16
PraefideJ^w^JufHtja noflra Difcurliis Civilis 1 N.1 JUSTITIA ET J U R E. Ex cenfura Ampljffimae Tacultati« f hilofophicae ixi alma ac indy ta Sveonuin Salana SU B DIRECTIONE JOANNIS FREINSHEMII Eloq. & Pol. Profefloris Skyttiani publici &ordinarij. Acädtmici liberalts exercrtij ergo fUcidA VcntiUtiorik exhtbitui* a S. R. M. Ålumno n i c o lap e R i c i ©paww<w upk Jur. Stud. -*• In Auditorh Gufttviaw *dd. // ;Mmj Anm 1^44, htru k?* ante mertdianå. u b s A l I Ey Impf c flu 8 ab E s e a i l lo M a 11 u 1 *

PraefideJ^w^JufHtja1255031/...,acs&bi$fimilc&, XII Officiumipfiuseftfervare juftamsqualitatemindi-ftributionibusofficiorum,bonorum,pecuniaruniiopü&c. quttinterhominesdifpertirifqlentiUtCQnlequaturquisqi

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: PraefideJ^w^JufHtja1255031/...,acs&bi$fimilc&, XII Officiumipfiuseftfervare juftamsqualitatemindi-ftributionibusofficiorum,bonorum,pecuniaruniiopü&c. quttinterhominesdifpertirifqlentiUtCQnlequaturquisqi

PraefideJ^w^JufHtja noflra

Difcurliis Civilis1 N.1

JUSTITIA ETJ U R E.

Ex cenfura Ampljffimae Tacultati« fhilofophicae ixialma ac indy ta Sveonuin Salana

SU B DIRECTIONE

JOANNIS FREINSHEMIIEloq. & Pol. Profefloris Skyttiani publici

&ordinarij.Acädtmici få liberalts exercrtij ergo fUcidA VcntiUtiorik

exhtbitui*a

S. R. M. Ålumnon i c o lap e R i c i ©paww<w upk

Jur. Stud.-*• In Auditorh Gufttviaw *dd. // ;Mmj Anm 1^44, htru k?*

ante • mertdianå.

u b s A l I EyImpfc flu8 ab E s e a i l lo M a 11 u 1 *

Page 2: PraefideJ^w^JufHtja1255031/...,acs&bi$fimilc&, XII Officiumipfiuseftfervare juftamsqualitatemindi-ftributionibusofficiorum,bonorum,pecuniaruniiopü&c. quttinterhominesdifpertirifqlentiUtCQnlequaturquisqi
Page 3: PraefideJ^w^JufHtja1255031/...,acs&bi$fimilc&, XII Officiumipfiuseftfervare juftamsqualitatemindi-ftributionibusofficiorum,bonorum,pecuniaruniiopü&c. quttinterhominesdifpertirifqlentiUtCQnlequaturquisqi

Deo Duce, Aufpice Chriilo»T,H E S I S I.

Articularis juftiti« traüationempro ingenij noftri modulo enudeaa-dam dum aufpicamur, maximopere cre for#» coinmoucq; nos fa duros arbi-tramur,fi nexus quofdam explicemus&:folvamus, quibus implicata &in volu-ta juftiti® voX videtur* quo facilius, in

adyta ipfms penetrare queamus.

Originem vocis quod attipet*a jure juftitiamnomta/ (brtitam efle quibusdam placet. Alij quafi viftitiaorperquandam literarum metathcfin didam volunt» quod vim

. liftat, yel quod in ea jus fiftatur. jQuas dcrivationcs potiusallufiones, quam veras dedudiones luotJ Voeabulum au-,tem juris å Jußitia defcendefe, ceu efJedum å luacaufa, et-

; iam Ulpianotefte Li. de Inil. &Jqr. extra pmnem dubita-- tionis alcam liquido conftau.

III.Prasdare dÜTedt Philofophorum antifte* Üb. 5. Etil«

c.i. W Sccnq* i inquiens, Aéytjntj £ ^«n^irAuw-%&* Å&eS-ftih e.li unum multismodisdiutur, etiam 6t alte-rum dicatur.Jam autem nin toytfttwr*

ex numero eofum qua? multismodisdicunturddeirco4 % etiam

Page 4: PraefideJ^w^JufHtja1255031/...,acs&bi$fimilc&, XII Officiumipfiuseftfervare juftamsqualitatemindi-ftributionibusofficiorum,bonorum,pecuniaruniiopü&c. quttinterhominesdifpertirifqlentiUtCQnlequaturquisqi

>- • <r '«ff**

. .

} ,^

t'tsam juüitiä talécfle oportct.Qtilppe contraria contrario,irü eft confequentia ut c v.lib./. Top. loqultar. & aIibi>con-traria juxta fe pofita mägis clueefcunt. Cum itaq, injufiusfit, & qui illegimus» & pluris ufurpator & iniqüus cft. Ergois juflusdici meretur, qui«qui &legeslernt, & qui sequaliscft bonorum diftributor.

, W-Hinc defcendit diftributio juftitiaj in aniverfaleru &

farticularim:' Illaobedientiara prajftat omnibus legibus,ac proinde éA)? univerfa virtus moralis nuncüpatur,juxtaid quod oiim in proverbum abijt: i» h nA-2u}ßfa nuruqsTqn \ Quam, etiamficco, quod ajunt pedemnfeamus. Haje vcro una virtutum eft, qüae privatim53r?o/w «7i^v fpedat, atq; areliquis virtütibuslpeciedik¬tiert. Cujus confidcrationemaraple&émur, ineipientes a-dbfinitaonc, qtiae talisefto;

v V'^uftitis farticulark eU virtut, homines informans aclaftruens ad fervandam juftäm «qualitatem in rerum diftri-butionibus, earuroq; cortimutationibus, ut confequaturquisq; quod ei jurc debetur. Ab Ulpiano, & alijs ipfoq;imperatorc, conßatistfperpc$kAVoluntas> tribum-•

defcribitut^VI

ToCo generis Virtutem aflumit pofitadefinitio» idqjproprium & proxi mum. Obje&um diferte hic exprimi-tur, com dicatur eam occupari circa diftributionesac com#*muta tiones rcrum» Res qua? hic comemoranturfuöt For¬tunat bona in quibus profpera & ad verfa Fortuna collocarifoletlib.5. Eth.c.i. utpöte honor, pecunia,€alas & idge-qpeifob-uno nominercomprebendi non pofTuntj

Page 5: PraefideJ^w^JufHtja1255031/...,acs&bi$fimilc&, XII Officiumipfiuseftfervare juftamsqualitatemindi-ftributionibusofficiorum,bonorum,pecuniaruniiopü&c. quttinterhominesdifpertirifqlentiUtCQnlequaturquisqi

atq; Ita circa haecce verfatuF, quatenus alijs jure merltoq^debcntur, Quocirca fervare nequit mediocfkatem fim-piicem & abfolutam, ut caetérarum virtutum natura eil üb;/. Eth. c. 5. Sed habet Analpgicam & comparatam, quaeqjnon in conjun&a, fed difjun&a propbrtione confiftit, &in quatvör terminis revera diverßs Burg. c.^i.§ 4>

- V1L- •

Difrert juflitiaparticularisabUniverfali. 1. Obje£Hsvnempe funt bona &mala externa, quae lucrum vel damnumpatiuntur. 2. A&ionibus>diftribuere&commutare. 3.Fine qui eft fcrvare sequalitatem analogicam, & vitare in as*qualitateminbonorumac malorumdiftributione& com-"mutationen. Univcrfalü autem obje&a, aßiohes & ffnesfunt eadem, quaéinfingularum virtutum explicationc tra«di folentbo

'

< /,' , e, ' vi rf. .ifemini non conftare ex allatis arbitror,qua prapgrä-ve quamq; arduum fubire munus teneatur,nimirum juftainaequalitatem in diftributionibus bonorum &c.fervare: veletia m hominum com merc ia emen dare.: Hinc refultat par-titiv in Dißri&utivam Commutntivam.

IX.\ Diftyikitha juflitiaefl •viritH\ qua* cönfiftit c#

POfiaZs tf nftijs) *1 fåtfjAKTUf) "ff Ttor klUup) om fiegi$zt KtivupSct1% mtofuct4:\ h.e. in diftribütibnibusBonorum,p£cdniarum& aliärum rerum, quae dividi folént inter uhius] reip. cives& dignitatis, perfonarum > & aequitätis Terum rätionemhabet, ut unicürqipro rataportiönedeeernatiir, idq; juxtatenorem pröpbrtibnis Geemaetrica?. G: fitevtjttjwxrj dici-mr ab efFedtu, qubd pr^mia &p«nas, prout decet & qbi-bus decctvdiflribuat.

A 3 X.

Page 6: PraefideJ^w^JufHtja1255031/...,acs&bi$fimilc&, XII Officiumipfiuseftfervare juftamsqualitatemindi-ftributionibusofficiorum,bonorum,pecuniaruniiopü&c. quttinterhominesdifpertirifqlentiUtCQnlequaturquisqi

-x3Difiributioais edpcrfona, eaq; publica, &

.cj usqui Magiftratum gcrit, Cujus eft manera reip. dignisCribuere Jbcne de repub. meritos pnemiis, & in remp, deiinquentes fupplicijs afficere, aitBurg c. 2:t§. /. Parentesautemfijsut &Domini quamquam alijs jmperitent» at U-roenper quandam Analogiam & fimilitudinem dicuntucJuftitiam diftributivam cxerccro.

XI..QbjeBum funt res cqmmuncs» quaebonum publicum

8c univeriam reip. lalutemeoncernunt: quales iunt»Re*-ditus public i, honorea, offieia, Jabores, pasns* caftigatio-,acs &bi$fimilc&,

XIIOfficium ipfius eft fervare juftam squalitatem in di-

ftributionibus officiorum, bonorum, pecuniaruniiopü&c.quttinter homines difpertiri fqlentiUtCQnlequaturquisqiquod ci jure competit.

XIM.JE;Aqi haec pro eo, quod diftribuit, duplex. Rcmuntl

tätort** punitoria: Illa honorcsSt prsmia: haec autein(üpplicia merentibus aflignat. Utraq, tum in cognofcen-do, tum in exequendo confiftio,

XIV.Ut comm odius hoc fuomunerc fungatur# naturas*

proportionis Qcometric» imitatur,qux non res rebus,njcperfonas perfonis erquatjed convcnientiam rerum & per-fonarum concinnam efficit. y. g, Quo quisreip. plus.com-modaverit, majoremq; inca dignitatem obtinuerit: E6jCtiam majus ipfi in rep. dccernaturpraerpium. Eccel fintprsmiatortitudimsincaftrisad Trojam partienda,maxi¬ma cedant Ajaci, medioc^ia referat Ulyfles, Therfitcs ve-."

minima repor tet. ' XV!

Page 7: PraefideJ^w^JufHtja1255031/...,acs&bi$fimilc&, XII Officiumipfiuseftfervare juftamsqualitatemindi-ftributionibusofficiorum,bonorum,pecuniaruniiopü&c. quttinterhominesdifpertirifqlentiUtCQnlequaturquisqi

XV.Idipfum In pamarum quoq; diftributionibus ténea-

dum erit> ut cum alias ob caufas^tum etiam ob pcrfo-narum,atq; wQexnp&et väria paeiin mitigenturvcloxäcer-bcntuxL..

X VI.In decer ne'ndrs vero delictis hofü trfum rat fö habebi-

tur* (a)Fa&orum. (ß) Diltoru'ne. (^)Scriptoruiri. QtiaJångula pro diverfa confideratiöne circumftaniiärüm ctiafiidivcrfimode confiderantuV.

XVII:Oppoßtattt. hufC jültitias fpccici, injMitin'qöaedam lpé»

d«s,quae perfonarum ccftdu boö attendit, ncc rationem ha¬bet eequalitatis Geometrien proportidni convénientis, Ted«qualia inaequalibgs, aut inatqualia nqüalib^diftribuft.Ge-lebratur apud Laértiurolib. 6. Ephemcris illa Cratetis pra>poftera fumtuumdifpenfåtio,cumcoquo minas decero»drachmam medico,quinq; talenta adulatori,confiliario fu«mum , merctrici talentum, Philofopho1 triobfcliam decre^vifleo.

Hoc irQr&mÅiipiup re fe rre aon abs ré ?idetür, qqo-niam pr«mia& pamaenonafliguanturcuiquam proutmedruit t fed quatenus r^cr&arziA^7^ aliorum accidentium in-tuitu movttur. Burg, c 22. §»//.

XIX,Nuncad alttram Particularis juftiti# fpcciemtrafr*

fitum faciamus, qun commutMiva nuneupatur, eflqj virtwin contradibus rerumq; permutationibus acqualitatem fervans, innqualkatem tollcnss utfii-cutra pars defraudetur»/idq; adamuflin Äc norroam proportionis* Arithmeticaepefficit. G: ab cffc&u, mafo&KTixä} verd ab «obje¬cto dicitur: XX

Page 8: PraefideJ^w^JufHtja1255031/...,acs&bi$fimilc&, XII Officiumipfiuseftfervare juftamsqualitatemindi-ftributionibusofficiorum,bonorum,pecuniaruniiopü&c. quttinterhominesdifpertirifqlentiUtCQnlequaturquisqi

* **

XXE*ereetur commutati va intcr bomioes privates > Sc

/propterea pro objecto habett<* res & negotiaprivatorum» quae intcr privatos celebrari»cernimus.

' XXI.Hoc in cafü quoniam quisq; fuamm partium fatag't,

fuum comodum iludens, pröinde medm>inilarredricis»lo*cum obtfnet,cujus nutu contrarius ejufmodi temperantur,insequalitates corriguntur.onaniaqi in melius difponuntur.

XXII.Proportionem obfervat Arithmeticara: Nam ficut

illa refpicit tsntum ad diftantiarum a^quaütatem: Ita&baec juftiita perfonarum qualitatem negligens,»ad rerumfolum permutandarum .srqualiratcjn attente aufcultat, nepars aliqua contrahentium de lucroglorieturi nevc alte,ta de injuria damnoq; cooqucra tur.

XXI II.Contrarius vel funt vpluntary vel invitt. Voluntarij

dicuntur fponte fieri quia eorum prineipia in nodrapo-teftatc conftituuntur. ltrwticontra. Arift; k*. c. 2. Eud.

xxiy.Voluntarij contrarius perficiuntur tnodis qiiatvor.

x. Re. 2. Verbis. j» Literis » 4. Confenfu.XXV.

Re fieri dicuntur» Mutuura, & huicaffine Cambium»Commodatum,Depofitum &pignus vei Hypothca. hßjtbmj.t.x?. Verbü obbgamur ihpulatione & fideiufijone.£/-terknomine, & tandem conjenfu Emptione & Venditiouc»Locatione & Conduäione>Societate&Maodato,Dicunturconfenfu contrahi non quod rcliqui contrarius confenfudeftituantur, Icd quodiuhis, confcnfusfit pr»cipuus de eo-rü iubftantia.Huc rcfcrri poflunt contrarius imfroprtj*quales

Page 9: PraefideJ^w^JufHtja1255031/...,acs&bi$fimilc&, XII Officiumipfiuseftfervare juftamsqualitatemindi-ftributionibusofficiorum,bonorum,pecuniaruniiopü&c. quttinterhominesdifpertirifqlentiUtCQnlequaturquisqi

flint Kegnnotnm pefHoY Reieommumo>'Äcqwfiti"o B®*-'rediratis, Solutio indebiti. De quibus fufius infwhoikt&o*rum docetur.

XX V LTnvita mvx&uypaTxt qua? I<Sli ex maleficio oriri tra*

dunt, dupliciter nobis inferuntur. i. Oculth veluti perdolum & nobisinfcijs, qualia Tunt, furtum>3<iultcrium, cse-des dolofaV ialfum tcftimonium & c. 2. Manifcfte perquandam vim» licet nobis fcicntibus, tamen contra nofträivoluntatem ; puta vincula& rapina# vulner&Y contumc-lia 5c bis fioiiiiao a.

xxv iiDifferentia? Barum praediäarum fpecierum ju/litise

|*artic: hae funto,quod. /. Prior verfctur ci rea diftribu-enda;pofterior circa commutanda. 2. Diftributivjecora-petatbona 5c ma'a exteriora aeq; partirer Commutativ»autem jufte permutarc, & inaequalitatem rerum permu- \fandarum corrigere. 3. Occupatur illa circa perfonaspublicasaut quafi: Hafcvero circa privatas. 5c 4. Dc-uiqj difcrepant Analogia, qu® differentiarum praecipua/

. XX VI It^ (

fpecies quardam -in*juflitiae» quae c* 79U avvvccX^sty/j.an^ hocedt in permutatio«nibus aequitatislimitcstranfitjautpfusBbni fibi attrahen®7

*do> aut plus in aIi alijs,quam par efö attribuendo,XXIX

Unde du®cujus fpecies i tina n five 75 «rA«srplus2^ & K^rum_s0 Altera j) typta, leu -n thettxw minus5c darnnum. Illainexceflii* ha?e in defc&u, Inter quasextrema luHittamedium;oecupat;

XXX.Obcognationem quam habet 2V/0 cum jußitia com«

B mn*~

Page 10: PraefideJ^w^JufHtja1255031/...,acs&bi$fimilc&, XII Officiumipfiuseftfervare juftamsqualitatemindi-ftributionibusofficiorum,bonorum,pecuniaruniiopü&c. quttinterhominesdifpertirifqlentiUtCQnlequaturquisqi

mutativa> vifum fuit paucisinnuere, quid ek fit»< & qua |*o£Üt» & qua non poflit ratione ad eam accommodari.

XH1 ' *TalioGra?ce t® interprftatur » iatiné ve-

ffo contrapaffum, repaflio. Scc. Éftq,- juxta reentetisRha«damanthi Pythagorcorum in haciententia patröni s

fixt TTuS'Oi tJk totjrct* J'ltttj K 13t«Ä ptVQ17V ?

Si qutå , quod ficit, fattatur, iut eriuqutim.- X X Xa^

.TaHonetn firopMciter Jus dici piacuit Pytbagoreisaixisauthoritate Horaerica : verum fi accuratiori trutioarem penfitemus> eos vd (omniaüe, vei in cimmerijs tene¬bris ambulafle deprehendamus. Si eön aihmde confta-ret» quam quod Dtßributov* rationem Tiabeat perfo^narum, aiiarumq; circumftantiarum, ut iüpramonuimus,nec iequatem fine difcriminefufFert retributionem. ex. g.Homo privatus confuiem aut praTe&um urbi fi pcrculle*fit, iseödem modo nonfolumerit repercutiendus , quoddibtatTV/ö, Ted infuper luplicio aliquo eft ^fficiendus«Ouod etiam alludit c«i2.Ä0tt*^olf'JSui*. Qomatutativa verolicet äqualem fieri praecipiat rerum permutationem» nontarnen eadera femper pro ila4«m n»pénd* iubet» ferl resplerumq» diverfas ejusdemvaloris acpretii inter fe permy¬teri finit.

XXXiTI.Ncc tamen autumet quis eam extra limifces Juåitias

exterminandamefTe, cumabsq; hac focietas civilis vel ju-flitia ipfa confiÜere ncqueat. .Sed fi certo re^pe^u £e-cuariurti fcqud tatem analogicam coDfidsretur >iioc efluquatv uws cM>onat& res qii# diftributionem aut permuta'tioren* i d cértamiecjualitatcm fecundum propor-

rvd^cuiitar, ad jullitiamapplicari pott#-- - g. ; ^ r xxxiv.

Page 11: PraefideJ^w^JufHtja1255031/...,acs&bi$fimilc&, XII Officiumipfiuseftfervare juftamsqualitatemindi-ftributionibusofficiorum,bonorum,pecuniaruniiopü&c. quttinterhominesdifpertirifqlentiUtCQnlequaturquisqi

5c xi v;

pendent å natura*, vel ex mßituto horn inum funt introdudtae.

Primitus ebirft cum res,ob dilpafiratc fuaftt ae diflkni^litudinem, nulta prorfös viderentur rationc cohaerereconvenire pofTe,nectamen focktas ha?c civilis fartate&ååne comcrcijs elfe Valcret, Mdigentia Urgente, eo derfiüfiidevenit, ut homines inter fé fe merces commutärent, ac ne-

gotiationes inftituérent. Sed haec qualis quantaqs fueritfacile quisq; perfpicerc potelb Quamobrem in Iocum in*digentia?, horoinum arbitrio & coöventione fufFe£tus<eftNummu* qui fidejusfor in rebus neceflarijs & vicariusindi-gentiaceffetÅrift. Lj."Eth.utres inter fe ins^qualesa-pta quadam &; coneinna eompobtione concördes redd®-réntur,

XXXVI.Jure Gentium cujusq; reip, prlhcipi aumm os cudere

Cosq} certisimaginibns in ligrufe, fas effc. Jur* aittem Civiltapprobatum, quamlibét rfcmp. fuis ntidimis infignia fuainietilpcrc, qua? cxtrinfecam eorurn qualitatc defignafen^& fignurn publici teflimonij eiéarent«, Valör vero eorun¬dem,materia aeftimari debet , nam plumbeus nammus a?q$elf nummus, ac aureus vel argcnteus. Prsetcrea etiarhquanto f lusminusve de ailro argentoq; participat, tantoetiarn plus fninusve quantitaterö adaugee. Hujus fei lucu-lentum exemplunrin patria noffra intüemur, ubi quo no-bilius ae praeöautius metallum, co majorem nummorufa-valorem accrefcere vidémus;

Pro inftituti noftfi råtione haec de juflitia dixifTc fulfi*dant; nunc éeveniamus ad aiterü difputaiionis nofirar mé-

xxxvir.

B 2 bruna

Page 12: PraefideJ^w^JufHtja1255031/...,acs&bi$fimilc&, XII Officiumipfiuseftfervare juftamsqualitatemindi-ftributionibusofficiorum,bonorum,pecuniaruniiopü&c. quttinterhominesdifpertirifqlentiUtCQnlequaturquisqi

:brum i quod de Jure tanquam de juftitiae efFeäo, titulus hu-jus difputationis fore pollicetur.

' XXXVIII.Varias juris appellationcs hic recenfere opera? pre«

tium eflenon duco, modo pr&cipuam ejus ac principalemj fencamus, qua? eIt.-du ro idem valetquod^^lati/nma fum-

pta > ut fit regula a&uuro roqraliurr obiigansad id quod re-dum eft. Grot. de jur bell Öc pac.iib./.c./. § 9.

v; i -

xxxix..^In hae ejus ufurpat10ne partitio cotrrocda videtur fi-

cri in Naturale & l^oluntarium > Jegitimuro A ri.(loteil dictum»Tfocabulo juris ar&ius aliquanto aeeepto. Jpadeundem.

\ ' ' ?='' * " ..

Naturale jus eft quod natura, adsuq; ip& D~us creatoromnium in creatione prima,praecepta quftdam & furmulasboneftatis omnibus hominibusindidit. Braxlara lunf e-

dam quae adfert Cicero 1.1. d<£ leg. Jus naturale, inquiens,tft ratiofumma^njita a natur** <ju<t jubet ra cju<tfacienda funt,pro•biheatfy contraria. Exrmpla hujus juris funt,religio in Deum.lib.i. Tufi. quaftfleb.i de natur.,Deor. amoi parenai,patria;&c:.M j. of.

LXLVoluniarium jus efi, q? od ex toluntate örtum duciu«

Eftqj divinum, vcl humanum,£LII.

Divinum eftquodautborem Deum Ter. Opt. Max. a-gnofcit, quamvis etiam Homanum, boc tarnen principali«ter ab ipfius divina voluntate profluit. Idq; viciflim du¬plex vel limiterjale univerfo generi hutnano datum, velpar"ticulare populo iaitem judaico exhibitum. Deut. 4. v.7.

XL II I.Jut volnntamm Humanum > eft quod ex mentc & vo»

lun

Page 13: PraefideJ^w^JufHtja1255031/...,acs&bi$fimilc&, XII Officiumipfiuseftfervare juftamsqualitatemindi-ftributionibusofficiorum,bonorum,pecuniaruniiopü&c. quttinterhominesdifpertirifqlentiUtCQnlequaturquisqi

luntate liöftra pfoiranSl Hoc itctuiri tripartltum (ciPjus Gentium, Civile gjOecenomicum.

X LI V«GenttumsA jus voluntarium humanuni > quod natura- j

Iis ratio apud om nes gentes conftituit. quo jure introdu&a •funt be}la,captivitates,bgationesjcommercia& contrariuspleriq; /. jff< de iuji> £?jura

'

XL V.Ctgtle jus eft quod poteßas qua? civitati pra?eft confti¬

tuit» Gvet. eie jur. bell &pßC.lih. i.cap. I. §, 14. Huic contor-mis etfam eft illa luftinianea Hb. /. Inft* Tie.2quod quvfypo-pulutipfe (ibi conftituit. Twv vo^cev et fftu tyy^ct(peit c t ai aygu<p<3iait 1. j 1.6ff.de j.&j.legum alia (untfc'riptse>alia? non feripta:.

XLVLSpeeles juris feripti fex funtLex>plebifcitum» fenatus

confuituni» prineipuro placita > magiftrattum edi&a»re«<fponla prüden tum I.7. ff. de j. & j;

1.

V Ii.Jus non feriptum Chile eft quod longa confuctudine

cofnprobatum > ac per annos plurimos oblervatum»veluttacita civium conventione»;L sr- D. de leg. Etenim quoddiuturna confactudinc introdu&urn»judicio teftimonioq;peritorutn firmatum eft* vim legis obtinere debet Lsg.ff. deleg. Huc refpicit etiam Articulus 6- In proceffu judicij regijyquobencYolum leaorem> qui videre avet>remittimus.

XiVlII,JuiOeconomicum eftquodcölitur inter membira ejusdem «

faroilia-» iftq; triplex« (a) ßsemuxh Heriletdominorum infervos. (b) pö5fu*ö> Nuptialc » inter conjuges, (cj nxigtKoypaternum, parer tumin liberos. Ariftlib.j. Eth.c. 6. Hocnon fimpiieiter & abfolute > iéd xaru p-srufpe^cd^ kcc& faß*w^m jus nuneupatur.

B 3 xlix;

Page 14: PraefideJ^w^JufHtja1255031/...,acs&bi$fimilc&, XII Officiumipfiuseftfervare juftamsqualitatemindi-ftributionibusofficiorum,bonorum,pecuniaruniiopü&c. quttinterhominesdifpertirifqlentiUtCQnlequaturquisqi

X'L IX- 'K'unfe corönidislocö ZEqüitaichi Jü ris legid mi adjuö-

åum paucis perftringeraus.1 eß moderata juris tem*pries benignacfi ejus interpretatio. Lex enim qtiia com«muniter loquitur, ncqnta cafus oflsnes exprimit, dotfeit*^Ä//^äppIiea re S-^tradvni^te-n, non quod theds fen Lexipfa falfa five injufta flt,Ted quod ad prsefentes cafus non usqjadeo iefe accommodet.

L.JEq uifati'adfatüf. i. Züko^tjä callidä& maligna

legis laterpretatiöj five utl&i vocant, calumnia, verbalegiscjusq; meutern in aiienum fenfum detorquens 2, &>cp!3o+$\kua%v\ jusßriftumiquzBdo leges ita praecife retinentur, utabijsveltranfverfum unguém digredi noiint, quanquamcircumftäntiae loci,t€frnporis*, peffon^rurnipfäqo mens le-gislatoris mitigationem requirant, quo in fcnfu re&c & vff-rc dicitur» Summum jm, fumma Crux,

Atfyhac de Jufiitia $ Jure' difta funté. Nunc quod fuperiß Summtim jtißtltdt fitem immortatcni Deum, fuppltcec vene»ramur, quo noelitjußitia fux radijs patriamhaue noßram irradiareac illuminar*, utficuti haHentn utrafy tempore belli $ to%x adfublr-ntia adfeendit, ita etiam in poßerumad fublimiora ac alttoya exfur*gat. Fkc quafummojußtßime judex? eam urin höc foyo ac curiaiie exercere, fovere &alere qutamiM, quocum ad fhronum jufiitia.av^efinmm ratione reddituri noßraru aölionum, lußttmpropitium^te judteem deürehenäumuajß mnocenles fafli^mijericordia^ tuaju-flißcali cxltnhua unmsmeremur, quod faxtt jußitia noßra JehüvaZebaoth, md^vidua trinitM > cutßtgloria, honor Uua in Secttlh*>tumjfcula, AmetLs).

CORO L L A R I Ati9 An Juris Romanifunda mentorum cognitio ettam ßudioßs irr

WperiQ Romano nmdtgpnubasfit neceffaria ? Afft L,

Page 15: PraefideJ^w^JufHtja1255031/...,acs&bi$fimilc&, XII Officiumipfiuseftfervare juftamsqualitatemindi-ftributionibusofficiorum,bonorum,pecuniaruniiopü&c. quttinterhominesdifpertirifqlentiUtCQnlequaturquisqi

I L Anfiervitivßt contrariawt natura &Ji*vwo ? Neg, diB.i IL An ettan» filiue a^acfilta jure Srvecanc naturah tcneatur

requirere corfenjum parentum in riupijjs» ettanfifityfi c.p,

IV, Arprtdturn dotale uxorts a/knarefas fit mer'itc ? A / .

P, Anfludtcrum fumttn filio a pater prarcgati t & bene ccuocait*veniant in coüatkmm / N L.

PL An parens adhuc fuperßcs > teneatur Ifberis fnk barediia^tcm dtfiribucre f N,

Literato £$ Modeßo Juvenil

Du. Nicoiao SpatrmöU llplandode Jure & Juftkiapublice difputanti.

QUemadmodum inter lumina caeleftia Sol> ohrni-ram prae caeteiis eificaciam & virtutem, lucistj;praßftantiam^prjncipem locum merito creditur ob-tinere: Sic inter Itoinaria illa 5 quae men tes homi-fnumad conferyändam vitas civilis focietatern illu-ftrant, Juftitiam ducem facile '.agnofcent virtutesreliquae. NulJa enim res vehemencius Rdpubiicascontinet , quam liaec i{ fk virtutum praflantisfimaeademq; amplisfima. Quac ut in caetu hominumvigeretsolim creatifunt Reges Stprincipes3acetiam-

num

Page 16: PraefideJ^w^JufHtja1255031/...,acs&bi$fimilc&, XII Officiumipfiuseftfervare juftamsqualitatemindi-ftributionibusofficiorum,bonorum,pecuniaruniiopü&c. quttinterhominesdifpertirifqlentiUtCQnlequaturquisqi

laKiir hodie creanfur. Cujus yirtutis laude conde-corati Pfineipés etiärn Dij vc^cantur. Atq; adeotantavUt ait Cicero, hjjuscfi:vis> ut nec ij quidemquifcelere Sc rnaleficiopafcuntur, poflxat ifine ullaparticuia Juftitiaa vivero- Egrcgiurnitaq; opusme-dicari-e Dodisilme @paiTmältV cum fimulachrumJuftitiae ,publico hoc fpeciminc conaris effingere:Quo tuus in literis profedus, fingularisq; indu-ftria maxime probatur* Quare tibi exanimo gra-tu!or& voveout tU3 incepta Deus Opt.Max. usq;feeundet> dum adquamcitatG curfu pergis metam?lanc qnoq;' feliciter confequaro»

GtatuUbunåm appofutlGUSTAVUS Xbtttité*.

(Onantirugiferasbene culta novalis meflesrDonant & iugenij; munera magna iåboci..

Quod tu dum reputas> Nico c A v e> & publicafcandi&In loca, quod dignum judico laude facis.

Bergas ergo tuisnatrccasptisille fa\rebio>*Qjii tibiut h ae c poflcsincipe reauto rerao«

Amorü 'Teßificandv. caafa er, Confangv'meux&fuu m psrammdum