1

Predavanje 3:

Umetnost starog Bliskog Istoka

4

Sumer

3500 BCE-2340 BCE

Tehnoloski razvitak:

• Cuvanje i dovodjenje vode

•Tocak

•Plug

Pismo:

Pocetakpisane istorije

Nezavisni gradovi-drzavesa

svojim:

• Bozanstvima / zastitnicima

gradova

• Institucionalizvanom upravom:

Vladar,

Svestenstvo,

Administracija, Vojska

7

Beli hram i zigurat,

Uruk (Warka), Irakca. 3200–3000 BC

Hram posvecen Anu, boginji Neba

Zigurat visok oko 12m

8

Beli hram, Uruk (Warka), Irak ca. 3200–3000 BCErekonstrukcija (S. E. Piggott)

Cela Oltar

Cella Altar

HRAM – prilaz po izlomljenoj osi

9

Votivne skulpture, Kvadratni Hram, Esnana (modern Tell Asmar), Irak

ca. 2700 BCE

2’ 6” high. Iraq Museum, Baghdad.

Votivne figure

10

3,400-3,200 BCE Piktogrami

3,000-2,800 BCE Klinasti znakovi

2,700 BCE Kompleksne gramaticke

konstrukcije

cuneus (Latin) - klin

14

Standard (zastava) iz Ura, „Ratna‟ strana, Kraljevsko groblje, Ur (Tell Muqayyar), Irak

ca. 2600 BCEWood inlaid with shell, lapis lazuli, and red limestone, approx. 8” x 1’ 7”. British Museum, London.

3 horizontalna registra

Hijerarhijske proporcije

Kombinovani izgled: Profil + ¾

16

Standard iz Ura, „Mirna‟ syrana, Kraljevsko groblje, Ur (Tell Muqayyar), Irak

ca. 2600 BCEWood inlaid with shell, lapis lazuli, and red limestone, approx. 8” x 1’ 7”. British Museum, London.

3 horizontalna registra

Hijerarhijske proporcije

Kombinovani izgled:

20

AKAD

ca. 2340 PNE-2180

PNE

ca. 2340 PNE: Sumer potpadaju pod vlast

akadskog vodje Sargona I

Gradovi-drzave gube

autonomiju

Pocetak centralizovane

vlasti

ca. 2180 PNE:

Invazija Guta

21

Glava akadskog vodje

Niniva (moderni Kuyunjik), Irak

ca. 2250–2200 BCECopper, 1’ 2 3/8” high. Iraq Museum, Baghdad.

Suplje liveni bakar

Namerno ostecenje

22

Pobednicka stela Naram-Sina, Susa, Iran

2254–2218 BCEPink sandstone, approx. 6’ 7” high. Louvre, Paris.

Hierarhijske proporcije

Kombinovani pogled

Tekst

Naznaka pejzaza

Pobednicka vojska vs. pobedjeni neprijatelj

Naram-Sin kao kralj-Bog

Stela – Uspravna kamena ploca

Stela, stelae (pl.) – Latin: potporac

26

ca. 2150 BCE:

Obnova Sumera

Neo-Sumerska drzava

Vladari – kraljevi iz Ura

27

Zigurat (sveroistocnafasadasa rekonstruisanim stepenistem), Ur (Tell Muqayyar), Irak

ca. 2100 BCEOsnova 62.5x43m (205‟x141‟)

Posveceno boginji Meseca Nani (Nana- Inana, Sin, Ištar)

28

29

Gudea sa planom hrama

Girsu (Telloh), Irakca. 2100 BCE

Diorit, 2‟ 5”

Louvre, Paris.

31

Uloga kralja/

Reka nosilac zivota sa ribom

Natpisi

Votivna skulptura Gudee

Girsu, Iraq

C. 2090

Diorit, 29”,

Louvre, Paris

32

ca. 2000 BCE:Neo-Sumersko carstvo

pada pod vlast Elamita

Nestabilan period u cel;oj

Mesopotamiji

Vavilonski kralj

Hamurabi

(1792-1750 BCE) ponovo ujedinjuje region i

obnavlja centralizovanu

drzavu

Zakon

ca. 1595 BCE:Vavilon pada pod vlast

Hetita.

33

Stela sa Hamurabijevim zakonon, Susa, Iran

ca. 1780 BCE.

Bazalt, approx. 7’ 4” high. Louvre, Paris.

300 zakonskih odredniva

34

Stela sa hamurabijevim zakonom, Susa, Iran

ca. 1780 BCE.

Bazalt, approx. 7’ 4” high. Louvre, Paris.

Šamaš –Bog Sunca I Bog Pravde

Atributi:

Suncevi zraci

Kupasta kapa sa rogovima

Raboš / Lenjir

Klupko konopca…

…tron, planina. Hierarhijske proporcije

35

Hetiti

ca. 1600-1200 BCE

Lavlja kapija, Hatuša (Hatussha , sada Boghazköy), Turkey, ca. 1400 BCE.Limestone, lions approx. 7’ high.

Heraldicka kompozicija

37

The Ancient Near East

Neo-Asirsko carstvo

934 BCE - 612 BCE

38

Citadela Sargona II, Dur Šarukin (Dur Sharrukin, Khorsabad), Irak

ca. 720–705 BCE Reconstrukcija (Charles Altman).

40

Lamasu(krilati bik sa covecijom glavom

Citadela of Sargona II, Dur Dur Šarukin

(Khorsabad), Irak

ca. 720–705 BCE

Krecnjak, approx. 13’ 10” high. Louvre, Paris.

42

Neo-Vavilonsko Carstvo

(612 BCE – 538 BCE)

612 Neo-Vaviloncizauzimaju Ninivu

605-562 Navukadonosor II

45

Kapija boginje Ištar

(restaurisana), Vavilon, Irakca. 575 BCE.

Glazirana opeka. Staatliche Museum,

Berlin.

53

Ahemenidsko Persijsko carstvo

(538 BCE – 330 BCE)Ja sam Darije, velicanstveni Kralj, Kralj kraljeva, Kralj zemalja, Kralj ove Zemlje

232m2 Drvena tavanica oslonjena na 18 stubova, visokih 12m

Kraljevska dvorana za audijencije (Apadana), Persepolis, Iranca. 521–465 BCE

58

Kapitel

Baza

59

Persepolis, Palace of Darius I, Detail of the South Façade

c. 500

61Procesioni friz (detalj) na terasi kraljevske dvorane za prijem (Apadana), Persepolis, Iran

ca. 521–465 BCE

•…, predstavnici 23 nacije

62

Darije i Kserks primaju pocasti

Darius and Xerxes Receiving Tribute, Apadana, Persepolis Iran

491-486 BCE. Limestone, height 8‟ 4” (2.54m)