สามคคเภทค าฉนท

สททลวกกฬต ฉนท ๑๙

พรอมเบญจางคประดษฐสฤษฏสดดกายจตวจไตร ทวาร

ถอดความ ขอกราบไหวดวยองค ๕ ดวยความเคารพและเทดทนทง กาย วาจาและใจ

ไหวคณองคพระสคตอนาวรณญาณยอดศาสดาจารย มน ถอดความ ขอไหวคณงามความดของสมเดจพระสมมาสมพทธเจา

อกคณสนทรธรรมคมภรวธพทธพจนประชมตร

ปฎก ถอดความ ทงขอไหวความดของรสพระธรรมอนเปนแบบฉบบ เปนพระด ารสของสมเดจพระสมมาสมพทธเจารวม ๓ หมวด

ทงคณสงฆพสทธศาสนดลกสมพทธสาวก นกรถอดความ ขอไหวคณงามความดของพระสงฆผบรสทธ ผยดมนในพระพทธศาสนาและเปน สาวกของสมเดจพระสมมาสมพทธเจา

ขอนอมคณพระคเณศวเศษศลปธรเวทางคบวร กวถอดความ ขอกราบไหวคณงามความดของพระคเณศ ผทรงไวแหงศลปะอนดเยยม

เปนเจาแหงวทยาวราภรณศรสนทรสวาท วธาน ถอดความ เปนนกปราชญประเสรฐแหงความรอบรซงเปนเครองประดบอนสงา เปนผมระเบยบแหงการพดทไพเราะออนหวาน

สรวมชพหตถประณามเบองพระบทมาลยหมายโพธสมภาร พระองค ถอดความ ขอพระราชทานชวตตอขาพระพทธเจา ในอนทจะยกมอขนกราบแทบฝาพระบาทของพระองค

สมเดจอครมหาจฑาธปพระมงกฎเกลาพสฐพงศ กษตรย ถอดความ ขาพระพทธเจาขอพงพระบรมโพธสมภารแหงพระองค ผทรงพระนามวาพระมงกฎเกลาเจาอยหว

บานบ าเทงพระเถลงถวลยอธปตยทหกดลกรฐ ประชา ถอดความ ผทรงเปนยอดกษตรยแหงราชวงศอนประเสรฐสด พระองคทรงเปนพระมหากษตรยพระองคท ๖ แหงราชวงศน

ชมชนมลฑลภมพพฒพพธผาสกเพยงพระรามา วตาร ถอดความ ทรงครอบครองประเทศและอาณาประชาราษฎรใหประสบแตความรมเยนเปนสขทวพระราชอาณาจกร ทรงยงใหราษฎรประสบความชมชนผาสกทกประการ

จากไวกณฐประกอบประกาศกรตการเลศมากประมาณคอ พระองค ถอดความ ราวกบวาพระองคคอพระนารายณเสดจจากไวกณฑมาทรงประกอบเกยรตคณใหปรากฏอยางสดคณนานบแกทวยราษฎรของพระองค

สรวมศรไตรรตนาธคณอดลมงคลเหตพเศษทรง ประสทธ ถอดความ ขออ านาจความดอนยงใหญของพระศรรตนตรย

เสรมซงโสตถสพรบวรจตรวธรอบส าลสมฤทธ นรนดร ถอดความ จงดลบนดาลใหพระองคทรงประสบความเจรญดวยพรทง ๔ ประการตลอดไป

จงไทเทยรฆพระชนมดลลศตวรรษท านกพระสขพรร ณพล ถอดความ ทรงมพระชนมายยนนานถง ๑๐๐ ป ทรงมเพยบพรอมดวยความสขเกษมเปรมปรด

ใดสงสรรพกลและนรผลมลทนไกลยคลบาท ละออง ถอดความ สงอนชวรายเลวทรามจงปราศจากคณประโยชน ความมวหมองทงปวงขอใหหางไกลจากใตฝาละอองธลพระบาท

เพยรเพญในมนเผอและเพอพรยจองเจตนคดลขตปอง ประพนธ ถอดความ จตใจของขาพเจาเปยมดวยความเพยรและความวรยะอตสาหะ

สามคคภทโทษนทานคตธรรมถอยพสดารอน แถลง ถอดความ ในการตงใจอยางแนวแนทจะแตงค าประพนธเรองโทษแหงการแตกสามคค

เชงบรรพฉนทเลบงเชลงพจนแปลงบรรจงประสงคแจง ประโยชน ถอดความ อนเปนนทานแฝงคตธรรมอนมมาแตโบราณ ซงขาพเจาไดแตงเปนค าประพนธขนใหม

บชาศาสนพากยสภาษตวโรจนเรงปรดปราโมทย ประมวล ถอดความ เพอบชาพระศาสนาดวยถอยค าอนเปนสภาษต

ไหนบทบาทผวคลาดเพราะผดนตขบวนโกวทกวควร อภยฯ ถอดความ หากมบทตอนใดมความผดพลาด ขอใหนกปราชญผฉลาดรอบรโปรดอภยใหแกขาพเจาดวย

ถอดความ ขอกราบไหวดวยองค ๕ ดวยความเคารพและเทดทนทง กาย วาจาและใจ ขอไหวคณงามความดของสมเดจพระสมมาสมพทธเจา ผทรงมความรอบรอนไมมสงใดขดของ เปนอาจารยผบญญตศาสนาและเปนนกปราชญทยอดเยยม ทงขอไหวความดของรสพระธรรมอนเปนแบบฉบบ เปนพระด ารสของสมเดจพระสมมาสมพทธเจารวม ๓ หมวด ขอไหวคณงามความดของพระสงฆผบรสทธ ผยดมนในพระพทธศาสนาและเปนสาวกของสมเดจพระสมมาสมพทธเจา

ขอกราบไหวคณงามความดของพระคเณศ ผทรงไวแหงศลปะอนดเยยม เปนนกปราชญประเสรฐแหงความรอบรซงเปนเครองประดบอนสงา เปนผมระเบยบแหงการพดทไพเราะออนหวาน ขอพระราชทานชวตตอขาพระพทธเจา ในอนทจะยกมอขนกราบแทบฝาพระบาทของพระองค ขาพระพทธเจาขอพงพระบรมโพธสมภารแหงพระองค ผทรงพระนามวาพระมงกฎเกลาเจาอยหว ผทรงเปนยอดกษตรยแหงราชวงศอนประเสรฐสด พระองคทรงเปนพระมหากษตรยพระองคท ๖ แหงราชวงศน

ทรงครอบครองประเทศและอาณาประชาราษฎรใหประสบแตความรมเยนเปนสขทวพระราชอาณาจกร ทรงยงใหราษฎรประสบความชมชนผาสกทกประการราวกบวาพระองคคอพระนารายณเสดจจากไวกณฑมาทรงประกอบเกยรตคณใหปรากฏอยางสดคณนานบแกทวยราษฎรของพระองค ขออ านาจความดอนยงใหญของพระศรรตนตรย จงดลบนดาลใหพระองคทรงประสบความเจรญดวยพรทง ๔ ประการตลอดไป ทรงมพระชนมายยนนานถง ๑๐๐ ป ทรงมเพยบพรอมดวยความสขเกษมเปรมปรด สงอนชวรายเลวทรามจงปราศจากคณประโยชน ความมวหมองทงปวงขอใหหางไกลจากใตฝาละอองธลพระบาท

จตใจของขาพเจาเปยมดวยความเพยรและความวรยะอตสาหะ ในการตงใจอยางแนวแนทจะแตงค าประพนธเรองโทษแหงการแตกสามคค อนเปนนทานแฝงคตธรรมอนมมาแตโบราณ ซงขาพเจาไดแตงเปนค าประพนธขนใหม เพอบชาพระศาสนาดวยถอยค าอนเปนสภาษต หากมบทตอนใดมความผดพลาด ขอใหนกปราชญผฉลาดรอบรโปรดอภยใหแกขาพเจาดวย

กาพยฉบง ๑๖

ดวยเหตพระองคทรงเสา วนศพทส าเนาระเบงระบอลอชา ถอดความ พระองคทรงทราบขาวทเลาลอกนทวไปวา

วากษตรยวชชบรรดา บดสมาเกษตรประเทศทกองค ถอดความ บรรดากษตรยแควนวชชทงหลายนนตงมนทกองค

อปรหานยธรรมธ ารง ทงนนมนคงมโกรธมกาวราวฉาน ถอดความ ธรรมอนไมเปนทตงแหงความเสอม ไมโกรธและไมแตกราวกน

เพอธรรมด าเนนเจรญการณ ใชเหตแหงหานยเจดขอจะคดจดไข ถอดความ เปนธรรมทท าใหเจรญกาวหนาไมใชเหตแหงความเสอม ม ๗ ประการดงตอไปน

หนง เมอมราชกจใด ปรกษากนไปบวายบหนายชมนม ถอดความ ๑.เมอมราชกจใดกปรกษากนไมงดเวนและเบอหนายทจะเขารวมประชม

สอง ยอมพรอมเลกพรอมประชม พรอมพรกพรรคคมประกอบ ณ กจควรท า ถอดความ ๒.เขาประชมและเลกประชมพรอมกน และพรอมเพรยงกนประกอบกจอนสมควร

สาม นนยดมนในสม มาจารตจ าประพฤตมตดดดแปลง ถอดความ ๓.ยดมนในความประพฤตอนถกตองตามแบบแผน

ส ใครเปนใหญไดแจง โอวาทศาสนแสดงกยอมและนอมบชา ถอดความ ๔.เชอฟงและปฏบตตามโอวาทผใหญ

หา นนอนบตรภรยา แหงใครไปปรารภประทษขมเหง ถอดความ ๕.ไมลวงเกนบตรภรรยาผอน

หก ทเจดยคนเกรง มย าย าเยงกเซนกสรวงบวงพล ถอดความ ๖.เคารพในสถานททผอนยกยองนบถอ

เจด พระอรหนตอนม ในรฐวชชกคมกครองปองกน ถอดความ ๗ ใหความอปการะคมครองพระอรหนตทอยในแควนวชช

สปดพธนตคตนรนดร สามคคธรรมณราชยนรศลจฉว ถอดความ แบบแผนทง ๗ ประการนเปนคตตลอดกาล เปนธรรมกอใหเกดความสามคคของกษตรยลจฉว

อชาตศตรภม สดบสรรพคดดงนนกครนครามขาม ถอดความ พระเจาอชาตศตรไดทรงทราบดงนนกบงเกดความเกรงขาม

ศกใหญใครจะพยายาม รบเราเอาตามก าลงกหนกนกหนา ถอดความ วาศกครงนเปนศกใหญหากจะเอาชนะดวยก าลงคงจะเปนการยาก

จ าจกหกดวยปญญา รอกอนผอนหาอบายท าลายมลความ ถอดความ จะตองเอาชนะดวยปญญา รงรอไวกอนเพอหากลอบายท าลายความสามคคทมมาแตกอน

ถอดความ ฉบงฯ พระองคทรงทราบขาวทเลาลอกนทวไปวา บรรดากษตรยแควนวชชทงหลายนนตงมนในธรรมอนไมเปนทตงแหงความเสอม ไมโกรธและไมแตกราวกน เปนธรรมทท าใหเจรญกาวหนาไมใชเหตแหงความเสอม ม ๗ ประการดงตอไปน ๑. เมอมราชกจใดกปรกษากนไมงดเวนและเบอหนายทจะเขารวมประชม ๒. เขาประชมและเลกประชมพรอมกน และพรอมเพรยงกนประกอบกจอนสมควร ๓. ยดมนในความประพฤตอนถกตองตามแบบแผน ๔. เชอฟงและปฏบตตามโอวาทผใหญ ๕. ไมลวงเกนบตรภรรยาผอน ๖. เคารพในสถานททผอนยกยองนบถอ ๗. ใหความอปการะคมครองพระอรหนตทอยในแควนวชช

แบบแผนทง ๗ ประการนเปนคตตลอดกาล เปนธรรมกอใหเกดความสามคคของกษตรยลจฉว พระเจาอชาตศตรไดทรงทราบดงนนกบงเกดความเกรงขาม วาศกครงนเปนศกใหญหากจะเอาชนะดวยก าลงคงจะเปนการยาก จะตองเอาชนะดวยปญญา รงรอไวกอนเพอหากลอบายท าลายความสามคคทมมาแตกอน

คณคาวรรณศลปการสรรค า เปนการเลอกใชค าทสอความคดและอารมณไดอยางงดงาม ดงนการเลอกใชค าไดถกตองตรงตามความหมายทตองการ มการใชค าทประณตเปนพเศษ เมอกลาวถงสงศกดสทธ พระมหากษตรย คร อาจารย จะใชค าศพทภาษาบาลสนสกฤตชงถอวาเปนภาษาสงตองแปลความทกค า เชน ในบทประณามพจน ท าใหถอยค าเกดความขลงและศกดสทธ ดงบทประพนธ

พรอมเบญจางคประดษฐสฤษฏสดด กายจตวจไตร ทวาร

ไหวคณองคพระสคตอนาวรณญาณ ยอดศาสดาจารย มน

อกคณสนทรธรรมคมภรวธ พทธพจนประชมตร ปฎก

ทงคณสงฆพสทธศาสนดลก สมพทธสาวก นกร

ผจดท ำ

นำยจตพล โยธำโคตร เลขท 1 นำยพงษศกด ขำวลวน เลขท 2