PowerPoint Sunusu - kamil.ozer...10/8/2018 4 Neden ölçmeliyiz •Egzersiz modern kronik hastalıkların önlenmesi ve rehabilitasyonunda önemli bir rol oynamaktadır. •Bir hastalık

10/8/2018

1

Fiziksel Aktivitenin Belirlenmesinde Yöntem Sorunları

M Kamil ÖZER

2

içerik

• Nasıl hareketsiz olduk

• Hareketsizliğin sonuçları

• Fiziksel aktiviteyi Neden ölçmeliyiz

• objektif ve subjektif ölçüm araçları

• Avantaj ve dezavantajları

• Ölçme aracının seçimi

3 4

5 6

10/8/2018

2

Endüstri 1.0

9

Endüstri 2.0

10

Endüstri 3.0

11

Endüstri 4.0

12

10/8/2018

3

Yaşam tarzında değişim

13

Hareketsizliğin sonuçları

• Günlük enerji tüketimi tarımsal toplumdan endüstri toplumuna geçişten sonra giderek azalmıştır (1).

• Günlük kilogram başına enerji tüketim miktarı avcı ve toplayıcı bireyden [84 kJ (20 kcal)/kg beden ağırlığı-gün+ modern batı toplumunda yaşayan bireye doğru *<21 kJ (5 kcal)] 4 misli azalma göstermiştir (2).

1. Grilo CM, Brownell KD & Stunkard AJ (1993) The metabolic and psychological importance of exercise in weight control. In Obesity, Theory and Therapy, 2nd ed., pp. 253– 273 [AJ Stunkard and TA Wadden, editors]. New York: Raven Press.

2. Eaton SB, Strassman BI, Nesse RM et al. (2002) Evolutionary health promotion. Prev Med 34, 109–118.


• 21. yüzyılda oluşturduğumuz yaşam koşullarımıza Vücudumuz iyi uyum sağlayamamaktadır.

• Çünkü vücudumuz hareket için yaratılmıştır ve hareketsizlik büyük sorunlara yol açmaktadır.

• fiziksel hareketsizlik bulaşıcı olmayan hastalıklar için bağımsız bir risk faktörüdür. WHO & IOC 2010

• Fiziksel hareketsizlik kronik hastalıkların birincil nedenidir.

Frank W. Booth, Christian K. Roberts, and Matthew J. Laye, Ph.D. Lack of exercise is a major cause of chronic diseases. Compr Physiol. 2012 Apr; 2(2): 1143–1211.


16

Uzun süre hareketsizliğin etkileri

17

Baş

Kollar

Bacaklar

Kalp

Mide


18

Nedenler Etkileri Sosyo

ekonomik durum

Yapılı çevre

Fiziksel hareketsizlik

Beslenme eğilim ve

alışkanlıkları

polikistik yumurtalık

hastalığı

Kardio vasküler hastalık

İnsülin direnci ve

Tip2 diabet

Obstrüktif uyku apnesi

Obezite

Genetik/ doğum öncesi

faktörler

Psikososyal sorunlar

10/8/2018

4

Neden ölçmeliyiz

• Egzersiz modern kronik hastalıkların önlenmesi ve rehabilitasyonunda önemli bir rol oynamaktadır.

• Bir hastalık için önemli bir genetik faktör olduğu durumlarda, egzersiz hastalığın başlangıcını geciktirebilir.

• Her durumda, fiziksel aktivite ve egzersiz önemli ölçüde çağdaş kronik hastalıkları önleyerek veya geciktirerek yaşam kalitesini artırabilir.

19

Çocukluk obesitesi

20

Yetişkin obesitesi

21

Çocukluk obesitesinin neden olduğu sorunlar

22

Obesite

• Obezite kronik pozitif enerji dengesi sonucudur.

• Günlük gıda alımı toplam günlük enerji harcamasını aşıyorsa obesite kaçınılmazdır.

23

Neden ölçmeliyiz

• Yaşamımızı düzene koymak istiyorsak günlük ve haftalık aktivite düzeyimizi belirlememiz gerekmekte.

• Sadece serbest zamanlarımızda yaptığımız yürüyüş ve koşu gibi etkinlikler değil günlük işlerimizde yaptığımız tüm fiziksel etkinliklerin ve sedanter davranışların ölçülmesi gerekmektedir.

24

10/8/2018

5

Fiziksel Aktivite

• Kaslarımızın çalışması ile istirahatten daha fazla enerji gerektiren herhangi bir bedensel etkinliktir.

25

Neden ölçeriz

• Düzenli fiziksel aktivite sağlığınız için yapabileceğiniz en önemli etkinliklerden biridir.

• Sağlıklı olabilmek için çocuk genç ve yetişkinlerin haftada en az 5 kez en az orta ve şiddetli fiziksel aktiviteye 30 ve 60 dakika katılması gerekli.

26

Neden ölçeriz

• Etkileyen faktörleri belirlemek,

• Yönergelere uyumlarını izlemek,

• Toplumun aktivite eğilimini belirlemek,

• projeleri değerlendirmek,

• Fiziksel aktivite ve sağlık bağlantılarını incelemek,

• Gerekli olan fiziksel aktivite miktarını belirlemek,

• Davranış değişikliğini algılamak,

• Fiziksel aktiviteye teşvik etmek için.

27

Sedanter davranışlar ve fiziksel aktivitenin ölçümleri

Subjektif

• aktiviteler ve yoğunluklarının hatırlanarak kayıt edilmesine dayanan yöntemler.

• Büyük grupların aktivite düzeylerini ölçmek için yararlıdır ve düşük maliyetlidir.

• Örnekler: Günlük kaydı, Hatırlama anketleri.

Objektif

• Doğrudan gözlem yoluyla , ya da bir pedometre veya akselerometre gibi cihazdan alınan kayıtlara dayalıdır.

• Amaç subjektif ölçümler ile ilişkili dezavantajları ortadan kaldırmaktır, ancak çok daha pahalıdır.

• Örnekler: Doğrudan gözlem, akselerometre, pedometre, HR monitör,

arm band, çift etiketli su vb.

28

Hangi yöntem küçük gruplar için daha uygun? Hangi yöntem daha uygun maliyetli?

Bireysel /klinik Rehabilitasyon İhtiyaç belirleme/ toplum çalışması

Toplumu izleme

Subjektif Objektif

Nabız Gözlem Akselero

metre Adım sayar

Günlük kayıtlar

Anket

Enerji tüketimi

Enerji tüketimi Fiziksel aktivite

davranışı MET dakika

Hareket sayısı orta ve zorlu aktivite enerji

tüketimi

Adım sayısı Anlık

değerlendirme Genel

hatırlama

Katılımcı sayısı Az Yüksek

Maliyet Yüksek Düşük

Kaynak : Dollman et. al, 2009, as cited in Malpeli, Telford, Whittle & Corrie, 2010)

29

Uygun ölçme aracının belirlenmesinde etkin faktörler

FAKTÖRLER

Araştırma Niteliği Grup Niteliği

AMAÇLAR BÜTÇE

ÖRNEKLEM BÖLGE

YAŞ

BİLİNÇ SAĞLIK

S.E.D CİNSİYET

ETNİSİTE

30

10/8/2018

6

Doğruluk ve hassasiyet

Hatırlama çalışması(S)

Pedometreler (O)

Akselerometreler (O)

Günlükler (S)

Doğrudan gözlem (O)

Grup Düzeyi

Birey Düzeyi

Ku

lla

nış

lık

ve

uyg

ula

na

bilir

lik

te a

rtış

Doğruluk ve hassasiyette artış

31

Uygulama sorunları

Son 3 gün ya da 7 gün için hatırlama Anketleri.

• Çocuklar ya da yaşlılar için bir ebeveyn veya bakıcının günlük kayıtları raporlaması gerekir,

• Birden çok alanda fiziksel aktiviteyi değerlendirmeye çalışır,

• Büyük gruplar için hızlı ve kolay (düşük yük) ve düşük maliyetli

• 10 yaşın altındaki çocuklar ve yaşlılarda bilgi toplamak için uygun değildir bu yüzden görüşmeci gerekebilir.

• Bellek sınırlamaları nedeniyle hassasiyeti sınırlıdır.

32

VM -VO2 ilişkisi

-0,60

-0,40

-0,20

0,00

0,20

0,40

0,60

0,80

1,00

3km.hz-1 5km.hz-1 8km.hz-1 10km.hz-1

KO

REL

ASY

ON

33

VM-HR

34

0,00

0,10

0,20

0,30

0,40

0,50

0,60

0,70

0,80

0,90

1,00

3 Km 5 km 8 km 10 km toplam

İki Bireyin Karşılaştırılması

0,500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000

4,500

5,000

3km.hz-1 5km.hz-1 8km.hz-1 10km.hz-1 3km.hz-1

VMTUF VMILK

Vm count KOŞU BANDI

35 36

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

VM

VM1

VM2

VM3

VM4

VM5

VM6

VM7

VM8

10/8/2018

7

700,00

1200,00

1700,00

2200,00

2700,00

3200,00

3700,00

4200,00

4700,00


VM

co

un

t

VM1

VM2

VM3

VM4

VM5

VM6

VM7

VM8

37

RT3 SAĞ

38

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000


VM1

VM2

VM3

VM4

VM1- VM4

700

1200

1700

2200

2700

3200

3700

4200

4700


VM1

VM4

39

RT3 SOL

0,00

500,00

1000,00

1500,00

2000,00

2500,00

3000,00

3500,00

4000,00

4500,00

5000,00


VM5

VM6

VM7

VM8

40

RT3 Sağ ort- Sol ort

700

1200

1700

2200

2700

3200

3700

4200

4700

5200


SAĞ

SOL

41

RT6

42

90

140

190

240

290

340

390

440

490

540

590

3Km 5Km 8Km 10Km

CNSG

CNSL

KNSG

KNSL

10/8/2018

8

RT6

43

100

150

200

250

300

350

400

450

500

550

3Km 5Km 8Km 10Km

SAG

SOL

Dikey hareket sensörleri

44


45


46

Sensörlerin kullanımında sorunlar

• Aile izni

• Kullanmayı ret

• Devamsız

• Araçla oynama

• Araçları bozma ve kaybetme

47

7 gün hatırlama envanteri

• Bir önceki hafta hafif, orta ve çok şiddetli fiziksel aktivitenin değerlendirilmesi

• Önceki hafta fiziksel aktiviteye bir nedenle katılım olmayabilir.

• Genellikle geçerli ve güvenilir değildi

• 7-Günlük Hatırlama - geçersiz ve güvenilmez

48

10/8/2018

9

pedometre

• düşük geçerlilik

• Bazı cihazlar gerçek adım oranı yüksek sapmalar göstermektedir

• <5,000 sedanter

• 5,000-7499 az aktif

• 7,500-9,999 biraz aktif

• 10,000-12,499 aktif

• > 12.500 ileri derece aktif

49

HR MONİTÖR

• Kalp hızı monitörleri hafif ve orta şiddetli faaliyetleri arasında ayırt ediciliği zayıf,

• Yüksek kalp hızı, fiziksel aktivite olmaksızın zihinsel stres ile üretilebilir,

• Çeşitli elektronik cihazlar veri kayıplarına neden olabilir,

50

Senkron

HR monitör ve akselerometre

• Veri kayıt saniye ve dakika düzenlemesi aynı olmalı

• Tarih ve saatleri güncelleştirilmeli

• Çalışma sonunda veriler senkronize edilmeli,

• Başlangıçta ve sonunda ilk 30 sn ya da 1 dakika atılarak senkron yapılmalıdır.

51

Doğrudan Gözlem

• Zaman alır,

• Gözlem pahalı kayıt gerektirebilir,

• Gözlemler alışılmış fiziksel aktiviteyi yansıtmayabilir.

52

Ölçüm sırasında davranış değişikliği

• Hareketlerinin değerlendirileceğinden haberdar edilen çocuklar daha çok hareket etmektedirler.

• Görmezler üzerinde yapılan doğrudan gözlem çalışmasında haberli ve habersiz gözlemler arasında fark olduğu gözlenmiştir.

53

Sabrınız için

teşekkür ederim

[email protected]

54

Documents

PowerPoint Sunusu - kamil.ozer...10/8/2018 4 Neden ölçmeliyiz •Egzersiz modern kronik hastalıkların önlenmesi ve rehabilitasyonunda önemli bir rol oynamaktadır. •Bir hastalık