Embed Size (px)
Citation preview
Republic of Kosovo, 10 000
Prishtina
Str. Rexhep Luci, 15/5 +381 38 22 45 77
www.pips-ks.org
Politika Ndërkombëtare dhe Partitë Politike: Perceptimet e Qytetarëve
të Kosovës Anketa Vjetore 2019
MARS 2019
KONRADADENAUERSTIFTUNG
Anketa Vjetore 2019
MARS 2019
Politika Ndërkombëtare dhe Partitë Politike:
Perceptimet e Qytetarëve të Kosovës
#PIPS #POLITIKANDERKOMBETARE #PARTITEPOLITIKE #KOSOVAPOLITICS2019
Përgatitur nga: Butrint Berisha
Përmbajtja e këtij raporti nuk pasqyron pikëpamjet e Konrad Adenauer Stiftung (KAS), bashkëpunëtorëve apo Bordit të PIPS. Asnjë pjesë e këtij botimi nuk mund të riprodhohet ose transmetohet pa autorizimin paraprak të PIPS. Të gjitha të drejtat e rezervuara ©.
Programi për Analiza të Politikës së Jashtme u themelua nga Instituti i Prishtinës për Studime Politike në vitin 2014. Programi synon të analizojë dhe përkrahë integrimin Euro-Atlantik të Kosovës, duke prodhurar studime mbi zhvillimet e politikës rajonale, Evropiane dhe globale, si dhe efektet e tyre mbi Kosovën.
*Butrint Berisha është hulumtues në PIPS.
Ka përfunduar studimet për Shkenca Politike në Universitetin e Prishtinës dhe studime MA për Shkenca Politike në Universitetin e Stokholmit dhe Universitetin e Strathclyde.
PËRMBAJTJA
AKRONIMET
HYRJE
METODOLOGJIA
POLITIKA NDËRKOMBËTARE DHE AKTORËT NDËRKOMBËTARË
POLITIKA E JASHTME DHE PERCEPTIMET MBI POZITËN NDËRKOMBËTARE TË KOSOVËS
PARTITË POLITIKE NË KOSOVË
FAQE / 7
FAQE / 9
FAQE / 11
FAQE / 20
FAQE / 35
FAQE / 41
GJETJET KRYESOREFAQE / 15
1989VITI
1991VITI
Suprimohet autonomia e Kosovës
Referendumi qytetar për Pavarësinë e Kosovës merr mbështetje popullore
1998VITI
Konflikt i armatosur ndërmjet Ushtrise Clirimtare të Kosovës dhe Armatës Jugosllave dhe grupeve paramilitare serbe
1999VITI
Dështon konferenca e Rambujesë që synonte zgjidhjen paqësore të konfliktit
NATO lanson intervenimin humanitar kundër Serbisë
Këshilli i Sigurimit aprovon Rezolutën 1244 që i hap rrugë administrimit të Kosovës nga Misioni i OKB, UNMIK
Nënshkruhet Marrëveshja e Kumanovës, ku Serbia detyrohet të largojë të gjitha trupat nga Kosova
2005VITI
Fillojnë bisedimet e Vjenës mes Kosovës dhe Serbisë për Statusin Final të Kosovës
2008VITI
2010VITI
Kuvendi i Kosovës shpallë Pavarësinë e Kosovës
Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë jep opinion se deklarata e pavarësisë nuk ka shkelur ligjin ndërkombëtar
2012VITI
Përfundon periudha e pavarësisë së mbikëqyrur në Kosovë
AKRONIMET
Agjencia Kosovare e StatistikaveBashkimi EvropianKonrad Adenauer Stiftung Lidhja Demokratike e KosovësLëvizja VetëvendosjeMbretëria e Bashkuar
AKS BE KAS LDK LVV MB
NATO OKB PDK PIPS SHBA UNMIK
Organizata e Traktatit të Atlantikut VeriorOrganizata e Kombeve të BashkuaraPartia Demokratike e KosovësInstituti i Prishtinës për Studime PolitikeShtetet e Bashkuara të AmerikësMisioni i Kombeve të Bashkuara në Kosovë
HYRJEAnketa “Politika Ndërkombëtare dhe Partitë Politike: Perceptimet e Qytetarëve të Kosovës” është realizuar në vitin 2019 për herë të parë nga Instituti i Prishtinës për Studime Politike (PIPS), me përkrahjen e Konrad Adenauer Stiftung (KAS).
Anketa nga ky vit do të jetë publikim i përvitshëm, i publikuar si pjesë e Programit për Analizë të Politikës së Jashtme brenda PIPS.Qëllimi i anketës është ofrimi i të dhënave dhe rezultateve për perceptimet publike të qytetarëve kosovarë përmes tre seksioneve të mëposhtme:
I
Politika ndërkombëtare dhe aktorët ndërkombëtarë, që ofron të dhëna për përceptimet në raport me politikën ndërkombëtare dhe aktorët rajonalë dhe globalë, duke përfshirë shtetet dhe organizatat ndërkombëtare;
II
Politika e jashtme dhe pozita ndërkombëtare e Kosovës, që ofron të dhëna për përceptimet e qytetarëve për pozitën ndërkombëtare të Kosovës dhe institucionet e politikës së jashtme të Kosovës;
III
Partitë politike, që ofron të dhëna për përceptimet për partitë politike kosovare, programet e tyre në raport me politikën e jashtme dhe ideologjitë politike.
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
9
Anketa është organizuar me qëllim të ofrimit të një pasqyre të qartë të perceptimeve të qytetarëve kosovarë për aspektet e lartpërmendura, të cilat konsiderojmë që nuk janë prekur sa duhet, ose janë prekur vetëm sipërfaqësisht në hulumtimet e kaluara. Kësisoj, rëndësia kryesore e anketës qëndron në faktin se ofron një tablo të dhënash të cilat deri më tani nuk kanë qenë të hulumtuara në mënyrë të detajuar dhe strukturuar.
Kosova është vend me një prezencë të theksuar të aktorëve ndërkombëtarë tash e disa dekada, por gjithashtu është shtet historia e të cilit është formësuar në masë të madhe nga aktorët dhe rrjedhat e politikës ndërkombëtare. Ngjashëm me këtë, jeta e qytetarëve kosovarë është ndikuar direkt nga dinamikat e politikës ndërkombëtare. Bazuar mbi këto premisa, matja, përshkrimi dhe analizimi i perceptimeve të tyre është i një rëndësie të veçantë.
Seksionet dy dhe tre të të dhënave synojnë t'i zbresin rezultatet në kontekst lokal, në raport me të dhënat për perceptimin për institucionet e politikës së jashtme dhe partive politike. Duke matur opinionet e qytetarëve për politikën e jashtme kosovare, institucionet zbatuese dhe partitë politike synojmë të nxjerrim rezultate që do të përforcojnë transaksionin e perceptimit të opinionit publik dhe politikave vendore.
Ne konsiderojmë që matja e vazhdueshme e opinionit publik dhe transmetimi i këtyre rezultateve për palët tjera, sidomos institucionet, është një instrument me rëndësi, të cilin shoqëria civile mund ta ushtrojë për të fuqizuar hartimin dhe zbatimin efektiv të politikave vendore, si dhe për të kontribuar në debatin e frytshëm demokratik.
Ky instrument ka peshë të veçantë sidomos në shtetet si Kosova, të cilat janë në përpjekje të vazhdueshme të konsolidimit demokratik dhe shtetëror. Prandaj, të dhënat e kësaj ankete mund të drejtohen për një gamë të gjerë grupesh: institucionet kosovare duke përfshirë vendimmarrësit dhe politikëbërësit, studiuesit, mediat dhe individët e interesuar për fushën e politikës së jashtme dhe partitë politike, por gjithashtu aktorët tjerë ndërkombëtarë që janë pjesë e përgjigjeve të raportit.
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
10
METODOLOGJIAHulumtimi është zhvilluar në 38 komuna të Kosovës duke përdorur metodën sasiore të hulumtimeve. Për përcaktimin e mostrës në këtë hulumtim është përdorur teknika e “mostrës së shtresuar të rastit”, me ç'rast
popullata e përgjithshme është ndarë në grupe më të vogla që njihen si shtresa – bazuar në karakteristikat e përbashkëta të pjesëtarëve të këtyre shtresave.
Shtresimi i parë:
është bërë në bazë të përkatësisë etnike dhe janë krijuar tre shtresa.
Shtresimi i dytë:
është bërë në bazë të vendbanimeve. Për secilën komunë shtrirja e mostrës është bërë në pjesët urbane dhe rurale, sipas statistikave zyrtare të ASK-së.
Shtresimi i dytë:
është bërë në bazë të numrit të anketave të realizuara në secilin vendbanim (pikë startuese). Pikat startuese në këtë hulumtim janë përcaktuar sipas metodës së rastësisë.
Në kuadër të këtij hulumtimi janë anketuar 1200 qytetarë të Kosovës, të moshës mbi 18 vjeç: shqiptarë (800), serb (200) dhe pjesëtarë të komuniteteve të tjera (200).
Ky hulumtim ka nivel të besueshmërisë prej 95% me margjinë të gabimit +-3%. Gjatë analizës, mostra është peshuar për të reflektuar strukturën etnike në Kosovë.
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
11
Përzgjedhja e të anketuarve për këtë hulumtim është përmes këtyre tre fazave:
Faza e parë
Përzgjedhja e shtëpisë përmes teknikës së ecjes sistematike të rastit. Në këtë fazë, anketuesi nga pika startuese ka përzgjedhur çdo të tretën shtëpi në anën e majtë të rrugës.
Faza e dytë
Pyetjet përjashtuese – Identifikimi i kandidatit të përshtatshëm për anketë. Në këtë fazë, qëllimi ishte identifikimi dhe kontaktimi i kandidatit të përshtatshëm për anketë. Anketuesit kanë përzgjedhur anëtarin i cili ishte i moshës mbi 18 vjeç, me datën e lindjes më së afërmi nga ajo ditë.
Faza e tretë
Të dhënat janë mbledhur në terren ndërmjet datave 2-10 Shkurt, nga gjithsej 36 anketues terreni. Paraprakisht, pyetësori është testuar me një mostër prej 40 të anketuarve, si dhe 30% e anketave janë riverifikuar përmes telefonit dhe vizitave në teren, duke rikontaktuar respondentët pas mbledhjes së të dhënave. Të dhënat e grumbulluara janë përpunuar në programin SPSS. Anketimi është realizuar përmes përdorimit të teknikës CAPI (Computer-assisted personal interviewing).
Zhvillimi i intervistave ballë-për-ballë.
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
12
123456789
1011121314151617181920212223
Kodi
DeçanGjakovëGllogovcGjilanDragashIstogKaçanikKlinaFushë KosovëKamenicëMitrovicëMitrovica VerioreLeposaviqLipjanNovobërdëObiliqRahovecPejëPodujevëPrishtinëPrizrenSkenderajShtime
Komuna Total Shqiptar
185528584822162026203921283212163165431041303015
174628457
18161811103700
2429
29434198703013
Serb
000
110100490
21281
1041201100
Minoritete të tjera
190241302111200703120255902
Tabela 1. Ndarja e anketave për komunë
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
13
Total 1200 800
242526272829303132333435363738
ShtërpcëSuharekëFerizajVitiVushtrriZubin PotokZveçanMalishevëJunikMamushëHani I ElezitGraçanicëRanillugParteshKllokot
19346723431216313
115
321188
23255223700
313041100
170015
12160000
291088
02120100001112000
200 200
Tabela 1. Ndarja e anketave për komunë
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
14
GJETJET KRYESORETë dhënat kryesore nga seksioni i parë i raportit, që trajton perceptimet e qytetarëve në raport me politikën ndërkombëtare dhe aktorët globalë, shfaqin se:
Kancelarja e Gjermanisë Angela Merkel është dukshëm liderja më e preferuar e kosovarëve, me 53%, duke e lënë prapa Presidentin Amerikan Donald Trump me 17%;
87% e serbëve të Kosovës e vlerësojnë Vladimir Putinin si liderin më të preferuar botëror;
Vlerësimi pozitiv i qytetarëve kosovarë për politikën e BE-së karshi Kosovës, aktualisht gjendet tek shifra 54%;
55% e qytetarëve vlerësojnë se NATO është organizata që e ka ndihmuar Kosovën më së shumti nga viti 1999, duke e lënë kështu prapa BE-në me 21%;
34% qytetarëve besojnë se Gjermania duhet të jetë partneri kryesor ekonomik i Kosovës;
73% e qytetarëve e vlerësojnë pozitivisht rolin e NATO-s në arenën ndërkombëtare dhe kontributin e saj për paqe;
Të dhënat kryesore nga seksioni i dytë, perceptimet e qytetarëve për pozitën ndërkombëtare të Kosovës dhe institucionet e politikës së jashtme të Kosovës shfaqin se:
52% e qytetarëve mendojnë se Kosova është dëmtuar ndërkombëtarisht nga fushata e tërheqjes së njohjeve të sponsorizuar nga Serbia;
46% kanë vlerësim negativ për politikën e jashtme dhe diplomacinë e Republikës së Kosovës, ndërsa 25.9% janë neutral;
65% e qytetarëve pajtohen se Kosova duhet të bëjë më shumë për të krijuar politikë të jashtme të pavarur, që nuk reflekton gjithmonë politikën e jashtme të SHBA dhe BE;
50% e qytetarëve mendojnë se qenësia e Kosovës si shtet varet nga njohja ndërkombëtare;
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
15
Të dhënat kryesore nga seksioni i tretë partitë politike, programet politike dhe ideologjia shfaqin se:
21% e qytetarëve besojnë se LDK ka programin dhe politikat më cilësore për ta qeverisur Kosovën, 20% besojnë se VV, ndërsa 16% se PDK;
Qytetarët i besojnë më së shumti LDK-së për ta integruar Kosovën në BE dhe NATO dhe për të kultivuar shtetet partnere me 22%, gjersa LVV dhe PDK rangohen të dytat, me 17%;
Besimi i kosovarëve për partitë politike është mesatar ku 28% janë përgjigjur se iu besojnë, 28% se nuk iu besojnë, ndërsa 22% u deklaruan neutral;
43% e kosovarëve e pranojnë se nuk kanë informacion se çka nënkuptojnë konceptet “i/e majtë”, “i/e djathtë” “qendër”;
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
16
GJETJET KRYESORETë dhënat kryesore nga seksioni i parë i raportit, që trajton perceptimet e qytetarëve në raport me politikën ndërkombëtare dhe aktorët globalë, shfaqin se:
53% e kosovarëve preferojnë Angela Merkel si liderja më e preferuar
17% kosovarëve preferojnë Donald Trump si lideri më i preferuar
87% e serbëve të Kosovës e vlerësojnë Vladimir Putinin si liderin më të preferuar botëror
55% e qytetarëve vlerësojnë se NATO është organizata që e ka ndihmuar Kosovën më së shumti nga viti 1999
54% e qytetarëve vlerësojnë pozitivisht politikën e BE-së karshi Kosovës
34% e qytetarëve besojnë se Gjermania duhet të jetë partneri kryesor ekonomik i Kosovës
73% e qytetarëve e vlerësojnë pozitivisht rolin e NATO-s në arenën ndërkombëtare dhe kontributin e saj për paqe
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
17
Të dhënat kryesore nga seksioni i dytë, perceptimet e qytetarëve për pozitën ndërkombëtare të Kosovës dhe institucionet e politikës së jashtme të Kosovës shfaqin se:
52% e qytetarëve mendojnë se Kosova është dëmtuar ndërkombëtarisht nga fushata e tërheqjes së njohjeve të sponsorizuar nga Serbia;
46% kanë vlerësim negativ për politikën e jashtme dhe diplomacinë e Republikës së Kosovës
25.9% janë neutral për politikën e jashtme dhe diplomacinë e Republikës së Kosovës
50% e qytetarëve mendojnë se qenësia e Kosovës si shtet varet nga njohja ndërkombëtare;
65% e qytetarëve pajtohen se Kosova duhet të bëjë më shumë për të krijuar politikë të jashtme të pavarur, që nuk reflekton gjithmonë politikën e jashtme të SHBA dhe BE;
GJETJET KRYESORE
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
18
21%
e qytetarëve besojnë se LDK ka programin dhe politikat më cilësore për ta qeverisur Kosovën
20% besojnë në programin dhe politikat e LVV
Të dhënat kryesore nga seksioni i tretë partitë politike, programet politike dhe ideologjia shfaqin se:
16% besojnë në programin e politikat e PDK
22% Qytetarët i besojnë më së shumti LDK-së për ta integruar Kosovën në BE dhe NATO dhe për të kultivuar shtetet partnere
17% e qytetarëve i besojnë LVV
17% e qytetarëve i besojnë PDK-së
28% është besimi i kosovarëve për partitë politike
28% është mosbesimi i kosovarëve për partitë politike
22% u deklaruan neutral
e kosovarëve e pranojnë se nuk kanë informacion se çka nënkuptojnë konceptet “i/e majtë”, “i/e djathtë” “qendër”;
43%
GJETJET KRYESORE
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
19
POLITIKA NDËRKOMBËTARE DHE AKTORËT NDËRKOMBËTARË
#PIPS #POLITIKANDERKOMBETARE #PARTITEPOLITIKE #KOSOVAPOLITICS2019
KONRADADENAUERSTIFTUNG
Pyetja ka kërkuar që për secilin shtet të vendoset një gradë nga 1-5 (1 më e ulëta dhe 5 më e larta) në raport me sjelljen ndaj shteteve tjera dhe kontributit për paqen.
Nëse repsondentët kanë kërkuar definim për fjalën “sjellje ndaj shteteve tjera” anketuesit është dashur t'a definojnë si gatishmëri të një shteti për bashkëpunim me shtetet tjera dhe veprime që i kontribojnë paqes.
Rezultati për këtë pyetje është si vijon: Gjermania me 4.25, Shtetet e Bashkuara të Amerikës (SHBA) me 4.14 dhe Mbretëria e Bashkuar (MB) me 3.84 rangohen më së miri.
Qytetarët kosovarë vlerësojnë se Kina (2.11) dhe Rusia (1.79) nga shtetet e listuara, sillen më së keqi në politikën ndërkombëtare me shtetet tjera, duke i kontribuar më së paku paqes globale.
Nga shkalla 1= "aspak" deri në 5= "tepër shumë", vlerësoni
secilin nga shtetet e mëposhtme në bazë të asaj se sa sillen mirë
me shtetet tjera dhe i kontribuojnë paqes në botë
?
5.00
4.00
3.00
2.00
1.00
0.00
3.843.24
2.11
SHBA Mbretëria e Bashkuar
Franca Kina
4.144.25
1.79
Federata Ruse
Gjermania
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
21
Pyetja ka kërkuar nga respondentët të ofrojnë pikëpamjet e tyre mbi atë se si do të duket politika ndërkombëtare brenda dy dekadash, duke parashikuar se cilat do të jenë shtetet më të fuqishme.
Fjala “e fuqishme” nuk është definuar, me qëllim të lejimit të asocimit të kësaj fjale me interpretimin e respondentëve, qoftë kjo me konceptin e fuqisë, politike, ekonomike, ushtarake, etj. Më saktësisht, respondentëve iu është kërkuar të gradojnë shtetet e mëposhtme me notën 1-3, ku 1 është grada më e lartë, ndërsa 3 më e ulët.
Sikur mund të shihet kosovarët besojnë se SHBA (1.52), Gjermania (2.00) dhe Mbretëria e Bashkuar (2.14) do të jenë shtetet më të fuqishme brenda dy dekadash.
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
22
SHBA
Gjermania
Mbretëria e Bashkuar
Kina
Federata Ruse
1.52
2.00
2.14
2.26
2.38
M e ul të ë
M e lartë ë
1
Listoni tre shtetet më të fuqishme në politikën ndërkombëtare brenda 20
viteve të ardhshme dhe vlerësoni ato sipas ndikimit, nga shkalla 1="më e
lartë" dhe 3="shkalla më e ulët"
?
2 3
Në këtë pyetje është kërkuar të zgjedhin tre nga shtetet e mëposhtme të cilat vlerësohen si shtetet partnere të Kosovës në politikën ndërkombëtare.
Si shtete partnere janë cilësuar ato shtete të cilat e kanë përkrahur dhe vazhdojnë ta përkrahin Kosovën në sfera të ndryshme për të arritur objektivat e saj. SHBA me 1.69, Gjermania me 1.96 janë ranguar dy shtetet kryesore. Shqipëria (2.06), Italia (2.08), Kroacia (2.09), Turqia (2.10) kanë shifra të përafërta.
Befasi në këtë përgjigje është rangimi relativisht i ulët i Mbretërisë së Bashkuar, shtet i cili bazuar në trendin e përgjigjeve paraprake pritshmëritë do të ishin që shifra të ishte më e lartë se sa ajo aktuale (2.29).
SHBA
Gjermania
Shqipëria
Italia
Kroacia
Turqia
Mbretëria e Bashkuar
Austria
1.69
1
Zgjedhni tre shtetet kryesore partnere të Kosovës në
politikën ndërkombëtare dhe vlerësoni ato nga prioriteti
sipas shkalles 1= "më e lartë" deri ne 3= "më e ulët"
?
1.96
2.06
2.08
2.09
2.10
2.29
2.61
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
23
M e ul të ë
M e lartë ë
2 3
40.035.030.025.020.015.010.05.00.0
34.2
24.5
18.3
10.46.5
Gjermania SHBA BE-ja dhevendet e saj
Turqia Shtetet e Ballkanit
Shtetet Arabe
Mbretëria e Bashkuar
Kina
2.1 1.5 1.1
Qytetarëve iu është kërkuar të ofrojnë përshtypjet e tyre se me cilët aktorë dhe rajone të botës Kosova duhet të ketë shkëmbimin më intensiv ekonomik. Brenda përgjigjeve qëllimisht janë inkorporuar shtete individiale, grupe shtetesh në bazë të rajoneve në të cilat gjenden dhe gjithashtu organizata ndërkombëtare. Duhet cekur se brenda përgjigjeve ka pasur edhe duplifikim, për shembull, Gjermania dhe Franca janë vendosur në përgjigje edhe si shtete individuale për shkak të rëndësisë së tyre, por janë gjithashtu pjesë e përgjigjes edhe si anëtare të Bashkimit
Evropian. Respondentët kanë mundur të selektojnë vetëm një përgjigje.Sa i përket rezultateve, përgjigjet vënë në pah se Gjermania mbetet partneri i preferuar kryesor për kosovarët, me 34.2%. Pas Gjermanisë, SHBA zë vendin e dytë me 24.5%, ndërsa BE, me vendet e saj anëtare, rangohet e treta me 18.3%. Pason Turqia me 10.4%, ndërsa bie në sy se bashkëpunimi ekonomik me vendet e Ballkanit Perëndimor nuk është edhe aq i preferuar për kosovarët, pasi ka shifrën prej 6.5%.
Franca
0.6
Federata Ruse
0.4
Tjetër
0.4
Cili prej aktereve apo shteteve të mëposhtme duhet të jetë partneri kryesor
ekonomik i Kosovës?Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
24
Si nënpyetje, respondentëve që kanë zgjedhur përgjigjen Shtetet e Ballkanit Perëndimor, iu është kërkuar të specifikojnë se me cilin shtet të rajonit do të preferonin që Kosova të kishte partneritetin më intensiv ekonomik.
Prej tyre, 82.9% e respondetëve besojnë se nga vendet e rajonit Shqipëria duhet të jetë partneri kryesor ekonomik për Kosovën.
Ju lutem specifikoni cili shtet
90.0
80.0
70.0
60.0
50.0
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0
82.9
9.53.9 1.8 1.8
Shqipëria Maqedonia Serbia Bosnja dheHercegovina
Mali i zi
?
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
25
Pyetja ka synuar të nxjerrë në pah mendimet e kosovarëve në lidhje me shtetet e rajonit të Ballkanit Perëndimor, në të cilën respondentët kanë mundur të selektojnë vetëm një shtet.
Në përgjithësi, ndërmjet kosovarëve ka pajtim se Serbia është shteti më problematik i rajonit, ku 76.2% e respodentëve kanë shenjëzuar si shtetin më kërcënues për sigurinë kësaj pjese të Europës.
90.0
80.0
70.0
60.0
50.0
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0
76.2
5.5 4.9 4.2
Serbia Refuzoj tëpërgjigjem
Maqedonia Bosnja dheHercegovina
Kosova
3.4
Shqipëria
4.21.6
Mali i zi
Cili nga shtetet e rajonit është më kërcënuesi për sigurinë e Ballkanit
Perëndimor?
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
26
Pyetja vë në pah se si e parashohin kosovarët të ardhmen e rajonit, në bazë të fuqisë së shteteve.
Termi “i fuqishëm” qëllimisht nuk është kufizuar në fuqi politike, ekonomike apo ushtarake meqë ideja ka qenë të integrohen të gjitha këto elemente brenda përgjigjes. Më saktësisht, në rastin kur respondentët kanë kërkuar definim të fjalës “i fuqishëm” anketuesit kanë pasur për detyrë të sqarojnë se duhet të jetë intepretim i respondentëve, në bazë të asaj se me çka e asocojnë ata fuqinë e një shteti.
Respondentët kanë mundur të selektojnë vetëm një përgjigje. Sa i përket rezultateve 34.6% e respondentëve e kanë zgjedhur Shqipërinë, 23.5% Kosovën, ndërsa 13.8% Serbinë si shteti më i fuqishëm i rajonit pas dhjetë
40.0
35.0
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0
34.6
23.5
13.89.7
Shqipëria Kosova Serbia Refuzoj tëpërgjigjem
Maqedonia
7.1
Mali I zi
7.43.9
Bosnja dheHercegovina
Cili mendoni që do të jetë shteti më i fuqishëm i Ballkanit Perëndimor pas
dhjetë vitesh?
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
27
Pyetja ka synuar të nxjerrë të dhëna për perceptimet dhe vlerësimin e organizatës së NATO-s.
Në përgjithësi, besimi i kosovarëve për organizatën mbetet i lartë. 73.1% e qytetarëve kanë mendim pozitiv për rolin e NATO-s në sigurinë dhe paqen botërore sot, duke zgjedhur përgjigjen “tepër shumë” ose “shumë”.
50.0
45.0
40.0
35.0
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
0.5
0.0
14.2
5.8 5.5
Tepërshumë
Shumë Neutral Pak Aspak
44.5
28.6
1.4
Nuk e di
Sa mendoni se i kontribon NATO sigurisë dhe paqes në
botë sot?
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
28
Një ndarje me tre kategori etnike shqiptarë, serb dhe të tjerë shpërfaqë variacion mes përgjigjeve të tyre.
Sikur mund të shihet, 66.7% e serbëve janë përgjigjur “pak” ose “aspak” në raport me rolin e NATO-s në sigurinë botërore, për dallim nga shqiptarët dhe komunitetet tjera ku përgjigjet kanë qenë pozitive.
50.0%
45.0%
40.0%
35.0%
30.0%
25.0%
20.0%
15.0%
10.0%
0.5%
0.0%Shqiptarë Serb Të tjerë
Tepër shumë
Shumë
Neutral
Pak
Aspak
Nuk e di
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
29
Pyetja ka synuar të shpërfaqë perceptimet e kosovarëve për të ardhmen e politikës botërore dhe mundësitë për konflikt të përmasave globale.
Në përgjithësi, kosovarët janë skeptik se situata aktuale në politikën ndërkombëtare mund të eskalojë në një konflikt të gjerë.
Më shumë se gjysma e respodentëve, 56.9% janë deklaruar se gjasat për luftë botërore janë “pak” ose “aspak”.
Sipas mendimit tuaj sa ka rrezik për luftë botërore
aktualisht?
35.0
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0Tepërshumë
Shumë Neutral Pak Aspak Refuzoj tëpërgjigjem
5.9
12.5
20.9
29.027.9
3.9
?
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
30
Pyetja ka synuar të masë perceptimet e kosovarëve në lidhje me organizatat ndërkombëtare dhe raportet e tyre me Kosovën, më saktësisht cila organizatë e vlerësohet se e ka ndihmuar Kosovën më së shumti nga viti 1999 deri më tani. Respondentët kanë mundur të selektojnë vetëm një përgjigje.
Në përgjithësi, shumica dërrmuese e kosovarëvre vlerësojnë se Traktati i Aleancës Veri-Atlantike (NATO) është organizata që ka ndihmuar më së shumti Kosovën, me 55.1%; Bashkimi Evropian (BE) me 20.9% është radhitur organizata e dytë; ndërsa Organizata e Kombeve të Bashkuara (OKB) është radhitur e treta me 11.9%.
Cila organizatë ndërkombëtare i ka ndihmuar më së shumti
Kosovës nga viti 1999
60.0
50.0
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0NATO BE OKB OSBE Këshilli i
Evropës (KE)
55.1
20.9
11.98.3
3.1
Tjetër
0.6
?
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
25
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
31
Kjo pyetje është fokusuar në popullaritetin e BE-së në Kosovë, duke u fokusuar në qasjen dhe politikën e BE-së karshi Kosovës. Kësisoj, duhet përmendur se përgjigja nuk ka kërkuar mendim mbi funksionimin e BE-së si organizatë, por për qasjen e saj karshi Kosovës. Më saktësisht, respondentëve iu është kërkuar të ofrojnë pajtueshmërinë e tyre me fjalinë “BE është organizatë mike e Kosovës sot”.
Në përgjithësi, BE vazhdon të gëzojë popullaritet relativisht të lartë në mesin e qytetarëve kosovarë; 53.6% prej tyre kanë zgjedhur përgjigjen “pajtohem plotësisht” ose “pajtohem” me supozimin e lartëpërmendur.
40.0
35.0
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0Pajtohemplotësisht
Pajtohem Neutral NukPajtohem
NukPajtohem
Aspak
Refuzoj tëpërgjigjem
17.5
36.1
27.6
9.26.0
3.2
Nuk e di
0.4
Sa pajtoheni me vlerësimin “BE është organizatë mike
e Kosovës sot”?
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
32
Pyetja ka të bëjë me matjen e vlerësimit të qytetarëve kosovarë për liderët botërorë, respondentët kanë mundur të zgjedhin vetëm një prej tyre.
Rezultatet shfaqin se tre liderët e preferuar botërorë të qytetarëve kosovarë janë Kancelarja e Gjermanisë, Angela Merkel, Presidenti i SHBA Donald Trump dhe Presidenti i Turqisë, Rexhep Tayyip Erdogan.
Kancelarja e Gjermanisë gëzon një popullaritet jashtëzakonisht të lartë ndërmjet qytetarëve kosovarë me 53.5%. Donald Trump, Presidenti i SHBA rangohet i dyti me 17.2%, ndërsa Rexhep Tayyip Erdogan Presidenti i Turqisë renditet i treti me 15.7%.
Cilin prej këtyre liderëve botërorë e vlerësoni më së shumti
Angela Merkel
Donald Trump
Recep Tayyip Erdoğan
Vladimir Putin
Justin Trudeau
Theresa May
Emmanuel Macron
Tjetër
53.5
0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0
17.2
15.7
4.3
3.9
2.8
2.0
0.5
?
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
33
Brenda po të njëjtës pyetje vërehet variacion i dukshëm në pëlqyeshmërinë e liderëve, ndërmjet dy etniciteteve më të mëdha në Kosovë.
Afro 90% e serbëve e rangojnë Presidentin e Rusisë Vladimir Putin si liderin e tyre më të pëlqyer, gjersa tek shqiptarët vërehet pëlqeshmëri për Kancelaren e Gjermanisë, Angela Merkel.
100.0%
90.0%
80.0%
70.0%
60.0%
50.0%
40.0%
30.0%
20.0%
10.0%
0.0%Shqiptarë Serb
Angela Merkel
Donald Trump
Rechep Tayp Erdogan
Vladimir Putin
Justin Trudeau
Theresa May
Emmanuel Macron
Një tjetër
Kancelarja e Gjermanisë Kryeministër i Kanadasë
President i Francës
President i SHBA Kryeministre e Britanisësë madhe
President I Federatës Ruse
President i Turqisë
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
34
POLITIKA E JASHTME DHE PERCEPTIMET MBI POZITËN NDËRKOMBËTARE TË KOSOVËS
#PIPS #POLITIKANDERKOMBETARE #PARTITEPOLITIKE #KOSOVAPOLITICS2019
KONRADADENAUERSTIFTUNG
Pyetja ka të bëjë me përshtypjet e kosovarëve për fushatën e tërheqjes së njohjeve të pavarësisë së Kosovës, të financuar nga Serbia, më saktësisht, se a e kanë dobësuar këto përpjekje pozicionin ndërkombëtar të Kosovës.
Në përgjithësi, 52.1% e qytetarëve vlerësojnë se fushata për tërheqjen e njohjeve e ka dobësuar Kosovën ndërkombëtarisht.
A mendoni se është dobësuar Kosova ndërkombëtarisht nga
përpjekjet e Serbisë për tërheqjen e njohjeve
60.0
50.0
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0
52.1
Po Jo Refuzoj tëPërgjigjem
41.2
6.8
?
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
36
Nënpyetja për të matur sasinë e dëmit ka vlejtur vetëm për respondentët që kanë zgjedhur përgjigjen “po” (se fushata e tërheqjes së njohjeve e ka dëmtuar Kosovën ndërkombëtarisht). Prej tyre, 23.4% besojnë se kjo fushatë e ka dëmtuar Kosovën “shumë” dhe e njëjta shifër vlen edhe për përgjigjen “deri diku”. Vetëm 5.3% e këtij porcioni të respondetëve besojnë se dëmi i shkaktuar nga fushata për tërheqjen e njohjeve mund të cilësohet si i pakët për pozicionin ndërkombëtar të Kosovës.
Sa besoni se kjo fushatë e ka dëmtuar
Kosovën
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0Shumë Deri diku Pak
?
23.4 23.4
5.3
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
37
Pyetja lidhet me përshtypjet e qytetarëve kosovarë me politikën e jashtme dhe diplomacinë e Republikës së Kosovës.
Nga rezultati shihet se 46.2% e qytetarëve kanë përgjigje negative, duke cekur se janë “të pakënaqur” ose “aspak të kënaqur” me politikën e jashtme dhe diplomacinë e Republikës së Kosovës.
Në anën tjetër, 25.6% e vlerësojnë punën e institucioneve të politikës së jashtme pozitivisht, por nga kjo shifër vetëm 3.8% u deklaruan maksimalisht të kënaqur.
Sa jeni të kënaqur me politikën e jashtme dhe diplomacinë e
Republikës së Kosovës
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0Shumë tëkënaqur
Të kënaqur Neutral Të pakënaqur Aspak të kënaqur
3.8
21.8
25.9 26.2
20.0
Nuk kaminformacion
2.2
?
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
38
Duke dëshiruar të mësohen përshtypjet e kosovarëve mbi aspekte të fuqisë dhe sovranitetit të Kosovës, ata janë pyetur sa a duhet Kosova të bëjë më shumë për të krijuar politikë të jashtme të pavarur nga interesat e SHBA dhe BE. Respondentët kanë mundur të zgjedhin “po”, “jo” ose “refuzoj të përgjigjem”.
Rezultatet vënë në pah se qytetarët besojnë fuqimisht se Kosova duhet të tentojë të pavarësojë politikën e saj të jashtme dhe të tentojë të forcojë sovranitetin e saj. 65.1% e qytetarëve kanë zgjedhur përgjigjen “po”.
A duhet Kosova të bëjë më shumë për të krijuar politikë të jashtme të pavarur nga interesat e SHBA-ve dhe BE-së??
70.0
60.0
50.0
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0Po Jo Refuzoj të
Përgjigjem
65.1
24.8
10.1
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
39
Pyetja ka mëtuar të masë perceptimet e qytetarëve kosovarë në ndërlidhjen ndërmjet shtetësisë së Kosovës dhe njohjes ndërkombëtare, më saktësisht, se a varet ekzistenca dhe qenësia e shtetit të Kosovës nga njohja prej aktorëve të tjerë.
Respondentët kanë mundur të përgjegjen me “po”, “deri diku”, “jo” dhe “refuzoj të përgjigjem”. Shumica e qytetarëve mendojnë se qenësia e Kosovës si shtet varet nga njohjet ndërkombëtare. Me “po” janë përgjigjur 50.2%. Vetëm 9.3% e qytetarëve mendojnë se shtetësia e Kosovës nuk varet fare nga njohja e saj ndërkombëtare.
A mendoni se shtetësia e Kosovës varet nga njohja e saj
ndërkombëtare?60.0
50.0
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0Po Deri diku Jo Refuzoj të
Përgjigjem
50.2
35.4
9.35.0
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
40
PARTITË POLITIKE NË KOSOVË
#PIPS #POLITIKANDERKOMBETARE #PARTITEPOLITIKE #KOSOVAPOLITICS2019
KONRADADENAUERSTIFTUNG
Në pyetjen se sa i besojnë partive politike 47.7% e qytetarëve kanë zgjedhur përgjigjet negative “nuk iu besoj” ose “aspak nuk iu besoj”.
Ndërsa vetëm 28.8% e respondentëve kanë zgjedhur përgjigjet pozitive “plotësisht iu besoj” dhe “iu besoj në një masë”.
Sa iu besoni partive politike në Kosovë?
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0Plotësishtiu besoj
Ju besoj nënjë masë
Neutral Nuk iu besoj Aspak nuk iu besoj
Refuzoj tëpërgjigjem
4.6
24.221.9
23.8 23.9
1.6
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
42
Respondentëve iu është kërkuar të kategorizojnë pikëpamjet e tyre ideologjike. Duhet cekur se pyetja nuk ka synuar të bëjë klasifikimin ideologjik në bazë të vlerave të ofruara nga pyetësori, por vetëm të ofrojë një pasqyrë përshkruese rreth ideologjive politike, në raport me termat “i majtë” dhe ”i djathtë” apo ”qendër”. Gjithashtu, duhet cekur se kategorizimi i respondentëve në njërën nga këto kategori ka nënkuptuar interpretimin e tyre vetanak mbi vlerat që këto terme përmbajnë.
Në përgjithësi, vërehet se niveli i informacionit për orientimin ideologjik mbetet i ulët. Gati gjysma e respondentëve ose rreth 43.4%, janë përgjigjur se nuk kanë informacion se çka nënkuptojnë këta terma.
Prej respondentëve që kanë zgjedhur të kategorizohen, 23.9% e kanë klasifikuar veten si ”të djathtë”, 19.1% si ”më shumë në qendër”, ndërsa 13.6% e kanë përshkruar veten si ”të majtë”.
Cili nga këta terma përshkruan më së miri ideologjinë tuaj
politike?50.0
45.0
40.0
35.0
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0I/e djathtë I/e majtë Më shumë
në qendërNuk kam
informacionmbi këta terma
13.6
19.1
43.4
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
4323.9
Pyetja e mëposhtme ka matur përshtypjet e qytetarëve lidhur me cilësinë e programeve dhe politikave të partive politike. Në përgjithësi, 21.2% e qytetarëve besojnë në programin dhe politikat e LDK, 19.7% besojnë në programin dhe politikat e Vetëvendosje, ndërsa 16.1% besojnë se PDK posedon programin dhe politikat më cilësore për të qeverisur Kosovën.
Cilat nga partitë politike mendoni se ka
programin dhe politikat më cilësore për të qeverisur Kosovën
?
AAK
LDK
NISMA
PDK
PSD
VV
AKR
ALTERNATIVA
12.1
0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0
21.2
5.2
16.1
2.2
19.7
1.6
0.2
LISTA SERBE 1.1
ASNJËRA 11.3
REFUZOJ TË PËRGJIGJEM 8.4
TJETËR 0.9
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
44
Pyetja trajton besimin e kosovarëve në partitë politike për të udhëhequr procesin e integrimit Euro-Atlantik si dhe në kultivimin e marrëdhënieve me shtetet partnere të Kosovës.
Përgjigjet kanë renditur LDK-në partinë e parë me 21.9%, ndërsa PDK dhe Vetëvendosje janë renditur në vendin e dytë, respektivisht të tretë, me nga 17.5%. Rreth 20% e respondentëve kanë zgjedhur përgjigjen “Asnjëra" ose “Refuzoj të përgjigjem”.
Cilës parti politike në Kosovë i besoni më së shumti për të integruar
Kosovën në BE dhe NATO dhe për të kultivuar raportet
me shtetet partnere
?
AAK
LDK
NISMA
PDK
PSD
VV
AKR
ALTERNATIVA
11.9
0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0
21.9
5.3
17.5
2.0
17.5
1.7
0.4
LISTA SERBE 0.9
ASNJËRA 13.2
REFUZOJ TË PËRGJIGJEM 7.2
TJETËR 0.6
Po
litik
a N
dër
kom
bët
are
dhe
Par
titë
Po
litik
e:P
erce
ptim
et e
Qyt
etar
ëve
të K
osov
ës
45
Republic of Kosovo, 10 000
Prishtina
Str. Rexhep Luci, 15/5
+381 38 22 45 77
www.pips-ks.org
Politika Ndërkombëtare dhe Partitë Politike:Perceptimet e Qytetarëve të Kosovës
KONRADADENAUERSTIFTUNG
Anketa Vjetore 2019
MARS 2019
Politika Ndërkombëtare dhe Partitë Politike:
Perceptimet e Qytetarëve të Kosovës
#PIPS #POLITIKANDERKOMBETARE #PARTITEPOLITIKE #KOSOVAPOLITICS2019
Des
ign
/ M
ILK
Y W
AY
CR
EAT
IVE
P
IPS
/ 2
019
/
/ P
RIS
HT
INA
KONRADADENAUERSTIFTUNG
Republic of Kosovo, 10 000
Prishtina
Str. Rexhep Luci, 15/5
+381 38 22 45 77
www.pips-ks.org
Perceptimet e Qytetarëve të Kosovës
Anketa Vjetore 2019
Politika Ndërkombëtare dhe Partitë Politike:
KONRADADENAUERSTIFTUNG
