยด้นามืท)"ย0ต่�ลังเพิราะสห์ร(ฐอเมืร�กาถึอนต่(วออกจากสงครามืเว)ยด้นามื

ไทยเราน(4นในทางการทห์ารเราร�วมืมื,อก(บจ)นในการลั�าเลั)ยงอาว0ธิให์�ก(บเขมืร 3 ฝ่9าย ในทางการเมื,องเราร�วมืมื,อก(บอาเซึ่)ยน ในการเสนอให์�สห์ประช่าช่าต่�เข�ามืาแก�ไขป@ญห์า แลัะท�าท)ของไทยได้�ร(บการสน(บสน0น โด้ยสห์ประช่าช่าต่�ให์�การสน(บสน0นเขมืร 3 ฝ่9าย สห์ประช่าช่าต่�มื)มืต่�ให์�เว)ยด้นามืถึอนทห์ารออกจากก(มืพิ-ช่า แลัะเร)ยกร�องให์�มื)การเลั,อกต่(4งในก(มืพิ-ช่า ซึ่�"งสอด้คลั�องก(บความืต่�องการของไทยท0กอย�าง

ด้(งน(4นกลั�าวได้�ว�าไทยแลัะ CGDK มื)ช่(ยช่นะทางการเมื,อง แต่�ไมื�ก�อให์�เก�ด้การเปลั)"ยนแปลังใด้ๆในสงครามืก(มืพิ-ช่า แมื�ว�าสห์ประช่าช่าต่�จะมื)มืต่�แบบเด้�มืๆท0กป:ก&ต่ามื สภาวะเช่�นน)4เร)ยกว�า Dead Lock ทางการเมื,อง

16

ในทางการทห์ารก&เช่�นก(นการส-�รบก&เก�ด้ภาวะเด้)ยวก(น น("นค,อการรบในก(มืพิ-ช่าจะเก�ด้ข�4นออย�างซึ่�4าซึ่ากจ�าเจ พิอห์น�าแลั�งทห์ารเว)ยด้นามืท)"มื)อาว0ธิห์น(กโจมืต่)เขมืร 3 ฝ่9าย ฝ่9ายเขมืร 3 ฝ่9ายก&จะห์น)มืาอย-�ต่ามืแคมืปIผู้-�ลั)4ภ(ยในไทย ทห์ารเว)ยด้นามืไมื�กลั�าลัะเมื�ด้อธิ�ปไต่ยก(บไทย พิอถึ�งห์น�าฝ่น ทห์ารเว)ยด้นามืไมื�สามืารถึใช่�อาว0ธิห์น(กได้�เพิราะต่�ด้ห์ลั�มื ต่�องเก&บไว�ต่ามืฐานท(พิต่�างๆ ทห์ารเขมืรฝ่9ายต่�อต่�านก&จะบ0กไปท�าลัายฐานท)"มื( "นของฝ่9ายเว)ยด้นามื ท(4งสะพิานแลัะถึนน แต่�ไมื�สามืารถึข(บไลั�ทห์ารเว)ยด้นามืออกนอกประเทศได้�เลัย พิอถึ�งห์น�าแลั�ง เว)ยด้นามืก&จะเอาอาว0ธิห์น(กมืาโจมืต่)อ)ก แลัะทห์ารของเขมืร 3 ฝ่9ายก&จะห์น)เข�าไทยอ)ก สลั(บก(นไปอย�างน)4ท( 4งป: ไมื�มื)ใครเอาช่นะก(นได้� จ�งเก�ด้ภาวะช่ะง(กง(นทางทห์ารข�4นเช่�นก(น

การเปลั)"ยนแปลังในสงครามืก(มืพิ-ช่าเก�ด้ข�4นในเด้,อนมื)นาคมื 1985 เมื,"อโซึ่เว)ยต่ได้�ผู้-�น�าคนให์มื�ช่,"อมื�คาอ�ลั กอร บาช่อฟื้ แลัะประกาศเปลั)"ยนแปลังนโยบาย ท)"มื)ผู้ลัต่�อการเปลั)"ยนแปลังทางการเมื,องในระด้(บโลักอย�างกะท(นห์(น ความืส(มืพิ(นธิ ระห์ว�างโซึ่เว)ยต่แลัะต่ะว(นต่กเปลั)"ยนจากความืข(ด้แย�งเป*นความืร�วมืมื,อ

การท)"กอร บาช่อฟื้เปลั)"ยนแปลังนโยบายเพิราะต่�องการปฏิ�ร-ปเพิ,"อให์�คนโซึ่เว)ยต่มื)ความืเป*นอย-�ท)"ด้)ข�4น ห์ลั(งจากมื)ความืเป*นอย-�ท)"เลัวร�ายอย�างมืากในช่�วงของการเป*นส(งคมืน�ยมื โด้ยกอร บาช่อฟื้เสนอนโยบายกลัาสนอส (Glasnost) แลัะเปเรสทรอยกา (Perestroika)

กลัาสนอส ค,อการเปEด้กว�างทางการเมื,อง โด้ยเปEด้ให์�ป@ญญาช่น ประช่าช่นในประเทศแสด้งความืค�ด้เห์&นทางการเมื,องในประเทศได้�อย�างเสร)ซึ่�"งไมื�เคยเก�ด้ข�4นมืาก�อนในสห์ภาพิโซึ่เว)ยต่ ส�วนเปเรสทรอยกาค,อการปร(บโครงสร�างทางเศรษฐก�จ จากเด้�มืร(ฐบาลัเป*นผู้-�

17

ก0มืเศรษฐก�จแลัะการผู้ลั�ต่ของประเทศมืาเป*นการให์�เอกช่นเข�ามืามื)บทบาททางเศรษฐก�จ ให์�ช่าวต่�างช่าต่�มืาลังท0นในประเทศ แลั�วลัด้บทบาทของร(ฐลัง

นโยบายท(4งสองได้�เปลั)"ยนโซึ่เว)ยต่จากส(งคมืน�ยมืมืาเป*นเสร)น�ยมื เปลั)"ยนจากคอมืมื�วน�สต่ เป*นท0นน�ยมื ผู้-�น�าพิรรคคอมืมื�วน�สต่ แลัะผู้-�น�าทห์ารต่�างต่�อต่�านนโยบายน)4 แต่�กอร บาช่อฟื้ได้�ร(บการสน(บสน0นท(4งจากภายในแลัะภายนอกประเทศ ภายนอกค,อโรน(ลัด้ เรแกน แลัะมืากาเร&ต่ แทช่เช่อร สน(บสน0นท�าท)ของกอร บาช่อฟื้อย�างเต่&มืท)"

ส�าห์ร(บสงครามืก(มืพิ-ช่าได้�ร(บผู้ลัจากการเปลั)"ยนนโยบายของโซึ่เว)ยต่ โด้ยป: 1987 โซึ่เว)ยต่ยกเลั�กการสน(บสน0นเว)ยด้นามื ท�าให์�เว)ยด้นามืต่�องประกาศว�าจะถึอนทห์ารออกจากก(มืพิ-ช่าในป: 1990

ถึ,อเป*นการเส)ยห์น�าทางการท-ต่คร(4งให์ญ�ของเว)ยด้นามื แลัะส0ด้ท�ายเว)ยด้นามืไมื�สามืารถึอย-�ได้�ถึ�งป: 1990 เพิราะป: 1988 เว)ยด้นามืถึอนทห์ารออกจากก(มืพิ-ช่าท(4งห์มืด้ ในว(นท)" 23 ต่0ลัาคมื 1991

นโยบายของกอร บาช่อฟื้ เป*นการห์ด้ต่(วลังของบทบาทในเวท)ระห์ว�างประเทศของสห์ภาพิโซึ่เว)ยต่ เพิราะต่�อมืาท�าให์�สห์ภาพิโซึ่เว)ยต่ลั�มืสลัายแลัะแยกต่(วออกเป*น 15 ร(ฐ โด้ยมื)ร(สเซึ่)ยเป*นผู้-�ส,บส�ทธิ�แทน แลัะร(สเซึ่)ยมื)ผู้-�น�าคนให์มื�ค,อบอร�ส เยลัช่�ลัท

นอกจากน)4กอร บาช่อฟื้ได้�จ(ด้ต่(4ง ASIAN Desk (ส�าน(กงานเก)"ยวก(บเอเช่)ยอาคเนย ) ข�4นมืาในกระทรวงการต่�างประเทศของสห์ภาพิโซึ่เว)ยต่ แลัะส�งร(ฐมืนต่ร)ต่�างประเทศมืาเย,อนไทยแลัะอ�นโด้น)เซึ่)ยในป: 1986

18

สงครามืก(มืพิ-ช่าซึ่�"งก�นเวลัา 12 ป:เต่&มื จากป: 1979-1991

ย0ต่�ลังด้�วยบทบาทของกอร บาช่อฟื้ผู้-�น�าโซึ่เว)ยต่ แลัะน�ามืาซึ่�"งการส�4นส0ด้ของสงครามืเย&น

การส�4นส0ด้สงครามืเย&นท�าให์�การเผู้ช่�ญห์น�าทางการทห์ารย0ต่�ลังมืากลัายเป*นความืร�วมืมื,อ แลัะประเด้&นทางเศรษฐก�จกลัายเป*นประเด้&นห์ลั(กในความืส(มืพิ(นธิ ระห์ว�างประเทศ จนนายกร(ฐมืนต่ร)อ(งกฤษบอกว�าต่�อไปจะเก�ด้สงครามืการค�า (Trade War) ข�4นมืาแทน

นอกจากน)4ย(งเก�ด้ปรากฏิการณ ของการรวมืกลั0�มืทางเศรษฐก�จในภ-มื�ภาคต่�างๆ เช่�นอ)ย- นาฟื้ต่�า การจ(ด้ต่(4งเขต่การค�าอาเซึ่)ยน ประเทศในเอเช่)ยต่ะว(นออกเฉ)ยงใต่�ให์�ความืสนใจก(บประเด้&นเศรษฐก�จมืากข�4น

เน,"องจากในเอเช่)ยต่ะว(นออกเฉ)ยงใต่�สามืารถึแบ�งกลั0�มืประเทศออกเป*น 2 กลั0�มืค,อ กลั0�มืประเทศสมืาช่�กอาเซึ่)ยนท)"มื)ระด้(บการพิ(ฒนาเศรษฐก�จท)"ด้) 6 ประเทศ กลั0�มืท)"พิ(ฒนาน�อยประกอบด้�วย ก(มืพิ-ช่า ลัาว พิมื�า แลัะเว)ยด้นามื CLMV เน,"องจากประเทศเห์ลั�าน)4มื)การป@ญห์าส-�รบก(นภายในประเทศมืาต่ลัอด้ท�าให์�เศรษฐก�จไมื�ได้�ร(บการพิ(ฒนา

ห์ลั(งส�4นส0ด้สงครามืเย&นประเทศ CLMV ต่�างต่�องการพิ(ฒนาแลัะฟื้<4 นฟื้-เศรษฐก�จ แลัะค�ด้ว�าจะต่�องร�วมืมื,อก(บสมืาช่�กอาเซึ่)ยนเพิ,"อการพิ(ฒนาเศรษฐก�จส(งคมืของต่นเอง

ในบรรด้าประเทศสมืาช่�กอาเซึ่)ยนท(4ง 6 ประเทศไทยมื)ความืได้�เปร)ยบมืากท)"ส0ด้ในการเข�าไปมื)บทบาทในการช่�วยเห์ลั,อพิ(ฒนาแลัะฟื้<4 นฟื้- CLMV ท(4งองค ความืร- � บ0คลัากร งบประมืาณ แลัะการได้�เปร)ยบในแง�ของความืใกลั�ช่�ด้ในด้�านภ-มื�ศาสต่ร เพิราะมื)พิรมืแด้น

19

ต่�ด้ก(บท(4งก(มืพิ-ช่า ลัาว แลัะพิมื�า แลัะเว)ยด้นามืก&อย-�ไมื�ห์�างมืากน(ก ท(4งย(งมื)ความืผู้-กพิ(นทางด้�านว(ฒนธิรรมื น(บถึ,อศาสนาพิ0ทธิเห์มื,อนก(น รวมืท(4งต่�องส,"อสารก(บลัาวโด้ยไมื�ต่�องอาศ(ยลั�ามื

อย�างไรก&ต่ามืไทยเรากลั(บไมื�ได้�ประโยช่น จากการฟื้<4 นฟื้- CLMV

มืากท)"ส0ด้แต่�อย�างใด้ แต่�กลั(บเป*นส�งคโปร แลัะมืาเลัเซึ่)ยท)"ได้�ประโยช่น ส-งส0ด้ เน,"องจากประเทศ CLMV ไมื�ไว�วางใจห์ร,อเช่,"อมื("นในประเทศไทย เน,"องจาก

1.การไมื�วางใจทางเศรษฐก�จ ผู้-�น�า CLMV มืองว�าน(กธิ0รก�จจากไทยข)4โกง ไมื�ซึ่,"อ เอาเปร)ยบ ฉกฉวยผู้ลัประโยช่น เก�นควร ป@ญห์าน)4เก�ด้จากร(ฐบาลัไทยไมื�ควบค0มืน(กธิ0รก�จไทยท)"เข�าไปลังท0น รวมืท(4งเก�ด้จากส(นด้านของน(กธิ0รก�จไทยเองท)"ข)4โกง ขณะท)"น(กธิ0รก�จจากส�งคโปร แลัะมืาเลัเซึ่)ยได้�ร(บความืน�าเช่,"อถึ,อมืากกว�า

2.การไมื�ไว�ใจทางการเมื,อง เพิราะผู้-�น�า CLMV มืองว�าประเทศไทยเข�าไปแทรกแซึ่งก�จการภายในของต่นเอง เช่�นลัาวมืองว�าไทยเข�าไปสน(บสน0นกลั0�มืมื�งท)"เป*นช่นกลั0�มืน�อยเคลั,"อนไห์วต่�อต่�านร(ฐบาลัลัาว พิมื�ามืองว�าไทยสน(บสน0นช่นกลั0�มืน�อยในการต่�อต่�านร(ฐบาลัพิมื�า รวมืท(4งก(มืพิ-ช่าก&มืองว�าไทยให์�การสน(บสน0นกลั0�มืเขมืรแด้งในการเคลั,"อนไห์วต่�อต่�านร(ฐบาลัก(มืพิ-ช่า

ความืไมื�ไว�วางใจท(4ง 2 ด้�านท�าให์�เราไมื�ได้�ร(บประโยช่น อย�างท)"ควรจะเป*น แลัะอาจารย มืองว�าท0กร(ฐบาลัท)"ข�4นมืาบร�ห์ารประเทศจะต่�องแก�ไข เพิราะเป*นการท�าลัายโอกาสของไทยในการร(กษาแลัะแสวงห์าผู้ลัประโยช่น ของช่าต่�

ท)"ส�าค(ญห์ากไทยมื)ความืข(ด้แย�งระห์ว�างประเทศใด้ประเทศห์น�"งใน CLMV เราจะไมื�แค�ข(ด้แย�งก(นระห์ว�าง 2 ประเทศเท�าน(4นแต่�เราจะข(ด้แย�งก(บท(4งกลั0�มื CLMV

20

**********************