Presentatieboek onderzoek naar creativiteit op Rotterdam Zuid

creatieve winkelierswinkeliers’ creativiteit

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Buitenkant-kaft_V02lijn_EvdV.pdf 1 15-11-12 10:37

creatieve winkelierswinkeliers’ creativiteit

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Buitenkant-kaft_V02lijn_EvdV.pdf 1 15-11-12 10:37

rotterdam, 15 november 2012

edwin van de velde wdka interieur architectuur student nr: 0822482 docent: reinaart vanhoe

ilab guerrilla gardening /

veldonderzoek naar een creatieve

creatief op z’n rotterdams

onderstroom in rotterdam

introductie

de hogeschool rotterdam heeft haar honours programma opgesteld binnen 6 innovation labs. kenniscentrum creating 010, onderleiding van florian cramer, verzorgt het ilab guerrilla gardening / creatief op z’n rotterdams. als honours student volg ik dit ilab.

doel van dit ilab is het vinden van een creatieve onderstroom in rotterdam en deze een podium in de stad te geven. dit gebeurd in een groep van 15 studenten vanuit verschillende hr opleidingen.

in het 1e kwartaal zijn er gastcolleges, werkbezoeken, theorieën en veldonderzoek. dit individuele veldonderzoek, onder leiding van reinaart vanhoe, resulteert in een mapping. in het 2e kwartaal wordt er één mapping gekozen waarna deze gezamenlijk een podium wordt geboden.

dit boek bevat de mapping van mijn veldonderzoek onder winkeliers in rotterdam zuid. mijn aanname is dat ondernemers creatief zijn of creatief kunnen handelen in het zoeken naar een aantrekkelijke presentatie van producten en diensten, inrichting van winkels, inzetten van communicatiematerialen, omgang met klanten en hun rol in de wijk.

de mapping bestaat uit vier onderdelen: 1.  beeldverslag van alle 202 winkelpuien 2.  onderzoeksverslag met opzet, proces en bevindingen 3.  reading journal, reacties op de teksten in het ilab 4.  overzichtsposter met interviews met winkeliers

onderdeel 1 kan als apart visueel onderzoek worden beschouwd. dit verslag staat in het rechter boek waarbij winkels op functie zijn geordend.

onderdelen 2,3 en 4 zijn sterk met elkaar verbonden. mijn beeldvorming, sturing aan het veldonderzoek en zoektocht naar creativiteit zijn beïnvloed door teksten, gastcolleges en discussies in het ilab. door middel van een kritische reflectie zijn deze gebundeld in het reading journal.

het onderzoek heeft plaatsgevonden vanaf de kick off op 3 september 2012 tot de eindpresentatie op 12 november 2012.

winkeliers van maas tot waalhaven

een zoektocht naar creativiteit

onderzoek

blog post

11-11-12 22:09Kick off iLab – Guerrilla Gardening | Edwin van de Velde

Pagina 1 van 2http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/03/kick-off-ilab-guerrilla-gardening/

Edwin van de Velde

To make life worth living

Kick off iLab – Guerrilla Gardening

september 3, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - research. ·Vandaag van start in de Creative Factory, nabij Maashaven. Perfect zo 3 min op de fiets dat eenheel Semester lang, elke dag. Als ik t wil. ‘t pand is geweldig mooi oud met niet te veelaanpassingen en een schitterend uitzicht langs oude hijskranen op de nieuwe wolkenkrabbers opde Wilhelminapier. Eigenlijk veel leuker dan Bloemhof. Bloemhof, ook wel klein Turkeij genoemd,is de wijk waar we doorheen zijn gelopen om een eerste research te starten. Heel Rdam Zuid, vanIJsselmonde tot MV2 mag genomen worden voor t onderzoek, en zelf ook Noord. Maar volgens dewel 6 docenten/Partners gebeurd HET tegenwoordig echt op Zuid.

Ons doel is opzoek te gaan naar kleine onbekende creatieve initiatieven om die vervolgens ‘tehelpen’ groter/bekender/beter te worden (wanneer ze het zelf ook echt willen), zonder het heelgroot aan de klok te hangen. Ik weet nog niet of ik dit ga doen, ik ben liever zelf een kleinecreativeling, maar ga er voorlopig mee aan de slag.

Bloemhof was vandaag stil, tijdens schooltijd/werktijd zijn misschien veel mensen op pad. Wat erverder te zien was was een keurig net Oleanderplein met voetbalveldje, praat-bankjes (in gebruik)en rondom veel Stichtingen, hulpgroepen, buurthuizen, cursuswinkels en ondersteuning vanuitwoonorganisatie Vestia (zouden er geen ‘echte’ huurders te vinden zijn?). Verder overal borden diegebieden aardig te zijn tegenover andere mensen en elkaar te groeten, ‘buitenlandse’ supermarktjesdie de hele stoep vol zetten met hun waar, kleine voortuintjes die met veel aandacht groen wordeningericht of juist met huisafval worden verwaarloosd. Kortom, een gewone Rotterdamse wijk aande rand van het centrum.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/03/kick-off-ilab-guerrilla-gardening/samsung-168/)

Oleanderplein

Na een heerlijke warme 3gangen lunch in het nieuwe ‘restaurant’ van de Oranjeschool, nog enkelepresentaties en semesterprogramma.

Het wordt veel lezen. Research is aan Florian Cramer wel besteed. En dus, de gehele De GroeneAmsterdammer van 21 juni (titel Do it ourselves) digitaal mee en de tip om de bestseller vanRichard Florida The rise of the creative clash te lezen. (hierover is ECHT veel te vinden op t net.)


Zicht vanuit Creative Factory richting Wilhelminapier


pimp my Benz?



Edwin van de Velde







Oleanderplein






pimp my Benz?



Edwin van de Velde







Oleanderplein






pimp my Benz?



Edwin van de Velde







Oleanderplein






pimp my Benz?

onderzoeksopzet

in gesprek gaan. dat was het initiële uitgangspunt voor dit onderzoek. om dit te bereiken had ik een aantal ideeën om een gesprek over creativiteit ‘uit te lokken’; 1.  ik zit midden in de straat aan de reparatietafel . kom

met je kapotte spullen en ik, samen of de buurman maken het voor je

2.  ik poets op traditioneel turkse wijze je schoenen 3.  ik zit als toiletheer naast een luxe aangeklede zeer

schone dixi cabine die ik bij de tramhalte neerzet 4.  ik organiseer de wedstrijd ‘de beste ruit van zuid’ en

help winkeliers om hun ideeën te realiseren

uiteindelijk doe ik geen van allen (ik zou het nog steeds graag uitvoeren) en kies ik ervoor om het gesprek aan te gaan met winkeliers: visueel en mondeling. kort komt de onderzoeksopzet neer op: •  opstellen vragenlijst •  vooronderzoek per fiets en via google earth •  vastleggen route •  foto’s maken •  foto’s analyseren •  1e ronde interviews met winkeliers •  feedback ilab •  2e ronde interviews met winkeliers •  verwerking gegevens

op mijn blog www.edwinvandevelde.wordpress.com heb ik het proces tijdens het ilab bijgehouden. de centrale thema’s hierin zijn de creatieve stad, gentrification, sociale klassen en rotterdam. de voornaamste posts zijn dwars door dit mapping onderzoek opgenomen om inzicht te geven in de ontwikkeling van mijn denken rondom deze thema’s en de toepassing ervan in het veldonderzoek.

Edwin van de Velde


met B.A.D. op de fiets door Charlois

september 6, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - research. ·Woensdag 5 Sept bij Kamiel Verschuren van Stichting BAD (http://www.foundationbad.nl/) inCharlois. Kamiel zit al 20 jaar in de een oud schoolgebouw dat hij in 1991 met WDKAstudievrienden kraakte. Inmiddels is ‘officiële’ huurcontract met nieuwe eigenaar Vestia getekend.Kraken wordt gedogen en nu dus ‘gewoon’ huren.

Met meerdere stichtingen is Jamiel bezig op Zuid. Hij ‘krijgt’ panden die leeg komen van b.v.wooncooperaties en geef hier kunstenaars de mogelijkheid gratis in te trekken om te wonen enwerken. Inmiddels zijn er ong. 100 panden in bezit. Kunstenaars betalen E100 die in degezamenlijke pot gaat. Hieruit worden o.a. kunstprojecten gefinancierd. Kamiel houdt zich veelbezig met de organisatorische/financiële kant van alle zaken. Mede bewoners en anderekunstenaars doen meer gewoon hun ding. Alle kunst moet wel een relatie met de wijk hebben.Community Art is dus heilig. Vaak zit er ook een educatief stuk in (bijv. moestuinen). Het O-tje enWolphaerstraat zijn bouwblokken waar veel panden door BAD worden beheerd.

Inmiddels doet BAD, en Kamiel als zelfstandig kunstenaar, ook in het buitenland projectenwaaronder Padova, Japan en Afrika. Kamiel kan ons tijdens het iLab feedback geven op onzeideeën, contacten leggen in de wijk en mogelijk in de realisatie helpen. Na afloop fietsend doorCharlois met de ene na de andere verrassing.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/06/met-b-a-d-op-de-fiets-door-charlois/samsung-174/#main)

O-tje wonen-moestuin


wolphaertstraat


snelle weder opbouw -1949- Wielewaal wijk

Tags: b.a.d.

Edwin van de Velde









wolphaertstraat



Tags: b.a.d.

Edwin van de Velde









wolphaertstraat



Tags: b.a.d.

Edwin van de Velde









wolphaertstraat



Tags: b.a.d.

Edwin van de Velde









wolphaertstraat



Tags: b.a.d.

blog post

winkeliers

ik denk dat winkeliers erg creatief zijn. althans de goede. het lijkt mij onmogelijk te overleven zonder creativiteit, zelfs als deze ophoud bij prijs, kwaliteit en vriendelijkheid.

bij aanvang van het onderzoek onderscheid ik twee richting waarin ik verwacht dat winkeliers creatief zijn:

1.  de harde kant duidelijk zichtbare creativiteit, zoals: naam, logo, etalage, stoep gebruik, inrichting, producten, kleur, geluid, licht

2. de zachte kant minder of niet zichtbare creativiteit, zoals: meedoen aan buurtactiviteiten, onderhouden van relaties in de wijk met bewoners en instituten, uitoefenen van functies anders dan ‘verkoper’

op basis van deze verwachting heb ik een vragenlijst opgesteld. deze heb ik niet voor me bij het gesprek maar wel in mijn hoofd. ik heb de lijst ook meegegeven aan 2 medestudenten die eenmalig op pad meegingen en zelf gingen interviewen. dit was op aanraden van de docent aan de klas om met het veldonderzoek bekend te worden.

bevinding 1 gaande het fietsen door zuid in de beginfase van het onderzoek bleek dat de creativiteit die vanaf de buitenkant zichtbaar is, de harde kant, tegen valt. veel gelijkenis bij dezelfde type winkel en veel gebruikmaken van standaard reclamematerialen van producenten

Edwin van de Velde


Cultuur debat De Toekomst van Rotterdam

september 6, 2012 · by edwinvandevelde · in Kunst i. ·Maandag in De Unie bij het debat over de toekomst van Cultuur in R’dam. Het bleek aan devooravond te zijn van de aankondiging van de bezuinigingen in Rotterdam en dus was het voorvele instellingen spannend.

Debat was adhv een drietal scenario’s (Gabber, HEMA, Future Now) die door de top 40 cultureleinstellingen v Rdam (>500K subsidie) en Future Consult waren opgesteld. doel was om descenario’s een voor een af te lopen en als een waar gegeven te beschouwen. Vervolgens zoudenacties bepaald moeten worden hoe hier mee om te gaan / op te reageren.

In werkelijkheid was er discussie over de onwenselijkheid van de eerste twee scenario’s en hetwenselijke 3e scenario dat eigenlijk een droombeeld was.

Debat had goede introducees (zeer mooie inleiding door Ester Naomi Perquin), gasten (Wim Dik(ex Vrz KPN), Aad Meijboom (ex korpschef Rdam) en Florian Cramer (Creating 010)) endebatleider Ruben Maes. Vooraf en achteraf kwam Ina Klaassen (Dir. WdKA) die het Top40overleg voorzit een verwachting en samenvatting geven.

Onderstaande mail heb ik de dag erna naar Florian als Lector binnen mijn iLab en Ina verstuurd

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/06/cultuur-debat-de-toekomst-van-rotterdam/samsung-172/#main)

Tags: cultuur, rotterdam

Blog op WordPress.com. | Thema: Oxygen door DevPress.

blog post

Edwin van de Velde


Groen in de stad

september 12, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - research, Publieke ruimte i. ·Op de fiets langs een aantal ‘guerilla’ tuinen in Rotterdam. Echt guerilla is het niet want er wordengeen seed bombs gegooid en de tuinen zijn van volledig legaal tot gedoogd.

Als eerste langs ‘Tuin aan de Maas (http://tuinaandemaas.nl/)‘ op de Mullerpier met praatje vanPiet de Jong. Hij heeft ong. 4 jaar bij de tuin gezeten maar stopt er nu mee om op de naastgelegenpier waar hij woont een nieuwe tuin te starten. De Tuin betaat 9 jaar, maar pas de laatste vier alsstichting. Dit om binnenkomende gelden beter te beheren. Geld komt o.a. van de Rabobank, zegaven E 5K bij het openen van de rekening, en het Prins Bernhard cultuurfonds. Opvallend is datalles door bewoners word gedaan in samenspraak. Het ‘soort’ mensen dat op de pier woont helpthier wel bij. Het is een vrij homogene groep die gem. meer inkomsten heeft dan de gemiddeldeRotterdammer. Mogelijk is dit de reden dat elkaar aanspreken om oneigenlijk gebruik van de tuinwerkt. De sociale controle werkt hier. Niemand mag een eigen tuintje hebben en in principe kaniedereen alles gebruiken wat hij wil. Nu de financiële crisis nog duurt zal het stuk land nietgeclaimd worden om de ooit geplande bouw voort te zetten, maar mogelijk komt dit er ooit welvan.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/12/groen-in-de-stad/samsung-182/#main)Tuin-aan-de-Maas Mullerpier

Door naar de Gaffelstraat (http://www.detussentuin.eu/page/de-tussentuin-gaffelstraat-oude-westen-rotterdam). Sybrand vertelt open over het ontstaan en de toekomst van de tuin. Daar is eentuin sinds drie jaar operationeel op een stuk grond van Woonstad die er een rijtje woningenweghaalde. De drie jaar was wat er het begin was gepland en nu is de onzekerheid groot omdatWoonstad half zegt te gaan beginnen met bodemonderzoek. De tuin is gestart door een kleinegroep ‘creatievelingen’, architect en muzikant, en dat is misschien de reden waarom de tuin nietecht wordt gedragen door buurt bewoners. Bij de eerste inventarisatie bij de start van de tuinhebben zij overal briefjes in de bus gedaan en een informatie-avond georganiseerd, maar daarkwam geen reactie op. Nu klagen buren snel over van alles: teveel lawaai, open wand, dichtewand. In de tuin staat een klein podium voor akoestische optredens. De basisscholen komen nietmeer vanwege bezuinigingen. Niet alleen jammer voor de kinderen maar de tuintjes staan er ookverloederd bij. De tuin krijgt geld van St Bevordering van Volkskracht, Gemeente Rotterdam /Cultuur Fonds, Woonstad (betaling water, grond, hekken, eerste beplanting).

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/12/groen-in-de-stad/samsung-183/#main)Tussentuin Gaffelstraat

Fietsend door de Gaffelstraat naar de binnentuin aan de achterkant en doorsteken naar WijkparkHet Oude Westen aan de Kruiskade. Dit is een groot park met een hele sterke bewonersvereniging.Deze vereniging heeft gevochten voor het ontstaan van het park. Aan de zuidkant van het park iseen afgeschermd gedeelte voor moestuintjes van direct bewoners. Hier is nog minder guerrillamaar het is een mooi park, met nu helaas te weinig mensen.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/12/groen-in-de-stad/samsung-184/#main)

Wijkpark Oude Westen

Overkoepelend is wel te zien dat als je iets wilt, je het ‘gewoon’ moet doen. Er gaat heel veel tijdzitten om mensen te mobiliseren, geld/materieel te zoeken en het vergt veel zelf werkzaamheid.Maar dan zijn er ook mooie idealen waar te maken.

blog post

Edwin van de Velde


Groen in de stad

september 12, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - research, Publieke ruimte i. ·Op de fiets langs een aantal ‘guerilla’ tuinen in Rotterdam. Echt guerilla is het niet want er wordengeen seed bombs gegooid en de tuinen zijn van volledig legaal tot gedoogd.

Als eerste langs ‘Tuin aan de Maas (http://tuinaandemaas.nl/)‘ op de Mullerpier met praatje vanPiet de Jong. Hij heeft ong. 4 jaar bij de tuin gezeten maar stopt er nu mee om op de naastgelegenpier waar hij woont een nieuwe tuin te starten. De Tuin betaat 9 jaar, maar pas de laatste vier alsstichting. Dit om binnenkomende gelden beter te beheren. Geld komt o.a. van de Rabobank, zegaven E 5K bij het openen van de rekening, en het Prins Bernhard cultuurfonds. Opvallend is datalles door bewoners word gedaan in samenspraak. Het ‘soort’ mensen dat op de pier woont helpthier wel bij. Het is een vrij homogene groep die gem. meer inkomsten heeft dan de gemiddeldeRotterdammer. Mogelijk is dit de reden dat elkaar aanspreken om oneigenlijk gebruik van de tuinwerkt. De sociale controle werkt hier. Niemand mag een eigen tuintje hebben en in principe kaniedereen alles gebruiken wat hij wil. Nu de financiële crisis nog duurt zal het stuk land nietgeclaimd worden om de ooit geplande bouw voort te zetten, maar mogelijk komt dit er ooit welvan.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/12/groen-in-de-stad/samsung-182/#main)Tuin-aan-de-Maas Mullerpier

Door naar de Gaffelstraat (http://www.detussentuin.eu/page/de-tussentuin-gaffelstraat-oude-westen-rotterdam). Sybrand vertelt open over het ontstaan en de toekomst van de tuin. Daar is eentuin sinds drie jaar operationeel op een stuk grond van Woonstad die er een rijtje woningenweghaalde. De drie jaar was wat er het begin was gepland en nu is de onzekerheid groot omdatWoonstad half zegt te gaan beginnen met bodemonderzoek. De tuin is gestart door een kleinegroep ‘creatievelingen’, architect en muzikant, en dat is misschien de reden waarom de tuin nietecht wordt gedragen door buurt bewoners. Bij de eerste inventarisatie bij de start van de tuinhebben zij overal briefjes in de bus gedaan en een informatie-avond georganiseerd, maar daarkwam geen reactie op. Nu klagen buren snel over van alles: teveel lawaai, open wand, dichtewand. In de tuin staat een klein podium voor akoestische optredens. De basisscholen komen nietmeer vanwege bezuinigingen. Niet alleen jammer voor de kinderen maar de tuintjes staan er ookverloederd bij. De tuin krijgt geld van St Bevordering van Volkskracht, Gemeente Rotterdam /Cultuur Fonds, Woonstad (betaling water, grond, hekken, eerste beplanting).

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/12/groen-in-de-stad/samsung-183/#main)Tussentuin Gaffelstraat

Fietsend door de Gaffelstraat naar de binnentuin aan de achterkant en doorsteken naar WijkparkHet Oude Westen aan de Kruiskade. Dit is een groot park met een hele sterke bewonersvereniging.Deze vereniging heeft gevochten voor het ontstaan van het park. Aan de zuidkant van het park iseen afgeschermd gedeelte voor moestuintjes van direct bewoners. Hier is nog minder guerrillamaar het is een mooi park, met nu helaas te weinig mensen.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/12/groen-in-de-stad/samsung-184/#main)

Wijkpark Oude Westen

Overkoepelend is wel te zien dat als je iets wilt, je het ‘gewoon’ moet doen. Er gaat heel veel tijdzitten om mensen te mobiliseren, geld/materieel te zoeken en het vergt veel zelf werkzaamheid.Maar dan zijn er ook mooie idealen waar te maken.

!"#$%&'(()*&+(,&-.,'/01&23&45.6&*/&7('/,&7/*&2,6/)0.,8/&)/0(*./1&23&9/*&8/:./6&+(,%&

4('/0.;'9/.6<&=)/(*.+.*/.*&/,&>2?.((0@&

&

>*)((*%&A(50&B)58/)1*)((*&

C./)2,6/)&1*((,&2,6/)-/)3/,&27&2+/)&*/&3)(*/,<&8//,&0/**/)0.;'/&+)(8/,&D:/9(0+/&E/.*/,&

(01&,((7<&(6)/1F@&G01&H&2,6/)-/)3&.,*/)/11(,*&.1&27&HI&7.,5*/,&2+/)&*/&3)(*/,<&62/,@&

J./*&6/&9/0/&0.;1*&72/*&(E8/023/,&-2)6/,@&K((*&+22)(0&2+/)&?)/(*.+.*/.*%&L5(&2,6/),/7/)<&

.,).?9*.,8M8/+/0M&1*2/3<&)/?0(7/<&3/)12,//0<&?2,?500/8(N1@&

&

O.,'/0,((7<&P(6)/1%&

&

-.,'/0E5,?*./&

&

7//1*&23+(00/,6&'/,7/)'&((,&8/+/0&

&

,((7M,(*.2,(0.*/.*&/.8/,(()M:/6./,6/&

&

-22,(6)/1&/.8/,(()M:/6./,6/&D2,8/+//)<&:@+@&:2+/,&-.,'/0<&23&45.6<&Q()-/-.;'F&

&

92/0(,8&R.*&6/&-.,'/0&/)&(0&

&

-/0'/&E5,?*./1&R(*/,&/)+22)&

&

0.6&-.,'/0./)1+/)/,.8.,8<&2E&(,6/)/@&O(()27&

&

92/&8((*&9/*&7/*&6/&-.,'/0&

&

-(*&+22)&35:0./'&'27*&/)&

&

+)./,6/,M)/0(*./1&7/*&(,6/)/&-.,'/0./)1@&4('/0.;'&D1(7/,&-/)'/,<&+22)6//0SF&2E&3).+T<&

-./<&-(()&.,&6/&-.;'@&

&

92/&.1&.,*/)./5)&*2*&1*(,6&8/'27/,@&#.8/,&2,*-/)3<&(,6/)&:/6).;E&D-./F<&R/0E:25-<&

-(()27&.1&9/*&R2&(01&9/*&.1<&:/-51*/&'/5R/1&

&

-.,'/0%&'0/5)<&1?9(3.,6/0.,8<&62,'/)M0.?9*<&(112)*.7/,*&

&

-(*&1*((*M9(,8*M0.8*&/)&:5.*/,@&O(()27<&92/&.1&9/*&R2&8/'27/,&

&

)/?0(7/%&

• U.*.,8%&')(,*P&2E&*.;61?9).E*(6+/)*/,*./<&QV<&)(6.2<&E0W/)<&1*.?'/)<&+0(8<&1*2/3:2)6<&

D,/2,F&8/+/0&)/?0(7/<&/+/,/7/,*<&:/1?9.06/).,8/,<&135.*/,&

• -./&2,*-/)3*%&R/0E<&3/)12,//0<&3)2E/11.2,(0&D2,*-/)3/)<&8)(E.?51<&6)5''/)<&XF&

o +/)R(7/0&D:/6).;E1F,(7/,&&

• +22)://06/,%&-(*&-/)'*&/,&-(*&,./*<&-(()27@&

• Y,13.)*(*./&/,&+22)://06/,&D(,6/)/&2,6/),/7/)1F&

&

Z/6(,'/,&/,&+)(8/,&2E&-/&728/0.;'&,28&//,1&0(,81&728/,&'27/,&

&

vragenlijst veldonderzoek

Edwin van de Velde


op bezoek bij RAAF

september 14, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - research, Kunst i. ·Rotterdam Art Adventure Food. (http://raafrotterdam.nl/)

Coen en Ashley zijn tijdens hun studie ABKV aan de WdKA begonnen met een galerie aan hetAfrikaanderplein. Dit omdat ze ondervonden dat bijna/net afgestudeerden geen plek in Rdamhadden om hun werk tentoon te stellen. Ze hebben dit twee jaar gedaan, het pand ‘kregen’ ze vanVestia, en nu is het iets meer officieel aan Hillelaan. Ze betalen E1500 huur p.m. en dus moet ergeld binnenkomen. Daarom de F van Food met koffie, bier, broodjes en goedkopestudentenmaaltijden. Door met veel vrijwilligers te werken kunnen ze het rooien. Doel is omnieuwe ‘kunst’ te tonen, in principe kan dit van alles zijn: muurschilderingen, foto, performance,muziek, poëzie. Deels binnen de A van Art en binnen de R van Rotterdam zijn ze officieelRotterdam Info Punt en gelinkt aan de grote balie bij CS. Ze willen een voortrekkersrol vervullenals het gaat om het bekend maken van Rdam Zuid. Ze hebben net een longboard route uitgezet opZuid.RAAF is altijd opzoek naar (experimentele) jonge kunstenaars om ‘iets mee te doen en vrijwilligersom de tent draaiende te houden.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/14/op-bezoek-bij-raaf/raaf-rotterdam/#main)RAAF – Rotterdam

Door de goede combi van functies en de open, eerlijke en vriendelijke opstelling van Coen enAshley wordt kunst zeer laag drempellig gepresenteerd. Alhoewel het voor direct omwonendentoch een plek blijf die ze minder makkelijk binnen zullen komen. Aansluiting van de activiteitenmet de buurt moet dan ook echt gezocht worden om niet een ingekapseld podium te worden.

Ik heb een beetje het gevoel dat RAAF doet wat ook van ons in t iLab wordt gevraagd. Opzoekgaan naar jong talent om het een podium te bieden. Later wordt dit door docent Manon ook welbevestigd. Het is niet de bedoeling dat we opzoek gaan naar de nieuwe Kapsalon door allesnackbars af te lopen en op een toevalstreffer te hopen dat daar net iemand een heel gek drankjebesteld.

Tags: RAAF


blog post

bevinding 2 tijdens het fotograferen blijkt dat er geen verschil zit in de winkelpuien in oost-zuid en west-zuid. er zijn wel opvallend weinig winkels in charlois (west-zuid). ik had mezelf veel moeite en tijd kunnen besparen door gewoon de drie drukke winkelstraten te nemen

waarom de route

het ilab richt zich met name op rotterdam zuid. het lijkt mij interessant om een letterlijke dwarsdoorsnede van zuid te nemen als representatie van ‘de’ winkelier op zuid. wanneer er juist een verschil tussen oost en west bestaat, zou dit ook naar voren komen. ook verwacht ik dat kleurgebruik en type winkel interessante onderwerpen kunnen zijn. ik trek een rechte lijn van de maas naar de waalhaven door de volgende wijken: •  feijenoord •  afrikaanderwijk •  bloemhof •  tarwewijk •  carnisse •  charlois

zo dicht mogelijk langs deze lijn zoek fietsend en via google earth naar winkelrijke straten. zodoende ontstaat mijn route.

ik ben drie middagen op pad geweest om in totaal 202 winkelpuien te fotograferen. deze zijn allemaal in het beeldverslag te vinden. uiteindelijk is er 1 winkelier die echt niet toelaat dat zijn pui wordt vastgelegd, bij een aantal moet ik een toelichting geven en passanten versnellen of snauwen me toe dat ik het niet moet wagen om ze op de foto te zetten. meestal wacht ik netjes tot mijn beeld vrij is van mensen.

Edwin van de Velde


Marlies Rohmer

september 16, 2012 · by edwinvandevelde · in Architectuur i, Atelier - ontwerp, Atelier - research,Publieke ruimte i. ·Bijtoeval kwam ik Rohmer’s (http://www.rohmer.nl/) boek ‘Bouwen voor de next generation(http://www.rohmer.nl/?subAlias=NEXT_GENERATION&pageAlias=publicaties)‘ tegen in debieb en heb het eigenlijk meegenomen vanwege de vormgeving. Het kan een inspiratie zijn voorhet weergeven van mijn eigen onderzoek. Ik dacht dat het over de stad ging maar het blijkt overkinderen en scholenbouw te gaan. MAAR belangrijker, het blijkt dat Rohmer veel breder kijkt naarde wereld van de kinderen, zo ook naar hun huizen, buiten(speel)ruimten, scholen, hobby’s,ouders, onderlinge verhoudingen, etc. etc. Alles in relatie met elkaar. Hierbij komt ook de stoep aanbod. Met letterlijk aan de ene zijde het huis (privaat) en aan de andere kant de straat (publiek). Destoep als overgangsgebied of tussenplek. Het boek is daarin misschien een soort moderne uitgavevan Jane Jacobs bestseller. Rohmer’s teksten en voorbeelden helpen me voor nu even verder metmijn onderzoek.

Het boek blijkt overal uitverkocht te zijn, maar via Marktplaats heeft iemand gereageerd op mijnzoekopdracht en hopelijk heb ik het binnenkort binnen. Het boek is gratis in Engelse versie vanhun site te downloaden.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/16/marlies-rohmer/samsung-196/#main)

Tags: Marlies Rohmer


Edwin van de Velde


Seedbombs

september 4, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - research. ·zou ‘t zo makkelijk zijn………….

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/04/seedbombs/dezeen_seedbombs_us-pavilion-venice-architecture-biennale-2012-2/)

Greenaid Seedbomb Vending Machine by COMMONstudio


blog post

de route

zwart: dwarsdoorsnede rotterdam zuid rood: onderzoeksroute

blog post

Edwin van de Velde


Research 3: Scenes in de Copy Corner

september 23, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - research. ·TEKST 3

Zwaard, van der J. Scenes in de copy corner: van vluchtige ontmoetingen naar publiekevertrouwdheid, Amsterdam: SUN Trancity, 2010.

REACTIE 3

Ik begon het boek met de verwachting te beginnen aan de hedendaagse versie van Jane Jacobsklassieker. Dat bleek niet juist te zijn.

Van der Zwaard heeft 5 maanden lang, afwisselend met een stagiaire, undercover in dekopieerwinkel ‘Copy Corner’ in Rotterdam zitten opserveren. Geheel undercover was het niet.Beiden waren zichtbaar in de winkel aanwezig, ze kopieerde niet (gedroegen zich dus niet alsnormale klant) en boden in principe ook geen hulp aan klanten (waren dus ook geenwinkelpersoneel). Als passieve aanwezige val je dan al snel op in de hectiek van de winkel. Hetgedrag van de bezoekers zal er zeer waarschijnlijk niet door veranderd zijn.

Wat opvalt aan het boek is dat het voor een groot deel een 1-op-1 verslag is van wat er tijdens deobservaties is gezien en gehoord (deze staan vet gedrukt in het boek). Kortom, een koele weergavevan de dagelijkse gang van zaken in de winkel bekeken door de ogen van de observant. Dit is eenbelangrijk verschil met Jacobs die haar boek als een doorlopend verhaal brengt. Jacobs wasobservant van een leven waar ze zelf actief in participeerde. Zij woonde in de straat, de stad die zebeschrijft. Ze praatte met buren, winkeliers, kinderen en ambtenaren waarmee ze samen de stadgebruikte. Van der Zwaard woont ook in de wijk van de Copy Corner, maar het lijkt alsof ze ditprivé leven bewust gescheiden houdt van het onderzoek. Het verschil in beide onderzoeken wordtversterkt door de gekozen benaming van personen. Jacobs noemt iedereen met naam en toenaamterwijl Van der Zwaard het heeft over ‘een NL studente’ of ‘Vrouw (35+, NL, in haast)’.Bovenstaande resulteert erin dat Jacobs’ boek bijna als een roman leest, terwijl Van der Zwaardduidelijk haar onderzoek presenteert.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/23/research-3-scenes-in-de-copy-corner/jane-jacobs/#main)

Jane Jacobs

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/23/research-3-scenes-in-de-copy-corner/joke-van-der-zwaard/#main)

Joke van der Zwaard

Waar beide boeken in ieder geval over gaan is het zeer interessante vertrouwen. Ik had dit nog nietzo benoemd voor me zelf als ik door een straat loop, maar beide boeken zoomen hier op in. Jacobs’beschrijving van Joe Cornacchia, eigenaar van de delicatessenzaak aan de overkant van Jacobs’huis, is hiervan een typerend voorbeeld. Joe fungeert als ‘sleutelman’ van de straat. Hij heeft een lamet huissleutels van buurbewoners die deze daar (tijdelijk) achterlaten om opgehaald te wordendoor een bekende. Joe wordt hierbij door meerdere bewoners in vertrouwen genomen. Er heersteen gezamenlijk (publiekelijk) vertrouwen in Joe en de straat.

Van der Zwaard heeft het in de titel van haar boek over ‘publieke vertrouwdheid’. Dit gaat echterniet over vertrouwen als in geloof hebben in de goedheid van iemand (de winkelier). Het gaat bijVan der Zwaard over bekend zijn met, een publieke plek waar je weet wat je krijgt en hoe je je moetgedragen.

Ik denk dat de observaties en conclusies verschillend zijn omdat de winkel van Van der Zwaardeen andere functie heeft dan de straat van Jacobs. En dan bedoel ik de regiofunctie van de winkelten opzicht van de straatfunctie zoals die er is voor die specifieke straat. Van der Zwaard geeft aandat de winkel klanten trekt vanuit heel Rotterdam. De kans dat deze mensen elkaar kennen is veelkleiner (misschien nihil) dan de kans dat buurmannen en mede straatbewoners elkaar kennen. Desociale dynamiek en het belangrijke vertrouwen in elkaar en het gemeenschappelijk iswaarschijnlijk daardoor verschillend.Belangrijk is ook om te realiseren dat Jacobs haar onderzoek in het New York van de jaren 60 deed,terwijl Van der Zwaard dit in het Rotterdam van 2009 deed. Vertrouwen heeft in die 50 jaar een

evolutie ondergaan.

Hoe het ook zij, vertrouwen in de bekende buurman, de winkelier, de onbekende kopieerder naastmij en het vertrouwen in het ongrijpbare algemene publieke goed is wat ik uit beide boeken leer alseen zeer belangrijk ingrediënt voor een succesvolle stad. Dit vertrouwen komt nooit van een hooggeplaatste ambtenaar maar van de gewone man op straat.

Misschien is het jammer dat ik verwachtingen had voordat ik ging lezen.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/23/research-3-scenes-in-de-copy-corner/jane_jacobs_neighborhood_near_hudson-street_nyc/#main)

Een typische straat zoals Jane Jacobs deze beschrijft nabij haar eigen Hudson Street in NYC

——Jacobs, J. Dood en leven van grote Amerikaanse steden, Maarten Polman (vert.). Amsterdam:SUNTrancity, 2010.

27 Sept:

Presentatie door Joke vd Zwaard (http://www.jokevanderzwaard.nl/) bij ons in het iLab. Gaatover onderzoeken, methoden, interviewen. Verder de Creative Klasse, de stad en beetje CopyCorner.

Tijdens interview geen WAAROMvraag stellen. mensen geven wenselijk antwoord of schamenzich. HOE, WAT doet u. Geeft direct voorbeelden en anekdotes.

Ze onderscheid 4 soorten relaties: Intimi, buren, tactische verwantschappen en vertrouwdegezichten. Nummer drie heeft een gezamenlijk reden om bij elkaar te komen, bv. bridgen, geloof,skaten, tuinieren. Deze heten ook Parochiale Domeinen. Volgens mij bestaat DE publieke Ruimteniet meer, daar waar iedereen elkaar tegenkomt, met elkaar discussieert, maar is het een klonteringvan Parochiale domeinen die binnen hun eigen club discussiëren maar niet met andere domeinen.

Bij COS (http://www.rotterdam.nl/onderzoek) zijn cijfers te vinden omtrent samenstellingrotterdam. Maar cijfers zeggen weinig omdat er heel veel aannames aan ten grondslag liggen.Feitelijk weet men weinig van wie er woont, verdient, opleiding, hobby’s , etc.

Pierre Bourdelieu. onderzoek gedaan naar invloed van Habitat / Levenswijze op je huidig gedrag,interesses, etc. Conclusie dat erg veel wat je vanuit huis uit, als kind, heb meegekregen je ook doet,wil, interesseert en alles daarbuiten moeilijk boeit. Dit betekend dus in de stad dat de gemeentegeen cultureel programma gevuld krijg met publiek uit een doelgroep die ze wil bereiken maar die

niet komt omdat ze het niet van huis uit meegekregen hebben. Heel zwart/wit gezegd is het danweer een feestje van en voor witte hoger opgeleiden. Doelstelling van de gemeente zou dus veelmeer moeten liggen op het bereiken van de deze mensen, betrekken, dan puur op het aanbod vtoneel, muziek, kunst, lezen etc. Huidige subsidie toekenningen sturen hier inmiddels ook op. Eenwijktheater gaat dus buurtbewoners ophalen voor de voorstelling…….

Heel interessant om te horen dat het onderzoek bij de CC inging met o.a. de vraag of plekken zoalsde CC (publieke vertrouwdheid) ook in de buitenruimte zijn te creëren. M.a.w. wat kun je met deconclusie doen in de vormgeving van de publieke ruimte. Conclusies tav oa Transparantiewinkelpui, drempel bij de deur, vriendelijke begroeting, ‘hang’faciliteit aanwezig, consensus overregels, uitleg bieden, vakmanschap (passie?) uitstralen en waarmaken, humor, herkenning vanelkaar.

Het feit dat dit soort winkels, toonbankwinkels, verdwijnen betekend ook dat deze sociale functiedie ze vervullen verdwijnen. Zeker als d gemeente ook nog eens bestaande publieke ruimtenwegbezuinigd, zoals wijkbibliotheken, praathuizen, etc.

Afgesproken met Joke dat ik bij haar langs wil komen om mijn onderzoek te bespreken. Zin in!

Tags: jane jacobs, joke van der zwaard


Edwin van de Velde





REACTIE 3





Jane Jacobs


Joke van der Zwaard




evolutie ondergaan.






27 Sept:












Edwin van de Velde





REACTIE 3





Jane Jacobs


Joke van der Zwaard




evolutie ondergaan.






27 Sept:












Edwin van de Velde





REACTIE 3





Jane Jacobs


Joke van der Zwaard




evolutie ondergaan.






27 Sept:












Edwin van de Velde





REACTIE 3





Jane Jacobs


Joke van der Zwaard




evolutie ondergaan.






27 Sept:












Edwin van de Velde





REACTIE 3





Jane Jacobs


Joke van der Zwaard




evolutie ondergaan.






27 Sept:












Edwin van de Velde





REACTIE 3





Jane Jacobs


Joke van der Zwaard




evolutie ondergaan.






27 Sept:












6,7 kilometer lang

25 straten

202 winkels

18 functie categorieën

kenmerken van de winkelroute

Edwin van de Velde


DPR – creatief

september 26, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - research, Inspiratie, Product i. ·

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/26/dpr-creatief/designplatformrotterdam/#main)

todo

Design Platform Rotterdam avond met veel monoloog over te toekomst van ‘creatief rotterdam’ ofvan ‘creatie’

interessante 9 sprekers waarbij een enkeling een hele avond kan vullen zoals Jurgen Bey maar ookEUR en EU ??????

Jurgen Bey - studio Makkink en Bey, directeur Sandberg InstituutRini Biemans - directeur Creatief BeheerInez Boogaarts - directeur RKS/ secretaris RRKCMirjam van den Bosch - onderwijsmanager IPO, Hogeschool RotterdamAad Krol - directeur Galerie VividMariangela Lavanga - assistent professor Cultural Economics Erasmus UniversiteitLeo van Loon - directeur Creative FactoryErwin van Tuijl - urban researcher Erasmus Universiteit

verdienmodel op z’n kop

er is meer dan genoeg werk te doen , maar je moet het wel doen

ontwerp waar vraag naar is, de haven vraag een ander taal om mee te communiceren

scriptie Anne van Summeren opzoek !

Tags: design platform rotterdam


Edwin van de Velde


Urban Living Room

september 17, 2012 · by edwinvandevelde · in Kunst i, Publieke ruimte i. ·Erg leuk en interessant project om dialoog aan te gaan en de stad leefbaarder te maken. Het isidentiek aan wat een klasgenoot 6 mnd geleden op kleine schaal in Rdam heeft gedaan. En omdateen van de initiatiefnemers docent bij ons aan de WDKA is, Bas Kortmann, vraag ik me af of er eenlink is? I.i.g. is de ULR een veel verder uitgewerkte versie met een mooi programma erom heen.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/17/urban-living-room/ulr_rdam/#main)

——– TEKST ULR WEBSITE ——–

De URBAN LIVING ROOM is een huiskamer in de openbare ruimte en onderdeel van NLTR-400.

De URBAN LIVING ROOM is huiskamer waarin we een combinatie van sociaal en cultureelprogramma gepresenteren. De focus ligt op gastvrijheid en kleinschalige ontmoetingen in de grotestad. De URBAN LIVING ROOM transformeert de stad tot huiskamer. De context waarin de ULRstaat kan heel divers zijn. De ULR voegt in elke context een betekenis laag toe. De uni-kleur en hethuiskamergevoel dat de ULR kenmerkt, zorgt er voor dat het overal opvalt en uitspringt, zowel inhet stedelijk landschap, in parken, in de vrije natuur of in tentoonstellingsruimtes. De URBANLIVING ROOM is ook een internationaal reizende expositie van Dutch Design.

link naar hun site: Urban Living Room(http://www.urbanlivingroom.org/URBAN_LIVING_ROOM/HOME.html)


blog post

Edwin van de Velde


Winkeliers Paul Krugerstraat

oktober 9, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - research. ·Met iLab de straat op met studenten die voor mijn research winkeliers bevragen. het vragenlijstjedat ik heb voorbereidt wordt eigenlijk te letterlijk gevolgd. Dat blijkt dus duidelijk een gevaar tezijn wanneer het onderwerp niet van ‘jouw’ is en je niet op het juiste moment blijft praten ipvtevreden bent met het antwoord. Ik loop met Mariska. Ze geeft aan meer te focussen op het sociale,interactieve tov het zakelijke. Goede tip om de mapping van winkeliers beter in kaart te brengen.Nu kijken of er inhoudelijk interessante dingen uit het veldonderzoek zijn gekomen en een aantalgrafische presentaties hiervan uitproberen.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/10/09/winkeliers-paul-krugerstraat/samsung-204/#main)


Edwin van de Velde


Jeroen Jongeneel

september 26, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - research, Kunst i. ·

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/26/jeroen-jongeneel/jeroen-jongeneel_influenza/#main)

De stickerdeur, Binnenweg Rotterdam

Influenza

anarchistisch

Kadaster stippen (grote zwarte, witte kleine middenin plus ‘spijker’), bijplaatsen, ontregelen

sticker guerrilla

Plastic zakjes: vuil, schoonmaken, tekst erop, herplaatsen op mooie plekken. ook omdat hij gewoonvan klimmen houdt.

bekeuring zien als productiekosten

boijmans, City Jewels: schoonheid waarderen, veiligheid – hoe kijk je er tegen aan

The Art of Urban Warfare

TIP:Minder boeken lezen, meer de straat op. Desk-research -vs- Field Research, maar stapje verder,meedoen niet enkel observeren.

Tags: Jeroen Jongeneel


blog post

blog post

Edwin van de Velde


Winkelpuien 3

september 26, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - research. ·Dinsdag laatste deel van de serie afgemaakt. Wietshops maar overgeslagen aangezien ik verwachtdat die gelijk naar buiten komen rennen. verder helemaal geen respons. Dichterbij de Waalhavensteeds minder tot geen winkels meer om te fotograferen.

Iets meer dan 200 puien. Ga ze nu groeperen op winkeltype (ong. 10-15) en kleur (?). Ben heelbenieuwd wat er uit gaat komen.

De favoriet is iig heel makkelijk gekozen en komt uit deze laatste dag. Ik zal er nog een keer naarterug gaan voor een beter versie. De kleuren zijn schitterend en overdadig. Maar omdat hetproduct kinderspeelgoed is geven die kleuren juist een zoete suikerspin uitstraling aan de pui. Jekan er niet doorheen in de winkel kijken, het is een grote overdadige vulkaan die over je uitrolt. Entoch, vallen de letters op de pui ook nog leesbaar op. Ik ben heel benieuwd in welke mate ditbedacht is en toeval. Ik wil heel graag met de eigenaar spreken.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/26/winkelpuien-3/gulcan-winkel-zijpui_def-lr/#main)

Gulcan – Zoet als een suikerspin


Edwin van de Velde


Winkelpuien 3

september 26, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - research. ·Dinsdag laatste deel van de serie afgemaakt. Wietshops maar overgeslagen aangezien ik verwachtdat die gelijk naar buiten komen rennen. verder helemaal geen respons. Dichterbij de Waalhavensteeds minder tot geen winkels meer om te fotograferen.

Iets meer dan 200 puien. Ga ze nu groeperen op winkeltype (ong. 10-15) en kleur (?). Ben heelbenieuwd wat er uit gaat komen.

De favoriet is iig heel makkelijk gekozen en komt uit deze laatste dag. Ik zal er nog een keer naarterug gaan voor een beter versie. De kleuren zijn schitterend en overdadig. Maar omdat hetproduct kinderspeelgoed is geven die kleuren juist een zoete suikerspin uitstraling aan de pui. Jekan er niet doorheen in de winkel kijken, het is een grote overdadige vulkaan die over je uitrolt. Entoch, vallen de letters op de pui ook nog leesbaar op. Ik ben heel benieuwd in welke mate ditbedacht is en toeval. Ik wil heel graag met de eigenaar spreken.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/09/26/winkelpuien-3/gulcan-winkel-zijpui_def-lr/#main)

Gulcan – Zoet als een suikerspin


Edwin van de Velde


mapping weergave

oktober 8, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - research. ·vrijdag 5 okt iLab meeting met Reinaart Vanhoe.

Hij heeft mapping kaarten opgehangen als v.b. van hoe het onderzoek op een aantrekkelijke wijzegrafisch kan worden weergegeven. ziet er goed uit. Tip is Jan Rothuizen (ik zoek ‘m op en hij blijktzondag in Boijmans workshop te geven. Naartoe!).

Verder krijgen we 4 vragen, die we maandag zelfstandig gaan bespreken:

1. Wat is een onderstroom?2. Wat is de Creatieve Industrie: wie bepaald wie er mee mag doen?3. Wat is Avant-garde, bestaat deze nog in deze tijd?4. Zichtbaarheid: besta je als je (on)zichtbaar bent?

We lopen het werk van iedereen even langs. Ik zie mijn probleem in te veel ideeën, te weinig actieen moeite om over de drempel te stappen om de interactie aan te gaan. Dit laatste bij ideeën als‘Kapot’ (herstel van alle spullen aanbieden op plein), straatkrant aanbieden en schoenpoetsen (opbijv. Maashaven). Reinart vat goed samen wat ik eigenlijk wil, ‘verhalen vangen’. Maar niet tesociaal want van al die praatsessies en goedbedoelde integratie-projecten ben ik niet. Blijft dus bijde winkeliers.

Tip v Reinaart: Donkey institute of contemporary art

Tot slot stellen we voor, omdat grootste deel vd klas niet makkelijk de straat op gaat, zoekt enspreekt, het werk van 2 studenten in mini-vorm in teams uit te voeren. Het wordt Renate(kledingstyle Rdam Zuid) en mijn onderzoek.


blog post

klassikale concept mapping van het begrip onderstroom

bevinding 2 tijdens het fotograferen blijkt dat er geen verschil zit in de winkelpuien in oost-zuid en west-zuid. ik had mezelf veel moeite en tijd kunnen besparen door gewoon de drie drukke winkelstraten te nemen

waarom de route

het ilab richt zich met name op rotterdam zuid. het lijkt mij interessant om een letterlijke dwarsdoorsnede van zuid te nemen als representatie van ‘de’ winkelier op zuid. wanneer er juist een verschil tussen oost en west bestaat, zou dit ook naar voren komen. ook verwacht ik dat kleurgebruik en type winkel interessante onderwerpen kunnen zijn. ik trek een rechte lijn van de maas naar de waalhaven door de volgende wijken: •  feijenoord •  afrikaanderwijk •  bloemhof •  tarwewijk •  carnisse •  charlois

zo dicht mogelijk langs deze lijn zoek fietsend en via google earth naar winkelrijke straten. zodoende ontstaat mijn route.

ik ben drie middagen op pad geweest om in totaal 202 winkelpuien te fotograferen. deze zijn allemaal in het beeldverslag te vinden. uiteindelijk is er 1 winkelier die echt niet toelaat dat zijn pui wordt vastgelegd, bij een aantal moet ik een toelichting geven en passanten versnellen of snauwen me toe dat ik het niet moet wagen om ze op de foto te zetten. meestal wacht ik netjes tot mijn beeld vrij is van mensen.

de mooiste winkelpui

zoet als een suikerspin aan de zijkant van cadeaushop gulcan, waar het verkeer en passanten langs komen is deze winkelpui ingericht.

de pui trekt alle kinderen, en mij, aan. zonder overleg met de jury van de ‘mooiste ruit van zuid’ is deze gekozen tot winnaar!

0

5

10

15

20

25

30

Put

sela

an

Pre

toria

laan

P

aul K

ruge

rstr

Goe

de-h

oops

tr P

utse

laan

S

int-A

ndrie

sstr

Put

sebo

cht

Dor

dtse

laan

C

hille

rsho

ekst

r H

ekel

inge

nstr

Gae

sbee

kstr

Pol

slan

dstr

Ple

inw

eg

Wol

phae

rtsbo

cht

Rob

beno

ordp

lein

Le

pela

arsi

ngel

G

rutto

str

Dor

psw

eg

Fuut

str

Are

ndst

r B

oerg

oens

evlie

t S

truite

nweg

B

ouw

man

str

Kro

mm

ezan

dweg

W

aals

tr

straten: aantal winkels op de route per straat

winkelfunctie: aantal winkels op de route per functie

24

20

20

19 16 11

9 9

9

8 6 5 4

6 5 6 3 6

Kantoor Reparatie Eten/Drank Groente/Supermarkt Kapper/Beauty Interieur Telco/Electra Cafe Drogist/Huishoudelijk Arts/Fysio Reisbureau Post/Tabak Bakker Slager Video/Muziek/Hifi Kleding/Schoenen Juwelier Sport/Hobby

nazar slagerij en levensmiddelen paul krügerstraat 212

  interview bevindingen - turks, 2 vriendelijke broers staan in de winkel -  slagerij met veel andere producten tot aan shampoo -  klagen veel over drugs, polen en de crisis -  er heerst geen creativiteit, is ook niet belangrijk zeggen ze -  twee zaken zijn van belang: een lage prijs en vriendelijkheid

het volledige gesprek is weergeven op de volgende pagina

gulcan cadeaushop / huishoudelijke artikelen katendrechtse lagedijk 331

  interview bevindingen

-  turks, de hele familie is betrokken, broer is eigenaar, vrouwen maken schoon - huishoudelijke artikelen en speelgoed -  mevlüt, broer van de eigenaar is erg vriendelijk -  breed assortiment van de vloer tot plafond staan de gangpaden vol - meest aantrekkelijke pui op de route ! -  turken willen altijd nieuwe spullen als die uitkomen -  positieve sfeer, doet veel bewust met inrichting winkel, verandert regelmatig -  zaken gaan niet zo goed, tijdens mijn half uur is er niemand in de winkel


  bevinding 3 er zijn maar 3 landelijke ketens (verhage, gall & gall, hobo hifi) op de route. waarom? -  op zuid is daar geen behoefte aan … -  overleven op zuid vergt creativiteit die ketens niet bieden …

bevinding 4 er is maar 1 echt creatief bedrijf aanwezig: naai-atelier, jeanne van heeswijk. waarom? -  creativiteit verkoopt niet in een winkelstraat … -  mensen op zuid zijn niet creatief … -  er is geen geld voor aparte of mooie dingen, functionaliteit regeert …

 bevinding 5 kantoren (makelaardij, verzekeringen, uitzendbureau, rijschool) zijn het meest vertegenwoordigd, 12% van het totaal. waarom? -  dienstverlening is op zuid nog persoonlijk zaak -  bewoners regelen zaken in de moeders taal -  de jonge generatie kopieert niet de winkel uit het thuisland maar sluit aan bij huidige wensen …

 bevinding 6 er zijn veel reparatie bedrijven op de route: 21 stuks, 10% van het totaal. waarom? -  er is op zuid geen geld voor nieuwe spullen … -  lage huur is extra aantrekkelijk wanneer veel m2 nodig is … -  het ambacht bestaat nog op zuid …

 bevinding 7 er zijn maar 6 kledingwinkels op de route. waarom? -  winkelcentrum zuidplein trekt deze winkels uit de buurten … -  dit is logisch bij winkels in de wijken …

fotomateriaal

door naar alle 202 foto’s te kijken, en deze te ordenen naar de functie van de winkel, vallen de volgende zaken op:

Edwin van de Velde


RJ 5: Siebe Thissen – Ondertussen in de stad

oktober 18, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - research, Publieke ruimte i, Tekst i. ·>Siebe Thissen woont, werkt maar vooral leeft in Rotterdam. Al vele jaren. In zijn presentatie enteksten is dit duidelijk zichtbaar. De tekst ‘Ondertussen in de stad …’ uit 2009 zoomt in op hetmenselijke en pro-actieve aspect in een stad in verandering. En aangezien ik vind dat een stad altijdin beweging is, geldt zijn document dus continu. Thissen onderbouwd zijn betoog met veleverwijzingen naar anderen. Iets dat de tekst een zweem van academische onderbouwing meegeeftmaar dat voor mij niet perse het waarheidsgehalte verhoogd. Wat de tekst voor mij wel sterkermaakt zijn de dagelijkse herkenbare voorbeelden (niet perse in Rotterdam) die de ‘grotere’theorieën zichtbaar maken. Wat dit nog meer versterkt is de lezing die Thissen bij ons in het iLabheeft gegeven. Door deze interactie krijgt de geschreven tekst beeld en gevoel. Kortom, eenmenselijk gezicht, net zoals Thissen dit met zijn praktijkvoorbeeld doet in de tekst zelf. Het feit datde lezing met name gaat over de Rotterdamse grafitti scene doet hier niets aan af. Juist dit dieperinzoomen op een aspect maakt het tasbaar en toepasbaar.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/10/18/rj-5-siebe-thissen-ondertussen-in-de-stad/lee-berenkuil-lijnbaan-rdam/#main)

LEE – Berenkuil Lijnbaan Rdam. De 1e NYC graffiti in Europa

Aangezien ik het inhoudelijk met Thissen eens ben, leest de tekst als een bevestiging voor mijneigen beeldvorming. Ja, grote stedelijke plannen zijn nodig maar wat betekend het voor mij, in mijnstraat. Hoe lopen (als het al kan) mijn kinderen naar school, is er een speelveldje. Waar haal ik mijn(geplande) boodschappen en waar kom ik de buren onverwacht tegen. Kan ik kiezen hoe mijnstraat eruit ziet, wil ik kiezen. Kortom, wie bepaalt wat er wanneer en hoe gebeurd.

Het opgesomde actielijstje van Charles Landry komt over als een vertaalslag van de vele bestaandeen algemene lijstjes uit how-to-be-a-succesful-businessman achtige boeken. Kortom, ja waar maar

eigenlijk zijn alle actielijst op een hoog abstractie niveau waar. Misschien was het lijstje bijpublicatie (2006) nieuw en wereld van stedenbouwkundigen maar meer dan een aha-erlebnis kanhet toch eigenlijk niet zijn geweest. Om de ‘softwaregeorieenteerde omgang met herstructurering’te realiseren werken bij mij aansprekende voorbeelden, die ik mogelijk zelf kan bezoeken, velemalen beter. En dat maakt de combinatie van de lezing (vlees en bloed) en tekst (letters en papier)en goede combinatie. Thissen kan het grote duidelijk maken met het kleine.

Accuut wil ik het kleine gaan doen. Niet om bewijsstukken voor de grotere theorieen teverzamelen, maar om iets te doen. Voor mijzelf, voor mijn kinderen, de buurman of misschien zelfswel voor een onbekende Rotterdammer waar ik na onderzoek een verbintenis mee voel.

Bij het schrijven van deze tekst heb ik net de uitzending ‘Power to the People’ van de VPROTegenlicht[1] gezien. Kernwoorden in deze documentaire zijn kleinschaligheid, vertrouwen eneigen initiatief. Bij mij vallen een aantal puzzelstukjes opeens mooi in elkaar en heb ik dringende debehoefte naar buiten te rennen en iets te gaan ondernemen. Samen met de buurman.

[1] Tegenlicht. VPRO okt. 8 2012 <http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1294724>

Tags: Siebe Thissen


blog post

eigen mapping veldonderzoek

mapping veldonderzoek

door vincent n.a.v. gesprek

concept mapping

mapping reading journal

Edwin van de Velde


gesprek met Joke vd Zwaard

oktober 17, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - ontwerp, Atelier - research, Publieke ruimte i. ·12Okt. Op bezoek bij Vd Zwaard (http://www.jokevanderzwaard.nl) n.a.v. haar presentatie in hetiLab omdat haar werk mij erg interessant lijkt voor mijn onderzoek. Ik hoop van haar te kunnenleren.

Belangrijk: hoe leg jij de relatie tussen onderzoek, conclusie, implicatie, vormgeving (wel of nietfysiek), hoe kijk jij aan tegen de overgang tussen publiek/privaat en de verschuiving de we op veelplekken zien (of het claimen van een privaat stukje op een publiek terrein), wanneer praten weover stedenbouw en wanneer ‘gewoon’ initiatief vanaf de straat, faciliteren/stimuleren/ontwerpenvan de interactie tussen mensen.

Haar ‘werkkamer’ bevindt zich in een woning in de Sint-Mariastra (http://www.sint-mariastraat.nl/pages/pers.html)at. De straat met meerdere zelfstandige ‘creatieven’ die ze heeftbeschreven in haar boekje ‘Het cultureel kapitaal van een afgeschreven straat’ (2010).Het boekje, dat dediscussie met Woonstad moest aangaan over het wel of niet ‘wegwerken’ van de huidige bewonersten faveure van nieuwe creativen die de kluspanden gaan opknappen, heeft denk ik niet hetbeoogde doel bereikt. Woonstad biedt nu de kluspanden aan. Deze gebeurtenis is een raakvoorbeeld van gentrification, Richard Florida, Charles Landry, het Rotterdams gemeente beleid enwat al niet meer herstructurering en het vermengen van de wijk beschrijft. Maar daar was ik niet(primair) voor gekomen.

Helaas heb ik nog geen concreet afstudeeronderwerp, laat staan een vraagstelling voor mijnscriptie als ik bij haar aan tafel zit, en dat maakt het gesprek minder goed. Ik wist dit en neem hetmezelf ook kwalijk. wel zijn de voorbeelden van haar dagelijkse werk zeer interessant. Zeonderzoekt en schrijft niet enkel, maar neemt ook actie op basis van haar bevindingen enpersoonlijke wensen want ze woont in dezelfde wijk als ze werkt en haar onderzoek voor de CopyCorner heeft uitgevoerd. En dus is vormgeving als vervolg op onderzoek wel degelijk zeer relevantvoor haar.Ze begint binnenkort en Leeszaal, omdat de bibliotheken worden wegbezuinigd. Niet enkel ommensen boeken te bieden maar ook om een sociale plek aan te bieden. Plekken die steeds meerverdwijnen.We hebben het ook over het nut van een actieve winkeliersvereniging omdat ik het niet zie in dePaul Krugerstraat waar ik onderzoek doe.Over de voortuinen in de Bloemkwekerstraat. Ze woont hierzelf en was het gepist van stap-publiekzat. geen hek maar juist een nette tuin bleek te helpen. Een ge-photoshopte straat met beelden uitde Breitnerstraat haalde de buurt om.

Over de kiosk aan de Heemraadsingel van Eireen Schreurs (Singeldingen(http://singeldingen.nl/)) en waarom dit goed is, beter dan een gepimpte loempiatent. Wie gaatwaar een ijsje halen, een praatje maken? Blijkt ook weer een goed ‘ding’ te zijn van ZeLF, met enuitgebreid wijkprogramma er om heen.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/10/17/gesprek-met-joke-vd-zwaard/singeldingen/#main)

Singeldingen

Tot slot nog over het feit dat mensen willen mengen in een buurt, ze willen mensen op straat. nietszo erg als een dode straat of wijk.

Tags: joke van der zwaard


blog post

Edwin van de Velde


gesprek met Joke vd Zwaard

oktober 17, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - ontwerp, Atelier - research, Publieke ruimte i. ·12Okt. Op bezoek bij Vd Zwaard (http://www.jokevanderzwaard.nl) n.a.v. haar presentatie in hetiLab omdat haar werk mij erg interessant lijkt voor mijn onderzoek. Ik hoop van haar te kunnenleren.

Belangrijk: hoe leg jij de relatie tussen onderzoek, conclusie, implicatie, vormgeving (wel of nietfysiek), hoe kijk jij aan tegen de overgang tussen publiek/privaat en de verschuiving de we op veelplekken zien (of het claimen van een privaat stukje op een publiek terrein), wanneer praten weover stedenbouw en wanneer ‘gewoon’ initiatief vanaf de straat, faciliteren/stimuleren/ontwerpenvan de interactie tussen mensen.

Haar ‘werkkamer’ bevindt zich in een woning in de Sint-Mariastra (http://www.sint-mariastraat.nl/pages/pers.html)at. De straat met meerdere zelfstandige ‘creatieven’ die ze heeftbeschreven in haar boekje ‘Het cultureel kapitaal van een afgeschreven straat’ (2010).Het boekje, dat dediscussie met Woonstad moest aangaan over het wel of niet ‘wegwerken’ van de huidige bewonersten faveure van nieuwe creativen die de kluspanden gaan opknappen, heeft denk ik niet hetbeoogde doel bereikt. Woonstad biedt nu de kluspanden aan. Deze gebeurtenis is een raakvoorbeeld van gentrification, Richard Florida, Charles Landry, het Rotterdams gemeente beleid enwat al niet meer herstructurering en het vermengen van de wijk beschrijft. Maar daar was ik niet(primair) voor gekomen.

Helaas heb ik nog geen concreet afstudeeronderwerp, laat staan een vraagstelling voor mijnscriptie als ik bij haar aan tafel zit, en dat maakt het gesprek minder goed. Ik wist dit en neem hetmezelf ook kwalijk. wel zijn de voorbeelden van haar dagelijkse werk zeer interessant. Zeonderzoekt en schrijft niet enkel, maar neemt ook actie op basis van haar bevindingen enpersoonlijke wensen want ze woont in dezelfde wijk als ze werkt en haar onderzoek voor de CopyCorner heeft uitgevoerd. En dus is vormgeving als vervolg op onderzoek wel degelijk zeer relevantvoor haar.Ze begint binnenkort en Leeszaal, omdat de bibliotheken worden wegbezuinigd. Niet enkel ommensen boeken te bieden maar ook om een sociale plek aan te bieden. Plekken die steeds meerverdwijnen.We hebben het ook over het nut van een actieve winkeliersvereniging omdat ik het niet zie in dePaul Krugerstraat waar ik onderzoek doe.Over de voortuinen in de Bloemkwekerstraat. Ze woont hierzelf en was het gepist van stap-publiekzat. geen hek maar juist een nette tuin bleek te helpen. Een ge-photoshopte straat met beelden uitde Breitnerstraat haalde de buurt om.

Over de kiosk aan de Heemraadsingel van Eireen Schreurs (Singeldingen(http://singeldingen.nl/)) en waarom dit goed is, beter dan een gepimpte loempiatent. Wie gaatwaar een ijsje halen, een praatje maken? Blijkt ook weer een goed ‘ding’ te zijn van ZeLF, met enuitgebreid wijkprogramma er om heen.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/10/17/gesprek-met-joke-vd-zwaard/singeldingen/#main)

Singeldingen

Tot slot nog over het feit dat mensen willen mengen in een buurt, ze willen mensen op straat. nietszo erg als een dode straat of wijk.

Tags: joke van der zwaard


joka sport paul krügerstraat 131a

  interview bevindingen -  nederlandse eigenaar, broer en zus staan in de winkel -  vechtsport artikelen en voeding - heel vriendelijk naar iedereen -  buurtwinkel met landelijk verkoop via webshop -  veel sociale verbanden in de wijk (stage sportschool) - ontmoetingsplek voor iedereen in de sport - veel potentie om door te groeien


foto gödze paul krügerstraat 143a

  interview bevindingen -  turkse eigenaar zit in turkije, de man in de winkel spreekt alleen turks -  winkel heeft weinig losse verkoop, hooguit een fotolijstje en dus weinig aanloop -  locatiefotografie (bruiloft, besnijdenis) -  typisch turkse fotobewerking meet veel pracht en praal. mogelijk potentie als deze man iets specials kan? - heeft zakelijke relaties, geen buurtrelaties


Edwin van de Velde


iLab presentaties: creatieve winkeliers

november 6, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - research. ·Gisteren presentaties gehad aan de Partners: RAAF, Kosmopolis, St. BAD en WORM.

uiteindelijk hele dag bezig geweest met goede feedback (met name Chris v K). Alleen jammer,slechte timing, dat we volgende week de def. versies in moeten leveren en dus te weinig tijdhebben om met de echt inhoudelijke feedback nog aan de slag te gaan.

Feedback op mijn pres. (poster en boek met alle 208 puien en opvallendheden):

- mooie poster, mooie tekeningen (K en sB)

- misschien moet je alle puien achter elkaar zetten en snel later doorlopen in presentatie om tekijken of je overeenkomst/verschil ziet

- misschien 1 winkel kiezen en die nog verder uitdiepen

- inzoomen op de overeenkomsten met thema’s van andere onderzoeken (een vertrouwde plek, …)

- Fb docenten komt nog……

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/11/06/ilab-presentaties-creatieve-winkeliers/samsung-205/#main)

Presentatieposter iLab winkeliersonderzoek

Ik ben tevreden met t werk, helaas geen creatieve onderstroom gevonden. had meer winkelierswillen spreken , misschien deze week nog.


blog post

blog post

Edwin van de Velde


AA & iLab: nw ontwerpparadigma

oktober 30, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - ontwerp, Atelier - research. ·Als tussenpresentatie opgesteld, maar de gedacht erachter komt overeen met wat ik 2 wkn geledenvoor het AA heb geschreven. Waar het toen nog enkel over ZeLF ging, gaag het nu om driebewegingen waar ik in het AA iets mee wil.

Hoe kan ik ontwerpen als uitga van deze drie verschuivingen? Wat betekend het voor een stoel,fles, keuken, voordeur, tuin, auto, pleintje, stad …[nog goed uitzoeken of ze echt uniek zijn en elkaar uitsluiten]

Boek Angst & jonge ontwerpers eens opzoeken en misschien eens langsgaan bij een van de schrijvers,Marco …..

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/10/30/aa-ilab-nw-ontwerpparadigma/van-angst-naar-vertrouwen-2/#main)

1.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/10/30/aa-ilab-nw-ontwerpparadigma/van-massaliteit-naar-kleinschaligheid/#main)

2.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/10/30/aa-ilab-nw-ontwerpparadigma/van-afhankelijkheid-naar-zelf/#main)

3.

PDF vd korte presentatie: EvdV_TussenPres_ReadingJournal_29Okt2012(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/10/30/aa-ilab-nw-ontwerpparadigma/evdv_tussenpres_readingjournal_29okt2012/)


Edwin van de Velde


Reading Journal iLab klaar

november 8, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - research. ·Ongelooflijk veel gelezen, boeken, artikelen, analoog, digitaal, kopen, lenen, inkijken, downloaden,maar na 2 maanden iLab is het 1e kwartaal klaar en moet er eea ingeleverd worden. volgende weekhet veldonderzoek nu de RJ.

Ik heb veel te veel gelezen en geschreven over gentrification, de creatieve stad, onderklasse enRotterdam. Maar ik vind het heerlijk om er in te duiken, het te begrijpen en een eigen standpunt tekunnen bepalen. Uiteindelijk is ergens op 2/3 vh RJ wel de onderzoeksrichting voor het afstuderengekomen (de ontwikkelingen in de 3 ontwerp paradigma’s) en dat maakt het zeker allemaal waard.

Los vd beoordeling heb ik veel meer zin in een discussie binnen het iLab over de stukken. Iedereenis ingelezen en moet toch ook een mening hebben (ook al lopen enkelen de kantjes ervan af).

Document: E_vandeVelde_ReadingJournal_LR(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/11/08/reading-journal-ilab-klaar/e_vandevelde_readingjournal_lr/)

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/11/08/reading-journal-ilab-klaar/front-picture-16-09/#main)

Tags: creatieve stad, gentrification


Edwin van de Velde


iLab: wasserij Feyenoord – sociale rol

november 7, 2012 · by edwinvandevelde · in Atelier - research. ·Naar aanleiding v tussenpresentatie, conclusies, Reading Journal, feedback docent en partners eenwinkelier opgezocht waarvan ik verwacht dat ik mijn conclusies kan toetsen. Namelijk, de socialerol van een winkel (zie joke vd zwaard).

Huiskamer gevoel gaat te ver, zeker in de witte steriele wasserij. De functie komt ook niet helemaaltot zijn recht al zijn de gewenste veranderingen die Dawd, neef vd eigenaar, noemt wel allemaal inhet verlengde van die sociale rol: vending machine met drank en snacks, tafelvoetbalspel en eenTV. Kortom, alles om het wachten te veraangenamen en een (reden voor een) praatje te maken.

Ik kan me goed voorstellen dat dit een ‘vertrouwde plek’ is zoals vd zwaard de copy cornerbeschrijft.

(http://edwinvandevelde.wordpress.com/2012/11/07/ilab-wasserij-feyenoord-sociale-rol/samsung-209/#main)

Wasserij Feijenoord – Dordtselaan


blog post

wasserette zuid dordtselaan 73a

  interview bevindingen -  pakistan, oom heeft 3 winkels op zuid, neef (met hro -  master diploma) staat hier in de wasserette -  spreekt geen nederlands, wel engels -  wassen, stomen, strijken, herstellen, halen & brengen: veel diensten, zakelijk erg ondernemend -  er is een kleine sociale functie -  dawd zou meer willen maar er is geen geld (de winkel staat te koop)


hobo hifi pleinweg 136-138

  interview bevindingen - nederlands personeel -  geluid / beeld producten in het midden- en hoge segment - hobo is een nederlandse keten -  geen klanten uit zuid, veel te laag inkomen -  geeft af op rotterdam, mensen, sfeer -  wil geen ontmoetingsplek zijn, praatje vanuit functie -  doe wat je moet doen is hier het credo


  ouderwets vertrouwen creëren, de nieuwe creatieve onderstroom

eindoordeel

een creatieve onderstroom gevonden?

net als bij een aantal anderen uit het ilab, heb ik geen creatieve onderstroom gevonden. winkeliers waren niet creatief en hadden geen aansluiting bij een creatieve onderstroom bijvoorbeeld op het gebied van grafische vormgeving, muziek, licht of winkelinrichting. nergens heb ik een opening gezien of gehoord.

het onderzoek heeft wel iets anders moois opgeleverd. de sociale rol van de winkel is op verschillende wijzen naar voren gekomen. misschien is dit mijn onderstroom, geen persoon, object, maaltijd of beat maar een activiteit.

voor mij is dit sociale aspect een duidelijke rode draad in dit onderzoek: -  tuin aan de maas, met eigen initiatief groene omgeving aanleggen waar buurtbewoners elkaar ontmoeten -  raaf creëert een plek met in de kern kunst, waar ontmoeten door een breder aanbod belangrijker wordt -  jane jacobs: de straat, plekken creëren -  joke v.d. zwaard: copy corner als vertrouwde plek -  hiphophuis waar een vertrouwde plek is ontstaan vanuit de onderstroom, via hobby naar professioneel dans en muziek aanbod -  joka sport waar bakkie doen belangrijk is en de bank weer terug in de winkel komt -  hengelsport eagle en ahoy waar hobbyisten een echte ‘koffieshop’ plek vinden -  eigen afstudeeronderzoek, ontwerpen vanuit angst naar vertrouwen als uitgangspunt -  wasserette die een praatje biedt en meer een plek zou willen creëren -  hobo hifi die wel een functionele plek wil zijn maar geen koffieleutplek

winkeliers van maas tot waalhaven

een zoektocht naar creativiteit

beeldverslag

kapsalon - beauty

kapsalon - beauty

bakker

café

café

groente- supermarkt

groente- supermarkt

telecom

telecom

tabak - tijdschriften

reparatie

reparatie

reparatie

eten / drinken

eten / drinken

eten / drinken

video - foto - hifi

arts - fysio - welzijn

reisbureau

kantoor

kantoor

kantoor

drogist - huishouden

interieur

interieur

slagerij

kleding / schoenen

juwelier

hobby / sport

Presentatieposter los bijgevoegd op A0-formaat

Reading Journal

iLab – Guerilla Gardening / Creatief op z’n Rotterdams

Rotterdam, 8 November 2012 Edwin van de Velde WdKA Interieur Architectuur Student nr: 0822482 Docent: Levien Nordeman

! "#"!

1

Rotterdam is Feyenoord,

homo’s houden niet van voetbal

dus Rotterdam word nooit een welvarende creatieve stad 15 September 2012

Gentrification Rotterdam: Opening Hofbogen 2011 met creatieve ondernemers

Het artikel “The Rise of the Creative Class” (Florida, 2002) roept twee

interessante vragen op. Ten eerste wat is de relatie met gentrification en ten

tweede waar is het werkelijke bewijs dat er een positieve relatie bestaat tussen

het aanleggen van een skatebaan en de economische voorspoed van een stad.

Voor wat betreft gentrification pak ik terug naar de teksten van Ruth Glass

(Glass, 1964) en Neil Smith (Smith, 1996, 2009). Glass, een Engelse sociologe,

beschreef het proces in de Londense wijk West End waar de werkende klasse

ongewenst plaats maakt voor de middenklasse. Dit omdat woningen gerenoveerd

en daarmee duurder worden. Glass noemde dit proces voor het eerst

gentrification. Smith gaat vele jaren later verder dan renovatie van woningen en

neemt veranderingen in een breder perspectief mee dan enkel woningen zoals,

recreatiefaciliteiten en nieuwbouw van kantoren. Ook kijkt hij naar meerdere

partijen dan enkel werkende bewoners, waaronder studenten, winkeliers,

gemeente ambtenaren en woningcoöperaties. Vele jaren na Glass beschrijft

Smith gentrification meer als een proces dat als gemeente beleid bewust ingezet

kan worden.

Het schaalniveau verschilt tussen aan de ene kant Florida en aan de andere kant

Glass en Smith. Florida kijkt naar de stad als geheel, gentrification begint in de

straat, soms zelfs bij één woning. Het is in beide gevallen planning van boven af,

top-down. De uitvoering is echter op een ander detailniveau. Wel kan ik mij

voorstellen dat bij de eerste uitingen van gentrification - in Londen (de midden-

! "$"!

klasse ging woningen verbeteren) en New York - een vorm van zelfsturendheid

door bewoners aanwezig was. Dit zou getuigen van een bottom-up proces.

Tegenwoordig zetten gemeentebesturen gentrification grootschalig top-down

beleidsmatig in om straten, wijken en hele steden te revitaliseren. Ook Braun

stelt dat voor Rotterdam de aanpak van huisvesting prioriteit moet hebben om

als creatieve stad te slagen (Braun, 2009). De Hofbogen zijn hiervan een

voorbeeld.

Ten aanzien van het tweede punt ligt een en ander voor mij lastiger. De tekst die

ik heb gelezen is niet het hele boek van Florida en dus weet ik niet of en hoe hij

zijn stelling onderbouwd. Met name daar waar hij hele specifieke voorbeelden

beschrijft is de onderbouwing discutabel. Zoals grote sportstadia. In Amerika

ongetwijfeld veel groter en commerciëler opgezet dan hier in Nederland. Florida

stelt dat zo’n sportstadium niet bijdraagt bij een positieve economische

ontwikkeling van een stad, terwijl kleine muziekpodia, parken, kroegen,

skateparken en kunstgaleries dit wel doen. De onderbouwing hiervoor krijg ik

niet. Juist wanneer hij zegt ‘Creative-minded people enjoy a mix of influences’

(p.7) lijkt mij dit de weg te openen naar een mix van groot- en kleinschalig

aanbod. De ultieme vertolker van creative-minded people zijn volgens Florida

homo’s. Hun aanwezigheid in de stad geeft de mate van tolerantie weer, een

belangrijke maatstaf in zijn zelfontwikkelde ‘creativity index’ waarmee hij steden

rangschikt.

Het komt bij mij over als het achteraf zoeken van een reden waarom steden het

goed doen, in plaats van het vooraf voorspellen dat steden het goed kunnen

doen wanneer zij een specifiek stedelijk aanbod hebben. Misschien was dat ook

wel het doel van Florida, ik weet het niet. Zo’n empirisch onderzoek (zie ook

Hoefnagels, 2004) kan wel degelijk de ogen openen voor een nieuwe manier van

denken over het stedelijk aanbod. In dat geval schaar ik mij op dit punt achter

Florida om je als stad niet enkel te focussen op een grote icoon (bijv. het

Guggenheim Bilbao) maar ook een kleinschalig en divers aanbod te bieden. Juist

voor de vele kleine spontane momenten waar trouwens ook hetro’s van

genieten.

! "%"!

2

Even 200.000 mensen uit de sociale onderklasse halen? Gentrification! 22 September, 2012

Afrikaandermarkt Rotterdam Zuid

De teksten van Cremashi en Eckardt (2011) geven een redelijk droge

opsomming van definities, lichtjes opgeluisterd met voorbeelden uit met name

Engeland. Monica Walhout leidt als docent de discussie. Zij heeft vorig jaar het

project ‘De dag van de verandering’ bij een basisschool in de wijk Bloemhof,

Rotterdam Zuid gedaan. Hiervoor was ze gevraagd omdat de school kampte met

een bovenmatige agressie bij kinderen in de bovenbouw. Door haar project werd

wederzijds respect op een speelse en creatieve manier bij de kinderen onder de

aandacht gebracht.

In de teksten gaat het over het benoemen van verschillende klassen en het ten

opzichte van elkaar positioneren van deze klassen. De vraag rijst hoe kom je in

een klasse en kom je eruit? Wanneer er een kastenstelsel is kun je er niet uit. In

India is hierdoor bij de geboorte bepaald in welke kaste je zit. Alleen bij goed

gedrag is het mogelijk om via reïncarnatie terug te keren in een andere, hogere,

kaste. In het Westen is geen kastenstelsel meer aanwezig. Zelfs in het

traditionele Engeland was het daardoor voor Diana Frances Spencer mogelijk om

met Prins Charles te trouwen.

Nederland hanteert de Sociaal Economische Status (SES) als klassensysteem

(Nationale Atlas Volksgezondheid, 2010). De indeling is gebaseerd op drie

indicatoren: opleidingsniveau, arbeidsmarktpositie en inkomen van buurtbe-

woners. Op de kaart van Rotterdam (afbeelding 1) is duidelijk te zien dat

Rotterdam Zuid een zeer lage score heeft. Hier wonen 200.000 mensen. Net

zoveel als in de stad Groningen of Eindhoven.

! "&"!

Afbeelding 1: SES Rotterdam 2010

Bron: Nationale Atlas Volksgezondheid, 2010

Op basis van het donker rood is op te maken dat Rotterdam Zuid tot de laagste

sociale klasse behoort. De bevolking staat er volgens alle indicatoren slecht voor

waaronder CITO-score, startkwalificaties, arbeidsparticipatie, inkomen en WOZ-

waarde (Deetman, 2011). Deze sociale onderklasse is hier de sociale onder-stad.

Het is de maatstaaf die niet als zodanig opvalt. Niemand, inclusief jonge

kinderen, ziet een hogere sociale klasse om zich heen. Het wel zien van een

hogere klasse kan mogelijk aansporen om tot deze hogere klasse te willen

behoren door bijvoorbeeld een opleiding te gaan volgen, een baan te gaan

zoeken of gezond te gaan eten. Door het ontbreken van een positief voorbeeld is

de kans groot dat er een Self Fulfilling Prophecy ontstaat met een neerwaartse

spiraal. Waarom zou je anders willen leven dan iedereen om je heen? Schijnbaar

is het normaal dat mensen geen opleiding en geen werk hebben. Het doorbreken

van deze wereld is volgens mij een van de moeilijkste opgave voor de Gemeente

Rotterdam. Monica Walhout heeft haar steentje bijgedragen door normen en

waarden ten aanzien van agressie bij te brengen door judolessen te organiseren.

Wat volgens mij niet werkt is het beleid van Wethouder Karakus (Portefeuille

wonen, ruimtelijke ordening, vastgoed en stedelijke economie. En project-

! "'"!

wethouder Zuid) die duurdere woningen, meestal appartementen, in Rotterdam

bouwt om hiermee de hoger opgeleiden vast te houden. Hoger opgeleiden

hebben doorgaans een hoger inkomen en besteden meer in de stad aan

boodschappen en vertier. Deze bovenklasse, meer specifiek vaak uit de creatieve

sector, worden ook ingezet in het eerder besproken gentrification proces. Ze

worden verleidt om in wijken met een lage sociale klasse een kluspand te kopen

om dit zelfstandig op de knappen. Een speciale gemeentelijk website moet ze

hiertoe verleiden, www.rotterdam.nl/rotterdamseklushuizen. De vraag is of een

paar kluspanden de neerwaartse spiraal van een hele wijk kunnen omkeren.

Denken werkloze tienermoeders bij het zien van een fel roze Bugaboo

kinderwagen met dito hip geklede moeder, dat wil ik ook? En als ze dit al denken

en willen nastreven, kiezen ze dan de juist (legale) weg om dit doel te bereiken?

! "("!

3

Een winkel als huiskamer 28 September, 2012

Copy Corner, Nieuwe Binnenweg Rotterdam

Ik begon het boek van Joke van der Zwaard (Van der Zwaard, 2010) met de

verwachting te beginnen aan de hedendaagse versie van Jane Jacobs’ klassieker

Dood en leven van grote Amerikaanse steden (Jacobs, 2010). Dat bleek niet juist

te zijn.

Van der Zwaard heeft vijf maanden lang, afwisselend met een stagiaire,

undercover in de kopieerwinkel Copy Corner in Rotterdam zitten observeren.

Geheel undercover was het niet. Beiden waren zichtbaar in de winkel aanwezig,

ze kopieerde niet (gedroegen zich dus niet als een normale klant) en boden in

principe ook geen hulp aan klanten (waren dus ook geen winkelpersoneel). Als

passieve aanwezige val je dan al snel op in de hectiek van deze winkel. Het

gedrag van de bezoekers zal er zeer waarschijnlijk niet door veranderd zijn.

Wat opvalt aan het boek is dat het voor een groot deel een 1-op-1 verslag is van

wat er tijdens de observaties is gezien en gehoord, deze staan vet gedrukt in het

boek. Kortom, een koele weergave van de dagelijkse gang van zaken in de

winkel bekeken door de ogen van de observant. Dit is een belangrijk verschil met

Jacobs die haar boek als een doorlopend verhaal brengt. Jacobs was observant

van een leven waar ze zelf actief in participeerde. Zij woonde in de straat, de

stad die ze beschrijft. Ze praatte met buren, winkeliers, kinderen en ambtenaren

waarmee ze samen de stad gebruikte. Van der Zwaard woont ook in de wijk van

de Copy Corner, maar het lijkt alsof ze dit privé leven bewust gescheiden houdt

van het onderzoek. Het verschil in beide onderzoeken wordt versterkt door de

gekozen benaming van personen. Jacobs noemt iedereen met naam en toenaam

! ")"!

terwijl Van der Zwaard het heeft over ‘een NL studente’ of ‘Vrouw (35+, NL, in

haast)’.

Bovenstaande resulteert erin dat Jacobs’ boek bijna als een roman leest, terwijl

Van der Zwaard duidelijk haar onderzoek presenteert.

Waar beide boeken in ieder geval over gaan is het zeer interessante vertrouwen.

Ik had dit nog niet zo benoemd voor me zelf als ik door een straat loop, maar

beide boeken zoomen hier op in. Jacobs’ beschrijving van Joe Cornacchia,

eigenaar van de delicatessenzaak aan de overkant van Jacobs’ huis, is hiervan

een typerend voorbeeld. Joe fungeert als ‘sleutelman’ van de straat. Hij heeft

een la met huissleutels van buurbewoners die deze daar (tijdelijk) achterlaten

om opgehaald te worden door een bekende. Joe wordt hierbij door meerdere

bewoners in vertrouwen genomen. Er heerst een gezamenlijk publiekelijk

vertrouwen in Joe en de straat.

Van der Zwaard heeft het in de titel van haar boek over ‘publieke

vertrouwdheid’. Dit gaat echter niet over vertrouwen als in geloof hebben in de

goedheid van iemand, bijvoorbeeld de winkelier. Het gaat er bij Van der Zwaard

over bekend zijn met een publieke plek waar je weet wat je krijgt en hoe je je

behoort te gedragen. De rol van de winkelier in het creëren van zo’n plek is

cruciaal zoals ik zelf in mijn veldonderzoek bij winkeliers op Zuid ben tegen

gekomen.

Ik denk dat de observaties en conclusies verschillend zijn omdat de winkel van

Van der Zwaard een andere functie heeft dan de straat van Jacobs. En dan

bedoel ik de regiofunctie van de winkel ten opzicht van de straatfunctie zoals die

er is voor die specifieke straat. Van der Zwaard geeft aan dat de winkel klanten

trekt vanuit heel Rotterdam. De kans dat deze mensen elkaar kennen is veel

kleiner (misschien nihil) dan de kans dat buurmannen en mede straatbewoners

elkaar kennen. De sociale dynamiek en het belangrijke vertrouwen in elkaar en

het gemeenschappelijk is waarschijnlijk daardoor verschillend.

Belangrijk is ook om te realiseren dat Jacobs haar onderzoek in het New York

van de jaren 60 deed, terwijl Van der Zwaard dit in het Rotterdam van 2009

deed. Het begrip vertrouwen heeft in die 50 jaar een evolutie ondergaan.

Hoe het ook zij, vertrouwen in de bekende buurman, de winkelier, de onbekende

kopieerder naast mij en het vertrouwen in het ongrijpbare algemene publieke

! "*"!

goed is wat ik uit beide boeken leer als een zeer belangrijk ingrediënt voor een

succesvolle stad. Dit vertrouwen kan niet gecreëerd worden door een hoog

geplaatste ambtenaar op afstand, wel door de gewone man op straat. Hier wil ik

verder mee aan de slag gaan tijdens de komende weken in mijn eigen veld

onderzoek op Zuid.

! "+"!

4

Rotterdamse werklozen niet gebaad bij Florida 15 Oktober, 2012

Vacaturemuur bij UWV Werkbedrijf Rotterdam

BAVO is een kunstenaarscollectief dat zich via het geschreven en gesproken

woord mengt in het publiek. Je zou een geschreven manuscript van hun hand

dan ook als een kunstwerk kunnen beschouwen. Het manuscript (of aanzet daar-

toe, zoals BAVO stelt) dat ik lees stelt het Rotterdamse politieke beleid ter

discussie, draagt argumenten aan waarom het beleid niet deugd en biedt een

tegen oplossing. Een traditioneel beeldend kunstenaar moet dit alles in één beeld

samenvatten in plaats van een uitgebreid manuscript.

Zoals ik bij aanvang van het iLab in een discussie als aangaf, heb ik mijn twijfels

over het mogelijke succes van inzetten het gedachtegoed van Florida door en

voor de stad Rotterdam. De Rotterdamse hoge werkloosheid zie ik als voornaam

probleem dat aangepakt moet worden en ik vraag mij af of en zo ja hoe de

theorieën van Florida hier een oplossing voor aandragen. Het importeren van een

creatieve klasse is niet de route. Natuurlijk zijn er mogelijkheden en (klein-

schalige) successen te behalen wanneer er meer creatieveling naar Rotterdam

komen maar de directe relatie is nihil. BAVO ziet al helemaal geen relatie.

De kennis en kunden van de Rotterdamse werklozen sluiten niet aan bij de eisen

die de creatieve industrie stelt aan haar werknemers. Zeker niet bij een creatieve

industrie die volgens BAVO een verbasterde omschrijving is van de hoger

opgeleiden. Volgens het UWV is in Juni 2012 de werkloosheid in Rotterdam 9,4%

ten opzichte van 5,9% voor heel Nederland (Gemeente Rotterdam, 2012). In

Rotterdam zijn dit bijna 40.000 mensen. Een ruime meerderheid hiervan heeft

geen of een lage opleiding. 48% van de openstaande vacatures valt binnen de

! "#,"!

technische- en industrieberoepen. Creatieve beroepen worden in de grafieken

van het UWV niet als aparte categorie gemeten.

Ik deel de kritische houding van BAVO ten opzichte van de aan- of afwezigheid in

Rotterdam van de kenmerken die Florida noemt. Florida introduceert in zijn

onder-titel twee belangrijke variabelen van een succesvolle stad: ‘gays’ en ‘rock

concerts’. Hij stelt dat de aanwezigheid van beiden en positieve graadmeter is

voor een succesvolle stad. Florida relateert de aanwezigheid van homo’s aan

tolerantie en rockconcerten aan vertier.

Ten aanzien van het eerste kenmerk staat Amsterdam al sinds mensenheugenis

op nummer 1 in Nederland als homostad. Amsterdam heeft het eerste homo-

monument ter wereld (1987), organiseerde de World Gay Games (1998), sloot

het eerste homohuwelijk ter wereld (2001) en heeft de jaarlijkse Gay Pride en de

meeste homo-specifieke uitgaansgelegenheden (Korporaal, 2009).

Ondanks dat Rotterdam in 2006 was uitgeroepen tot homostad van Nederland en

het de Eurogames 2011 organiseerde wil het hier niet echt vlotten met de

acceptatie van homos. Volgens de Gay Krant wonen er in Rotterdam naar

schatting 60.000 homo’s en lesbo’s. De krant schrijft ‘[…] teveel van hen voelen

zich onveilig in hun directe woonomgeving en hebben het gevoel gediscrimineerd

te worden vanwege hun seksuele identiteit’ (Gay Krant).

In mijn eigen beleving is de overeenkomst tussen een homofiele wereld (met alle

vooroordelen die er bestaan) en die van de ruige Rotterdamse zeebonk, zoals de

wijk Katendrecht op Zuid zich profileert, ver te zoeken.

De tweede pijler van Florida is ‘rock concerts’. Als we rockconcerten wat breder

bekijken als het totaal aan podiumkunsten staat Rotterdam op de vierde plaats

met 671 uitvoeringen in 2011. Ter vergelijking, Amsterdam staat op eenzame

hoogte met 2.224 uitvoeringen (Muziek Centrum Nederland, 2011).

Kortom, als Rotterdam zich eenzijdig verbindt aan de theorieën van Florida met

zijn ‘gays’ en ‘rock concerts’, dan is dit beleid gedoemd te mislukken. Zeker als

dit als oplossing word gezien voor de hoge werkloosheid. Hierin ben ik volledig

eens met BAVO. De creatieve industrie kan echter wel degelijk een plek hebben

in Rotterdam maar dan zal er op veel meer terreinen dan enkel het economisch

beroepsmatige aspect van de creatieveling heel hard gewerkt moeten worden.

! "##"!

5

Wie het kleine niet eert … 16 Oktober, 2012

Singeldingen: tijdelijke kiosk Heemraadsingel Rotterdam op initiatief van bewoner Eireen Scheurs

Uit de presentatie en teksten van Siebe Thissen blijkt zijn grote betrokkenheid bij

Rotterdam. De tekst ‘Ondertussen in de stad …’ (Thissen, 2009) zoomt in op het

menselijke en pro-actieve aspect in een stad in verandering. En aangezien ik

vind dat een stad altijd in beweging is, geldt zijn document dus continu. Thissen

onderbouwd zijn betoog met vele verwijzingen naar anderen, veelal theoretici.

Iets dat de tekst een zweem van academische onderbouwing meegeeft maar dat

voor mij niet het waarheidsgehalte verhoogd. Wat de tekst voor mij wel sterker

maakt zijn de dagelijkse herkenbare voorbeelden die de ‘grotere’ theorieën

zichtbaar maken. Wat dit nog meer versterkt is de lezing die Thissen bij ons in

het iLab geeft. Door deze interactie krijgt de geschreven tekst beeld en gevoel en

wordt zo tastbaar en toepasbaar.

Aangezien ik het inhoudelijk met Thissen eens ben, leest de tekst als een

bevestiging voor mijn eigen beeldvorming. Ja, grote stedelijke plannen zijn nodig

maar wat betekend het voor mij, in mijn straat. Hoe lopen, als het al kan, mijn

kinderen naar school, is er een speelveldje, waar haal ik mijn geplande en

ongeplande boodschappen en waar kom ik de buren onverwacht tegen. Kan ik

kiezen hoe mijn straat eruit ziet, wil ik kiezen. Kortom, wie bepaalt wat er

wanneer en hoe gebeurd? Eireen Scheurs laat met haar Singeldingen zien dat

een kleinschalig initiatief zelf gerealiseerd kan worden, zonder te wachten op de

gemeente met een groot plan.

Het opgesomde actielijstje van Charles komt over als een vertaalslag van de vele

bestaande en algemene lijstjes uit how-to-be-a-succesful-businessman-achtige

! "#$"!

boeken. Het is waar maar eigenlijk zijn alle actielijsten op dit hoge abstractie

niveau waar. Meer dan een bevestigend knikje van stedenbouwkundigen kan het

bij publicatie in 2006 toch eigenlijk niet opgeleverd hebben.

Om de ‘softwaregeoriënteerde omgang met herstructurering’ te realiseren

werken bij mij aansprekende voorbeelden die ik zelf kan bezoeken vele malen

beter dan een standaard lijstje. En dat maakt de combinatie van de lezing (vlees

en bloed) en tekst (letters en papier) en goede combinatie. Thissen kan het grote

duidelijk maken met het kleine.

Acuut wil ik het kleine gaan doen. Niet om bewijsstukken voor de grotere

theorieën te verzamelen, maar om iets te doen. Voor mijzelf, voor mijn kinderen,

de buurman of misschien zelfs wel voor een onbekende Rotterdammer waar ik

na onderzoek een verbintenis mee voel. Bij mij vallen een aantal puzzelstukjes

opeens mooi in elkaar en heb ik dringende de behoefte naar buiten te rennen en

iets te gaan ondernemen. Samen met de buurman.

! "#%"!

6

Power to the People 18 Oktober 2012

Zonnecollectoren, Samsø Nordby Denemarken

Power to the People heeft alles in zich voor een krachtige activistische leus. Ik

refereer hier niet aan het nummer van John Lennon (1971) maar aan de

documentaire van Tegenlicht (VPRO, 2012). Power heeft in deze documentaire

de dubbele vertaling van macht en energie. Op het Deense eiland Samsø heeft

de bevolking de omschakeling gemaakt van veeteelt naar energieproductie.

Hierdoor voorzien de bewoners zichzelf van alle benodigde stroom en genereren

ze inkomsten door verkoop van energie. Ook komt het Nederlandse Broodfonds

(meer informatie www.broodfonds.nl) aan de orde waar men per groep van 20

mensen gezamenlijk de arbeidsongeschiktheidsverzekering regelt.

De gemeenschappelijke boodschap is eigen initiatief, kleinschalig samenwerken

met mensen die je kent en vertrouwd. Weg van de afhankelijkheid en het blinde

vertrouwen in grote bedrijven (die teleurstellen door grote fraudes en hoge

overheadkosten) en de overheid als verzorgstaat (die is doorgeschoten in haar

verzorgende rol met te veel regels, belastingen en een bijbehorend enorm

controle apparaat met ambtenaren). Tegelijkertijd zie ik een omarming van het

vertrouwen in eigen kunnen en dat van gelijkgezinden. Het is een ontwikkeling

naar de publieke vertrouwdheid zoals Van der Zwaard dit in de Copy Corner

observeerde.

Jeremy Rifkin (Amerikaans econoom en politiek adviseur) spreekt in de

documentaire van een sociale revolutie, een hernieuwde distributie van het

kapitalisme, sociaal ondernemerschap door iedereen. Ik denk aan de bestseller

van de Engelse architecte Carolyn Steel, Hungry City (Steel, 2009). Met voedsel

! "#&"!

en de inrichting van de stad als onderwerp gaat haar boek ook over

bewustwording, zelfredzaamheid en kleinschaligheid.

De documentaire is misschien niet heel vernieuwend maar helpt mij om samen

met de vele trends die ik zie, verbanden te leggen. Het gaat over zelf. Niet

vanuit egoïsme, maar vanuit betrokkenheid bij de situatie en de wil om minder

afhankelijk te zijn van derden. Voorbeelden te over: klushuizen Rotterdam, zelf

opknappen en bewonen; Tuin aan de Maas en De Tussentuin, zelf claimen en

oogsten; Kosmopolis met Turkse vrouwen, zelf koken en talenten ontwikkelen;

Repair café, zelf repareren niet nieuw kopen; IABR 2012 thema ‘You, We, I,

Make City’, zelf initiëren; Luchtsingel van ZUS, zelf openbare ruimten inrichten.

En twee projecten waar ik bij betrokken ben: Klein & Fijn initiatief Gemeente

Rotterdam, zelf bouwen; Barbahuis van Portaal Utrecht, zelf woonwensen

realiseren.

Ik weet zeker dat er tientallen zo niet honderden voorbeelden zijn die de

afgelopen vijf jaar zijn gestart waarbij burgers het initiatief hebben genomen.

De trends die Lidewij Edelkoort, Nederlands bekendste en wereldberoemde trend

forecaster, schets sluiten hierbij aan. Een wij-tijdperk, terugkeer van de

romantiek en personifiëring van de industrie komen op dit moment in haar

toekomstvisie terug.

Jane Jacobs (Jacobs, 2010) zou veel van bovengenoemde activiteiten onder

‘plekken maken’ scharen: zorgen voor ontmoetingen en het creëren van een

vertrouwde plek. In mijn onderzoek het ik dit bij Joka Sport gehoord. Het

creëren van en plek of moment in de winkel om met een bakje koffie bij te

praten wordt door zowel de winkeliers als de klant gewaardeerd. De relatie is er

soms zelfs meer een van gast of vriend dan een zakelijke klant. Uiteraard blijft

het commerciële belang aanwezig maar de winkelier weet dat als het niet

vandaag tot aankopen leidt het de volgende keer wel zo zal zijn.

Siebe Thissen had het over de Berenkuil op de Lijnbaan, Rotterdam. Hier

kwamen jongeren samen vanwege gelijke interesse in muziek, dans en graffiti.

Nu zijn deze jongeren actief in de creatieve scene van Rotterdam met Bureau

75B, DC United, Centrum Witte de With en Urban United. De vertrouwde plek

was volgens de gemeente onveilig en werd opgeheven door de kuil te vullen met

een winkel. Wanneer de gemeente samen met deze jongeren had gezocht naar

! "#'"!

een oplossing, of de jongeren zelf een oplossing had laten bedenken was er

mogelijk een prima plek behouden en een vertrouwensrelatie geboren.

Uit al deze voorbeelden komen voor mij een drietal ontwikkelingen duidelijk naar

voren:

1. afhankelijkheid ! zelf

2. massaliteit ! individueel

3. angst ! vertrouwen

Ik plaats deze ontwikkelingen in relatie tot mijn vakgebied vormgeving. Het zijn

vertrekpunten van een ontwerpopgave. Een ontwerpparadigma dat op alle

schaalniveaus van belang is: van stoel tot stad. Eigenlijk geldt het niet alleen

voor mij als vormgever, maar voor iedereen die werkzaam is in de creatieve

sector. Als dit de ontwikkelingen zijn voor de creatieven, dan moet een stad die

deze mensen aan zich wil binden er terdege rekening mee houden in haar beleid.

In 2007 is de Stadsvisie Rotterdam gepubliceerd die tot 2030 reikt (Gemeente

Rotterdam, 2007). Hierin zie ik niets van deze ontwikkelingen terug. Het zou

kunnen dat het achterliggende onderzoek of juist de uitvoering van het beleid

hier meer expliciet rekening mee houden.

! "#("!

7

Improviseren vergt kennis en kunde 3 November 2012

Improviseren in de jazz, Roy Hargrove

Hans Boudellier geeft in zijn inleidende hoofdstuk op de improvisatie-

maatschappij een brede schets van zeer veel sociale ontwikkelingen in de

maatschappij. De ontwikkelingen leiden er in zijn visie toe dat er een nieuwe

sociale ordening ontstaat, of moet ontstaan om ons hoofd boven water te

houden. Met een andere vraag als vertrekpunt kunnen dezelfde ontwikkelingen

worden vertaald naar de bebouwde wereld of ons werk. Met andere woorden,

welke invloed heeft de huidige ‘chaotische context’ op waar we werken, wanneer

we werken, wat voor soort werk we doen, met wie we werken en hoe we

werken.

Ik ben ervan overtuigd dat creatieven uitermate goed in staat zijn om met de

‘chaotische context’ om te gaan. Echte creatieven zijn ideaal geëquipeerd om het

hoofd te bieden aan de improvisatiemaatschappij. Wat dat betreft is het

toekomstperspectief van Bourdellier goed nieuws voor creatieven en daarmee

ook voor mijzelf. De nadruk leg ik op ‘echte’ creatieven. Hiermee richt ik me in

gelijke mate op het creatieve vakgebied als op de geestelijke gesteldheid van de

creatieveling. Het enkel goed kunnen uitoefenen van een creatief beroep, zoals

web developer, zanger, kunstenaar, schrijver of game designer is niet voldoende.

Het gaat om een state of mind die instaat is flexibel met veranderingen om te

gaan. Om oplossingen en verbanden te zien die anderen niet zien en in een

constellatie te kunnen werken die onzekerheid, wisselend en zelfsturend is. Het

gaat hier om een creatieveling in hart en nieren.

! "#)"!

De relatie met de creatieve stad van Richard Florida is snel gelegd (Florida,

2002). Zeker op het gebied van waar en hoe we in de improvisatiemaatschappij

werken. Een toekomst die volgens mij al bezig is. Echter, door de veel te ruime

definitie door Florida van creatieve beroepen, geldt mijn betoog voor de prima

toerusting van de creatieven niet voor al zijn beroepsgroepen. Als ik de

typeringen voor het gemak wat zwart/wit stel, denk ik bijvoorbeeld dat een

accountant mentaal niet goed is toegerust om te improviseren. Om om te gaan

met onzekerheid en chaos. Rust, orde en structuur zijn de accountant op het lijf

geschreven. Zijn gevoel van vertrouwdheid en veiligheid op het werk, maar ook

privé, komen op een andere wijze tot stand dan dat van een echte creatieveling.

Er is niet een goed of fout in mijn ogen. Het is anders. Echter in het licht van de

improvisatiemaatschappij durf ik te stellen dat de echte creatieveling beter in

staat zal zijn te slagen dan de accountant.

Het vereist kennis en kunde om te slagen in een creatieve improvisatie-

maatschappij maar ook aanleg, oftewel talent. Ik denk dat iedereen zich in

bepaalde mate kan aanpassen, bijvoorbeeld door training, aan de nieuwe eisen

van een improvisatiemaatschappij. Er zal altijd verschil blijven bestaan in de

mate waarin mensen om kunnen gaan met veranderingen, complexiteit en

dynamiek. Het zal dus ook betekenen dat een aantal mensen zich minder prettig

voelt in zo’n nieuwe maatschappelijke orde. Hun gevoel van vertrouwdheid en

veiligheid dient op een andere wijze tot stand te komen. Het aantal burn-outs is

in 2011 met 11% gestegen terwijl het totaal aantal verzuimgevallen met 8%

daalde (365/ArboNed, 2012). Misschien is dit een zeer serieus te nemen

indicator voor de impact van de nieuwe sociale ordening op ons als werknemer,

maar ook als privé mens.

! "#*"!

8

De creatieve stad is in niemand zijn voordeel, althans … 6 november 2012

Joep van Lieshout: autonoom werk in de Onderzeebootloods (Rotterdam, 2010)

Voor wie doen we het nog? Dat is de vraag die bij mij naar boven komt na het

lezen van het Domeniek Ruyters bijdrage aan het boek Creativiteit en de stad

(Ruyters, 2005). Ruyters is hoofdredacteur van METROPOLIS M, een vooraan-

staand Nederlands tijdschrift over hedendaagse kunst, en schrijft zijn betoog

duidelijk vanuit dit werkveld. Dat is erg interessant. De afgelopen maanden heb

ik gelezen en gediscussieerd over het proces van gentrification, creatieve onder-

en bovenklasse, Rotterdam en wat er goed en niet goed is voor de ontwikkeling

van een stad. Ruyters bekijkt het vanuit de autonome kunstenaar, de voorhoede

van gentrification, die zijn eigen graf graaft door succesvol te zijn.

Ruyters heeft duidelijk geen hoge pet op van Florida en Landry. Ze hebben geen

verstand van kunst (p. 81), bekommeren zich er ook niet echt om (p. 81),

Florida is niet de man van de kwalitatieve analyse (p. 82) en Landry ontbreekt

het aan een grondige analyse van de consequenties van de opkomst van de

creatieve klasse voor autonome kunst (p.82).

Wel gelooft Ruyters dat kunst goed is voor het welzijn van de stad (hij heeft het

bewust niet over de welvaart van de stad), maar vraagt zich hardop af of deze

positieve relatie wederkerig is.

Op dit moment, midden in de financiële crisis en aan de vooravond van de

implementatie van het nieuwe sterk bezuinigende regeringsbeleid, denk ik dat er

geen positieve wederkerige relatie bestaat. Het beleid om van Rotterdam een

creatieve stad te maken, zowel het doel als de weg er naar toe, werkt negatief

voor een aantal bewonersgroepen:

! "#+"!

! het helpt de Rotterdamse werklozen niet, zoals ik mijn derde reading op

pagina 10 betoog. Het overgrote deel van de werklozen heeft het

opleidingsniveau en de vakkennis niet om als creatieveling aan de slag te

gaan. De kans om als laag opgeleide een eenvoudige of service verlenende

baan in de creatieve, culturele of vrije tijdssector te vinden (zoals

Wethouder Karakus in zijn voorwoord van Stadsvisie Rotterdam stelt

(Gemeente Rotterdam, 2007)) is in tijden van crisis en terugloop van

bezoekersaantallen vrijwel onmogelijk. De werkloze blijft met lege handen

achter.

! het helpt de pioniers van gentrification, de autonome kunstenaar, niet. In

het gentrification proces ingesloten ligt het feit dat de kunstenaar zich

moet verhouden tot buurtbewoners. In het huidige beleid heeft Rotterdam

deze maatschappelijk betrokkenheid expliciet gemaakt, zoals Kamiel

Verschuren tijdens een bezoek aan zijn Stichting B.a.d. duidelijk maakte.

De autonome kunstenaar levert dus per definitie autonomie in. En als deze

kunstenaar succesvol is in zijn hernieuwde rol zal de volgende fase van het

gentrification proces aanbreken en de tweede lichting creatieven (zoals

grafici, architecten en stylisten) zijn intrede in de panden, straten en

wijken nemen.

Juist in deze tijd is het de autonome kunstenaar die zich niet meer laat

inzetten als pionier, aldus Ruyters. Die de autonome kunstenaar terug ziet

gaan naar zijn atelier. “Asociaal, autonoom en onrendabel, biedt hij [de

kunstenaar] alleen dat wat hijzelf belangrijk vindt, los van het publiek en

een mogelijke markt.” (p.88) Juist dit los van het publiek en markt staat

loodrecht op het huidige denken rondom gentrification waar de kunstenaar

een rol heeft in de wijk.

! tot slot helpt het niet, althans nu even niet, voor de creatieve elite. De

Rotterdamse bovenklasse, die in de financiële crisis werkloos thuis zit en

geen (extra) geld heeft om het culturele aanbod in de stad te bezoeken.

Daarmee verstoord deze klasse het opgang brengen van een positieve

kettingreactie die begint met de consumptie van cultuur, kunst en vrije

tijd. Juist nu, 6 november 2012, maakt ING bekend dat 2.350 mensen hun

baan verliezen. Het grootste kantoor van ING staat aan het Weena in

! "$,"!

Rotterdam, vol met creatieven volgens de definitie van Florida. Voorlopig

gaan zij het beleid van de gemeente niet invullen met daden.

Voor de echte creatieven (reading 7, p.16) kan de huidige impasse positief uit-

pakken. Wanneer zij een balans vinden tussen welvaart op economische waarden

en welzijn op creatieve waarden door zelf het initiatief te nemen (reading 6,

p.13). Zij zullen in deze complexe improvisatiemaatschappij (reading 7, p.16)

een hernieuwde voortrekkers rol kunnen vervullen. De nieuwe avant-garde.

! "$#"!

Bronvermelding

365/ArboNed. “Verdere stijging burnout in 2011: Zonder resources neemt

ervaren druk toe en daardoor burnout.” 365.nl 27 Feb. 2012. 365. 1 Nov.

2012 <http://www.365.nl/nieuwscentrum/persberichten-en-publicaties/

verdere-stijging-burnout-in-2011brzonder-resources-neemt-ervaren-druk-

toe-en-daardoor-burnout/>.

BAVO. “Pleidooi voor een oncreatieve stad.” BAVO 31 Aug. 2006. 5 Okt. 2012

<http://www.bavo.biz/texts/view/89?CAKEPHP=636104b1f2846f7af

c5c9ae7761d666>

Boutellier, Hans. Hoofdstuk 1. De Improvisatiemaatschappij. Den Haag: Boom

Lemma, 2010. p 15-29.

Braun, Erik. “Creatief omgaan met de creatieve economie Rotterdam.” Design

Platform Rotterdam 31 Mrt 2009.

Cremaschi, M., en Eckardt F. (eds.). Changing Places: Urbanity, Citizenship, &

Ideology in New European Neighbourhoods. European Urban Research

Series 3 (2011): p 232-234, p 300-303, p 309-310. Amsterdam: Techne

Press.

Deetman, W.J., en Mans, J.H.H. Kwaliteitssprong Zuid: ontwikkeling vanuit

kracht. Den Haag: Ministerie VROM/WWI, Feb. 2011.

Florida, Richard. “The Rise of the Creative Class: Why cities without gays and

rock bands are losing the economic development race.” Washington

Monthly May 2002. 3 Sep. 2012 <http://www.washingtonmonthly.com/

features/2001/0205.florida.html>.

Gay Krant. “Rotterdam benoemt homo-ambassadeurs.” Gay Krant. 14 Okt. 2012

<http://www.gk.nl/index.php?id=9&a=bericht&bericht=7400>.

Gemeente Rotterdam. Stadsvisie Rotterdam: ruimtelijke ontwikkelingsstrategie

2030. Rotterdam: Gemeente Rotterdam, 2007.

! "$$"!

Gemeente Rotterdam. “Stand van de werkloosheid.” Rotterdam.nl. 2012.

Gemeente Rotterdam. 13 Okt. 2012 <http://www.rotterdam.nl/

stand_van_de_werkloosheid>.

Glass, Ruth L. London: Aspects of Change. London: Mac Gibbon and Kee, 1964.

Korporaal, A. “Typisch Amsterdams – Homostad.” Amsterdam.nl 9 Sep. 2009.

Gemeente Amsterdam. 13 Okt. 2012 <http://www.amsterdam.nl/

@72783/pagina/>.

Hoefnagels, Charlotte. “Theoretisch en Empirisch Onderzoek naar Gentrification.”

Scriptie Erasmus Universiteit Rotterdam, 2004.

Jacobs, J. Dood en leven van grote Amerikaanse steden, Maarten Polman (vert.).

Amsterdam: SUNTrancity, 2010.

Monitor Gentrification 2008. Rotterdam: Gemeente Rotterdam – Centrum voor

Onderzoek en Statistiek, 2008.

Muziek Centrum Nederland. Podiumpeiler 2011. Nijmegen: VOC Uitgevers, 2011.

Power to the People. Tegenlicht. VPRO 8 Okt. 2012 <http://www.uitzending

gemist.nl/afleveringen/1294724>

Ruyters, Domeniek. “Asociaal, onrendabel en autonoom: De opkomst van de

postcreatieve klasse.” Creativitiet en de stad: Hoe de creatieve economie

de stad verandert. red. Franke, S. en Verhagen, E. Rotterdam: NAi

Uitgevers, 2005. 80-89.

Smith, Neil. The New Urban Frontier: Gentrification and the Revanchist City.

Londen: Routledge, 1996.

Smith, Neil. “New Globalism, New Urbanism: Gentrification as Global Urban

Strategy.” City University of New York 2009.

Sociaaleconomische status 2010. Nationale Atlas Volksgezondheid. 17 Sep. 2012

<http://www.zorgatlas.nl/beinvloedendefactoren/socialeomgeving/

ses/sociaaleconomische-status>.

! "$%"!

Steel, Carolyn. Hungry City: How Food Shapes Our Lives. Random House Group:

Londen, 2009.

Thissen, Siebe. Ondertussen in de stad… proefondervindelijke uitdagingen. 16

Okt. 2012 <http://www.siebethissen.net/Kunst_en_Theorie/2010_

Ondertussen_in_de_stad.htm>

Verschuren, Kamiel. Het onbekende verhaal of het verhaal dat nog niet

geschreven is. Rotterdam: Stichting B.a.d., 2009.

Zwaard, van der Joke. Scenes in de copy corner: van vluchtige ontmoetingen

naar publieke vertrouwdheid. Amsterdam: SUN Trancity, 2010.

Documents

Presentatieboek onderzoek naar creativiteit op Rotterdam Zuid