Upload
doanxuyen
View
226
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
KOZMETOLOJİ
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Kozmetik ürün: İnsan vücudunun epiderma, tırnaklar, kıllar, saçlar, dudaklar ve dış genital organlar gibi değişik dış kısımlarına, dişlere ve ağız mukozasına uygulanmak üzere hazırlanmış, tek veya temel amacı bu kısımları temizlemek, koku vermek, görünümünü değiştirmek ve/veya vücut kokularını düzeltmek ve/veya korumak veya iyi bir durumda tutmak olan bütün preparatlar veya maddeler
24.03.2005 tarihli ve 5324 sayılı Kozmetik Kanunu
RESMİ TANIM
DERİ
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
“İnsanın bittiği ve çevrenin başladığı sınır olmaktan ve vücudumuzun iç bütünlüğünü korumaktan öte organdır.”
Frank Gonzalez-Crussi, reviewing ‘The body’s edge: our cultural obsession with skin’, by M. Lappe, Holt 1996.
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
• vücudun en büyük organı
• iki ana tabaka: epidermis ve dermis
• adipoz dokuyu (yağ) içeren destek doku ve fascia olarak anılan bağ dokusu
• subkütan yağ dağılımında kadın/erkek farkı
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
DERİ
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Derinin İşlevleri- 1
• Fiziksel engel
• Koruma – infeksiyon ve sert kimyasal maddelere
• Patojen mikroorganizmaların içeri geçişi ve konaklamasına engel
• Sıvı kaybının engellenmesi
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Derinin İşlevleri- 2
• Ultraviyole ışınlarından koruma
• Duyusal – dokunma, ağrı, sıcaklık, basınç, vibrasyon ve kıl hareketleri reseptörleri
• Sıcaklık regülasyonu
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Derinin İşlevleri- 3
• Adipoz doku- izolasyon özelliği, enerji stoku
• Atılım- Ter bezleri ile atık maddeler (su, sodyum, diğer maddeler)
• D vitamini sentezi- güneşin UV bileşeni prekürsörü dönüştürür
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
1 epidermis - avasküler
2 dermis- epidermisi hipodermise bağlar- ter bezleri, sebasöz
bezler,saç folikülleri
3 hipodermis (subkütan katman)
- gerçek değil - subkütan fascia bağlı- deriyi vücuda bağlar
Deri Katmanları
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Epidermis
• Katlı, skuamöz, keratinize epitelyum• Farklı kalınlık ve tip:
kalın ve kılsız (ayak tabanı) ince ve kıllı (saçlı deri)• Yeni hücreler bazal tabakada• Hücreler yavaşça yüzeye
hareket eder• Yüzey hücrelerinin ölümü (deskuamasyon)• Pigmentli hücre: melanosit
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Epidermis Hücreleri• keratinositler
- en fazla (~ % 90)• melanositler
- ~ % 5- Melanin sentezi
• Langerhans hücreleri - % 2-% 3- yıldız şeklinde (dendritik hücreler) - immün sistemin bir parçası- temas dermatitinde (alerjik) önemli
• Merkel hücreleri - sayıca az (< % 1); ayak tabanı ve el ayası - duyusal ve nöroendokrin özellikten sorumlu
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
• Bağ dokusu, fibroblastlar, kolajen
• Sebasöz bezler• Ter bezleri- ekrin, apokrin• Kan damarları• Sinirler, duyusal ve motor
Dermis
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Papiler tabaka: epidermisin altında gevşek keratinositlerin askısı- epidermis ve dermis arasındaki temas yüzey alanını arttırır- özel kolajen iplikçikleri epidermisin bazal laminası ile dermisteki kolajen iplikçiklerini bağlar- papillada yoğun kapiler ağ
Retiküler tabaka: papiler tabaka ve hipodermis arasında- yoğun düzensiz keratinosit
Dermis
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Hipodermis (Subkütan Tabaka)
• vücut yağının en çok depolandığı yer
• lokasyon ve beslenme durumuna bağlı olarak değişken kalınlık
• yağ hücreleri içeren gevşek keratinositler
• deriyi besleyen/boşaltan arter, ven, lenf, sinir
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
DERİ EKLENTİLERİ 1PİLOSEBASÖZ BİRİM (KIL+SEBASÖZ BEZ)
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Kıl Folikülü
Kıl
Sebum
Sebasöz Bez
Folikül
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
1. kutikül: en dış tabaka, ince, balık-pulu görünümü, serbest uçlar saç büyümesi yönünde, yoğun keratinize
2. korteks: orta tabaka,
keratinize 3. medulla: pigmentli, non-
keratinize
Terminal (Yetişkin) Saç Anatomisi
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Saç tipleri
1. lanugo: neonatal, uterusta 7. ayda oluşur, 8. ayda ölür, yumuşak, ince saç, medulla yok (pigmentsiz)
2. vellus: post-natal, kısa, ince saç, medulla yok (pigmentsiz)
3. intermediate: post-natal- 2 yaş, vellus ve terminal saç arasında geçiş
4. terminal: post-nataldan sonrası, uzun, kalın saç,medullalı (pigmentli), en çok görünen saç
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Saç Gelişimi ve Büyümesi-1
Saç folikülü geliştikten sonra büyümesi 4 aşamalı:
- anagen: saç büyümesi, aşamanın süresi saç uzunluğunu belirler
- catagen: regresyon, soğanda hücre bölünmesi durur, papilla büzüşür, kıl dibi ve kıl dermal papilladan ayrılır, folikül büzüşür fakat dış kök dizisi papilla ile ilişkili olarak kalır
- telogen: dinlenme, kılın proksimal ucu sebasöz bezin hemen altına göçer
- exogen: kılın folikülden ayrılması
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Saç Gelişimi ve Büyümesi-2
androjenler saç büyümesini + ve – etkiler, androjene-bağımlı kellik-terminal kıl vellus kıla dönüşür
anagen siklusun süresi kıl uzunluğunu belirler
kıl folikülü hücreleri hücre deposu olarak işlev görür, epidermis kaybında keratinosit sağlar
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
DERİ EKLENTİLERİ 2TIRNAKLAR
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
TIRNAKLAR
• keratinden yapılmıştır
• 2 amaç: koruyucu plaka, parmakucu duyusunu iyileştirir
• Her zaman büyür– yaş ve zayıf sirkülasyonla yavaşlar
• El tırnakları 3 mm/ay• Ayak tırnakları 1
mm/ay
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
TIRNAKLAR- anatomi
• tırnak kökü: Stratum basale ve Stratum spinosum- tırnak matris hücrelerini oluşturur, tırnak plağını sentezler
• tırnak yatağı: Stratum spinosum, tırnak sentezine katkısı yok
• tırnak plağı: sıkıca bağlı, sert iplikçikler arası madde ile zengin keratin, tırnağın Stratum corneum’u
• eponychium: derinin Stratum corneum’u ile tırnak plağının zemininin bağlantısı
• hyponychium: derinin Stratum corneum’u ile tırnak plağının ucunun bağlantısı
• lunula: tırnak plağının zeminindeki (eponychium) açık/beyaz bölge
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
DERİ EKLENTİLERİ 3BEZLER
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
DERİ BEZLERİ
a) ter bezleri - ekrin
- apokrin
b) sebasöz bezler
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
TER BEZLERİ
► Memelilerde spiral, tübüler bezler– ekrin (merokrin) – apokrin
► apokrin- kıl folikülleri ile ilişkili, pilosebasöz kanala açılır, saçlı deri, meme-ucu, avuç içi, dış genital bölge, kulak çevresi, perianal bölge
► ekrin- vücutta yaygın dağılım
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
SEBASÖZ BEZLER
saç folikülü ile bağlantılı salgısı kılın üstüne (sebum) sebum- lipitler, trigliseritler, mumlar,
squalene, kolesterol, hücre kalıntıları salgı erkekte testosteron, kadında
androjenlerle kontrol edilir bezlerin inflamasyonunun sonucu:
akne
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
KOMEDOJENEZ
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
KOZMETİK ÜRÜNLER
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Kozmetik ürün: İnsan vücudunun epiderma, tırnaklar, kıllar, saçlar, dudaklar ve dış genital organlar gibi değişik dış kısımlarına, dişlere ve ağız mukozasına uygulanmak üzere hazırlanmış, tek veya temel amacı bu kısımları temizlemek, koku vermek, görünümünü değiştirmek ve/veya vücut kokularını düzeltmek ve/veya korumak veya iyi bir durumda tutmak olan bütün preparatlar veya maddeler
24.03.2005 tarihli ve 5324 sayılı Kozmetik Kanunu
RESMİ TANIM
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Kozmetik Ürünlerin Niteliği
Madde 6- Piyasaya arz edilen bir kozmetik ürün, normal ve üretici tarafından öngörülebilen şartlar altında uygulandığında veya ürünün sunumu, etiketlenmesi, kullanımına dair açıklamalara veya üretici tarafından sağlanan bilgiler dikkate alınarak önerilen kullanım şartlarına göre uygulandığında, insan sağlığına zarar vermeyecek nitelikte olmalıdır.
12.10.2006 tarihli ve 26317 sayılı Resmi Gazete, Kozmetik Yönetmeliği
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
• Cilt için kremler, emülsiyonlar, losyonlar, jeller ve yağlar (el, yüz, ayak, vb için)
• Yüz maskeleri (cilt yüzeyini aşındıranlar/soyanlar hariç)• Fondötenler (sıvı, pat, toz)• Makyaj pudraları, banyo sonrası kullanılacak
pudralar, hijyenik pudralar, vb• Kozmetik ürün tanımı kapsamındaki tuvalet
sabunları, deodorant sabunlar, vb• Parfümler, tuvalet suları (eau de toilette) ve
kolonyalar (eau de cologne)• Banyo ve duş ürünleri (tuzlar, köpükler, yağlar, jeller, vb)• Depilatuvarlar (kıl dökücü ve kıl sökücüler)
Kozmetik Ürünlerin Sınıflandırması
12.10.2006 tarihli ve 26317 sayılı Resmi Gazete, Kozmetik Yönetmeliği
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
• Deodorantlar ve ter önleyiciler• Saç bakım ürünleri
○ saç boyaları ve açıcılar○ dalgalandırma, düzleştirme ve sabitleştirme amacıyla kullanılanlar○ şekillendirme ürünleri○ temizleyiciler (losyonlar, pudralar, şampuanlar)○ bakım ve şartlandırma ürünleri (losyonlar, kremler, yağlar)○ taranıp şekillendirilmesi için ürünler (losyonlar, saç spreyleri, briyantinler)
• Tıraş için kullanılan ürünler (kremler, köpükler, losyonlar, vb)
• Yüz ve göz makyajında ve makyaj temizlenmesinde kullanılan ürünler
• Dudaklara uygulanmak üzere hazırlanmış ürünler
• Fondötenler (sıvı, pat, toz)• Makyaj pudraları, banyo sonrası kullanılacak
pudralar, hijyenik pudralar, vb• Kozmetik ürün tanımı kapsamındaki tuvalet
sabunları, deodorant sabunlar, vb• Parfümler, tuvalet suları (eau de toilette) ve
kolonyalar (eau de cologne)• Banyo ve duş ürünleri (tuzlar, köpükler, yağlar, jeller, vb)• Depilatuvarlar (kıl dökücü ve kıl sökücüler)
Kozmetik Ürünlerin Sınıflandırması
12.10.2006 tarihli ve 26317 sayılı Resmi Gazete, Kozmetik Yönetmeliği
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
• Ağız ve diş bakım ürünleri• Tırnak bakımı ve süsü için kullanılan ürünler• Dış genital organlara haricen uygulanmak amacıyla
üretilmiş kişisel hijyen ürünleri• Güneş banyosu için ürünler• Güneş olmaksızın cilde yanık ten görünümü vermek
üzere kullanılan ürünler• Cilt rengini açmak için kullanılan ürünler• Cilt kırışıklıklarına karşı kullanılan ürünler
Kozmetik Ürünlerin Sınıflandırması
12.10.2006 tarihli ve 26317 sayılı Resmi Gazete, Kozmetik Yönetmeliği
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Kozmetik İsimlendirme
CTFA, 1973den bu yana Kozmetik, Tuvalet ve Koku Birliği (Cosmetic, Toiletry and Fragrance Association)açık kimyasal isimKozmetik Madde Sözlüğü (CIR) bilinen tüm kozmetik maddelerin listesi ve isimleri
INCI, 1994den bu yana Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu (Food and Drug Administration- FDA) kısaltma isimUluslararası İsimlendirme Kozmetik Madde International Nomenclature Cosmetic Ingredient)
IUPACUluslararası Saf ve Uygulamalı Kimya Birliği (International Union of Pure and Applied Chemistry)
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Kozmetik İsimlendirme
Cosmetics&Toiletries Dergisi
her yıl
Cosmetic Bench Reference- CBR hammaddelerin IUPAC ve INCI isimleri
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Bildirim
Kozmetik ürünün piyasaya ilk kez sunulmasından önce Sağlık Bakanlığına bildirimde bulunulması zorunludur.
TCK geçerlidir
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Kozmetik Ürün Bilgisi
• Ürünün kalitatif ve kantitatif yapısı; parfüm ve parfüm bileşimi olması halinde, bileşimin kodu ve tedarikçinin kimliği,• Hammadde ve bitmiş ürünün fizikokimyasal ve mikrobiyolojik spesifikasyonu,• İyi İmalat Uygulamaları Kılavuzu hükümlerine uygun üretim yöntemi,• Bitmiş üründe insan sağlığı için güvenlik değerlendirmesi (25/6/2002 tarihli ve 24796 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan İyi Laboratuvar Uygulamaları Prensipleri ve Test Laboratuvarlarının Belgelendirilmesine Dair Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yapılır)• Kozmetik ürünlerin kullanımı neticesinde insan sağlığına olabilecek istenmeyen etkiler hakkında mevcut veriler,• Kozmetik ürünün veya maddenin iddia edilen etkilerini kanıtlayan bilimsel nitelikte çalışmalara dair belgelerTürkçe veya Avrupa Birliğinde yaygın olarak kullanılan dillerden birinde olması zorunludur.
12.10.2006 tarihli ve 26317 sayılı Resmi Gazete, Kozmetik Yönetmeliği
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Kozmetik Ürün Denetimi
Üretici, piyasa gözetim ve denetimi için Sağlık Bakanlığının talebi halinde Kozmetik Ürün Bilgisini 3 iş günü içerisinde hazır bulundurmak zorundadır.
12.10.2006 tarihli ve 26317 sayılı Resmi Gazete, Kozmetik Yönetmeliği
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Sorumlu Teknik Eleman
Üreticinin sorumlu teknik eleman bulundurması gereklidir.
• eczacı • kozmetik alanında en az iki yıl fiilen çalışmış kimyager
kimya mühendisibiyolog mikrobiyolog
12.10.2006 tarihli ve 26317 sayılı Resmi Gazete, Kozmetik Yönetmeliği
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
KOZMETİK HAMMADDELER
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
ANTİMİKROBİK KORUYUCU MADDELER
Geniş spektrumlu etkinlik Düşük derişimde etkinlik Geçimli Renksiz ve kokusuz Kararlı Güvenilir Analizinin kolaylığı Kullanım kolaylığı Düşük maliyet
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
ANTİMİKROBİK KORUYUCU MADDELER
Antimikrobik koruyuculuk etkinliği
• su içindeki çözünürlük
• bulunduğu ortamın pH değeri
• yağ/su partisyon katsayısı
• formülasyon içindeki diğer maddelerle geçimlilik
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
ANTİMİKROBİK KORUYUCU MADDELERAsitler
• benzoik asit (tuzları ve esterleri)• dehidroasetik asit (tuzları)• salisilik asit (tuzları)• sorbik asit (tuzları)• borik asit (sodyum borat)
Alkoller• benzil alkol• diklorobenzil alkol• etil alkol• feniletil alkol• fenoksietanol• klorobutanol
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
ANTİMİKROBİK KORUYUCU MADDELER
Fenoller• kloroksilenol• orto fenil fenol (sodyum tuzu)
Doğal maddeler• formaldehit
- geniş spektrumlu- suda çözünen tek madde- keskin kokulu- düşük kararlılık
• uçucu yağlar (% 4’den fazla ise ek koruyucu madde)
benzaldehit, sitral, öjenol, farnesol, jeraniol, linalool, terpenler, timol
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
ANTİMİKROBİK KORUYUCU MADDELER
Diğerleri• benzalkonyum klorür• benzetonyum klorür• diazolidinil üre• dimetil oksazolidin• dimetilol dimetil hidantoin • fenilmerküri asetat• glutaraldehit• imidazolidinil üre• klorhekzidindiasetat, diglukonat,
dihidroklorür• parabenler (tuzları)- metil, etil, propil,
butil• tiyomersal
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
Vücut kokularının ortaya çıkmasıter ve deri lipiti karışımının derinin
normal florası tarafından parçalanması ile
ANTİPERSPİRAN ve DEODORAN MADDELER
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
ANTİPERSPİRAN ve DEODORAN MADDELER
Antiperspiran
maddeler• astrenjan etki ile
terlemeyi engeller
Deodoran maddeler
• terin kimyasal yapısının parçalanmasını engeller
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
ANTİPERSPİRAN ve DEODORAN MADDELER
• aluminyum klorhidrat• allantoin aluminyum klorhidrat• aluminyum kapriloil hidrolize kolajen• aluminyum klorür• aluminyum seskiklorhidrat• aluminyum undesilenoil kolajen amino asitleri• aluminyum zirkonyum pentaklorhidrat• aluminyum zirkonyum tetraklorhidrat• aluminyum zirkonyum triklorhidrat• zirkonyum klorhidrat • Doğal kaynaklı
• adaçayı • Potentilla erecta ekstresi
• uçucu olmayan hidrokarbon veya alkol ve eter gibi alifatik bileşikler ile susuz antiperspiran
Antiperspiran maddeler
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
ANTİPERSPİRAN ve DEODORAN MADDELER
Kısa zincirli yağ asitlerini nötralleştiren deodoran maddeler
• çinko oksit gibi metal bileşikleri• çinko risinoleat• çinko fenolsülfonat• abiyetik asit • kojik asit• aluminyum sitrat• farnesol• sodyum aluminyum klorhidroksi laktat• trietil sitrat• Doğal kaynaklı
- Azadirecta indica- Salvia miltiorrhiza - sandal ağacı ekstresi
Antimikrobik etkili deodoran maddeler• triklosan • çinko fenolsülfonat
Deodoran maddeler
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
ANTİOKSİDAN MADDELER
Serbest elektron içeren yüklü veya nötr kimyasal maddeler Endojen veya eksojen kaynaklı Başlıca hedefleri
- proteinler- enzimler - DNA/RNA - hücre membranının doymamış yağ asidi bileşiği
Otooksidasyon reaksiyonu havada bulunan % 20 oksijen varlığı ile oluşan radikal zincir reaksiyonu Otooksidasyonda hızlandırıcı veya yavaşlatıcı etmenler
- ısı- ışık (UV)- metal iyonları (ör. demir ve bakır)- su - protein
Serbest radikaller
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
ANTİOKSİDAN MADDELER
serbest radikallerin oluşumunu engeller
koruyucu antioksidan oluşan serbest radikalleri tutar
oksidasyon reaksiyonunda zinciri kırar
Kozmetik preparatta,• ürünün görünüm, koku ve renk değişimini engeller • toksik ve alerjen yan ürünlerin ortaya çıkmasını önler
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
ANTİOKSİDAN MADDELER
Enzimatik• süperoksit dismutaz
(SOD)• katalaz• glutatiyon peroksidaz • glutatiyon redüktaz
Enzimatik olmayan • lipofilik A ve E vitaminleri • b-karoten• ubikinon/ubikinol• hidrofilik özellikteki C
vitamini• glutatiyon• sistein• dehidroaskorbik asit
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
ANTİOKSİDAN MADDELER
Tokoferoller (E Vitamini)Antioksidan etki sırası
d g a b
• turnusol yağı veya zeytin yağının başlıca tokoferolü a–tokoferol • buğday tohumu yağında b–tokoferol• soya ve mısır yağında g–tokoferol (mısır yağında a-tokotrienol)
E vitamini, hücre duvarındaki lipitleri kaplayarak serbest radikallerin etkisinden korur
koruyucu antioksidan
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
ANTİOKSİDAN MADDELER
Askorbik asit (C Vitamini)• sulu çözeltilerde kararlı olmadığı için kullanılamaz • % 0.01-% 0.05 askorbil palmitat
A Vitamini • asetik ve palmitik asitlerin esterleri/retinil ve retinol
esterleri içerir • havaya, oksidasyona, asitlere ve ışığa karşı duyarlı • en kararlı ester retinil palmitat • formülasyonlara bir başka antioksidan madde ile
sokulur
Koruyucu antioksidanveoksidasyon zincirini kırarak
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
GÜNEŞTEN KORUYUCU MADDELER
Fiziksel koruyucuKimyasal koruyucu
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
GÜNEŞTEN KORUYUCU MADDELER
KİMYASAL EMİCİLERcilt proteinlerine bağlanır ve UVB’yi emer(280-320 nm)
alerjik veya temas dermatiti, fototoksisite/fotoalerji
FİZİKSEL SİPERLERengel olarak etki eder ve ışınları yansıtır/saçar
alerjik veya temas dermatiti, fototoksisite YOK
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
GÜNEŞTEN KORUYUCU MADDELER
Fiziksel
koruyucu
UV ışınlar
ıışınların saçılması
ışınların yansıması
deri yüzeyi
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
GÜNEŞTEN KORUYUCU MADDELER
• görünür/ultraviyole (UV)/infrared (IR) ışınlarını yansıtır veya saçar
- çinko oksit (ZnO)- talk - titanyum dioksit (TiO2)
• parçacık boyutu- ciltte matlık yapmamalı
- maksimum koruma
(TiO2 200 nm parçacık boyutu ve % 0.5-5 konsantrasyon)
Fiziksel
koruyucu
• sentetik kimyasal moleküller • 250-320 nm’deki ışınları emer • genellikle lipitlerde çözünür • sınırlı konsantrasyon • düşük kütan tolerans • düşük ışık kararlılığı • net-tanımlı spektrumu emer • alerjik veya temas dermatit eğilimi
• fototoksik/fotoalerjik reaksiyon eğilimi
UVA filtre UVB filtre (320-360 nm)
* fiziksel + kimyasal süzgeç maddeler ile daha yüksek güneşten koruma faktörü (SPF)
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
GÜNEŞTEN KORUYUCU MADDELER
Kimyasal koruyucu
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
GÜNEŞTEN KORUYUCU MADDELER
Kimyasal koruyucu
Dar Spektrum UVB Koruyucu Maddeleri
• sinnamik asit esterleri• p-amino benzoik asit (PABA) ve türevleri• salisilatlar• kafur türevleri• 2-fenil benzimidazol 5-sülfonik asit ve tuzları• 2,4,6 trianilino (p-karbo-2’-etil-hekzil-1’oksi) 1,3,5- triazin
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
GÜNEŞTEN KORUYUCU MADDELER
Diğer maddeler• digalloil trioleat• dihidroksiaseton Lawson• 3-imidazol-4-il-akrilik asit• 5-metil-2-fenilbenzoksazol • sodyum 3,4-dimetoksifenil
glioksilat
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
GÜNEŞTEN KORUYUCU MADDELER
Doğal kaynaklı maddeler• etkinlikleri sentetik maddelere oranla oldukça
düşük • diğer UV süzen maddelerle sinerjik etki gösterir
• susam yağı, % 39 konsantrasyonda, 298 nm’deki UVB’yi süzer
• hindistan cevizi, zeytin ve yerfıstığı yağları düşük oranda güneş ışınlarından koruma sağlarlar
• ayçiçeği yağı, kısa dalgalı UVA’yı süzer • sarısabır ekstresinin içindeki glukozit
antrakinonları 300 nm’deki ışınlardan koruma sağlar
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
GÜNEŞTEN KORUYUCU MADDELER
Saç için kullanılan madde
% 1.0 oktil dimetil PABA
Şampuanlara eklenen en uygun madde
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
GÜNEŞTEN KORUYUCU MADDELER
Katılan preparatlar
• cilt bakımı• tıraş• makyaj• tırnak• saç
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
GÜNEŞTEN KORUYUCU MADDELER
• 25 yaşından sonra 1 yılda cilt kolajen ve esnek dokusunun % 1’ini yitirir
• Sağlıklı, genç-görünümlü cilt için tek ve en önemli basamak etkin güneşten koruyucunun sürekli kullanımıdır
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
GÜNEŞTEN KORUYUCU MADDELER
• kış ayları cilt hasarı için anlamlı risk taşır• kar, güneşin zararlı etkilerini şiddetlendirir• güneş ışınlarının % 80’ini yansıtır
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
NEMLENDİRİCİ MADDELER
• Cildin keratin tabakası ‘doğal nemlendirici faktör’ (NMF= sodyum karboksilat, pirolidon, üre, amino asitler,
şekerler) • Suyun ciltte yer aldığı tabaka dermis
Dermisiçinde nemlenmeden sorumlu başlıca maddeler glikozaminoglikanlar (hyalüronik asit ve kondroitin sülfat)
• Cildin nemlenmesinde tek faktör NMF değil hücre içi lipitleri, sebum ve mukopolisakkaritler
• Nemlendirme- suyun ciltten doğal uçuşunu sınırlamak- çevreden cilde su çekmek- kozmetik preparatların nem içeriğinin tutulması ve
dolayısıyla kararlılığını sağlamak
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
NEMLENDİRİCİ MADDELER- 1
Emoliyanlar
• cilt yumuşatıcı• tabakalar arasındaki boşlukları doldurur, kaydırıcı etki• zamanın fonksiyonu• dağılım parametresi, uygulama sırasında• kayganlık parametresi, uygulamadan sonra
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
NEMLENDİRİCİ MADDELER- 2
Hümektanlar
• Yağ içermeyen higroskobik maddeler • Ciltten suyun uçmasını engellerler
- gliserol - sorbitol
- propilen glikol - laktik asit ve laktatlar - a-hidroksi asitler - NMF içeriğinde bulunan maddeler (sodyum karboksilat, pirolidon, üre, amino
asitler, şekerler)
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
NEMLENDİRİCİ MADDELER- 3
Hidrofilik Film Oluşturan Maddeler
Su varlığında jel oluşturan maddeler- hyalüronik asit ve tuzları - glikozaminoglikanlar (kondroitin sülfat, dermatan
sülfat) - kitosan - kolajen - sübstitüe polimerler (gliseril poliakrilat, katerner
polivinilalkol, poliviniloktadesil eter))
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
NEMLENDİRİCİ MADDELER- 4
Hidrofilik Film Oluşturan Maddeler
Sodyum Hyalüronat • bağ dokuları için kaydırıcı protein • doğal cilt suyunu tutar • cilde ipeksi dokunuş verir
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
NEMLENDİRİCİ MADDELER- 5
Hidrofobik Film Oluşturucular
• örtücü (oklusif)• su kaybını önler
vazelin doğal yağlar
sıvı vazelin bademparafinler jojobaozokeritler avokadomumlar susamyağ alkolleri ayçiçeksilikon yağları hindistan
ceviziüzüm çekirdeği
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
NEMLENDİRİCİ MADDELER- 6
Epidermik Lipitler
• oklusif + interselüler su regülatörü hidrofobik maddeler
- doymamış yağ asitleri - seramitler - fosfolipitler, sfingolipitler - steroidik alkol veya esterleri - lanolin ve türevleri
• Stratum corneum’dan penetrasyona katkı verir• su tutma kapasitesini ikiye katlar
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
NEMLENDİRİCİ MADDELER
Ciltten penetrasyonu regüle eden yağ asitleri ➡ linoleik ve a-linoleik asit
Güncel yaklaşım ➡ lipofilik karışımlar kullanarak interselüler lipit tabakasını onarmak
!Tüm nemlendiricilerin gözenekleri tıkama ve
irritasyona yol açma potansiyeli vardır
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
POLİMERLER
kıvam arttırıcı film oluşturucu tozları birleştirici nemlendirici ve yüzey etkin özellik
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
POLİMERLERKıvam Verici Polimerler- 1 Organik
Doğalkarragen, galaktan, arap zamkı, kitre zamkı, pektin,
mannan, nişasta, guar zamkı, ayva tohumu zamkı, ksantan zamkı, dekstran, süksinoglukan, hyalüronik asit, jelatin, kazein, albümin, kolajen
Yarı-sentetik metil selüloz, etil selüloz, hidroksietil selüloz,
hidroksipropil selüloz, karboksimetil selüloz, metilhidroksipropil selüloz, çözünür nişasta,
karboksimetil nişasta, metil nişasta, propilen glikol ester aljinat, aljinatlar
Sentetikpolivinil alkol, polivinil pirolidon, polivinil metil eter,
karboksivinil polimeri, sodyum poliakrilat, polietilen oksit, etilen oksit-propilen oksit kopolimeri
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
POLİMERLER
Kıvam Verici Polimerler- 2
İnorganik- bentonit- laponit- silikat tozları- kolloidal alumina
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
POLİMERLERFilm Oluşturucu Polimerler
Film oluşturucu maddenin
çözünürlüğüMadde Kullanıldığı ürün
Su (alkol)
polivinil alkol maske- polivinil pirolidon- amfoterik metakrilat ester kopolimeri
saç spreyi, saç şekillendirici
- katyonik selüloz- poliklorlu dimetilmetilen- piperidinyum
şampuan
Sulu emülsiyon poliakrilik ester kopolimeri ‘eye-liner’, maskara
Susuz ortam
nitroselüloz tırnak boyası
silikon zamkı kırık saç preparatı
silikon reçinesi güneş yağı, sıvı fon-dö-ten
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
POLİMERLER
Kitosanson yıllarda kullanımı artan madde
su ve alkali çözeltilerde çözünmez pH 6’nın altındaki seyreltik asitlerde
çözünür toksik değil saç/cilt bakımı ve ağız sağlığı
ürünlerinde film oluşturucu, emülsiyon yapıcı,
emoliyan, hümektan
Film Oluşturucu Polimerler
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
RENKLENDİRİCİ (BOYAR) MADDELER
Boyalar bulunduğu ortamda çözünen boyar maddeler
Pigmentlerbulunduğu ortamda çözünmeyen boyar
maddelerLaklar
suda çözünen boyar maddelerin aluminyum hidroksit gibi bir substrat ile çöktürülmesi ile elde edilen boyar maddeler
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
RENKLENDİRİCİ (BOYAR) MADDELER
İnorganikDoğal tebeşir, okr, umbra, grafit, Siena toprağıSentetiktitanyum dioksit, krom sarısı, ultramarin, demir
oksitOrganik
Doğal karotenoidler, karmin, klorofil, ksantofil, antrakinon, indigoid
Sentetikazo boyaları ve pigmentleri, triaril metan, ksanten, kinoftalon, ftalosiyanin
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
RENKLENDİRİCİ (BOYAR) MADDELER
Suda çözünen/çözündürülmüş boyalar, suda çözünen/dağılan pigmentler
şampuan, banyo köpüğü, duş jeli, sabun
Pigmentler, laklargöz makyajı ve dudak boyası gibi dekoratif
kozmetik ürünlerde
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
RENKLENDİRİCİ (BOYAR) MADDELER
Renklendirici Madde Seçimi
Kozmetik ürün tipi formülasyonun fiziksel ve kimyasal
özellikleri arzu edilen rengin tonu ve kalitesi
Parçacık boyutu renklendirici madde kararlılığı
Renklendirici maddenin yasal durumu
Renklendirici madde ve konsantrasyon sınırları, her ülkenin kendi kozmetik yönetmeliklerinde yer almaktadır.
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
SEKUESTERAN MADDELER
Metal iyonları renk ve koku değişimleri yağlı maddelerin oksidasyonu ürünün fiziksel görünümünde bozulmalar etkin maddenin etkinliğini bozma
Sekuesteran maddelermetal iyonlarının etkinliğini yok eden maddeler
- sodyum EDTA- fosforik, sitrik, askorbik, süksinik ve
glukonik asitler - sodyum polifosfat - sodyum metafosfat
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
SU
Kozmetik amaçlı su yüksek saflıkta olmalı
Sudaki iyonlar formülasyondaki maddelerin özelliğini değiştirebilir ve etkinliğini azaltabilir
MikroorganizmaCTFA 500 mikroorganizma/mLFDA 100 mikroorganizma/mL
Önlem• süzme • 260 nm’de ultraviyole ışınlama • sıcaklık (65-80°C’lık sistem)
• arıtma işleminin ardından sürekli sirkülasyon • tüm işlemler valide edilmeli
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
SU
Testler
mikroorganizma varlığının saptanması toplam organik karbon iletkenlik ölçümü
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
SU
Maden suyu
zengin sülfür, silikatlar, selenyum ve çinko içeriği
• temizleyici• antibakteryel ve antifungal• nemlendirici• serbest radikal zararlarını
giderici
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YAĞ ve YAĞIMSI MADDELER
Doğal Yağlar- 1Bitkisel Kaynaklı • çekirdek ve tohumlardan, basınç veya çözücü
yardımı ile ekstraksiyon• gliserin ve doymuş/doymamış yağ asitleri içeren
trigliseritler • düşük miktarda monogliserit ve digliserit, serbest
yağ asitleri ve sterol, yağ alkolu, hidrokarbon ve renklendirici maddeden oluşan sabunlaşmayan kısım içerir
Hayvansal kaynaklı
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YAĞ ve YAĞIMSI MADDELER
Trigliseritler• doymamış yağ asidi zincirindeki
çifte bağ • yağ asidi zincirindeki asit grup
Ör. zeytin, kamelya, makademia fındık, pamuk tohumu, soya fasülyesi, ayçiçek
Doğal Yağlar- 2
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YAĞ ve YAĞIMSI MADDELER
Arıtma
• rengini açma• hidrojenasyon • uygun antioksidan eklenmesi
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YAĞ ve YAĞIMSI MADDELER
Mum Esterleri• bitki ve hayvanlardan• yüksek yağ asitleri ve alkollerinin
esterleri (C20-C30)
cilt bakım ürünlerinde, makyaj ürünlerinde, dudak boyalarında ve saç ürünlerinde
Ör. karnauba ve kandelila mumları, jojoba yağı, balmumu, lanolin
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YAĞ ve YAĞIMSI MADDELER
Hidrokarbonlarkarbon zinciri C15’ten uzun olan
doymuş özellikte maddeler
cilt bakım krem ve losyonlarında
Ör. sıvı parafin, (C15-C30), parafin (C20-C30), vazelin (C24-C34), mikrokristalin mum (C31-C70), ozokerit, serezin, skualen (C29-C35)
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YAĞ ve YAĞIMSI MADDELER
Yüksek Yağ Asitleriyağlı baz, temizleyici, kozmetik
preparatların kıvam ve diğer özelliklerini iyileştirici
Ör. oleik, kaprilik, kaprik, linoleik, laurik, miristik, palmitik, stearik, izostearik asit
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YAĞ ve YAĞIMSI MADDELER
Yüksek Alkolleryağlı baz ve emülsiyon kararlılığını arttırıcı
Ör. setil, stearil, izostearil alkoller, 2-oktil dodekanol
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YAĞ ve YAĞIMSI MADDELER
Esterlerçok geniş yelpazedeki kozmetik
üründe, baz, boya çözücü ve nemlendirici
Ör. izopropil miristat, 2-oktildodesil miristat, setil 2-etil hekzanoat, diizostearil maleat
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YAĞ ve YAĞIMSI MADDELER
Silikon yağlarısilikon zinciri (-Si-O-Si-) içeren organik silikon bileşikleri
• çok farklı viskozite değerlerine sahip
• nem çekici • yapışkan olmama • mükemmel dağılabilirlik • cilt ve saç preparatlarında
Ör. dimetilpolisiloksan, metilpolisiloksan, metilfenilpolisiloksan
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YAĞ ve YAĞIMSI MADDELER
KontrollerFiziksel testler
• renk ve sabunlaşma rengi • spesifik gravite
• kırılma indisi • yüzey gerilim
• erime ve katılaşma noktası • nem içeriği
• viskozite • dağılabilirlik
Kimyasal testler • sabunlaşmayan kısım • asit
• sabunlaşma değeri ve eşdeğeri • polarite • damlama/bulanma noktaları • yağ asidi
dağılımı • iyot, hidroksil ve peroksit değerleri
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELER
Polariteleri farklı iki fazın yüzeylerarasının özelliklerinin değişmesine yol açan amfifilik maddeler
Kimyasal yapılarında bir hidrofilik bir de hidrofobik grup
• temizleyici • emülsiyon yapıcı
• köpük verici• ıslatıcı • çözündürücü• dağıtıcı
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELER
Hidrofilik grubun taşıdığı yüke göre
• amfoterik • anyonik
• katyonik • noniyonik
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELER
Amfoterik (Amfolitik)
* Hidrofilik grubun taşıdığı yük, ortamın pH’sına bağlı olarak değişir
• düşük pH değerinde pozitif yük• yüksek pH’da negatif yük • orta pH’da nötral yük
Cilt ve saç preparatlarında zayıf temizleyici
Nadiren emülsiyon yapıcı
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELER
Açil/dialkil etilendiaminler ve türevleri• anyonik yüzey etkin maddelerin gözde
oluşturduğu irritasyonu azaltması nedeniyle şampuanlardaÖr. disodyum kokoamfodipropiyonat, sodyum kokoamfoasetat ve lauroamfodipropiyonik asit
N-Alkilamino asitler• mükemmel kararlılık• yüksek pH’da iyi köpürme • Emülsiyon yapıcı
Saç boyaları ve saçın özelliklerini düzeltici preparatlardaÖr. lauraminopropiyonik asit, dihidroksietil soya glisinat, aminopropil laurilglutamid ve miristaminopropiyonik asit
FosfatitlerÖr. fosfatit lesitin
Amfoter
ik
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELER
Anyonik
* Hidrofilik grubun taşıdığı yük negatif
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELER
Karboksilatlar• sabunlar, yağ asidi ile hazırlanan• açil laktilatlar• eter karboksilatlar• anyonik asitlerin açil amitleri
Şampuan ve cilt preparatlarında, temizleyici ve köpük verici
Ör. sarkosinatlar• doğal emülsiyon yapıcılar
Çözündürücü ve emülsiyon yapıcıÖr. safra tuzları (kolik asit, sodyum kolat)
Anyonik
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELER
Sülfürik asit esterleriAlkil sülfatlar ve alkil eter sülfatlar • Alkil sülfatlar
• y/s emülsiyon yapıcı, ıslatıcı ve dağıtıcı • saç ve cilt temizleyicisi • köpük kararlılığını sağlamak,
viskoziteyi düzeltmek ve cilt ile geçimliliğini arttırmaya yönelik olarak, diğer anyonik veya noniyonik yüzey etkin maddelerle karışım halinde
Ör. monoetilendiamin lauril sülfat• Alkil eter sülfat tuzları
• suda daha çok çözünür • cilde daha az irritan • temizleyici ajan Ör. amonyum lauret sülfat ve sodyum C12-
C13 paret sülfat
Anyonik
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELERSülfonik asit türevleriHem asidik hem de alkali ortamda kimyasal olarak kararlı ve cilt ile geçimli
• Lineer alkil benzen sülfonatçözündürücü olarak sabun ve deterjan
çözeltisinde • a-Olefin sülfonatlar
şampuanlarda ve sıvı sabunlarda temizleyici
• Alkil gliseril eter sülfonatlardiş temizliğinde
• Alkileter sülfonatlar• Açil izetiyonatlar• Açil tauratlar
banyo köpüklerinde• Sülfosüksinatlar
Cilt ile geçimlilikleri nedeniyle, diğer anyonik yüzey etkin maddelerle birlikte
Ör. dioktil sodyum sülfosüksinat ve disodyum lauramido monoetanolamin sülfosüksinat
Anyonik
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELER
Fosforik asit esterleriCiltteki lipitlere benzerliği nedeniyle kozmetik alanda popüler
• çözündürücü• temizleyici• emülsiyon yapıcı • yüksek miktarda lipit içeren
preparatlarda jel oluşturucu
Anyonik
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELER
Katyonik
* Hidrofilik grubun taşıdığı yük pozitif
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELER
• Katernerlertoksik veya alerjik cevaplara yol açabilir
Ör. benzalkonyum klorür ve benzetonyum klorür • Alkil betainler
Ör. oleil betain ve lauramidopropil betain, tetraalkilamonyum tuzları, setrimonyum metosülfat, hidroksietil setildimonyum klorür, kokamidopropil etildimonyum etosülfat, heterosiklik amonyum tuzları,
setilpiridinyum klorür, dekualinyum klorür • Alkil aminler
Ör. dimetil palmitamin, PEG 50 stearamin • Alkil imidazolinler
Ör. behenil hidroksietil imidazolin, stearil hidroksietil imidazolin
Katyoni
k
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELER
Noniyonik
* Kozmetik kullanımda geçerli olan pH değerlerinde, amfifilik molekülde hiçbir yük olmaması
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELER
• Alkollerderişimlerine bağlı olarak
• emülsiyon kararlılığını arttırıcı• opaklaştırıcı• köpük ayarlayıcı • viskozite arttırıcı
Ör. stearil alkol ve lanolin alkolleri
Noniyoni
k
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELER
• EsterlerpH 5-9 arasında kullanılır
• Etoksillenmiş karboksilik asit (polietilen glikol esterleri)Ör. PEG-150 oleat ve PEG-6 dilaurat
• Etoksillenmiş gliseritlerÖr. PEG-4 kastor yağı, PEG-120 gliseril stearat, triolein
PEG-6 esterleri, PEG-20 gliseril oleat ve PEG-12 gliseril dioleat
• Glikol esterleri Ör. glikol stearat SE ve propilen glikol risinoleat
• MonogliseritlerÖr. gliseril miristat ve gliseril palmitat laktat
• Poligliseril esterleriÖr. poligliseril-6 distearat ve poligliseril-4 oleil eter
• Polihidrik alkol esterleriÖr. sukroz distearat ve PEG-120 metil glukoz dioleat
• Sorbitan/sorbitol esterleri• Fosforik asit triesterlerihem y/s, hem de s/y emülsiyon yapıcı ve emoliyan
Ör. triolet-8 fosfat ve trideset-3 fosfat
Noniyoni
k
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELER
• Eterler• Etoksillenmiş alkoller yapıları hidroliz olayına dirençli
Ör. setearet-10, Myreth® 8 (miristil alkol etoksit) ve nonoksinol-9
• Etoksillenmiş lanolin ve kastor yağı • Kastor yağı, risinoleik asitin trigliseriti
Ör. PEG-20 lanolin, PPG-12-PEG-65 lanolin yağı
• Etoksillenmiş polisiloksanlarözellikle silikon yağı için emülsiyon yapıcı
Ör. dimetikon kopoliol
Noniyoni
k
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELER
• Eterler• Propoksillenmiş polioksietilen eterleri
• HLB değerleri 1-30 arasında geniş bir aralıkta
• cilt ile geçimli• çok güçlü ıslatıcı, dağıtıcı, emülsiyon
yapıcı ve çözündürücü • kimyasal olarak inert ve güvenli
Ör. Polaxamer® 407 • Alkilpoliglikozitler
• biyolojik olarak parçalanabilir • cilt ile geçimli• şampuanlar ve cilt temizleyici
preparatlarda Ör. lauril glukoz ve desil glukozit
Noniyoni
k
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELER
• Amin oksitler• saç boyaları ve saçın özelliklerini iyileştirici
preparatlarda• köpük ayarlayıcı olarak şampuanlarda • anyonik yüzey etkin maddelerin irritan
özelliklerini azaltıcı Ör. kokamidopropilamin oksit, dihidroksietil
stearamin
Noniyoni
k
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
YÜZEY ETKİN MADDELER
• Alkanolamitler• Alkoksillenmiş olanlar köpük ayarlayıcı saç ve cilt temizliğinde
kullanılan su bazlı preparatlarda • Polioksietilen zincirine sahip olanlar• düşük pH’ya sahip ortamlarda emülsiyon
oluşturucu • saçın özelliklerini iyileştirici ve
çözündürücü • antiperspiran ve asidik perma
preparatlarında nötralizasyon için Ör. palmitamit dietanolamin ve PEG-11 kokoamit
Noniyoni
k
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
KOZMETİK ÜRÜNLER
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
CİLT TEMİZLEYİCİ ÜRÜNLER
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
CİLT TEMİZLEYİCİ ÜRÜNLER
AMAÇ• cilt üzerinde birikmiş sebumun giderilmesi • sebumun oksidasyonu sonucu oluşan
yapıların giderilmesi • ölü deri hücrelerinin giderilmesi • ter gibi derinin fizyolojik artıklarının
giderilmesi • mikroorganizmaların uzaklaştırılması • cilt üzerine yapışmış çevresel kirliliklerin
uzaklaştırılması• cildin makyaj artıklarının uzaklaştırılması
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
CİLT TEMİZLEYİCİ ÜRÜNLER
KREMLER• etkin temizlik yapar• cilt üzerinde ince bir tabaka oluşturup cildin
kurumasını engeller Uygulama• deri üzerine parmak uçlarıyla ovularak• deri yüzeyindeki kirlilikler emülsiyon yapısındaki kremin içinde dağılır
Güncel katı yağ oranı daha düşük ve silme/yıkama ile uzaklaştırılan temizleyici kremler
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
CİLT TEMİZLEYİCİ ÜRÜNLER
Yüz Temizleyici• balmumu-boraks kremi • su oranı daha yüksek krem
trietanolamin potasyum stearat gliseril stearat emülsiyon
yapıcı
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
CİLT TEMİZLEYİCİ ÜRÜNLER
• Yağlı maddelerStearik asitSıvı parafinSetil alkol Vazelin Balık nefsiİzopropil miristat
• NemlendiriciPropilen glikolGliserin
• Emülsiyon yapıcıGliseril monostearat Gliseril stearatPOE (20) sorbitan monostearat
• AlkaliKOH
• Koruyucu, antioksidan• Distile su ym
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
CİLT TEMİZLEYİCİ ÜRÜNLER
JELLER
• cildi temizlerken nemlendirme özelliğine de sahip • özellikle makyaj temizliği için
• jeller, yağlı jeller
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
CİLT TEMİZLEYİCİ ÜRÜNLER
LOSYONLAR
• şeffaf, yarı-şeffaf, opak görünümlü sıvı
• yüz cildini temizleme amacıyla kullanılan mikroemülsiyonlar
• özellikle hafif makyaj temizliği için veya sabah yüz temizliğinde sabun kullanmak istemeyen kişiler için
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
CİLT TEMİZLEYİCİ ÜRÜNLER
KÖPÜKLERtemizleme özellikleri çok iyi
• temizleyici sabunlar• temizleyici yüzey etkin maddeler• yumuşatıcılar• nemlendiriciler• antioksidanlar• su
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
CİLT TEMİZLEYİCİ ÜRÜNLER
YAĞLAR
Yüz cildi için• 2-etil heksil
stearat• sıvı parafin
Göz makyajı için• sıvı parafin• izopropil palmitat
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
MASKELER
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
MASKELER
Amaçları
• cildi ve/veya gözenekleri temizler cildi sıkılaştırır
• derinin üst tabakasını nemlendirir ve yumuşatır
• yüze sürüldükten sonra kuruması beklenir ve genellikle bu süre boyunca ciltte sıkılaştırıcı his oluşturur
• bekleme süresince deri sıcaklığını biraz arttırarak derideki kan akışını hızlandırır
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
MASKELER
İstenilen Özellikleri
• cilde uygulandıktan sonra çabuk kurumalı
• kuruyan tabakanın ciltten uzaklaştırılması sırasında herhangi bir acı hissi oluşmamalı
• cilt yüzeyindeki ölü deri hücrelerini ve gözeneklerde birikmiş olan artıkları da temizleyebilmeli
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
MASKELER
Tipleri
• soyularak (peel-off) jel, pasta veya toz
• silinerek (wipe-off) krem, jel, çamur veya köpük
• yıkanarak (rinse-off, wash-off) krem, jel, çamur veya köpük
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
MASKELER
Yapıları
mum esaslı maskeler
hidrokolloid maskeler
kil esaslı maskeler
vinil/kauçuk maskeler
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
DERİNİN ÜST TABAKASINI FİZİKSEL OLARAK SOYAN
ÜRÜNLER (PEELING, ABRASIVE, SCRUB)
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
DERİNİN ÜST TABAKASINI FİZİKSEL OLARAK SOYAN ÜRÜNLER
= cildin en dışında bulunan ve ölü hücrelerden oluşan tabakayı aşındırarak uzaklaştıran ürünler
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
DERİNİN ÜST TABAKASINI FİZİKSEL OLARAK SOYAN ÜRÜNLER
1. Su içeren soyucu ürünler pasta, jel veya krem
• aşındırıcı maddeler doğal kabuklar ve tohumlar (kayısı çekirdeği, badem kabuğu, üzüm çekirdeği, şeftali çekirdeği, fındık kabuğu, pamuk tohumu kabuğu, ceviz kabuğu)
• farklı polimerler boncuk veya toz polietilen, toz naylon, polipropilen,
selüloz boncuklar, polistiren
* maddelerin aşındırma gücü taneciklerin sertliğine, şekline ve boyutuna bağlıdır
Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Kozmetoloji Bilim Dalı
DERİNİN ÜST TABAKASINI FİZİKSEL OLARAK SOYAN ÜRÜNLER
2. Su içermeyen soyucu ürünler Yüz hariç vücudun diğer bölgeleri (özellikle el/ayak) için
• taşıyıcı maddelersıvı parafin, sentetik esterler, farklı viskozitelerdeki silikon
yağı, glikoller• aşındırıcı maddelerdeniz tuzları, magnezyum sülfat, sodyum klorür