Refleksja nad przedmiotem pedagogiki. Edukacja, wychowanie czy uczenie się? Rozumienie edukacji, uczenia się i wychowania (wychowanie jako akulturacja, emancypacja i jako pomoc w kształtowaniu tożsamości)

2

Pedagogika jako nauka ma za zadanie wyjaśniać, opisywać i rozumieć formy praktyk edukacyjnych oraz zajmuje się prawidłowościami rozwoju człowieka, poszerzeniem jego możliwości życiowych na poszczególnych szczeblach edukacji, interesuje się także innymi kontekstami praktyki edukacji. Wyjaśnia i poznaje ten świat w kontekście działań pedagogów, ich kształcenia i warsztatu zawodowego, poziomu kompetencji, sytuacji życiowej oraz skuteczności ich działań.

3

Zajmuje s ię badaniem funkcjonowania insty tuc j i edukacyjnych, ich organizacją oraz realizowanymi zadaniami. Ważnym obszarem w badaniach pedagogicznych są polityczne, społeczne i kulturowe uwarunkowania praktyki edukacyjnej, okrywanie nierówności w dostępnie do oświaty i d i a g n o z o w a n i e i n n y c h p a t o l o g i c z n y c h z j a w i s k towarzyszących praktyce edukacyjnej.

Pedagogika zajmuję się także badaniami nad edukacyjnym oddziaływaniem mediów, kultury popularnej, rodziny i grupy rówieśniczej. Oszacowuje siłę i kierunek wpływu tych agend edukacyjnych na zachowania ludzi analizuje skuteczność ich oddziaływania w porównaniu ze skutecznością oficjalnych instytucji- szkoły, internaty. Pedagogika zajmuje się identyfikowaniem, nazywaniem oraz definiowaniem wszystkich faktów składających się na praktykę edukacji.

Pedagogika jest dziedziną złożoną z wielu subdyscyplin naukowych

zajmujących się różnymi obszarami praktyki edukacyjnej. Praktyka

edukacyjna jest wielostronnie zróżnicowana, a pedagogika jest nauką

opisująca tę praktykę, to zróżnicowanie musi odzwierciedlać stan

edukacji.

Podział pedagogiki na subdyscypliny

wg. Stanisława Kawuli Podział pedagogiki na subdyscypliny wg. Stanisława Kawuli (siedem kryteriów klasyfikacji)

Cele mogą dotyczyć formowania się zdolności życiowych człowieka Celem

edukacji w tym zakresie będzie np. ukształtowanie umiejętności logicznego

myślenia. Poprzez rozwiązywanie zadań o określonej strukturze uczniowie

ćwiczą operacje logiczne. Warunkami przebiegu takich procesów nauczania

zajmuje się subdyscyplina pedagogiki-dydaktyka. Inną kategorią celów

związanych z formowaniem zdolności życiowych człowieka będzie np.

kształtowanie umiejętności podejmowania decyzji.

1.Kryterium celów działalności edukacyjnej.

2.Kryterium metodologiczne. Ukierunkowanie metod pedagogiki naukowej na dwa obszary o zróżnicowanym stopniu ogólności. Pierwszy z nich to to obszar analiz ogólnych odnoszących się do samej pedagogiki jako nauki oraz wszelkich uwarunkować procesów i czynności edukacyjnych. Drugim obszarem są natomiast analizy akcentujące społeczne czynniki procesów i czynności edukacyjnych, a więc oddziaływania różnych środowisk wychowawczych i socjalizacyjnych.

9

3.Kryterium rozwojowe. Według tego kryterium można uszeregować kolejno subdyscypliny pedagogiczne odpowiadające różnym okresom i etapom życia człowieka poddanego oddziaływaniom edukacyjnym.

10

4.Kryterium dewiacji i defektów rozwojowych człowieka. W myśl tego kryterium została wyróżniona pedagogika specjalna ze swoimi dyscyplinami szczegółowymi.

11

5.Kryterium instytucjonalne. Zgodnie z tym kryterium wyróżnia się wyróżnia się określenia zawierające słowo pedagogika odnoszące się nie tyle do refleksji teoretycznej, co do konkretnej działalności praktycznej przebiegającej w instytucjach.

12

6.Kryterium problemowe. Można wyróżnić subdyscypliny ze względu na typ problematyki edukacyjnej, którym się zajmuje. W przypadku problemów dotyczących zawodu nauczyciela będziemy mówić o pedeutologii.

13

7.Kryterium dziedzin działalności ludzkiej. Kryterium nawiązuje do rodzajów działalności człowieka , które pedagogika obejmuje swoim polem badawczym.( pedagogika pracy socjalnej, terapeutyczna, czasu wolnego itd.)

Podstawowe pojęciaw pedagogice

EDUKACJA

EDUKACJA to ogół oddziaływań służących formułowaniu (zmienianiu, rozwijaniu ) zdolności życiowych człowieka Niejednorodność tego pojęcia jest ukryta w terminach : ogół oddziaływań, zmienienie , rozwijanie, zdolności życiowe człowieka

Ogół oddziaływań oznacza oddziaływania zarówno instytucjonalne jak i Oddziaływania te mogą być systematyczne, nie systematyczne, przygodne, zaplanowane itd. Systematyczne i zaplanowane działania edukacyjne mają miejsce np. w szkole. Niesystematyczne i przygodne zachodzą m. in. Interakcjach rówieśniczych, kryją się w przekazach kultury, np. w dziełach literatury.

OGÓŁ ODZIAŁYWAŃ

Zmienianie, rozwijanie może zachodzić w jakimś konkretnym (sformalizowanym) kierunku przyjętym według kryterium zewnętrznego wobec jednostki lub bez uprzednio obranego celu. W pierwszym wypadku może to być takie organizowanie pracy na lekcji, aby w jego efekcie uczeń stopniowo osiągnął jakiś standard rozwojowy przyjmowany przez psychologię, np. umiejętność abstrakcyjnego myślenia. W drugim przypadku rozwijanie zdolności życiowych może być efektem ubocznym podejmowania przez człowieka jakiejś aktywności, np. gra w siatkówkę może prowadzić do wyuczenia zasad współpracy w grupie.

ZMIENIANIE, ROZWIJANIE

Zdolności życiowe człowieka mogą dotyczyć wielu obszarów jego funkcjonowania: intelektualnego, emocjonalnego, interpersolanlego, motywacyjnego, fizycznego, itd.

ZDOLOŚCI ŻYCIOWE CZŁOWIEKA

Wychowanie to świadome i celowe działanie pedagogiczne zmierzające do osiągnięcia względnie stałych skutków (zmian rozwojowych) w osobowości wychowanka.

WYCHOWANIE

Kształcenie to system działań zmierzający do tego aby uczącej się jednostce umożliwić poznanie świata , przygotowanie się do zmieniania świata i ukształtowanie własnej osobowości.

KSZTAŁCENIE

Uczenie się jest procesem nabywania względnie trwałych zmian w szeroko rozumianym zachowaniu ( wiadomości, umiejętności, nawyki, postawy) w toku bezpośredniego i pośredniego poznawania rzeczywistości (doświadczenia i ćwiczenia).

UCZENIE SIĘ

Nauczanie jest procesem kierowania uczeniem się uczniów w toku planowanej pracy nauczyciela z uczniami.

NAUCZANIE

23

SYSTEM OŚWIATOWO- WYCHOWAWCZY to ogół powiązanych ze sobą placówek i instytucji kształcenia i wychowania.

24

25

Związek pedagogiki z innymi naukami

Badacze pedagodzy często korzystają z kategorii pojęciowych socjologii, jak i teorii socjologicznych. Praktyka edukacyjna przebiega w ścisłym związku z e zjawiskami, które stanowią przedmiot badań psychologii. Sytuacja ta ma szczególne miejsce, gdy badania pedagogiczne dotyczą uczniów czy poszerzenia ich zdolności życiowych pod wpływem oddziaływań edukacyjnych. Pedagog musi znać zagadnienia i dokonać pomiaru rozwoju moralnego uczniów-pojęcia, teorie i metody zaczerpnięte z psychologii pozwalają rozwiązać problemy dotyczące faktów edukacyjnych- skuteczności oddziaływań wychowawczych. Psychologia i socjologia dostarczają wiedzy potrzebnej do organizowania ,planowania, krytycznego analizowania praktyki edukacyjnej. Szczególnie przydatna staje się wiedza z zakresu psychologii rozwojowej , psychologii wychowawczej i społecznej. Pedagogika korzysta z dorobku takich nauk jak medycyna, prawo, ekonomia, antropologia. Filozofia jest traktowana jako podstawowa dyscyplina dla pedagogiki. Filozofia dostarcza ogólnej i abstrakcyjnej refleksji nad pojęciami potrzebnymi do wyjaśnienia faktów edukacyjnych.

26

EDUKACJA

27

Podstawowym zadaniem edukacji jest to aby mysleć bardzej racjonajnie i potrafić skuteczniej działać oraz być bardziej etycznym w swoich działaniach werbalnych i niewerbalnych.

28

UCZENIE SIĘ

29

1. Kontekst teoretyczny opisujący i wyjaśniający proces uczenia sięNajważniejsze znaczenie dla przesunięcia zainteresowań z nauczania na proces uczenia się miały odkrycia naukowe genetyki i neuropsychologii. Fakt, iż około 80% wiedzy z zakresu neurofizjologii to odkrycia, które miały miejsce w dwóch ostatnich dziesięcioleciach sprawia, że w teorii i praktyce pedagogicznej nie są one jeszcze wykorzystywane, a wiedza obecna w pedagogice współczesnej, dyskursach pedagogicznych i współczesnych debatach publicznych o edukacji jest często sprzeczna z osiągnieciami genetyki, neurofizjologii czy neuropsychologii.

Jeszcze większe znaczenie dla zmian w rozumieniu uczenia się miały odkrycia naukowe zwiazane z budową i funkcjonowaniem mózgu. W tym kontekście zupełnie inaczej trzeba spojrzeć na trudności i niepowodzenia szkolne oraz na strategię przeciwdziałania im. Johannes R. Holler przekonuje, że dla ogólnej sprawności umysłowej i efektywności procesu uczenia się bardzo ważne jest stymulowanie obydwu półkul.

Badacze twierdzą, że uczenie się może nawet sprzyjać profilaktyce stanów depresyjnych, a nawet ograniczyć tempo zmian powodowanych chorobą Alzheimera.

30

Mózg zmienia sie przez całe życie. W sposób pozytywny, kiedy w otoczeniu człowieka znajdują się czynniki, które stymulują rozwój oraz w sposób negatywny gdy mózg nie jest pobudzany i stymulowany. Uzasadnia to tezę, że proces uczenia się jest procesem trwającym całe życie i nie można go zredukować do niektórych faz rozwojowych lub tylko agend zajmujących się edukacją (rodzina, szkoła)

31

2. Społeczna praktyka uczenia się

Zmiany w społecznej praktyce uczenia się mają charakter odroczony w stosunku do recepcji nowych idei i zmiany zarejestrowanych jak odkrycia naukowe w teoretycznym układzie współczesnych dyscyplin nauki. Praktyka zawierająca elementy nowego układu teoretyczno-ideologicznego może być określone za pomocą pojęcia pedagogii.

„PEDAGOGIA jest stałym procesem, poprzez który jednostka przyswaja sobie nowe formy (lub rozwija dotychczas istniejące formy) postępowania, wiedzy umiejętności i kryteria ich oceny - od kogoś(lub czegoś), kogo uznaje za stosownego ich dostarczyciela (przekaziciela) i ewaulatora, stosownego tak z punktu widzenia przyswajającego lub innej osoby(instytucji), czy obydwu naraz”(wg Kwieciński)

32

Układ procentowy tego, co ma szanse być włączone w dotychczasowe struktury poznawcze w naszych umysłach: - 10% z tego, co czytamy,- 20% z tego, co słyszymy,- 30% z tego, co widzimy,- 50% z tego, co widzimy i słyszymy,- 70% z tego, co mówimy,- 90% z tego, co mówimy i robimy,

33

Koncepcja kształcenia Jerome Brunera

Bruner wyróżnia dwa zasadnicze sposoby uczenia się:1) Uczenie się zewnątrzsterowne, którego wzorcem jest dostosowywanie zachowań jednostki do oczekiwań otoczenia, a podstawowym mechanizmem uczenia się jest system zalecanych ( stosowanych) kar i nagród2) Uczenie się wewnątrzsterowne jego wzorcem jest odkrywanie a siłą napędową - motyw kompetencji mistrzostwa

34

4. Pedagogiczne wzory uczenia się według ustaleń Bogusławy Doroty Gołębniak

1) Wzory bechawioralne uczenia się i nauczania - są pojmowane jako uczenie się określonych zachowań pod wpływem wzmocnień czyli systemu kar i nagród dla urrwalenia pożadanych relacji miedzy bodzcem a relacją

2) Wzory procesualno-poznawcze uczenia się i nauczania- uczenie się jest tu rozumiane jako konstruowanie i rekonstruowanie wiedzy w toku nabywania doświadczeń gromadzenia danych i informacji w wiedzę oraz włączania wiedzy w dotychczasowe struktury poznawcze

3) wzory synergetycznego uczenia się i nauczania - uczenie sie w tym przypadku rozumiane jako tworzenie „wspólnoty” osób uczących się. Ten wzór uczenia koreluje z nauczaniem wykorzystującym tworzenie zespołów i budowanie korzystnych relacji intereakcji pomiędzy członkami zespołu w celu wspomagania procesu uczenia każdego z członków tego zespołu.

4) wzory całościowego uczenia się i nauczania- uczenie sie jest tu rozumiane jako formowanie „indywiduum” ten wzór uczenia sie skorelowany jest z nauczaniem rozumianym jako wspieranie podmiotowego istnienia i funkcjonowania człowieka, budowanie jego tożsamości autonomicznej.

35

Dla kwestii związanych z uczeniem się bardzo ważne sa ustalenia dotyczące 4 filarów edukacji:

1) uczyć się aby wiedzieć2) uczyć się aby działać 3) uczyć się aby żyć wspólnie4) uczyć się aby być.

36

Wychowanie jako pomoc w kształtowaniu tożsamości

Nasz rozwój i dojrzewanie jest wrodzonym lub ukształtowanym we wczesnych latach wewnętrznym programem, czyli naszym „JA”. Tożsamość jest pojęciem interdyscyplinarnym, gdyż wywodzi się zarówno z ideologii filozoficznej, psychologicznej jak i socjologicznej. Obejmuje całą strukturę naszego „JA” oraz nasze relacje ze społeczeństwem. Nie posiadając tożsamości nie należymy do społeczeństwa, nie wiemy ani kim jesteśmy ani po co jesteśmy. Brak tożsamości ma dwie przyczyny:

1) Skierowana do wewnątrz – „JA” nie może się pogodzić ze samym sobą

2) Skierowana na zewnątrz – „JA” nie może pogodzić się ze światem

Pedagogika, pomagając kształtować swoją tożsamość, chce również wspierać i korygować błędy w naszym rozwoju. Jest to forma wpływu terapeutycznego, której celem jest przybliżanie człowieka do ideału oraz jego stabilizacja.

37

WYCHOWANIE JAKO AKULTURACJA

38

Formuła „ wychowanie jest pomocą w asymilacji kulturowej” była od lat osiemdziesiątych XX wieku punktem wyjścia dla pojęcia wychowania. Została ona ugruntowana i wyróżniona szczególnie przez Wernera Locha. Zasadniczo głosi ona, że człowiek wzrasta wśród istniejących już kulturowych sposobów życia i uczy się ich przez imitację i próbowanie. Asymilacja kulturowa przebiega dzięki wzajemnym kontaktom osób dorastających z otaczającym ich światem i przez uwewnętrznianie jego substratów.

Pojęcie asymilacji kulturowej wyjaśnia przede wszystkim pojęcie form życia, sposobów i reguł zachowania oraz zwyczajów do subiektywnego repertuaru zachowań. Obejmuje również socjalizację, która pozostaje ograniczona do automatycznego, a więc ukierunkowanego na wychowanie uwewnętrznienia wymiennych międzyludzkich (społecznych) wzorów oraz norm i wartości

39

Pomoc w enkulturacji polega na znalezieniu systemu dopasowania i integracji, jest powiązana z wyobrażeniem: „jeśli chcesz zostać członkiem danego systemu, musisz najpierw dowiedzieć się, o co w nim chodzi i jakie oczekiwania musisz spełnić”

Pomoc w enkulturacji jest systemem pośredniczenia między istotnymi kulturowo treściami, chce zinstrumentalizować dalsze przekazywanie treści kulturowych istotnych dla celów kształcenia relacji. Chce wspierać ludzi wiedzą aby lepiej rozumieli przyczyny, żeby lepiej pokonywali problemy oraz byli bardziej elastyczni, mobilni i wydajni w społeczeństwie.

Pomoc w asymilacji kulturowej jest zorganizowana nauką opierająca sie na doświadczeniu. Ludzie powinni być wprowadzeni do nieznanej dla nich sytuacji w taki sposób, aby mogli o niej wiedzieć wiecej niż wcześniej oraz móc pewniej działać.

40

Pomoc w enkulturacji realizuje uniwersalne wymiary uczenia się. Do najczęściej wymienianych form pomocy w asymilacji kulturowej należą:- wymiar poznawczy, który obejmuje umiejętności duchowe i stan wiedzy- wymiar instrumentalny, obejmujacy zręczność zachowania oraz umiejetności i zdolności działania- wymiar afektywny i emocjonalny, którego treści dotyczą postaw emocjonalnych oraz motywacji- wymiar społeczny, który służy nabywaniu społecznych sposobów zachowania i zaangażowania społecznego- wymiar etyczny, który prowadzi do rozwoju odpowiedzialnego zachowania

Pomoc w przystosowaniu do kultury kieruje się przesłankami teorii uczenia się Jest to zorganizowana nauka wynikająca z teorii uczenia się. Jeśli wiemy jak ludzie sie uczą, wiemy też co należy zrobić, aby mogli uczyć się optymalnie. W ten sposób wyraźne staje się odniesienie do teorii uczenia się.

Pomoc w przystosowaniu do kultury kieruje sie przemyśleniami dyadktycznymi. Nauka, która zajmuje się głównie sensem treści kształcenia, próbując odpowiedzieć na pytanie, dlaczego należy i trzeb uczyć się pewnych treści.

41

Pomoc w przystosowaniu do kultury jest metodyczno- technicznym planowaniem procesów nauki. jest to system metodyczny, którego celem jest przekształcenie określonego przez dydaktykę „co” w „jak” i „dla kogo”. Transformacja z treści kształcenia do treści uczenia się odbywa się poprzez wytyczenie celów nauki i wyodrębnienie celów szczegółowych z celu ogólnego za pomocą wyżej wymienionych kryteriów i przez podział treści na części.

Pedagogika asymilacji kulturowej wykorzystuje instrumenty planowania analizy dydaktycznej. Analiza dydaktyczna jako instrument planowania przemiany treści kształcenia w treść uczenia się.

Pomoc w asymilacji kulturowej wykorzystuje środki estetyczne- formy teatralne i muzyczne oraz inne.

Pomoc w przystosowaniu do kultury dokonuje się w instytucjach edukacyjnych wychowanie jako pomoc w uczeniu się zajmuje chyba największą część praktyki pedagogicznej (od podstawowego wychowania przez szkołę aż do kształcenia dorosłych) Chodzi o przekazanie pomocniczych wskazówek aby uczniowie mogli zdobyć umiejętności i wykonywać zadania.

42

WYCHOWANIE JAKO EMANCYPACJA

43

Podstawy emancypacyjnego pojecia wychowania

Zarys pedagogiki emancypacyjnej jest raczej zbiorem myśli krytycznych niż praktyczną koncepcją. Jest to związane przede wszystkim z tym, że metody wychowawcze nie mogą całkowicie być rozpatrywane jako niemanipulacja. Pedagogika sprowadzająca wychowanie w dużym stopniu do narzędzia naraża się na niebezpieczeństwo uczynienia człowieka obiektem czyichś interesów.W tym kontekście można nakreśliś trzy postawy

44

THEODOR ADORNOPod pojęciem wychowania Adorno rozumie: „Właśnie nie tak zwane formowanie ludzi, ponieważ nie mamy

prawa formować ludzi z zewnątrz; ale także nie zwykłe przekazywanie wiedzy, którego martwe i rzeczowe elementy wystarczająco często wykazywano, lecz stworzenie prawdziwej świadomości. Miałoby to jednocześnie bardzo duże znaczenie polityczne; jeżeli można tak powiedzieć jego idea jest wymaganiem politycznym. Oznacza to, że demokracja, która ma nie tylko funkcjonować, ale także pracować zgodnie ze swą definicją, wymaga dojrzałych ludzi. Rzeczywistą demokrację można sobie wyobrazić jedynie jako społeczeństwo dojrzałych”

45

KLAUS MOLLENHAUERW „Wychowanie i emancypacja” próbuje uzasadnić konieczność wychowania emancypacyjnego poprzez

polemiczne naszkicowanie społeczeństwa. Jego celem jest „zniesienie urzeczowienia i wyobcowania człowieka przez samego siebie” Aby osiągnąć ten cel, potrzebna jest empiria, ale również jej krytyka.

46

PAULO FREIREOpracował emancypacyjną koncepcję, która znalazła uznanie na całym świecie. Opisana przez

niego pedagogika odnosi się wprawdzie głownie do mieszkańców Trzeciego Świata, ale jej żądanie uzmysłowienia przyczyn i mechanizmów uścisku kieruje się także przeciwko tradycyjnym systemom kształcenia, które faworyzują ubezwłasnowolnienie.

47

Dzisiaj można wyróżnic trzy istotne prądy rozwijające ideę emancypacji

- ruch pokojowy i pedagogika pokoju- feminiz i pedagogika feministyczna ruch ekologiczny i pedagogika ekologiczna

48

tożsamość można rozpoznać pod 3 pojęciami:a) Socjologicznym – nosi nazwę przynależności i oznacza stopień

integracji tzn. każdy system społeczny posiada swój kodeks, który określa kto należy do danego społeczeństwa. W momencie dorastania takim systemem są osoby z naszego najbliższego otoczenia. W przypadku nie przynależności do żadnego systemu, tracimy tożsamość co może spowodować rezygnację i zwiększenie przemocy.

b) Psychologicznym – opisuje równowagę wewnętrzną tzn. tożsamość występuje wtedy kiedy żyjemy w zgodzie z samym sobą, czyli żyjemy w wewnętrznej harmonii z powodu zadowolenia z własnego życia. Jeśli brak nam tej równowagi, nasza tożsamość również jest zachwiana. Co może doprowadzić do widzenia innych przez pryzmat samego siebie, bądź braku znajomości kogokolwiek poza samym sobą.

c) Filozoficznym – definiuje je jako zgodność myślenia i poznania podmiotu ze światem tzn. postawić trzeba tu sobie pytanie na ile pojęcia, które tworzymy takie jak język, dźwięki, słowa są identyczne z tym co oznaczają. Pytanie więc brzmi czy znaczenia o jakich myślimy naprawdę istnieją poza nami?

49

W ramach koncepcji behawiorystycznej tożsamość jest „czarną skrzynką”, zapisaną za pomocą funkcjonujących zachowań.

Według funkcjonalizmu strukturalnego jednostka posiada tożsamość jeśli sprosta oczekiwaniom z zewnątrz. W tym wypadku to społeczeństwo nadaje nam tożsamość na zasadzie ”certyfikatów”, które są potwierdzeniem dla wypełnionych oczekiwań.

Z psychoanalitycznego punktu widzenia Erika H. Eriksona struktury tożsamości „JA” są uwarunkowane genetycznie. Pozytywny wpływ na tożsamość ma wzajemna relacja między „dzieckiem a opiekunem”

50

Według interakcjonizmu Lothara Krappmmann’a tożsamość jest ciągłym tworem starania się utrzymanie równowagi ze sobą i ze światem. Tożsamości nie posiadamy na stałe, lecz musimy ją na nowo pozyskiwać, za pomocą konfrontacji z innymi jednostkami. Dopóki realizowana jest wzajemna wymiana, do tego czasu istnieje tożsamość.

Jednak aby taka wymiana miała miejsce, „JA” musi posiadać specjalne umiejętności, mianowicie:

• Dystans do roli – ukazywany w odpowiedziach jednostki na wymagania z zewnątrz

• „role taking” i empatia – umiejętność wczuwania się i przewidywania reakcji innych

• Tolerancja wieloznaczności i mechanizmy obronne - umiejętność przeciwdziałania „obciążeniom”, nakładanym przez dystansowanie się od roli i empatię na „JA”

• Prezentacja tożsamości - umiejętność przedstawienia innymi osobistej tożsamości „JA”

51

Pedagogiczna pomoc w kształtowaniu tożsamości towarzyszy głównie poprzez:

Uśmierzanie – oznacza towarzyszenie i wspieranie Leczenie – oznacza rekonwalescencje i przemianę Wyjaśnianie – oznacza zmierzenie się z przeszłością Ukierunkowanie – oznacza osobiste określenie miejsca Zapobieganie – oznacza ochronę przed zagrożeniami Dalszą opiekę – oznacza pielęgnację

52

Pomoc ta jest realizowana przez:a) Treningi zachowańb) Doradztwo c) Pracę w grupach

Cele:1) Zmiana zachowania przez poznanie nowych perspektyw i dróg2) Uświadomienie sobie oddziaływania na innych3) Ćwiczenie i przeżywanie zachowań społecznych

53

W kształtowanie tożsamości przedmiotem pomocy są wewnętrzne i zewnętrzne zakłócenia, czyli odbiegające od norm zachowania, agresje, ignorowanie reguł. Przyczyną takich problemów jest zawsze tożsamość nieuporządkowana wobec siebie samego i świata.

Jeśli zaburzenia tożsamości mają swoją przyczynę związana z wpływami z zewnątrz, pedagogika głosi iż taką tożsamość można ponownie ustabilizować za pomocą zmian dokonanych z zewnątrz tj. za pomocą interakcji.

54

Modele pedagogicznej pomocy w kształtowaniu tożsamości: Wychowanie antyautorytarne – rozsądek człowieka może tworzyć

sens, gdyż z natury jest dobry Antypedagogika – pomoc w kształtowaniu tożsamości bez

pedagogiki, opowiada się za równouprawnieniem dzieci wobec rodziców

Pedagogika przeżyć i przygody Pedagogika czasu wolnego –opowiada się za aktywnym spędzaniem

czasu wolnego poprzez: Pedagogikę zabawy Pedagogikę mediów – troszczy się o pewien rodzaj cenzury, aby

zapobiegać wszystkim negatywnym wpływom wywieranym przez media

Pedagogikę animacji - troszczy się o opracowanie koncepcji urlopowych

Pedagogikę muzealna – wspiera kontakt ze sztuką Pedagogikę kultury – wpływa na kulturalną świadomość Pedagogikę dramy – przez taniec, muzykę chce pobudzić

społeczną świadomość

55

Podsumowując: Pedagogika jako pomoc w kształtowaniu tożsamości chce, aby

wychowawcze wywieranie wpływu za pomocą doradztwa i terapii z jednostkami oraz grupami w ramach odpowiednich instytucji, włączając rozwój osoby, było pożyteczne

Za pojęciem tożsamości kryje się całkowity obraz naturalnej jedności jednostki z sobą samym i w harmonii ze światem

Poprzez pomoc w kształtowaniu tożsamości pedagogika próbuje usuwać załamania tożsamości. Opiera się tu na metodach terapeutycznych, natomiast te na różnych teoriach i kierunkach naukowych. Jeśli chodzi o psychologię, to odwołuje się do teorii zachowania, psychologii głębi i psychoanalizy, interakcjonistyczno-strukturalnej psychologii oraz teorii systemowej i psychologii humanistycznej

Pedagogiczna pomoc w nabywaniu tożsamości posługuje się świadomie środkami terapeutycznymi albo pracuje z pojęciem naturalnej inwencji poprzez wzorowe modele. Jednym z nich jest wychowanie antyautorytarne