FILATELISTÓW POLSKIEGO ZWIĄZKU

Nr 4 (846)

Rok XL kwiecień 1993 r.

Cena 7000 zi

PL ISSN 001E-0975

6

Oy

2000zł POLSKA

aRopA A Supow.n.ov,

N O O Lrs

eprodukujemy projekty wstępne

KADECI II RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

ENINGRAD

LITWA Kna~NO • •';',;>4

•*WILNO '4r KATY' ajUCHNÓW

*•Mif■ISK AiLISZC ZEW • KA tUG4 BOR TUCA •

W0tOCCA • • BOLOGOJE

• GRIAZOWIEC

* ON0'1 °STASZKÓW

• MOSKWA

POLSKAA

* :', *

•Y'' 411h.W5 W

4***

P /ATY CHATIq M K 1 JOW • 't X • ■J• • C I-JA RKÓW • KAZ AŃSK

'4 . k ,S TAR O B IEI-OK 11,

K UR SK • • V,'ORON E.2"

• TALLIN STCN •...,...

*.« RUMUNIA oopEsA

KORESPONDENCJA KATYNSK Katy ń - to symbol tragicznej śmierci i mordu oficerów polskich, ciała których znalezi

w masowych grobach w Katyniu (Kozielsk), Miednoje (Ostaszków), Charków (Starobielsk). Kompleksowa działalność specjalnie powołanej komisji z udziałem prokuratury generalnej

pozwoliła na ustalenie tych miejsc straceń. Znaleziona przy zwłokach korespondencja pochod od rodzin była jednym z dowodów tragedii polskich oficerów. W niektórych przypadka pozwoliła ona na orientacyjną identyfikację zwłok oraz odtworzenie warunków sytuacyjny w danym okresie. Niewątpliwie ta korespondencja dla nas Polaków ma duże znaczenie dowod i historyczne. W polskiej filatelistyce powinna ona znaleźć właściwe miejsce i zrozumienie, tak wi stan jej nie może odgrywać zasadniczego znaczenia przy ocenie jej jako waloru filatelistyczne! Przecież bardzo często korespondencja obozowa była przechowywana przez adresatów w różny skomplikowanych warunkach.

O korespondencji pocztowej z sowieckich obozów jenieckich istnieje kilka publikacji (I. 2, W cytowanych artykułach możemy znaleźć sporo danych dotyczących listów wysyłanych z oboz do rodzin. W sporadycznych przypadkach omówione są zwroty korespondencji wysłanej po ma 1940 r. W niniejszym artykule chcielibyśmy zwrócić uwagę na eksponaty korespondencji wystał przez rodziny do obozów, której część znaleziono przy ekshumacji zwłok.

Liczba polskich jeńców wziętych do niewoli przez armię sowiecką w 1939 r. wynosiła około 1 tys. osób. Materiały źródłowe podają, że oficerów było około 15 tys. i okolo 6 tys. wojskowy niższych stopni, policjantów i urzędników państwowych. Gromadzeni oni byli już od same

ZI Ś W NUMERZE:

• Stanisław Barański, Józef Falkowski, asz Jabłoński — Korespondencja ka-

str.

CONTENTS

• Stanisław Barański, Józef Falkowski, Tomasz J abloński — Correspondence from

Page

' ska 110 Katyń 110 • Jerzy B.Klima — O ŚWF w Poznaniu • Jerzy &Mima — (Nearly) everything

(prawie) wszystko 115 about World Philatelic Exhibition in Po- • Janusz Księski — „Malarstwo" mój znań 115

eksponat na MWF „Polska '60" • Bronisław Rejnowski — Nalepki polece-

120 • Janusz Księski — „Painting" on „Po- land 60" — my exhibit the International

nia w przeszłości i obecnie 121 Philatelistic Ex hibition 120

• Wiesław Pilarski — Wojskowa Poczta Polowa polskich sił rozjemczych w Ju-

• Bronisław Rejnowski — Stickers - orders in the past and nowdays • Wiesław Pilarski — Military Army

121

gosławii 125 Postal Sernice of Polish mediatory forces in • Adam L.Wokniak — Cenzura wojenna Yugoslavia 125

przesyłek pocztowych w 1939 r 126 • Adam Woźniak — War-time censorship Filatelista-Tematyk — Antoni Kurczyński of postał master in 1939 126 — Dwadzieścia lat filatelistyki tematycznej 128 A Topical Pbilatelist — Antoni Kurczyński • W.Alexiewicz i W.Henrykowski — Jan — Towoty Years of Polish Topical Philate- 128

Paweł II w filatelistyce 130 listics • W.Alexiewicz, W.Henrykowski Osobliwości znaczków polskich Nowości polskie Nowości zagraniczne

131 133 135

— John Paul the Second in Philatelistics .. Curiosities of Polish stamps Polish news Foreign »aws

130 131 133 135

Recenzje 136 Reviews 136 Ceny 137 Prices 137 Z życia PZF 138 From the life of Polish Philatelistic Society . 138 Ogłoszenia 139 Advertisements 139 Konkurs na najładniejszy znaczek polski Competition for the nicest Polish Stamp roku 1992 141 from 1992 141

początku w trzech wyżej wspomnianych obo zach. Korespondencja rodzin z jeńcami tych obozów urwała się z końcem marca 1940 r.

W naszym posiadaniu najpóźniejszym walo-rem filatelistycznym jest telegram ze Starobiels-ka datowany 23. III. 1940 r. Być może, że w sporadycznych przypadkach mogły przycho-dzić listy jeszcze w kwietniu i na początku maja, gdyż likwidacja obozów postępowała etapami, a rozpoczęła się 3 kwietnia. Ostatni transport z Kozielska i Starobielska odszedł 12 maja, natomiast z Ostaszkowa 16 maja. Głównie z tych ostatnich transportów uratowało życie 448 jeńców. Listy pisane do jeńców przez rodzi-ny już od początków kwietnia wracały z napi-sem „Retour" lub „Adresata niet". I tak np. pismo Międzynarodowego Czerwonego Krzyża z Genewy (Ryc. 1a i b) pisane do ppor. W. Bitnem w Kozielsku wróciło do Genewy, a na-zwisko to figuruje na liście straconych w Katy-niu (4, 5). Karta (Ryc. 2) adresowana do jeńca Ostaszkowa St. Siejko wróciła w końcu 1940 roku do rodziny, a nazwisko to figuruje na skierowaniu NKWD do Smoleńska z datą 1. 04. 1940 r. poz. 75. Podobny los spotkał korespon-dencję (Ryc. 3, 4 a i b) do Stefana Stolarza (5) i Jana Wawrzyńcewicza w Starobielsku.

Takich przykładów można by mnożyć. Nasze zbiory wykazują pewne rozbieżności z dotych-

mutat irrfrui). ac u criout-rtoue4 :otritve at M.9 .

MIMjga:

ja sa)aos ruoL

C. e. e. P. eMOONeiltk d 1 a !IV@ ee y

.4 ar. • J

aorr1ihery

Ryc. la lb

111

,

w:T au,..439

Ryc. 4a

112

OC 0511

0005 P 1111.91TIA

czasowymi publikacjami z tej dziedziny. Maso-we groby w Katyniu zostały otwarte wiosną 1943 roku. Komisja PCK w okresie kwie-cień-czerwiec 1943 zewidencjonowała 4241 eks-humowanych zwłok, nie wszystkie jednak zide-ntyfikowano. Ekshumację w Charkowie i Mied-noje prowadzono wokresie 25.07 - 31. 08. 91 r. W Charkowie w dziewięciu wykopach odnale-ziono 169 szkieletów jeńców polskich. W dołach tych znaleziono dużo wyposażenia wojskowe-go, nieliczne szczątki dokumentów i zniszczoną korespondencję. Pozwoliło to w dwóch przypa-dkach na identyfikację zwłok. Ciekawym ze względów badawczych jest, że w Miednoje, w górnych warstwach w wykopie 1 b zachowały się jedynie szczątki kostne, zaś w niższych zwłoki były w stanie przemiany tłuszczo-wo-woskowej. Z tych względów zachowala się w dużo lepszym stanie cała dokumentacja, a w tyte i korespondencja jeńców. Wraz z tymi szczątkami biologicznymi wydobyto szereg rze-czy osobistych i wyposażenia, jak płaszcze, mundury policyjne, guziki itp. Warto tu pod-kreślić, że papier zakonserwował się w tym grobie znacznie lepiej niż w Charkowie. W Mie-dnoje wydobyto 140 zwłok. W wielu przypad-kach można było na podstawie zachowanych dokumentów i korespondencji określić przyna-leżność przedmiotów z miednojskiej eksplora-cji.

cmi rrt INTERmAlionhy. Da u EROIX-ROUGE • GENEVE

i_ Aiill~

W celu uzdatnienia do przechowalnictwa muzealnego i dowodowego, materiały wydoby-te z wykopów poddano dezynfekcji promienio-waniem jonizującym oraz odparowaniu wilgoci i innych lotnych związków przez umieszczenie w komorze niskich ciśnień w warunkach zbliżonych do próżni. Na ryc. 5 przedstawiona jest kartka pocztowa wydobyta podczas eks-humacji zwłok w 1943 r. w Katyniu (5). Jest ona stosunkowo dobrze zachowana. Adresatem jej był kpt. Antoni Zieliński, który został ziden-tyfikowany i zarejestrowany pod numerem WO 2674 Zapewne karta ta przyczyniła się do identyfikacji zwłok.

Z obozu starobielskiego korespondencja za-chowała się w znacznie gorszym stanie, a to ze względu na warunki środowiskowe i długi okres przebywania w ziemi (ponad 50 lat).

Na ryc. 6 pokazana jest karta pocztowa adresowana do por. piechoty Jerzego Sochy, którego nazwisko figuruje na listach NKWD pod nr 2976. Natomiast na ryc. 7 - telegram zrekonstruowany z kilku części, adresowany do Czesława Solko figurującego na spisach NKWD pod nr 3060. W adresie telegramu

• Wykaz oficerów sporządzony przez Komisję PCK oznaczający Nr zwłok i Nr strony wykazu

Ryc. 9

zachowały się słowa „gorod Starb. p. j l5" oraz nazwisko i imię jeńca i ojca. Niestety treść telegramu jest nie do rozszyfrowania.

Na ryc. 8, 9 i 10 uwidocznione są karty skierowane przez rodziny do jeńców obozu Ostaszków. List przedstawiony na ryc. 8 jest stosunkowo mało czytelny, jednakże wyraźnie widoczne są stemple pocztowe, szczególnie na jednym z nich stempel Ostaszkowa. Należy stwierdzić, że rozszyfrowane nazwisko Henryk

Szwan (4) jest na liście straconych jeńców Ostaszkowa; jeniec ten był pracownikiem Poli-cji Śląskiej w Katowicach.

Najlepiej zachowała się karta przedstawiona na ryc. 9. Jednakże danych personalnych ad-resata nie udało się odnaleźć na listach jeńców z Ostaszkowa. Karta pocztowa przedstawiona na ryc. 10 została wysłana z Generalnego Gube-rnatorstwa. Wyraźny na niej jest stempel Osta-szkowa i Moskwy. Nazwisko i adres obozu jest w pełni czytelny (J. Staszczyk, Ostaszkowo). Niestety nie udało się odszukać tego nazwiska

~' "7-1!

~AG.

1.. P

Ryc. 5 Ryc. 6

Ryc. 8

Ryc. 10

113

Ryc. Ha

na listach. Chociaż zbliżone nazwisko może sugerować, iż był to pracownik Policji Państwo-wej w Kołomyi.

Do ciekawej dokumentacji można zaliczyć również walory przedstawione na rycinach 11-15. Widoczne są na nich częściowo zachowa-ne znaczki pocztowe, a na jednym z nich można odczytać na stemplu „Warszawa". Karta po-cztowa na ryc. 12 zachowała się w stosunkowo niezłym stanie, niemniej jednak nie udało się na niej odczytać ani adresata, ani nadawcy, jedynie ustalić można, że wysłana była do Ostaszkowa z terenów anektowanych przez ZSRR. W zu-pełnie dobrym stanie również są przedstawione na ryc. 13 i 15 stemple. Stemple z ryc. 13 pokazują na przyjęty walor pocztowy przez pocztę w Ostaszkowie i drogę pośrednią przez główną pocztę w Moskwie.

Dwa ostatnie walory filatelistyczne tj. koper-ta i stempel (ryc. 14 i 15) nie dotyczą bez-pośrednio adresów obozowych, niemniej jed-nak wskazują wyraźnie, iż zamordowani jeńcy byli Polakami. Pan Lucjan Rajchert służący w policji w Katowicach, natomiast stempel na ryc. 15 wyraźnie odnotowuje Warszawę 16 z 20 IX 1937 r. a więc miejsce zamieszkania zamor-dowanego jeńca.

Pokazując mocno podniszczone walory fila-telistyczne chcemy podkreś lić ich wartość do-wodową, korespondencyjną i historyczną oraz zwrócić uwagę, że nie wszystko co jest czyste i nieuszkodzone jest najważniejsze w zbiorach filatelistycznych.

1 h

Ryc. 13

Ryc. 14

114

Autorzy serdecznie dziękują Panu Aleksand-rowi Zalęskiemu za pomoc w przygotowaniu dokumentacji fotograficznej zniszczonej 50-1et-tani oddziaływaniem środowiska na papier.

STANISŁAW BARAŃSKI JURT FALKOWSKI

TOMASZ JABŁOIVSKI

Bibliografia: I. Barański Stanisław, Falkowski Józef - Korespon-

dencja z obozów jenieckich w ZSRR w latach 1939-1941. „Filatelistyka" 1992. nr 9. str. 291-294.

2. Falkowski Józef - Starobielsk 1941, „Filatelista" 1990, nr 7-8, str. 113-114.

3. Rudziński Cezary - Listy katyńskie. „Filatelista" 1989, nr 17, str. 385-388.

4. Snopkiewicz Jacek, Zakrzewski Andrzej (red.) - Dokumenty Katynia, decyzje, Interpres, Warszawa 1992.

5. Tucholski Jędrni - Ekshumacja Charków - Mied-poje, Karta 1991, nr 6.

6. Tucholski Jędrzej - Mord w Katyniu - Inst. Wyd. Pax 1991.

7. Zawodny Janusz Kazimierz - Katyó, Lublin, Paryż 1989.

"i

POLS 193

POLSK 9J

P01511193

POISIQ93

POiS ,)93

O ŚWF w POZNANIU (prawie) WSZYSTKO rozmowa z Ludwikiem K. Malendowiczem

Równo dwadzieścia lat temu, odbyła się ŚWF „Polska'73".Byla to już druga (w 1960 r., w Warszawie - pierwsza) Wystawa pod patronatem FIP. Przewodniczył wówczas Komitetowi Organizacyjnemu Jan Witkowski - dziś członek Honorowy PZF. Zaplanowany z nim wywiad nie odbyl się jednak. Jan Witkowski zachorował.

Z tamtego Komitetu - w obecnym ŚWF „Polska'93" działają trzy osoby : Ludwik K.Malendowiez, Adam Kochanowski i Zygmunt Rosieput. Prof. L.K.Malendowicz jest obecnie wiceprzewodniczącym Komitetu Organizacyjnego oraz przewodniczącym Komitetu Wykonaw-czego. Zgodził się porozmawiać o obydwu wystawach.

Red.: Ci trzej panowie działający w obydwu komitetach, w 1973 r. byli bardzo młodymi ludźmi. To dobrze świadczy o ówczesnym, perspektywicznym działaniu Związku. Zapew-niają one bowiem ciągłość. Czy jednak w tak bardzo zmienionych warunkach, można korzy-stać z tamtych doświadczeń ?

L.K.Malendowicz: 0, nie tylko te trzy osoby pracowaly przy obydwu wystawach, choć nie =leżały (bądź nie należą) do komitetu. Np. prof. Jan Olejniczak, hyź i jest głównym projektantem. Albo Jan Witkowski. ze względu na wiek, nie pracuje dziś w Komitecie, ale z jego doświad-czenia stale korzystamy i w trudniejszych chwi-lach prosimy o pomoc i rady.

Bez względu na ogromne zmiany jakie =Wy ar kraju sq pewne stale elementy przygotowania takiej imprezy, które nie ulegają zmianom. I w tym zakresie doświadczenia sprzed 20 lat są iezcenne.

Duże zmiany wprowadzil FIP. Dzisiejsze prze-gary bardziej rygorystycznie określają zakres Wystawy, sposoby kwalifikowania eksponatów, kontakty z władzami FIP i wystawcami. Moim zlaniem przepisy te ułatwiają organizację tak ogromnej imprezy.

Wyposażenie biura Wystawy w nowoczesny iprzęt, w ogóle jeszcze nie znany przed 20 laty, ogromnie usprawnia naszą pracę, ale też naklada rrre obowiązki.

Red.: Czy to prawda, że ŚWF „Polska'73" była największą wystawą filatelistyczną w Po-lsce ?

L.K.M.: Nie tylko w Polsce. W owych latach byla to największa wystawa na świecie. Wystar-czy przypomnieć : 6 000 ekranów, 1250 eks-ponatów ł 250 w klasie literatury. 77 eks-ponatów w klasie tradycyjnej - Polska. 332 - w klasie tematycznej. 22 - w klasie honorowej. Ale niektóre z tych danych są trochę dziś mylące ze względu na zmianę przepisów. Np. zmienily się w sposób zasadniczy poglądy na rozmiary wy-stawy. Giganty przytłaczają zwiedzających (pra-ktycznie uniemożliwiają ogarnięcie calości. Tak więc ŚWF „Polska'73" aż do 1978 r., do czasu ŚWF w Pradze, była największą wystawą na świecie. Dziś przepisy FIP ograniczają rozmiary wystaw do 4 000 ram w klasie konkursowej. My - w Poznaniu - wykorzystujemy ten limit.

Ponadto będą wystawione eksponaty w klasie pozakonkursowej: zaproszonych wystawców, do-kumentujące 100 - lecie polskiej filatelistyki, zarządów pocztowych ... Myślę, że każdy zwie-dzający zatrzyma się dłużej przy zbiorze „Pol-ska" Zbigniewa Mikulskiego, „O historii wystaw pod patronatem FIP" Jana Witkowskiego, czy prac rytowanych przez Czesława Slanię oraz projektów datowników prof. Jana Olejniczaka.

1 teraz dygresja: wspomniałem już o pewnej zwodniczości w operowaniu liczbami przy

115

il 2015 503

5011M93 vots re93 PCW.513 30101.! 93

501111,733

porównywaniu obydwu wystaw. Zmiana prze-pisów 17P sprawila, że pod tą samą nazwą klasy dziś rozumie się co innego niż przed 20.1tay. Np. obecnie do klasy honorowej zalicza się zbiór, który uzyskal grand prix w klasie mistrzowskiej FIP. Do tej zaś klasy może się dostać ten eksponat, który na trzech SWF otrzymal duży zloty medal. Ten przykład dowodzi jak bardzo wzrosty wymagania stawiane wystawcom w osta-tnich latach.

Inna zmiana. To co dawniej można byk obej-rzeć w jednej klasie - tradycyjnej, dziś może być rozbite pomiędzy klasę tradycyjna i historii po-czty a nawet aerojilatelistykę. Na naszej Wysta-wie będziemy mieli ponad 60 eksponatów z pol-skimi znakami pocztowymi, w tym kilka wspa-nialych z zagranicy, jak np. p.Linigera ze Szwaj-carii „Poczta balonowa oblężonego Przemyśla", oraz członków naszego Kola Polonia. Będą też pokazane takie rarytasy, jak list z paskiem ( 5 + 1) „Polska nr 1". Jak wiadomo na świecie jest 14 egzemplarzy tzw, „10 halerzówki". Otóż i te znaczki będzie można obejrzeć i to do tego -na liście.

I żeby skończyć z porównaniami ... ŚWF „Polska'73" obejrzalo okolo 150 000 zwie-dzających. 7'o też byl swego rodzaju rekord. Czy na obecnej - zostanie pobity ...

Red.: W tym roku pobicie tego rekordu Wam nie grozi skoro wywindowaliście cenę biletów wstępu do 50 000 zł.

L.K.M.: Jak już wyjaśniał dyrektor Traw-czyński (patrz wywiad obok! bilet ten będzie upoważniał do zwiedzenia i innych wystaw od-bywających się w tym samym czasie na terenie Targów Poznańskich. Mianowicie od I do 9 maja trwać będą Międzynarodowe Targi Motoryzacji (bardzo przecież atrakcyjne) a od 12 do 16 maja - Targi „Mebli i Wyposażenia Wnętrz" oraz tzw. „Drema" ( Międzynarodowy Salon Maszyn i Narzędzi do Obróbki Drewna). Ulgowy bilet dla młodzieży kosztuje 25.000 zi Ale ... Uwaga! W dniach, kiedy będzie tylko nasza Wystawa, czyli' 10 i maja, wstęp będzie bezpłatny.

Red.: §WF - to nie tylko ekspozycja zbiorów. To także wiele imprez towarzyszących (pisa-liśmy już o nich). To wszystko trzeba zaplano-wać, przygotować ... A Was jest zaledwie kilka osób.

L.K.M.: Zabraliśmy się do roboty we wrześniu 1991 r. To późno w porównaniu z praktyką w innych krajach. Do lutego br. pracowalo S osób (na 4 etatach). Wszyscy członkowie Komitetu Wykonawczego z wielkim poświęceniem wy-wiązują się ze swoich zadań. Ponadto spolecznie

działa wielu filatelistów z poznańskiego i z całej Polski. Do tego co mówił dyr. Trawczyński dodam, że Poczta gwarantuje cale zabezpieczenie pocztowe na Wystawie i w mieście w czasie jej trwania. Zapewnia też transport.

Na czas trwania Wystawy - Okręgi PZF zgłosiły do społecznej pracy ponad 60 kolegów. Przybędą do Poznania na 5 dni przed roz-poczęciem Wystawy i pozostaną na 3 dni po jej zakończeniu. Budzi jednak gorycz, że niektóre okręgi i to duże - nie zgłosiły ani jednej osoby do roboty.

Z dużą pomocą pośpieszyły władze PZF przez swoje kontakty z FIP i związkami krajowymi na świecie. ZG PZF oddelegowal też najbardziej doświadczonyckfilatelistów do Komitetu Organi-zacyjnego.

Red.: A właśnie ... Czy wiesz coś na temat zainteresowania naszą Wystawą na świecie ?

L.K.M.: Duże. Przecież w czasie Wystawy odbędą się: posiedzenie Biura FIP, Kongres Europejskiej Federacji Stowarzyszeń Filatelis-tycznych ( FEPA J, Kongres ASCAT ( Między-narodowe Stowarzyszenie Wydawców Kata-logów Znaków Pocztowych - które w pawilonie nr 4 przedstawi ponad 200 katalogów), posiedzenie IFSDA ( Międzynarodowa Federacja Stowarzy-szeń Kupców Filatelistycznych J, spotkanie Euro-pejskiej Akademii Badań Filatelistycznych i Pa cztowych, Kongres AIJP (dziennikarzy filatelis-tycznych ) oraz spotkanie Stowarzyszenia Eks-pertów Filatelistycznych ( AIEp j. Po raz pierw-szy w SWF w krajach Europy Srodkowo-Wscho-dniej wezmą udział zarządy pocztowe i kupcy. Po raz pierwszy tez w historii wystaw FIP ekspert AIEP będzie w czasie Wystawy udzielal porad i do tego - bezpłatnie. No i wreszcie mamy już obietnicę zorganizowania specjalnego stoiska po-czty ONZ z Wiednia.

Red.: Lista rzeczywiście imponująca. Czy spodziewacie się dużego napływu gości z za-granicy ?

L.K.M.: Zapowiada przyjazd ponad 600 wy. stawców i filatelistów z zagranicy. Będzie duże grupa komisarzy krajowych. Sędziowie konkur sowi i aspiranci. Mamy też zgłoszenia wycieczel z USA, Szwajcarii, Niemiec, Belgii i Rumunii a spodziewamy się następnych. No i przybędzi< wiele osób indywidualnie, w tym wiemy o wiek Polonusach ... Ci wszyscy cudzoziemcy be& przecież zwiedzali nie tylko Wystawę, ale i miar to, a nawet - kraj.

RML: Warto, może, jeszcze wyjaśnić czytel nikom tryb powoływania sędziów konkurso wych.

116

11 li

POb 793

11 KIM 93 POt .1.3 MS 793

M.: To skomplikowany proceder, ule tuje, że sąd konkursowy będzie rzeczy-

się składał z wytrawnych znawców znaków owych. Otóż kandydaci sq zgłaszani przez listyczne związki krajowe do Komitetu Wy-czego. My oraz koledzy z ZG PZF je

totalizujemy i propozycje przekazujemy koordy-natorowi FIP, panu T.Dahindenowi, który z ra-mienia FIP odpowiada za merytoryczną stronę lkistawy. M.in. sprawdza on zasadność akcep-tacji eksponatów, przydzial ekranów i właśnie - zgłoszenia jurorów. A warto pamiętać, że

formacje o każdym jurorze FIP są zakodowane w pamięci komputera.

Pan Dahinden już dwukrotnie wizytowa! Wy-stawę sprawdzając stan przygotowań.

Red.: I o ile nam wiadomo - wyjechał bardzo zadowolony. Wiemy też, że filateliści na świecie są poinformowani o ŚWF "Polska'93". Komi-tet Organizacyjny otrzymuje przecież wycinki prasowe z całego świata informujące czytelnika o naszej Wystawie. A Wasz Komitet rozsyła regularnie informacje do wszystkich dyrekcji pocztowych i związków filatelistycznych na swiecie.

L.K.M.: Wiemy tez, że specjalne znaki po-cztowe z okazji ŚWF „Polska'93" wydadzą poczty: Rosji, Rumunii, Nowej Kaledonii, Brazy-lii i Libii ...

Red.: A co o ŚWF wie przeciętny mieszkaniec Poznania ?

L.K.M.: Już teraz lokalna prasa, radio i TV udzielają sporo informacji, a ta ilość będzie narastać w calym kraju. W każdym upi. będzie eksponowany nasz plakat. W czasie trwania Wystawy będą organizowane specjalne loty m.in. szybowcowe i balonowe. Zawsze wzbudzają po-wszechne zainteresowanie. CB - radio i „Swiat Młodych" przygotowują specjalne konkursy. Myślę więc, że nie tylko filateliści zainteresują się naszą wystawą.

Red.: Czego więc życzyć przewodniczącemu Komitetu Wykonawczego ?

L.K.M.: żeby Wystawa się uda/a, a zwie-dzający byli zadowoleni.

Dziękuję za rozmowę w imieniu czytelników i własnym

JERZY B.KLIMA

I po co to Panu było, Panie Dyrektorze ... ? rozmowa z dyrektorem Okręgu Poczty w Poznaniu

Red.: Teraz, kiedy Poczta Polska przechodzi istotce przeobrażenia wszyscy pocztowcy nie mają zapewne wolnego czasu. A tu doszla dodatkowa praca związana z organizacją ŚWF, zwłaszcza dla Okręgu Poczty w Poznaniu - miejsca Wystawy. Czy nie żałuje Pan IW?

Tadeusz Trawczyński: W skład Komitetu Qrganizacyjnego i Komitetu Wykonawczego SWF wszedłem w specyficznej sytuacji - po-wstało właśnie p.p.u.p. „Poczta Polska". To z pewnością nie ułatwiało psi zadania.

Podjąłem się pracy przy SWF przede wszyst-kim z obowiązku - wszak na naszym terenie odbędzie się Wystawa, a „Poczta Polska" jest jej wspołorganizatorem. Szybko jednak udzielił mi się entuzjazm kolegów - filatelistów. I do takie-go samego entuzjazmu zacząłem namawiać mo-ich współpracowników oddelegowanych do pracy przy Wystawie.

Mamy bowiem ambicję udowodnić wszyst-kim, że u nas, w Poznańskiem nie zanikła tradycja dobrej roboty. Przez wiele też lat praca

y stanowiła symbol byle jakiej roboty. eraz u nas zmienia się wiele na lepsze. Chcemy

więc przy tej imprezie pokazać - całemu krajowi i światu, że potrafimy wykonać wspólnie z fila-telistami perfekcyjną robotę.

Wydaje mi się bowiem, że moipa prze_p-rowadzic pewną analogię pomiędzy SWF a Ig-rzyskami Olimpijskimi. Na te ostatnie zjeżdżają najlepsi sportowcy z całego świata. Na naszej imprezie pokażemy najlepsze światowe zbiory fdatelistyczne, a już dziś zgłaszają się do Po-znania wycieczki (a tym bardziej indywidualni filateliści) nie tylko z Europy.

No i wreszcie - efekt tej ciężkiej, a przecież społecznej - roboty powinien przynieść ogromną satysfakcję.

Red.: O ile nie przyniesie jeszcze większego deficy-

T.T.: Wg. wszelkich wyliczeń powinniśmy „wyjść na swoje", a przy sprzyjających okolicz-nosciach - nawet ostągnąc pewien zysk. Proszę obliczyć wartość już wydanych z okazji ŚWF maczków pocztowych ... A będzie jeszcze blok wydany na samą Wystawę ...

Red.: Znaczki wykupują głównie filateliki T.T.: To przecież wspólna nasza impreza.

A filateliści wykupują chętnie wszystkie ma-czki, byle były ciekawe i ladne. Na tym polega ich kolekcjonerstwo. Zresztą z okazji Wystawy Komitet pomyślał nie tylko o atrakcyjnych maczkach pocztowych. Wydajemy również kil-ka, niezwykle wartościowych pozycji literatury

117

In. I

POIS .711

POL, ,93

POLS .193

POISMA91 KtS ,!93

P01,,.793

001.51193

filatelistycznej. Właśnie rozesłaliśmy ofertę do jednostek Poczty Polskiej oraz do okręgów PZF z propozycją zarezerwowania pewnej liczby egzemplarzy dla pracowników poczty i dla członków Związku. Pozostała część nakładu będzie sprzedawana w stoiskach pocztowych na terenie SWF. A są to takie rarytasy wydawnicze jak : „Poczta i filatelistyka w Wielkopolsce" - album drukowany we Włoszech (cena około 400 000 zł), „Królestwo Polskie. Polska nr. 1 a historia poczty" M.A.Bojanowicza. Zawiera ponad 300 czarno - białych i 8 kolorowych ilustracji. Jest to polskie opracowanie angiels-kiego wydania z 1979 r. O ile wiem, obecnie w Polsce są jedynie dwa egzemplarze tego unikatowego wydawnictwa (cena ok. 290 000 zł), „Die Postwertzeichen und Poststempel von Polen in 18. und 19. Jahrhundert" - reprint W. Polański i W. Rachmanow (cena ok. 290 000 zł), „Katalog ŚWF „Polska'93" (cena ok. 350 000 zł). Do wydawnictw tych będą dołączane główne bloki Wystawy „Legenda o Orle Białym" w wersji ciętej - numerowanej lub próby numerowane. Wreszcie zestaw sprze-dażny - klaser z kompletami wydawnictw po-cztowych wydanych z okazji ŚWF „Polska'93", w tym główny blok Wystawy - perforowany, cięty - numerowany i próba numerowana (cena ok. 450 000 zł).

Red.: Wydawnictwa rzeczywiście zapowiadają się niezwykle interesujące. Tylko ...kogo będzie stać na nie? Jeśli jeszcze doliczymy bilety wstępu (a jeden kosztować będzie 50 000 .1) to uzyskamy łącznie kwotę zbliżoną do 2 000 000 zl. Ogromny to wydatek, przekraczający możliwości większości filatelistów.

T.T.: Nie każdego zainteresują wszystkie po-zycje z naszej oferty. Nie każdy - rzeczywiście - będzie mógł kupić to co go interesuje. Nasu-wają się jednak pytania : 1) czy z tego powodu należało zrezygnować z tych wydań ? 2) czy należało je wydać byle jak, czy też zadbać o druk na najwyższym poziomie edytorskim ?

A bilety ? Upoważniają one do zwiedzenia i innych wystaw w tym czasie zorganizowanych na terenie Targów Poznańskich.

Red.: Na tatym świecie ŚWF organizują wspólnie Poczta i Związki Filatelistyczne. Im zgodniej współpracują - tym lepsze efekty. Faktem jednak jest, że bez eksponatów - nie sposób sobie wyobrazić żadnej wystawy. To z trudu i wiedzy filatelistów powstają przecież zbiory ...

T.T.: Polscy filateliści wnoszą też swoje doświadczenie i umiejętności do prac przygoto-wawczych. Ale nie byłoby też naszej Wystawy

bez udziału Ministerstwa Łączności i „Poczty Polskiej". Ograniczę się do przykładu z terenu Poznania. Udostępniliśmy pomieszczenia na biuro Komitetu Organizacyjnego i wyposaży-liśmy je w nowoczesny sprzęt, oddelegowaliśmy swoich pracowników do pracy w roznych ze-społach (np. fachowców od finansów i praw-ników) a nasz udział w miarę zbliżania się terminu Wystawy stale wzrasta, no i wreszcie pokrywamy niezbędne bieżące wydatki. One się zwrócą, ale na razie pieniądze daje Poczta.

Nie ukrywam i korzyści. O tych - długofalo-wych - już mówiłem. Są jednak i bieżące. Do obsługi turystów przygotowują się placówki pocztowe nie tylko na terenie Targów. Również - w całym mieście. Dlatego niektóre placówki modernizujemy, przeprowadzamy drobne re-monty. Wystawa się skończy, a to będzie trwała korzyść dla nas i dla miasta.

Red.: Pan, Dyrektorze, pracuje już 20 lat iv branży, więc z natury rzeczy musiał mieć kontakty z filatelis-tami. A czy sam, kolekcjonuje Pan znaki pocztowe ?

T.T.: Proszę sobie wyobrazić, że przed wojną pragmatyka służbowa zniechęcała wyższych urzędników poczty do zajmowania się filatelis-tyką. Ja też nie zbierałem znaczków i na razie nie zbieram, choć z innych powodów. Natomiast zmienił się mój stosunek do filatelistów. Daw-niej był służbowy. Dziś, w stosunku do wielu, wytworzył się koleżeński. Do niektórych - na-wet przyjacielski. Bardzo cenię ich fachowość, wiedzę, zaangażowanie w to co robią. Przy organizowaniu takiej imprezy, jak ŚWF nie może być mowy o żadnej amatorszczyźnie. Jak wielkie to przedsięwzięcie przekonałem się w miarę upływu czasu. Np. nie wystarcza zgod-na współpraca trzech organizatorów : Minister-stwa Łączności, Poczty 1 Związku Filatelistów. Często musimy bowiem współpracować z taki-mi instytucjami, jak Kancelaria Prezydenta, MSZ, czy resort finansów ... Nie wszystkie przy tym idą nam na rękę, a niektóre ważne decyzje muszą być podejmowane „od ręki". Rozumie to dobrze Kancelaria Prezydenta, MSZ ...

Teraz, kiedy zbliżamy się do końca, a wszyst-ko wskazuje na to, że nasza ŚWF będzie co najmniej na przyzwoitym poziomie - dominuje uczucie satysfakcji. Odpowiadam więc na po-stawione pytanie : warto byto zaangażować się w to piekielnie skomplikowane przedsięwzięcie. Osiągniemy bowiem rozliczne korzyści ku saty-sfakcji zwiedzających, wystawiających i chyba - całego kraju.

Dziękuję za rozmowę JERZY B.KOMA

118

ZARUSZAMY

Polski Związek Filatelistów DoeYz.14 Zarząd Główny Prezydium Zarządu Głównego

Polskiego Związku Filatelistów

LEGITYMACJA

wyróżniony został

pismo Polak Jego Związku P' " ''''" —Firatalrzutow

" FILATELISTA "

odznaką „IW lat filatelistyki polskiej" ,

6 stycznia 1993 r. Warszawa

n PUM 93

1".

POiSMJ

Pill51,193

POlStt93

R11.111113

TELEXEM Z POZNANIA

Od lutego br. ŚWF „Polska '93" reklamowana jest również poprzez umieszczanie na korespondencji służbowej (wysyłanej z kancelarii Centralnego Zarządu Poczty Polskiej, wszystkich jednostek central-nych „Poczty Polskiej", Dyrekcje Okręgów Poczty, Rejonowe Urzędy Poczty, Urzędy Przewozu Poczty i Zakłady Transportu Samochodo-wego) odcisków reprodukowanej obok pieczątki. Napis wykonano w 3 wersjach językowych: polskiej, angielskiej i francuskiej.

a

W czasie trwania Wystawy organizowane będą różne imprezy towarzyszące, a m. in. • „Poczta samolotowa" na trasie Katowi-

ce-Poznań i Poznań-Katowice, • „Poczta śmigłowcowa" na trasie Olsz-

tyn-Poznań, • „Poczta szybowcowa" na trasie Leszno-Po-

znań, • „Poczta balonowa" na trasie Poznań-miejsce lądowania, • „Poczta dyliżansowi" na trasie Kostrzyn

Wlkp.-Berlin. Miejsca postoju dyliżansu na terenie Polski: Kostrzyn Wlkp., Poznań, Pnie-wy, Międzychód, Skwierzyna, Gorzów Wlkp. oraz Kostrzyn Odrz.

Bliższych informacji o ww „pocztach" odzie-la Dyrekcja Okręgu Poczty, Dział Usług, 60-940 Poznań, ul. Kościuszki 77, tel. 529-467; 697-460, fax 523-990, telex 0412991.

BIULETYN ar 2

Bogaty w treści, elegancko wydany na 70. stronicach - ukazał się w lutym br. Otwiera go fotografia Protektora Wystawy - Prezydenta

Rzeczpospolitej Polski. Uwagę zwracają dwa artykuły : „Jak powstał blok SWF - „Legenda o Orle Białym" Adama Kochanowskiego (boga-to ilustrowany kolejnymi wersjami rysunku) oraz „Poczta Powstańcza w Warwiszkach w 1923 r." - Zbigniewa Mibilskiego ze Szwaj-carii. Ponadto zamieszczono fotografię (rewers i awers) medalu ŚWF zaprojektowanego przez Ewę Olszewską-Borys. Wydrukowano też skład komitetów - Organizacyjnego i Wykonawczego Wystawy, sądu konkursowego i aspirantów, a także komisarzy krajowych. Wśród członków sądu konkursowego odnotowałem nazwiska polskich filatelistów : Fabian Bura, Antoni Kurczyński, Ludwik K.Malendowicz, Jan Ryb-lewski, Marian Szwanki, Zygmunt Wiatrowski i Jan Witkowski. Mamy też aspiranta : Jerzego Gruszczyńskiego.

Myślę, że wielu zagranicznych czytelników Biuletynu z zaciekawieniem zapozna się z re-produkcjami znaczków pocztowych związa-nych ze ŚWF „Polska'93" - już wydanych i zaplanowanych na 1993 r. Numer zamykają reklamy i ogłoszenia.

(jbk)

„MALARSTWO” mój eksponat na MWF „Polska 60"

Przez moment zastanawiałem się, czy warto analizować założenia i losy eksponatu w skali kraju dobrego, ale w skali międzynarodowej przeciętnego. Chyba jednak warto, gdyż bez takich eksponatów nie byłoby wielkich i wielu wystaw, a po drugie dopiero na ich tle, te najznakomitsze mogą uzyskać najwyższą ocenę.

Zresztą ... Byłem wówczas - i jestem obecnie dumny z tego, że moje „Malarstwo" - jeden z 3 eksponatów, którymi wówczas dyspono-wałem - zostało przyjęte na wystawę tej rangi i moje nazwisko znalazło się na liście wysta-wiających na „Polska 60".

Dlaczego „Malarstwo" ? Po prostu ta dys-cyplina sztuki zawsze mnie interesowała i w swoim rozwoju historycznym i jako forma wypowiedzi artystycznej. Dlaczego ten został przyjęty? Była wówczas przesadna nieco wiara, że tematyka stanie się trzonem wystawiennict-wa filatelistycznego, a sam temat w polskim wystawiennictwie nie był jeszcze oklepany.

Założenia scenariusza były proste. Od prehis-torycznych fresków do współczesnych trendów w malarstwie. Opis ograniczał się do ogólnych sformułowań, a w okresach, gdy malarstwo przestało być anonimowe, do nazwisk twórców w układzie chronologicznym. Bez wprowadze-nia nazw kierunków, gdyż zakładałem, że ta wiedza to już sprawa zwiedzającego.

W realizacji, przy współudziale wybitnego malarza i zdolnego studenta ASP, doszliśmy do wniosku, że skoro mowa o plastyce, to każda karta - niezależnie od walorów filatelistycznych - powinna stanowić samodzielny element plas-tyczny. Dotyczyło to koloru znaczków oraz ich zakomponowania na karcie. Była więc nietypo-wa, gdyż łamała z założenia tak uwielbianą przez wielu symetrię. Oczywiście jurorzy pod tym względem nie byli wyjątkiem. Wiem z repe-rkusji po wystawach, że traciłem punkty za „estetykę", gdyż to co miało stanowić o plas-tycznej koncepcji karty traktowano jako „bałagan". Pisałem zresztą na ten temat przed kilkudziesięciu laty w „Filateliście" polemizując z M.Groer na temat bezzasadności narzucania kryteriów estetycznych.

Gdyby nie to, mogłoby być o punkt wyżej. Ale medal brązowy też mnie satysfakcjonował.

Poza lokalnymi pokazami w Zninie, gdzie ze względu na barwność zrobił niezłą propagandę filatelistyce, wystawiałem go jeszcze dwukrot-nie. Na Wielkopolskiej Wystawie Filatelistycz-

nej „Poznań 1960" uzyskał medal srebrny, a na MWF Miast Targowych „Intenness II" w 1961 r. medal brązowy.

Dlaczego zrezygnowa ł em z tematu? • po pierwsze masowa produkcja znaczków

związanych z malarstwem; • po drugie moda na tzw. MC. Blokowały

miejsce na karcie, a praktycznie do tematu nic nowego nie wnosiły : znaczek, kartka i kasow-nik mówiły o tym samym; • po trzecie nie widziałem - zgodnie z poja-

wiającymi się wymaganiami - szans na włącze-nie do eksponatu całości z obiegu. Bo jeżeli autentyczny obieg, to ich stan zaprzeczał wszel-kim pojęciom estetyki, jakim tego typu eks-ponat z dziedziny sztuki musi być pod-porządkowany; • po czwarte byłem coraz bliższy historii

poczty, a zwłaszcza historii poczt wojskowych. Ale to już inny rozdział.

Losy eksponatu?„Rozszedł się" w wymianie. Ostatnie serie odsprzedałem dopie-ro w ubiegłym roku. Mała część przed laty zasiliła inny eksponat o tym samym tytule, ale innym ujęciu. Raczej historia malarstwa niż sama sztuka. Mnie dał sporo doświadczenia i wiedzy na temat budowy eksponatu a później, za pozyskiwane środki, zdobywałem walory m.in. do poczty powstania wielkopolskiego i cenzur I i II wojny światowej.

Dał mi więc wiele radości podczas budowania go, sporo przeżyć estetycznych i satysfakcji z wyników. Czasami trochę żal, że już go nie ma. Bo wprawdzie, nawet przyszłościowo, szans na „złoto" na „światowce" nie miał, ale był ładny i niekonwencjonalny. Może zgodnie z tym osta-tnim założeniem opracuję - jak zdrowie i czas pozwoli • ponownie „Polonikę".

Walory też były dobre. Były to znaczki wyda-ne przecież przed 1958 rokiem, a wystarczy zobaczyć w katalogu jak rzadkie są serie Waty-kanu, Francji, Hiszpanii, a nawet polskie o tym temacie z „tamtych lat".

Była to więc miła i owocna dłuższa przygoda filatelistyczna, która służyła nie tylko mnie osobiście.

A sam medal jest dla mnie do tej pory najcenniejszym wyróżnieniem, jakie uzyskałem podczas wystawiennictwa.

JANUSZ &SWA KI

UWAGA PRENUMERATORZY „F' Uprzejmie przypominamy, że prenumerata „F" w I kw. 1993 r. wynosiła 24 tys. d., w 11 kw. zaś (w

związku z podwyżką opiat pocztowych) - 30 tys. zł. Prosimy o wyrównanie wplat. Przepraszamy, dziękujemy - redakcja.

120

NALEPKI POLECENIA w przeszłości i obecnie

Problem oznaczania przesyłek poleconych, zwanych jeszcze w II połowie XIX wieku prze-syłkami rekomendowanymi, jest problemem tak dawnym, jak dawno istnieje podział prze-syłek listowych na dwie zasadnicze grupy: zwykłe i polecone. W ciągu ostatnich dwóch wieków poczty różnych krajów stosowały mniej lub bardziej jednolite zasady oznaczania prze-syłek poleconych. Od pierwszych, umownych znaków poczmistrzowskich, wnoszonych odręcznie na przesyłkach i wpisu „NB" w doku-mentach przewozowych, czyli „nota bene" (no-tuj dobrze) poprzez stemple rekomendacyjne i oddzielne znaczki pocztowe - aż do specjalnych nalepek wyróżniających.

Tak jak Wielka Brytania jest ojczyzną pierw-szych na świecie znaczków pocztowych, tak poczta niemiecka ma duże zasługi we wprowa-dzeniu pierwszych nalepek wyróżniających, do oznaczania przesyłek poleconych. Pod koniec 1870 roku, na okupowanych przez wojska nie-mieckie terenach Alzacji i Lotaryngii, zostały wprowadzone pierwsze tego rodzaju nalepki z napisem „Recommandirt." i kolejnym nume-rem przesyłki.

Dalszy rozwój strony graficznej nalepek prze-biegał stopniowo. W końcu stycznia 1875 roku poczta Rzeszy Niemieckiej wprowadziła nale-

pki z napisem „Eingeschrieben." („zapisano"), na których należało wpisywać numer przyjęcia przesyłki, lecz już 1 września tegoż roku zostały one zastąpione nowymi nalepkami, z wydruko-waną nazwą poszczególnych urzędów poczto-wych i numerem przesyłki.

W związku z postanowieniami Światowego Kongresu Pocztowego z 1882 roku, od 1 stycz-nia 1883 r. wprowadzono w Niemczech nowy wzór nalepek z dużą łacińską literą „R" w pra-wym przedziale ramki. W 1890 r. pojawiły się w obiegu pierwsze niemieckie nalepki polecenia z literą „R", usytuowaną z lewej strony ramki.

W końcu XIX wieku nalepki polecenia przyjęty się w licznych krajach, należących do Swiatowego Związku Pocztowego. W Europie zastosowały je m.in. Austria, Rosja, Włochy. Poczta rosyjska, która wprowadziła nalepki w 1900 roku, stosowała inne nalepki dla obrotu wewnętrznego a inne dla przesyłek zagranicz-nych, ze względu na odrębność swego alfabetu.

Na światowym kongresie UPU w Londynie w 1929 roku, przyjęty został nowy wzór nalepek polecenia, omoczony symbolem C.S. Jednakże tylko niektóre kraje, jak Japonia i Jugosławia, dostosowały się do nowych postanowień. Inne pozostały przeważnie przy swoich dawnych wzorach lub - jak Polska - nadal stosowały

Eingeschrickn. Jer'

Wzór nalepki polecenia Poczty Rzeszy Niemieckiej ze stycznia 1875 r. Wymiary ramki 37 x 12 mm, kolor czerwony

• , Berlha'13. Glatz.1. k.;ingeschriebeu. gesehrieben.• .

.AF 3-18, ._>`ta 4"19".-

Definitywne nalepki niemieckie, wprowadzo-ne 1.09.1875 r. Wymiary ramki 33 x 16 mm. Nazwa urzędu pocztowego i numer przesyłki w kolorze czarnym, pozostałe elementy - czer-

wone.

20.08.1879 r. Berlin W. 56. Nazwa urzędu pocztowego - czarna, pozostałe elementy w kolorze czerwonym

Berno 56,"` Eingeschrieben.

-7 ,J2 137.

fienysze na świecie nalepki rekomendacyjne Północnoniemieckiego Okręgu Pocztowego dla okupowanej Alzacji i Lotaryngii. stosowane w latach 1870-1874. Wymiary ramki około 40 x 14 mm, kolor czerwony.

121

Lablsch In , Ela g eachrleben.

291;

Tu elle I Elneeselwlellon.

i JW 866.

oznaczenia przesyłek poleconych za pomocą stempelków. Niektóre zarządy pocztowe, w ob-rocie zagranicznym stosowały nalepki polecenia z nazwą kraju pochodzenia przesyłki.

Znaki polecenia, stosowane w przewodzie pocztowym, mają do spełnienia następujące funkcje :

- mają umożliwiać na pierwszy rzut oka odróżnienie przesyłki poleconej od przesyłek zwykłych,

- wskazują nazwę kraju lub placówki po-cztowej, w której przesyłka została nadana,

- podają kolejny numer przyjęcia (rejestracji) przesyłki.

Wszystkie powyższe wymagania spełniają dotychczasowe, tradycyjne nalepki polecenia. Wprowadzenie przez niektóre kraje w ostatnich latach techniki komputerowej do placówek po-cztowych, pociągnęło za sobą zmiany w dotych-czasowych sposobach oznaczania przesyłek po-leconych. Na podstawie obserwacji przesyłek poleconych z różnych krajów świata, można wyróżnić cztery główne systemy, jakie zaryso-wują się obecnie w tej dziedzinie :

W systemie amerykańskim - na samoprzylep-nych etykietach o wymiarach 56 x 24 mm

Przesylki polecone z Łabiszyna (29.05.1896 r.) i Tu-choli (4.05.1898 r.) Nalepki z literę „R" po prawej stronie. Wymiary ramki 41 x 16 mm. Nazwa urzędu pocztowego i numer przesyłki w kolorze czarnym,

pozostale elementy czerwone

0, 1 t?.,..,e2.,, R • , J■h" 462

10.12.1913 r. Neukirchen (Sipiory). Wymiary ramki 40 x 15,5 mm. Ramka i litera „R" czerwone, pozostałe

elementy - czarne

i jednolitym wyglądzie dla całego kraju, kom-puter oddrukowuje literę 'W z trzema ?ropami cyfr, po trzy cyfry w każdej grupie. Częsć z tych cyfr oznacza zapewne zakodowaną nazwę placówki pocztowej, część końcowa zaś - numer przesyłki. Etykiety tego rodzaju są mało in-teresujące, gdyż poza zmieniającymi się wy-drukami komputera, niezrozumiałymi dla zbie-racza, wszystkie są takie same.

W systemie francuskim - etykietka samoprzy-lepna zawiera wydruk z automatu frankujące-go, zwanego w skrócie „GAPA", od pierwszych liter tego systemu „Guichet d'Affranchissement Portal Automatique". Istnieje już kilka genera-cji tych automatów, oznaczonych symbolami G1, G2 i dalsze. Te same etykiety dużą zarówno do frankowania przesyłek zwykłych, jak i pole-conych z tą różnicą, że na etykietach dla prze-syłek poleconych automat oddrukowuje dodat-kowo na wolnym polu z lewej strony datownika dużą literę „R" w kolorze czarnym, a dla przesyłek za zwrotnym dowodem doręczenia - litery „AR" w prostokącie. Etykiety francus-kie są w istocie frankaturami mechanicznymi, łączącymi w sobie elementy opłaty i znaku polecenia. Zbieranie ich daje satysfakcję, gdyż można zbudować interesujący zbiór etykiet z różnych placówek pocztowych i z różnych automatów.

Nalepki austriackie dla Czech i Moraw sprzed 1918 roku. Dwujęzyczne nazwy placówek pocztowych. Wymiary ramki 39 x 14 mm. Wszystkie elementy poligraficzne w kolorze czar-

nym, papier żółty

122

R Beograd 4

te 3720

Nalepki Jugosławii i Japonii według wzoru przyjętego na kongresie UPU w 1929 r. w Londynie. Kolor niebieski

irz.1....7-X1

Kiht PORT . AN-"Va 6665

1 ?

Wenecja - 9.12.1886 r. Nalepka z nazwą kraju nadania przesyłki. Wymiary ra-mki 30 x 15 mm. Litera „R" czerwona, pozostałe elementy w kolorze czarnym

L

112,:i, N ;Ile ki do obroill wewnę trznego. Ramka 38 x 15 mm i litera „ "(Z) czerwone, pozostały tekst -czarny.

n PONTA DEL?A DA :A

R 6Q R i

Portugalia - 1.04.1937 r. Nalepka z nazwą kraju nadania przesyłki. Ramka 44 x 15,5 min. Elementy poligraficzne czerwone, numer przesyłki czarny (odrębny numerator)

Argentyna - 3.05.1939 r. Nalepka z nazwą kraju nadania. Ramka zewnętrzna 37 x 15 mm. Wszystkie elementy

poligraficzne - czarne

ers (Antwerpia) - 11.08.1903 r. Nalepka „wejśc'n" z nazwą kraju, na liście poleconym z Wielkiej Brytanii. t:gmiary ramki 42 x 13 mm. Tylko nazwa placówki pocztowej w kolorze czarnym, pozostałe elementy

brązowoczerwone

123

~4wws■mes.

1111111111011•11

RE ISTEREDPOST , i INTERNATIONAIL

Nowa Zelandia 1992 r. Koperta impregnowana for-matu 260 x 187 min do przesyłek poleconych w ob-rocie zagranicznym. Kilkuczęściowa etykieta z kodem kreskowym. Wymiary etykiety89 x 122 mm. Kod w kolorze czarnym, pozostałe elementy w kolorach

czerwonym, czarnym i niebieskim.

Warszawa - 11.01.1910 r. Nalepka „R" do II obrotu zagranicznego. Ramka z literą „R" czerwone, nazwa placówki pocztowej i nu-

mer przesyłki - czarne

•'-7/f;"' Z

. • . _ SEGURIN

REGISIWO

R I

SEWRIU

REcour..DĘ

P sfik,ws,r,

Kanada - etykieta samoprzylepna kilkuiosi,iiiv, z kodem kreskowym. Obramowanie i litera „R" brązowe, kod w kolorze czarnym. Wymiary całej

etykiety 102 x 85 mm.

REGISTERED MAIL

REGISTERED MAIL

R 258 226 45,4 .

REGISTERED MAIL R EGISTERED MAIL,

•31? 173 110 345 735 131

USA - etykiety samoprzylepne z kodem liczbowym. Wymiary 57 x 24 mm. Obramowanie w kolorze

czerwonym

L.

1R2986 26 07 83 19H 000.00

pefaM9 REPUBLIQU1 <in 4.ate MAS ; FRASICATSE

75009 G1 8e75509 POSTES

rn r% I istuse I ;$1tPUOL1IAlt 1 1 1 1 ; iltAtowis>t

1- 1.b6..51:i 11 12 13? 1I11 UtI15,bU

• I 5. POSTES

- I U4UUU I 552 PC04070ł

fRANGAISE

LR313 15 12 89 16H 0021 , 50 POSTES

28000 /r;1 PC28084

iNALIECUISE P01.1 AffPUBLI0:

LR7815 25 07 86 18H 0020.00 Ł 596, 07 I LPiscisid

Francja - etykiety „GAPA" z dodatkowo odbitą nerą „R", numerem przesylki oraz literami „AR" w przypadku przesyłek za dowodem doręczenia. Wymiary etykiet 80 x 30 mm

124

R 1106#11 74.111/.1

R It11 OO 012 161 3„

21111111111111111

RRONISLAW REJNOWSKI

UNPROFOR

1992-1993

POLSKI

K O NT YN G E NT

WOJSKOWY

JUGOS ŁAWIA

W systemie japońskim - z różnymi modyfikac-jami w różnych krajach - podstawowym eleme-ntem etykiety samoprzylepnej jest kod kres-kowy. Przeznaczenie kodu kreskowego na tych etykietach wiąże się zapewne z automatyzacją opracowywania przesyłek poleconych w dużych rozdzielniach. Oprócz kodu kreskowego, na etykietach tego systemu występuje tradycyjna litera „R" oraz grupa cyfr arabskich, odpowia-dająca kodowi kreskowemu. W niektórych kra-jach, na etykietach z kodem kreskowym wy-drukowana jest również nazwa placówki po-cztowej, lub jak w Brazylii - nazwa-kraju.

Etykiety polecenia stosowane w tym systemie mogą byc interesujące dla zbieracza znaków polecenia, gdyż wymiarami swoimi nie odbie-gają zbytnio od nalepek tradycyjnych. Te zaś które oprócz kodu kreskowego zawierają również nazwy placówek pocztowych, nie są tak monotonne, jak etykiety amerykańskie lub ety-kiety z samym tylko kodem kreskowym.

System kanadyjsko-oowozelandzki. W tym systemie tradycyjną nalepkę polecenia zastąpiła kilkuczęściowa, rozbudowana etykieta z kodem kreskowym. Jedna z części tych etykietek na-klejana jest prawdopodobnie na dowodzie nad-ania przesyłki lub sama stanowi dowód nad-ania. W Kanadzie, dwie części etykiety samo-przylepnej -Jedna część z literą „R" i druga z kodem kreskowym - naklejane są na stronie adresowej koperty. Pozostała część, po zagięciu lub oderwaniu od opisanych wyżej, naklejana jest na tylnej stronie koperty. Są to więc całkowicie nowe praktyki w oznaczaniu prze-syłek poleconych. W Nowej Zelandii, etykieta formatu 88 x 122 mm zajmuje niemal pół powierzchni dużej, specjalnej koperty do prze-

11.11' 00,2 xki 77111

iRfijij 12 XX Xl) i

SECUISTY POST ffly Rreensnand4

4/0114A144

Etykiety samoprzylepne z kodem kreskowym

syłek poleconych w obrocie międzynarodowym. Koperty są impregnowane. Format koperty 260 x 186 mm.

Przedstawiłem tutaj tylko bardzo pobieżnie nowe tendencje, jakie pojawiły się ostatnio w niektórych krajach, w sposobach oznaczania przesyłek poleconych. Sprawy te nie są dotych-czas uregulowane w postanowieniach UPU. Będą one zapewne przedmiotem obrad i poro-zumień międzynarodowych na jednym z naj-bliższych kongresów Światowego Związku Po-cztowego, gdyż wytworzyła się zupełnie nowa sytuacja w tym zakresie.

Dla kolekcjonerów pocztowych znaków po-lecenia otwiera się nowy okres, w którym etykie-ty z kodem komputerowym będą występowały coraz powszechniej.

WOJSKOWA POCZTA POLOWA

polskich sił rozjemczyc

ONZ

w Jugosławii

Polski batalion piechoty, służący w 1992 r. pod błękitną flagą ONZ w Jugosławii liczył 900 żołnierzy i 180 oficerów.

Teoretycznie nie miał stacjonować w strefie bezpośrednich działań wojennych. Z poz-nańskich jednostek wojskowych wyjechało pięciu żolnierzy, z Gorzowa Wlkp. - czterech

(oprócz kadry). Dowódcą kontyngentu polskie-go został płk Wiesław Kurzyca (...)

W celu zapewnienia łączności z krajem uru-chomiono „most" powietrzny, który dostarczał gazety i czasopisma oraz to na co czekają żołnierze najbardziej - listy od rodzin.

Obieg pocztowy był następujący: żołnierze wrzucali przesyłki w swoich bazach, tj. w miejs-: cowości Slunj k.m. Grabovac. Tu przykładano

125

WOJSKOWA POCZTA POLOWA 00-909 WARSZAWA 60 p o .‚7.115.18 cril

P -P.: , 1 .44 RS‹,

c:i ' 2 5 OO

POLSKi-A

—u — UNPROFOR

S LUNJ

t,a,N

POLAND WIESŁAW MARSKI

435W CO4 S$4,.,.

t`e

óa g

okolicznościowe datowniki i dostarczano kore-spondencję do Wojskowej Poczty Polowej 00-909 Warszawa 60. Z Warszawy rozsyłano do poszczególnych adresatów.

Stemple o charakterze raczej pamiątkowym, w połączeniu z innymi stemplami na oryginalnej

przesyłce nabierają filatelistycznej wartości. Dla mnie wartość jest tym większa, że koresponden-cja - dotyczyła mego syna - żołnierza w ramach kontyngentu polskiego sil pokojowych ONZ. Kolor stempli czerwony lub fioletowy.

Zbiór oryginalnych listów stanowi ciekawy dodatek do ogólnego zbioru „militaria" oraz „ONZ".

CENZURA WOJENNA PRZESYŁEK POCZTOWYCH w 1939 r.

Odpowiadając na apel B.Brzozowskiego („Filatelista" nr 2/92) uzupełniam temat. Znam ponad dwadzieścia oznaczonych cenzurami przesyłek, które zestawiam w tabelce. Wszystkie to karty pocztowe Cp 88. Autentyczność ich nie budzi zastrzeżeń. Język korespondencji odzwie-rciedla skład narodowościowy Polski między-wojennej. Są pisane po polsku, ukraińsku i nie-miecku. Pochodzą od uciekinierów, ewakuowa-nych z Polski centralnej i Pomorza, od żołnierzy i do żolbierzy.

W przesyłkach pochodzących od żołnierzy trafiają się i takie, które mają adres zwrotny bez utajnień, np. „3 komp.. graniczna K.O.P. No-womalin Batalion „Ostróg" pow. Zdołbunów woj. wolyńskie" Przesyłkę opatrzoną stemplem cenzury nr 25 typ 11 ekspediowano dalej.

Przyznać jednak trzeba, że większość nie podaje adresu zwrotnego, tłumacząc naj-bliższym, że zatrzymali się na krótki postój, a jutro nie wiedzą dokąd ich los rzuci. To, że wojsko korzystało z poczt cywilnych też nie

powinno być dla nas zaskoczeniem. Poczty polowe przeznaczone dla obsługi wojska w zna-komitej większości nie zdołały się rozwinąć. Na przeszkodzie stanęła dynamiczna, ruchowa i krótkotrwała kampania.

Sygnalizuję istnienie dwóch różnych stempli z nr. 25:

Typ I (fot. 1) charakteryzuje się delikatniej-szymi cyframi i węższymi literami. Litery można wpisać w prostokąt o wymiarach: h - 3 mm x s - 2 mm. Cyfry h - 2,5 ram.

Typ II (fot.2) - cyfry większe h - 3 mm. Litery można wpisać w prostokąt o wymiarach: h - 3,5 nitu x s - 3 mm.

W swoim artykule B. Brzozowski nie podał, czy przesyłki zaopatrzono w podpis cenzora. Ja w tabelce, w kolumnie 7 ten istotny szczegół podaję.

Dla porządku podaję też, że znam przesyłki z tego okresu i z tych terenów bez stempli cenzury.

126

127

fot. 1 fot. 2

KARTKA POCZTOWA

(V 1914 XXV 1939 ,

plan nad grobem kolegi na Wołyniu—tak 19IC.

i', e-.6/1/ 4 44 ./-ł

•

KARTKA POCZTOWA

'1 !

el

K°""" Illeslexpe. (ili;o1;;fir!Vzdesil'ehj l16'.glY-R"'' • • • • . • •

23 24 24 24 24 24 24 24

H. 25 L 25

II. 25 H. 25 L 25

II. 25 slabo25 czYlt: 25

II. 25 II. 25

26 26 26 27

51

Luck brak

Nr Data Miejsce nadania cenzury nadania

Miejsce odbioru Siedziba Kolor Parafa cenzora tuszu cenzora

8.IX.39. Rafalówka 4.IX.39. Tomaszów Lubelski 5.1X.39. Łaszczów 5.17C39. Zamość I 6.IX.39. Majdan Sopocki 6.IX.39. Krasnobród 6.1X.39. Tomaszów Lubelski 8.IX.39. Tomaszów Lubelski 3.IX.39. Nowomalin 5.IX.39. Tes...n 6.IX.39. Klewań I 6.IX.39. Klewań 2

5/6.IX.39. bez dat. Rzerzucko 7.IX.39. Krumieniec 3 7.IX.39. Równe Wol. I 7.IX.39. Amb. po-czt LUBL.-Kowel 8.IX39. Równe Wol.] 8.IX.39. Zdolbunów 6.IX.39. Łuck I 8.13(39. Kiwerce 817(39. Olyka 2 LIX.39. Białopole pow. Hrubiesz.

Wojciechowice k/Opat. Sarny ? fiolet jest Jeżowiec p. Lubonn Zamość „ brak Skarżysko-Kamienna „ jest Dobromierzyce p. Mołodzietycze Chrzanów k/Janowa Lub. Piotrowice woj. lubelskie Pawłów k/Lublina Majdan Stary p. Chełm Bodzew pow. Grójec Równe Garbatka k/Radomia Warszawa Tomaszów Maz. Lubartów Warszawa Grabów pow. Puławy Warszawa Poczt. pol. 33 Będzin Gdynia Brodnica Bydgoszcz Cyców pow. Chelm Hrubie-

szów „

ADAM L WOZNIAK

ek DWADZIEŚCIA LAT FILATELISTYKI TEMATYCZNEJ

1972 - 1992 Wstęp

Filatelistyka tematyczna w ostatnich 20 la-tach przechodziła bujny i burzliwy rozwój. Działo się tak dzięki aktywności Komisji Tema-tycznej FIP, delegatów krajowych do komisji wytypowanych przez związki krajowe, grup tematycznych w poszczególnych krajach oraz wystawców.

Nowe koncepcje budowy tych eksponatów były natychmiast wprowadzane w życie przez czołowych wystawców, często zaś nowe po-mysły wystawców były potem uogólniane i wprowadzane do regulaminów. Zaś wystawy dawały możliwość spojrzenia z boku na nowe trendy w filatelistyce tematycznej, wytknięcia popelninych błędów oraz stanowiły miejsce wymiany poglądów i uwag krytycznych.

Obecny poziom filatelistyki tematycznej, który satysfakcjonuje nawet największych jej przeciwników, zawdzięczać należy tym właśnie wielokierunkowym działaniom.

Regulaminy

Regulaminy tematyczne przechodziły w tym okresie podobną ewolucję jak i same eksponaty. Jest to zrozumiałe, ponieważ tworzone były

zarówno przez Komisję Tematyczną FIP, dele-gatów krajowych, specjalistów zaproszonych do tych prac, jurorów, jak i wybitnych wy-stawców, którzy wielokrotnie zdobywali złote medale na wystawach FIP-owskich, a obecnie niektórzy z nich wystawiają już w klasie mist-rzowskiej FIP.

Trzeba w tym miejscu podkreślić bardzo duży wkład pracy przy opracowywaniu najwcześnie-jszych regulaminów tematycznych kol. Marii Groer, która przez wiele lat była członkiem i wiceprzewodniczącą Komisji Filatelistyki Te-matycznej FIP.

Można stwierdzić, że reguldniny nie po-wstały w laboratorium, ale na wystawach i zmieniały się podobnie jak i same eksponaty.

Frans de Troyer, po wyborze na przewod-niczącego Komisji Tematycznej FIP na Kon-gresie FIP w 1970 r., na bazie dotychczasowych dyskusji, dotyczących znowelizowania definicji filatelistyki tematycznej, przygotował regula-min, który przewidywał dwie klasy w tematyce: eksponaty tematyczne i motywowe (w niektórych krajach nazywane dokumentarny-mi). Przedstawił go podczas Światowej Wy-stawy Filatelistycznej Belgica'72. Regulamin ten był stosowany przy ocenie eksponatów na

128

pierwszych trzech światowych wystawach tema-tycznych: Themabelga'75, Portucale'77 i Brasi-liana'79.

Na międzynarodowym sympozjum zorgani-zowanym w 1982 r. w Paryżu z okazji SWF Philexfrance'82, potwierdzono w całej roz-ciągłości słuszność tego regulaminu po dzie-sięciu latach doświadczeń, jednakże zasugero-wano potrzebę wprowadzenia w nim pewnych zmian interpretacyjnych, wynikających z roz-woju czołowych eksponatów tematycznych.

Jednakże FIP zadecydowała inaczej. Ponie-waż tylko niektóre klasy konkursowe miały precyzyjnie określone regulaminy oceny eks-ponatow, przyjęte i stosowane na wystawach zarówno krajowych jak i międzynarodowych, zobowiązano Zarząd FIP do zainicjowania sze-rokiej akcji, której celem miało być opracowa-nie nowych, opartych na jednolitych zasadach, regulaminów dla wszystkich klas. Uzgodniono, że zostanie opracowany Ogólny Regulamin Oceny Eksponatów na Wystawach FIP (GREN), obowiązujący wszystkie klasy - coś w rodzaju „Magna Charta" dla klas konkur-sowych - który będzie podstawą do opracowa-nia Regulaminów Specjalnych (SREV), a te z kolei rozwiną ogólny regulamin stosownie do specyficznych cech każdej klasy. Komisje pro-blemowe FIP opracowały też wytyczne do tych regulaminów, które daty filatelistom dodatko-we ważne informacje, dotyczące zbudowania udanego eksponatu.

Ta decyzja FIP zmusiła Komisję Tematyczną do całkowitej rewizji dotychczasowego regula-minu i w wyniku wielu dyskusji zlikwidowano eksponaty motywowe.

Wszystkie regulaminy weszły w życie po Kongresie FIP w Rzymie w 1985 r. i trzeba stwierdzić, że po doświadczeniach w latach 1988 - 1992 na wystawach FIP-owskich i krajowych, dobrze wypełniły swoje zadanie w zredukowa-niu różnic między różnymi dziedzinami filatelis-tyki.

Ostatnio, na Kongresie FIP w Granadzie (kwiecień 1992 r.), wprowadzono niewielkie zmiany w naszym regulaminie, wynikające z ewolucji regulaminu GREN i regulaminu SREV w różnych klasach.

Aktualne kryteria oceny eksponatów tematy-cznych przedstawiają się następująco: - plan 20 - rozwinięcie i znaczenie (tematu) 30 - wiedza filatelistyczna, studia i badania 20 - stan i rzadkość (materiału) 25 - prezentacja 5

razem 100

Wystawy Tematyczne wystawiennictwo filatelistyczne

ma już ponad 100-letnią historię. Polski Związek Filatelistów ma w tym również znaczący udział. Już w 1963 r. zorganizowano

Europejską Wystawę Znaczków Sportowych „Wrocław 1963" z okazji XIII Mistrzostw Europy w koszykówce mężczyzn, a w 1968 r. - Międzynarodową Wystawę Filatelistyczną „Tematica - Pomall'68", w której wystawiono 547 eksponatów tematycznych z 31 krajów ze wszystkich kontynentów.

A na czym polegał postęp filatelistyki tematy-cznej w okresie ostatnich 20 lat w tym zakresie ?

Frans de Troyer w przedmowie do katalogu Światowej Wystawy Filatelistyki Tematycznej Themabelga'75 napisał, że jest to pierwsza światowa wystawa tematyczna, po raz pierwszy jury złożone jest ze specjalistów tematyków i po raz pierwszy na tej wystawie jury może przyznać „Grand Prix" i duże złote medale.

Od tamtej chwili zorganizowano 5 świato-wych wystaw tematycznych. O ich wielkości i liczbie uczestniczących w nich krajów świadczy poniższa tabelka:

Wystawa Kraje Eksponaty

Themabelga'75 34 287 Portucale'77 32 217 Brasiliana'79 24 148 Thembal'83 30 285 Argentina'85 28 209 Genova'92 42 309 W poprzednich wystawach uczestniczyły

głównie kraje z kontynentu, na którym od-bywała się wystawa. Genova'92 potwierdziła ogólnoświatowy zasięg filatelistyki tematycz-nej, ponieważ cały świat byt na niej reprezen-towany. Potwierdził to także skład jury i profes-jonalizm jego członków.

Od Themabelga'75 jury ma prawo przyzna-wać w klasie tematycznej duże zlote medale, dzięki czemu wiele eksponatów tematycznych może uczestniczyć w klasie mistrzowskiej FIP na wystawach ogólnych.

Jednakże bardzo trudno zdobyć złoty medal w tej klasie. świadczy o tym fakt, że w ciągu 20 lat przyznano takich medali około 40 dla jedy-nie 15 eksponatów, a na największej z dotych-czasowych wystaw tematycznych, jaką była Genova'92 - tylko jeden, Wynika to z ogrom-nego wzrostu wymogów stawianych ekspona-tom tematycznym.

Analiza wyników uzyskanych przez ekspona-ty tematyczne na wystawach ogólnych i tematy-cznych FIP wskazuje na stały wzrost ich ś redniego poziomu. Jest to niewątpliwą zasługą krajowych stowarzyszeń tematycznych, komisji tematycznych w niektórych krajach, krajowych i międzynarodowych grup tematycz-nych, które organizują wystawy, spotkania i se-minaria, dzięki którym ten postęp jest możliwy. W wielu krajach szkolenie jurorów odgrywa kluczową rolę w wyważonej i konsekwentnej ocenie eksponatów oraz w udzielaniu konsul-tacji wystawcom.

129

Polska

Znaczki: 16 I 1992. Arcydzieła malarskie z warszawskiej

kolekcji im. Jana Pawła II, będącej bezcennym darem Państwa Janiny i Zbigniewa Karola Porczyńskich dla Ojczyzny. - 700 zł. autoportret Sebastiana Bourdona. - 1000 zl. autoportret Sir Josuha Reynoldsa. - 1500 zl. autoportret Sir Gottfrieda Knellera. - 2000 zl. autoportret Bartolomeo Murilla. - 2200 zł. autoportret Petera Rubensa. - 3000 zł. autoportret Diego Velazqueza.

Wydane w arkuszach liczących po 35 znaczków, na górnym marginesie arkuszy każdego ze znaczków, nad trzecim, czwartym i piątym napis: „ARCY-DZIEŁA Z KOLEKCJI IM. JANA PAWŁA W_ Kat. Pop. 3215-3220.; Mi 3363-3368; Yv 3163-3168.

Znaczki i kasownik pierwszego dnia obiegu projek-tował artysta plastyk Michał Piekarski. Patrz: Jerzy Parlinkwiez, „Kolekcja im. Jana Pawła II", „Filatelista" nr 3 (833), marzec 1992, str. 67.

15 VIII 1992. „Prymas Tysiąclecia ks. Kardynał Stefan Wyszyński" oraz „Spotkanie młodzieży pol-skiej na Jasnej Górze z okazji I rocznicy Światowego Dnia Młodzieży".

ARCYDZIEŁA Z KOLEKCJI IM. JAMA PAWŁA II

2200' POLSKA

/I1111 rALL lueus TU Ml ILUMS 11,ime

2200" ""K

1,171 NAL 1,1100 1371.1■4

Wymienione organizacje oraz wybitni tema-tycy przyczynili się walnie do powstania spec-jalistycznej literatury filatelistycznej. Tysiące tytułów, opublikowanych przez American Phi-latehc Research Library, a zebranych przez George'a Griffenhagena, Ernsta Schluneggera i Giancarlo Morolliego, pokazują jaki ogromny postęp uczyniono w tym zakresie w ostatnich latach.

Dzięki licznym ogólnym wystawom FIP nastąpiła promocja filatelistyki tematycznej na wszystkich kontynentach. Przed 1980 rokiem takie wystawy były organizowane tylko w Euro-pie i Ameryce Północnej. W ostatnich latach organizowane są one także na pozostałych kontynentach. Współpraca Komisji Tematycz-nej FIP z ich organizatorami, polegająca na organizacji seminariów dla sędziów i wy-stawców w czasie trwania tych wystaw, koncen-

truje uwagę tematyków z różnych regionów świata. Może dzięki temu grupy tematyczne i stowarzyszenia krajowe, szczególnie te, które działają w krajach o językach uznanych za międzynarodowe, obserwują stały wzrost członków zagranicznych.

Potencjał Filatelistyki tematycznej, opierający się głównie na obecnych wystawcach i ich pracy, jest podstawą dalszego jakościowego rozwoju eksponatów tematycznych. Ale analiza punktów uzyskanych przez wystawców-tema-tyków na ostatnich ogolnych wystawach świa-towych w poszczególnych kryteriach wskazuje, że można by uniknąć straty punktów, gdyby

ANTONI KURCZYŃSKI delegat PZF

do Komisji Tematycznej FIP

2200' POLSKA

Jan Paweł II w filatelistyce Cz. xxv

3000 zł Zdjęcie Jana Pawła II z dziewczynką z Angoli, pod nim podpis: „PAPIEŻ I MŁODZIEŻ". Obok, na przywieszce, herb papieski Jana Pawia 11 i napis: „I ROCZNICA VI ŚWIATOWEGO / DNIA MŁODZIEŻY / HERB / PAPIEŻA / JANA PAWŁA II".

W serii drugi znaczek wartości 1500 zl. z Prymasem Tysiąclecia ks. Kardynałem Stefanem Wyszyńskim. Znaczki tej emisji wydrukowane zostały w arkuszu złożonym z 18 znaczków i 18 przywieszek. Kasowniki okolicznościowe: 161 1992. (FDC). Warszawa I. Arcydzieła malars-kie z kolekcji im. Jana Pawła II. Bez rysunku, wśród pięciu poziomych linii napis:„ARCYDZIEŁA / Z KOLEKCJI / IM. JANA PAWŁA II / WAR-SZAWA I / 1992-01-16”. Wymiary kasownika 27,5 K 17 mm. 28 VIII 1992. Poznań 9. Międzynarodowa wystawa filatelistyczna „Św. Gabriel - Poznarl'92". Na kasow-niku postać uśmiechniętego Papieża Jana Pawia II z krzyżem pasterskim i prawą ręką uniesioną w geście błogosławieństwa. Dokola napis: „. MIĘDZYNA-RODOWA WYSTAWA FILATELISTYCZNA „SW. GABRIEL - POZNAN'92" / 1992.08.28 PO- ZNAŃ 9 Okrągły o średnicy 41 min. Kasownik projektował artysta plastyk Jan Olejniczak.

Zapowiadany wcześnigj kasownik z re-produkcją polskiego znaczka 100 zł. -70 rocznica urodzin papieża Jana Pa wla II" nie byl stosowany.

IIII•

Ratsrindo A R CYD Fin't A, Z KOLEKCJ IM. JANA PAWŁA WARSZAWA 1 1702 - O 1 - 1 8

130

fot. 2

Republika Federalna Niemiec Frankatura mechaniczna: 16.X.1992, Minister, sto-

sowana w dniu 14 rocznicy pontyfikatu Jana Pawła II.

16.X.1992, Master „4400 Miinster I / Papst Johan-nes Paul II in Histurn MOnster/Bistum Manster Postfach 1366" i rysunek uniesionej dłoni z krzyżem. Podobna do frankatury z 1987 roku. Różni się brakiem numeru maszyny frankującej i innym rysun-kiem trąbki pocztowej.

Republika Środkowoafrykańska Znaczek i bloki: 22.IX.1992. Pielgrzymki Jana Pawła II do Afryki 500 F, Jan Pawel II z Murzynką i dzieckiem

murzyńskim na tle zarysu kontynentu afrykańskiego z zaznaczoną trasą 54 pielgrzymki papieskiej. Blok 1

500 F, w bloku maczek j.w. Na marginesie półpostać Jana Pawła II z krzyżem pasterskim na tle zarysu Afryki i grupy Murzynów.

REPUBLIQUE CENTRAFRICAINE

nEOUIIIOUE CENTR

0/06LIWOJ'CI (nIttGzKóW POLSKICH(

USTERKI ZĄBKOWAŃ

W swoich zbiorach mam po-zycje z PMW nie ujęte w Kata-logu Spmjalizowanym. Przyj-mując definicję: a) brak podwojnego zbk. pozio-mego i b) brak podwójnego zbk. pio-nowego są to:

nr 74 ax ZL 11 1/2 - a(fot.1) nr 86 av ZL 11 1/2 - b (fot.2) nr 88 dm ZL 10 - b (fot.3) nr 93 ax ZL 11 l/2 - a (fot.4)

oraz w ogóle nie katalogowane: nr 97 b ZL 1/2 - brak zbk. pionowego (fot.5) 1 w za. dbplaty: D I9x ZL 11 1/2 - brak zbk. pozionmgo (fot.6) D 20k ZL 9 - brak zbk. pozio-mego (fot.7)

Blok 2 140 F ł 500 F, w bloku dwa znaczki; o nominale

500 F j.w. i o nominale 140 F, na którym przed-stawiono laureata nagrody Nobla, twórcę Czerwone-go Krzyża Hann Dunanta i dwie Murzynki z dziec-kiem. Na marginesie napis „REPUBLIQUE CENT-RAFRICAINE".

Tanzania Znaczki: 13.IV.1992. Pielgrzymki pasterskie Jana Pawia II

w latach 1979-1990. Seria aż 120 (!) znaczków, o wartościach nominalnych po 100 sz, wydrukowa-nych w 10 różnych arkusikach, z których każdy zawiera 12 znaczków upamiętniających zagraniczne wizyty pasterskie Jana Pawła II oraz 4 przywieszki. Na każdym maczku zdjęcie przedstawiające scenę z pobytu Jana Pawła II w danym państwie, napis „POPE'S VISIT" oraz nazwa państwa w języku angielskim, a także nazwa miesiąca wizyty i rok, ponadto miniaturowa kula ziemska. Na marginesach każdego arkusika znajduje się napis:

„TANZANIA" i dwanaście rysunków her-bu papieskiego Jana Pawła II."

ed.n. WLADYSLAW ALEXIEWICZ WOJCIECH HENRYKOWSKI

• Szerzej o tych arkusikach piszą ks. Wal-demar Chrostowski i Mieczysław Krok w pracy, którą opublikujemy w późnie-jszych numerach „Filatelisty".

fot. 3

4.111.11.11."1111.41-ai-aai.

fot. 1

fot. 7

fot. 6

fot. 4

fot. 8

fot. 9

fot. 10

nr 12011a ZL 11 1/2 - podw.zbk.poziome (fot 9) Jeżeli chodzi o podwójne zbk. pionowe i po- i dopłata D 14x ZL 11 1/2 - podw.zbk.pionowe

zimne nie katalogowane - są to: (fot.10) nr 115 I akz ZL 11 1/2 - podw.zbk.pionowe (fot.8)

JACEK KOTKOWSKI Nowe Miasto Lub.

132

nowości Q POLSKIE płk FRANCESCO NULLO

130.rocznica śmierci

5 maja br. wejdzie do obiegu 1 znaczek pocztowy wartości 2500 zl, wydany dla uczcze-nia 130.rocznicy śmierci pułkownika Francesco Napo (1826-1863) - w powstaniu styczniowym generał-dowódca ochotników włoskich tzw. ga-rybaldczyków, polegl pod Krzywką (p. okład-ka).

Znaczek wydrukowano techniką rotograwiu-rową, na papierze kredowanym, w formacie 43 x 31,25 mm, w nakładzie 1,5 mln. sztuk.

W dniu wejścia znaczka do obiegu będzie w sprzedaży FDC, opatrzona datownikiem okoli-cznościowym, stosowanym w upt. Olkusz 1.

Znaczek, kopertę i datownik zaprojektował art. plastyk Ryszard Dudzicki.

LEGENDA 60 ORLE

o

ORLE BIAŁYM Ci)

7 maja br. z okazji 7

•

1 ŚWF „Polska' 93" .0,..s•

_

" 93 05. 4y,

Poczta Polska wpro- L..zN /04 wadzi do obiegu blok numerowany w trzech odmianach, wartości 50.000 zl emisji „Legenda o Orle Bialym" (poka-zaliśmy go na okładce nr I „F").

Blok wydrukowano techniką stalorytniczą, na papierze offsetowym, w formacie: 103 x 86 mm; znaczek - 51 x 31 mm, nie perforowany - 47

27 mm, w nakładzie: perforowany - 1,2 mln. sztuk, nie perforowany - 300.000 sztuk., próba - 60.000 sztuk.

W dniu wejścia bloku do obiegu (będzie to również dzień otwarcia ŚWF „Polska'93") będzie w sprzedaży FDC, opatrzona datow-nikiem okolicznościowym, stosowanym w upt. Poznań 2.

Blok, kopertę i datownik zaprojektował art. plastyk prof.Andrzej Jeziorkowsld, ryt wykonał Czesław Siania.

KADECI II RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

21 maja br. wejdzie do obiegu I znaczek ''-ctowy wartości 2000 zl wydany z okazji HI

Reriatowego Zjazdu Kadetów 11 Rzeczypospolitej Polskiej, który odbędzie się w 70.rocznicę usta-*mienia przez ministra spraw wojskowych Swięta Kadeta na pamiątkę udziału kadetów w III Powstaniu śląskim (p. okładka).

Znaczek wydrukowano techniką offsetową, na papierze offsetowym, w formacie 25,5 x 39,5 mm, w nakładzie 1,5 mln. sztuk.

W dniu wejścia znaczka do obiegu będzie w sprzedaży FDC, opatrzona datownikiem okolicznościowym, stosowanym w upt. Chełmno 1.

Znaczek, kopertę i datownik zaprojektował art. plastyk Janusz Wysocki.

MIKOŁAJ KOPERNIK 450.rocznica śmierci

24 maja br. zostanie wprowadzony do obiegu 1 znaczek pocztowy wartości 2000 d, wydany dla upamiętnienia 450.rocznicy śmierci Mi-kołaja Kopernika.

Znaczek wydrukowano techniką offsetową, na papierze offsetowym, w formacie 43 x 31,25 mm, w nakładzie 1,5 mln. sztuk.

W dniu wejścia znaczka do obiegu będzie w sprzedaży FDC, opatrzona datownikiem okolicznościowym, stosowanym w upt. From-bork.

(76: •

F

Znaczek, kopertę i datownik zaprojektował art. plastyk Jacek Konarzewski.

e e Reprodukujemy projekty wstępne znaczków

i stemple pierwszego dnia emisji: • Poczet królów i książą t polskich (p. „F" nr

2), • 750-lecie nadania praw miejskich Szczecino-

wi, • 50.rocznica powstania Żydów w Getcie War-

szawskim, o których pisaliśmy w numerze 3 „F".

• • • 9 kwietnia br. wejdzie do obiegu kartka

pocztowa z wydrukowanym znaczkiem poczto-wym wartości 1500 zł, wydana dla upamiętnie-nia 25.rocznicy śmierci Zofii Kossak-Szczuc-kiej-Szatkowskiej.

133

• -3 '40111:1ĆZ,Kra.

PC14S1atibi.21dOW W SOCIf.Vit:saSZPOSO1 liannizazinO mao POLSKA ,

ZIZIEIER2111

50 '<rant SINCE 'tac JEWISH UPEESING NINE

5,1430A5V SNEENS • I543

WROCCAW I e) • o3 • za

.2100, xtu,

18 kwietnia br. zostanie wprowadzona do obiegu kartka pocztowa z wydrukowanym ma-czkiem pocztowym wartości 1500 z1 emisji „Dzień Pamięci Ofiar Zagłady".

Autorem projektów obu kartek jest art. plas-tyk Zbigniew Stanik.

+1.

W maju br. Poczta Polska wprowadzi do obiegu kartki pocztowe z wydrukowanym zna-czkiem pocztowym wartości po 1500 zł emisji: • 500 lat Sejmu • 75 lat ZAiKS-u • Muzeum w Goluchowie • 450 lat Lubartowa

Ęre- 4,1993 0418

Stemple okolicznościowe Centralny Zarząd Poczty Polskiej wyraził zgodę na

stosowanie: 3 IV w Upt. Szczecin 1 - datownika: Wystawa

cowy ŚWF Polska '93.

Filatelistyczna „Szczecin 750".

Podstawowej nr I im. Klementyny Hoffmanowej. Miło nam poinformować, że autorką udanego projek-tu datownika jest uczennica VII klasy Maja Górska.

wy ŚWF Polska'93.

251V w Upt. Tarnów 2 - datownika: 140 lat Szkoty

7 V w Upt. Katowice I - datownika: Lot samoloto-

9 V w Opt. Leszno I — datownika: Lot szybow.

9 V w U,pt. Olsztyn 1 - datownika: Lol śmigłowcowy SWF Polska' 93.

15 V w Upt. Warszawa 1 - datownika: Z-AiK5 Stowarzyszenie Autorów.

24 V W Upt. Kostrzyn Wielkopolski - datownika: XV Biesiada humorystów.

28 V w Upr. Kraków 1 - onwas si datownika: Mlodzieżowy d$4 Konkurs Filatelistyczny - (.%. 100 lal filatelistyki polskiej. i

ZAIKS STOWARzeszertiR

AUTORÓW py

s›:lb•A i ••Isq.

I 34

nowoś ci ZAGRANICZNE AUSTRIA. 211. Architektura.

3 znaczki: 5 (kopuła); 5,50 (Pałac Kinsky); 7 sz (Opera).

BELGIA. 15.11. Czerwony Krzyż. 2 znaczki: 15 + 3 („Czlowiek w kapeluszu" A.Brouwer); 28 -I- 7 F („Nereida i Tryton" P.Rubens).

BRUNEI. 30.X11.92. Ptaki. 3 znaczki: 30 (Rollulus rouloul); 60 sen (Argusianus argus); 1 d (Terp-siphone paradisi).

27.1. Ptaki. 3 znaczki: 30 (Psit-tacula longicanda); 60 sen (Copys-chat saularis); I d (Loriculus gal-gulus).

DANIA, 4.11. Archeologia. 2 zna-czki: 3,75; 5 DKr (złote ozdoby).

11.111. Motyle. 4 znaczki: 3,75 (Aglais urticae); 5 (Maculinea orion); 8,75 (Eupydryas aurinia); 12 DKr (Vanessa atalanta).

EGIPT. 21.X1.92. 20.Konferen-cja Skautów Arabskich. I znaczek: 10 p (emblemat konferencji).

23.X11.92. Sławne osobistości. 3 maczki x 10 p (dr Ahmed Zaki Abou Chady„ poeta i lekarz; Moha-med Taymour, pisarz, krytyk teat-ralny; Taalat Harb, ekonomista).

2.1. Dzień Poczty. 3 znaczki: 10; 45; 70 p (Faraonowie).

FIDZI. 2.X11.92. 45.rocznica Międzynarodowej Organizacji Pla-nowania Rodziny. 2 znaczki: 77 c (kula ziemska, napisy informacyj-ne); 2 d (matka w poważnym stanie egromadką dzieci, rozpaczający oj-ciec).

FRANCJA. 8.11. Ptaki. 4 zna-czki: 2; 3; 4; 5 F.

8.11. Jachtem dookola świata. I znaczek 2,50 F („Maxi Yacht").

17.11. Cmentarz poległych w In-dochinach. 1 znaczek 4 F (cmentarz we Frejus).

8.111. Dzień Znaczka. 1 znaczek 2,50 + 0,60 F (Plakat do filmu .Jour de fele" reż.J.Tati, 1949). Także w karnecie.

15.I11.1grzyska Sródziemnomor--kie. I znaczek 2.50 F fbiegacz1

HISZPANIA. 4.X1.92. Wspólny Rynek. 1 znaczek 45 pras (ręka trzymająca kartę z emblematem Wspólnoty Europejskiej, napisy).

5.XI.92. Boże Narodzenie. 1 zna-czek 27 pian (rzeiba „Stajenka").

24.XI.92. Madryt. 4 znaczki x 17 + 5 piw (teatr; muzea narodowe; Prado; miejskie).

10.X11.92. Twórczość ludowa. 4 znaczki x 27 ptas w bloku (stare rysunki).

4.1. Ochrona środowiska. 1 zna-czek 28 pras (stylizowany człowiek, ptak, roślina, słońce, woda).

18.1. Sławne kobiety. 1 znaczek 45 pras (Maria Zambrano, pisarka, pedagog).

KANADA. 30.XI1.92. Obiegowe. 3 znaczki: x 43 c (Elżbieta II; flaga Kanady).

30.X11.92. Drzewa owocowe. 3 znaczki: 49; 67; 86 c.

LIECHTENSTEIN. 1.111. Euro-pa, CEPT. Malarstwo. 2 maczki: 80 r (B.Kaufmann); 1 F (E.Kliemand).

1.111. Malarze Liechtensteinu. 3 znaczki: 50; 60 r; 1,80 F (Hans Gantner).

1.111. Góry. 1 znaczek 2 F (szczyt Scheienkop().

NIEMCY. 11.11. Sport. 4 zna-czki: 60 + 30 (skocznia Gar-misch-Partenkirchen); 80 + 40 (sta-dion Monachium); 100 + 50 (sta-dion Berlin); 170 + 80 f (sporty wodne, Kilonia).

11.11. 250 lat orkiestry Gewand-haus, Lipsk. 1 znaczek 100 f. (styli-zowany przepływ tonu).

O.N.Z. 5.11. Starość. 6 znaczków: 29 c; 0,50 Fs; 5,50 sz; 52 c; 1,60 Fs; 7 sz (sceny z życia starszych osób).

3.111. Fauna. 3 arkusze x 16 znaczków x 29 c; x 0,80 Fs; x 7 sz.

PITCAIRN. 7.X11.92. I 75.rocz-nica śmierci kpt.W.M.Blight'a. 4 znaczkii.20 c (dom Blighta): I (na pokładzie -„Bounty"); 1,50 (lódź z marynarzami); 1,80 d (W. M. Blight).

POLINEZJA FRANCUSKA. 13.1. Reprodukcje pierwszych znaczków kolonii. 10 znaczków: 1; 2; 3; 5; 10; 20; 46; 70; 100; 200 F.

PORTUGALIA. 4.1. Bez nomi-nału, seria A. ł znaczek (pocztylion na koniu).

RUMUNIA. 1.X11.92. Godło Rumunii. 1 znaczek 15 L.

3.X11.92. Rocznice uczelni. 4 zna-czki: 7; 9; 10; 25 L.

15.X11.92. Boże Narodzenie. znaczek 15 L (obraz). 28.X11.92. Telefonizacja. I zna-

czek 15 L . 30.X11.92. Medale Olimpijskie,

Barcelona. 2 bloczki x 4 znaczki x 35 L (gimnastyka; wioślarstwo; szer-mierka; skok wzwyż); (strzelanie; zapasy; podnoszenie ciężarów; boks).

SURINAM. 20.1. Ptaki. 2 zna-czki: 35 c (koliber); 25 F (sówka).

TAJLANDIA. 9.1. Dzień Dziec-ka. 3 znaczki x 2 B (rysunki dzie-cięce: dom na rzece; w dżungli; nowoczesne środki komunikacji).

9.1. ŚWF „Bangkok". 4 znaczki: 3; 6; 7; 8 B (wyroby ceramiczne).

16.1. 100 lat Instytutu Kształce-nia Nauczycieli. I znaczek 2 B (styli-zowany kaganek).

2.11. 50 lat Uniwersytetu Kaset-sari. I znaczek 2 B (produkty żyw-nościowe).

7.111. Dzień Znaczka. 1 znaczek 2 B (Budda nauczający lud).

27.111. Czerwony Krzyż. I zna-czek 2 B (królowa Sri Bajarindra).

1.1V. 100 lat Rzecznika Korony (adwokatura). 1 maczek 2 B (sym-bolika).

2.1V. Ochrona zabytków. 4 zna-czki: 3; 4; 6; 7 B (pagody).

13.IV. Rok Koguta. I znaczek 2 B (kogut w kole ze znaków Zodia-ku).

U.S.A. 8.X11.92. Cyrkowy wóz. 1 znaczek 5 c.

8.1. Flvis Presley. I znaczek 29 c.

1111 mld!

/ ESPARA DANMARK

W.BRYTANIA. 16.II. Stare ze-gary. 4 znaczki: 24; 28; 33; 39 p.

16.111. Storczyki. 5 znacz-ków: 18; 24; 28; 33; 39 p.

WŁOCHY. 20.1. Zjednoczona Europa. 12 znaczków x 750 L w ar-kuszu (stylizowane budownictwo z flag poszczególnych państw).

20.1. 50.rocznica bitwy pod Ni-kolajewką. 1 znaczek 600 L (żołnierz „alpini"(strzelcy górscy) wita się z żołnierzem radzieckim i kobietą).

PLANY EMISYJNE

SAN MARINO

Ł Europa, sztuka współczesna - 2 zn. • Sport.- 6. zn.

111. E.Branly (radio) - lm. • Eu-ropa Zjednoczona - 12. zn.

V. Fauna - 4. zn. VI. TV. -2. m. IX. Rodzina - 4.m. • Horacy

- 2m. XI. Boże Narodzenie - 4 ..

JUGOSŁAWIA

I. 1700 lat Tetrarchii (system rządów) - I zn.

II. 100 lat muzeum w Cetinje - I zn.

III. 125 lat dinara - 2 zn. • Zwierzęta pod ochroną - 4 zn.

IV. Dzieci dla pokoju - 2 m. • Osobistości - 4 zn.

V. Europa, CEPT - 2 zn. VI. Stare twierdze - 6 zn. VII. Flora - 4 m. • 100 lat elekt-

ryfikacji Serbii - I zn. IX. Dunaj - 2 + blok. • Ochro-

na przyrody - 2 zn. X. Radose Europy - 2 m. XI. Okazy muzealne - 4 zn. XII. Sztuka - 4 zn.

LIECHTENSTEIN

III. EUROPA, sztuka współczes-na - 2 zn. • Malarstwo - 3 zn.• Góry - 1 zn.

VI. Krajobrazy - 1 zn. • Sztuka Tybetu - 3 m. • Pomoc ludziom

IX. Zwierzęta - 3 zn. • Rośliny - 4m.

XII. Boże Narodzenie (malarst-wo) - 3 zn. • Igrzyska Olimpijskie - 3 zn.

OWCZE WYSPY

II. Domy rybackie - 3 zn. IV. Europa, CEPT - 2 zn. • Kra-

jobrazy - 2 m. VI. Konie - 1 m. X. Motyle - 4 za.

POLINEZJA FRANCUSKA

I. Stare maczki - 10 zn. II. Ryby - 1 zn. III. Ryby (cd.) - 3 m. IV. Lotnisko Bora-Bora - 1 zn. V. 100 roczn. urodzin J.Boullaire

- 4 zn. • Sport - 1 zn. VII. Konkurs Matematyków

- 1 m. VIII. M.Kolokwiurn Wulkano-

logów - zn. IX. Turystyka - 3 zn. X. żandarmeria Tahiti - 1 zn. XII. Malarstwo - 4 zn. • Urodzi-

ny A. Gerbault - 1 zn.

RECENZJE • ,

JAN PAWEŁ II w filatelistyce „podziemnej"

Po dwóch wydaniach książki dokumen-tującej pontyfikat Jana Pawła II na znaczkach i pochodnych wobec znaczka formach wydaw-niczych emitowanych przez oficjalne i zrzeszone w UPU zarządy pocztowe (W. Chrostowski, 1988, 1991) oraz po dwóch pierwszych tomach opracowania prezentującego prawie wszystkie pocztowe „papalia" (Wł.Alexiewicz - W.Hen-rykowski, 1991, 1992) ukazała się kolejna ważna publikacja. Stanowi rezultat pierwszej profesjonalnej próby zebrania, usystematyzo-wania i przedstawienia walorów, wydanych w Polsce przez rozmaite organizacje niezależne w latach 1982.1990. Zarówno nazewnictwo („znaczki Poczty Podziemnej") jak i przyjęta cezura czasowa (uwzględnienie walorów, które pojawiały się po ustaleniach i przeobrażeniach społecmo-politycznych tzw. Okrągłego Stołu) może budzić pytania i emocje, dalekie od czysto filatelistycznych upodobań i zainteresowań.

Pod pojęcie „Poczty Podziemnej" zostaly włączone walory z takimi nazwami, jak np. Poczta Obozowa, Poczta Internowanych, Po-czta Solidarność, Polska Niezależna Poczta

Mażowsza, Poczta Niezależna S, Polska Poczta Podziemna, Poczta Polowa, Poczta Solidar-ności Walczącej, Poczta KPN, Niezależna Po-czta Pomorza, Poczta Słowo Niepodlegle, Po-czta Komitet Zbrodni Katyńskiej lub Komitet Katyński. Niektóre walory są zaopatrzone w napisy: Polska lub Poczta Polska. Emisje wydano w kilkudziesięciu miastach kraju w wa-runkach konspiracyjnych, w nakładzie od 50 do 10 tys. sztuk.

Autor katalogu, Zbigniew Endzel, dal się wcześniej poznać jako pomysłodawca, autor i wydawca pięciotomowego maszynopisu zao-patrzonego w naklejone kolorowe fotografie podziemnych walorów, który ukazał się w la-tach 1986-1989. Przygotowany w nakładzie zaledwie ok. 50 sztuk trafił do wąskiego kręgu odbiorców. Rozumiejąc, że zebranie i systema-tyzacja wszystkich wydań podziemnych jest niezwykle trudna i wymaga czasu, Z.Endzel opracował walory związane tematycznie z Ja-nem Pawłem II, dedykując dzieło upamiętnie-niu 4. papieskiej pielgrzymki do Ojczyzny w cze-rwcu 1991 roku.

Książka, którą otwiera słowo autora i ob-jaśnienia (s. 5-8), składa się z dwóch części: ilustracyjnej, zawierającej barwne reprodukcje (s. 9-165) i opisowej (s. 167-190). Każda została podzielona na trzy rozdziały: pierwszy pokazuje

omawia znaczki i formy prochodne wobec znaczka, czyli bloki i arkusiki; drugi ma na względzie całostki; trzeci - o czym nie ma wzmianki w tytule ani w słowie od autora - dotyczy „papieskich" banknotów.

136

W najobszerniejszym rozdziale pierwszym pokazano w części ilustracyjnej pełne serie, jakkolwiek numeracja dotyczy jedynie walorów związanych z Papieżem. Opis zawiera informa-cje odnośnie daty i miejsca wydania, tematyki, nominału, barw i form wydawniczych. Pierwsza zaprezentowana emisja to znaczek z paździer-nika 1982 r. o nominale 4 zł., wydany w Obozie Internowanych N. Łupków w 4. rocznicę po-ntyfikatu. Ostatnia to blok datowany na październik 1990 r., nawiązujący do 70. rocz-nicy Bitwy Warszawskiej, 4. wizyty Jana Pawła II, 10. rocznicy utworzenia NSZZ RI i święta Konstytucji 3 Maja. Autor uwzględnił łącznie 113 emisji, na które składają się 354 znaczki i 75 bloków, przy czym w obu przypadkach mamy do czynienia z rozmaitymi odmianami i zróżnicowaniami form, nominata, barw i od-cieni.

W rozdziale poświęconym całostkom wylicza 48 pozycji, także z pewnymi odmianami. Ot-wiera je beznominałowa całostka-pocztówka wydana w 1982 r. w Obozie Internowanych w Nysie, zaś zamyka całostka-koperta z 1990 r. upamiętniająca 46. zagraniczną pielgrzymkę Jana Pawła II do Czecho-Słowacji.

W rozdziale trzecim, poświęconym bankno-tom, zostały pokazane awersy i rewersy 5 bank-notów wydanych w latach 1983-1987, z których dwa są stylizowane na wzór dolarów amery-kańskich. Układ wszystkich walorów jest chro-nologiczny, ale - nie wiadomo dlaczego - zda-rzają się wyjątki od tej reguły (np. znaczki z czerwca 1990 r. znalazły się na początku książki - wśród walorów z 1983 r.).

Prekursorskie opracowanie wymagało ogro-mnej pracy, cierpliwej wytrwałości oraz konsul-tacji 1 pomocy wielu osób. Niewielki nakład książki, kredowany papier i kolorowe reprodu-kcje sprawiają, że cena jest wysoka (w grudniu 1992 r. ok. 300 tys. zł.).

Niezależnie od tego, jakie będą wymagania i ostateczny werdykt odnośnie natury walorów, które mogą być zasadnie uznane za „znaczki Poczty Podziemnej" oraz jak z filatelistycznego punktu widzenia zostanie określony status tej Poczty, został zrobiony bardzo istotny krok w zebraniu i uporządkowaniu tego Lodzaju „papaliów". Książka stanowi cenne źródło in-formacji nie tylko dla filatelistów, lecz dla wszystkich obserwatorów sceny politycznej i najnowszej historii Polski. Wymownie ilust-ruje zawiłości polskiego losu oraz to, kim w okresie stanu wojennego i w latach jakie po nim nastąpiły byl i jest dla Polski i Polaków papież Jan Paweł II.

kc WALDEMAR CHROSTOWSKI MEE 1458

Zbigniew Endzek Katalog. Jan Paweł II - Pielgrzym Pokoju na znaczkach Poczty Podziemnej w Polsce w la-tach 1982-1990, Warszawa 1991, „Temobud", s. 190.

FIIICENY • CENY • CENY • CENYA KTO MA PIENIĄDZE NA ZNACZKI ?

Potencjalni amatorzy nie są w stanie wykupić tego wszystkiego, co oferuje rynek filatelistycz-ny. Po prostu - ani szeregowi zbieracze, ani kupcy filatelistyczni nie mają tyle wolnej gotówki, ażeby lokować ją w walory, które w każdą niedzielę pojawiają się na stolikach w Klubie Kola nr 1 w Warszawie (spotkania w godz. od 9" do 13°° w Domu Kultury PEGAZ przy ul. Magazynowej, róg Domaniewskiej).

W lutym, mimo pewnego ożywienia, obser-wowaliśmy nadal przewagę podaży nad popy-tem, z czego - oczywiście - zadowolone są przede wszystkim osoby, które kompletują swoje zbio-ry.

Polska . Seria przedrukowa z 1940 roku, „General Gouvernement" na znaczkach pol-skich, 28 sztuk w komplecie, została sprzedana za 1,25 mln, zł. Ciekawy arkusz 30 znaczków z nadrukiem 5 z1/25 gr Traugutt i datą 22.1.1863 (nr kat. 347) oferowano za 6 mln. zł. W arkuszu tym występują wszystkie odcienie barwy ciem-nobrunatnej, ze względu na niezbyt równomier-ne nałożenie farby drukarskiej na formę dru-kową. Serię „Edukacji" z 1946 r. oferowano za 570 tys. zł. (wg kat. 600 tys. zł.). Za cenę katalogową, czyli za równe dwa miliony zl. sprzedano komplet 5 bloków „100 lat polskiego znaczka pocztowego", wydanych w 1960 r. dla subskrybentów dzieła „Polskie Znaki Poczto-we". Drugi taki sam komplet, w cenie 1,9 mln. zl. nie znalazł amatora.

Za znaczek nr 1628 z kwiatem „różanecznik żółty", bez wydrukowanej wartości nominalnej, zapłacono 400 tys. zl. 750 tys. zl. żądano za poziomy pasek trzech znaczków nr 2508 o no-minale 2,50 zł każdy, z serii „Rzeźba Pokój na Zamku Królewskim w Warszawie", w którym poszczególne znaczki mialy inne cechy perfora-cji: znaczek prawy miał pelne ząbkowanie, środkowy - tylko z trzech stron, a lewy był cięty I ).

Warto też wspomnieć, że kartka pocztowa, wysłana przez jednego z polskich oficerów w marcu 1940 r., z obozu internowanych na Litwie do GG, osiągnęła rekordową cenę 800 tys. zl., a za komplet 6 FDC ze znaczkami z serii „Królewskiej" zapłacono 21 tys. zł.

Nowości z nowych republik Ar m elli a: „Dzida sztuki", seria

4 znaczków, wydrukowana w Anglii w „The House of Questa" - sprzedawano po 3,5 tys. zł.

Biatlonu ś: „Garncarstwo ludowe" 1992 r., 4 znaczki a I rb. - szły jak woda po 600

" O tym defekcie perforacji zamieścimy notatkę w jednym z następnych numerów.

137

Rep. C z ec z e ils k a: pierwsza seria tego kraju (patrz „F" nr 2/93 s.60) komplet 6 arkuszy nie perforowanych, po 25 znaczków w każdym arkuszu, w tym 25 serii w arkuszach jednolitych oraz jeden arkusz po pięć serii w poziomych rzędach, sprzedawano od 285 - 400 tys. zł.

Litw s: trzy maczki + blok, wydane z okazji 600-lecia objęcia rządów na Litwie przez Wiel-kiego Księcia Witolda (Vytautasa) sprzedawa-no w detalu po 20 tys. z1 za komplet. Znaczki i blok ukazały się w Wilnie 27 II 1993 r. (data stempla na FDC), a już następnego dnia rano były oferowane w Klubie w Warszawie! To się nazywa sprawność działania. Łotwa: „Boże Narodzenie 1992", 4 znaczki

w serii - 20 tys. zl. Kazachstan: pięć maczków w nowej serii

„Kosmos" - 15 tys. zl. Kirgistan: jeden znaczek z 1992 r.

„Czejczek" - 300 zł. Mo ł dawia: trzy arkusiki po 16 znaczków,

7, 13 i 30 c., „Pierwsza rocznica niepodległości" - kosztowały 150 tys. zł.

Rosja: Balet w czwórkach, Czajkowski 25, 25, 10 i 10 rb. - 10 tys. zl.; Petyna 4 x 25 rb. - 12 tys. zł. Nowa seria obiegowa 15, 50, 250 i 500 rb. - płacono po 65 tys. zl.

Ukraina: znaczek 5 karb. z herbami Austrii i Ukrainy, wydrukowany w Wiedniu, sprzeda-wano po 500 zl. Według korespondenta niemie-ckiego pisma filatelistycznego DBZ we Wied-niu, maczek ten, symbolizujący ukraińską dias-porę w Austrii, wydany został z okazji 220 rocznicy pierwszego rozbioru Polski, w którym część ziem I Rzeczypospolitej, zamieszkiwanych przez ludność ukraińską, przyłączona została do cesarstwa austriackiego.

Tematyczne serie stemplowane Duży wybór tematycznych, niezwykle atrak-

cyjnych znaczków stemplowanych, po niskich cenach już od 2,5 tys. zl. do 5 tys. zł. za serię, często z blokami, z takich krajów, jak: Afganis-tan, Bułgaria, Gwinea Bissau, Górna Wolta, Jemen, Kambodża, Korea Lud., Kuba, Liberia, Rep. Malgaska, Mongolia, Nikaragua, Parag-waj, Wietnam i in. stanowi okazję do roz-poczęcia zbierania, zwłaszcza dla młodzieży. Dominowały takie tematy,jak: dinozaury, kole-je, krajobrazy, kwiaty, kaktusy, grzyby, ryby, owady, motyle, węże, muszle, malarstwo, rzeźba, mdtywy religijne, sport, słynne osobis-tości i wiele innych. Dla przykładu: Wietnam 1984 r., rysunki dzieci, blok -F 7 maczków, cena 5 tys. zl. Też Wietnam, malarstwo europejskie 1990 r., blok + 7 maczków, również 5 tys. zl. Kuba 1981 r., seria 6 znaczków z Napoleonem, tylko 3 tys. zł. Bułgaria, 1984 r., 500-lecie Rafaela, dwa bloki + seria - 8 tys. zl. Niestety młodzież nie uczestniczy w spotkaniach klubo-wych.

BRONISŁAW REJNOWSKI Warszawa, 28 lutego 1993 r.

Z życia pzF POLAK - WICEPREZYDENTEM AIJP

Podczas ostatniego Kongresu AIJP (Między-narodowe Stowarzyszenie Dziennikarzy Filate-listycznych), który odbył się 26 września 1992 roku, w czasie trwania SWF Genova'92, kol. Marian Szwemin został wybrany wiceprezyden-tem tej organizacji. Zastąpił on kol. Jana Wit-kowskiego, który nie kandydował na nową kadencję.

Nowemu wiceprzewodniczącemu gratuluje-my i życzymy sukcesów w sprawowaniu tej zaszczytnej funkcji.

FILATELISTYCZNO - SPORTOWY

meeting w Łebie Zapraszamy wystawców do wzięcia udziału

w wystawie filatelistycznej „Sport - Łeba '93". Przy tej okazji będą zorganizowane: • Lot Harcerskiej Poczty Balonowej • prelekcja la „Olimpijczyk" • aukcja filatelistyczna walorów sportowych

oraz • imprezy sportowe

Wystawa będzie czynna w dniach 26-29. 05.1993, zaś imprezy towarzyszące odbędą się 29.05.93 r.

Jeszcze można zgłaszać eksponaty na wy-stawę oraz przesyłać walory na aukcję.

Organizatorzy mogą zarezerwować tanie noclegi dla wszystkich chętnych, którzy zechcą spędzić ciekawy weekend w Łebie. Istnieje możliwość zwiedzenia wydm ruchomych w Słowińskim Parku Narodowym.

Zgłoszenia oraz zapytania kierować można pod adresem: Piotr Pelczar, 84-352 Wieko.

JERZY TOK AR- laureatem medalu im. J. Witkowskiego

Klub Zainteresowań Znaczkiem Polskim w Związku Filatelistów Niemieckich ustanowił w 1990 r. medal im. Jana Witkowskiego za zasługi dla polskiej filatelistyki. Na awersie medalu umieszczono profil i podpis J.Witkows-kiego, a w otoku napis „Jan Witkowski Medail-le/Bundesarbeitgemeinschaft Polen e.V.im BDPh e.V.". Na rewersie medalu w górnej połowie umieszczono napis : „Fin verdienste urn die polnische Philatehe", a dolnej polowie pozostawiono miejsce na wygrawerowanie imienia i nazwiska osoby odznaczonej i daty nadania.

W myśl statutu przyjętego 10.X1.1990 r. w Soest medal nadaje kapituła wybitnym filateli-stom, którzy wnieśli szczególny wkład w rozwój polskiej filatelistyki pracami badawczymi i pub-

138

Skodami fachowymi o wysokim stopniu wiedzy. W skład kapituły medalu wchodzą: przewod-niczący, wiceprzewodniczący i skarbnik BDPh oraz osoby, którym medal nadano. Medal może być nadany tylko jednej osobie rocznie.

Pierwszy egzemplarz medalu wręczono uro-czyście Janowi Witkowskiemu podczas palma-resu XVI OWF „Bydgoszcz 91". W 1991 r. medal otrzymał Stanley K ronenberg ze Stanów Zjednoczonych, wybitny ekspert polskich maków pocztowych.

Za rok 1992 przyznano to wyróżnienie Jerze-mu Tokarowi z Łodzi. Jest on dobrze znany i naszym Czytelnikom z licznych publikacji badawczych na lamach „Filatelisty". Jest czołowym historykiem poczty i przewod-niczącym Komisji Historii Poczty i Filatelistyki ZG PZF oraz ekspertem w zakresie całości pocztowych z ziem polskich. Serdecznie gratu-lujemy !

(wf)

Z żałobnej karty

CZESŁAW MALINGIEWICZ (1915 - 1993)

13 stycznia br. zmarł po długiej chorobie dr Czesław Malingiewicz - jeden z najwybitniej-szych polskich filatelistów.

Urodził się w 1915 r. w Piotrkowie Trybunal-skim, gdzie też uczęszczał do gimnazjum, ukończył z oceną celującą studia weterynaryjne we Lwowie. Po wojnie osiadł w Radomsko, gdzie mimo wielu propozycji podjęcia pracy naukowej, poświęcił się pracy lekarza weteryna-rii. Wkrótce objął stanowisko Powiatowego Lekarza Weterynarii.

Filatelistyka zauroczyła go już w gimnazjum. Znaczki zbierał także w czasie studiów. Wojna pochłonęła wszystkie zbiory, więc zaczynał od nowa. Specjalizował się w znaczkach ziem pol-skich, w pocztach obozowych, harcerskiej po-czcie powstańczej... Zbierał i opracowywał zna-czki i bloki legitymacyjne. Prowadził ożywioną korespondencję i wymianę ze wszystkimi naj-wybitniejszymi filatelistami polskimi w kraju i za granicą. Ogromną wagę przywiązywD do gromadzenia i opracowywania dokumentacji z oryginalnego obiegu pocztowego.

Spośród wielu zbiorów Doktora przynajm-niej dwa zasługują na szczególne podkreślenie: ..Wydanie tzw. lubelskie oraz wznowione nakłady znaczków tego wydania". Na wysta-wach międzynarodowych uzyskał: na MWF ,Ibra'73" w Monachium - srebrny medal, na SWF „Polska'73" - złoty, a MWF „Stockhol mia'74" - srebrny. Dokumentacja obiegu po-cztowego zawarta w monografii „Poczta Polska w 1944 roku" prezentuje głównie walory z jego zbiorów.

Na ostatniej XVI OWF „Bydgoszcz'91" złoty medal otrzymał jego nowatorski eksponat „Wydanie tzw. moskiewskie (Goznak) i jego przedruki".

Był człowiekiem o ogromnej kulturze osobis-tej i dużej wiedzy filatelistycznej, którą chętnie dzielił się z młodszymi kolegami. Skromny w obejściu, uczciwy i o dużym poczuciu bonom. Nigdy nie ubiegał się o nagrody, funkcje i za-szczyty, a jednak posiadał wszystkie liczące się odznaczenia filatelistyczne.

We wrześniu 1954 r. był jednym z założycieli Koła Miejskiego PZF w Radomsku i do końca pozostał jego aktywnym członkiem.

Wraz z jego odejściem filatelistyka polska poniosła niepowetowaną stratę.

Koledzy i Zarząd Kola PZF w Radomsko

Z glębokim żalem zawiadamiamy, że 15 lute- go 1993 r. zmarł Członek Honorowy PZF

Kolega

JERZY ZADUROWICZ Filatelistyka polska poniosła wielką stratę. Odszedł wspaniały człowiek, organizator, wy-

stawca i filatelista

Cześć Jego pamięci ! Zarząd Główny PZF

! Ogłoszenia

Sklep Filatelistyczny ,,STAN4POZAURUS" 00-682 W-wa, Hoża 54, tel. 21-54-12 prowadzi sprzedaż detaliczną i wysylkową

-roczników i nowo ś ci wszystkichkrajów Europy Zachodniej (nominal -F 10%) z możliwością uzupełnienia lat ubiegłych. -a bona men t u: Czech, Słowacji, Rosji, Korei, Mongolii, Węgier oraz nowości byłych republik ZSRR. -klaserów jubileuszowych:Polska Przedwojenna, Generalna Gubernia, od VII-XVIII oraz I-VI w najbliższym czasie.

Skupuję widokówki wysłane ze Szwajcarii przed 1930 rokiem. Oferty z ceną. Hiszpańska, 05-200 Wolomin. Osiedle Sloneezna, blok 4 m.26, telefon 76-41-82.

Sprzedaż wysyłkowa znaczków polskich. Piotr Krzyżanowski, 00-950 Warszawa 1, skr.poeztowa 323.

Kupię stemple, karty, listy poczty golębiej, lotniczej całego świata. Filipski, Warszawa, Nowowiejska 4727.

Cenzury stanu wojennego 1981782 kupię. Zdzisław Kalinowsld, Toruńska II, 87-620 Kikól.

Redakcja nie od- powiada za treść

ogłoszeń

139

Kupię znaczki Polski, Niemiec, NRD, Danzig, G.G., Europy Zachodniej. Także nominały. Karty telefoniczne polskie i zagraniczne. Również używane. Przy większej transakcji przyjadę do sprzedającego. Sprzedam wydania papieskie, bajki Disneya. Giwer-ski, 59-220 Legnica, Powstańców 11/2.

Kasowaną Japonię, Anglię, Australię kupię. Oferty. Ryszard Kujawski, Legnica, Nowy Świat 30/2.

Zagraniczne Kluby Wymiany pomogą uzupelnić zbiory, zdobyć rzadkie pozycje. Ofrankowana koper-ta. Suwam, Pruszków, Gomulióskiego 13-46.

PHILATRADE Zygmunt Jeleniewski

skr. poczt. 576, 00-950 Warszawa tel. 21-54-12

Prowadzi wysyłkową sprzedaż znaczków zagranicznych

Warunki sprzedażyi pełną ofertę wy- syłamy po otrzymaniu zwrotnej ofranko-

wanej koperty

Już do nabycia Ilustrowany Katalog

„PTAKI NA ZNACZKACH POCZTOWYCH EUROPY" auto r: Grzegorz Kamieński

Katalog ma alfabetyczne skorowidze gatunkowe ptaków w języku łacińskim i polskim, emitowane na znaczkach państw europejskich. Załącznikiem kata-logu jest chronologiczny wykaz stempli okolicz-nościowych, używanych przez polskie urzędy po-cztowe. Cennik wg Michla. Zamówienia indywidual-ne i zbiorowe kierować pod adresem: PHUP „A L T", ul.Dworcowa 63 a, 85-950

Bydgoszcz. te1.222-798 w.4. Cena katalogu 120 tys. Przy zamówieniach zbiorowych powyżej 50 szt. udzie-

lamy rabatu.

Poszukuję przesyłek poleconych oraz radio-tele-gramów z polskich statków pasażerskich z lat 1932-1970. Proszę nadsyłać fotokopie wraz z ceną. Stefan Danielski, 100 County CriBlyd., Suite 1204, Brampton, Ont., Kanada L6W-3X1.

Kupię znaczki Jan Paweł II oraz Niassa. Oferty przesyłać: Jan Jureczko, 41-902 Bytom, ak Prokosa 8a/9.

Kupię kasowane znaczki z firmowym dziurkowa-niem całego świata oraz czyste kartki pocztowe Polski Nr 1 do 118. Krupiński Wladyslaw, Czerkaska 9 m.26, 85-641 Bydgoszcz.

ROMAN I IRENA ODROWSCY n Najwięksi kupcy z Ameryki

STAMPS - SEALS - COVERS

BOGATY WYBÓR WYDAŃ Z JANEM PAWŁEM II

koperty • próby • cięte i arkusze de luxe

Znaczki tematyczne z całego świata

Zapraszamy do stoiska 24-27, Hala .4 na

Światowej Wystawie Filatelistycznej w Poznaniu

POLISH AMERICAN PHILATELIC CENTER

5327 WEST BELMONT AVE., CHICAGO, IL 60641

tel. 312-545-2089 • Fax: 312-545-2747

140

14]

3238 3239

3235 3236 11111,=OMII

142

Polska Polska

F

3250

3248

3252

3251 bł 105

3259

3259 3253 '3254 325 ''''''' I Polska

3241

POLSKA

3249

3242

3243

pv

3246

,11111.1« I

• XXXIII KONKURS • PLEBISCYT • XXXIII KONKURS •

Adres Redakcji: Al. 3 Maja 12, 00-391 Warszawa, tel. 625-35-56. Pismo finansowane z Funduszu Prasowego PZF, wydawca: Zarząd Glówny PZF, Al. 3 Maja 12, 00-391 Warszawa, tel. 625-20-52. Przyjmujemy ogłoszenia:I słowo - 2000 zł, w ogłoszeniach drobnych do 15 stów - 1500 d; 1 cm" w ramce - 6000 zł, cala strona - 1,2 mln. zł (strony okładkowe 50 % drożej), przy 3 kolejnych ogłoszeniach zniżka 10%; prenumerata na H kw. 93 r. - 30 tys. zł. Należność prosimy wpłacać na konto ZG PZF Bank Gdański IV Oddział w Warszawie, nr 300009-7054-132, z zaznaczeniem „ogłoszenie do „F" lub „prenumerata ,F". a tekst ogłoszenia wystać do redakcji. Prowadzimy również sprzedaż aktualnych i starych numerów pisma. Druk Zakład Poligraficzny „Neodruk" Warszawa, ul. Admiralska 10

14

bł 103 bł 106

W E K /v Pał Sic

nomm., UNDLISt ROKU M1510. A.. 54A10,

świmowe Wystawa Filatelistyczna

OLYM PH ILE X '92

_ - -

vl

bł 102

!no ROCZNIC LISrANOWIEMA ORDERU WDIENIVECO VIRTUTI MI111,011

Z roo,d

~wsk.

■ 20000 zł

• XXXIII KONKURS • PLEBISCYT • XXXIII KONKURS •

WYBIERZ

NAJPIĘKNIEJSZY ZNACZEK POLSKI 1992 r. Na planszach zamieszczamy reprodukcje wszystkich znaczków (bloków, arkusików) wydanych

przez Pocztę Polską w 1992 r. Wytypuj ten znaczek, który najbardziej Ci się spodobał. Wypisz jego numer na kartce pocztowej i wyślij do redakcji, najpóźniej do 15 czerwca 1993 r.

Wśród osób, które wylosują znaczek - laureata 1992, zostaną rozlosowane nagrody: dyrektora Poczty Polskiej p. Grzegorza Szermanowieza oraz prezesa ZG PZF - Henryka Białka.

Ponadto nagrody ufundował p. Hubert Malasiewiez z Częstochowy. Dziękujemy

144