Embed Size (px)
Citation preview
Pre~isten tekst (Slu`ben vesnik na RM br. 88/2005, 70/2006 i 81/2008)
ZAKON ZA ZADOL@ITELNO OSIGURUVAWE VO SOOBRA]AJOT
I. OP[TI ODREDBI Osnovni odredbi
^len 1
So ovoj zakon se ureduva zadol`itelnoto osiguruvawe na: a) patnici vo javen prevoz od posledici na nesre}en slu~aj - nezgoda; b) sopstvenici, odnosno korisnici na motorni i priklu~ni vozila; v) sopstvenici, odnosno korisnici na vozduhoplovi i g) sopstvenici, odnosno korisnici na brodovi, odnosno ~amci na motoren pogon, od odgovornost za {teti predizvikani na treti lica vo soobra}ajot i drugi pra{awa od zna~ewe za zadol`itelnoto osiguruvawe vo soobra}ajot.
Zna~ewe na oddelni izrazi
^len 2
(1) Oddelni izrazi upotrebeni vo ovoj zakon go imaat slednovo zna£ewe:
1. “Brod ili £amec na motoren pogon“ e sredstvo definirano soglasno so propisite koi ja reguliraat vnatre{nata plovidba;
2. “Vozduhoplov“ e sredstvo definirano soglasno so propisite koi ja reguliraat vozdu{nata plovidba;
3. “Motorni i priklu~ni vozila“ se site vozila definirani soglasno so propisite za bezbednost na soobra}ajot na pati{tata vklu~uvaj}i gi traktorite nezavisno od poseduvaweto na soobra}ajnata dozvola i rokovite za tehni~ki pregled;
4. “Odgovorno dru{tvo za osiguruvawe“ pretstavuva dru{tvo za osiguruvawe so koe sopstvenikot na prevoznoto sredstvo so ~ija upotreba e pri~ineta nezgodata sklu~il dogovor za zadol`itelno osiguruvawe;
5. “Prevozno sredstvo“ e sredstvo za prevoz na patnici vo javen soobra}aj, motorno i priklu~no vozilo, vozduhoplov i brod ili ~amec na motoren pogon;
6. “Stransko motorno vozilo“ e motorno vozilo registrirano nadvor od teritorijata na Republika Makedonija;
7. “Stranski vozduhoplov“ e vozduhoplov registriran nadvor od teritorijata na Republika Makedonija;
8. “Stranski brod“, osnosno ~amec na motoren pogon“ e brod, odnosno ~amec registriran nadvor od teritorijata na Republika Makedonija;
9. “Korisnik na osiguruvawe“ e lice koe ima pravo na nadomest od zadol`itelnoto osiguruvawe vo soobra}ajot;
10. “O{teteno lice“ e lice koe pretrpelo {teta od upotreba na prevozno sredstvo;
11. “Specijalni prava na vle~ewe (SPV)“ se specijalni prava na vle~ewe (presmetkovna vrednost) definirani od strana na Me|unarodniot monetaren fond, izrazeni vo denarska protivvrednost na Narodnata banka na Republika Makedonija i
12. “Kritski dogovor” se odnesuva na vnatre{nite odredbi usvoeni na 26. Generalno sobranie na Sovetot na biroata odr`ano na 30 i 31 maj 2002 godina i koi vlegoa vo sila na 1 juli 2003 godina.
Dogovor za zadol`itelno osiguruvawe
^len 3
(1) Sopstvenicite na prevozni sredstva se dol`ni pred da go pu{tat prevoznoto sredstvo vo soobra}aj da sklu~at dogovor za zadol`itelno osiguruvawe so dru{tvo za osiguruvawe koe ima dozvola za vr{ewe na raboti na zadol`itelno osiguruvawe.
(2) Registracija na prevozno sredstvo, prodol`uvawe na registracija, izdavawe na probni tabli~ki, kako i izdavawe na nalepnica, mo`e da se izvr{i otkako na organot nadle`en za registracija }e mu bide podnesen dokaz za sklu~en dogovor za zadol`itelno osiguruvawe najmalku za periodot na va`nost na registracijata.
(3) So dogovorot za zadol`itelno osiguruvawe e opfatena i odgovornosta na site lica koi so soglasnost na sopstvenikot upravuvaat so prevoznoto sredstvo.
(4) Dru{tvoto za osiguruvawe, koe vr{i raboti na zadol`itelno osiguruvawe, e dol`no da go sklu£i dogovorot za zadol`itelno osiguruvawe soglasno so odredbite na ovoj zakon, Uslovite za osiguruvawe i Tarifite na premii.
Identifikacija na imatelot na polisata
^len 4
(1) Liceto koe upravuva so prevoznoto sredstvo e dol`no da go ima dogovorot za osiguruvawe (polisata za osiguruvawe) ili koj bilo drug dokaz za sklu~en dogovor za osiguruvawe pri koristeweto na prevoznoto sredstvo vo soobra}ajot i e dol`en istiot da go dade na uvid na barawe na ovlasteno lice na organot za vnatre{ni raboti koe vr{i kontrola vo soobra}ajot.
2
(2) Dokolku liceto koe upravuva so prevoznoto sredstvo ne go dade na uvid baraniot dokaz, ovlastenoto lice od stavot (1) na ovoj ~len e dol`no da go spre~i liceto od upotreba na prevoznoto sredstvo vo soobra}ajot i da podnese prekr{o~na prijava do nadle`niot sud.
(3) Vo slu~aj na soobra}ajna nezgoda, liceto koe upravuva so prevoznoto sredstvo e dol`no da gi dade na uvid li~nite dokumenti za identifikacija i dogovorot za osiguruvawe (polisata), na site u~esnici vo soobra}ajnata nezgoda.
Pravo za podnesuvawe na barawe za nadomest na {teta
^len 5
(1) O{tetenoto lice ima pravo da podnese barawe za nadomest na {teta direktno do odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe.
(2) O{tetenoto lice mo`e da podnese tu`ba za nadomest na {teta do nadle`en sud samo dokolku prethodno podnelo barawe za nadomest na {teta do odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe.
(3) Dru{tvoto za osiguruvawe ne mo`e sprema o{tetenoto lice da istakne prigovor {to vrz osnova na zakonot ili dogovorot za osiguruvawe bi mo`elo da go istakne sprema osigurenoto lice poradi nepridr`uvaweto kon zakonot, uslovite na osiguruvawe ili kon dogovorot za osiguruvawe.
Sklu~uvawe na nov dogovor za osiguruvawe vo slu~aj na odzemawe na dozvolata za vr{ewe raboti na osiguruvawe vo klasite na zadol`itelno osiguruvawe
^len 6
(1) Vo slu~aj na odzemawe na dozvolata za vr{ewe raboti na osiguruvawe na dru{tvo za osiguruvawe vo edna ili pove}e klasi na zadol`itelno osiguruvawe soglasno so ovoj zakon, liceto koe ima sklu~eno dogovor za zadol`itelno osiguruvawe so toa dru{tvo za osiguruvawe e dol`no so drugo dru{tvo za osiguruvawe da sklu~i dogovor za zadol`itelno osiguruvawe i toa do istekot na periodot na osiguruvawe koj preostanuva soglasno so prethodno sklu~eniot dogovor. Noviot dogovor liceto e dol`no da go sklu~i vo rok od 30 dena od denot na objavuvawe na re{enieto za odzemawe na dozvolata vo “Slu`ben vesnik na Republika Makedonija”.
(2) Dogovorite za zadol`itelno osiguruvawe na dru{tvoto za osiguruvawe prestanuvaat na va`at, po istekot na 30 dena od denot na objavuvaweto na re{enieto od stavot (1) na ovoj ~len vo “Slu`ben vesnik na Republika Makedonija”.
(3) Premijata {to se napla}a za noviot dogovor se deli proporcionalno na vremenskiot period koj preostanuva soglasno so prvi~niot dogovor.
3
Pribirawe, £uvawe i koristewe na li£ni podatoci
^len 7
(1) Dru{tvata za osiguruvawe i Nacionalnoto biro za osiguruvawe se dol`ni da pribiraat, obrabotuvaat, ~uvaat, koristat i dostavuvaat podatoci koi se potrebni pri sklu~uvawe na dogovorite za osiguruvawe, vo soglasnost so Zakonot za za{tita na li~nite podatoci i posebnite propisi koi se odnesuvaat na bazata na podatoci od oblasta na osiguruvaweto.
(2) Dru{tvata za osiguruvawe i Nacionalnoto biro za osiguruvawe mo`at da gi dostavat podatocite od stavot (1) na ovoj ~len na stransko dru{tvo za osiguruvawe ili stransko biro za osiguruvawe dokolku stransko lice bilo u£esnik vo nesre}ata.
(3) Dru{tvata za osiguruvawe i Nacionalnoto biro za osiguruvawe sorabotuvaat so organot za vnatre{ni raboti vo odnos na dostavuvawe na podatoci bitni za sklu~uvawe na dogovori za osiguruvawe i re{avawe na barawa za nadomest na {teta.
Vozila na ARM^len 8
Odredbite na ovoj zakon za zadol`itelnite osiguruvawa ne se odnesuvaat na prevoznite sredstva na Armijata na Republika Makedonija, osven za prevozni sredstva koi slu`at za civilna upotreba i sekojdnevno se vo javniot soobra}aj.
Va`nost na drugi zakoni^len 9
Za se ona {to ne e uredeno so ovoj zakon }e se primenuvaat odredbite od Zakonot za obligacioni odnosi i Zakonot za supervizija na osiguruvawe.
II. OSIGURUVAWE NA PATNICI VO JAVEN PREVOZ OD POSLEDICI NA NESRE]EN SLU^AJ - NEZGODA
Dogovor za osiguruvawe na patnici vo javen prevoz
^len 10
(1) Sopstvenicite, odnosno korisnicite na prevozni sredstva registrirani za prevoz na patnici vo javniot soobra}aj se dol`ni so dru{tvo za osiguruvawe da sklu~at dogovor za osiguruvawe na patnicite od posledici na nesre}en slu~aj-nezgoda.
(2) Dogovorot od stavot (1) na ovoj ~len se dol`ni da go sklu~at sopstvenicite na:
1) avtobusi so koi se vr{i javen prevoz vo op{tinskiot, me|uop{tinskiot i vo me|unarodniot liniski i vonliniski soobra}aj;
4
2) patni~ki motorni vozila za avto-taksi prevoz na patnici i rent-a-kar vozila koga se iznajmuvaat so voza~;
3) avtobusi {to vr{at prevoz na rabotnici do rabota i od rabota;4) {inski vozila za prevoz na patnici;5) site vidovi ezerski i re~ni plovila, vklu~uvaj}i gi i skeliwata i
splavovite so koi na redovni linii ili slobodno se prevezuvaat patnici, vklu~uvaj}i i krstarewe i prevoz na turisti;
6) site vidovi rent-a-kar plovila od to~kata 5 na ovoj stav {to se iznajmuvaat so najmalku eden ~len na ekipa`ot;
7) vozduhoplovi i drugi sredstva za letawe so koi se vr{i javen prevoz na patnici na redovnite i na posebnite linii;
8) avtobusi so koi turisti~kite pretprijatija gi prevezuvaat turistite i9) site drugi prevozni sredstva bez ogled na vidot na pogonot so koi se vr{i
prevoz na patnici kako registrirana dejnost so naplata na prevozot.
(3) Vo slu~aj koga sopstvenikot na prevoznoto sredstvo i korisnikot ne se isto lice, dogovorot od stavot (2) na ovoj ~len e dol`en da go sklu~i korisnikot.
Patnici vo javen soobra}aj
^len 11
(1) Patnici vo javen soobra}aj, vo smisla na odredbite od ovoj zakon, se licata koi zaradi patuvawe se nao|aat vo nekoe od prevoznite sredstva za vr{ewe na javen prevoz, nezavisno dali imaat ili nemaat vozen bilet, kako i licata koi se nao|aat vo krugot na stanicata, pristani{teto, aerodromot ili vo neposredna blizina na prevoznoto sredstvo pred ka~uvaweto, odnosno po sleguvaweto, koi imale namera da patuvaat so opredeleno prevozno sredstvo ili so nego patuvale.
(2) Za patnici od stavot (1) na ovoj ~len se smetaat i licata koi imaat pravo na besplaten prevoz ili vozewe.
(3) Za patnici od stavot (1) na ovoj ~len ne se smetaat licata koi rabotat na izvr{uvawe na transportot.
(4) Doka`uvaweto deka nekoe lice bilo patnik, pa|a na tovar na korisnikot na osiguruvaweto.
Minimalni sumi na osiguruvawe
^len 12
(1) Minimalnite sumi na osiguruvawe na koi mora da bide dogovoreno osiguruvawe za eden patnik vo slu~aj na smrt, trajno gubewe na op{tata rabotna sposobnost i preodna nesposobnost za rabota presmetani vo denarska protivvrednost po kursot na Narodnata banka na Republika Makedonija na denot na uplatata iznesuvaat:
1) 4.500 EVRA vo slu~aj na smrt;2) 9.000 EVRA vo slu~aj na trajno gubewe na op{tata rabotna sposobnost i
5
3) 2.200 EVRA vo slu~aj na preodna nesposobnost za rabota i nu`ni tro{oci za lekuvawe.
(2) Vo odnos na osiguruvaweto na patnici vo javen prevoz od posledici na nesre}en slu~aj - nezgoda od ~lenot 10 stav (1) to~ka 7 na ovoj zakon, minimalnite sumi na osiguruvawe za site vidovi {teti presmetani vo denarska protivvrednost po kursot na Narodnata banka na Republika Makedonija na denot na uplatata iznesuvaat 250.000 Specijalni prava na vle~ewe - SPV.
(3) Obvrskata na dru{tvoto za osiguruvawe koja proizleguva od osiguruvawe na patnici vo javen prevoz ne mo`e da bide pogolema od minimalnite sumi na osiguruvawe utvrdeni vo stavot (1) od ovoj ~len, osven ako so dogovorot za osiguruvawe ne e predviden povisok iznos.
(4) Nadomestokot za stvarni i nu`ni tro{oci za lekuvawe i izgubena zarabotuva~ka se ispla}a nezavisno od isplatenata suma na osiguruvawe vo slu~aj na trajno gubewe na op{tata rabotna sposobnost.
(5) So denot na kone~noto utvrduvawe na trajnata, odnosno preodnata nesposobnost za rabota prestanuva obvrskata za nadomestok za natamo{ni tro{oci za lekuvawe i izgubena zarabotuva~ka.
(6) Se nadomestuvaat samo onie tro{oci za lekuvawe koi gi snosi patnikot.
Ograni£uvawe na obvrskata na dru{tvoto
^len 13
(1) Dokolku patnikot, odnosno korisnikot na osiguruvaweto, pretrpel povisoka {teta od iznosot na isplateniot nadomestok vo odnos na ova osiguruvawe, istiot ima pravo na nadomest na {teta od liceto koe ja predizvikalo {tetata, samo za ostatokot do visinata na pretrpenata {teta.
(2) Patnikot, odnosno korisnikot na osiguruvaweto na kogo liceto koe ja predizvikalo {tetata ili odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe mu ja nadomestilo {tetata, nema pravo na nadomest na {teta vo odnos na osiguruvawe na patnici vo javen prevoz od posledici na nesre}en slu£aj vo visina na iznosot na isplatenata {teta.
6
III. OSIGURUVAWE NA SOPSTVENICITE NA MOTORNI VOZILA OD ODGOVORNOST ZA [TETI PREDIZVIKANI NA TRETI LICA
1. Dogovor za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost
Sklu~uvawe na dogovor za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost
^len 14
Sopstvenikot, odnosno korisnikot na motorno i priklu~no vozilo e dol`en da sklu~i dogovor za osiguruvawe od odgovornost za {teti {to so upotreba na motornoto vozilo }e im ja pri~ini na treti lica poradi smrt, telesna povreda, naru{uvawe na zdravjeto, uni{tuvawe ili o{tetuvawe na predmeti (vo natamo{niot tekst: osiguruvawe od avtomobilska odgovornost) osven od odgovornost za {teti za predmetite {to gi primil na prevoz.
Isklu~oci od pravoto na nadomest na {teta
^len 15
Pravo na nadomest na {teta po osnov na osiguruvawe od avtomobilska odgovornost ima sekoe lice osven:
1) liceto koe upravuvalo so motornoto voziloto so ~ija upotreba e predizvikana nezgodata;
2) sopstvenikot, sosopstvenikot, dogovoruva~ot na osiguruvaweto i sekoj drug korisnik na voziloto koj vo momentot na nastanuvawe na nezgodata ne upravuval so motornoto vozilo so ~ija upotreba e predizvikana nezgodata, no samo za iznosot na {teta poradi uni{tuvawe ili o{tetuvawe na predmeti;
3) liceto koe na nelegalen na~in prisvoilo motorno vozilo, kako i sou~esnikot vo nelegalno prisvojuvawe na motorno vozilo, so ~ija upotreba e predizvikana nezgodata, bez razlika dali istoto upravuvalo so motornoto vozilo vo momentot na nastanuvawe na nezgodata i
4) licata koi {tetata ja pretrpele kako rezultat na:- upotreba na motorno vozilo vo sportski priredbi za koi e dobiena
oficijalna soglasnost i na koi e potrebno da se postigne maksimalna brzina i
- upotreba na motornoto vozilo vo teroristi~ki akt ili voeni operacii definirani soglasno so Krivi~niot zakon.
7
Pravo na subrogacija
^len 16
(1) So osiguruvaweto od avtomobilska odgovornost se opfateni i {tetite predizvikani so upotreba na motorno vozilo od neovlasteno lice.
(2) Za neovlasteno lice vo smisla na stavot (1) od ovoj ~len se smeta lice koe:
a) upravuvalo so motorno vozilo bez soodvetna voza~ka isprava (vklu~uvaj}i lice koe e na obuka za dobivawe voza~ka isprava bez prisustvo na ovlasteno lice) ili
b) na nelegalen na~in upravuvalo so motorno vozilo ili lice koe e sou~esnik vo takviot ~in ili
v) upravuvalo so motornoto vozilo pod dejstvo na alkohol nad dozvoleneto nivo soglasno so zakon, narkoti~ki drogi ili psihotropni supstancii.
(3) Dru{tvoto za osiguruvawe {to }e ja nadomesti {tetata predizvikana so upotreba na motorno vozilo od strana na neovlasteno lice ima pravo na regres za isplateniot iznos na nadomest na {teta zaedno so kamata i tro{oci sozdadeni na toj na~in od neovlastenoto lice.
Obvrski sprema pravni lica koi vr{at raboti na zdravstveno, invalidsko ili penzisko osiguruvawe
^len 17
(1) Koga pravnoto lice koe vr{i raboti na zdravstveno, invalidsko ili penzisko osiguruvawe }e istakne barawe za nadomest na sredstva potro{eni za lekuvawe i drugi tro{oci za zgri`uvawe napraveni soglasno so propisite za zdravstveno osiguruvawe sprema odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe, odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe e dol`no vo ramkite na odgovornosta na svojot osigurenik da plati nadomestok vo visinata na ovie tro{oci, odnosno e dol`no da plati srazmeren iznos na pridonesot za invalidsko ili penzisko osiguruvawe, osven vo slu~aj na {teta predizvikana so upotreba na neosigurano ili nepoznato motorno vozilo.
(2) Srazmerniot iznos na pridonesot za penzisko i invalidsko osiguruvawe se opredeluva vo kapitaliziran iznos sprema preostanatoto vreme na rabotniot sta` i spored godinata na vozrast na fizi~koto lice potrebni za steknuvawe pravo na starosna penzija.
Promena na sopstvenosta na motorno vozilo
^len 18
Ako vo tekot na traeweto na osiguruvaweto se promeni sopstvenikot na motornoto vozilo, pravata i obvrskite od dogovorot za osiguruvawe preminuvaat vrz noviot sopstvenik do istekot na tekovniot period na osiguruvawe.
8
Promena na registarskite podatoci na motorno vozilo
^len 19
Sopstvenikot na motornoto vozilo e dol`en pismeno da go izvesti dru{tvoto za osiguruvawe so koe sklu~il dogovor za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost za promena na registarskite podatoci koi se odnesuvaat na toa motorno vozilo vo rok od 15 dena od denot na nastanatata promena.
Minimalni sumi na osiguruvawe
^len 20
(1) Minimalnite sumi na osiguruvawe na koi mo`e da bide dogovoreno osiguruvawe od avtomobilska odgovornost presmetani vo denarska protivvrednost po kursot na Narodnata banka na Republika Makedonija na denot na uplatata iznesuvaat:
1) za {teti poradi smrt, telesna povreda i naru{uvawe na zdravjeto, po {teten nastan bez ogled na brojot na o{teteni lica:
- 200.000 EVRA za avtobusi i tovarni vozila,- 100.000 EVRA za drugi motorni vozila i- 300.000 EVRA za motorni vozila koi prenesuvaat opasni materii i
2) za {teti poradi uni{tuvawe ili o{tetuvawe na predmeti, po {teten nastan bez ogled na brojot na o{teteni lica:- 100.000 EVRA za avtobusi i tovarni vozila,- 50.000 EVRA za drugi motorni vozila i- 150.000 EVRA za motorni vozila koi prenesuvaat opasni materii.
(2) Obvrskata na dru{tvoto za osiguruvawe koja proizleguva od osiguruvaweto od avtomobilska odgovornost ne mo`e da bide pogolema od minimalnite sumi na osiguruvawe od stavot (1) na ovoj ~len, osven ako so dogovorot za osiguruvawe ne e predviden povisok iznos.
(3) Ako ima pove}e o{teteni lica, a vkupniot nadomestok go nadminuva iznosot na koj e dogovoreno osiguruvaweto od avtomobilska odgovornost, pravata na o{tetenite lica sprema dru{tvoto za osiguruvawe srazmerno se namaluvaat.
(4) Dru{tvoto za osiguruvawe {to isplatilo pogolem nadomest na {teta na edno o{teteno lice, od onoj {to mu pripa|a so ogled na srazmernoto namaluvawe na nadomestokot poradi toa {to ne znaelo nitu mo`elo da znae deka postojat i drugi o{teteni lica, ima obvrska sprema drugite o{tetni lica samo do visinata na iznosot na koj e dogovoreno osiguruvaweto od avtomobilska odgovornost.
9
2. Obvrski na dru{tvata za osiguruvawe i u~esnicite vo soobra}ajna nezgoda
Razmena na informacii
^len 21
Vo slu~aj na soobra}ajna nezgoda licata u~esnici vo soobra}ajnata nezgoda se dol`ni me|usebno da razmenat podatoci od li~nite dokumenti za identifikacija, registarskite podatoci za motornoto vozilo i dokumentite od koi mo`e da se vidi deka sklu~ile dogovor za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost soglasno so ovoj zakon.
Izvestuvawe do sopstvenoto dru{tvo za osiguruvawe
^len 22
(1) Sopstvenikot na motornoto vozilo e dol`en da go izvesti dru{tvoto za osiguruvawe so koe sklu~il dogovor za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost za nastanuvawe na soobra}ajnata nezgoda i da dostavi popolnet Evropski izve{taj za soobra}ajna nezgoda, vo rok od 30 dena od denot na nastanuvaweto na nezgodata.
(2) Nepo~ituvaweto na rokot za izvestuvawe od stavot (1) na ovoj ~len ne vlijae vrz pravoto na o{tetenoto lice za nadomest na {teta.
(3) Dokolku sopstvenikot na motornoto vozilo ne postapi soglasno so odredbite od stavot (1) na ovoj ~len, dru{tvoto za osiguruvawe ima pravo na regres na site isplateni sredstva ili nastanati tro{oci koi ne bi nastanale dokolku sopstvenikot na motornoto vozilo gi po~ituval rokovite za izvestuvawe predvideni vo stavot (1) na ovoj ~len.
Obvrska za dostavuvawe informacii vo vrska so soobra}ajna nezgoda
^len 23
(1) U~esnicite vo soobra}ajnata nezgoda se dol`ni, na barawe na odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe, da dadat op{irno izvestuvawe za okolnostite pod koi se slu~ila soobra}ajnata nezgoda, a vo sprotivno se dol`ni da ja nadomestat {tetata nastanata od neizvr{uvawe na obvrskata za izvestuvawe.
(2) Organot za vnatre{ni raboti, kako i drugite organi {to ja vodat postapkata za soobra}ajnite nesre}i, se dol`ni na barawe na dru{tvoto za osiguruvawe ili o{tetenite lica da dadat podatoci za soobra}ajnata nesre}a.
1
Pravo na posreduvawe
^len 24
(1) Dokolku o{tetenoto lice ne e zadovolno od nadomestot na {teta {to mu go ponudilo odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe, istoto ima pravo da pokrene postapka na posreduvawe soglasno so propisite koi go ureduvaat na~inot i postapkata na posreduvawe.
(2) Dru{tvoto za osiguruvawe koe vr{i raboti na osiguruvawe od avtomobilska odgovornost e dol`no vo dogovorot za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost da predvidi pravo na posreduvawe vo slu~aj koga o{tetenoto lice ne e zadovolno od nadomestot na {teta {to mu go ponudilo odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe.
3. Nezgodi nadvor od teritorijata na Republika Makedonija
Nadomest na {teti vo stranstvo
^len 25
(1) Odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe e dol`no da ja nadomesti {tetata nanesena so upotreba na motorno vozilo na teritorijata na zemjite ~lenki na Sovetot na Biroa za zelena karta, vo visina opredelena so propisite na zemjata ~lenka vo koja nastanala {tetata, no so pla}awe na doplatna premija za pro{iruvawe na osiguritelnoto pokritie od ~lenot 20 na ovoj zakon.
(2) Ako najniskite osigureni sumi vo taa zemja se poniski od sumite na osiguruvawe od ~lenot 20 na ovoj zakon, odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe e dol`no da ja nadomesti {tetata na svojot osigurenik do visinata na sumite na osiguruvawe utvrdeni vo ~lenot 20 od ovoj zakon.
Nadomest na {teti vo stranstvo
^len 26
(1) Osiguruvaweto od avtomobilska odgovornost pokriva {teti pri~ineti na teritorija na zemji ~lenki na Evropskata unija bez pla}awe na doplatna premija.
(2) Odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe e dol`no da ja nadomesti {tetata nanesena so upotreba na motorno vozilo na teritorijata na zemjite ~lenki na Evropska unija, vo visina opredelena so propisite na zemjata ~lenka vo koja nastanala {tetata.
(3) Ako najniskite osigureni sumi vo taa zemja se poniski od sumite na osiguruvawe od ~lenot 20 na ovoj zakon, odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe e dol`no da ja nadomesti {tetata na svojot osigurenik do visinata na sumite na osiguruvawe utvrdeni vo ~lenot 20 od ovoj zakon.
1
Ovlasten pretstavnik za {teti
^len 27
(1) Dru{tvata za osiguruvawe koi vr{at raboti na osiguruvawe od avtomobilska odgovornost se dol`ni da nazna~at ovlasten pretstavnik za {teti vo zemjite ~lenki na Evropskata unija (vo natamo{niot tekst: ovlasten pretstavnik za {teti).
(2) Ovlasten pretstavnik za {teti od stavot (1) na ovoj ~len e lice koe vo ime i za smetka na dru{tvo za osiguruvawe registrirano za vr{ewe na rabotite na osiguruvawe od avtomobilska odgovornost soglasno so ovoj zakon, sobira informacii, prezema potrebni merki za re{avawe na barawata za nadomest na {teti i izvr{uva soodvetni isplati na barawata za nadomest na {teti vo dr`avata vo koja se nao|a postojanoto mesto na `iveewe na o{tetenoto lice, po osnov na:
- {teti nastanati na teritorija na zemja ~lenka na Evropskata unija koja ne e zemja ~lenka na postojanoto mesto na `iveewe na o{tetenoto lice, odnosno na treti zemji ~ie {to nacionalno biro za osiguruvawe e ~len na sistemot na zelena karta, bez vlijanie na zakonodavstvoto {to ja regulira gra|anska odgovornost i me|unarodnoto privatno pravo na treti zemji i
- {teti predizvikani so upotreba na motorni vozila osigurani vo zemjite ~lenki na Evropskata unija i koi poteknuvaat od nejzinata teritorija.
(3) Ovlasteniot pretstavnik za {teti od stavot (1) na ovoj £len mora da gi ima site potrebni ovlastuvawa za da go zastapuva dru{tvoto za osiguruvawe vo odnos na o{tetenite lica i dr`avnite organi.
(4) Ovlasteniot pretstavnik za {teti mora da bide sposoben da gi obrabotuva barawata za nadomest na {teta na oficijalniot jazik na zemjata vo koja e nazna~en.
(5) Ovlasteniot pretstavnik za {teti mo`e da bide nazna~en od edno ili pove}e dru{tva za osiguruvawe.
(6) O{tetenoto lice, odnosno negovoto dru{tvo za osiguruvawe ima pravo baraweto za nadomest na {teta da go dostavi i direktno do liceto koe ja predizvikalo nezgodata ili odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe.
(7) Pravnite lica na koi{to po osnov na zakon se prenele pravata na o{tetenoto lice protiv liceto koe ja predizvikalo nezgodata ili odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe i pravnite lica od ~lenot 17 na ovoj zakon nemaat pravo da baraat povrat na nadomestot na {teta od ovlasteniot pretstavnik za {teti.
(8) Dru{tvoto za osiguruvawe e dol`no preku Informaciskiot centar vo ramki na Nacionalnoto biro za osiguruvawe da gi izvesti informaciskite centri na drugite zemji ~lenki na Evropskata unija vo koi ima nazna~eno ovlasten pretstavnik za {teti, za imeto i adresata na ovlastenite pretstavnici koi gi nazna~ile.
1
Vreme za koe ovlasteniot pretstavnik ja prifa}a ili odbiva odgovornosta
^len 28
Odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe, odnosno negov ovlasten pretstavnik za {teti e dol`en vo rok od tri meseca od denot na podnesuvaweto na baraweto za nadomest na {teta od liceto koe pretrpelo {teta:
- da dade ponuda za nadomest na {teta, vo slu~aj ako odgovornosta ne e sporna i {tetata bila vo celost obrabotena i
- da dade odgovor na baraweto za nadomest na {teta vo slu~aj odgovornosta da e sporna ili da ne bide to~no utvrdena, odnosno dokolku {tetata ne bila vo celost obrabotena.
4. Nezgodi na teritorija na Republika Makedonija
Me|unarodna isprava za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost
^len 29
(1) Lice koe so stransko motorno vozilo vleguva na teritorijata na Republika Makedonija zadol`itelno mora da poseduva va`e~ka me|unarodna isprava za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost koja va`i za teritorijata na Republika Makedonija ili nekoj drug dokaz za postoeweto na takvo osiguruvawe {to gi pokriva {tetite najmalku do iznosot od ~lenot 20 na ovoj zakon.
(2) Na grani~niot premin pri vleguvawe vo Republika Makedonija, nadle`niot organ za vnatre{ni raboti kontrolira dali se ispolneti uslovite od stavot (1) na ovoj ~len.
Dokaz za sklu~en dogovor za osiguruvawe
^len 30
(1) Kako me|unarodni ispravi i dokazi od ~lenot 29 stav (1) na ovoj zakon se smetaat onie dokumenti ~ija va`nost ja priznava Nacionalnoto biro za osiguruvawe.
(2) Nacionalnoto biro za osiguruvawe e dol`no pismeno da go izvesti organot nadle`en za vnatre{ni raboti za priznavaweto na va`nosta na me|unarodnite ispravi i dokazi.
1
Prezentirawe na dokaz za sklu~en dogovor za osiguruvawe
^len 31
Voza~ot na stransko motorno vozilo koe ima va`e~ka me|unarodna isprava za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost - dogovor za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost e dol`en da prezentira dokaz za toj dogovor na barawe na ovlasteno lice.
Zadol`itelno grani£no osiguruvawe
^len 32
(1) Licata koi nemaat va`e~ka me|unarodna isprava ili dokaz od ~lenot 30 na ovoj zakon se dol`ni na grani~niot premin na Republika Makedonija da sklu~at dogovor za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost so dru{tvo za osiguruvawe koe e £len na Nacionalnoto biro za osiguruvawe. Dogovorot mora da bide sklu£en za periodot na prestoj na voziloto na teritorijata na Republika Makedonija, no ne pomalku od 15 dena.
(2) Dokolku voza£ot ne ja ispolni obvrskata od stavot (1) na ovoj £len, organot za vnatre{ni raboti nema da mu dozvoli vlez vo zemjata.
Nadomest na {teti predizvikani od stranski motorni vozila
^len 33
(1) O{teteno lice na koe mu e nanesena {teta so upotreba na stransko motorno vozilo, ako za voziloto postoi va`e~ka me|unarodna isprava ili dokaz za postoewe na osiguruvawe od avtomobilska odgovornost od ~lenot 31 na ovoj zakon, mo`e da podnese barawe za nadomest na {teta do Nacionalnoto biro za osiguruvawe ili direktno do dru{tvata za osiguruvawe - £lenki na Nacionalnoto biro.
(2) Obrabotkata i isplatata na barawata za nadomest na {teta od stavot (1) na ovoj ~len, Nacionalnoto biro za osiguruvawe mo`e da gi otstapi na dru{tvata za osiguruvawe - ~lenki na Biroto koi vr{at osiguruvawe od avtomobilska odgovornost.
(3) Dru{tvoto za osiguruvawe na koe mu e otstapeno baraweto za nadomest na {teta e dol`no istoto da go obraboti i isplati vo soglasnost so me|unarodnite dogovori za osiguruvawe na motornite vozila, vo rok od tri meseca od denot na podnesuvaweto na baraweto zaedno so potrebnata dokumentacija.
(4) Dokolku dru{tvoto za osiguruvawe - ~lenka na Nacionalnoto biro za osiguruvawe, koe izvr{ilo obrabotka i isplata na baraweto za nadomest na {teta za stransko dru{tvo za osiguruvawe vrz osnova na sklu~enite me|unarodni dogovori ne dobie povrat na sredstvata za koi spored me|unarodnite dogovori ima
1
pravo, na ~lenkata na Biroto i se vra}aat sredstvata od Garantniot fond soglasno so na~inot utvrden od strana na Nacionalnoto Biro.
(5) Ako za vozilo so stranska registracija so dogovorot za osiguruvawe e dogovoren povisok iznos, Nacionalnoto biro za osiguruvawe garantira do visinata na osiguritelnoto pokritie na stranskoto vozilo.
Dol`nost na Nacionalnoto biro za osiguruvawe za izvestuvawe
^len 34
Vo slu~aj koga Nacionalnoto biro za osiguruvawe ili negova ~lenka dobie barawe za nadomest na {teta vo soglasnost so ~lenot 33 od ovoj zakon, Biroto ili ~lenkata se dol`ni da go izvesti nadle`noto biro ili ~lenkata od zemjata vo koja e registrirano stranskoto motorno vozilo, i dokolku e poznato, da go izvesti odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe.
5. Informaciski centar
Vospostavuvawe na informaciski centar
^len 35
So cel efikasno re{avawe na barawata za nadomest na {teti nastanati so upotreba na motorni vozila, Nacionalnoto biro za osiguruvawe e dol`no da vospostavi Informaciski centar.
Zada~i na informaciskiot centar
^len 36
(1) Informaciskiot centar od ~lenot 35 na ovoj zakon gi vr{i slednive raboti:1) sobira podatoci i vodi registar na podatoci,2) gi a`urira podatocite od registarot od to£kata 1 na ovoj stav i3) im nudi pomo{ na o{tetenite lica vo pribiraweto na podatoci od registarot
od to~kata 1 na ovoj stav i vo pribiraweto na podatocite od registrite na informaciskite centri od zemjite ~lenki na Evropskata unija.
(2) Registarot od stavot (1) to~ka 1 na ovoj £len sodr`i podatoci za:1) registerskite oznaki od registerskite tabli~ki, vidovi, marki, tipovi, broevi
na {asii odnosno karoserii od vozilata, registrirani vo Republika Makedonija;
2) brojot na polisata za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost za vozilata od to~kata 1 na ovoj stav;
3) datumot na prestanuvawe na va`nosta na dogovorot za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost;
1
4) imeto i sedi{teto na dru{tvata za osiguruvawe, koi{to vr{at raboti na zadol`itelno osiguruvawe od avtomobilska odgovornost;
5) imeto i prezimeto, edinstveniot mati~en broj, datumot i mestoto na ra|awe, postojanoto i privremenoto mesto na `iveewe na osigurenikot;
6) imeto i/ili sedi{teto na ovlasteni pretstavnici, nazna~eni od dru{tvata za osiguruvawe na drugi zemji ~lenki na Evropskata Unija, vo Republika Makedonija,
7) spisokot na motornite vozila za koi vo Republika Makedonija ne va`at odredbite od ovoj zakon.
(3) Podatocite od stavot (2) na ovoj £len se sobiraat od bazite na podatoci na dru{tvata za osiguruvawe, kako i od evidencijata na registrirani vozila pri organot za vnatre{ni raboti.
(4) Dru{tvata za osiguruvawe se dol`ni podatocite od stavot (2) na ovoj ~len da gi dostavuvaat do Informaciskiot centar kvartalno, vo rok od sedum dena po zavr{uvaweto na kvartalot.
(5) Na barawe na Informaciskiot centar podatocite od stavot (2) na ovoj ~len mo`at da se dobijat i od informaciskite centri od drugite zemji ~lenki na Evropskata Unija.
(6) Podatocite od stavot (2) to~ki 1, 2, 3, 4 i 5 na ovoj ~len se ~uvaat vo Informaciskiot centar najmalku sedum godini po prestanokot na registracijata na motornoto vozilo ili po prestanokot na dogovorot za osiguruvawe.
Sorabotka so informaciski centri na drugi zemji ~lenki
^len 37
Za vr{ewe na rabotite od ~len 36 stav (1) to£ka 3 na ovoj zakon, Informaciskiot centar sorabotuva so informaciskite centri na drugite zemji ~lenki na Evropskata unija.
Izvestuvawe po barawe za dobivawe informacii
^len 38
(1) Informaciskiot centar e dol`en na barawe na o{tetenoto lice, vo period od sedum godini od denot na nastanuvawe na nezgodata, od svojot registar na podatoci ili od registarot na podatoci na informaciskiot centar na druga zemja ~lenka na Evropskata Unija, vedna{ po dobivawe na baraweto da gi dostavi slednive podatoci:1) ime i adresata na dru{tvoto za osiguruvawe so koe liceto koe ja predizvikalo
nezgodata sklu~ilo dogovor za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost;2) broj na polisata za osiguruvawe od to£kata 1 na ovoj stav i3) ime i adresa na ovlasteniot pretstavnik vo Republika Makedonija nazna~en od
strana na dru{tvo za osiguruvawe na zemjata ~lenka na Evropskata unija so koe
1
liceto koe ja predizvikalo nezgodata sklu~ilo dogovor za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost;
(2) Informaciskiot centar e dol`en na barawe na o{tetenoto lice da mu dostavi podatoci za imeto i adresata na sopstvenikot, korisnik, odnosno registriraniot korisnik na motornoto vozilo dokolku o{tetenoto lice doka`e deka ima praven interes za steknuvawe na takvata informacija.
(3) Podatocite od stavot (2) na ovoj £len Informaciskiot centar gi pribavuva od dru{tvo za osiguruvawe ili od Ministerstvoto za vnatre{ni raboti.
(4) Informaciskiot centar e dol`en na o{tetenoto lice da mu dostavi i podatoci za imeto na liceto koe upravuvalo so motornoto vozilo koe ja predizvikalo {tetata, a za koe ne se primenuvaat odredbite od ovoj zakon.
Slu`ba za nadomest na {teti
Formirawe na Slu`ba za nadomest na {teti
^len 39
(1) Nacionalnoto Biro za osiguruvawe e dol`no da formira Slu`ba za nadomest na {teti za isplata na barawata za nadomest na {teti od strana na o{teteni lica so postojano mesto na `iveewe vo Republika Makedonija, vo slu~aj koga:
- nezgodata nastanala vo druga zemja ~lenka na Evropskata unija, odnosno vo zemja ~ie{to nacionalno biro za osiguruvawe e ~len na sistemot na zelena karta,
- nezgodata bila predizvikana od motorno vozilo osigurano vo zemja ~lenka na Evropskata unija i koe poteknuva od nejzinata teritorija i
- samo vo isklu~itelni slu~ai koga odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe, odnosno negoviot ovlasten pretstavnik ne gi ispolnil svoite obvrski soglasno so ovoj zakon.
(2) O{tetenite lica od stavot (1) na ovoj £len mo`at da podnesat barawe za nadomest na {teta do Slu`bata za nadomest na {teti dokolku:
1) vo rok od tri meseca od denot na podnesuvaweto na baraweto za nadomest na {teta do odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe ili do negoviot ovlasten pretstavnik, odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe ili negov ovlasten pretstavnik ne go re{ile baraweto za nadomest na {teta na o{tetenoto lice i
2) odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe ne nazna~ilo ovlasten pretstavnik vo Republika Makedonija. Vo toj slu~aj o{tetenoto lice nema pravo da podnese barawe za nadomest na {teta do Slu`bata za nadomest na {teti, dokolku baraweto za nadomest na {teta go podnel direktno do odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe i dokolku vo rok od tri meseca od denot na podnesuvaweto na baraweto bil daden odgovor so obrazlo`enie od strana na odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe.
1
Re{avawe na barawata za nadomest na {teta
^len 40
(1) Slu`bata za nadomest na {teti e dol`na da postapi po baraweto za nadomest na {teta vo rok od dva meseca od denot na priemot na baraweto.
(2) Slu`bata za nadomest na {teti }e ja prekine postapkata dokolku dru{tvoto za osiguruvawe, ili negov ovlasten pretstavnik dade razumen odgovor vo odnos na baraweto za nadomest na {teta.
(3) Za priemot na baraweto za nadomest na {teta, kako i za toa deka }e prezeme soodvetni merki, Slu`bata za nadomest na {teti e dol`na vo rok ne podolg od tri dena da gi izvesti:- dru{tvoto za osiguruvawe ili negoviot ovlasten pretstavnik,- slu`bata za nadomest na {teti vo zemjata ~lenka na Evropskata unija kade {to
e sedi{teto na dru{tvoto za osiguruvawe i kade {to e sklu~en dogovorot za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost i
- liceto koe ja predizvikalo nezgodata, dokolku istoto e poznato.
Isklu~oci od pravoto na isplata na {teta od Slu`bata za nadomest na {teti
^len 41
(1) O{tetenoto lice od ~lenot 39 na ovoj zakon koe pokrenalo sudska postapka direktno sprema odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe, ne mo`e da dostavi barawe za nadomest na {teta do Slu`bata za nadomest na {teti.
(2) Pravnite lica na koi se prefrleni pravata na o{tetenoto lice za nadomest na {teta od liceto koe ja predizvikalo nezgodata ili odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe i pravnite lica od ~lenot 17 od ovoj zakon nemaat pravo na nadomest na {teta od Slu`bata za nadomest na {teti.
(3) Slu`bata za nadomest na {teti {to izvr{ila isplata na baraweto za nadomest na {teta na o{tetenoto lice od ~lenot 39 od ovoj zakon, ima pravo da bara nadomest za iznosot na isplatenata {teta od Slu`bata za nadomest na {teti na zemjata ~lenka na Evropskata unija vo koja se nao|a sedi{teto na dru{tvo za osiguruvawe koe go sklu~ilo dogovorot za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost.
(4) Slu`bata za nadomest na {teti e dol`na na Slu`bata za nadomest na {teti na zemja ~lenka na Evropskata unija da i go nadomesti isplateniot iznos od {teta, dokolku se raboti za obvrska od dogovor za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost na dru{tvo za osiguruvawe so sedi{te na teritorijata na Republika Makedonija soglasno so sklu~enite me|unarodni dogovori.
1
Isplata na sredstva po osnov na neidentifikuvani i neosigureni motorni vozila
^len 42
(1) Dokolku ne e mo`no da se identifikuva voziloto koe ja predizvikalo {tetata, odnosno dokolku vo rok od dva meseca od denot na nastanuvaweto na nezgodata ne mo`e da se utvrdi odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe, o{tetenoto lice od ~lenot 39 na ovoj zakon mo`e da go podnese baraweto za nadomest na {teta do Slu`bata za nadomest na {teti. Slu`bata za nadomest na {teti {to ja nadomestila {tetata ima pravo na barawe za nadomest na isplatenite iznosi i tro{oci soglasno so sklu~enite me|unarodni dogovori:1) vo slu~aj koga ne e mo`no da se utvrdi odgovornoto dru{tvo za osiguruvawe, od
garantniot Fond vo zemjata ~lenka na Evropskata unija od kade {to poteknuva motornoto vozilo;
2) vo slu~aj koga ne e mo`no da se identifikuva voziloto od garantniot fond vo zemjata ~lenka na Evropskata unija na ~ija teritorija se slu~ila nezgodata i
3) vo slu~aj na vozila koi poteknuvaat od treti zemji od garantniot fond vo zemjata ~lenka na Evropskata unija kade {to se slu~ila nezgodata.
Uplata na sredstva vo Slu`bata za nadomest na {teti
^len 43
(1) Dru{tvata za osiguruvawe koi vr{at raboti na osiguruvawe od avtomobilska odgovornost se dol`ni da uplatat sredstva vo Slu`bata za nadomest na {teti, vo iznos srazmerno na premijata ostvarena vo klasata vo prethodnoto tromese~ie, za tekovnoto tromese~ie od tekovnata godina.
(2) Sredstvata od stavot (1) na ovoj ~len dru{tvata za osiguruvawe se dol`ni da gi uplatat vo rok od 15 dena od denot na dobivaweto na izvestuvaweto od strana na Nacionalnoto Biro za osiguruvawe.
(3) Visinata na po~etnite sredstva na Slu`bata za nadomest na {teti se opredeluva so Dogovorot za osnovawe na Biroto, a ponatamu Biroto rakovodi so sredstvata vo zavisnost od tekovnite potrebi za {to gi izvestuva dru{tvata za osiguruvawe.
(4) Sredstvata na Slu`bata za nadomest na {teti se formiraat odvoeno od drugite sredstva na Biroto.
Komisija za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost
Formirawe na Komisija za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost
1
^len 44
(1) Vladata na Republika Makedonija formira Komisija za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost (vo natamo{niot tekst: Komisija).(2) Komisijata od stavot (1) na ovoj ~len e sostavena od ~etiri ~lena i pretsedatel. Dva ~lena i pretsedatelot se imenuvaat na predlog na Agencija za supervizija na osiguruvawe, a drugite dva ~lena se imenuvaat na predlog na Nacionalnoto biro za osiguruvawe
Nadle`nosti na Komisijata
^len 45
(1) Komisijata izgotvuva tarifa na premija za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost i i predlaga na Vladata minimalna i maksimalna stapka na tehni~ka premija za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost. Tarifata po nejzino donesuvawe se objavuva vo “Slu`ben vesnik na Republika Makedonija
(2) Komisijata utvrduva kriteriumi za nadomest na {teta poradi smrt, telesna povreda i naru{uvawe na zdravjeto i istite gi dostavuva do sudovite zaradi odlu~uvawe pri utvrduvawe na nadomest na {teta poradi smrt, telesna povreda i naru{uvawe na zdravjeto.
(3) Za celite na izgotvuvawe na tarifata na premija od avtomobilska odgovornost i utvrduvawe na kriteriumite za nadomest na {teta, Komisijata mo`e po potreba da anga`ira aktuari, pravni i medicinski eksperti i drugi stru~ni lica.
(4) Na barawe na Komisijata, dru{tvata za osiguruvawe i Nacionalnoto biro za osiguruvawe se dol`ni da ñ dostavat osiguritelni statisti~ki podatoci i drugi informacii potrebni za vr{ewe na nejzinite nadle`nosti.
Utvrduvawe na minimalnata i maksimalnata stapka na tehni~ka premija
^len 46
Vladata na Republika Makedonija na predlog na Komisijata edna{ godi{no ja utvrduva minimalnata i maksimalnata stapka na tehni~ka premija za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost.
2
IV. OSIGURUVAWE NA SOPSTVENICITE NA VOZDUHOPLOVI OD ODGOVORNOST ZA [TETI PREDIZVIKANI NA TRETI LICA
Dogovor za osiguruvawe na sopstvenicite na vozduhoplovi od odgovornost za {teti predizvikani na treti lica
^len 47
(1) Sopstvenikot, odnosno korisnikot na vozduhoplov zapi{an vo registarot na vozduhoplovi na Republika Makedonija e dol`en da sklu~i dogovor za osiguruvawe od odgovornost za {teta {to vozduhoplovot mo`e da ja predizvika na treti lica poradi smrt, telesna povreda, naru{uvawe na zdravjeto, uni{tuvawe ili o{tetuvawe na predmeti, osven od odgovornost za {teti na predmeti {to gi primil na transport kako vo tekot na letot, taka i dodeka vozduhoplovot se nao|a na zemja. (2) Kako {teta {to e predizvikana so upotreba na vozduhoplov se smeta i {tetata {to na treto lice mu e predizvikana so pa|awe ili isfrlawe na predmeti od vozduhoplovot.
(3) Osiguruvaweto od stavot (1) na ovoj ~len ne se odnesuva na patnicite koi se prevezuvaat so vozduhoplovot, kako i licata koi po nalog na sopstvenikot, odnosno korisnikot na vozduhoplovot ili za negova smetka, rabotat na izvr{uvawe na transportot.
(4) Minimalnite sumi na osiguruvawe na koi mo`e da bide dogovoreno osiguruvawe od odgovornost za {teta {to vozduhoplovot mo`e da ja predizvika na treti lica vo denarska protivvrednost po kursot na Narodnata banka na Republika Makedonija na denot na uplatata iznesuvaat:
Red. broj
Vid na vozduhoplov Sumi na osiguruvawe
(SPV) 1. Zmejovi, ultralesni edrilici i paraglajderi 5.000
2. Edrilici so motor, baloni, zmejovi so motor i ultralesni vozduhoplovi so motor so maksimalna masa pri poletuvawe do 20 kg
8.000
3. Vozduhoplovi so maksimalna masa pri poletuvawe od 20 kg do 500 kg
500.000
3. Vozduhoplovi so maksimalna masa pri poletuvawe od 500 kg do 1.000 kg
1.000.000
4. Vozduhoplovi so maksimalna masa pri poletuvawe od 1.000 kg do 2.700 kg
1.500.000
5. Vozduhoplovi so maksimalna masa pri poletuvawe od 2.700 kg do 6.000 kg 4.500.000
2
6. Vozduhoplovi so maksimalna masa pri poletuvawe od 6.000 do 25.000 kg 12.000.000
7. Vozduhoplovi so maksimalna masa pri poletuvawe od 25.000 do 100.000 kg 50.500.000
8. Vozduhoplovi so maksimalna masa pri poletuvawe nad 100.000 kg
90.000.000
9. Vozduhoplovi so maskimalna masa pri poletuvawe do 6.000 kg koi ne se koristat za komercijalen prevoz na patnici
50.000
(5) Obvrskata na dru{tvoto za osiguruvawe za nadomest na {teta po osnov na osiguruvawe od odgovornost za {teta {to vozduhoplovot mo`e da ja predizvika na treti lica ne mo`e da bide povisoka od minimalnite osigureni sumi od stavot (4) na ovoj ~len, osven ako so dogovorot za osiguruvawe ne e predviden povisok iznos.
(6) Ako iznosot na koj e dogovoreno osiguruvaweto ne e dovolen za nadomestuvawe na site {teti predizvikani so ist {teten nastan, prvenstveno se nadomestuvaat {teti na lica. Ako ima pove}e o{teteni lica, a vkupniot nadomestok go nadminuva iznosot na koj e dogovoreno osiguruvawe od avioodgovornost, pravata na o{tetenite lica sprema dru{tvoto za osiguruvawe srazmerno se namaluvaat.
(7) Dru{tvoto za osiguruvawe koe na o{tetenoto lice mu isplatilo {teta vo iznos povisok od onoj na koj liceto ima pravo spored proporcionalnoto namaluvawe na kompenzacijata, bidej}i dru{tvoto ne znaelo deka postojat i drugi lica koi pretrpele {teta, ima obvrska kon drugite lica samo do iznosot dogovoren vo dogovorot za zadol`itelno osiguruvawe od odgovornost.
Stranski vozuhoplovi
^len 48
Za stranskiot vozduhoplov koj vleguva vo vozdu{niot prostor na Republika Makedonija e zadol`itelno osiguruvawe od odgovornost za {tetite od ~lenot 47 stav (1) na ovoj zakon, osven ako ne e dadeno drugo obezbeduvawe za nadomest na {teta ili ako so me|unaroden dogovor poinaku ne e utvrdeno.
V. OSIGURUVAWE NA SOPSTVENICITE NA BRODOVI, OSNOSNO ^AMCI NA MOTOREN POGON OD ODGOVORNOST ZA [TETI
PREDIZVIKANI NA TRETI LICA
Dogovor za osiguruvawe na sopstvenik na brod,odnosno ~amec na motoren pogon od odgovornost za
{teti pri~ineti na treti lica
2
^len 49
(1) Sopstvenikot, odnosno korisnikot na brod, odnosno ~amec na motoren pogon so sila na motorot nad 1,125 kilovati registriran za delovni celi, sport i razonoda, vpi{an vo registarot na brodovi i/ili registarot na ~amci (vo natamo{niot tekst: brodovi i ~amci na motoren pogon) e dol`en da sklu~i dogovor za osiguruvawe od odgovornost za {tetite {to brodot, odnosno ~amecot na motoren pogon mo`e da gi predizvika na treti lica poradi smrt, telesna povreda, naru{uvawe na zdravjeto, uni{tuvawe ili o{tetuvawe na predmeti, osven od odgovornost za {teti na predmeti primeni na transport.
(2) Osiguruvaweto od stavot (1) na ovoj ~len ne se odnesuva na patnicite koi se prevezuvaat so brodot, odnosno ~amecot na motoren pogon, kako i licata koi po nalog na sopstvenikot, odnosno korisnikot na brodot, odnosno ~amecot na motoren pogon ili za negova smetka, rabotat na izvr{uvawe na transportot.
(3) Minimalnite sumi na osiguruvawe na koi mo`e da bide dogovoreno osiguruvawe od odgovornost za {teta {to brodot, odnosno ~amecot na motoren pogon mo`e da ja predizvika na treti lica vo denarska protivvrednost po kursot na Narodnata banka na Republika Makedonija na denot na uplatata iznesuvaat:
Br.Vid na ploven objekt Sumi na osiguruvawe
vo EVRA
1) £amci, skuteri i gliseri so sila do 3,75KV7.500
2) £amci so sila od 3,75do 11,25 KV15.000
3) £amci, jahti i brodovi i drugi brodovi i ~amci na motoren pogon so sila od 11,2 do 37,50 KV
40.000
4) brodovi so nad 37,50 KV 100.000
(4) Obvrskata na dru{tvoto za osiguruvawe za nadomest na {teta po osnov na osiguruvawe od odgovornost za {teta {to brodot odnosno ~amecot na motoren pogon mo`e da ja predizvika na treti lica ne mo`e da bide povisoka od minimalnite osigureni sumi od stavot (3) na ovoj ~len, osven ako so dogovorot za osiguruvawe ne e predviden povisok iznos.
(5) Ako iznosot na koj e dogovoreno osiguruvaweto ne e dovolen za nadomestuvawe na site {teti predizvikani so ist {teten nastan, prvenstveno se nadomestuvaat {teti na lica. Ako ima pove}e o{teteni lica, a vkupniot nadomestok go nadminuva iznosot na koj e dogovoreno ova osiguruvawe, pravata na o{tetenite lica sprema dru{tvoto za osiguruvawe srazmerno se namaluvaat.
Stranski brodovi, odnosno ~amci na motoren pogon
^len 50
2
Stranskite sopstvenici na brod, odnosno ~amec na motoren pogon se dol`ni da prezentiraat dokaz deka imaat validna stranska polisa za odgovornost ili da sklu£at takvo osiguruvawe vo Republika Makedonija dodeka go koristat brodot, odnosno ~amecot na motoren pogon vo vodite na Republika Makedonija.
VI. NACIONALNO BIRO ZA OSIGURUVAWE
Formirawe na Nacionalno biro za osiguruvawe
^len 51
(1) Dru{tvata za osiguruvawe so dogovor osnovaat Nacionalno biro za osiguruvawe (vo natamo{niot tekst: Biro).
(2) Biroto od stavot (1) na ovoj ~len go osnovaat najmalku dve dru{tva za osiguruvawe koi imaat dozvola za vr{ewe raboti na osiguruvawe vo klasata na osiguruvawe od avtomobilska ogovornost.
(3) Biroto steknuva svojstvo na pravno lice so upisot vo trgovskiot registar.
(4) Biroto donesuva Statut na koj soglasnost dava Agencija za supervizija na osiguruvawe.
Raboti na Biroto
^len 52
(1) Biroto gi vr{i slednive raboti:1) vr{i raboti soglasno me|unarodnite spogodbi za osiguruvawe od
odgovornost na sopstvenicite i korisnicite na motorni vozila (zelena karta) i gi pretstavuva dru{tvata za osiguruvawe pred me|unarodnite organizacii na dru{tvata za osiguruvawe;
2) izdava i pe~ati me|unarodni zeleni karti za potrebite na ~lenkite; 3) ja opredeluva visinata na dopolnitelnata premija za izdavawe na me|
unarodni zeleni karti, po prethodna soglasnost na Ministerstvoto za finansii;
4) vodi statisti~ka evidencija i vr{i statisti~ka obrabotka na statisti~kite podatocite dobieni od dru{tvata za osiguruvawe soglasno statisti~kite osiguritelni standardi i istite kvartalno gi objavuva na svojata veb strana;
5) vospostavuva i odr`uva centralen sistem za evidencija na polisi i {teti od upotreba na motorni vozila;
6) vr{i raboti koi se od zaedni~ki interes na dru{tvata za osiguruvawe, propi{ani vo Zakonot za trgovskite dru{tva ili Statutot na Biroto, kako i drugi raboti za koi e ovlasteno od nejzinite ~lenovi;
7) donesuva kodeks na odnesuvawe na dru{tvata za osiguruvawe;8) sorabotuva so drugi organi za pra{awa od oblasta na osiguruvaweto;9) vr{i i drugi raboti soglasno so ovoj zakon.
2
(2) Podatocite potrebni za vodewe na statisti~kata evidencija od stavot (1) to~ka 4) od ovoj ~len, dru{tvata za osiguruvawe se dol`ni da gi dostavuvaat kvartalno.
(3) Podatocite za {teti i polisi od stavot (1) to~ka 5) od ovoj ~len, dru{tvata za osiguruvawe se dol`ni da gi vnesuvaat vo centralniot sistem paralelno so nivno vnesuvawe vo internata evidencija na dru{tvoto.
Plan za rabota na Biroto
^len 53
(1) Biroto e dol`no na godi{no nivo da izgotvuva plan za rabota i istiot da go dostavuva do Agencija za supervizija na osiguruvawe najdocna do 31 dekemvri vo tekovnata godina za narednata godina.
(2) Planot za rabota od stavot (1) na ovoj ~len pokraj drugoto sodr`i procenka na likvidnosta na Biroto, finansiski izvori potrebni za ispolnuvawe na obvrskite na Biroto, kako i na~in na upravuvawe so sredstvata na Garantniot fond.
Delovni knigi i izve{tai na Biroto
^len 54
(1) Biroto e dol`no da vodi trgovski knigi i da izgotvuva godi{ni izve{tai, da sostavuva smetkovodstveni dokumenti, da gi vrednuva stavkite vo delovnite bilansi i godi{nite smetki i da ja izvestuva javnosta na podatocite od godi{nite izve{tai soglasno so odredbite od Zakonot za trgovskite dru{tva.
(2) Biroto gi vodi trgovskite knigi i izgotvuva delovni bilansi spored kontniot plan i bilansnite {emi nameneti za dru{tvata za osiguruvawe.
(3) Biroto e dol`no da izgotvuva godi{na smetka i godi{en izve{taj za delovnata godina koja e ednakva so kalendarskata godina i istata da ja dostavuva do Agencijata za supervizija na osiguruvawe vo prvite tri meseci od tekovnata godina za izminatata godina.
(4) God{niot izve{taj na Biroto vklu~uva potvrda i mislewe od ovlasten aktuar.
Dogovor za osnovawe na Biroto
^len 55
(1) So dogovorot za osnovawe na Biroto se utvrduvaat:1) rabotite koi gi vr{i;2) na~inot na finansiraweto;3) organizacijata;
2
4) upravuvaweto i odlu~uvaweto;5) op{tite akti na Biroto;6) priemot na novi ~lenki;7) istapuvaweto i isklu~uvaweto na ~lenkite;8) uslovi i na~inot na formirawe na Garantniot fond i9) drugi pra{awa od interes na Biroto i negovite ~lenki.
(2) Na dogovorot od stavot (1) na ovoj ~len zadol`itelna e soglasnost od Agencija za supervizija na osiguruvawe.
Isklu~uvawe na ~lenka od Biroto
^len 56
(1) Vo slu~aj ~lenka na Biroto da ne gi ispolnuva obvrskite za finansirawe i drugi obvrski utvrdeni so dogovorot za osnovawe, kako i obvrski prevzemeni od Biroto so negovoto ~lenuvawe vo me|unarodni asocijacii za osiguruvawe ili utvrdeni so me|unarodni dogovori, Biroto opredeluva rok za ispolnuvawe na istite, koj ne mo`e da bide podolg od 30 dena i za toa go izvestuva Agencija za supervizija na osiguruvawe.
(2) Dokolku ~lenka na Biroto ne gi ispolni obvrskite vo rokot od stavot (1) na ovoj ~len Biroto, po prethodna soglasnost od Agencija za supervizija na osiguruvawe, go isklu~uva dru{tvoto za osiguruvawe od ~lenstvo vo Biroto i go povlekuva odobrenieto dru{tvoto za osiguruvawe da izdava zeleni karti.
Supervizija na Biroto
^len 57
Supervizija na raboteweto na Biroto sproveduva Agencija za supervizija na osiguruvawe.
VII. GARANTEN FOND
Formirawe na Garanten fond
^len 58
(1) Nacionalnoto biro za osiguruvawe e dol`no da formira Garanten fond koj slu`i za isplata na:
1) {teti nastanati na teritorijata na Republika Makedonija od nepoznati i neosigurani motorni vozila i prikolki, neosigureni ~amci i brodovi na motoren pogon, kako i neosigureni vozduhoplovi;
2) {teti nastanati na teritorijata na Republika Makedonija od prevozni sredstva registrirani za prevoz na patnici vo javen soobra}aj za koi
2
sopstvenicite ne sklu~ile dogovor za osiguruvawe na patnici od posledici na nesre}en slu~aj-nezgoda;
3) {teti od zadol`itelni osiguruvawa koi o{tetenite lica ne mo`at da gi naplatat poradi prestanok na dru{tvoto za osiguruvawe so koe e sklu~en dogovorot za osiguruvawe, pri {to se ispla}a samo onoj del od {tetata koj ne bil nadomesten od ste£ajnata masa na dru{tvoto za osiguruvawe i
4) {teti od osigureni motorni vozila koi poteknuvaat od teritorijata na Republika Makedonija za koi soglasno so Kritskiot dogovor i drugi me|unarodni dogovori garantira Nacionalnoto biro za osiguruvawe.
(2) Od sredstvata na Garantniot fond ne se nadomestuvaat {teti nastanati od upotreba na neosigureni stranski motorni vozila {to se dvi`at na teritorijata na Republika Makedonija, a za koi va`at posebni me|unarodni dogovori ~ij potpisnik e Republika Makedonija.
Uplata na sredstva vo Garantniot fond
^len 59
(1) Dru{tvata za osiguruvawe koi vr{at raboti na zadol`itelno osiguruvawe se dol`ni da uplatat sredstva vo Garantniot Fond koi slu`at za isplata na {teti vo slu~aite navedeni vo ~lenot 58 stav (1) od ovoj zakon, vo iznos srazmeren na premijata ostvarena po oddelni klasi na zadol`itelno osiguruvawe vo prethodnoto tromese~ie, za tekovnoto tromese~ie od tekovnata godina.
(2) Sredstvata od stavot (1) na ovoj ~len dru{tvata za osiguruvawe se dol`ni da gi uplatat vo rok od 15 dena od denot na dobivaweto na izvestuvaweto od strana na Biroto.
(3) Minimalniot iznos na sredstva vo Garantniot fond go opredeluva Biroto po prethodna soglasnost od Agencija za supervizija na osiguruvawe i istiot ne mo`e da bide ponizok od 3.000.000 EVRA vo denarska protivvrednost za periodot od stavot (1) na ovoj ~len.
Obrabotka i isplata na {teti
^len 60
(1) Obrabotkata i isplatata na {tetite od ~lenot 58 na ovoj zakon, Biroto za osiguruvawe mo`e da ja doveri na bilo koja ~lenka na Biroto {to vr{i raboti na zadol`itelno osiguruvawe i {to upla}a sredstva vo Garantniot Fond na Biroto.
(2) Biroto nema pravo da bara od o{tetenoto lice dokaz deka liceto koe ja pri~inilo {tetata ne saka ili ne e vo sostojba da plati.
(3) Vo slu~aj na spor me|u dru{tvoto za osiguruvawe i Biroto za osiguruvawe za toa koj ima obvrska da isplati nadomest na {teta na o{tetenoto lice, stranata na koja prva i e podneseno baraweto za nadomest na {teta ima obvrska da isplati
2
nadomest na {teta. Dokolku dopolnitelno se utvrdi deka isplatata na baraweto za nadomest na {teta trebalo da ja izvr{i drugata strana, stranata koja{to ja izvr{ilo isplatata na o{tetenoto lice ima pravo da bara povrat na isplateniot iznos zaedno so kamata i tro{oci.
(4) Dru{tvoto za osiguruvawe koe izvr{ilo obrabotka i isplata na baraweto za nadomest na {teta od stavot (1) na ovoj ~len, ima pravo na povrat na isplatenite sredstva od sredstvata na Garantniot fond.
(5) Vo slu~ai koga liceto ne e dr`avjanin na Republika Makedonija, ima pravo da podnese barawe za nadomest na {teta spored stavot (1) od ovoj ~len samo dokolku e dr`avjanin na dr`ava koja na gra|anite na Republika Makedonija im obezbedila ekvivalentni prava da baraat nadomest vo istite okolnosti.
Pravo na nadomestok
^len 61
(1) O{tetenoto lice koe pretrpelo {teta soglasno so £lenot 58 stav (1) od ovoj zakon ima pravo da podnese barawe za nadomest na {teta do Biroto ili direktno do dru{tvo za osiguruvawe.
(2) O{tetenoto lice mo`e da pokrene sudska postapka protiv Biroto, odnosno dru{tvoto za osiguruvawe, ako vo rok od tri meseca od denot na dostavuvaweto na baraweto za nadomest na {teta, ne e platen nadomestok.
Isplata na nadomestok na {teti po osnov na neosigurani prevozni sredstva
^len 62
Dokolku {tetata e predizvikana od voza£ na neosigureno motorno vozilo, neosiguren vozduhoplov, neosiguren ~amec ili brod na motoren pogon ili pak patnik pretrpi {teta pri upotreba na neosigureno prevozno sredstvo vo javen prevoz, Biroto e odgovorno za isplata na nadomestok na {tetata na ist na£in kako i dru{tvoto za osiguruvawe vo slu£aj da bil sklu£en dogovor za osiguruvawe, no samo do visina na minimalnite sumi na osiguruvawe utvrdeni so ovoj zakon.
Isplata na nadomestok na {teti po osnov na neidentifikuvani motorni vozila
^len 63
Dokolku {tetata e predizvikana od voza£ na nepoznato motorno vozilo, Biroto e odgovorno za isplata na nadomestok na {teta poradi smrt, telesna povreda i naru{uvawe na zdravjeto, na ist na£in kako i dru{tvoto za osiguruvawe vo slu£aj da bil sklu£en dogovor za osiguruvawe, no samo do visina na minimalnite sumi na osiguruvawe za drugi motorni vozila utvrdeni so ovoj zakon.
2
Pravo na regres
^len 64
Biroto ima pravo na regres vo visina na isplatenata {teta zaedno so kamata i tro{oci od sopstvenikot na neosigurenoto motorno vozilo, vozduhoplov, ploven objekt i sopstvenik na prevozno sredstvo vo javen soobra}aj, odnosno od liceto koe ja predizvikalo {tetata. Sopstvenikot, odnosno liceto koe ja predizvikalo {tetata se podednakvo odgovorni kon Biroto.
Identifikuvawe na motornoto vozilo
^len 65
Ako se pronajde motornoto vozilo so £ija upotreba e predizvikana {tetata, Biroto koe ja isplatilo {tetata ima pravo na regres od dru{tvoto za osiguruvawe so koe sopstvenikot na motornoto vozilo sklu£il dogovor za osiguruvawe od avtoodgovornost, vo visina na isplateniot iznos na {teta, kamatata i tro{ocite.
VIII. PREKR[O^NI ODREDBI
Prekr{o~en organ^len 65-a
Za prekr{ocite utvrdeni vo ~len 66 od ovoj zakon prekr{o~na postapka vodi i prekr{o~na sankcija izrekuva Agencijata za supervizija na osiguruvawe na na~in i postapka utvrdeni vo Zakonot za supervizija na osiguruvawe.
Posreduvawe^len 65-b
Za prekr{ocite utvrdeni vo ~len 66 od ovoj zakon, ovlastenite lica na Agencijata za supervizija na osiguruvawe, vo ramki na svoite ovlastuvawa, na storitelot na prekr{okot mu nudat posreduvawe i postignuvawe soglasnost so koja storitelot na prekr{okot treba da ja plati globata, drugite dava~ki ili da gi ostrani posledicite od prekr{okot na na~in postapka utvrdeni vo Zakonot za supervizija na osiguruvawe.
^len 66
(1) (1) Globa vo iznos od 10.000 do 15.000 evra vo denarska protivrednost }e mu se izre~e za prekr{ok na:
1) dru{tvo za osiguruvawe ako ne sklu~i dogovor za zadol`itelno osiguruvawe soglasno so ~lenot 3 od ovoj zakon;
2
2) dru{tvo za osiguruvawe ako ne go sklu~i dogovorot za osiguruvawe soglasno so uslovite za osiguruvawe i tarifite na premii koi se vo sila na denot na sklu~uvaweto na dogovorot za osiguruvawe soglasno so ~lenot 3 stav (4) od ovoj zakon;
3) dru{tvo za osiguruvawe i Nacionalnoto biro za osiguruvawe ako ne pribiraat, obrabotuvaat, ~uvaat, koristat i dostavuvaat podatoci soglasno so ~lenot 7 na ovoj zakon;
4) odgovorno dru{tvo za osiguruvawe ili negov ovlasten pretstavnik ako vo rok od tri meseca od denot na podnesuvaweto na baraweto za nadomest na {teta od liceto koe pretrpelo {teta ne dalo ponuda za nadomest na {teta, vo slu~aj ako odgovornosta ne e sporna i {tetata bila vo celost obrabotena, soglasno so ~lenot 28 alineja 1 od ovoj zakon;
5) odgovorno dru{tvo za osiguruvawe ili negov ovlasten pretstavnik ako vo rok od tri meseca od denot na podnesuvaweto na baraweto za nadomest na {teta od liceto koe pretrpelo {teta ne dalo odgovor na baraweto za nadomest na {teta, vo slu~aj odgovornosta da e sporna ili da ne bide to~no utvrdena, odnosno dokolku {tetata ne bila vo celost obrabotena, soglasno so ~lenot 28 alineja 2 od ovoj zakon;
6) dru{tvo za osiguruvawe ako ne gi dostavi baranite podatoci do Informaciskiot centar vo predvideniot rok soglasno so ~lenot 36 od ovoj zakon;
7) dru{tvo za osiguruvawe ako primeni stapka na premija sprotivno na ~lenot 46 od ovoj zakon;
8) dru{tvo za osiguruvawe ako ne uplati sredstva vo Slu`bata za nadomest na {teti soglasno so ~lenot 43 stav (1) od ovoj zakon;
9) Nacionalnoto biro za osiguruvawe ako ne izgotvuva plan za rabota i ne go dostavuva do Agencija za supervizija na osiguruvawe soglasno so ~lenot 53 stav (1) od ovoj zakon;
10)Nacionalnoto Biro za osiguruvawe ako ne vodi statisti~ka evidencija i vr{i statisti~ka obrabotka na statisti~kite podatocite dobieni od dru{tvata za osiguruvawe soglasno statisti~kite osiguritelni standardi i istite kvartalno ne gi objavuva na svojata veb strana soglasno ~len 52 stav (1) to~ka 4) od ovoj zakon;
11)dru{tvoto za osiguruvawe ako kvartalno ne gi dostavuva statisti~kite podatoci do Nacionalnoto Biro za osiguruvawe soglasno ~len 52 stav (2) od ovoj zakon;
12)Nacionalnoto Biro za osiguruvawe ako ne vospostavuva i odr`uva centralen sistem za evidencija na {teti od upotreba na motorni vozila soglasno ~len 52 stav ( 1) to~ka 5) od ovoj zakon;
13)13) dru{tvoto za osiguruvawe ako ne vnesuva podatoci vo centralniot sistem za evidencija na {teti od upotreba na motorni vozila soglasno ~len 52 stav (3) od ovoj zakon i
14)dru{tvo za osiguruvawe ako ne uplati sredstva vo Garantniot fond soglasno so ~lenot 59 od ovoj zakon.
(2) Globa vo iznos od 4.000 do 6.000 evra vo denarska protivrednost }e mu se izre~e za prekr{okot od stav (1) na ovoj ~len i na odgovornoto lice vo dru{tvoto za osiguruvawe ili vo Nacionalnoto Biro za osiguruvawe.
(3) Pokraj pari~na kazna za prekr{ocite od stav (1) na ovoj ~len, }e se izre~e prekr{o~na sankcija zabrana za vr{ewe na dol`nost na odgovornoto lice vo
3
dru{tvoto za osiguruvawe ili Nacionalnoto Biro za osiguruvawe vo traewe od 15 dena.
(4) Nadle`en organ za vodewe na prekr{o~na postapka i izrekuvawe prekr{o~na sankcija od stav (1), (2) i (3) od ovoj ~len e Agencijata za supervizija na osiguruvawe.
^len 67(1) Globa vo iznos od 3.000 do 5.000 evra vo denarska protivrednost }e mu se izre~e za prekr{ok na pravno lice dokolku istoto kako sopstvenik na prevozno sredstvo ne sklu~i dogovor za zadol`itelno osiguruvawe soglasno ~len 3 stav (1) od ovoj zakon.
(2) Za prekr{okot od stavot (1) na ovoj ~len globa vo iznos od od 1000 do 1500 evra vo denarska protivvrednost }e mu se izre~e za prekr{ok i na odgovornoto lice vo pravnoto lice.
(3) Nadle`en organ za vodewe na prekr{o~na postapka i izrekuvawe prekr{o~na sankcija od stav (1) i (2) od ovoj ~len e nadle`niot sud. Prekr{o~na prijava do sudot podnesuva organot za vnatre{ni raboti. „
^len 68
(1) Globa vo iznos od 750 do 1000 evra vo denarska protivvrednost }e mu se izre~e za prekr{ok na fizi~ko lice dokolku istoto kako sopstvenik na prevozno sredstvo ne sklu~i dogovor za zadol`itelno osiguruvawe soglasno ~len 3 stav (1) na ovoj zakon.
(2) Nadle`en organ za vodewe na prekr{o~na postapka i izrekuvawe prekr{o~na sankcija od stav (1) od ovoj ~len e nadle`niot sud. Prekr{o~na prijava do sudot podnesuva organot za vnatre{ni raboti.
^len 69
(1) Globa vo iznos od 3.000 do 5.000 evra vo denarska protivrednost }e mu se izre~e za prekr{ok na pravno lice dokolku istoto kako sopstvenik na motorno vozilo ne go izvesti dru{tvoto za osiguruvawe so koe sklu~ilo dogovor za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost za nastanuvawe na soobra}ajnata nezgoda vo predvideniot rok soglasno ~len 22 stav (1) na ovoj zakon.
(2) Za prekr{okot od stavot (1) na ovoj ~len globa vo iznos od od 1000 do 1500 evra vo denarska protivvrednost }e mu se izre~e za prekr{ok i na odgovornoto lice vo pravnoto lice.
(3) Nadle`en organ za vodewe na prekr{o~na postapka i izrekuvawe prekr{o~na sankcija od stav (1) i (2) od ovoj ~len e nadle`niot sud. Prekr{o~na prijava do sudot podnesuva organot za vnatre{ni raboti.
3
^len 70
(1) Globa vo iznos od 750 do 1.000 evra vo denarska protivrednost }e mu se izre~e za prekr{ok na fizi~ko lice dokolku istoto kako sopstvenik na motorno vozilo ne go izvesti dru{tvoto za osiguruvawe so koe sklu~ilo dogovor za osiguruvawe od avtomobilska odgovornost za nastanuvawe na soobra}ajnata nezgoda vo predvideniot rok soglasno ~len 22 stav (1) na ovoj zakon.
(2) Nadle`en organ za vodewe na prekr{o~na postapka i izrekuvawe prekr{o~na sankcija od stav (1) od ovoj ~len e nadle`niot sud. Prekr{o~na prijava do sudot podnesuva organot za vnatre{ni raboti.
IX. PREODNI ODREDBI
^len 71
Postojnite dru{tva za osiguruvawe koi imaat dozvola za vr{ewe na raboti na osiguruvawe vo klasite na zadol`itelno osiguruvawe vo soobra}ajot se dol`ni da gi usoglasat uslovite za osiguruvawe vo ovie klasi, so odredbite od ovoj zakon vo rok od {est meseca od denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon.
^len 72
(1) Za dogovori sklu~eni po 1 januari 2010 godina, minimalnite sumi na osiguruvawe od ~lenot 20 stav (1) na ovoj zakon se zgolemuvaat za 50%, a sekoja naredna godina po 2010 godina minimalnite sumi na osiguruvawe se zgolemuvaat za 50% vo odnos na minimalnite sumi na osiguruvawe od prethodnata godina.
(2) Za dogovori sklu~eni po 1 januari 2013 godina minimalnite sumi na osiguruvawe ne mo`at da go nadminat iznosot na minimalnite sumi na osiguruvawe za 2012 godina.
^len 73
Odredbite od ~lenovite 25, 44, 45, 46 i 52 to~ka 3 na ovoj zakon }e se primenuvaat do denot na steknuvaweto na polnopravno ~lenstvo na Republika Makedonija vo Evropska unija.
^len 74
Odredbite od ~lenovite 26, 27, 28, 39, 40, 41, 42 i 43 na ovoj zakon }e se primenuvaat od denot na steknuvaweto na polnopravno ~lenstvo na Republika Makedonija vo Evropskata unija.
^len 75
3
Nacionalnoto biro za osiguruvawe e dol`no da go formira Informaciskiot centar od ~lenot 35 na ovoj zakon vo rok od tri meseca od denot na vleguvaweto na sila na ovoj zakon.
^len 76
So denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon odredbite od Delot petti i ~lenot 122 stavovi (1) i (2) i ~len 123 na Zakonot za osiguruvawe (“Slu`ben vesnik na Republika Makedonija” broj 49/97, 79/99, 13/2001, 26/2001 i 4/2002) i Delot ~etirinaesetti od Zakonot za supervizija na osiguruvawe (“Slu`ben vesnik na Republika Makedonija” broj 27/2002, 84/2002, 98/2002 i 33/2004) prestanuvaat da va`at.
^len 77
Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto vo “Slu`ben vesnik na Republika Makedonija”.
PREODNI I ZAVR[NI ODREDBI^len 11
Po isklu~ok na ~lenot 52 stav (1) to~ka 3 od ovoj zakon, vo celiot tekst na Zakonot zborovite „Ministerstvo za finansii" se zamenuvaat so zborovite „Agencija za supervizija na osiguruvawe".
^len 12
Do denot na zapo~nuvawe so rabota na Agencijata nadle`nostite utvrdeni so ovoj zakon koi se vo nadle`nost na Agencijata, gi izvr{uva Agencija za supervizija na osiguruvawe.
^len 13
Do denot na zapo~nuvawe so rabota na Agencijata za supervizija na osiguruvawe prekr{o~ni sankcii soglasno ovoj zakon izrekuva sudot.
^len 14
Se ovlastuva Zakonodavno-pravnata komisija na Sobranieto na Republika Makedonija da utvrdi pre~isten tekst na Zakonot za zadol`itelno osiguruvawe vo soobra}ajot.
^len 15
3
Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto vo “Slu`ben vesnik na Republika Makedonija”.
3
