Prijsvolatiliteit en inkomensrisico in de landbouw

Hoe kunnen landbouwers zich hiertegen wapenen?

Ruud Huirne, Wageningen UR (ruud.huirne@wur.nl)

Risico’s nader bekeken

Risico heeft betrekking op onzekere consequenties van beslissingen, met name negatieve consequenties zoals letsel en economisch verlies

Meeste mensen zijn risico-avers Risico-management: hoe omgaan met risico’s

Winst is de beloning voor het nemen van risico’s

De mens … risicoperceptie

Mensen onderschatten risico’s met een kleine kans van optreden

Mensen onderschatten natuurlijke risico’s Mensen zijn in het algemeen optimistisch en

denken dat hun eigen risico kleiner is dan dat van anderen

Mensen denken dat de overheid hun bij rampen (financieel) zal ondersteunen

Problemen….intransparantie

Wanneer personen met belangrijke informatie een ander belang hebben dan de beslisser, dan is het mogelijk dat zij niet volledig en eerlijk zullen rapporteren

Wanneer ‘kopers’ geen goed zicht hebben op de kwaliteit van de goederen/diensten, dan is het mogelijk dat ‘leveranciers’ kwalitatief slechtere goederen/diensten zullen aanbieden

Verdere complicaties

Asymmetrische informatie (intransparantie) Moral hazard en adverse selection Eigenbelang voor alles (bedrijfsleven en overheid) Hoge kosten voor monitoring

Geen goede marktwerking

Bronnen van risico Financiële risico’s

Bedrijfsrisico’s productie prijs en markt wet- en regelgeving persoon aansprakelijkheid objecten/onroerende goederen

Management van risico’s op bedrijf zelf Verzamelen en gebruik van informatie

Preventie uitstellen van een beslissing toepassen van strikte ‘safety standards’ stapsgewijze besluitvorming

Diversificatie risicoreductie door een mix van activiteiten met negatieve

correlatie let op mogelijkheden van ruimtelijke diversificatie Kosten en schaalvoordelen/nadelen

Flexibiliteit activa (gebouwen, machines – lage vaste kosten) producten en markten

Risico’s delen met anderen

Bedrijfsfinanciering zorg voor goede solvabiliteit (hefboom-principe) en liquiditeit

Contracten & termijnmarkt prijsrisico’s voor grondstoffen of voor eindproducten prijspool (aan/verkoop organisaties) afzetcontracten termijnmarkten (standaard contracten, geen feitelijke levering)

Verzekeren pooling van risico’s door groot aantal deelnemers

(premiebetalers) vanuit landbouwer gezien: altijd negatieve verwachtingswaarde verzekeren: alleen interessant voor risico-averse mensen en

voor grotere risico’s

Tot slot: speciale aandacht voor….

Risico-overdracht kost altijd geld! Preventie Verzekeren als laatste optie Voorwaarde: prestatie stimulansen (‘performance

incentives’) product productieproces

Voorwaarde: gedragsverandering alle betrokkenen