Upload
truongphuc
View
223
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
POLITECHNIKA ŚLĄSKAWYDZIAŁ GÓRNICTWA I GEOLOGIIINSTYTUT GEOLOGII STOSOWANEJ
Krystian PROBIERZ
CHARAKTERYSTYKA ZŁOŻA JAKO ELEMENT
PROGNOZOWANIA JAKOŚCI WYROBU cz. 3
JAKOŚĆ WĘGLA W ZŁOŻUI PRODUKCIE HANDLOWYM
Różnorodne kierunki wykorzystania węgla wymagają oceny jego jakości w oparciu o metody chemiczno-technologiczne.
Uzyskane tymi metodami wskaźniki, zwane parametrami jakości węgla, mogą mieć charakter uniwersalny, niezależny od przeznaczenia i kierunku wykorzystywania węgla (np. zawartość popiołu i wilgoci) lub też są to wskaźniki o charakterze specjalnym ściśle określające przeznaczenie węgla i jego wykorzystanie w procesach technologicznych (np. zdolność spiekania RI dla węgla koksowego).
Parametry te, można w sposób umowny podzielić na pięć grup:
I. wskaźniki analizy technicznej,II. wskaźniki analizy elementarnej,III. wskaźniki analizy grupowej,IV. wskaźniki własności koksowniczych i produktów koksowania,V. wskaźniki fizyczne.
I. WSKAŹNIKI ANALIZY TECHNICZNEJ
Wskaźniki charakteryzujące ogólne cechy węgla:
• zawartość wilgoci W,
• zawartość popiołu A,
• zawartość części lotnych V – lotne produkty rozkładu węgla, który podczas prażenia bez dostępu powietrza w temp. 850 oC przechodzi w ciągu 7 min. w stan lotny,
• ciepło spalania Qs
– ilość ciepła wydzielająca się przy całkowitym spalaniu węgla w bombie kalorymetrycznej w atmosferze tlenu,
• wartość opałowa Qi
– ciepło spalania pomniejszone o ciepło parowania wody wydzielonej z węgla podczas jego spalania.
II. WSKAŹNIKI ANALIZY ELEMENTARNEJ
Wskaźniki charakteryzujące skład pierwiastkowy (elementarny) węgla – zawartość podstawowych składników masy organicznej wyrażonej w % w przeliczeniu na substancję bezwodną i bezpopiołową:
• zawartość węgla organicznego C,• zawartość wodoru organicznego H,• zawartość tlenu O,• zawartość azotu organicznego N,• zawartość siarki S,• zawartość fosforu P,• zawartość chloru Cl.
III. WSKAŹNIKI ANALIZY GRUPOWEJ
Wskaźniki charakteryzujące rozdział heteromolekularnych substancji (do jakich zalicza się węgiel) na składniki grupowe:
• zawartość bituminów B,• zawartość kwasów huminowych HA,• zawartość ligniny L,• zawartość celulozy Cel.
IV. WSKAŹNIKI WŁASNOŚCI KOKSOWNICZYCH
Wskaźniki charakteryzujące zachowanie się i własności technologiczne węgla przy jego rozkładzie termicznym:
• zdolność spiekania RI (Roga Index) – oznaczana poprzez ogrzewanie (koksowanie) w temp. 500 oC (przy stałym ciśnieniu bez dostępu powietrza) mieszanki 1 g węgla i 5 g wzorcowego antracytu. Otrzymana pozostałość (koks) poddawana jest próbie na wytrzymałość mechaniczną,
• wskaźnik wolnego wydymania SI (Swelling Index) – wzrost objętości plastycznej masy węgla ogrzewanego w zamkniętym tyglu w sposób umożliwiający swobodne rozszerzanie się uplastycznionego węgla,
• własności dylatometryczne: - kontrakcja a – zmiana objętości (skurcz) słupka węglowego podczas powolnego ogrzewania przy stałym ciśnieniu w pionowej rurze stalowej, - dylatacja b – zmiana objętości (rozszerzanie) słupka węglowego podczas powolnego ogrzewania przy stałym ciśnieniu w pionowej rurze stalowej,
• ciśnienie rozprężania Pmax,
• wychód prasmoły TK.
V. WSKAŹNIKI FIZYCZNE
• gęstość pozorna da,
• gęstość rzeczywista dr,
• wskaźniki mechaniczne
- wytrzymałość mechaniczna na ściskanie Rc, - podatność przemiałowa GrH,
• wskaźniki optyczne
- wartość średniej refleksyjności witrynitu Rr
– zdolność odbicia światła od powierzchni kolotelinitu w środowisku imersyjnym.
Oprócz metod chemiczno-technologicznych w określaniu jakości węgla stosuje się metody petrograficzne służące oznaczeniu składu petrograficznego węgla:
zawartość witrynitu Vtmmf,
zawartość liptynitu Lmmf,
zawartość inertynitu Immf,
zawartość substancji mineralnej SM (MM – mineral matter).
Każdy parametr opatrzony jest górnym i dolnym indeksem pomocniczym informującym o stanie paliwa, przy którym oznaczono wartość danego wskaźnika.
Wyróżnia się sześć stanów węgla:
• roboczy r – stan z taką zawartością wilgoci i popiołu, jaką miał węgiel, z którego pobrano próbkę,• analityczny a – stan z taką zawartością wilgoci i popiołu, jaką ma próbka doprowadzona do stanu równowagi z wilgocią atmosferyczną,• suchy d (dry) – stan nie zawierający wilgoci całkowitej,• suchy i bezpopiołowy daf (dry, ash free) – stan nie zawierający wilgoci całkowitej i popiołu,• organiczny – stan nie zawierający wilgoci całkowitej i substancji organicznej,• bez substancji mineralnej mmf (mineral matter free).
Parametry jakości węgla oznacza się według norm krajowych (PN) i międzynarodowych (ISO):
• Normy dotyczące pobierania i przygotowania próbek do analiz • PN-81/G-04501. Węgiel kamienny. Próbki pokładowe. Pobieranie i przygotowanie do analizy chemicznej,• PN-G-04501. Węgiel kamienny i antracyt. Pobieranie próbek pokładowych i bruzdowych,• PN-90/G-04502. Węgiel kamienny i brunatny. Metody pobierania i przygotowania próbek do badań laboratoryjnych,
• Normy dotyczące oznaczania wskaźników analizy technicznej
• PN-80/G-04511. Paliwa stałe. Oznaczanie zawartości wilgoci,• PN-91/G-04512. Paliwa stałe. Oznaczanie zawartości popiołu metodą wagową,• PN-G-04516. Paliwa stałe. Oznaczanie zawartości części lotnych metodą wagową,• PN-81/G-04513. Paliwa stałe. Oznaczanie ciepła spalania,
• Normy dotyczące oznaczania wskaźników analizy elementarnej
• PN-81/G-04514.02. Oznaczanie zawartości siarki całkowitej metodą spalania w wysokiej temperaturze z miareczkowaniem alkalimetrycznym,
• Normy dotyczące oznaczania wskaźników własności koksowniczych i produktów koksowania
• PN-81/G-04518. Węgiel kamienny. Oznaczanie zdolności spiekania metodą Rogi,• PN-81/G-04515. Węgiel kamienny. Oznaczanie wskaźnika wolnego wydymania,• PN-81/G-04517. Węgiel kamienny. Oznaczanie wskaźników dylatometrycznych,
• Normy dotyczące oznaczania składu petrograficznego
• PN–92/G–04563. Węgiel kamienny. Analiza petrograficzna. Przygotowanie próbek węgla do badań mikroskopowych,• PN–92/G–04524. Węgiel kamienny. Analiza petrograficzna. Oznaczanie refleksyjności witrynitu,• PN–92/G–04529. Węgiel kamienny. Analiza petrograficzna. Oznaczanie zawartości macerałów, grup macerałów i substancji mineralnej,• PN–93/G–04564. Węgiel kamienny. Analiza petrograficzna. Oznaczanie zawartości mikrolitotypów, karbominerytu i skały płonnej.
Próby jednolitego oznaczenia jakości węgla znajdują swoje odbicie w PN-82G-97002, która określa tzw. typ technologiczny węgla.
Norma ta opiera się jednakże na zaledwie sześciu parametrach:
• zawartość części lotnych Vdaf,
• zdolność spiekania RI (Roga Index),
• dylatacja b,
• wskaźnik wolnego wydymania SI (Swelling Index),
• ciepło spalania Qsdaf,
• zawartość inertynitu Immf.
Parametry klasyfikacyjne
Typ węgla
zawartość części lotnych
Vdaf wg
PN-81/G-04516
zdolność spiekania
RI wg
PN-81/G-04518
dylatacja b
wg PN-81/G-
04517
wskaźnik wolnego
wydymania SI wg
PN-81/G-04513
ciepło spalania
Qsdaf
wg PN-81/G-
04515
Zastosowanie węgla
Nazwa wyróżnik % - % - kJ/kg
31.1 poniżej lub równe 3100 Węgiel
płomienny 31.2
powyżej 28 poniżej lub równe 5
powyżej 3100
węgiel do celów energetycznych dla wszystkich typów palenisk rusztowych i pyłowych; węgiel do czadnic
32.1 powyżej 5 do 20
węgiel do celów energetycznych dla wszystkich typów palenisk; węgiel do wytlewania i do czadnic Węgiel
gazowo- płomienny
32.2
powyżej 28 powyżej 20
do 40
węgiel do celów energetycznych dla palenisk rusztowych, komorowych i wszystkich typów palenisk pyłowych; węgiel do wytlewania i do gazowni
Węgiel gazowy 33 powyżej 28 powyżej 40
do 55
nie normalizuje
się
węgiel do celów energetycznych dla palenisk rusztowych i dla wszystkich typów palenisk pyłowych; węgiel do pieców przemysłowych o szczególnych wymaganiach; węgiel do gazowni i na mieszanki do produkcji koksu w koksowniach
34.1 brak dylatacji lub poniżej 0 Węgiel
gazowo- koksowy 34.2
powyżej 28 powyżej 55 powyżej lub równa 0
węgiel do produkcji koksu w koksowniach dla gazowni i dla gazokoksowni
35.1 powyżej 26 do 31 powyżej 30
nie normalizuje
się
35.2A1) powyżej 7,5 Węgiel ortokoksowy
35.2B1) powyżej 20
do 26
powyżej 45 poniżej lub
równy 7,5
węgiel do produkcji koksu w koksowniach
Węgiel metakoksowy 36 powyżej 14
do 20 powyżej 45 powyżej 0 węgiel do produkcji koksu w koksowniach
37.1 powyżej 20 do 28
Węgiel semikoksowy 37.2 powyżej 14
do 20
powyżej lub równe 5
węgiel na mieszanki do produkcji koksu w koksowniach; może być stosowany jako węgiel do celów energetycznych dla palenisk specjalnych oraz do produkcji paliwa bezdymnego
Węgiel chudy 38 powyżej 14
do 28 poniżej 5
węgiel na mieszanki do produkcji koksu w koksowniach; może być stosowany jako węgiel do celów energetycznych dla palenisk specjalnych oraz do produkcji paliwa bezdymnego
Węgiel antracytowy 41 powyżej 10
do 14
węgiel na mieszanki do produkcji koksu w koksowniach; węgiel do celów energetycznych dla palenisk specjalnych oraz do produkcji paliwa bezdymnego
Antracyt 42 powyżej lub
równe 3 do 10
węgiel do celów energetycznych dla palenisk specjalnych
Metaantracyt 43 poniżej 3
nie normalizuje
się
nie normalizuje
się
-
POLSKI PODZIAŁ WĘGLA KAMIENNEGO NA TYPYWG PN-82/G-97002
1) Uzupełniającym parametrem rozróżniającym węgiel typów 35.2A i 35.2B jest zawartość inertynitu, która w węglu typu 35.2A nie powinna przekraczać 30%.
Przedziały wartości poszczególnych parametrów pozwalają określić przydatność i zastosowanie węgla.Pod względem możliwości użytkowania węgiel dzieli się generalnie na dwie grupy:
• węgiel do celów energetycznych: – typ 31 – węgiel płomienny, – typ 32 – węgiel gazowo-płomienny, – typ 33 – węgiel gazowy, – typ 38 – węgiel chudy, – typ 41 – węgiel antracytowy, – typ 42 – antracyt, – typ 43 – metaantracyt,
• węgiel do przetwórstwa chemicznego: – typ 33 – węgiel gazowy, – typ 34 – węgiel gazowo-koksowy, – typ 35 – węgiel koksowy, – typ 36 – węgiel metakoksowy, – typ 37 – węgiel semikoksowy.
Do głównych kierunków użytkowania węgla należą:
• spalanie,
• zgazowanie,
• odgazowanie (koksowanie i wytlewanie),
• otrzymywanie koksu foremnego, paliw bezdymnych oraz wyrobów z węgla i grafitu,
• otrzymywanie paliw płynnych (upłynnianie),
• otrzymywanie węgla wtryskowego (PCI - Pulverized Coal Injection)
• łagodne utlenianie węgla,
• utylizacja odpadów przywęglowych i produktów spalania.
W standardach międzynarodowych (Międzynarodowy system kodyfikacji węgla ECE, Genewa 1998) uwzględnia się ponadto
• wartość średniej refleksyjności witrynitu Rr,
• skład petrograficzny (zawartość Vtmmf, Lmmf, Immf),
• zawartość popiołu Ad,
• zawartość siarki całkowitej Std.
MIĘDZYNARODOWY SYSTEM KODYFIKACJI WĘGLA
[ECE, GENEWA 1998]Średnia
refleksyjność witrynitu
Charakterystyka reflektogramu
Zawartość inertynitu
Zawartość liptynitu
Wskaźnik wolnego
wydymania
Zawartość części lotnych
Zawartość popiołu
Zawartość siarki
całkowitej
Ciepło spalania
1, 2 R0 [%] 3 s
[-] ilość luk 4
I [%, obj.]
5 L
[%, obj.]
6 SI [-]
7, 8
Vdaf [%,
mas.]
9, 10
Ad [%,
mas.]
11, 12
Std
[% mas.]
13, 14
Qsdaf
[MJ/kg]
02 0,20-0,29 0 ?0,1 0 0 0-
<10 0 0-½ 48 >48 00 0-<1 00 0,0-<0,1 21 <22
03 0,30-0,39 1 >0,1?0,2 0 1 10-
<20 1 >0-<5 1 1-1
½ 46 46-<48 01 1-<2 01 0,1-
<0,2 22 22-<23
04 0,40-0,49 2 >0,2 0 2 20-
<30 2 5-<10 2 2-2
½ 44 44-<46 02 2-<3 02 0,2-
<0,3 23 23-<24
05 0,50-0,59 3 >0,2 1 3 30-
<40 3 10-<15 3 3-3
½ 42 42-<44 03 3-<4 03 0,3-
<0,4 24 24-<25
06 0,60-0,69 4 >0,2 2 4 40-
<50 4 15-<20 4 4-4
½ 40 40-<42 04 4-<5 04 0,4-
<0,5 25 25-<26
07 0,70-0,79 5 >0,2 2 5 50-
<60 5 20-<25 5 5-5
½ 38 38-<40 05 5-<6 05 0,5-
<0,6 26 26-<27
08 0,80-0,89 6 60-
<70 6 25-<30 6 6-6
½ 36 36-<38 06 6-<7 06 0,6-
<0,7 27 27-<28
09 0,90-0,99 7 70-
<80 7 30-<35 7 7-7
½ 34 34-<36 07 7-<8 07 0,7-
<0,8 28 28-<29
10 1,00-1,09 8 80-
<90 8 35-<40 8 8-8
½ 32 32-<34 08 8-<9 08 0,8-
<0,9 29 29-<30
11 1,10-1,19 9 >90 9 >40 9 9 30 30-
<32 09 9-<10 09 0,9-<1,0 30 30-<31
12 1,20-1,29 28 28-
<30 10 10-<11 10 1,0-
<1,1 31 31-<32
13 1,30-1,39 26 26-
<28 11 11-<12 11 1,1-
<1,2 32 32-<33
14 1,40-1,49 24 24-
<26 12 12-<13 12 1,2-
<1,3 33 33-<34
15 1,50-1,59 22 22-
<24 13 13-<14 13 1,3-
<1,4 34 34-<35
16 1,60-1,69 20 20-
<22 14 14-<15 14 1,4-
<1,5 35 35-<36
17 1,70-1,79 18 18-
<20 15 15-<16 15 1,5-
<1,6 36 36-<37
18 1,80-1,89 16 16-
<18 16 16-<17 16 1,6-
<1,7 37 37-<38
19 1,90-1,99 14 14-
<16 17 17-<18 17 1,7-
<1,8 38 38-<39
20 2,00-2,09 12 12-
<14 18 18-<19 18 1,8-
<1,9 39 >39
21 2,10-2,19 10 10-
<12 19 19-<20 19 1,9-
<2,0
22 2,20-2,29 09 9-<10 20 20-
<21 20 2,0-<2,1
23 2,30-2,39 08 8-<9 21 2,1-
<2,2
24 2,40-2,49 07 7-<8 22 2,2-
<2,3
25 2,50-2,59 06 6-<7 23 2,3-
<2,4
… 05 5-<6 24 2,4-<2,5
30 3,00-3,09 04 4-<5 25 2,5-
<2,6
… 03 3-<4 26 2,6-<2,7
40 4,00-4,09 02 2-<3 27 2,7-
<2,8
… 01 1-<2 28 2,8-<2,9
50 >5,00 29 2,9-<3,0
30 3,0-<3,1
Te same parametry znajdują także zastosowanie w międzynarodowej klasyfikacji węgla w pokładzie (International Classification Of Seam Coals. Economic Commission For Europe, Committee On Energy, 1995, 2001).
LOW - RANK MEDIUM - RANK HIGH - RANK
C B A D C B A C B A
Ortho Meta Para Ortho Meta Per Para Ortho Meta
LIGNITE BITUMOUS ANTHRACITEPETROGRAPHICCOMPOSITION
Maceral analysis( mmd ) vol. %
GCV ( MJ/kg, m, af )0,6 1,0 1,4 2,0 3,0 4,0
15 20 24
Rr %
RANK
Paleo 0-time I %
I %
60
V % ( L >= 25 % )
V % ( L < 25 % )
75
25
0
26
50
7650 100
100
0
50 75
SUBB
ITUM
.
Bond
ed c
oal
( Hum
ic )
Non-
bond
edco
al
Carb
onoc
eus
rock
Very
low
gra
de c
oal
Low
grad
e co
al
Med
ium
gra
de c
oal
High
gra
de c
oal
Rock
Sapr
opel
icco
al
Oil
shal
e
PETR
OG
RAP
HIC
COM
POSI
TIO
Ndr
y
w
et
oxyd
atio
n
r
educ
tion
a
erob
ic
anae
robi
c
20
10
30
50
80
RA
NK
Coa
l
n
on-c
oal r
ock
Was
habi
lity
Not to be included in the classification
General version of the ECE-UN In Seam Coal Classification
Ash
( H
T ) %
mas
s. d
b
ZADANIA GEOLOGA KOPALNIANEGO
• Przeprowadzanie obserwacji w wyrobiskach górniczych (kartowanie wyrobisk),
• Pobieranie próbek w złożu,
• Interpretacja wyników badań laboratoryjnych,
• Określenie jakości kopaliny i określenie jej użyteczności w obrębie złoża,
• Aktualizacja dokumentów faktograficznych (mapy, przekroje itp.)
• Prowadzenie dokumentacji złoża (Dokumentacja Geologiczna, Projekt Zagospodarowania Złoża, Plan Ruchu Zakładu Górniczego, Operaty Ewidencyjne Zasobów itp.)
Według danych literaturowych i praktyki przemysłowej, rzadko śledzi się zmiany jakości kopaliny urobionej (tzw. węgla surowego) poza złożem tj. podczas odstawy i transportu oraz wskutek łączenia poszczególnych nitek produkcyjnych.
Kontrola jakości urobku dostarczanego do zakładu przeróbczego (tzw. nadawy), kontrola jakości urobku w newralgicznych węzłach procesu przeróbczego (półprodukty) oraz kontrola jakości koncentratu w produkcie końcowym nie należy w zasadzie do zadań geologa lecz do zadań działu przeróbczego kopalni.
Uzyskanie pełnej wiedzy o zmianach jakości węgla wymusza na geologu kopalnianym śledzenie zmian parametrów (wskaźników) jakościowych na wszystkich etapach produkcji węgla.
Służy temu odpowiednio przeprowadzony MONITORING jakości węgla na drodze złoże – węgiel handlowy.
MONITORING JAKOŚCI WĘGLA
OD ZŁOŻA DO PRODUKTU HANDLOWEGO
ETAP I: ROZPOZNANIE ZMIAN JAKOŚCI WĘGLA W ZŁOŻU(NA PODSTAWIE MAP PARAMETRÓW JAKOŚCIOWYCH)
Prześledzenie zmian jakości węgla od stadium rozpoznania:• otworami wiertniczymi (kategoria C2 i C1),• poprzez wyrobiska udostępniające i przygotowawcze (kategoria B),• do eksploatacyjnych (kategoria A).
Kategoria C2 i C1 Kategoria AKategoria B
Mapy zawartości części lotnych Vdaf
Mapa typów węgla według PN82/G–97002. Kategoria A.
ETAP II: WERYFIKACJA SZACOWANIA JAKOŚCI NA MAPACH Z WYNIKAMI OZNACZEŃ LABORATORYJNYCH
Porównanie wyników szacowania i oznaczania laboratoryjnego wykazałow przypadku niektórych parametrów dużą zgodność, w innych zaś zasadniczą rozbieżność, uniemożliwiającą w praktyce skuteczne szacowanie.
Wobec tego zgrupowano parametry jakości w czterech grupach różniących się kolejno coraz mniejszą trafnością szacowania ich wartości w złożu. Do I grupy zaliczono średnią refleksyjność witrynitu oraz zawartość siarki całkowitej (szacowanie tych parametrów na mapie daje dobre rezultaty).
Do II grupy zaliczono zawartość wilgoci i części lotnych, a także zdolność spiekania i kontrakcję.
Do III grupy zaliczono zawartość popiołu, wartość wskaźnika wolnego wydymania oraz oznaczenia składu petrograficznego.
Do IV grupy zaliczono ciepło spalania i dylatację (charakteryzujące się brakiem zgodności wyników szacowania i oznaczeń laboratoryjnych).
ETAP III: ZMIANY JAKOŚCI WĘGLA W PROCESIE PRODUKCYJNYM
(PÓŁPRODUKTY I WĘGIEL HANDLOWY)
SCHEMAT IDEOWY PROCESU PRODUKCYJNEGO KWK
szyb II
przenośniktaśmowy nr 1
przenośniktaśmowy nr 2
przesiewaczrusztowy RT 200
taśmaprzebiercza
kruszarkawalcowa
przenośniktaśmowy nr 22
przenośniktaśmowy nr 23
elektromagnes
dozownik
zbiornik nadmiarowy
podajnik
przesiewacz wibracyjny CDR
przesiewacz WP
przenośniktaśmowy
wzbogacalnik w cieczy ciężkiejDISA
kruszarkaudarowaUP 1000
zbiornik
przesiewacz wibracyjnynieckowy 3 x PWN
osadzarkamiałowa OM 30 osadzarka
miałowa OM 12
odśrodkowe sito stałe OSO
wirówka NAEL 3 wirówka WOW
zbiornik
rząpiepompowe IV A
rozdzielacz
hydrocyklonwzbogacający 3 x HWO 300
hydrocyklonklasyfikujący 2 x HC 500
przesiewaczSCC III
flotownik3 x IZ 12
wirówka sitowo - sedymentacyjna2 x SB 6400
przesiewacz wibracyjnynieckowy PWN
osadzarkamiałowa OM 15
odśrodkowe sito stałe OSO
wirówka WOW wirówka HES
przenośniktaśmowy nr 5252
przenośniktaśmowy nr 5254
wagonkolejowy
składowiskowęgla
NP4
NP2
NP1
NP3
NP5 NP7
NP6
S1
S2
P1
P3
P4
rząpiepompowe Z-2
P2
0 - 200 mm
20 - 200 mm 0 - 20 mm
0 - 1 mm
ŚC
IAN
A N
R X
V
chodnik 27
62
26°przenośniktaśmowy
przenośniktaśmowy
ŚC
IAN
A N
R V
II
00.06.2600.06.26
chodnik 32
61
chodnik 565°
32
przenośniktaśmowy
33
zbiornik III
34
przenośniktaśmowy
31
chodnik 54
2 - 20 mm
0 - 2 mm
2 - 20 mm0 - 2 mm
szyb II
przenośniktaśmowy nr 1
przenośniktaśmowy nr 2
S1
ŚC
IAN
A N
R X
V
chodnik 27
62
26°
przenośniktaśmowy
przenośniktaśmowy
ŚC
IAN
A N
R V
II
00.06.2600.06.26
chodnik 32
61
chodnik 565°
32
przenośniktaśmowy
33
zbiornik III
34
przenośniktaśmowy
31
chodnik 54
szyb II
przenośniktaśmowy nr 1
przenośniktaśmowy nr 2
przesiewaczrusztowy RT 200
taśmaprzebiercza
kruszarkawalcowa
przenośniktaśmowy nr 22
przenośniktaśmowy nr 23
elektromagnes
dozownik
zbiornik nadmiarowy
podajnik
przesiewacz wibracyjny CDR
S1
S2
0 - 200 mm
przesiewacz wibracyjny CDR
przesiewacz WP
przenośniktaśmowy
wzbogacalnik w cieczy ciężkiejDISA
kruszarkaudarowaUP 1000
zbiornik
przesiewacz wibracyjnynieckowy 3 x PWN
osadzarkamiałowa OM 30 osadzarka
miałowa OM 12
odśrodkowe sito stałe OSO
wirówka NAEL 3 wirówka WOW
zbiornik
rząpiepompowe IV A
rozdzielacz
hydrocyklonwzbogacający 3 x HWO 300
hydrocyklonklasyfikujący 2 x HC 500
przesiewaczSCC III
flotownik3 x IZ 12
wirówka sitowo - sedymentacyjna2 x SB 6400
przesiewacz wibracyjnynieckowy PWN
osadzarkamiałowa OM 15
odśrodkowe sito stałe OSO
wirówka WOW wirówka HES
przenośniktaśmowy nr 5252
przenośniktaśmowy nr 5254
wagonkolejowy
składowiskowęgla
NP4
NP2
NP1
NP3
NP5 NP7
NP6
P1
P3
P4
rząpiepompowe Z-2
P2
20 - 200 mm 0 - 20 mm
0 - 1 mm
2 - 20 mm
0 - 2 mm
2 - 20 mm0 - 2 mm
Symbol próbki
Wielkość ziaren,[mm]
Opis próbki
31 – Próbka bruzdowa, pokład 403/1, ściana nr VII, chodnik 54 (nadścianowy)
32 – Próbka bruzdowa, pokład 403/1, ściana nr VII, chodnik 56 (podścianowy)
61 – Próbka bruzdowa, pokład 406/3, ściana nr XV, chodnik 32 (nadścianowy)
62 – Próbka bruzdowa, pokład 406/3, ściana nr XV, chodnik 27 (podścianowy)
151 – Próbka bruzdowa, pokład 415/2, ściana nr X, chodnik 40 (nadścianowy)
152 – Próbka bruzdowa, pokład 415/2, ściana nr X, chodnik 20 (podścianowy)
S1 – Węgiel surowy, sortownia, przenośnik taśmowy nr 1
S2 0–200 Węgiel surowy, sortownia, przesyp między przenośnikami taśmowymi nr 22 i 23
P1 0–20 Miał surowy, płuczka
P2 20–200 Węgiel surowy, płuczka
P3 K 20–200 Koncentrat węglowy, płuczka, WĘGIEL HANDLOWY
P4 K 2–20 Miał wzbogacony (miał płukany), płuczka, WĘGIEL HANDLOWY
NP1 0–20 Miał surowy
NP2 2–20 Miał wzbogacony (miał płukany)
NP6 0–2 Nadawa do wzbogacania w płuczce hydrocyklonowej
NP5 0–2 Odwodniony koncentrat węglowy z hydrocyklonu klasyfikującego HC 500
NP7 0–1 Nadawa na flotację, przelew z hydrocyklonu klasyfikującego HC 500
NP3 0–2 Odwodniony flotokoncentrat wraz z koncentratem węglowym z hydrocyklonu klasyfikującego HC 500
NP4 K 0–20 Koncentrat zbiorczy, WĘGIEL HANDLOWY
Porównując zawartość popiołu w produkcie handlowym z jego zawartością w próbkach bruzdowych zauważono, że nie zawsze jest ona niższa.
W przypadku produkcji „węgla handlowego” z mieszanki węgli z dwóch pokładów wykazano, iż zawartość popiołu w produkcie końcowym jest wyraźnie obniżona jedynie względem pokładu wysokopopiołowego.
BI
0,05,0
10,015,020,025,030,035,040,0
31/61 32/62 S1 S2 P2 P3
próbka
Ad [
%]
p. 403/1 p. 406/3 linia 1
BII
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
31/61 32/62 S1 S2 P1 P4
próbka
Ad [
%]
p. 403/1 p. 406/3 linia 2
BIII
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
31 i
61
32 i
62 S1
S2
P1
i NP
1
NP
6
NP
5 i N
P7
NP
3
NP
2
NP
4
próbka
Ad [
%]
Wzbogacanie w cieczach ciężkich
Wzbogacanie w osadzarkach miałowych i hydrocyklonach
oraz w procesie flotacji
Wzbogacanie w osadzarkach miałowych
Koncentrat uzyskany w procesie wzbogacania charakteryzuje się bowiem zawartością popiołu podobnie niską, jak w próbkach bruzdowych z pokładu niskopopiołowego.
Wydaje się zatem celowe i możliwe wzbogacanie węgla tylko z pokładu wysokopopiołowego.
BI
0,05,0
10,015,020,025,030,035,040,0
31/61 32/62 S1 S2 P2 P3
próbka
Ad [
%]
p. 403/1 p. 406/3 linia 1
BII
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
31/61 32/62 S1 S2 P1 P4
próbka
Ad [
%]
p. 403/1 p. 406/3 linia 2
BIII
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
31 i
61
32 i
62 S1
S2
P1
i NP
1
NP
6
NP
5 i N
P7
NP
3
NP
2
NP
4
próbka
Ad [
%]
Wzbogacanie w cieczach ciężkich
Wzbogacanie w osadzarkach miałowych i hydrocyklonach
oraz w procesie flotacji
Wzbogacanie w osadzarkach miałowych
WNIOSKI
1. Monitoring jakości węgla w istotny sposób poprawia znajomość bazy zasobowej, a szczególnie jej parametrów jakościowych.
Stwarza także podstawy do wypracowania naukowych podstaw jej weryfikacji i umożliwia tym samym lepszą ochronę bazy zasobowej.
2. Przeprowadzony monitoring pozwolił wykazać rozbieżności w ocenie jakości węgla w złożu, na kolejnych stadiach rozpoznania złoża – od rozpoznania otworami wiertniczymi poprzez wyrobiska udostępniające i przygotowawcze aż do eksploatacyjnych (kategorie C2 – A).
3. Wydaje się możliwe poprawienie wiarygodności rozpoznania jakości węgla w złożu w kategorii rozpoznania A.
Można to uzyskać poprzez zwiększenie gęstości opróbowania oraz oznaczanie, oprócz dotychczas stosowanych parametrów, także stopnia uwęglenia i składu petrograficznego.
4. Niedostateczne rozpoznanie jakości węgla w złożu powodować może w konsekwencji dobór niewłaściwego lub nieefektywnego sposobu przeróbki węgla. Uwaga ta dotyczy przede wszystkim nieznacznego, względem wysokopopiolowego pokładu, obniżenia zawartości popiołu w produkcie handlowym.
5. Pełny monitoring (na drodze złoże – węgiel handlowy) umożliwia dokonanie oceny skuteczności procesu przeróbczego zarówno w całości, jak i poszczególnych urządzeń („węzłów”).Lepsze rozpoznanie jakości węgla w złożu umożliwia bardziej efektywny dobór metod i procesu przeróbki węgla.