Prawa człowieka .. .. są fundamentem demokracji, społeczeństwa obywatelskiego,

Prawa człowieka..

..są fundamentem demokracji, społeczeństwa obywatelskiego,

wolności, sprawiedliwości oraz pokoju.

Podstawy praw człowieka odnaleźć można w większości systemów religijnych i filozoficznych.

Rozwój praw człowieka na całym świecie jest głęboko zakorzeniony w walce

o wolność i równość.

Bez praw człowieka oraz świadomości tych praw, ludzie nie mogą żyć w poszanowaniu godności.

Źródłem praw człowieka jest godność osobowa człowieka

2

Godność osobowa człowieka Godność: poczucie, świadomość własnej wartości,

szacunek dla samego siebie; honor, duma: Godność człowieka, pisarza, żołnierza itp...

Pojęcie godności osobowej wywodzi się z judeochrześcijańskiej wizji człowieka „stworzonego na obraz i podobieństwo Boga”.Dziś większość wielkich związków religijnych czyni bardzo wiele dla ochrony praw człowieka /Dalajlama XIV, anglikański biskup Desmonda Tutu, baptystyczny pastor Martin Luther King, papież Jan XXIII (encyklika „Pacem In Terris”)i Jan Paweł II (encyklika „Redemptor Hominis”)/

3

Co to są prawa człowiekaCo to są prawa człowieka??-jakie są rodzaje praw?-jakie są rodzaje praw?

-czy te prawa można ograniczyć?-czy te prawa można ograniczyć?

ONZ – Organizacja Narodów ZjednoczonychONZ – Organizacja Narodów Zjednoczonych[Powszechna Deklaracja Praw Człowieka][Powszechna Deklaracja Praw Człowieka]

Rada EuropyRada Europy[[Europejska Konwencja Praw Człowieka]

Konstytucja Rzeczypospolitej PolskiejKonstytucja Rzeczypospolitej Polskiej„„konstytucja praw człowieka”konstytucja praw człowieka”

Unia EuropejskaUnia Europejska[Karta Praw Podstawowych]

Przewodnik internetowyPrzewodnik internetowy

DALEJMENU:MENU:

4

Co to są prawa człowiekaCo to są prawa człowieka??

Prawa człowieka to podstawowe standardy przysługujące każdemu człowiekowi z tytułu człowieczeństwa, z samego faktu bycia człowiekiem..

Prawa człowieka są takie same dla wszystkich ludzi bez względu na rasę, płeć, wyznanie, pochodzenie etniczne, przekonania polityczne lub inne, pochodzenie społeczne, pochodzenie narodowe, orientację seksualną.

5

•Prawa indywidualne – ich podmiotem nie są grupy ludzi, ale pojedynczy człowiek. Wyjątkowo mówi się o ochronie poszczególnych praw grup społecznych, np.: prawa mniejszości narodowych czy prawa uchodźców. Gdy mówimy o prawach człowieka to myślimy o prawach poszczególnych osób, jednostek należących do tych grup.

PPrawa człowiekarawa człowieka to: to:

•Prawa niezbywalne – żadna władza nie może ich odebrać, tak jak żadna osoba nie może zrzec się swoich praw czy zrezygnować z nich, np.: wolność od niewolnictwa oznacza, że sam nie mogę oddać się w niewolę, takie działanie nie powoduje żadnych skutków, jest po prostu bez znaczenia. Ludzie posiadają prawa człowieka, nawet jeśli nie uznaje tego prawo ich kraju czy wówczas, kiedy są one naruszane.6

•Prawa przyrodzone – istnieją niezależne od woli władzy czy przepisów prawa, państwo ich nie nadaje, a jedynie tworzy system ich ochrony; przysługują one każdej osobie z racji urodzenia, faktu bycia człowiekiem.


•Prawa powszechne – są takie same dla każdego człowieka na całym świecie. Dziś, wiele rządów, szczególnie w krajach o ustrojach autorytarnych czy totalitarnych, podważa powszechność praw człowieka. Niezależnie jednak od wyznawanych wartości, religii czy kultury, każdy ma prawo do życia, bezpieczeństwa, czy wolności osobistej.•Prawa naturalne – człowiek posiada je z racji godności osobowej, człowieczeństwa, a nie z powodu czyjejś decyzji czy nadania.7

Prawa człowieka to prawa, które obowiązują i występują tylko i wyłącznie w relacjach jednostki z władzą, dlatego mówi się o pionowym (wertykalnym) charakterze tych praw.

Władzą może być państwo i jego organy, szkoła, czy uczelnia.


Szczególną relacją jest relacja rodzic – dziecko. W tym wypadku istnieje władza rodzicielska. Dzisiaj jednak coraz częściej mówiąc o prawach człowieka, podkreśla się także znaczenie relacji władza – jednostka w odniesieniu do wielkich światowych przedsiębiorstw czy korporacji.8

PPrawa człowiekarawa człowieka dzielimy na: dzielimy na:

•Prawa (prawa pozytywne) – oznaczające obowiązek podjęcia przez wadzę działania na rzecz jednostki (np. prawo do sprawiedliwego sądu zobowiązuje państwo do tworzenia systemu sądów, kształcenia sędziów czy zapewnieniu dostępu do sądu dla wszystkich osób). Jednostka ma prawo żądać przysługujących jej praw, a państwo musi zagwarantować ich realizację

•Wolności (prawa negatywne) – oznaczające obowiązek powstrzymania się władzy od działań w określonych obszarach naszego życia (np. wolność od tortur zakazuje jakiejkolwiek władzy stosowania tortur wobec jednostki).

9

Czy można ograniczyć pCzy można ograniczyć prawa człowiekarawa człowieka??

•Prawa (prawa pozytywne) – oznaczające obowiązek podjęcia przez wadzę działania na rzecz jednostki (np. prawo do sprawiedliwego sądu zobowiązuje państwo do tworzenia systemu sądów, kształcenia sędziów czy zapewnieniu dostępu do sądu dla wszystkich osób). Jednostka ma prawo żądać przysługujących jej praw, a państwo musi zagwarantować ich realizację

Prawa człowieka mogą być ograniczane, ale tylko w bardzo ściśle określonych sytuacjach, definiowanych zwykle w dokumentach międzynarodowych lub konstytucjach poszczególnych państw (np. ze względu na ochronę przez państwo określonych wartości, albo ze względu na zagrożenia takie jak wojna czy bezpieczeństwo publiczne). Istnieją jednak prawa, które są prawami absolutnymi (nie można ich ograniczyć w żadnym przypadku). Jest to wolność od tortur i wolność od niewolnictwa.

Ograniczenia są dopuszczalne, ale ich zakres i forma są bardzo dokładnie badane przez powołane do tego międzynarodowe i krajowe trybunały i sądy.

10

Jednak sama możliwość ograniczenia praw człowieka nie likwiduje w żadnym wypadku ich istoty.Korzystanie z praw człowieka jest ograniczone przez godność człowieka, która jest fundamentalną wartością, na której są one oparte.

Świadomość posiadania przez jednostkę praw człowieka nie powinna jednak odznaczać całkowitej swobody działania człowieka

Czy można ograniczyć pCzy można ograniczyć prawa człowiekarawa człowieka??

11

Gdy mówimy o prawie człowieka trzeba wspomniećo prawie humanitarnym, które chroni jednostki (osoby

cywilne, jeńców i rannych) w czasie konfliktów zbrojnych o charakterze międzynarodowym i wewnętrznym.

Rozwój prawa humanitarnego wiąże się z działalnością Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża.Podstawą Prawa Humanitarnego są obecnie cztery konwencje genewskie z 1949 r. i dwa protokoły dodatkowe do tych konwencji z 1977 r.

Prawo humanitarnePrawo humanitarne

www.icrc.org

12

PPrawa człowiekarawa człowieka dzieli się na trzydzieli się na trzy generacje: generacje:

•I generacja – obejmuje prawa osobiste, obywatelskie, i polityczne, zostały one sformułowane w czasach oświecenia.

•II generacja – to prawa ekonomiczne, społeczne i kulturalne, które pojawiły się pod koniec XIX wieku, w związku z coraz bardziej powszechnymi naruszeniami praw robotników.

•III generacja – to prawa solidarnościowe takie jak prawo do rozwoju, prawo do czystego środowiska i prawo do pokoju; .. wciąż istnieje spór czy są to prawa człowieka, ponieważ mają charakter raczej zbiorowy, a nie indywidualny. Ich powstanie wiąże się z działalnością Organizacji Narodów Zjednoczonych

13

PPrawa człowiekarawa człowieka można podzielić na prawa: można podzielić na prawa:

•Osobiste – jak wolność od tortur, prawo do życia, prawo do uznania podmiotowości prawnej.

•Obywatelskie – np. prawo do posiadania obywatelstwa, wolność myśli, sumienia i wyznania.

•Polityczne – jak prawo do zrzeszania się, prawo do wolności opinii, prawo do uczestnictwa w rządzeniu krajem.

•Społeczne - np. prawo do urlopu, prawo do ochrony zdrowia.

•Ekonomiczne – jak prawo do pracy.

•Kulturalne – np. prawo do korzystania z dóbr kultury.

14

Samo uznanie praw i wolności człowieka nie będzie miało większego znaczenia, jeśli nie będą istnieć procedury gwarantujące jednostce skutecznie dochodzić swoich praw oraz bronić się przed ich naruszaniem.

W związku z tym prawa człowieka można podzielić na..

15

PPrawa człowiekarawa człowieka można podzielić na prawa: można podzielić na prawa:

Prawa materialneTo konkretne wolności i prawa przysługujące człowiekowi

Prawa proceduralneTo określone gwarancje oraz związane z nimi instytucje pozwalające jednostce uzyskać od rządzących przestrzeganie wolności i realizację praw.

Prawa człowieka w konstytucjach państw pojawiają się w XIX wieku, a w dokumentach międzynarodowych są formułowane dopiero po zakończeniu II wojny światowej. Jednak sama idea praw człowieka jest dużo starsza. Można powiedzieć, że ludzkość bardzo długow dojrzewała do sformułowania praw człowieka w obecnym kształcie.

16

BUDDYZMNie rań innych w sposób, którym można by zranić ciebie. Udanavarga 5, 18 CHRZEŚCIJAŃSTWOWszystko więc co byście chcieli, żeby wam ludzie czynili, i wy czyńcie!Nowy Testament, Ewangelia według św. Mateusza 7, 12HINDUIZMNie czyń innym tego, co uczynione tobie zadałoby ci ból. MahabharataKONFUCJANIZMNie czyń innym tego, co nie chcesz by inni czynili tobie. Szu-King, XV, 23ISLAMŻaden z was nie jest wiernym, jeśli nie życzy bratu swemu tego, czego on sobie. SunnaJUDAIZMNie czyń swoim braciom tego, co jest ci nienawistne. Talmus, Shabbat, 31aZARATUSTRAINIZMJedynie ta natura jest dobra, która powstrzymuje się od czynienia innym tego, co nie jest dobre dla niej samej. Dadistan-i-dinik 94, 5

W świętych księgach wielkich religii nie występuje sformułowanie „prawa człowieka:, ale W świętych księgach wielkich religii nie występuje sformułowanie „prawa człowieka:, ale wiele ich fragmentów mówi właśnie o prawach jednostkiwiele ich fragmentów mówi właśnie o prawach jednostki

17

W średniowieczu prawa człowieka władza gwarantowała wyższym warstwom społecznym (szlachcie, duchowieństwu). Powstawały pierwsze dokumenty dotyczące niektórych praw człowieka, np.: Magna Charta Libertatum (1215, Anglia), przywilej jedlneńsko-krakowski Neminem captivabimus (1430-31, Polska). Twórcami współczesnej doktryny praw człowieka stali się myśliciele Oświecenia, tacy jak James Locke, Jean Jaques Rousseau, Immanuel Kant czy Monteskiusz. Stworzyli oni teorię praw naturalnych, a także umowy społecznej, która jest źródłem władzy państwowej. Monteskiusz wprowadził podział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Uznano też prawo jednostki do oporu wobec władzy. Praktycznym wykorzystaniem idei oświeceniowych myślicieli stały się takie dokumenty jak: Deklaracja Niepodległości (1776, Stany Zjednoczone) i Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela (1789, Francja).

18

PPrreambuła Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela (1789, Francja)eambuła Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela (1789, Francja)

„Przedstawiciele Ludu Francuskiego, występujący jako Zgromadzenie Narodowe, uważając, iż jedyną przyczyną nieszczęść publicznych i nadużyć rządów jest nieznajomość, zapomnienie i lekceważenie praw człowieka, postanowili ogłosić w formie uroczystej deklaracji naturalne, niepozbywalne i święte prawa człowieka; aby ta deklaracja stojąc zawsze przed oczami wszystkich członków społeczeństwa przypominała im nieustannie ich prawa i obowiązki, aby akty władzy ustawodawczej i wykonawczej przez ciągłe ich porównywanie z celem każdej instytucji państwowej były w większym poszanowaniu, aby skargi obywateli, oparte odtąd na prostych i niewątpliwych zasadach miały za cel utrzymanie Konstytucji i szczęścia ogólnego. Wobec powyższego Zgromadzenie Narodowe uznaje i ogłasza w przytomności i pod auspicjami istoty Najwyższego następujące prawa człowieka i obywatela.”

MENU

19

Po II wojnie Światowej powstało wiele organizacji międzynarodowych, które za cel swoich działań przyjęły

promowanie i zapewnienie poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności przysługujących każdej jednostce.

Zaczęły funkcjonować międzynarodowe standardy praw człowieka wyznaczając zasady postępowania państw całego

świata.

ONZ – [Powszechna Deklaracja Praw Człowieka]

Rada Europy –[Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności]

20

Organizacja Narodów Zjednoczonych powstała na mocy postanowień Konferencji w San Francisko, zakończonej 26 czerwca 1945 r.Jest to organizacja międzynarodowa o ogólnoświatowym zasięgu, skupiająca dzisiaj 190 państw. Swoje działania opiera na postanowieniach Karty Narodów Zjednoczonych.W ramach tej organizacji została przyjęta

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka(PDPCz) uchwalona 10 grudnia 1948 r.

ONZ – Organizacja Narodów ZjednoczonychONZ – Organizacja Narodów Zjednoczonych

„wszystkie prawa człowieka są powszechne, niepodzielne i współzależne”

Światowa Konferencja Praw Człowieka, 1993, Wiedeń.

www.un.org

21

•PDPCz jest najszerzej w świecie akceptowanym dokumentem dotyczącym praw człowieka

Powszechna Deklaracja Praw CzłowiekaPowszechna Deklaracja Praw Człowieka

•PDPCz przyczyniła się do określenia praw człowieka jako sprawy o znaczeniu międzynarodowym, a nie tylko wewnętrznej sprawy państw.

•Chociaż PDPCz nie jest dokumentem prawnie wiążącym, lecz jedynie zbiorem zasad, to jest uznawana jako prawo zwyczajowe lub interpretacja Karty NZ.

Wiele Państw włącza prawa zawarte w Deklaracji do swoich konstytucji i ustaw.

22

PDPCz liczy 30 artykułów, w których zapisano:

Prawa osobiste jak prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa Zakaz niewolnictwa (art.4) Zakaz tortur (art.5) Równość wobec prawa (art.7) Prawa obywatelskie jak prawo do ubiegania się o azyl (art.14) Prawo do posiadania obywatelstwa (art.15) Prawo do zawarcia małżeństwa (art.16) Wolność myśli, sumienia i wyznania (art.18) Prawa polityczne jak wolność opinii (art.19) Prawo do uczestniczenia w rządzeniu swym krajem (art.21) Prawa ekonomiczne i społeczne np. prawo do urlopu i wypoczynku (art.24)

Powszechna Deklaracja Praw CzłowiekaPowszechna Deklaracja Praw Człowieka

23

Uchwalenie Deklaracji było początkiem wprowadzenia praw człowieka do prawa międzynarodowego. ONZ włącza zasady i prawa zawarte w PDPCz do wielu traktatów i konwencji, którym towarzyszą mechanizmy gwarancji zawartych w nich praw i wolności.

1/Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych /1976, 148 państw/

- nie można zawiesić prawa do życia, zakazu tortur, zakazu niewolnictwa, zakazu pozbawiania wolnosci za niemożnośc wywiązania się z umów, zasady prawo nie działa wstecz, prawa podmiotowości prawnej jednostki, wolności myśli, sumienia i wyznania

- II protokół paktu znosi karę śmierci- Tworzy Komitet Praw Człowieka

Dokumenty ONZ dotyczące praw człowiekaDokumenty ONZ dotyczące praw człowieka

www.unhchr.ch

24

2/Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych /1976, 147 państw/

-Prawo do godziwego zarobku i równej pracy za równą płacę, prawo do edukacji, która ma „zmierzać do pełnego rozwoju osobowości i poczucia godności ludzkiej i umacniać poszanowanie praw człowieka i postanowionych wolności (...) rozwijać zrozumienie, tolerancję i przyjaźń między wszystkimi grupami rasowymi, etnicznymi lub religijnymi”


25

3/Międzynarodowa Konwencja w sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej /1969, 161 państw/


Dyskryminacja rasowa oznacza wszelkie zróżnicowanie, wykluczenie, ograniczenie bądź uprzywilejowanie oparte na rasie, kolorze skóry urodzeniu lub pochodzeniu narodowym albo etnicznym, które ma na celu bądź powoduje przekreślenie bądź uszczuplenie uznania, wykonywania lub korzystania na zasadzie równości z praw człowieka i podstawowych wolności w politycznej, gospodarczej, społecznej, kulturalnej bądź jakiejkolwiek innej dziedzinie życia publicznego. (art..1)

- Państwa strony (...) uznają za czyn karalny zgodnie z prawem wszelkie rozpowszechnianie idei opartych na wyższości lub nienawiści rasowej, podżeganie do dyskryminacji rasowej, jak również wszelkie akty przemocy, albo podżeganie do tego rodzaju aktów przeciwko jakiejkolwiek rasie albo grupie odmiennego koloru skóry lub pochodzenia etnicznego26

4/Konwencja w sprawie Eliminacji Wszelkim Form Dyskryminacji Kobiet (CEDAW) /1981, 171 państw/


Dyskryminacja kobiet oznacza zróżnicowanie, wykluczenie lub ograniczenie albo uniemożliwienie kobietom, niezależnie od ich stanu cywilnego, przyznania, realizacji lub korzystania na równi z mężczyznami z praw człowieka i podstawowych wolności w życiu politycznym, gospodarczym, społecznym, kulturalnym, obywatelskim lub jakimkolwiek innym

- Od 2000 roku obowiązuje protokół dodatkowy do Konwencji dający możliwość złożenia skargi indywidualnej

27

5/Konwencja w sprawie Zakazu Stosowania Tortur oraz Innego Okrutnego, Nieludzkiego Lub Poniżającego Traktowania albo Karania (CAT, KPT) /1987, 127 państw/


Tortury oznaczają każde działanie, którym jakiejkolwiek osobie zadaje się ostry ból lub cierpienie, fizyczne lub psychiczne, w celu uzyskania od niej lub osoby trzeciej informacji lub zeznania, w celu ukarania jej za czyn popełniony przez nią lub przez osobę trzecią albo, o której dokonanie jest podejrzana, a także w celu wynikającym z wszelkiej formy dyskryminacji, gdy taki ból lub cierpienie powodowane są przez funkcjonariusza państwowego, lub inną osobę wystepującą w charakterze urzędowym lub z ich polecenia albo za wyraźną lub milczącą zgodą.

- Komitet Przeciw Torturom przyjmuje skargi państw i skargi indywidualne28

6/Konwencja O Prawach Dziecka (KPD) /1990, 191 państw/ Polska była rzecznikiem uchwalenia tej konwencji.


-Dziecko według KPD oznacza każdą istotę ludzką w wieku poniżej 18 lat, chyba że zgodnie z prawem donoszącym się do dziecka uzyska ono wcześniej pełnoletność -Konwencja zawiera katalog praw przynależnych dziecku, a także zobowiązania do ochrony dziecka m.in.. Przed wszelkimi formami przemocy, zaniedbaniem czy wykorzystywaniem seksualnym, narkomanią, handlem dziećmi

- W realizacji Konwencji aktywnie uczestniczy

Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (UNICEF)

www.unicef.org

29

7/Konwencja dotycząca Statusu Uchodźców /1951, 138 państw/


-Wprowadza zasadę non- refoulement – zakaz wydalania lub zwracania uchodźcy do kraju, gdzie jego życiu lub wolności zagrażałoby niebezpieczeństwo -Uchodźcami, a także osobami, które uciekają w wyniku walk i klęsk żywiołowych, w obrębie jakiegoś kraju zajmuje się Urząd Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców (UNHCR).

Uchodźca to osoba, która na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu swej rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych przebywa poza granicami państwa, którego jest obywatelem, i nie może lub nie chce z powodu tych obaw korzystać z ochrony tego państwa albo, która nie ma żadnego obywatelstwa i znajdując się w wyniku podobnych zdarzeń poza państwem swego dawnego stałego miejsca zamieszkania nie może lub nie chce z powodu tych obaw powrócić do tego państwa

www.unhcr.ch

30


Bezkarność jest głównym czynnikiem prowadzącym do stałego naruszania praw człowieka. W krajach wychodzących z okresu konfliktów zbrojnych i rozpoczynających odbudowę i pojednanie, istnieje ogromna potrzeba zachowania sprawiedliwości..

8/Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK), /2002, 90 państw/

Trybunał Karny jest stałym, niezaleznym sądem orzekajacym w sprawie najcięższych zbrodni:- wojennych- ludobójstwa- przeciwko ludzkości

W przeciwieństwie do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, którego jurysdykcja ograniczona jest do państw, Międzynarodowy Trybunał Karny może sądzić indywidualnych sprawców tych przestępstw (np. głowy państw, dowódców wojskowych).

31

W ramach ONZ powołano Komisję Praw Człowieka

ONZ – Komisja Praw CzłowiekaONZ – Komisja Praw Człowieka

złożoną z przedstawicieli 53 państw.

zadanie: wypracowywanie dokumentów, powoływanie specjalnych sprawozdawców i ekspertów, a także rozpatrywanie przypadków łamania praw człowieka przy użyciu specjalnych procedur: •procedury 1503, poufnej dotyczącej masowych i rażących naruszeń praw człowieka oraz •procedury 1235, publicznej, w której ujawnia się zgromadzone materiały.

Komisja zbiera się corocznie na sesji w Genewie.

MENU

32

Po zakończeniu II wojny światowej na kontynencie europejskim zaczęto tworzyć system ochrony praw człowieka. Najbardziej znaną organizacją zajmującą się prawami człowieka stała się

Rada Europymiędzyrządowa organizacja powstała 5 maja 1949 r. w Londynie

Obecnie siedziba w Strasburgu, 45 członków.&

[Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności]

www.coe.int

33

Rada EuropyRada Europy

„Każdy członek Rady Europy uznaje zasadę praworządności, w ramach której wszystkie osoby pod jego władzą korzystają z praw człowieka i podstawowych wolności” statut, art. 3

organy: Komitet Ministrów, Zgromadzenie Parlamentarne, Kongres Władz Regionalnych i Lokalnych, Sekretariat Rady Europy.

Rada Europy stworzyła najważniejszy regionalny system ochrony praw człowieka, który jest także najlepiej działającym systemem ochrony praw człowieka na świecie.

34

Europejska Konwencja Praw CzłowiekaEuropejska Konwencja Praw Człowieka

Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowiekai Podstawowych Wartości

8 września 1953 r.zwana Europejską Konwencją Praw Człowieka (EKPCz)

[Konwencję uzupełnia 13 protokołów dodatkowych]

Prawa zawarte w Konwencji rozciągają się na wszystkie osoby przebywające na terytorium państwa strony (nie tylko obywateli, ale także cudzoziemców i bezpaństwowców)

Konwencja utworzyła Europejski Trybunał Praw Człowieka,który rozpatruje skargi państwowe i indywidualne na naruszenie praw i

wolności zawartych w Konwencji.35

Europejski Trybunał Praw Człowieka - skargiEuropejski Trybunał Praw Człowieka - skargi

Wymogi skargi indywidualnej •Skarga osoby, organizacji pozarzadowej lub grupy jednostek dotycząca praw zawartych w Konwencji lub jej protokołach•Wyczerpanie wsyzstkich środków odwoławczych przewidzianych przez prawo krajowe•Skarga wniesiona w ciagu 6 miesięcy od wydania ostatecznej decyzji•Skarga nie jest anonimowa•Sprawa nie jest identyczna ze sprawą rozpatrzoną już przez Trybunał lub sprawą, która została poddana innej międzynarodowej procedurze

www.echr.coe.int

36

Europejski Trybunał Praw Człowieka – schemat skargiEuropejski Trybunał Praw Człowieka – schemat skargi

Skarga indywidualna

Rejestracja skargi przez Kancelarię Trybunału

Komitet /3 sędziów/Badanie dopuszczalności skargi

Sędzia - sprawozdawca

Polubowne załatwienie sprawy Orzeczenie Izby /7 sędziów/większością głosów

Zrzeczenie się przez IzbęWłaściwości na rzeczWielkiej Izby

Odwołanie od wyroku Izby

Orzeczenie Wielkiej Izby /17 sędziów/

Komitet Ministrów Rady EuropyCzuwa nad wykonaniem wyroku

EUROPEJSKITRYBUNAŁPRAWCZŁOWIEKALiczy tylu sędziów, ile jest państw – stronKonwencji, art.20

37

Rada Europy – inne dokumenty dotyczące praw człowiekaRada Europy – inne dokumenty dotyczące praw człowieka

Europejska Karta Socjalna – przyjęta 1962 r. Zawiera szereg praw ekonomicznych i społecznych

Europejska Konwencja o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu (CPT) z 1987 r. Umożliwia członkom Komitetu Zapobiegania Torturom nieograniczony dostęp do miejsc odosobnienia

Konwencja o ochronie praw człowieka i godności osoby ludzkiej wobec zastosowaniu biologii i medycyny: o prawach człowieka i biomedycynie z 1997

38

Od 1975 roku ważna rolę w ochronie praw człowieka w Europie odgrywa Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE), przekształcona w 1995 r. w

Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE).

Jest to organizacja obejmująca swoim zasięgiem wszystkie państwa Europy i byłego ZSRR, a także Kanadę i USA.

www.osce.org

39

Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w EuropieOrganizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w EuropiePowstawanie KomitetówHelsińskich w państwachKBWE

Zobowiązanie polityczne,nie prawne

Zasada konsensusu(aby podjąć decyzję,nie może być sprzeciwu)

1964r. propozycja polskiegomin. Rapackiego w sprawieKonferencji Bezpieczeństwaw Europie

Konferencja w Helsinkach1973-1975

Akt Końcowy KBWE 1 sierpnia 1975 r.

KONFERENCJABEZPIECZEŃSTWAI WSPÓŁPRACYW EUROPIE (KBWE)

1 stycznia 1995 r.

ORGANIZACJABEZPIECZEŃSTWAI WSPÓŁPRACYW EUROPIE (KBWE)

Instytucjonalizacja

Wysoki KomisarzDs.. Mniejszści Narodowych

35 państw (mimo‘zimnej wojny’ konferencja miałamieć charakternieblokowy)

Mechanizm paneuropejski,obejmujący wszystkie krajeEuropy, b. ZSRR, Kanadęi USA – 55 państw

Biuro InstytucjiDemokratycznychI Praw Człowieka(ODHIR) w Warsz.

Misje OBWE

Trzy ‘koszyki’:1 Sprawy polityczne2 Sprawy gospodarcze3 Sprawy humanitarne

ZASADY KBWE:VII zasada:poszanowaniepraw człowiekai podstawowychwolności, łącznie z wolnością myśli,sumienia, religiii przkonań;VIII zasada:samostanowieniewszystkichnarodów

KONFERENCJE PRZEGLĄDOWEBelgrad 1977-78Madryt 1980-83 (sprawastanu wojennego w Polsce)Wiedeń 1986-89

LUDZKI WYMIAR KBWE/OBWE

Mechanizmy dyplomatycznewiedeńskimoskiewskibudapesztański (złamanieZasady consensusu

Konferencje LudzkiegoWymiaru:Kopenhaga 1990Moskwa 1991

MENU

40

W ramach Unii Europejskiej od końca lat 90-tych zaczął się tworzyć system ochrony praw człowieka. Jego powstanie wiąże się z pogłębianiem integracji

państw członkowskich, trwającymi pracami nad Konstytucją Unii Europejskiej, a także z proklamowaną w grudniu 2000 r. w Nicei

Kartą Praw Podstawowych Unii Europejskiej, która ma charakter deklaracji.

Unia Europejska[Karta Praw Podstawowych]

zawiera katalog praw i wolności, podzielony na 6 części:Godność, Wolność, Równość, Solidarność, Prawa Obywateli,

Wymiar Sprawiedliwości

www.europa.eu.int

41

Unia Europejska - Karta Praw PodstawowychUnia Europejska - Karta Praw Podstawowych

•Zawiera zakaz dyskryminacji także ze względu na orinetację seksualną, wiek, niepełnosprawność i cechy genetyczne

•Mówi o prawach związanych z rozwojem medycyny i biologii, np. Zakaz reproduktywnego klonowania istot ludzkich

•Nie posiada zapisu o niezbywalności praw człowieka

[Karta Praw Podstawowych]

MENU

42

Obok systemu międzynarodowego, w poszczególnych państwach funkcjonują krajowe standardy ochrony praw człowieka.

Polska: w konstytucji z 1997 r. uchwalonej przez Zgromadzenie Narodowe i przyjętej w ogólnokrajowym referendum, prawa człowieka zajmują jedno z

najważniejszych miejsc.

Polska[Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej] /1997 r.

„przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela.

Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych”

43

Konstytucja Rzeczypospolitej PolskiejKonstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

•Polska konstytucja nazywana jest często ‘konstytucją praw człowieka” – zawiera szeroki katalog praw i wolności obejmujący 57 artykułów•Każda osoba, która uważa, że jej wolności lub prawa zostały naruszone może wnieść skargę konstytucyjną•Każdy może zwrócić się do Rzecznika Praw Obywatelskich•Konstytucja wprowadza zasadę wynagrodzenia szkody powstałej przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej•Art. 31 „ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko i wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw”

[Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej]

44

Rzecznik Praw ObywatelskichRzecznik Praw Obywatelskich

Jak rozwiązuje sprawySprawy podejmuje na wniosek dotyczący naruszenia wolności i praw człowieka i obywatela.

Jakie są skutki działania -wyjaśnienia dla wnioskodawcy -kierowanie wniosków do organów i instytucji, w których stwierdzono naruszenie praw i wolności,-żądanie wszczęcia postępowania w sprawach cywilnych, karnych,administracyjnych, wniesienie kasacji,-kierowanie wniosków do Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego.

W jakiej formie składamy skargę Wniosek jest wolny od opłat, nie wymaga szczególnej formy, musi być określony przedmiot sprawy, wnioskodawca oraz osoba, której sprawa dotyczy.

www.brpo.gov.pl

45

Trybunał Konstytucyjny (skarga konstytucyjna)Trybunał Konstytucyjny (skarga konstytucyjna)

Jak rozwiązuje sprawyOrzeka w sprawach- zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,- zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi,- zgodności przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,- zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,- skargi konstytucyjnej (każdy czyje prawa i wolności konstytucyjne zostały naruszone może wnieść skargę)

Jakie są skutki działania -Orzeczenia trybunału są ostateczne i mają moc powszechnie obowiązującą.

www.trybunal.gov.pl

46

Trybunał Konstytucyjny (skarga konstytucyjna)Trybunał Konstytucyjny (skarga konstytucyjna)

W jakiej formie składamy skargę Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków odwoławczych w ciągu trzech miesięcy od doręczenia prawomocnego wyroku.Wskazania, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób- zdaniem skarżącego, zostały naruszone.Skargę sporządzają adwokat lub radca prawny, od skargi pobierana jest opłata.

MENU

47


www.amnesty.org

Amnesty International

www.amnesty.org.pl

48

ONZ

Przewodnik internetowyPrzewodnik internetowywww.un.org

49


www.coe.int

Rada Europy

50

Helsińska Fundacja Praw Człowieka

www.hfhrpol.waw.pl


51

UNICEF

www.unicef.org.pl


www.unicef.org

52

Polska Akcja Humanitarna

www.pah.org.pl


53

http://spring.m-szkola.net „Spring Day in Europe 2006”

przy współpracy uczniów z Gimnazjum nr 2 Jelcz-Laskowice

MENU

START

Documents

Prawa człowieka .. .. są fundamentem demokracji, społeczeństwa obywatelskiego,