poslato PRAVILA POSLOVANJA · - 6612 Brokerski poslovi s hartijama od vrednosti i berzanskom robom Brokersko-dilersko društvo TEZORO BROKER AD Beograd obavlja usluge i aktivnosti

PPrraavviillaa ii pprroocceedduurree ppoosslloovvaannjjaa

Na osnovu odredbi člana 163. stav 1. Zakona o tržištu kapitala (“Sl. glasnik RS” br. 31/2011),

člana 15. Pravilnika o davanju saglasnosti na opšta akta investicionog društva, organizatora tržišta i Centralnog registra, depoa i kliringa hartija od vrednosti, a u vezi odredaba Pravilnika o pravilima ponašanja investicionog društva prilikom pružanja usluga, direktor Društva dana 13.05.2012. godine, donosi

PPRRAAVVIILLAA II PPRROOCCEEDDUURREE PPOOSSLLOOVVAANNJJAA BBRROOKKEERRSSKKOO––DDIILLEERRSSKKOOGG DDRRUUŠŠTTVVAA

TTEEZZOORROO BBRROOKKEERR AADD BBEEOOGGRRAADD OOPPŠŠTTEE OODDRREEDDBBEE

Član 1. Ovim Pravilima i procedurama poslovanja (u daljem tekstu: Pravila), ureñuju se opšti uslovi

poslovanja Brokersko-dilerskog društva TEZORO BROKER AD Beograd (u daljem tekstu: Društvo), a naročito: vrste poslova koje obavlja Društvo, uslovi i način obavljanja poslova Društva, vrste naloga klijenata, način, uslovi i prijem naloga, meñusobna prava i obaveze Društva i njegovih klijenata, zaštita imovine klijenata, postupanje po pritužbama klijenata, sadržina ugovora sa klijentima, i druga pitanja od značaja za rad Društva. VVRRSSTTEE PPOOSSLLOOVVAA

Član 2. U skladu sa odredbama Zakona o klasifikaciji delatnosti („Službeni glasnik RS“, br.

104/09), Društvo, kao pretežnu delatnost, obavlja: - 6612 Brokerski poslovi s hartijama od vrednosti i berzanskom robom

Brokersko-dilersko društvo TEZORO BROKER AD Beograd obavlja usluge i aktivnosti investicionog društva u skladu sa Zakonom o tržištu kapitala i aktima Komisije za hartije od vrednosti.

U skladu odredbama člana 147. a u vezi člana 2 stav 1 tačka 8. Zakona o tržištu kapitala, Društvo obavlja investicione usluge i aktivnosti koje se odnose na sve finansijske instrumente: prijem i prenos naloga koji se odnose na prodaju i kupovinu finansijskih instrumenata; izvršenje naloga za račun klijenta; trgovanje za sopstveni račun; usluge u vezi sa ponudom i prodajom finansijskih instrumenata bez obaveze otkupa, kao i dodatne usluge čuvanje i administriranje finansijskih instrumenata za račun klijenata, uključujući čuvanje instrumenata i sa tim povezane usluge, kao što je administriranje novčanim sredstvima i kolateralom, odobravanje kredita ili zajmova investitorima kako bi mogli da izvrše transakcije jednim ili više finansijskih instrumenata kada je društvo zajmodavac uključeno u transakciju, saveti društvima u vezi sa strukturom kapitala, poslovnom strategijom, spajanjem i kupovinom društava i sličnim pitanjima, istraživanje i finansijska analiza u oblasti investiranja ili drugi oblici opštih preporuka u vezi sa transakcijama finansijskim instrumentima, investicione usluge i aktivnosti, kao i dopunske usluge koje se odnose na osnov izvedenog finansijskog instrumenta iz tačke 1) podtač. (5), (6), (7) i (10) člana 2., a u vezi sa pružanjem investicionih usluga i aktivnosti, kao i dopunskih usluga.

Društvo obavlja investicione usluge i aktivnosti za koje ima dozvolu Komisije za hartije od vrednosti.


UUSSLLOOVVII II NNAAČČIINN OOBBAAVVLLJJAANNJJAA PPOOSSLLOOVVAA

UUsslloovvii ii nnaaččiinn oobbaavvlljjaannjjaa ppoosslloovvaa DDrruuššttvvaa

Član 3. Društvo pruža investicione i dodatne usluge klijentima, na osnovu dozvole za rad Komisije za hartije od vrednosti, broj 5/0-12877/9-03 od 28.04.2004. godine i broj 5/0-03-4364/05-06 od 14.02.2007.godine.

Član 4. Za obavljanje poslova iz svoje delatnosti, Društvo ima zaposlena lica na neodreñeno vreme, sa

dozvolom Komisije za hartije od vrednosti za obavljanje investicionih usluga i aktivnosti, koja ispunjavaju i druge uslove u skladu sa Zakonom, podzakonskim aktima i aktima Društva.

Član 5.

Društvo kao učesnik na tržištu kapitala, svoju delatnost obavlja kao privredni subjekt registrovan u Registru Agencije za privredne registre, član Berze, član Centralnog registra, depo i kliring hartija od vrednosti. Kao član regulisanog tržišta u Republici Srbiji, Društvo obavlja poslove trgovanja finansijskim instrumentima koji su uključeni u trgovanje na regulisano tržište i MTP.

Društvo trgovanje hartijama od vrednosti i drugim finansijskim instrumentima koji su uključeni u trgovanje na regulisano tržište, odnosno na multilateralnoj trgovačkoj platformi (MTP) obavlja saglasno važećim propisima.

Transakcije hartijama od vrednosti van regulisanog tržišta, odnosno MTP, Društvo obavlja posredovanjem u trgovanju hartijama od vrednosti, na sekundarnom tržištu za trgovanje finansijskim instrumentima (OTC tržište), kao posrednik, pod nadzorom Komisije za hartije od vrednosti.

Član 6. Pre uspostavljanja poslovnog odnosa, klijenti su dužni da Društvu stave na uvid isprave i drugu

dokumentaciju na zahtev Društva, sve u originalu, a na osnovu kojih Društvo može izvršiti identifikaciju klijenta i utvrditi da li su ispunjeni uslovi za izvršenje posla koji je predmet ugovora, a naročito:

11.. ffiizziiččkkoo lliiccee –– rreezziiddeenntt - ličnu kartu, pasoš ili drugu ispravu preko koje se može izvršiti identifikacija klijenta - ugovor ili karticu o otvorenom novčanom računu banke – člana Centralnog registra i dokaz o otvorenom vlasničkom računu finansijskih instrumenata ako klijent ima otvoren račun kod drugog depozitara - podatke za kontakt sa klijentom (adresa, broj telefona fiksnog/mobilnog, telefaks, e-mail adresa) 22.. ffiizziiččkkoo lliiccee –– nneerreezziiddeenntt - pasoš ili drugi identifikacioni dokument - potvrdu o poreskom identifikacionom broju - ugovor o otvorenom nerezidentnom dinarskom računu i dokaz o otvorenom računu finansijskih instrumenata ako klijent ima otvoren račun kod drugog depozitara - podatke za kontakt sa klijentom (adresa, broj telefona fiksnog/mobilnog, telefaks, e-mail adresa) 33.. pprraavvnnoo lliiccee –– rreezziiddeenntt - rešenje ili izvod iz Registra privrednih društava ili drugog nadležnog registra, ne starije od 3 meseca - overen potis lica ovlašćenih za zastupanje (OP obrazac) sa ličnom kartom, pasošem ili drugom ispravom preko koje se može izvršiti identifikacija lica ovlašćenog za zastupanje - izjavu o stvarnom vlasniku pravnog lica potpisanu od strane nadležnog organa pravnog lica - ugovor o otvorenom nerezidentnom dinarskom računu i dokaz o otvorenom računu finansijskih instrumenata ako klijent ima otvoren račun kod drugog depozitara - podatke za kontakt sa klijentom (adresa, broj telefona fiksnog/mobilnog, telefaks, e-mail adresa)


44.. pprraavvnnoo lliiccee –– nneerreezziiddeenntt - izvod iz odgovarajućeg registra zemlje sedišta pravnog lica ne starije od 3 meseca sa overenim prevodom od strane ovlašćenog sudskog veštaka - potvrdu o poreskom identifikacionom broju - listu ovlašćenih zastupnika sa spesimenom potpisa - izjavu o stvarnom vlasniku stranog pravnog lica potpisanu od strane lica zastupnika - ugovor o otvorenom nerezidentnom dinarskom računu i dokaz o otvorenom računu finansijskih instrumenata ako klijent ima otvoren račun kod drugog depozitara - podatke za kontakt sa klijentom (adresa, broj telefona fiksnog/mobilnog, telefaks, e-mail adresa),

kao i druge podatke koji su neophodni za izvršenje posla. Sve isprave iz prethodnog stava ovog člana, Društvo zadržava u kopiji i formira dosije klijenta. Klijent, a pre uspostavljanja poslovnog odnosa sa društvom, dostavlja Društvu i sve neophodne

isprave koje su potrebne radi identifikacije i prepoznavanja klijenta sa aspekta odredbi Zakona o sprečavanju pranja novaca ili finansiranja terorizma, odredbi internih akata Društva u segmentu kontrole i sprečavanja pranja novca ili finansiranja terorizma.

Ukoliko klijent ne dostavi Društvu zahtevanu dokumentaciju, Društvo nije dužno da uspostavi poslovni odnos sa klijentom.

NNaaččiinn kkoommuunniicciirraannjjaa DDrruuššttvvaa ii kklliijjeennttaa

Član 7. Klijent i Društvo mogu komunicirati usmeno i pisanim putem na srpskom jeziku. Društvo sa klijentima – stranim pravnim ili fizičkim licima može komunicirati na engleskom ili

drugom stranom jeziku koji je predviñen ugovorom, pod uslovom da se ugovor, nalozi i druga neophodna dokumentacija koju klijent razmenjuje sa Društvom sastavljaju dvojezično.

Pisana komunikacija se odvija putem pošte, faksa, elektronske pošte, internet aplikacije ili u nekom drugom odgovarajućem elektronskom obliku.

Klijent i Društvo dužni su da se meñusobno obaveštavaju o svakoj promeni adrese i drugih podataka za kontakt.

Član 8. Кada Društvo pruža informacije klijentima elektronskim putem dužno je da obezbedi da su

ispunjeni sledeći uslovi: 1) klijent je dostavio Društvu važeću elektronsku adresu; 2) klijent je odabrao takav način dostavljanja; 3) klijent je elektronskim putem obavešten o adresi internet stranice i mestu gde na istoj adresi

može da pristupi relevantnim podacima; 4) informacije se redovno dostavljaju klijentu i neprekidno su dostupne.

PPRROOCCEEDDUURREE ZZAA KKAATTEEGGOORRIIZZAACCIIJJUU KKLLIIJJEENNAATTAA

Član 9. Društvo je dužno da, uvek pre pružanja usluge, izvrši kategorizaciju klijenta sve u skladu sa

zakonom i aktima Komisije za hartije od vrednosti Kategorizacija klijenata vrši se na osnovu informacija koje su Društvu dostupne u vezi sa:

investicionim ciljevima klijenta, znanjem i iskustvom i finansijskom pozicijom klijenta, stručnošću u oblasti ulaganja, a po osnovu kriterijuma sposobnosti pravilne procene, odnosno upravljanja rizicima koji karakterišu odreñenu investiciju, transakciju ili uslugu, sve saglasno ovim Pravilima i Procedurama za razvrstavanje klijenata Društva koje čine sastavni deo ovih Pravila.


NNAALLOOZZII KKLLIIJJEENNTTAA

Član 10. Društvo poslove prijema i prenosa naloga koji se odnose na prodaju i kupovinu finansijskih

instrumenata i poslove izvršenja naloga za račun klijenta, obavlja saglasno Zakonu o tržištu kapitala, aktima Komisije za hartije od vrednosti i Centralnog registra, depo i kliring hartija od vrednosti, aktima regulisanog tržišta čiji je Društvo član, kao i u smislu ovih Pravila i ugovora sa klijentom.

BBiittnnii eelleemmeennttii nnaallooggaa

Član 11. Društvo prima samo one naloge klijenata koji sadrže podatke o bitnim elementima posla koji bi

prihvatom naloga trebalo da se izvrši i za koje se ne dovodi u sumnju da su upućeni od klijenta. Bitnim elementima naloga smatraju se: 1. lični podaci kojima se identifikuje klijent i njegov ovlašćeni zastupnik, a koji su istovetni sa

podacima iz ugovora sa klijentom; 2. vrsta naloga prema prirodi transakcije (kupovina ili prodaja) odnosno priroda transakcije koju

Društvo treba da izvrši; 3. vrsta i oznaka finansijskog instrumenta koji su predmet naloga (jedinstvena identifikaciona

oznaka finansijskog instrumenta, odnosno karakteristike ugovora u slučaju izvedenog finansijskog instrumenta);

4. količina finansijskog instrumenta; 5. cena finansijskog instrumenta i oznaka valute izražena jedinično kao cena po jednom

finansijskom instrumentu ili izvedenom ugovoru bez provizije i obračunatih kamata: - za akcije i izvedene ugovore u dinarima u celom broju, osim ukoliko nije drugačije odreñeno rešenjem organizatora tržišta o uključivanju akcija na tržište; - za obveznice i druge oblike sekjuritizovanoga duga u procentu od njihove nominalne vrednosti sa dva decimalna mesta, ili u apsolutnom odnosno indeksiranom apsolutnom iznosu; 6. dan, mesto i vreme prijema naloga

7. rok do kojeg nalog važi; 8. proviziju Društva, organizatora tržišta, Centralnog registra i druge troškove transakcije; 9. potpis klijenta (za nalog ispostavljen u pisanom obliku), odnosno druga identifikacija klijenta

kada je nalog ispotavljen telefonom ili elektronskim putem. Ukoliko Društvo primi nejasan ili nepotpun nalog, ima pravo da traži izmenu ili dopunu naloga od

klijenta, odnosno može odložiti postupanje po primljenom nalogu klijenta sve dok ne reši nejasnoće. Za sve podatke koji nisu navedeni u nalogu, a nisu odreñeni kao obavezni elementi naloga,

Društvo se rukovodi interesima klijenta, pri čemu Društvo ne garantuje da će izvršenjem takvog naloga postići najveću moguću zaštitu interesa ili korist za klijenta.

VVrrssttee nnaallooggaa

Član 12. Klijenti mogu ispostavljati Društvu sledeće vrste naloga za kupovinu ili prodaju hartija prema:

1. po vrsti transakcije: - Kupovni - Prodajni 2. po vremenu trajanja: - dnevni, - do dana, u roku trajanja najduže 90 dana, - do opoziva - rok trajanja 90 dana; 3. po ceni: - limit nalog,


- tržišni nalog, koji po vremenu trajanja može da bude samo - dnevni; 4. nalog za povlačenje; 5. prema posebnim uslovima izvršenja, sve saglasno aktima organizatora tržišta.

PPookkrriiććee nnaallooggaa

Član 13. Radi izvršenja naloga za kupovinu ili prodaju finansijskih instrumenata, klijent je dužan da

Društvu stavi na raspolaganje: 1) kod kupovnog naloga - novčana sredstva potrebna za izvršenje naloga; 2) kod prodajnog naloga - finansijske instrumente koji su predmet naloga. Ukoliko Društvo ne vodi za klijenta novčani račun odnosno račun finansijskih instrumenata, pod

raspolaganjem novčanim sredstvima odnosno finansijskim instrumentima iz stava 1. ovog člana podrazumeva se potvrda društva koje za klijenta obavlja poslove depozitara novca odnosno finansijskih instrumenata.

U skladu sa ugovorom zaključenim izmedu klijenta i Društva, obaveze se mogu izvršiti i naknadno, ali najkasnije do datuma predviñenog za izvršenje naloga klijenta.

PPrriijjeemm nnaallooggaa –– mmeessttoo,, nnaaččiinn ii eevviiddeenncciijjaa pprriijjeemmaa

Član 14. Društvo naloge klijenata može da prima: - u svojim poslovnim prostorijama u sedištu Društva ili u svom organizacionom delu – filijali - u poslovnim prostorijama drugog investicionog društva, na osnovu ugovora o obavljanju

investicionih usluga ili o pružanju dodatnih usluga.

Član 15. Društvo može da prima naloge klijenata koji su ispostavljeni/dati od strane klijenata:

1. neposredno (lično u prostorijama društva) 2. putem pošte na adresu sedišta Društva 3. putem telefaksa 4. putem telefona 5. elektronskim putem (e-mail, preko zaštićenog internet servisa)

U slučaju prijema naloga na način iz stava 1. tačka 3-5. ovog člana, radi obezbeñivanja tačnosti i pouzdanosti prijema, izvršenja i realizacije, kao i evidentiranja naloga klijenta, obavezno je da takav način prijema naloga bude predviñen ugovorom sa klijentom.

Društvo primenjuje odgovarajuće mehanizme zaštite, u slučaju prijema naloga telefonom, kao što su ureñaji za snimanje, radi obezbeñenja tačnosti i pouzdanosti evidencije naloga.

Član 16.

U slučaju prijema naloga klijenta u organizacionom delu – filijali Društva, nalog se smatra primljenim kada stigne u sedište Društva.

Prijem naloga u organizacionom delu - filijali Društva, zahteva obavezno upozorenje klijenta na okolnost iz stava 1. ovog člana, na rok u kojem će nalog stići u Društvo, kao i da organizacioni deo Društva – filijala, nema dozvolu za izvršenje naloga.

Član 17. Društvo vodi knjigu naloga u koju se odmah po prijemu upisuju nalozi klijenata, uključujući

naloge koji se prenose na izvršenje ovlašćenom investicionom društvu, izmene i opozivi naloga, sve ostale pojedinosti, uslovi i uputstva u vezi sa izvršenjem naloga, kao i podaci o izvršenju naloga.

Nalog klijenta smatra se primljenim upisom u knjigu naloga Društva.


Društvo vodi knjigu naloga u elektronskom obliku i u sadržaju koji je propisan aktom Komisije za hartije od vrednosti na način koji sprečava naknadnu izmenu unetih podataka.

KKoorriiššććeennjjee uusslluuggaa ddrruuggoogg iinnvveessttiicciioonnoogg ddrruuššttvvaa

Član 18.

Društvo može ovlastiti drugo investiciono društvo - Ovlašćeno investiciono društvo da u svojim poslovnim prostorijama prima naloge klijenata Društva u ime i za račun Društva.

Ovlašćenje iz stava 1. ovog člana, daje se na osnovu zaključenog ugovora o obavljanju investicionih usluga ili ugovora o pružanju dodatnih usluga, kojim se obavezno regulišu prava i dužnosti ugovornih strana radi zaštite interesa klijenta Društva, kao i: 1. rok i način na koji se prenosi nalog klijenta Društvu; 2. da je ovlašćeno investiciono društvo: - dužno da klijentu pruži upozorenje u pogledu roka i prijema naloga, - odgovorno za potpunost i tačnost prosleñenih podataka, - dužno da čuva, kao poslovnu tajnu, podatke o klijentu investicionog društva I njegovim nalozima; 3. da Društvo kojem se prenosi nalog: - nema obavezu da ispituje tačnost i potpunost podataka primljenih od ovlašćenog investicionog društva, - koristi informacije o klijentu, - snosi odgovornost za izvršenje transakcije na osnovu naloga; 4. postupanje u slučaju prigovora i reklamacija potencijalnih i postojećih klijenata

Ugovor iz stava 2. ovog člana je moguće zaključiti jedino ako: - ne ugrožava interese klijenata Društva, tako da iznos naknade ili drugih troškova koje klijent snosi ne sme biti veći od iznosa naknada koje bi klijent platio da je Društvo pružilo usluge; - ne ugrožava poslovanje Društva, odnosno ne uzrokuje nepotrebne poslovne rizike Društvu, ne ugrožava kvalitet unutrašnje kontrole u Društvu i omogućava nadzor Komisije za hartije od vrednosti.

Društvo može u ime i za račun drugog investicionog društva, primati naloge klijenata tog investicionog društva, ili izvršavati naloge klijenata tog investicionog društva ili društva koje se samo bavi prijemom naloga, u smislu odredbi ovog člana.

OObbaavveešštteennjjee oo pprriijjeemmuu nnaallooggaa

Član 19.

Društvo je dužno da odmah a najkasnije sledećeg radnog dana od dana prijema naloga, klijentu dostavi obaveštenje o: 1. vremenu i mestu prijema naloga/izmene ili opoziva naloga, kao potvrdu prijema naloga, izmena ili opoziva, 2. prihvatanju ili odbijanju izvršenja naloga.

Obaveštenje se dostavlja klijentu putem trajnog medija, i u delu navoda o prihvatanju ili odbijanju izvršenja naloga, sadrži i razloge odbijanja izvršenja naloga, ukoliko su se stekli uslovi da Društvo odbije izvršenje naloga.

OOddbbiijjaannjjee iizzvvrrššeennjjaa nnaallooggaa kklliijjeennttaa

Član 20.

Društvo ima pravo, odnosno obavezu da odbije izvršenje naloga klijenta ukoliko su se za to stekle okolnosti predviñene Zakonom.

Član 21.

Društvo je dužno da odbije izvršenje naloga za kupovinu, odnosno prodaju, ukoliko ima razloga za osnovanu sumnju da bi izvršenjem takvog naloga:


1. bile prekršene odredbe Zakona ili zakona kojim se ureñuje sprečavanje pranja novca i finansiranje terorizma; 2. bilo učinjeno delo kažnjivo po zakonu kao krivično delo, privredni prestup ili prekršaj.

Utvrñivanje razloga za osnovanu sumnju iz prethodnog stava, bazira se na sopstvenim informacijama Društva, informacijama koje dobije od svojih klijenata ili potencijalnih klijenata.

Društvo ne može da odbije izvršenje naloga klijenta ukoliko su informacije iz kojih proizilazi osnovana sumnja očigledno zastarele, netačne ili nepotpune.

Zastarelost, tačnost, odnosno potpunost informacija Društvo proverava sa dužnom pažnjom, na osnovu drugih informacija kojima raspolaže i kojima je, prema svojoj delatnosti, dužno da raspolaže.

O postojanju razloga za odbijanje izvršenja naloga klijenta iz stava 2. ovog člana, Društvo, bez odlaganja, obaveštava Komisiju za hartije od vrednosti, telefonskim putem, a zatim i u pisanom obliku.

Član 22. Društvo može odbiti izvršenje naloga klijenta:

1. za kupovinu, ukoliko utvrdi da na novčanom računu klijenta nema dovoljno sredstava potrebnih za izmirenje obaveza nastalih po osnovu izvršenja tog naloga; 2. za prodaju, ukoliko utvrdi da klijent na računu finansijskih instrumenata nema dovoljno instrumenata potrebnih za izmirenje obaveza nastalih po osnovu izvršenja naloga.

Društvo nije dužno da odbije izvršenje naloga u slučaju iz st 1. ovog člana, ukoliko se nalog klijenta može izvršiti: 1. od realizovanih, a nesaldiranih transakcija; 2. davanjem zajma klijentu od strane Društva, a na osnovu važećih propisa; 3. pozajmljivanjem finansijskih instrumenata u skladu sa pravilima koja ureñuju pozajmljivanje finansijskih instrumenata, Društvo nema obavezu da odbije izvršenje naloga.

IIzzvvrrššeennjjaa nnaallooggaa kklliijjeennttaa

Član 23. Društvo, prilikom pružanja investicione usluge - kupovine/prodaje finansijskih instrumenata za

račun klijenta, izvršava naloge klijenata na regulisanom tržištu, MTP ili OTC tržištu i na drugim odgovarajućim tržištima u inostranstvu u skladu sa ovim pravilima i Politikom izvršenja naloga klijenata Društa i pravilima tržišta na kojima se nalog klijenta izvršava.

Radi izvršenja naloga klijenta Društvo je dužno da ustanovi mere i sisteme za brzo, pošteno i efikasno izvršenje naloga klijenata u odnosu na naloge ostalih klijenata ili samog Društva. Politikom izvršavanja naloga klijenata Društva, koja je sastavni deo ovih Pravila, propisani su kriterijumi, postupci i mere koje Društvo primenjuje prilikom izvršenja naloga klijenta s ciljem postizanja najpovoljnjijeg ishoda prilikom izvršenja naloga klijenta.

EEvviiddeenncciijjaa iizzvvrrššeenniihh nnaallooggaa ii IIzzvveeššttaavvaannjjee oo iizzvvššeennoomm nnaalloogguu

Član 24. Nakon izvršenja naloga klijenta, Društvo je dužno da: 1) evidentira izvršenje naloga, 2) klijentu odmah dostavi bitne informacije koje se odnose na izvršenje naloga, 3) malom klijentu pošalje potvrdu o izvršenju naloga, odmah, a najkasnije prvog radnog dana po

izvršenju naloga, odnosno prvog radnog dana nakon prijema potvrde, u slučaju kada je Društvo potvrdu o izvršenju primilo od trećeg lica.

Obaveza iz tačke 2. i 3. stava 1. ovog člana, izvršava se putem trajnog medija, na način predviñen ugovorom sa klijentom.

Obaveštenje klijenta u smislu stava 1. ovog člana je obaveza Društva i pravo klijenta kojeg se klijent ne može odreći.

Društvu je zabranjeno da prihvati odricanje klijenta od prava iz stava 3. ovog člana.


Društvo može Obaveštenje iz stava 1. ovog člana, slati drugom licu po nalogu klijenta, s tim što lice kome se Obaveštenje šalje mora biti ovlašćeno od strane klijenta za prijem Obaveštenja iz stava 1. ovog člana, putem overenog punomoćja koje je Društvu dostavljeno.

Član 25. Društvo je dužno da vodi Evidenciju izvršenja naloga koja je sastavni deo Knjige naloga Društva. Evidencija izvršenih naloga sadrži:

1) ime i prezime/poslovno ime ili drugu oznaku klijenta; 2) datum, vreme i mesto trgovanja; 3) identifikacionu oznaku finansijskog instrumenta; 4) količinu finansijskih instrumenata; 5) pojedinačnu i ukupnu cenu i oznaku valute u kojoj je izražena cena; 6) kupovnu, odnosno prodajnu oznaka; 7) prirodu transakcije, ukoliko se ne radi o prodajnoj ili kupovnoj transakciji; 8) ovlašćeno lice koje je obavilo transakciju ili koje je odgovorno za njeno izvršenje.

Član 26.

Potvrda o izvršenju naloga sadrži: 1. poslovno ime i sedište Društva, 2. ime i prezime/poslovno ime ili drugu oznaku klijenta; 3. dan, vreme i mesto trgovanja; 4. identifikacionu oznaku finansijskog instrumenta; 5. količinu finansijskih instrumenata; 6. pojedinačnu i ukupnu cenu i oznaku valute u kojoj je izražena cena; 7. kupovnu, odnosno prodajnu oznaku ; 8. prirodu naloga, ukoliko se ne radi o kupovnom ili prodajnom nalogu; 9. vrstu naloga; 10. ukupni iznos obračunatih provizija i naknada specificiranih po stavkama; 11. obaveze klijenta u vezi sa izmirenjem transakcije, uključujući i vremenski rok za plaćanje ili isporuku, kao i odgovarajuće podatke o računu; 12. obaveštenje o drugoj ugovornoj strani u transakciji, ukoliko je ta druga ugovorna strana samo investiciono društvo, drugo lice povezano sa investicionim društvom ili drugi klijent investicionog društva, osim ako je nalog izvršen u sistemu trgovanja koji omogućava anonimno trgovanje

U slučaju kada se nalozi klijenta izvršavaju u tranšama, Društvo je dužno da, u vezi sa tačkom 6. stava 1. ovog člana, klijentu pruži informacije o ceni svake pojedinačne tranše.

Kada Društvo informacije iz stava 1. ovog člana pruža putem standardnih oznaka, ono je dužno da u potvrdi pojasni značenje tih oznaka.

RRiizziiccii uullaaggaannjjaa kklliijjeennttaa uu ffiinnaannssiijjsskkee iinnssttrruummeennttee

Član 27. Poslovi s finansijskim instrumentima nose u sebi odreñene rizike koje nije moguće u celosti

predvideti. Rizici se u pravilu sastoje u neočekivanim promenama cena finansijskih instrumenata,

nemogućnosti izdavaoca finansijskih instrumenata da izvršava obaveze koje je preuzeo po tim instrumentima, nametanju dodatnih obaveza i ograničenja vlasnicima finansijskih instrumenata od strane finansijske ili poreske regulative u zemlji i/ili inostranstvu, promenama u tržišnoj likvidnosti pojedinih finansijskih instrumenata i drugo.

Zaključenjem ugovora o pružanju brokerskih usluga, klijent potvrñuje da je svestan rizika povezanih s tržištima kapitala, te da mu je Društvo stavilo na raspolaganje podatke i informacije koje je zatražio i da mu je na zadovoljavajući način odgovorilo na sva pitanja koja je postavio u vezi tržišnih okolnosti i finansijskih instrumenata na koje se odnosi ugovor sklopljen s Društvom.


Član 28.

Rizici ulaganja u finansijske instrumente mogu se razvrstati na opšte i posebne, odnosno specifične rizike u odnosu na pojedini finansijski instrument.

Klijent, prilikom donošenja odluka o ulaganju na tržište kapitala, stalno treba da vodi računa o sledećim rizicima: 1. Opšti rizici u poslovanju sa finansijskim instrumentima:

• rizik smanjenja vrednosti finansijskog instrumenta usled globalnih i/ili regionalnih recesija; • kursni rizik, odnosno rizik promene kursa; • rizik koji zavisi od promene kreditnog rejtinga odreñene zemlje, i to kao: - rizik izostanka plaćanja duga odreñene zemlje; - politički rizik, uključujući i rizik neočekivanih regulatornih promena koje utiču na tržište kapitala i položaj investitora; • rizik smanjenja vrednosti finansijskog instrumenta usled opšteg rasta cena (rizik inflacije); • rizik nemogućnosti prodaje finansijskog instrumenta na sekundarnom tržištu kapitala zbog

smanjene potražnje ili neefikasnosti tržišta (rizik likvidnosti); • rizik smanjenja vrednosti finansijskog instrumenta zbog pada kreditnog rejtinga izdavaoca (rizik

izdavaoca); • rizik finansijskog leveridža (finansijski leveridž je stopa zaduženosti koja pokazuje meñuzavisnost

izmeñu toga koliko odreñeno lice duguje u odnosu na to koliko poseduje od ulaganja u finansijska sredstva). Uticaj finansijskog leveridža može biti pozitivan i negativan, zavisno od stope prinosa na sopstvena sredstva uložena u finansijske instrumente, kamata ili drugih obaveza koje se plaćaju na pozajmljena sredstva;

• rizik smanjenja ili potpunog gubitka vrednosti finansijskog instrumenta zbog otvaranja stečajnog postupka nad izdavaocem finansijskog instrumenta (rizik stečaja) ili uvoñenja prinudne uprave kada je izdavalac banka;

• rizik promene vrednosti finansijskog instrumenta zbog špekulativnih aktivnosti velikih investitora, odnosno, zbog velikih korporativnih akcija na berzi (rizik psihologije tržišta);

• rizik kvara na informacionim sistemima i/ili rizik prekida komunikacionih veza izmeñu banaka, Centralnog registra ili drugog depozitara finansijskih instrumenata, regulisanih tržišta ili MTP, te drugih regulisanih tržišta finansijskih instrumenata. 2. Posebni (specifični) rizici u poslovanju sa finansijskim instrumentima:

• u poslovanju sa akcijama: rizik pada vrednosti akcija usled uobičajenih periodičnih kretanja cena na tržištu, rizik volatilnosti – rizik promene cene akcija u odreñenom periodu, rizik neisplate dividende;

• u poslovanju s obveznicama: rizik promene kredibiliteta izdavaoca kao poverioca (rizik boniteta), rizik promene kamatnih stopa; rizik otkaza odnosno prestanka plaćanja dugova od strane izdavaoca; rizik likvidnosti; rizik promene kursa; rizik reinvestiranja; rizik krive prinosa.

• u poslovanju sa derivatima: pozicioni rizik koji nastaje usled promene njihove vrednosti prema promeni utvrñene kamatne stope, cene finansijskog instrumenta, cene robe, kursa valuta, indeksa ili slične varijable;

• u poslovanju sa instrumentima tržišta novca: - rizik promene kreditnog rejtinga izdavaoca, odnosno rizik da izdavalac neće biti u mogućnosti

da podmiri svoje dospele obaveze na osnovu izdatih finansijskih instrumenata; - rizik likvidnosti, obzirom da se instrumenti tržišta novca ne kotiraju na sekundarnim tržištima, te

postoji verovatnoća da investitor neće moći da proda instrument, nego ga mora držati do dospeća; - rizik kursa, odnosno rizik da će se smanjiti vrednost instrumenta koji je denominovan u jednoj

valuti ili uz valutnu klauzulu, a izražen u drugoj valuti usled promene kursa tih dveju valuta; • u poslovanju sa jedinicama kolektivnog investiranja (investicionim jedinicama):

- valutni rizik, odnosno rizik koji može da proistekne iz činjenice da imovinu fonda može da čini imovina denominovana u različitim valutama, pa se može dogoditi depresijacija (rast kursa) ili apresijacija (pad kursa) tih valuta, što može da utiče na rast ili pad vrednosti udela u fondu;


- tržišni rizik, odnosno rizik da imovina fonda koja je uložena u finansijske instrumente kojima se trguje na tržištima izgubi na vrednosti usled pada cena na tržištu;

- kreditni rizik, odnosno rizik da izdavalac u čiju imovinu je uložena imovina fonda ne može da ispuni svoje finansijske obaveze, što dovodi do pada vrednosti imovine fonda;

- rizik likvidnosti, odnosno rizik da fond neće moći da brzo proda finansijske instrumente po ceni koja je približna fer ceni, ili neće moći da proda željenu količinu finansijskih instrumenata.

Društvo u svom poslovanju ograničava svoju odgovornost isključivo na stvarno nastalu novčanu štetu klijentu kao posledicu propuštanja ili radnji Društva odnosno zaposlenih lica u Društvu. Društvo ne odgovara za gubitke klijenta koji su nastali usled nastupanja bilo kojeg od navedenih rizika ili drugih rizika koji nisu posebno navedeni, a odnose se na višu silu (politički nemiri, prirodne katastrofe, ograničenja ili zabrane nastalih odlukama Vlade, pravilima tržišta, štrajkovima, usled radnji i/ili propuštanja trećih lica, ili radnji samog klijenta, promena poreskih obaveza, a bez uticaja Društva na nastanak gubitka za klijenta i dr. rizici na koje Društvo ne može da utiče). Društvo takoñe ne odgovara za štetu ili gubitke koji su nastali za klijenta iz razloga što blagovremeno nije obavestio Društvo o promeni svojih kontakt podataka, o promeni lica ovlašćenih za zastupanje, odnosno opozivu i/ili promeni punomoćnika, za radnje klijentovog punomoćnika i njegove odluke da kupi i/ili proda finansijske instrumente u ime i za račun klijenta. NNAAČČEELLAA MMEEððUUSSOOBBNNOOGG IINNFFOORRMMIISSAANNJJAA KKLLIIJJEENNAATTAA II PPOOTTEENNCCIIJJAALLNNIIHH KKLLIIJJEENNAATTAA,, II DDRRUUŠŠTTVVAA

NNaaččiinn ii vvrrssttaa iinnffoorrmmiissaannjjaa kklliijjeennaattaa ii ppootteenncciijjaallnniihh kklliijjeennaattaa

Član 29. Društvo je dužno da klijentima i potencijelnim klijentima, informacije plasira po principu

istinitosti, razumnjivosti sa aspekta klijenta prosečnog znanja, nepristrasnosti, objektivnosti i potpunosti. Informacije koje se dostavljaju kao markentiški materijal Društva, moraju imati jasnu naznaku

svog karaktera i biti usklañene sa ostalim informacijema koje se pružaju klijentima.

Član 30 Društvo informacije o svom poslovanju upućuje klijentima i potencijalnim klijentima, obavezno

pre zaključenja ugovora o pružanju usluga, odnosno pre pružanja usluge klijentu, ili na zahtev klijenta, odnosno u drugim slučajevima u skladu sa Zakonom, aktima Komisije za hartije od vrednosti, ovim Pravilima, i poslovnom politikom Društva.

Društvo informacije, u smislu ovih Pravila, klijentima može pružati putem internet stranice ili drugog trajnog medija.

Član 31. Informacije kojima se porede usluge, lica koja pružaju takve usluge ili finansijski instrumentu iz

oblasti delatnosti Društva, moraju sadržati smisleno i nepristrasno poreñenje činjenica i pretpostavki koje su predmet poreñenja, kao i obavezano navedene izvore informacija koji su korišćenji u svrhe poreñenja.

Informacije kojima se prikazuju raniji rezultati finansijskog instrumenta, finansijskog indeksa ili usluge, moraju da sadrže rezultate za prethodnih pet godina ili za ceo period u kojem je finansijski instrument bio dostupan, podatke o tome kada je počelo objavljivanje finansijskog indeksa, a investiciona usluga bila pružana (u slučaju da instrument, indeks ili usluga postoje kraće vreme), s tim što podaci mogu da uključuju i duži period, ali u svim navedenim slučajevima rezultat mora biti zasnovan na periodu od 12 meseci.

Informacije iz prethodnog stava ne smeju biti najznačajniji element takve komunikacije sa klijentima, a moraju sadržati i: jasno naznačeni referentni period i izvor informacija; jasno upozorenje da raniji rezultati nisu pouzdani pokazatelji budućih rezultata, jasno iskazanu valutu (u situaciji kada se rezultat oslanja na podatke denominirane u stranoj valuti) zajedno sa upozorenjem da rezultat može biti


drugačiji usled promena deviznog kursa, kao i objavljen uticaj provizija, naknada ili drugih troškova, kada je rezultat zasnovan na bruto principu.

Informacije koje uključuju ili se odnose na simulirane rezultate iz ranijeg perioda, moraju biti povezane sa finansijskim instrumentom ili finansijskim indeksom, i obavezno sadržati jasno upozorenje da simulirani raniji rezultat nije pouzdan pokazatelj budućeg rezultata.

Plasiranje informacija iz prethodnog stava obavezno podrazumeva da je simulirani raniji rezultat zasnovan na stvarnom ranijem rezultatu jednog ili više finansijskih instrumenata ili finansijskih indeksa koji su jednaki kao, ili iz kojih su izvedeni, ti finansijski instrumenti, i da su za taj rezultat zadovoljeni svi uslovi iz prethodnog člana, osim onog koji je propisan stavom 1. tačka 4. tog člana.

Informacije o budućem rezultatu ne smeju da se zasnivaju niti pozivaju na simulirani raniji rezultat, moraju biti zasnovane na opravdanim pretpostavkama i činjenicama, moraju sadržati iskazan uticaj provizija, naknada ili drugih troškova, u slučaju da je rezultat zasnovan na bruto principu, kao i jasno upozorenje da informacija o budućem rezultatu nije pouzdani pokazatelj budućeg rezultata.

Kada se informacije koje Društvo upućuje odnose na poseban poreski tretman, iste obavezno sadrže jasno istaknuto da poreski tretman zavisi od pojedinačnog slučaja svakog klijenta, kao i da postoji mogućnost budućih promena.

Član 32. Društvo omogućava klijentima uvid u svoja Pravila poslovanja i Pravilnik o tarifi koje primenjuje

u radu sa klijentima, kao i u njihove izmene, na način da ih istakne na vidnom i dostupnom mestu u prostorijama u kojima obavlja rad sa strankama, kao i da ih objavi na svojoj interenet stranici.

Član 33. Društvo je dužno, da na način predviñen Zakonom, aktima Komisije za hartije od vrednosti i ovim

Pravilima, pruži klijentu, posebno malom klijentu, informacije o Društvu, poslovanju Društva i uslugama koje pruža, i to informacije o poslovnom imenu i sedištu Društva, kao i sve druge podatke koji obezbeñuju efikasnu komunikaciju sa Društvom; broj i datum rešenja o davanju dozvole za rad društvu, sa podacima nadležnog organa koji je izdao tu dozvolu; sve moguće načine i jezike komunikacije izmeñu Društva i klijenta, uključujući i načine davanja i prijema naloga, kao i davanja dokumenata i drugih informacija od strane društva; obim, učestalost i periode izveštavanja klijenta o uslugama koje je Društvo pružilo klijentu; kratak opis načina zaštite instrumenata, odnosno sredstava, uključujući i opšte podatke o Fondu za zaštitu investitora čiji je investiciono društvo član., te kratak opis politike upravljanja rizikom.

Član 34.

Društvo je dužno, da na način predviñen Zakonom, aktima Komisije za hartije od vrednosti i ovim Pravilima, pruži informacije o finansijskim instrumentima i zaštiti finansijskih instrumenata i novčanih sredstava klijenta.

Informacije o finansijskim instrumentima sadrže opšti prikaz prirode i rizika karakterističnih za finansijske instrumenate, a naročito: - rizike povezane sa odreñenom vrstom finansijskog instrumenta, uključujući pojašnjenje finansijskog leveridža i njegovih efekata, kao i rizika gubitka cele investicije, - volatilnost cene finansijskog instrumenta, kao i svako ograničenje na postojećim tržištima za takve instrumente, - objašnjenje da bi transakcija takvim instrumentom, pored troškova sticanja samog instrumenta, mogla da uključuje i dodatne finansijske i druge obaveze, uključujući i potencijalne obaveze, - svaki uslov koji proizlazi iz zajma na osnovu kojeg je instrument kupljen ili slične obaveze primenljive na pojedinu vrstu instrumenta.

Društvo će naročito upoznati klijenta sa načinom dostupnosti prospekta, ako je finansijski instrument predmet javne ponude koja je u toku i za koji je izdat prospekt, sa pojedinostima o jemstvu i jemcu radi procene jemstva od strane klijenta u slučaju da finansijski instrument uključuje jemstvo trećeg lica, sa opisom pojedinačnih komponenti instrumenta i načinom na koji meñusobni uticaj povećava rizik, u slučaju da se finansijski instrument sastoji od dva ili više različitih instrumenata ili usluga i za koji je


očigledno da će rizik vezan za taj instrument biti veći od rizika vezanih za svaku pojedinačnu komponentu tog instrumenta.

Član 35.

Društvo, pruža klijentu i sledeće informacije: - da se novčana sredstva ili finansijski instrumenti mogu držati kod trećeg lica u ime Društva, i o obavezama Društva u vezi sa postupanjem ili propustima trećeg lica, kao i o posledicama po klijenta u slučaju nesolventnosti trećeg lica, - kada treće lice vodi finansijske instrumente na zbirnom računu kao i upozorenje o rizicima koji iz toga proizlaze; - obaveštenje u slučaju kada računi koji sadrže finansijske instrumente ili novčana sredstva klijenta ili potencijalnog klijenta, jesu ili će biti u nadležnosti zakonodavstva druge države (ili država koje nisu članice Evropske unije), sa naznakom da se prava klijenta ili potencijalnog klijenta u vezi sa navedenim finansijskim instrumentima ili sredstvima mogu shodno tome razlikovati, - obaveštenje o postojanju i uslovima eventualnog založnog prava koje društvo ima ili bi moglo da ima na finansijskim instrumentima ili sredstvima klijenta; - pre zaključivanja transakcija kojima se finansiraju hartije od vrednosti, a koje se odnose na finansijske instrumente koje Društvo drži za račun malog klijenta ili pre nego što se na drugi način koriste takvi finansijski instrumenti, društvo je dužno da blagovremeno, pre korišćenja navedenih instrumenata, malom klijentu pisanim putem dostavi jasne, potpune i tačne podatke o obavezama i odgovornostima Društva u pogledu korišćenja navedenih finansijskih instrumenata, uključujući uslove za njihovo vraćanje klijentu kao i o rizicima koje oni uključuju.

Društvo je dužno da, pre pružanja usluge, klijentu koji se smatra profesionalnim klijentom, pruži informacije propisane stavom 1. tač. 4. i 5. ovog člana.

Član 36. Društvo je dužno, da na način predviñen Zakonom, aktima Komisije za hartije od vrednosti i ovim

Pravilima, pruži informacije o troškovima i naknadama, koje podrazumevaju, informacije o ukupnoj ceni koju je klijent dužan da plati u vezi sa finansijskim instrumentom ili uslugom, uključujući sve povezane provizije, naknade i druge troškove, kao i sva plaćanja putem Društva; osnov za izračunavanje cene, u slučajevima kada ukupnu cenu nije moguće navesti; upozorenje o valuti i relevantnom deviznom kursu i troškovima, u slučajevima kada bilo koji deo ukupne cene koju je klijent dužan da plati mora biti plaćen ili predstavlja iznos u stranoj valuti; obaveštenje da postoji mogućnost drugih troškova, što uključuje poreze ili druga plaćanja, povezane sa transakcijom u vezi sa finansijskim instrumentom ili uslugom, koji mogu nastati za klijenta, a koji nisu plativi putem investicionog društva ili nisu nametnuti od strane investicionog društva; načine plaćanja; posebno iskazivanje visine provizije, odnosno naknade koju Društvo naplaćuje, za svaku pruženu uslugu.

Član 37. U slučaju značajne promene informacija koje su upućene klijentu, nakon zaključenja ugovora sa

klijentom, Društvo je dužno da u razumnom roku, o tome obavesti klijenta na isti način na koji su mu informacije dostavljene, a obavezno pre pružanja usluge klijentu.

Član 38 Informacije iz člana 33.- 37. ovih Pravila Društvo pruža u formi standardizovanog dokumenta pod nazivom “Informacije koje se pružaju malom klijentu”.

PPrriikkuupplljjaannjjee iinnffoorrmmaacciijjaa oodd kklliijjeennttaa

Član 39. Pre početka i tokom pružanja usluga, Društvo od klijenta, ili potencijalnog klijenta, zahteva, u

pisanom obliku, informacije o njegovom znanju i iskustvu u investicionoj oblasti koja je od značaja za


finansijski instrument ili uslugu koja se nudi ili koju klijent sam traži. Društvo sa dužnom pažnjom ceni informacije iz stava 1. ovog člana, te se na iste neće osloniti,

ako mu je poznato ili bi mu iz okolnosti slučaja moralo biti poznato da su informacije zastarele, netačne ili nepotpune.

Društvo na osnovu prikupljenih informacije ceni podobnost finansijskog instrumenta ili usluga za klijenta. Ukoliko oceni da je finansijski instrument ili usluga nepodobna ili neodgovarajuća za klijenta, Društvo je dužno da o tome upozori klijenta.

Ukoliko klijent odluči da ne pruži informacije, ili da ne pruži dovoljno informacija iz stava 1. ovog člana, Društvo će upozoriti klijenta, ili potencijalnog klijenta, da ne može da utvrdi usled odluke klijenta da ne pruži informacije ili da ne pruži dovoljno informacija, da li su odreñeni finansijski instrument ili usluga odgovarajući i podobni za njega.

Član 40. Izuzetno od odbredbi člana 39. ovih Pravila, ne postoji obaveza Društva da od klijenta pribavi

informacije, ako Društvo: 1. pruža samo uslugu prijema i prenosa naloga, odnosno izvršenja naloga za račun klijenta (bez vršenja dodatnih usluge), koja usluga se - pruža na inicijativu klijenta, - odnosi se na: akcije koje su uključene u trgovanje na regulisanom tržištu, odnosno MTP ili na ekvivalentnom tržištu trećih zemalja, instrumente tržišta novca, obveznice i druge forme sekjuritizovanog duga, isključujući obveznice i instrumente sekjuritizovanog duga koji sadrže izvedeni finansijski instrument, jedinice institucija kolektivnog investiranja i ostale slične finansijske instrumente; 2. upozori klijenta da Društvo nema obavezu da procenjuje podobnost pruženog ili ponuñenog finansijskog instrumenta ili usluge; 3. ispunjava zakonske obaveze u pogledu sprečavanja sukoba interesa izmeñu Društva i njegovih klijenata.

Član 41. Upozorenje koje se upućuje klijentima u slučaju iz člana 39.i 40. ovih Pravila, daju se u

standardizovanoj formi.

Član 42. Prilikom pružanja usluga profesionalnom klijentu, Društvo smatra da taj klijent:

1. ima dovoljno znanja i iskustva na području investiranja u odreñene vrste finansijskih instrumenata ili usluga, odnosno znanja i iskustva potrebnih za razumevanje rizika povezanih sa transakcijom ili upravljanjem njegovim portfoliom, odnosno onim uslugama, transakcijama, vrstama transakcija ili instrumentima za koje je razvrstan kao profesionalni klijent, 2. može, u okviru usluge investicionog savetovanja koje mu pruža Sruštvo, finansijski podneti sve rizike investiranja saglasno svojim investicionim ciljevima. UUGGOOVVOORR SSAA KKLLIIJJEENNTTOOMM

Član 43. Društvo pruža usluge klijentima na osnovu zaključenog ugovora sa klijentom, u pisanoj formi,

kojim se regulišu meñusobna prava i obaveze Društva i klijenta u obavljanju pojedinih usluga iz delatnosti Društva, kao i ostali uslovi pod kojima Društvo pruža usluge klijentu (u daljem tekstu: ugovor sa klijentom), saglasno Zakonu, aktima Komisije za hartije od vrednosti i ovim Pravilima.

Obavezni elementi svakog ugovora sa klijentom i zaključenje ugovora podležu osnovnim principima pozitivnog ugovornog prava, zavisno od vrste investicione usluge i klijenta.

Sastavni deo ugovora sa klijentom je izjava klijenta da je upoznat sa sadržajem Pravila poslovanja i Pravilnikom o tarifi Društva pre zaključenja ugovora..


Kada ovlašćeno investiciono društvo prima naloge klijenata Društva, ugovorne strane su klijent i Društvo. Društvo zaključuje sa klijentima sve vrste ugovora koji su propisani Zakonom, aktima Komisije za hartije od vrednosti i ovim pravilima, kao i druge vrste ugovora na osnovu kojih pruža klijentu finansijske odnosno dodatne usluge.

Član 44. Društvo nema obavezu zaključivanja ugovora sa sledećim profesionalnim klijentima, ukoliko za

njih obavlja usluge prijema i prenosa naloga, odnosno izvršenja naloga ili dodatnih usluga povezanih sa njima:

1) lica koja za poslovanje na finansijskom tržištu podležu obavezi odobrenja, odnosno nadzora od strane nadležnog organa, kao što su: kreditne institucije, investiciona društva i druge finansijske institucije čije poslovanje je odobrio ili nadzire odgovarajući nadzorni organ;

2) Republika, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, kao i druge države ili nacionalna i regionalna tela, Narodna banka Srbije i centralne banke drugih država, meñunarodne i nadnacionalne institucije, kao što su Meñunarodni monetarni fond i ostale slične meñunarodne organizacije.

Za klijente iz stava 1. ovog člana, Društvo nije obavezno da primenjuje i izvršava obaveze propisane odredbama člana 164., 165., 169. i 176. Zakona o tržištu kapitala i aktima Komisije.

RRaaččuunnii ffiinnaannssiijjsskkiihh iinnssttrruummeennaattaa ii nnoovvččaannii rraaččuunnii

Član 45. Na osnovu ugovora sa klijentom, Društvo kod Centralnog registra otvara račun finansijskih

instrumenata za klijenta, direktno ili posredstvom drugog člana Centralnog registra. Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, račun finansijskih instrumenata za lica za koja ugovor

sa klijentom nije obavezan, Društvo otvara na osnovu naloga tih lica u skladu sa Pravilima Centralnog registra.

Na osnovu ugovora sa klijentom, Društvo kod banke – člana Centralnog registra otvara novčani račun klijenta koji je odvojen od novčanog računa Društva, a posebna saglasnost klijenta ili ovlašćenje za otvaranje računa nije neophodna.

Društvo može koristiti jedan ili više računa za novčana sredstva klijenata i dužno je da u kontinuitetu vodi tačnu evidenciju o sredstvima svakog klijenta koja se drže na zbirnom računu.

Klijent ima pravo da usluge otvaranja i voñenja novčanog računa koristi ili direktno kod banke – člana Centralnog registra ili kod Društva.

UUggoovvoorr oo bbrrookkeerrsskkiimm uusslluuggaammaa

Član 46. Ugovorom o brokerskim uslugama koji Društvo zaključuje sa klijentom ureñuje se prijem i prenos

naloga klijenata koji se odnose na prodaju i kupovinu finansijskih instrumenata i izvršenje naloga za račun klijenta, kao i dodatnih usluga u vezi sa tim.

Ugovorom iz stava 1. ovog člana ureñuju se meñusobna prava i obaveze izmeñu Društva i klijenta, a naročito:

1. uslovi, način i mesta prijema i opoziva naloga klijenta za kupovinu ili prodaju finansijskih instrumenata;

2. vrste naloga koje klijent može ispostaviti Društvu; 3. tržišta odnosno mesta izvršenja naloga klijenta i način izvršenja naloga, u skladu sa Politikama

izvršenja naloga; 4. izveštavanje klijenta o izvršenju naloga; 5. pozivanje na dokumenta, dostupna klijentu, kojima su ureñena prava i obaveze klijenta i Društva, 6. jezik i način komunikacije klijenta i Društva;


7. odredbe o čuvanju, obradi i zaštiti podataka klijenta; 8. maksimalni iznos provizija i naknada ili osnov za obračunavanje istih, 9. druga meñusobna prava i obaveze.

Ugovor iz stava 1. ovog člana može da sadrži i bitne elemente ugovora o otvaranju i voñenju računa finansijskih instrumenata i novčanih računa klijenta.

UUggoovvoorr oo uusslluuggaammaa uu vveezzii ssaa ppoonnuuddoomm ii pprrooddaajjoomm ffiinnaannssiijjsskkiihh iinnssttrruummeennaattaa bbeezz oobbaavveezzee oottkkuuppaa //uusslluuggee aaggeennttaa eemmiissiijjee//

Član 47.

Ugovor o uslugama agenta emisije koji Društvo zaključuje sa klijentima – izdavaocima finansijskih instrumenata ureñuje se organizovanje izdavanja finansijskih instrumenata bez obaveze otkupa.

Ugovorom iz stava 1. ovog člana ureñuju se meñusobna prava i obaveze Društva i klijenta, a naročito:

1. organizovanje poslova izdavanja finansijskih instrumenata; 2. organizovanje poslova uključivanja finansijskih instrumenata na regulisano ili MTP tržište;

3. visinu i način obračuna naknade i troškova za obavljanje poslova agenta emisije; 4. druga meñusobna prava i obaveze. Ugovorom o obavljanju poslova agenta emisije izmeñu Društva i klijenta može se ograničiti obaveza Društva na: 1) odreñenu količinu finansijskih instrumenata koja se izdaju, odnosno da li se obaveza agenta odnosi na jednu ili više emisija finansijskih instrumenata; 2) odreñenu vrstu posla koju obavlja agent emisije (način organizovanja poslova izdavanja i/ili uključivanja finansijskih instrumenata na regulisano tržište ili MTP).

UUggoovvoorr oo pprruužžaannjjuu uusslluuggaa kkoorrppoorraattiivvnnoogg aaggeennttaa

Član 48.

Ugovorom o pružanju usluga korporativnog agenta koji Društvo zaključuje sa klijentom, kao posebnom vrstom ugovora o uslugama agenta emisije, ureñuju se meñusobna prava i obaveze izmeñu klijenta i Društva, i to:

1. pred Centralnim registrom: • otvaranje i voñenje emisionog računa, depo računa i drugih računa klijenta, u skladu sa Pravilima

Centralnog registra; • podnošenje zahteva za dodelu identifikacione oznake finansijskim instrumentima (CFI kod i ISIN

broj) i njihov upis na emisioni račun; • podnošenje zahteva za izdavanje jedinstvene evidencije zakonitih imalaca finansijskih

instrumenata; • podnošenje zahteva i preduzimanje drugih radnji u vezi sa isplatom dividendi i drugih prinosa na

finansijske instrumente, • podnošenje zahteva za poništenje izdatih finansijskih instrumenata, • sprovoñenje postupka zamene finansijskih instrumenata, • i drugih postupaka u skladu sa Pravilima i drugim aktima Centralnog registra; • iznos provizija i drugih naknada ili osnov za obračun i naplatu istih;

2. pred Beogradskom berzom ili drugim organizatorom tržišta: • podnošenje zahteva i druge dokumentacije za uključenje finansijskih instrumenata na regulisano

tržište ili MTP • podnošenje izveštaja i obaveštenja koje je klijent dužan da objavljuje u skladu sa Zakonom i

aktima Komisije za hartije od vrednosti na internet adresi organizatora tržišta


• podnošenje zahteva za isključenje finansijskih instrumenata sa regulisanog tržišta ili MTP i sprovoñenje drugih radnji u skladu sa Pravilima i drugim opštim aktima organizatora tržišta

• iznos provizija, drugih naknada ili osnov za obračun i naplatu istih 3. davanje saveta privrednim društvima u vezi sa strukturom kapitala, poslovnom strategijom, spajanjem

i kupovinom društava i sličnim pitanjima, kao i visina naknade za navedene usluge.

OOttvvaarraannjjee ii vvooññeennjjee rraaččuunnaa ddeeppoonnoovvaanniihh hhaarrttiijjaa oodd vvrreeddnnoossttii

Član 49. Ugovorom o otvaranju i voñenju računa deponovanih hartija od vrednosti Društvo se obavezuje

da, u ime i za račun klijenta, otvori račun deponovanih hartija od vrednosti kod Centralnog registra, u skladu sa Zakonom, Pravilima poslovanja Centralnog registra i drugim propisima, a klijent se obavezuje da Društvu za te usluge plati naknadu, u skladu sa Pravilnikom o tarifi Društva. Klijent iz stava 1. ovog člana može biti:

1) ponuñač – saglasno Zakonu o preuzimanju akcionarskih društava, 2) izdavalac– u postupku sticanja sopstvenih akcija saglasno Zakonu o privrednim društvima,

PPoozzaajjmmlljjiivvaannjjee hhaarrttiijjaa oodd vvrreeddnnoossttii

Član 50. Društvo može pozajmljivati, drugom klijentu, drugom investicionom društvu ili kreditnoj

instituciji članu Centralnog registra finansijske instrumente: 1) čiji je zakoniti imalac samo Društvo 2) čiji je zakoniti imalac klijent sa kojim Društvo ima zaključen ugovor o : - voñenju računa finansijskih instrumenata pod uslovom da sa tim klijentom zaključi ugovor o

pozajmljivanju, ili da ga je klijent ovlastio na to pisanim ovlašćenjem, - upravljanju kojim je ugovorena i mogućnost pozajmljivanja finansijskih instrumenata klijenta. Profit ostvaren pozajmljivanjem finansijskih instrumenata klijenta pripisuje se klijentu, a Društvo

ima pravo na naknadu za uslugu ugovaranja pozajmljivanja, ako je ista predviñena Pravilnikom o tarifi Društva.

Član 51. Društvo može pozajmljivati finansijske instrumente od klijenta za svoj račun ukoliko su ispunjeni

uslovi iz stava 1. tačka 2. člana 56., a u smislu opštih propisa zajmodavnog ugovornog odnosa, i profit ostvaren pozajmljivanjem finansijskih instrumenata pripisuje se Društvu.

Član 52.

Ugovor o pozajmljivanju, odnosno ovlašćenje za pozajmljivanje, sadrži: 1. meñusobna prava i obaveze ugovornih strana; 2. CFI kod i ISIN broj ili drugu meñunarodno priznatu oznaku i količinu finansijskih instrumenata koji se mogu pozajmljivati, odnosno koji se pozajmljuju; 3. trajanje ugovora, a koje ne može biti duže od godinu dana; 4. vreme na koje se finansijski instrumenti klijenta mogu davati na zajam, odnosno vreme na koje se oni pozajmljuju; 5. ovlašćenje koje klijent daje investicionom društvu da izvrši prenos finansijskih instrumenata na koje se ugovor odnosi; 6. odredbe o naknadama, provizijama i uslovima plaćanja.

Investiciono društvo je dužno da najkasnije narednog radnog dana od dana prenosa finansijskih instrumenata sa računa klijenta obavesti tog klijenta o datumu prenosa, količini prenetih instrumenata i vremenu na koje su instrumenti pozajmljeni.


Član 53. Ispunjenje obaveza zajmoprimca mora biti obezbeñeno davanjem zaloge. Ako zajmoprimac ne izmiri o dospelosti svoju obavezu nastalu iz ugovora o pozajmljivanju,

zajmodavac može odrediti vrednost svog potraživanja u odnosu na vrednost finansijskih instrumenata koju su oni imali na dan zaključenja tog ugovora ili na dan ispunjenja obaveze zajmoprimca i prodati predmet zaloge u skladu sa propisima kojima se ureñuju obligacioni odnosi.

Društvo je dužno da vodi evidanciju u vezi sa transakcijama koje su sprovedene usled pružanja usluge pozajmljivanja od strane Društva. MMEEððUUSSOOBBNNAA PPRRAAVVAA II OOBBAAVVEEZZEE DDRRUUŠŠTTVVAA II KKLLIIJJEENNAATTAA

OObbaavveezzee kklliijjeennttaa

Član 54. Društvo ima pravo da zahteva od klijenta, a klijent je dužan da:

1. pre zaklljučenja ugovora sa Društvom stavi na raspolaganje Društvu propisanu dokumentaciju radi identifikacije, kao i da obavesti Društvo o svakoj promeni dokumentacije u roku od sedam dana od dana nastupanja promene, 2. stavi na raspolaganje Društvu:

• finansijske instrumente koji su predmet naloga za prodaju odnosno novčana sredstva za izvršenje naloga za kupovinu finansijskih instrumenata

• neophodne informacije i dokumentaciju radi kategorizacije klijenta na malog odnosno profesionalnog klijenta, u skladu sa ovim Pravilima i Procedurama za razvrstavanje klijenata

• sve neophodne informacije radi ocene podobnosti usluga i finansijskih instrumenata za klijenta odnosno radi izrade profila klijenta, osim u slučajevima kada Društvo nije dužno da vrši takvu ocenu, u skladu sa odredbama ovih Pravila,

3. poštuje odredbe Zakona i ovih Pravila o zabrani manipulacije i zloupotrebe insajderskih informacija prilikom korišćenja investicionih odnosno dodatnih usluga Društva, 4. izvršava obavezu plaćanja provizije i drugih naknada Društvu u skladu sa Pravilnikom o tarifi Društva i ugovorom zaključenim sa Društvom, kao i da 5. izvršava i druge obaveze preuzete ugovorom zaključenim sa Društvom, u skladu sa ovim pravilima i drugim internim aktima Društva na koja je dao saglasnost potpisivanjem ugovora sa Društvom.

OObbaavveezzee DDrruuššttvvaa

Član 55. Društvo je dužno da:

1. pre zaključenja ugovora sa klijentom omogući klijentu uvid u ova Pravila, Pravilnik o tarifi, Politiku izvršavanja naloga i Pravilnik o upravljanju sukobom interesa, a malom klijentu posebno da pruži informacije propisane ovim Pravilima, kao i da obavesti klijenta o svakoj promeni tih akata u roku od sedam dana pre početka primene izmena, 2. obavesti klijenta o kategoriji u koju je razvrstan (profesionalni ili mali klijent), nivou zaštite interesa i pravu klijenta da zatraži razvrstavanje u drugu kategoriju u skladu sa ovim pravilima, 3. prima i izvršava naloge klijenata za kupovinu/prodaju finansijskih instrumenata u skladu sa ovim pravilima i Politikom izvršavanja naloga ili da odbije izvršenje naloga klijenata kojima bi bile prekršene odredbe zakona ili učinjeno krivično odnosno drugo delo kažnjivo po zakonu, 4. izradi profil klijenta radi ocene podobnosti usluga odnosno finansijskih instrumenata za klijenta odnosno da upozori klijenta da nije dužno izvršiti takvu ocenu u skladu sa ovim pravilima, 5. obezbedi da relevantna lica Društva poštuju zakonom propisane zabrane manipulacije i zloupotrebe insajderskih ili povlašćenih informacija, kao i druga pravila poslovnog ponašanja u poslovanju sa klijentima, 6. obezbedi zaštitu finansijskih instrumenata i novčanih sredstava klijenta, u skladu sa ovim pravilima,


7. obaveštava klijenta o postojanju sukoba interesa izmeñu klijenta i relevantnih lica Društva ili izmeñu klijenata meñusobno, a koji je od značaja za donošenje investicione odluke klijenta, 8. čuva podatke o klijentu, kao poslovnu tajnu Društva, 9. izvršava i druge obaveze preuzete ugovorom zaključenim sa klijentom u skladu sa zakonom, aktima Komisije za hartije od vrednosti, ovim Pravilima i drugim aktima Društva. ZZAAŠŠTTIITTAA IIMMOOVVIINNEE KKLLIIJJEENNAATTAA

ZZaaššttiittaa ffiinnaannssiijjsskkiihh iinnssttrruummeennaattaa ii nnoovvččaanniihh ssrreeddssttaavvaa kklliijjeennaattaa

Član 56. U obavljanju poslova čuvanja i administriranja finansijskih instrumenata klijenata i poslova

administriranja novčanih sredstava u vezi s tim, Društvo obezbeñuje da se: 1. evidencije, računi i korespondencija: − vode precizno i tačno, − redovno usklañuju sa evidencijama i računima trećih lica koja drže imovinu klijenata, − vode na način da se u svakom momentu i odmah može razlikovati imovina jednog klijenta od

imovine ostalih klijenata i imovine Društva; 2. njegov račun finansijskih instrumenata kod Centralnog registra vodi odvojeno od računa

finansijskih instrumenata njegovih klijenata; 3. sva novčana sredstva klijenata deponovana u kreditnoj instituciji koja je član Centralnog

registra drže na računu ili računima koji se razlikuju od računa koji se koriste za držanje sredstava Društva;

4. donesu mere kojima se operativni rizik od gubitka ili smanjenja imovine klijenata, odnosno prava u vezi sa tom imovinom, svodi na najmanju moguću meru.

Odredba stava 1. ovog člana se primenjuje i u slučajevima kada Društvo sredstva klijenata vodi na zbirnom računu.

PPoossttuuppaannjjee ssaa ffiinnaannssiijjsskkiimm iinnssttrruummeennttiimmaa kklliijjeennaattaa

Član 57. Društvo koristi finansijske instrumente u vlasništvu klijenta samo na osnovu naloga klijenta. Društvo ne može da: 1) zalaže ili otuñuje finansijske instrumente u vlasništvu klijenta bez njegovog prethodnog

pisanog ovlašćenja, 2) koristi finansijske instrumente klijenta za plaćanje svojih obaveza, kao i obaveza drugih

klijenata.

DDeeppoonnoovvaannjjee ffiinnaannssiijjsskkiihh iinnssttrruummeennaattaa kklliijjeennaattaa uu iinnoossttrraannssttvvuu

Član 58. Pri izboru inostranog depozitara na čijim će računima držati finansijske instrumente svojih

klijenata, Društvo je dužno da vodi računa: 1. o stručnosti i tržišnom ugledu depozitara, 2. da depozitar podleže propisima koji u toj državi regulišu čuvanje finansijskih instrumenta za

račun drugog lica, 3. da periodično preispituje izbor depozitara i dogovorene aranžmane za držanje i čuvanje

finansijskih instrumenata klijenta. Izuzetno od odredbe stava 1. tačke 2. ovog člana, Društvo može da deponuje finansijske

instrumente klijenta kod depozitara u zemlji u kojoj držanje i čuvanje finansijskih instrumenata za račun drugog lica nisu posebno regulisani, samo ukoliko je ispunjen jedan od sledećih uslova:


1. priroda finansijskog instrumenta ili investicione usluge povezane sa navedenim instrumentom zahtevaju deponovanje kod depozitara u toj državi,

2. profesionalni klijent pisanim putem zahteva od Društva deponovanje svojih finansijskih instrumenata kod depozitara u toj državi.

KKoorriiššććeennjjee ffiinnaannssiijjsskkiihh iinnssttrruummeennaattaa kklliijjeennaattaa

Član 59. Društvo može da pristupi transakcijama finansiranja hartija od vrednosti u vezi sa finansijskim

instrumentima koje drži za klijenta ili da na drugi način koristi te finansijske instrumente, samo ukoliko se instrumenti koriste pod tačno odreñenim uslovima na koje je klijent dao saglasnost, pri čemu mali klijent mora dati pisanu saglasnost.

Društvo može da koristi finansijske instrumente drugih klijenata koje Društvo drži na zbirnom računu, u transakcijama kojima se finansiraju hartije od vrednosti ili u druge svrhe, samo ako su, pored uslova iz stava 1. ovog člana, ispunjeni i sledeći uslovi:

1. svaki od klijenata čiji se finansijski instrumenti drže na zbirnom računu je dao izričitu prethodnu saglasnost za korišćenje njegovih instrumenata pod tačno odreñenim uslovima,

2. Društvo mora da uspostavi sistem kontrole koji obezbeñuje da se koriste isključivo finansijski instrumenti klijenata koji su dali izričitu prethodnu saglasnost, u skladu sa tačkom 1. ovog stava.

Društvo vodi evidenciju o: 1. pojedinostima u vezi sa klijentom po čijim instrukcijama je korišćenje finansijskih instrumenata

bilo sprovedeno, 2. količini korišćenih finansijskih instrumenata, razvrstanoj po klijentima koji su dali prethodnu

suglasnost za korišćenje njihovih finansijskih instrumenata. Podaci iz stava 3. ovog člana moraju biti voñeni na način koji omogućavaju pravičnu raspodelu

mogućih gubitaka.

PPoossttuuppaannjjee ssaa nnoovvččaanniimm ssrreeddssttvviimmaa kklliijjeennaattaa

Član 60. U postupanju sa novčanim sredstvima klijenata Društvo je dužno da kod kreditne institucije -

člana Centralnog registra otvori novčani račun klijenata koji je odvojen od novčanog računa Društva. Društvo je dužno da obezbedi da se sredstva sa novčanog računa klijenta: 1. koriste samo za plaćanje obaveza u vezi sa uslugama koje obavlja za klijenta, 2. ne koriste za plaćanje obaveza drugog klijenta, 3. ne koriste za plaćanje obaveza Društva. Društvo koje novac klijenata deponuje kod banke u inostranstvu dužno je da shodno primenjuje

odredbe ovih Pravila koje se odnose na deponovanje finansijskih instrumenata kod depozitara u zemlji.

FFoonndd zzaa zzaaššttiittuu iinnvveessttiittoorraa

Član 61. Fond za zaštitu investitora obavlja delatnost u svrhu zaštite klijenata Društva čija su sredstva ili

finansijski instrumenti izloženi riziku u slučaju kada je nad Društvom otvoren stečajni postupak ili kada Komisija za hartije od vrednosti utvrdi da Društvo nije u mogućnosti da ispuni svoje dospele obaveze prema klijentima, uključujući novčana sredstva koja duguje klijentima i finansijske instrumente koje drži za račun klijenta, a ne postoje izgledi da će se okolnosti u dogledno vreme značajno izmeniti.

Fond za zaštitu investitora osigurava potraživanja investitora, klijenata Društva koji su novac i/ili finansijske instrumente poverili Društvu u svrhu pružanja odreñenih investicionih ili dodatnih usluga. Potraživanja klijenata Društva osigurana putem Fonda za zaštitu investitora odnose se na:

1. novčana potraživanja u dinarima koja Društvo duguje Klijentu ili koji pripadaju klijentu, nastala po osnovu obavljanja investicionih usluga i dodatnih usluga,


2. potraživanja za povraćaj finansijskih instrumenata koji pripadaju klijentu Društva i koje drži, odnosno sa kojima upravlja Društvo za račun klijenta.

Potraživanja su osigurana do iznosa od 20.000 evra u dinarskoj protivvrednosti po klijentu Društva.

PPRRAAVVIILLAA PPOOSSLLOOVVNNOOGG PPOONNAAŠŠAANNJJAA DDRRUUŠŠTTVVAA

NNaaččeellaa ssiigguurrnnoogg ii ddoobbrroogg ppoosslloovvaannjjaa DDrruuššttvvaa

Član 62. Društvo u svom poslovanju poštuje načelo zakonitosti i pravilnosti postupanja, načelo sigurnosti i

zaštite vlasničkih prava klijenata, i ustanovljava sistem sprečavanja svakog vida neovlašćenog korišćenja finansijskih instrumenata klijenta koje drži Društvo.

Društvo u svom poslovanju poštuje načelo pravičnosti, poštenja i profesonalizma, načelo istinitosti, dostupnosti i razumnjivosti plasiranih informacija, načelo ravnopravnosti klijenata i rukovodi se isključivo interesima klijenata stavljajući interese klijenata ispred svojih interesa.

SSpprreeččaavvaannjjee ssuukkoobbaa iinntteerreessaa

Član 63.

Društvo ne može svoje interese stavljati ispred interesa klijenata. Društvo je dužno da klijenta uvek upozna sa mogućim sukobom interesa klijenta sa interesima

Društva, akcionara Društva, članova uprave Društva, i zaposlenih u Društvu, dakle, relevantnih i svih drugih lica koji su blisko povezani sa Društvom, odnosno sa interesima drugih klijenata Društva, da klijenta upozna sa politikom upravljanja sukobom interesa, kao i da na zahtev klijenta, pruži detaljnije informacije o politici upravljanja sukobom interesa.

Društvo opredeljuje, primenjuje i redovno ažurira politiku upravljanja sukobom interesa saglasno Pravilniku o politikama upravljanja sukobom interesa.

PPrroocceedduurree ččuuvvaannjjaa ppoosslloovvnnee ttaajjnnee ii sspprreeččaavvaannjjee zzlloouuppoottrreebbee ppoovveerrlljjiivviihh iillii iinnssaajjddeerrsskkiihh iinnffoorrmmaacciijjaa

Član 64.

Ustrojenom organizacijom poslovanja i hijerarhijom odgovornosti u vršenju poslova, ograničava se protok informacija izmeñu različitih organizacionih jedinica Društva, koji omogućava pristup poverljivim ili insajderskim informacijama isključivo onim relevantnim osobama u organizacijskim jedinicama kojima su takve informacije opravdano potrebne pri izvršavanju njihovih poslovnih i profesionalnih obaveza, a sve u cilju sprečavanja sukoba interesa.

U slučaju da je uspostavljeni mehanizam čuvanja informacija iz stava 1. ovog člana nedovoljan za upravljanje potencijalnim sukobom interesa u odreñenoj situaciji, Društvo će preduzeti dodatne mere, odnosno, nakon razmatranja svih činjenica u vezi dostupnosti informacija relevantnim osobama, uspostaviće ograničenje protoka informaciju za odreñenu transakciju na viši nivo.

Član 65.

Zaposleni, rukovodioci i članovi uprave Društva su dužni da, kao poslovnu tajnu, čuvaju: - informacije o klijentima, - podatke o stanju i prometu na računima hartija od vrednosti klijenata Društva, - informacije o uslugama koje se pružaju klijentu, - kao i druge informacije i činjenice za koje su saznali u obavljanju poslova Društva. Informacije iz stava 1. ovog člana, zaposleni, rukovodioci i članovi uprave Društva, ne smeju

saopštavati trećim licima, ili trećim licima omogućiti da ih koriste, niti ih na bilo koji drugi način koristiti,


osim u svrhu pružanja usluge na način na koji je Društvu dozvoljeno obavljanje delatnosti kao investicionom društvu. Izuzetno, podaci iz stava 1. ovog člana, mogu se saopštavati i stavljati na uvid trećim licima:

1) uz pismenu saglasnost klijenta; 2) prilikom nadzora zakonitosti poslovanja, koji vrši ovlašćeno lice Komisije za hartije od vrednosti, Centralnog registra, depo i kliring hartija od vrednosti, ili organizatora tržišta,

3) na osnovu naloga suda, organa koji se bavi sprečavanjem pranja novca ili finansiranja terorizma, odnosno, po nalogu drugog nadležnog državnog organa.

ZZaabbrraannjjeennee aakkttiivvnnoossttii ii PPrroocceedduurree zzaa lliiččnnee ttrraannssaakkcciijjee rreelleevvaannttnniihh lliiccaa

Član 66. Društvo ne sme u obavljanju poslova iz svoje delatnosti postupati na način na koji bi bila

ugrožena stabilnost tržišta kapitala (regulisanog ili sekundarnog), ili bio ugrožen ili povreñen interes klijenta.

Društvo ne sme: 1) davati investitorima (profesionalnim klijentima) pogrešne informacije o ceni finansijskih

instrumenata 2) širiti lažne informacije radi promene cena finansijskih instrumenata 3) koristiti finansijske instrumente klijenta bez naloga, ili van okvira naloga klijenta, ili izvršavati

naloge klijenata na način koji nije u skladu sa Zakonom i drugim aktima kojima se ureñuje način izvršavanja naloga klijenata Društva

4) raspolagati (založiti ili otuñiti) finansijske instrumente koji su u vlasništvu klijenta, bez saglasnosti klijenta u pisanom obliku;

5) kupovati, prodavati ili pozajmljivati za sopstveni račun iste hartije od vrednosti koje su predmet naloga klijenta pre postupanja po nalogu klijenta;

6) kupovati, prodavati ili pozajmljivati finansijske instrumente po osnovu ugovora o upravljanju finansijskim instrumentima isključivo radi naplate provizije ili druge naknade;

7) podsticati klijente na učestalo obavljanje transakcija isključivo radi naplate provizije. 8) koristi finansijske instrumente klijenta za plaćanje svojih obaveza, kao i obaveza drugih

klijenata.

Član 67. Relevantno lice ne sme da obavlja sledeće aktivnosti:

1. da zaključuje lične transakcije ukoliko: - to uključuje zloupotrebu ili otkrivanje insajderskih ili drugih poverljivih informacija koji se odnose na klijenta ili transakcije s klijentom ili za račun klijenta, - je zaključivanje takve transakcije u sukobu ili je verovatno da će doći u sukob sa obavezama investicionog društva; 2. da savetuje ili nagovara drugo lice na zaključivanje transakcije sa finansijskim instrumentima, na način koji prelazi ovlašćenja relevantnog lica ili nije propisan ugovorom o pružanju usluga; 3. da otkriva drugom licu bilo koje informacije ili mišljenja, osim u okviru redovnog ovlašćenja ili u okviru ugovora o pružanju usluga, ako relevantno lice zna, ili bi trebalo znati, da će takvo postupanje uticati na to drugo lice da: - zaključi transakciju s finansijskim instrumentima, - savetuje ili nagovara treće lice na zaključivanje takve transakcije.

Član 68. Društvo primenjuje i redovno ažurira mere kojima se sprečava preduzimanje zabranjenih

aktivnosti iz prethodnog člana, od strane relevantnog lica koje: 1. učestvuje u aktivnostima koje mogu dovesti do sukoba interesa ili


2. na osnovu aktivnosti koju obavlja u ime, odnosno za račun investicionog društva, ima pristup insajderskim ili drugim poverljivim informacijama koje se odnose na klijenta ili na transakcije sa klijentom ili za račun klijenta, i obezbeñuje da: - su sva relevantna lica Društva upoznata sa zabranjenim aktivnostima i merama Društva u vezi sa ličnim transakcijama i odgovarajućim obaveštavanjima, - bude odmah obavešteno o svim ličnim transakcijama; - kada poverava poslove drugom licu, pružalac usluga vodi evidenciju ličnih transakcija relevantnih lica pružaoca usluge i da, na zahtev, odmah dostavi Društvu informacije o ličnim transakcijama; - se vode evidencije o svim ličnim transakcijama, a koje moraju uključivati sva odobrenja ili zabrane u vezi sa ličnim transakcijama. PPRRIITTUUŽŽBBEE KKLLIIJJEENNAATTAA

Član 69. Društvo je dužno da postupa na način opredeljen ugovorom sa klijentom, kao i u smislu ovih

Pravila, zakona, akata Komisije, Centralnog registra, i organizatora tržišta čiji je član.

Član 70. Klijent Društva može podneti Društvu pritužbu u vezi pružanja investicionih usluga i aktivnost

Društvai. Pritužba klijenta može se odnositi na ažurnost, pravilnost, profesionalnost, kao i na druge

okolnosti u vezi da odnosom Društva i klijenta, i postupanjem Društva u odnosu sa klijentom.

Član 71. Klijent pritužbu može podneti u pisanom obliku, na adresu sedišta Društva ili neposredno u

samom sedištu Društva kojom prilikom, u prisustvu klijenta, će se sastaviti belešku koja odgovara sadržini iznete pritužbe koju je klijent dužan da potpiše.

Ukoliko se pritužba podnosi pismenim putem, potrebno je da se klijent identifikuje (ime i prezime, jmbg), a mora dostaviti i podatke o adresi ili kontakt broju telefona na koji će Društvo dostaviti odgovor na pritužbu.

Ako se prilikom podnošenja pritužbe klijent ne identifikuje na način iz stava 2. ovog člana ili ne dostavi kontakt podatke, pritužba se neće uzeti u obzir odnosno smatraće se kao da nije podnesena.

Član 72. Po prijemu pritužbe klijenta, Društvo je dužno da istu procesuira, odnosno unese u evidenciju koja

se u smislu ovih Pravila i akata Komisije za hartije od vrednosti posebno vodi kod Društva. Društvo je dužno da uzme u razmatranje razloge pritužbe klijenta nakasnije u roku od 3 (tri) radna

dana od dana prijema, da analizira pritužbu i stav zauzet u pogledu sadržine pritužbe, saopšti klijentu u pisanom obliku.

Izjašnjenje Društva o pritužbi klijenta takoñe se unosi u evidenciju saglasno članu 16. ovih Pravila.

U slučaju da je pritužba klijenta ocenjena kao neosnovana, Društvo će klijentu obrazložiti razloge takve odluke, i dati mu dodatna objašnjenja na zahtev klijenta.

U slučaju da je pritužba klijenta ocenjena kao osnovana, Društvo je dužno da odmah, a najkasnije u toku narednog radnog dana preduzme sve potrebne mere da se otklone propusti ili nepravilnosti na koje je klijent ukazao.

Ukoliko klijent smatra da mu je postupanjem Društva naneta šteta, pravo na naknadu može ostvariti sudskim putem, na šta ga Društvo upućuje, ako nastalu spornu situaciju ne mogu da reše mirnim putem.


Član 73. Interni kontrolor Društva je dužan da do kraja prve nedelje narednog meseca za prethodni mesec,

podnese upravi Društva izveštaj o pritužbama klijenata. U situaciji iz stava 4. člana 78. ovih Pravila, interni kontrolor Društva podnosi upravi Društva

poseban pisani izveštaj sa obrazloženjem razloga osnovanosti pritužbe klijenta, na osnovu kog izveštaja uprava Društva može preduzeti dalje mere.

Član 74. Voñenje evidencije u vezi pritužbe klijenta podleže opštim pravilima evidentiranja u smislu ovih

Pravila i akata Komisije za hartije od vrednosti.

ZZAABBRRAANNAA MMAANNIIPPUULLAACCIIJJEE NNAA TTRRŽŽIIŠŠTTUU

Član 75. Manipulacija na tržištu smatra se zloupotrebom u odnosu na svaki finansijski instrument koji je

uključen u trgovanje na regulisano tržište odnosno MTP odnosno u vezi sa kojim je upućen zahtev za uključenje, bez obzira da li je došlo do transakcije na tom tržištu. U radnje i postupke koji se smatraju manipulacijama na tržištu naročito se ubraja sledeće:

1. aktivnosti jednog ili više lica koja deluju zajednički kako bi obezbedila dominantan položaj nad ponudom ili potražnjom finansijskog instrumenta koji za rezultat ima direktno ili indirektno nameštanje kupovnih ili prodajnih cena ili stvaranje drugih nepoštenih uslova trgovanja;

2. kupovina ili prodaja finansijskih instrumenata pred zatvaranje trgovanja radi dovoñenja investitora u zabludu;

3. iskorišćavanje povremenog ili redovnog pristupa tradicionalnim ili elektronskim medijima iznošenjem mišljenja o finansijskom instrumentu ili indirektno o izdavaocu, i to tako što je to lice prethodno zauzelo poziciju u tom finansijskom instrumentu i ostvarivalo korist nakon uticaja koje je iznošenje mišljenja imalo na cenu tog instrumenta, a da istovremeno javnosti nije objavilo postojanje sukoba interesa na odgovarajući i efikasan način.

Član 76.

Manipulacije na tržištu su zakonom zabranjene. Lica koja učestvuju u manipulacijama na tržištu solidarno su odgovorna za štetu koja nastane kao

posledica manipulacije. Zaposleni u Društvu su dužni da se pridržavaju postupaka i mera koje imaju za cilj otkrivanje i

sprečavanje manipulacije na regulisanom tržištu i MTP, a koje su propisane ovim pravilima i aktima organizatora tržišta.

Interna kontrola Društva mora da ima jasno definisanu ulogu i široka ovlašćenja, u sprovoñenju mera i postupaka za otkrivanje i sprečavanje manipulacija na tržištu, dobro poznavanje organizacije, tehnologije i procedure poslovanja.

Društvo je obavezno da, na osnovu dostupnih podataka, obavesti Komisiju za hartije od vrednosti o slučajevima za koje opravdano sumnja da se radi o manipulaciji na tržištu.

Član 77. Mere i postupci za otkrivanje manipulacije podrazumevaju sledeće radnje Društva:

1. praćenje i analizu podataka o trgovanju klijenta Društva, kao i drugih raspoloživih podataka u pogledu učestalosti ispostavljanja naloga klijenata kojima se uticalo ili kojima bi moglo da se utiče na značajno odstupanje u kretanju cena, prometu ili likvidnosti odreñenog finansijskog instrumenta na tržištu; 2. prepoznavanje zajedničkog delovanja klijenata Društva meñusobno ili sa klijentima drugog investicionog društva prilikom ispostavljanja naloga za odreñeni finansijski instrumenat koje ima za cilj direktno ili indirektno nameštanje kupovnih ili prodajnih cena ili stvaranje drugih nepoštenih uslova trgovanja; 3. praćenje i analizu podataka o kupovini ili prodaji finansijskih instrumenata od strane klijenata Društva pred zatvaranje trgovanja kojima bi se drugi investitori mogli dovesti ili su dovedeni u zabludu;


4. analizu podataka o trgovanju odreñenih klijenata Društva na zahtev Komisije za hartije od vrednosti i organizatora tržišta o postojanju opravdane sumnje da se radi o manipulaciji; 5. obaveštavanje Komisije za hartije od vrednosti o pojavama iznošenja mišljenja o finansijskim instrumentima ili indirektno o izdavaocu u tradicionalnim ili elektronskim medijima radi ostvarivanja koristi koja se shodno odredbama Zakona smatra manipulacijom.

Član 78.

Mere i postupci za sprečavanje manipulacije, podrazumevaju sledeće radnje Društva: 1. odbijanje Društva da izvrši naloge klijenata čije bi izvršenje predstavljalo manipulaciju, 2. preduzimanje mera, u skladu sa internim aktima Društva, prema zaposlenima u Društvu koji su odgovorni za izvršenje naloga klijenata kojima su preduzete radnje manipulacije na tržištu, a u cilju budućeg sprečavanja takvih radnji, 3. obaveštavanje Komisije za hartije od vrednosti o slučajevima za koje Društvo opravdano sumnja da se radi o manipulaciji na tržištu, a radi preduzimanja mera u skladu sa nadležnostima Komisije. IIZZVVEEŠŠTTAAJJII OO FFIINNAANNSSIIJJSSKKIIMM IINNSSTTRRUUMMEENNTTIIMMAA IILLII SSRREEDDSSTTVVIIMMAA KKLLIIJJEENNAATTAA

Član 79.

Društvo je dužno da, najmanje jednom godišnje, svakom klijentu za kojeg drži finansijske instrumente ili novčana sredstva, dostavi izveštaj o toj imovini klijenta.

Način dostavljanja izveštaja iz stava 1. ovog člana, mora biti regulisan ugovorom sa klijentom. Izveštajni period iz stava 1. ovog člana se odnosi na kalendarsku godinu. Izveštajni period iz stava 1. ovog člana se može odnositi i na duži vremenski period u odnosu na

stav 3. ovog člana, što mora biti predviñeno ugovorom sa klijentom. Društvo nema obavezu dostavljanja izveštaja o imovini klijenta ukoliko se takav izveštaj dostavlja

kao deo drugog periodičnog izveštaja. Izveštaj o imovini klijenta sadrži:

1. pojedinosti o svim finansijskim instrumentima ili novčanim sredstvima koje Društvo drži za klijenta, na kraju perioda na koji se izveštaj odnosi; 2. način korišćenja, odnosno raspolaganja finansijskim instrumentima i novčanim sredstvima u toku izveštajnog perioda; 3. koristi, odnosno prinose na osnovu takvog korišćenja, odnosno raspolaganja.

Informacije u izveštaju se moraju zasnivati na datumu saldiranja uz obavezu posebnog navoñenja transakcija koje na kraju perioda na koji se izveštaj odnosi još uvek nisu saldirane. DDRRUUGGAA PPIITTAANNJJAA OODD ZZNNAAČČAAJJAA ZZAA RRAADD DDRRUUŠŠTTVVAA

UUpprraavvlljjaannjjee rriizziicciimmaa ii mmeerree zzaa uuttvvrrññiivvaannjjee ii uupprraavvlljjaannjjee rriizziicciimmaa DDrruuššttvvaa

Član 80. Pod rizicima kojima je Društvo izloženo podrazumeva se verovatnoća nastanka negativnih efekata

na poslovni i finansijski rezultat i položaj Društva. Društvo u svom poslovanju može biti naročito izloženo tržišnom riziku, kreditnom riziku, riziku

likvidnosti, operativnom riziku, riziku izloženosti prema jednom licu ili grupi povezanih lica. Društvo identifikuje, procenjuje i meri rizike kojima je izloženo u svom poslovanju i upravlja tim

rizicima u procedurama koje propisuje posebnim internim aktom, u skladu sa zakonom i drugim propisima, standardima i pravilima struke.

Član 81.

Društvo uspostavlja, primenjuje i redovno ažurira sisteme upravljanja rizicima srazmerno vrsti, obimu i složenosti poslovanja Društva.

Sistemi iz stava 1. ovog člana uključuju:


1. strategije, politike, procedure i mere upravljanja rizicima; 2. organizacionu šemu sa definisanim ovlašćenjima i odgovornostima za upravljanje rizicima; 3. proces upravljanja rizicima; 4. efikasan sistem unutrašnjih kontrola. Društvo prati i ocenjuje podobnost, sveobuhvatnost i efikasnost usvojenih strategija, politika i

postupaka upravljanja rizicima, kao i primerenost i efikasnost predviñenih mera u svrhu otklanjanja mogućih nedostataka u strategijama, politikama i postupcima upravljanja rizicima, uključujući i propuste relevantnih lica.

Funkciju upravljanja rizicima Društvo može da obavlja uz druge poslove, s obzirom na vrstu, obim i složenost poslovanja Društva.

Član 82.

Društvo propisuje, organizuje i primenjuje mere za upravljanje rizicima koje će omogućiti sveobuhvatno i preventivno identifikovanje rizika, merenje intenziteta i procene rizika koji mogu direktno ili indirektno da naruše sposobnost Društva u sprovoñenju poslovne strategije i poslovnih ciljeva Društva, kao i nadzor i kontrolu istih i izveštavanje.

Društvo upravlja rizicima na način kojim obezbeñuje održavanje stepena izloženosti rizicima na nivou koji neće ugroziti imovinu i poslovanje Društva, odnosno koji će obezbediti zaštitu interesa Društva, klijenata i trećih lica. Pri uspostavljanju mera i postupaka za utvrñivanje i upravljanje rizicima Društvo uzima u obzir vrstu, obim i složenost poslova koje obavlja, poslovne ciljeve i strategiju poslovanja, utvrñenu sposobnost preuzimanja rizika, izbor ulaganja u rizične finansijske instrumente kao i diversifikaciju ulaganja u iste.

PPrroovviizziijjee DDrruuššttvvaa ii ddrruuggee nnaakknnaaddee

Član 83. Provizije Društva i druge naknade propisane su Pravilnkom o tarifi Društva i utvrñuju se do maksimalnog iznosa provizija odnosno naknada za obavljanje investicionih usluga i aktivnosti odnosno dodatnih usluga. Visina brokerske provizije ili druge naknade koju klijent plaća Društvu utvrñuje se ugovorom sa klijentom ili, na osnovu sporazuma sa klijentom u nalogu odnosno potvrdi o prijemu naloga. Društvo je dužno da Pravilnik iz stava 1. ovog člana, pre početka primene, dostavi Komisiji za hartije od vrednosti, istakne u poslovnim prostorijama u kojima radi sa klijentima, i objavi na svojoj internet stranici.

VVooññeennjjee ii ččuuvvaannjjee ppoosslloovvnnee eevviiddeenncciijjee

Član 84. Društvo je dužno da vodi elektronsku evidenciju i dokumentaciju o svim uslugama i transakcijama

koje je izvršilo na način kojim je moguće sprovoditi nadzor poslovanja Društva, a naročito nadzor poštovanja njegovih obaveza prema klijentima u skladu sa aktom Komisije za hartije od vrednosti.

Društvo je dužno da svu dokumentaciju i evidencije o svim uslugama i transakcijama, koje je izvršilo za sopstveni račun ili u ime klijenta, čuva najmanje pet godina nakon isteka poslovne godine na koju se ti podaci odnose.

Poslovnu dokumentaciju u kojoj su ureñena meñusobna prava i obaveze Društva i klijenta, Društvo je dužno da čuva najmanje pet godina po isteku poslovne godine u kojoj je raskinut ugovorni odnos s klijentom, odnosno u kojoj je Društvo na drugi način prestalo da pruža usluge klijentu.

Društvo čuva evidencije i poslovnu dokumentaciju u roku dužem od propisanog roka u stavu 1. i 2. ovog člana, ukoliko je to potrebno radi okončanja nadzora, odnosno sudskog spora.


Član 85. Kada Društvo prima naloge putem telefona, telefaksa ili elektronskim putem, dužno je da sačuva

izvorni zapis svih primljenih i prihvaćenih naloga, na način da je moguće videti vreme primanja i prihvatanja istih.

Društvo je dužno da sigurnosne kopije dokumentacije i evidencije čuva van svojih poslovnih prostorija na način i u rokovima propisanim važećim propisima, o kom mestu čuvanja odluku donosi direktor Društva.

PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 86.

Danom tupanja na snagu ovih pravila prestaju da važe Pravila poslovanja Brokersko - dilerskog društva TEZORO BROKER AD od 05.12.2006. godine, sa svim izmenama i dopunama.

Član 87. Danom stupanja na snagu ovih pravila, ugovori Društva sa postojećim klijentima ostaju na snazi u delu u kojem nisu u suprotnosti sa ovim pravilima. Usaglašavanje ugovora sa postojećim klijentima izvršiće se zaključivanjem novih ugovora ili aneksa ugovora za one klijente koji nastave poslovnu saradnju sa Društvom.

Član 88. Sastavni deo ovih pravila su:

1. Pravilnik o politikama upravljanja sukobom interesa 2. Politika izvršavanja naloga klijenata 3. Pravila i procedure za razvrstavanje klijenata 4. Informacija - Podaci o Brokersko-dilerskom društvu TEZORO BROKER AD i uslugama

koje društvo pruža malim i potencijalnim klijentima

Član 89. Ova Pravila se objavljuju na internet stranici Društva narednog radnog dana od dana prijema rešenja Komisije za hartije od vrednosti o davanju saglasnosti na ova Pravila. Ova Pravila stupaju na snagu osmog dana od dana objave na internet stranici Društva. Direktor __________________ Prof. dr Zoran ðerković

Documents

poslato PRAVILA POSLOVANJA · - 6612 Brokerski poslovi s hartijama od vrednosti i berzanskom robom Brokersko-dilersko društvo TEZORO BROKER AD Beograd obavlja usluge i aktivnosti