PRINCIPLE OF IMPROVEMENT BIOTECHNOLOGY

เทคโนโลยี�ชี�วภาพทางการปร�บปร�งพ�นธุ์��สั�ตว�เบ��องต�น

โดยีผศ.ดร.ว�ฒิ!ไกร บ�ญค��ม

ภาคว!ชีาสั�ตวศาสัตร� คณะเกษตรศาสัตร�มหาว!ทยีาล�ยีขอนแก,น

INTRODUCTION

การปร�บปร�งพั�นธุ์��สั�ตว์�ป�จจ�บ�นมุ่��งเน�นศึ�กษาถึ�งระดั�บยี�นเป�นหลั�ก (genomic selection)

เน"#องจากยี�นสัามุ่ารถึถึ�ายีทอดัสั&�ร��นลั&กไดั� ยี�นเป�นต�ว์ชี้�)ว์�ดัถึ�ง พั�นธุ์�กรรมุ่ หว์�งผลัทางเศึรษฐก,จ

(value added)

KINDS OF BIOTECHNOLOGY Reproductive technologies Artificial Insemination (AI) MOET IVM and IVF Nuclear transplantation (cloning)

Cryopreservation Sex determination

Gene technologies

Genetic engineering

Genetic marker (MAS,

QTL)

Genetic maps

DNA finger print

Genomic selection

ARTIFICIAL INSEMINATION (AI)

การผสัมุ่เท�ยีมุ่ คื"อ การท.าให�เก,ดัการปฏิ,สันธุ์,โดัยีสั�ตว์�ไมุ่�ต�องมุ่�การร�ว์มุ่

เพัศึก�นตามุ่ธุ์รรมุ่ชี้าต,

ห�ว์ใจสั.าคื�ญของการผสัมุ่เท�ยีมุ่ คื"อ อ�ปกรณ์�ในการเตร�ยีมุ่น.)าเชี้")ออ�ปกรณ์�สั.าหร�บร�ดัน.)าเชี้")ออ�ปกรณ์�ตรว์จสัอบคื�ณ์ภาพัน.)าเชี้")อคืว์ามุ่ชี้.านาญของเจ�าหน�าท�#ผสัมุ่เท�ยีมุ่

ARTIFICIAL INSEMINATION (AI)

1.ร�ดเก-บน.�าเชี��อ

2.ตรวจค�ณภาพน.�าเชี��อปร!มาณ, สั�, ความผ!ดปรกต!

3.ผสัมแล�วจ�า…

ARTIFICIAL INSEMINATION (AI)

ข�อดั� เป�นการลัดัคื�าใชี้�จ�ายีในการเลั�)ยีงพั�อ

พั�นธุ์�� สัามุ่ารถึกระจายีพั�นธุ์�กรรมุ่ท�#ดั�ของ

พั�อพั�นธุ์��ไดั�อยี�างรว์ดัเร6ว์ข�อจ.าก�ดั ต�องมุ่�คืว์ามุ่ชี้.านาญ อ�ปกรณ์�เหมุ่าะสัมุ่ แลัะไดั�มุ่าตรฐาน คื�ณ์ภาพัน.)าเชี้")อต�องดั�จร,งๆ ต�องร�กษาคืว์ามุ่สัะอาดั

MULTIPLE OVULATION AND EMBRYO TRANSFER

(MOET)

Donor Recipient

Manipulation of estrus

Embryo transfer

การเหน�#ยีว์น.าให�สั�ตว์�ต�ว์เมุ่�ยีตกไข�จ.านว์นมุ่ากแลัะเป�นต�ว์ให�ต�ว์อ�อน

สั.าหร�บการยี�ายีฝาก

Superovulation

Manipulation of estrus

A.I. Embryo recovery

กระต��นการตกไข�คืร�)งลัะหลัายีใบ

กระต��นการเป�นสั�ดั

เก6บต�ว์อ�อน

IVF, Frozen Embryo

ข�อดั� ไดั�ลั&กจากแมุ่�พั�นธุ์�� หร"อท�)งพั�อแลัะแมุ่�พั�นธุ์��

ชี้�)นเยี�#ยีมุ่ ไมุ่�เสั�#ยีงต�อการน.าโรคืเข�าฟาร�มุ่ เพั,#มุ่คืว์ามุ่แมุ่�นยี.าในการคื�ดัเลั"อก

ข�อจ.าก�ดั ท.าไดั�ยีากกว์�าการผสัมุ่เท�ยีมุ่ ลังท�นสั&ง ต�ว์อ�อนอาจไดั�ร�บอ,ทธุ์,พัลัหร"อผลับางอยี�าง

มุ่าจากแมุ่�ท�#ร�บฝากแตกต�างก�น

MULTIPLE OVULATION AND EMBRYO TRANSFER

(MOET)

IN VITRO MATURATION (IVM), IN VITRO FERTILIZATION (IVF)

คื"อ การปฏิ,สันธุ์,นอกร�างกายีโดัยีท.าการเก6บน.)าเชี้")อ แลัะไข�จากสั�ตว์�พั�อแมุ่�พั�นธุ์��ชี้�)นดั� จากน�)นน.ามุ่าเลั�)ยีงในห�องปฏิ,บ�ต,การ

ท.าการจ�ดัสัภาพัให�คืลั�ายีก�บสัภาพัภายีในต�ว์สั�ตว์�มุ่ากท�#สั�ดั Semen collection Egg collection

Sperm egg

ZygoteIVM & IVF

Embryo

Transfer

IN VITRO MATURATION (IVM), IN VITRO FERTILIZATION (IVF)

เด-กหลอดแก�ว

IN VITRO MATURATION (IVM), IN VITRO FERTILIZATION (IVF)

ข�อดั� ไดั�ลั&กจ.านว์นมุ่าก เน"#องจาก

สัามุ่ารถึท.าการปฏิ,สันธุ์,ไดั�บ�อยีคืร�)งข�)น

ลัดัชี้�ว์งอายี�ของสั�ตว์�ลังไดั�ข�อจ.าก�ดั ต�องอาศึ�ยีคืว์ามุ่ชี้.านาญสั&ง

งงงง ต�ว์อ�อนมุ่�กตายีก�อนน.าไป

ยี�ายีฝากเน"#องจากสัภาพัแว์ดัลั�อมุ่ไมุ่�เหมุ่าะสัมุ่ หร"อแพั�สัารเคืมุ่�บางอยี�าง

NUCLEAR TRANSPLANTATIONCLONING

สั�ตว์�ท�กต�ว์จะมุ่�พั�นธุ์�กรรมุ่เหมุ่"อนก�นท�กประการ(genetically identical individuals)เป�นการสั"บพั�นธุ์��แบบไมุ่�อาศึ�ยีเพัศึ

CLONING OF DOLLY SHEEP (TWIG; ANCIENT GREEK)

Scottish Blackhead ewe Finn Dorset ewe

Cloning

CLONING สัามุ่ารถึท.าไดั� 2 ว์,ธุ์�1 . การแยีกเซลล�หร�อต�ดแบ,งต�วอ,อนในระยีะก,อนการฝั3งต�ว

(blastomere separation or embryo bisection )

3

2. การยี�ายีฝัากน!วเคล�ยีสั

(nuclear transfer or nuclear transplantation)

CRYOPRESERVATION

เป�นว์,ธุ์�การแชี้�แข6ง เซลัลั�ไข� อสั�จ, รว์มุ่ท�)งต�ว์อ�อน

ท�#อ�ณ์หภ&มุ่,ต.#า ในไนโตรเจนเหลัว์ (-196 เซลัเซ�ยีสั)

เทคืน,คืน�)มุ่�คืว์ามุ่สั.าคื�ญมุ่ากในการเก6บร�กษาต�ว์อ�อน หร"อเชี้")อพั�นธุ์��สั�ตว์�ให�คืงสัภาพัมุ่�ชี้�ว์,ต จนกว์�าจะถึ�งชี้�ว์งเว์ลัาท�#เหมุ่าะสัมุ่จ�งจะน.าไปใชี้�ประโยีชี้น�ต�อไป

SEX DETERMINATION

แยีกโคืรโมุ่โซมุ่ X,Y ก�อนท�#จะน.าไปผสัมุ่ก�บไข�เพั"#อให�ไดั�ลั&กท�#มุ่�เพัศึตามุ่ท�#ต�องการ

ต�ดัแบ�งบางสั�ว์นของ embryo มุ่า ตรว์จเชี้6คืเพัศึดั�ว์ยีเคืร"#องมุ่"อ

PCR