2
PRANATA MANGSA MITURUT DJAWA Oleh : Ki Tarka Sutarahardja Ngutip : Ki Barata – Pandita Samin Gunung Lawu Prabu Ajisaka ingkang agelar Prabu Sri Maha Punggung III, ingkang mengku Negari Medang Kamulan ning Grobogan Purwadadi Jawa Tengah ing tahun 78 M, netepaken : 1. Pranata Mangsa Tahun Jawa (Surya Sengkala) ingkang ndasaraken marang Sangkan Paraning Bawana. 2. Aksara Jawa ingkang cacah ipun 20 (kalih dasa), ingkang ndasaraken marang Sangkan Paraning Dumadi. Penetapan Tahun utawi peralihan dimulai ning Wulan Sura : 1. Tahun Alip - Betari Sri tanggal pertamane (tanggal 1 ning Wulan Sura) ning dina Rabu Wage 2. Tahun He - Batara Endra tanggal pertamane (tanggal 1 ning Wulan Sura) ning dina Akad Pon 3. Tahun Jim Awal - Batara Guru tanggal pertamane (tanggal 1 ning Wulan Sura) ning dina Jumuah Pon 4. Tahun Je – Batara Yama tanggal pertamane (tanggal 1 ning Wulan Sura) ning dina Selasa Pahing 5. Tahen Dal – Batara Lodra tanggal pertamane (tanggal 1 ning Wulan Sura) ning dina Sabtu Manis 6. Tahen Be – Batara Brahma tanggal pertamane (tanggal 1 ning Wulan Sura) ning dina Kemis Manis 7. Tahun Wawo – Batara Kala tanggal pertamane (tanggal 1 ning Wulan Sura) ning dina Senen Kliwon 8. Tahun Jim Akhir – Betari Uma tanggal pertamane (tanggal 1 ning Wulan Sura) ning dina Jumuah Wage Patokan Mangsa : Mangsa Ka …. < 6 + 6 Mangsa Ka …. > 6 - 6 Mangsa katah ipun wonten 9 (sanga), ingkang 1 Mangsa lamine ± 40 dinten 9 x 40 = 360 dinten ~ 1 tahun = 365 dinten Contoh : Wulan 3 + 6 = Mangsa Kasanga Wulan 2 + 6 = Mangsa Kawolu Wulan 1 + 6 = Mangsa Kapitu Wulan 12 - 6 = Mangsa Kanem Wulan 11 - 6 = Mangsa Kalima Wulan 10 6 = Mangsa Kapat Wulan 9 - 6 = Mangsa Katiga Wulan 8 - 6 = Mangsa Kaloro Wulan 7 - 6 = Mangsa Kasiji

Pranata Mangsa Miturut Jawa

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Penetapan Windu Penetapan Dina Penetapan Pasaran

Citation preview

Page 1: Pranata Mangsa Miturut Jawa

PRANATA MANGSA MITURUT DJAWA Oleh : Ki Tarka Sutarahardja Ngutip : Ki Barata – Pandita Samin Gunung Lawu

Prabu Ajisaka ingkang agelar Prabu Sri Maha Punggung III, ingkang mengku Negari Medang Kamulan ning Grobogan Purwadadi Jawa Tengah ing tahun 78 M, netepaken : 1. Pranata Mangsa Tahun Jawa (Surya Sengkala) ingkang ndasaraken marang Sangkan Paraning Bawana. 2. Aksara Jawa ingkang cacah ipun 20 (kalih dasa), ingkang ndasaraken marang Sangkan Paraning Dumadi. Penetapan Tahun utawi peralihan dimulai ning Wulan Sura : 1. Tahun Alip - Betari Sri tanggal pertamane (tanggal 1 ning Wulan Sura) ning dina Rabu Wage 2. Tahun He - Batara Endra tanggal pertamane (tanggal 1 ning Wulan Sura) ning dina Akad Pon 3. Tahun Jim Awal - Batara Guru tanggal pertamane (tanggal 1 ning Wulan Sura) ning dina Jumuah Pon 4. Tahun Je – Batara Yama tanggal pertamane (tanggal 1 ning Wulan Sura) ning dina Selasa Pahing 5. Tahen Dal – Batara Lodra tanggal pertamane (tanggal 1 ning Wulan Sura) ning dina Sabtu Manis 6. Tahen Be – Batara Brahma tanggal pertamane (tanggal 1 ning Wulan Sura) ning dina Kemis Manis 7. Tahun Wawo – Batara Kala tanggal pertamane (tanggal 1 ning Wulan Sura) ning dina Senen Kliwon 8. Tahun Jim Akhir – Betari Uma tanggal pertamane (tanggal 1 ning Wulan Sura) ning dina Jumuah Wage

Patokan Mangsa : Mangsa Ka …. < 6 + 6 Mangsa Ka …. > 6 - 6 Mangsa katah ipun wonten 9 (sanga), ingkang 1 Mangsa lamine ± 40 dinten 9 x 40 = 360 dinten ~ 1 tahun = 365 dinten Contoh : Wulan 3 + 6 = Mangsa Kasanga Wulan 2 + 6 = Mangsa Kawolu Wulan 1 + 6 = Mangsa Kapitu Wulan 12 - 6 = Mangsa Kanem Wulan 11 - 6 = Mangsa Kalima Wulan 10 – 6 = Mangsa Kapat Wulan 9 - 6 = Mangsa Katiga Wulan 8 - 6 = Mangsa Kaloro Wulan 7 - 6 = Mangsa Kasiji

Page 2: Pranata Mangsa Miturut Jawa

PENETAPAN WINDU Satu windu lamanya 8 tahun, ada empat windu ;

1. Windu Kuntoro ; tingkah laku 2. Windu Sengara ; mokal, Sakit 3. Windu Sancaya ; kumpulan 4. Windu Adi ; bagus

PENETAPAN DINA Berdasarkan Surya disebut Radite kemudian menjadi hari Minggu – 1 Berdasarkan Rembulan disebut Soma kemudian menjadi hari Senen – 2 Berdasarkan Kartika I disebut Anggara kemudian menjadi hari Selasa – 3 Berdasarkan Bumi disebut Budha kemudian menjadi hari Rabu – 4 Berdasarkan Kartika II disebut Respati kemudian menjadi hari Kamis – 5 Berdasarkan Kartika III disebut Sukra kemudian menjadi hari Jumuah – 6 Berdasarkan Kartika IV disebut Tumpuk kemudian menjadi hari Sabtu – 7 Catatan ; Kartika = Johar = Bintang PENETAPAN PASARAN Rangkepan atau sisihan dina yang berdasarkan Sedulur Papat Kalima Pancer Putih disebut Petakan menjadi Manis / Legi - Dewane Dewi Sri ; bagus Merah disebut Abritan menjadi Pahing – Dewane Batara Brahma ; panas Kuning disebut jenean menjadi Pon – Dewane Batara Kala ; doyan mangan, amarah gede Hitam disebut Cemengan menjadi Wage – Dewane Batara Wisnu ; micara Gesang/Pancer disebut Kasih menjadi Kliwon – Dewane Batara Guru ; kinormatan